Złota Gwiazda

Medal „Złota Gwiazda” (ros. Медаль «Золотая Звезда») – medal ustanowiony dekretem prezydium Rady Najwyższej ZSRR z dnia 1 sierpnia 1939 roku, reaktywowany 20 marca 1992 roku jako odznaczenie państwowe Federacji Rosyjskiej.

Złota Gwiazda
Bohatera Związku Radzieckiego
Медаль «Золотая Звезда»

Awers wersji 1939–1943
Awers wersji 1943–1991
Rewers
Ustanowiono	1 sierpnia 1939
Kruszec	złoto
Wydano	12 776 (jedną mniej niż sam tytuł)
Powyżej	brak
Poniżej	Złoty Medal „Sierp i Młot”

Złota Gwiazda
Bohatera Federacji Rosyjskiej

Awers
Ustanowiono	20 marca 1992
Kruszec	złoto
Wydano	1201
Powyżej	brak
Poniżej	Złota Gwiazda Bohatera Pracy Federacji Rosyjskiej

W ZSRR

Medal ten otrzymywały wyłącznie osoby nagrodzone najwyższym w ZSRR tytułem honorowym – Bohatera Związku Radzieckiego. Mógł być nadawany wielokrotnie.

Opis odznaki medalu zatwierdzono w dniu 16 października 1939 roku (19 czerwca 1943 do opisu wprowadzono niewielkie poprawki). Wykonana była w formie pięcioramiennej gwiazdy o średnicy 30 mm. Ramiona gwiazdy były polerowane. rewers medalu był gładki z wypukłym napisem: Герой СССР (pol. „Bohater ZSRR”) i numerem medalu. Gwiazda zawieszana była na pozłacanej metalowej baretce o wys. 15 mm i szer. 19,5 mm, którą obciągnięto wstążką czerwonego koloru. Waga gwiazdy (bez baretki) wynosiła 21,5 gramów i wykonana była ze złota próby 950.

W Federacji Rosyjskiej

Po rozwiązaniu ZSRR, w nowo powstałej Federacji Rosyjskiej, 20 marca 1992 roku ustanowiono medal „Złota Gwiazda” dla osób uhonorowanych wyróżnieniem specjalnym – tytułem Bohatera Federacji Rosyjskiej. Od poprzedniej wersji Medalu różni się on wstążką o pionowych pasach w kolorach flagi Rosji: białym, niebieskim, czerwonym oraz napisem na odwrotnej stronie: Герой России („Bohater Rosji”).

W innych krajach

Medal w formie nawiązującej do radzieckiej istnieje także na Białorusi (Medal Bohatera Białorusi, ros. Медаль Героя Беларуси, biał. Медаль Героя Беларусі), Ukrainie (Order Złota Gwiazda Bohatera Ukrainy, ukr. Орден Золота Зірка Героя України), w Azerbejdżanie (Złota Gwiazda Narodowego Bohatera Azerbejdżanu, azer. Azərbaycan milli qəhrəmanı), w Kazachstanie (Złota Gwiazda Narodowego Bohatera Kazachstanu, kaz. Халық қаһарманы), w Tadżykistanie (Złota Gwiazda Bohatera Tadżykistanu, tadż. Қаҳрамони Тоҷикистон), w Uzbekistanie (Złota Gwiazda Bohatera Uzbekistanu, uzb. Oʻzbekiston qahramoni), w Turkmenistanie (Złota Gwiazda Bohatera Turkmenistanu, turkm. Türkmenistanyň Gahrymany), w Kirgistanie (Złota Gwiazda Bohatera Republiki Kirgiskiej, kirg. Кыргыз Республикасынын Баатыры) oraz w latach 2014–2022 w nieuznawanej Donieckiej i Ługańskiej Republice Ludowej (Medal Złota Gwiazda Bohatera Donieckiej Republiki Ludowej, ros. Медаль Золотая Звезда Героя Донецкой Народной Республики i Medal Złota Gwiazda Bohatera Ługańskiej Republiki Ludowej, ros. Медаль Золотая Звезда Героя Луганской Народной Республики).

W okresie komunistycznym Złota Gwiazda istniała także w większości krajów bloku wschodniego: w Czechosłowacji (Złota Gwiazda Bohatera Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, cz. Hrdina Československé socialistické republiky), NRD (Złota Gwiazda Bohatera NRD, niem. Goldener Stern „Held der DDR”), Bułgarii (Bohater Ludowej Republiki Bułgarii, bułg. Герой на Народна република Българи), Rumunii (Złota Gwiazda Bohatera Socjalistycznej Republiki Rumunii, rum. Erou al Republicii Socialiste România), Albanii (Bohater Albanii, alb. Hero i Popullit) i Jugosławii (Order Bohatera Narodowego, serb.-chorw. Орден народног хероја, Orden narodnog heroja – wersja jugosłowiańska najbardziej różniła się wyglądem, jak i nazwą). Występuje do dziś także w państwach komunistycznych spoza obszaru poradzieckiego – na Kubie (Medal Złotej Gwiazdy Bohatera Republiki Kuby (hiszp. Héroe de la República de Cuba), w Wietnamie (Order Złotej Gwiazdy, wiet. Huân chương Sao vàng) i Korei Północnej (Złota Gwiazda Bohatera KRLD, kor. 공화국영웅).

• 
  Złota Gwiazda Bohatera Białorusi
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Ukrainy
• 
  Złota Gwiazda Narodowego Bohatera Azerbejdżanu
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Kazachstanu
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Tadżykistanu
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Uzbekistanu
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Turkmenistanu
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Republiki Kirgiskiej
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Donieckiej Republiki Ludowej (2014–2022)
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Ługańskiej Republiki Ludowej (2014–2022)

• 
  Złota Gwiazda Bohatera Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej
• 
  Złota Gwiazda Bohatera NRD
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Ludowej Republiki Bułgarii
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Socjalistycznej Republiki Rumunii
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Albanii
• 
  Order Bohatera Narodowego (Jugosławia)
• 
  Złota Gwiazda Bohatera Kuby
• 
  Order Złotej Gwiazdy (Wietnam)
• 
  Złota Gwiazda Bohatera KRLD

Bibliografia

• Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 – 1991. Ворон, 1996. (ros.). Brak numerów stron w książce i (ang.)
• Звание Героя Российской Федерации. award.gov.ru. [dostęp 2016-09-08]. (ros.).
• Знак особого отличия – медаль „Золотая Звезда”. award.adm.gov.ru. [dostęp 2016-09-08]. (ros.).