Wikipedia

Michał Sobkowski

polski chemik

Michał Jerzy Sobkowski (ur. 5 lutego 1962 w Poznaniu)[1] – polski chemik, doktor habilitowany nauk chemicznych specjalizujący się w chemii organicznej[2], a zwłaszcza w chemii naturalnych organicznych związków fosforu. Pracownik naukowy, b. Zastępca Dyrektora ds. Naukowych Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN[2], gdzie kieruje Zakładem Chemii Komponentów Kwasów Nukleinowych[3]. Prowadzi badania mechanistyczne, syntetyczne i stereochemiczne nad analogami nukleotydów i oligonukleotydów[4]. Jest także współautorem nowego systemu nazewnictwa stereochemicznego P-chiralnych pochodnych nukleotydów[5].

Michał Jerzy Sobkowski
Ilustracja
Michał Sobkowski (2005)
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1962
Poznań

Doktor habilitowany nauk chemicznych
Specjalność: chemia organiczna
Alma Mater

UAM

Doktorat

1997 – chemia
IChB PAN

Habilitacja

2011 – chemia
IChB PAN

Pracownik naukowy
Instytut

Instytut Chemii Bioorganicznej PAN

Stanowisko

profesor instytutu

Okres zatrudn.

od 1986

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys

edytuj

Jest synem Eugenii i Władysława Sobkowskich[1]. W roku 1981 ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[1], a w roku 1986 – studia chemiczne na Wydziale Chemii UAM[2]. Po obronie pracy magisterskiej zatytułowanej „Poszukiwania optymalnej metody benzylowania grupy 2'-hydroksylowej nukleozydów” rozpoczął pracę w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w zespole docenta Adama Kraszewskiego[1]. W roku 1997 obronił pracę doktorską „Chemiczna synteza nieradioizotopowych sond molekularnych”[2]. W trakcie jej przygotowania został współautorem siedemnastu publikacji naukowych[6]. W roku 2011 na podstawie pracy „Chemia i stereochemia reakcji H-fosfonianów nukleozydów z alkoholami” otrzymał stopień doktora habilitowanego[2]. Od roku 2012 jest zatrudniony w IChB PAN na stanowisku profesora nadzwyczajnego[1], a w roku 2013 został kierownikiem Zespołu Stereochemii Nukleotydów funkcjonującego w ramach Zakładu Chemii Kwasów Nukleinowych IChB PAN[7]. Od 2015 r. członek rady naukowej IChB PAN[8][9], w tym w kadencji 2023–2026 zastępca przewodniczącego[10]. W latach 2016–2021 zastępca dyrektora IChB PAN do spraw naukowych[11][12]. Od 2018 r. członek rady nadzorczej Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii[13]; był też członkiem rady nadzorczej Fundacji ICHB PAN[14].

Projekty badawcze

edytuj

W latach 2002–2005 jako kierownik grantu KBN prowadził projekt: „Źródła stereoselektywności podczas tworzenia wiązania internukleotydowego metodą H-fosfonianową. Badania metodyczne i aplikacyjne”[15].

W latach 2012–2015 jako kierownik grantu NCN prowadził projekt: „Opracowanie stereospecyficznych czynników fosforylujących zawierających nukleofilowe grupy katalityczne”[7].

Prowadził badania nad amidofosforanowymi pochodnymi analogów nukleotydów. Poszukiwał metody syntezy arylonukleozydoamidofosforanodiestrów. Prowadził prace nad nukleozydo 5'-difosforanami. W wyniku tych prac jest łatwiejsza dostępność syntetyczna różnych analogów 5’-difosforanów nukleozydów[16].

Staże zagraniczne

edytuj

Odbył dwa długoterminowe staże naukowe[1]:

Publikacje

edytuj

Jest autorem lub współautorem ok. 50 publikacji naukowych w czasopismach z listy filadelfijskiej[17], dwóch patentów i kilkunastu komunikatów konferencyjnych[18]. Jest współautorem rozdziału „Oligonukleotydowe sondy molekularne o detekcji nieradioizotopowej” w pracy zbiorowej Na pograniczu chemii i biologii[19].

Wedle stanu na koniec listopada 2011 Scopus podawał 51 publikacji cytowanych 517 razy przez 281 prac. Wskaźnik Hirscha wynosił 11. Publikował głównie z takimi autorami jak Adam Kraszewski i Jacek Stawiński (ponad 40 wspólnych prac)[20].

Najważniejsze z prac Sobkowskiego dotyczyły badań nad arylowymi H-fosfonianami. Dotyczyły one syntezy 3′-H-fosfonianów deoksyrybonukleozydów i rybonukleozydów poprzez transestryfikację H-fosfonianu difenylu[21], badał wpływ związków dwufukcyjnych, jak aminoalkohole, na transestryfikację[22], opisywał kwestie dysproporcjonacji H-fosfonianów difenylowych[23], syntezy związków h-fosfamidanowych aktywowanych związkami chloru z H-fosfonianów i amin[24]. Opracowywał także syntezę alkilowych monoestrów H-fosfonianowych[25] oraz siarkowych pochodnych fosfonianów[26].

