Marek Safjan
Marek Henryk Safjan (ur. 28 sierpnia 1949 w Warszawie) – polski prawnik i nauczyciel akademicki, sędzia, profesor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa cywilnego, w latach 1997–2006 sędzia, w latach 1998–2006 prezes Trybunału Konstytucyjnego, a w latach 2009–2024 sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
 Marek Safjan jako sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (2009) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
28 sierpnia 1949 |
| Profesor nauk prawnych | |
| Specjalność: prawo cywilne, prawo europejskie, prawo handlowe, prawo medyczne | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1980 – prawo |
| Habilitacja |
1990 – prawo |
| Profesura |
22 października 1998 |
| Doktor honoris causa Europejski Instytut Uniwersytecki – 2012 Uniwersytet Śląski w Katowicach – 2024 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| Stanowisko |
prorektor (1993–1996) |
| Okres zatrudn. |
od 1973 |
| Polski sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | |
| Okres spraw. |
2009–2024 |
| Poprzednik | |
| Prezes Trybunału Konstytucyjnego | |
| Okres spraw. |
1998–2006 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
    
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujW 1967 został absolwentem XVII Liceum Ogólnokształcącego im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Warszawie[1]. W 1971 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego[2]. W 1973 rozpoczął pracę na UW[3] oraz zdał egzamin sędziowski[2]. W 1980 uzyskał stopień doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy pt. Instytucja rodzin zastępczych. Problemy prawno-organizacyjne, napisanej pod kierunkiem Tomasza Dybowskiego[4]. Habilitował się w 1990[4][5]; za pracę habilitacyjną pt. Prawo wobec ingerencji w naturę ludzkiej prokreacji[6] wyróżniono go I nagrodą w konkursie czasopisma „Państwo i Prawo”[2][4]. W 1998 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych[6]. Został również absolwentem studium prawa porównawczego w Strasburgu[5]. Specjalizuje się m.in. w prawie cywilnym i prawie medycznym[6].
Pod koniec lat 70. zaangażował się w działalność opozycyjną. W mieszkaniu Marka i Doroty Safjanów organizowano spotkania, na których omawiano bieżące sprawy polityczne i wymieniano wydawnictwa drugiego obiegu[7]. Na początku lat 80. współtworzył struktury komisji wydziałowej „Solidarności” na WPiA UW[8]. Był członkiem redakcji czasopisma „Niepodległość”[9]. Uczestniczył w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności[10].
W latach 80. przyjął otrzymaną od Adama Strzembosza propozycję pracy na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[11], dołączając m.in. do Wojciecha Łączkowskiego, Hanny Suchockiej, Wiesława Chrzanowskiego czy Alicji Grześkowiak – kadry tworzącej w późniejszych latach – jak sam stwierdził – „struktury nowego, demokratycznego państwa”[11]. Na lubelskim uniwersytecie pracował do 1998[12], kiedy to został prezesem Trybunału Konstytucyjnego. W latach 1993–1996 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Prawa Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1994–1997 funkcję prorektora tego uniwersytetu[3][5]. Na UW był zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego[6], a późniejszych latach został pracownikiem nieetatowym tej uczelni[13].
W pierwszej połowie lat 80. odbył kilkumiesięczny staż badawczy u profesora Jean-Louisa Baudouina na Uniwersytecie Montrealskim[14]. Pod koniec tej dekady przebywał na stażu w departamencie prawnym Rady Europy[4]. W latach 1994–1998 był sekretarzem generalnym sekcji polskiej Association Henri Capitant des amis de la culture juridique française, a w latach 1991–1997 przedstawicielem Polski w Komitecie ds. Bioetyki Rady Europy[3]. Od 1994 członek Académie internationale de droit comparé, a od 2010 jej wiceprzewodniczący[3]. W 1995 został członkiem Association internationale droit, éthique et science[3]. Zasiadał w pierwszej Radzie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego[15]. Był tutorem[16], a także członkiem rady naukowej[17] Collegium Invisibile. Pełnił też funkcję przewodniczącego rady naukowej Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości[5]. Członek krajowy czynny Polskiej Akademii Umiejętności[6], wszedł w skład Komitetu Etyki w Nauce Polskiej Akademii Nauk[18], a także rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka[19].
