Kaplica Mariacka na Wawelu

Kaplica Mariacka na Wawelu zwana także kaplicą Batorego, kaplicą Mansjonarską lub kaplicą Cyborialną – kaplica pw. Narodzenia NMP, znajdująca się w katedrze na Wawelu w Krakowie. Kaplica jest położona na osi katedry, za prezbiterium.

Kaplica Mariacka na Wawelu

nr rej. A7 (nr rej. Wzgórza Wawelskiego)
Widok kaplicy od zewnątrz
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Wezwanie	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Dane świątyni
Położenie na mapie Polski Kaplica Mariacka na Wawelu
Położenie na mapie województwa małopolskiego Kaplica Mariacka na Wawelu
Położenie na mapie Krakowa Kaplica Mariacka na Wawelu
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Kaplica Mariacka na Wawelu
50°03′16,99″N 19°56′09,33″E

Pierwsza gotycka kaplica zbudowana została około lat 1380-1390 z fundacji biskupa Jana Radlicy. Z około 1400 roku, a więc czasów panowania Władysława Jagiełły, pochodzą fragmenty ruskich malowideł (zachowały się po obu stronach kaplicy - w aneksach ze schodami, prowadzącymi na galerię).

Kaplica w latach 1594–1595 przebudowana została z polecenia Anny Jagiellonki na kaplicę grobową jej męża, króla Stefana Batorego. Powtórnie przebudowana została w połowie wieku XVII przez kanonika Wojciecha Serebryskiego, sekretarza królewskiego, o czym informuje napis na drzwiach wejściowych. Podczas tej przebudowy ściany zostały pokryte czarnymi, marmurowymi okładzinami, dodano też marmurowe stalle, portale wejściowe oraz hebanowe cyborium. W wieku XVII ustawiono w kaplicy wczesnobarokową emporę, z którą łączy się przejście do zamku królewskiego.

W 1945 roku została uszkodzona na skutek zrzucenia bomby przez lotnictwo radzieckie. Po zakończeniu wojny została odnowiona w latach 1946–1951.

Sklepienie gotyckie trójpodporowe ozdobione zostało zapewne w r. 1594 późnorenesansową polichromią sławiącą Batorego przez malarza Kaspra Kurcza (odnowioną w latach 1947–1950 przez R. Kozłowskiego). Na framugach okiennych zachowały się resztki starszych, gotyckich malowideł z przełomu w. XIV i XV, fundacji Władysława Jagiełły. Architekt Santi Gucci, przebudowując kaplicę na królewskie mauzoleum Batorego umieścił naprzeciwko ołtarza ławę królewską, włączywszy do niej przedpiersie stalli królewskiej z kaplicy Zygmuntowskiej i budując przy ścianie północnej okazały nagrobek Batorego (zm. 1586) z piaskowca, marmuru i alabastru. W narożu cokołu nagrobka widnieje napis upamiętniający miejsce pochowania Elżbiety z Pilicy Granowskiej (zm. 1420), trzeciej żony Władysława Jagiełły.

W barokowym ołtarzu znajduje się tabernakulum w kształcie kopułowej świątyńki z lat 1647–1650. Wśród naściennych płyt nagrobnych marmurowa tablica Wojciecha Serebryskiego (zm. 1649).

• 
  Nagrobek króla Stefana Batorego w kaplicy Mariackiej (Batorego)
• 
  Kaplica na obrazie Marcina Zaleskiego
• 
  Uszkodzenia w kaplicy w 1945 roku