Stefan Broniowski
Stefan Józef Ludwik Broniowski, ps. „Ostoja” (ur. 22 sierpnia 1894 w Ispinie, zm. 30 grudnia 1959 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.
 Stefan Broniowski (przed 1934) | |
 pułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 sierpnia 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 grudnia 1959 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
5 Pułk Piechoty Legionów |
| Stanowiska |
kwatermistrz pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się w Ispinie, w ówczesnym powiecie bocheńskim, w rodzinie Klemensa, leśniczego, i Stefanii z d. Górnisiewicz[1][2]. W dniach 22–23 września 1913 zdał egzamin dojrzałości w c. i k. Gimnazjum I Wyższym w Nowym Sączu[3]. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie[1][2].
3 sierpnia 1914 roku wstąpił Legionów Polskich[4]. Początkowo pełnił służbę w 1, a następnie w 5 pułku piechoty[2]. 28 kwietnia 1916 został mianowany chorążym, a 1 listopada 1916 podporucznikiem[5]. 15 sierpnia 1917 roku, po kryzysie przysięgowym, został zwolniony z Legionów Polskich[2].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 414. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 5 pułk piechoty Legionów[6]. 10 lipca 1922 roku został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu w 67 pułku piechoty w Brodnicy[7]. W następnym roku pełnił obowiązki dowódcy batalionu sztabowego, a od 1924 roku zajmował stanowisko kwatermistrza pułku[8][9][10]. W lipcu 1925 roku został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko dowódcy I batalionu[11]. 9 sierpnia 1926 roku został przydzielony do Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej na stanowisko kierownika kancelarii, pozostając oficerem nadetatowym 67 pp[12]. 23 grudnia 1927 roku został przeniesiony do 21 pułku piechoty w Warszawie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[13][14]. 26 stycznia 1928 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 17. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. Z dniem 2 listopada 1928 został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze hospitanta Kursu Normalnego[16].
Z dniem 1 listopada 1930, po ukończeniu studiów i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na stanowisko szefa Oddziału Ogólnego[17]. Z dniem 1 sierpnia 1931 roku został wyznaczony na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie[18]. W tym samym roku zastąpił pułkownika dyplomowanego Aleksandra Myszkowskiego na stanowisku dowódcy 16 pułku piechoty w Tarnowie[19][20]. 17 grudnia 1933 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów piechoty[21]. W grudniu 1935 roku został przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko I oficera sztabu inspektora armii generała dywizji Stanisława Burhardt-Bukackiego. W marcu 1938 roku zastąpił pułkownika Adama Brzechwa-Ajdukiewicza na stanowisku dowódcy piechoty dywizyjnej 28 Dywizji Piechoty w Warszawie.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził piechotą 28 Dywizji Piechoty, a od 8 do 16 września dowodził tą dywizją[22][23]. 29 września dostał się do niewoli niemieckiej. W październiku 1939 roku został zwolniony z niewoli. Do stycznia 1944 roku pełnił funkcję inspektora w Biurze Inspekcji Komendy Głównej Armii Krajowej, po czym został zwolniony z Armii Krajowej[24].
Zmarł 30 grudnia 1959 roku w Warszawie[25][26]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A28-13-18)[27].
Syn pułkownika Bohdan (ur. 1926) był kapralem podchorążym w Zgrupowaniu AK Żmija. Poległ 21 sierpnia 1944 roku w czasie natarcia na Dworzec Gdański[28].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari (29 września 1939) „za dowodzenie 28 dywizją w najcięższym okresie walk odwrotowych”[29]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4784 (6 grudnia 1921)[30]
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[31]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[32]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[33]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Wykaz Legionistów ↓.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazjum..., s. 90.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 22.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 34.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 551.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 317, 403.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 282, 347.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 274.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 lipca 1925 roku, s. 354.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926 roku, s. 250.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927 roku, s. 364.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 37, 167.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 19.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 367.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 285.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 233.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 326.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 21, 546.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 18 grudnia 1933 roku, s. 301.
- ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 160-161.
- ↑ Bielski 1991 ↓, s. 374.
- ↑ Ney-Krwawicz 1990 ↓, s. 115, 117.
- ↑ Broniowski Stefan - data śmierci 30.12.1959 [online] [dostęp 2022-08-18] (pol.).
- ↑ Powstańcze Biogramy - Stefan Broniowski [online], www.1944.pl [dostęp 2022-08-18] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Powstańcze biogramy. Bohdan Broniowski ps. „Bogdan”.
- ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 384.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921 roku, s. 1606.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
Bibliografia
edytuj- Stefan Broniowski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.57-4741 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-20].
- Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazjum I Wyższego w Nowym Sączu za rok szkolny 1914, Drukarnia Romana Pisza, Nowy Sącz 1914.
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Juliusz Rómmel: Za honor i ojczyznę. Wspomnienia dowódcy armii „Łódź” i „Warszawa”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
- Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1055-X.
- Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, s. 374. ISBN 83-11-07836-X.
- Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991. ISBN 83-11-07836-X.
- Jan Łukasiak: Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty. Pruszków: Ajaks, 1999. ISBN 83-88773-68-2.
- Stefan Broniowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2018-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-22)].