W listopadzie 1997 objął urząd sędziego Trybunału Konstytucyjnego, a w styczniu 1998 został powołany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego na stanowisko prezesa TK[5]. 5 listopada 2006 zakończył dziewięcioletnią kadencję sędziego[20]. W latach 2007–2009 był przewodniczącym Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”[21].
W lutym 2009 został nominowany do objęcia stanowiska polskiego sędziego w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej[22]. 6 października 2009 podczas uroczystej sesji inauguracyjnej złożył ślubowanie jako nowy sędzia TSUE, zastępując na tym stanowisku Jerzego Makarczyka[22]. W kwietniu 2015 otrzymał nominację na drugą sześcioletnią kadencję[23]. Pozostał w składzie TSUE po jej upływie w związku z brakiem wyłonienia następcy; ostatecznie na jego wniosek termin zakończenia pełnienia funkcji sędziego ustalono na 31 stycznia 2024[24].
Wszedł w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie[25] oraz Rady Programowej Fundacji Służby Rzeczypospolitej[26]. Powoływany w skład rad naukowych „Studiów Prawniczych KUL”[27] oraz „Roczników Nauk Prawnych”[28] wydawanych na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Został członkiem rady programowej „Przeglądu Prawa Handlowego”"[29], rady naukowej „Kwartalnika Prawa Prywatnego”[30] oraz rady doradczej redakcji Oxford Encyclopedia of EU Law wydawanej przez Uniwersytet Oksfordzki[31]. Autor publikacji prasowych w „Newsweeku”[18].
W maju 2024 minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał go na przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego[32].
Życie prywatne
edytujJest synem Zbigniewa Safjana[33] i wnukiem Stanisława Musielaka[34]. Jego żoną jest Dorota Safjan[34].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2010)[35]
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości (2024)[36]
- Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2024)[37]
- Medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości” (2012)[38]
- Order Zasługi Republiki Włoskiej II klasy (Włochy, 2000)[39]
- Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa, 2003)[40]
- Nagrody i wyróżnienia
- „Złoty Paragraf”, przyznany przez Grupę Wydawniczą INFOR (2000)[41]
- Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego, przyznana przez Towarzystwo Naukowe KUL (2003)[42]
- Fenomen „Przekroju” (2006)[43]
- Nagroda im. Edwarda J. Wende (2006)[44]
- Nagroda Kisiela (2006)[45]
- Medal „Pro Merito” nadany przez sekretarza generalnego Rady Europy (2007)[46]
- Wielka Odznaka Adwokatura Zasłużonym (2007)[47]
- Medal „Zasłużony dla Tolerancji”, nadany przez Fundację Ekumeniczną „Tolerancja” (2008)[48]
- Tytuł doktora honoris causa Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji (2012)[49] oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (2024)[50]
- Nagroda 100-lecia ZAiKS-u (2020)[51]
Publikacje
edytuj- Instytucja rodzin zastępczych: problemy prawno-organizacyjne, 1982[52]
- Koszty sądowe w sprawach cywilnych: raport z badań (współautor), 1994[53]
- Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 roku), 2004[54]
- Osamotnione dzieci: rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, 1983[55]
- Prawa Polska, 2005[56]
- Prawo i medycyna: ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, 1998[57]
- Prawo wobec ingerencji w naturę ludzkiej prokreacji, 1990[58]
- Wyzwania dla państwa prawa, 2007[59]
- Zobowiązania: zarys wykładu. Witold Czachórski (współautor aktualizacji), 1994 (wielokrotnie wznawiane)[60]
Przypisy
edytuj- ↑ Znani absolwenci [online], 17 czerwca 2017 [dostęp 2024-01-15].
- ↑ a b c Marek Safjan – Prezes, Trybunał Konstytucyjny [zarchiwizowane 2014-09-03].
- ↑ a b c d e Marek Safjan, curia.europa.eu [zarchiwizowane 2017-06-03].