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Michał Sobkowski, Życiorys [online] [dostęp 2023-01-27].
  2. ↑ a b c d e Dr hab. Michał Jerzy Sobkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-01-27].
  3. ↑ Zakład Chemii Komponentów Kwasów Nukleinowych, ICHB PAN [zarchiwizowane 2021-01-21].
  4. ↑ Michal Sobkowski i inni, Stereochemistry of internucleotide bond formation by the H-phosphonate method. 1. Synthesis and 31P NMR analysis of 16 diribonulceoside (3'-5')-H-phosphonates and the corresponding phosphorothioates, „Nucleosides, Nucleotides & Nucleic Acids”, 24 (10-12), 2005, s. 1469–1484, DOI: 10.1080/15257770500265729, PMID: 16438029 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  5. ↑ Michal Sobkowski, Jacek Stawinski, Adam Kraszewski, A Convenient Stereochemical Notation for P‐Chiral Nucleotide Analogs, „Current Protocols in Nucleic Acid Chemistry”, 28, 2007, DOI: 10.1002/0471142700.nca01es28 (ang.).
  6. ↑ Michał Sobkowski, Chemiczna synteza nieradioizotopowych sond molekularnych [online], IChB PAN, Poznań, 1998 [dostęp 2023-01-27].
  7. ↑ a b Zespół Stereochemii Nukleotydów, IChB PAN [zarchiwizowane 2015-10-23].
  8. ↑ Rada Naukowa kadencji 2015-2018, IChB PAN [zarchiwizowane 2020-03-20].
  9. ↑ Rada Naukowa kadencji 2019-2022, IChB PAN [zarchiwizowane 2022-01-22].
  10. ↑ Rada Naukowa kadencji 2023-2026 [online], IChB PAN [dostęp 2023-01-27].
  11. ↑ Zmiana na stanowisku Z-cy Dyrektora ds. Naukowych, [w:] Aktualności [online], IChB PAN, 2016 [dostęp 2023-01-27].
  12. ↑ Michal Sobkowski [online], ORCID [dostęp 2022-09-01].
  13. ↑ Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii [online], rejestr.io [dostęp 2023-01-27].
  14. ↑ Rada nadzorcza Fundacja ICHB PAN [online], infoveriti.pl.
  15. ↑ Źródła stereoselektywności podczas tworzenia wiązania internukleotydowego metodą H-fosfonianową. Badania metodyczne i aplikacyjne w bazie „Prace badawcze” portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2013-11-24].
  16. ↑ Sprawozdanie z działalności w roku 2020 [online], Instytut Chemii Bioorganicznej PAN, luty 2021, s. 61 [dostęp 2023-01-27].
  17. ↑ ReasercherID: Sobkowski, Michal [online], Thomson Reuters [dostęp 2013-11-24].
  18. ↑ Michał Sobkowski, List of publications and communications [online] [dostęp 2013-11-25] (ang.).
  19. ↑ Michał Sobkowski, Adam Kraszewski, Oligonukleotydowe sondy molekularne o detekcji nieradioizotopowej, [w:] H. Koroniak i inni red., Na pograniczu chemii i biologii, t. 1, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1998, s. 17–80, ISBN 83-232-0934-0.
  20. ↑ Sobkowski, Michał [online], Scopus [dostęp 2021-11-26] (ang.).
  21. ↑ Jadwiga Jankowska i inni, Studies on aryl H-phosphonates. I. An efficient method for the preparation of deoxyribo- and ribonucleoside 3′-H-phosphonate monoesters by transesterification of diphenyl H-phosphonate, „Tetrahedron Letters”, 35 (20), 1994, s. 3355–3358, DOI: 10.1016/S0040-4039(00)76906-1 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  22. ↑ Michał Sobkowski i inni, Studies on reactions of nucleoside H-phosphonates with bifunctional reagents. Part 2. Stability of nucleoside H-phosphonate diesters in the presence of amino alcohols, „J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1” (13), 1994, s. 1803–1808, DOI: 10.1039/P19940001803 [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  23. ↑ Annika Kers i inni, Studies on aryl H-phosphonates. 3. Mechanistic investigations related to the disproportionation of diphenyl H-phosphonate under anhydrous basic conditions, „Tetrahedron”, 52 (29), 1996, s. 9931–9944, DOI: 10.1016/0040-4020(96)00525-X [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  24. ↑ Anna Sobkowska i inni, Aryl H -Phosphonates. 6. Synthetic Studies on the Preparation of Nucleoside N -Alkyl- H -phosphonamidates, „Journal of Organic Chemistry”, 62 (14), 1997, s. 4791–4794, DOI: 10.1021/jo962224z [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  25. ↑ Annika Kers i inni, Studies on Aryl H-Phosphonates; Part 2: A General Method for the Preparation of Alkyl H-Phosphonate Monoesters, „Synthesis”, 1995 (04), 1995, s. 427–430, DOI: 10.1055/s-1995-3919 [dostęp 2023-01-27].
  26. ↑ Jadwiga Jankowska i inni, Nucleoside H -Phosphonates. 18. Synthesis of Unprotected Nucleoside 5‘- H -Phosphonates and Nucleoside 5‘- H -Phosphonothioates and Their Conversion into the 5‘-Phosphorothioate and 5‘-Phosphorodithioate Monoesters, „Journal of Organic Chemistry”, 63 (23), 1998, s. 8150–8156, DOI: 10.1021/jo980491u [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  27. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lutego 2019 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2019 r. poz. 316).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Sobkowski&oldid=74753036”