- ↑ a b c d Biografia – Marek Safjan, MarekSafjan.eu [zarchiwizowane 2024-02-29].
- ↑ a b c d e Laureaci – Prof. dr hab. Marek Henryk Safjan, Katolicki Uniwersytet Lubelski [zarchiwizowane 2013-06-21].
- ↑ a b c d e Prof. dr hab. Marek Henryk Safjan, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-02-21].
- ↑ Witold Gadomski, „Niepodległość” 1982–1990 [online], niepodleglosc.info, 27 listopada 2001 [dostęp 2024-02-21].
- ↑ Oświadczenie prof. Safjana ws. zestawiania go z Piotrowiczem [online], rp.pl, 18 listopada 2019 [dostęp 2024-02-21].
- ↑ Marek Safjan, jozefdarski.pl [zarchiwizowane 2024-02-21].
- ↑ Kazimierz Barczyk, Stanisław Grodziski, Stefan Grzybowski, Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990, Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001, ISBN 83-7059-503-0 [zarchiwizowane 2015-06-27].
- ↑ a b Laudacja Marka Safjana na cześć Adama Strzembosza z okazji przyznania nagrody Peryklesa [online], Monitor Konstytucyjny, 10 września 2017 [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Profesorowie KUL, kul.lublin.pl [dostęp 2020-05-31] [zarchiwizowane 1998-07-06].
- ↑ Prof. dr hab. Marek Safjan [online], USOSweb [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Jean-Louis Baudouin, Remerciements/Acknowledgments, [w:] Katharina Boele-Woelki, Diego P. Fernàndez Arroyo (red.), The Past, Present and Future of Comparative Law – Le passé, le présent et le futur du droit comparé, Cham: Springer International Publishing, 2018, s. 99, DOI: 10.1007/978-3-319-93770-0_12, ISBN 978-3-319-93770-0 [dostęp 2024-02-28] (ang. • fr.).
- ↑ Działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 1995–2001 [online], bfg.pl, s. 14 [dostęp 2024-02-15].
- ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile, Collegium Invisibile [zarchiwizowane 2013-05-07].
- ↑ Władze 2006, Collegium Invisibile [zarchiwizowane 2020-09-29].
- ↑ a b Safjan będzie sędzią Trybunału w Luksemburgu [online], Newsweek.pl, 23 lutego 2009 [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Zasady działania, hfhr.pl [zarchiwizowane 2019-11-24].
- ↑ Nowi sędziowie TK wybrani [online], Wirtualna Polska, 27 października 2006 [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość: Komunikat prasowy [online], brpo.gov.pl, 8 września 2009 [dostęp 2024-02-13].
- ↑ a b Marek Safjan sędzią Europejskiego Trybunału [online], interia.pl, 6 października 2009 [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Marek Safjan ponownie sędzią TSUE, uniaeuropejska.org, 3 kwietnia 2015 [zarchiwizowane 2015-04-14].
- ↑ Piotr Celej, Prof. Marek Safjan przestanie być sędzią TSUE [online], gazetaprawna.pl, 23 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-23].
- ↑ Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin [zarchiwizowane 2021-05-06].
- ↑ Artur Popławski, Prof. Hofman w RP Fundacji Służby Rzeczpospolitej [online], umcs.pl, 5 stycznia 2021 [dostęp 2024-02-13].
- ↑ Studia Prawnicze KUL: Rada Naukowa, Katolicki Uniwersytet Lubelski [zarchiwizowane 2021-01-16].
- ↑ Roczniki Nauk Prawnych: Rada Naukowa, Katolicki Uniwersytet Lubelski [zarchiwizowane 2023-05-30].
- ↑ Przegląd Prawa Handlowego, wolterskluwer.com [zarchiwizowane 2023-11-30].
- ↑ Kwartalnik Prawa Prywatnego, pau.krakow.pl [zarchiwizowane 2023-11-30].
- ↑ General Editors, Section Editors & Advisory Board, Oxford Public International Law [zarchiwizowane 2024-01-10] (ang.).
- ↑ Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powołał prof. Marka Safjana na przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, gov.pl, 13 maja 2024 [dostęp 2024-05-14] [zarchiwizowane 2024-05-14].
- ↑ Twórca Klossa nie żyje [online], Newsweek.pl, 6 grudnia 2011 [dostęp 2024-02-23].
- ↑ a b Sędzia TSUE wnukiem burmistrza Musielaka [online], Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim, 20 lipca 2023 [dostęp 2024-02-23].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 listopada 2010 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 20, poz. 212).
- ↑ Minister Sprawiedliwości wręczył Profesorowi Markowi Safjanowi Odznakę Honorową za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości, gov.pl, 18 marca 2024 [zarchiwizowane 2024-03-19].
- ↑ Minister Radosław Sikorski wręczył prof. Markowi Safjanowi odznakę honorową Bene Merito [online], gov.pl, 9 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-09].
- ↑ Współpracownicy COIU S odznaczeni w Krakowie [online], coiu.pl, 27 sierpnia 2012 [dostęp 2024-02-21].
- ↑ Safjan Sig. Marek: Grande Ufficiale Ordine al Merito della Repubblica Italiana [online], quirinale.it, 14 marca 2000 [dostęp 2016-04-05] (wł.).
- ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė [online], lrp.lt [dostęp 2020-10-22] (lit.).
- ↑ Rozdano nagrody Złoty Paragraf i Prawnik Roku [online], wirtualnemedia.pl, 18 kwietnia 2011 [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego, Katolicki Uniwersytet Lubelski [zarchiwizowane 2020-02-07].
- ↑ Przyznano „Fenomeny Przekroju 2005” [online], Wirtualna Polska, 1 lutego 2006 [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Laureaci Nagrody im. Edwarda J. Wende [online], fdp.org.pl [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Historia nagrody 2006, wprost.pl [zarchiwizowane 2021-04-21].
- ↑ To oni zmienili Polskę w 20 lat [online], forsal.pl, 3 czerwca 2009 [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Uchwała Nr 2 Krajowego Zjazdu Adwokatury z dnia 23 listopada 2007 r. [online], nra.pl [dostęp 2021-11-05].
- ↑ Zasłużeni dla Tolerancji [online], tygodnikprzeglad.pl, 30 listopada 2008 [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Doctor Honoris Causa of the EUI [online], European University Institute [dostęp 2018-09-12] (ang.).
- ↑ Prof. Marek Safjan doktorem honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach [online], naukawpolsce.pl, 21 listopada 2024 [dostęp 2024-11-27].
- ↑ Marek Safjan [online], zaiks.org.pl, styczeń 2021 [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Instytucja rodzin zastępczych: problemy prawno-organizacyjne [online], bs.sejm.gov.pl [dostęp 2020-05-31].
- ↑ Koszty sądowe w sprawach cywilnych: raport z badań [online], bs.sejm.gov.pl [dostęp 2020-05-31].
- ↑ Marek Safjan, Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 r.), Warszawa: LexisNexis, 2004, ISBN 83-7334-373-3, OCLC 749608265.
- ↑ Marek Safjan, Osamotnione dzieci: rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1983, ISBN 83-219-0201-4, OCLC 11030308.
- ↑ Marek Safjan, Prawa Polska, Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2005, ISBN 978-83-89217-78-3, OCLC 64098644.
- ↑ Marek Safjan, Prawo i medycyna: ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, wyd. I, Warszawa: Oficyna Naukowa, 1998, ISBN 83-85505-72-5, OCLC 41469060.
- ↑ Prawo wobec ingerencji w naturę ludzkiej prokreacji [online], Katalog Bibliotek Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach – Prolib Integro [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Marek Safjan, Wyzwania dla państwa prawa, Warszawa: Wolters Kluwer, 2007, ISBN 978-83-7526-595-8, OCLC 189644805.
- ↑ Zobowiązania: zarys wykładu [online], bn.org.pl [dostęp 2020-05-31].
Linki zewnętrzne
edytuj- Prof. dr hab. Marek Henryk Safjan, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-02-21].