Chromosom Y
Chromosom Y – jeden z chromosomów płciowych u większości ssaków.
Obecność chromosomu Y wraz z chromosomem X w jądrze komórki determinuje u człowieka płeć męską. Jest to spowodowane obecnością genu SRY na chromosomie Y.
U człowieka chromosom Y składa się z 58 milionów par zasad (58 Mbp) i zawiera 78 genów, co odpowiada około 0,38% całkowitej ilości DNA w ludzkiej komórce. Większość sekwencji ludzkiego chromosomu Y jest specyficzna dla mężczyzn, i tylko niewielkie fragmenty (tzw. region pseudoautosomalny, ok. 3 Mbp) ulegają rekombinacji z homologicznymi fragmentami na chromosomie X. U ludzi chromosom Y oprócz tego, że zawiera gen warunkujący płeć wpływa też na rozwój mózgu[1].
Istnienie i rola chromosomu Y zostały opisane przez Nettie Stevens w 1905 roku[2].
Fenotyp spowodowany disomią chromosomu Y określa się jako Zespół XYY. Mężczyźni z kariotypem 47,XYY zwykle są nieco wyżsi niż przeciętna w populacji i mają normalny poziom testosteronu[3]. Pierwsze doniesienia sugerowały związek tej wady z nadmierną agresywnością[potrzebny przypis], jednak dalsze badania tego nie potwierdziły[potrzebny przypis].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Eleni Kopsida i inni, The Role of the Y Chromosome in Brain Function, „The Open Neuroendocrinology Journal”, 2 (1), 2009, s. 20–30, DOI: 10.2174/1876528900902010020, PMID: 20396406, PMCID: PMC2854822 [dostęp 2023-12-08] (ang.).
- ↑ Nettie Stevens. [dostęp 2013-12-18]. (ang.).
- ↑ S.G. Ratcliffe i inni, Prenatal testosterone levels in XXY and XYY males, „Hormone Research”, 42 (3), 1994, s. 106–109, DOI: 10.1159/000184157, PMID: 7995613 [dostęp 2023-12-08] (ang.).
Bibliografia
- Helen Skaletsky i inni, The male-specific region of the human Y chromosome is a mosaic of discrete sequence classes, „Nature”, 423 (6942), 2003, s. 825–837, DOI: 10.1038/nature01722, PMID: 12815422 [dostęp 2023-12-08].
- Steve Rozen i inni, Abundant gene conversion between arms of palindromes in human and ape Y chromosomes, „Nature”, 423 (6942), 2003, s. 873–876, DOI: 10.1038/nature01723, PMID: 12815433 [dostęp 2023-12-08] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Human Genome Organisation (ang.)
- Chromosom Y, [w:] Genetics Home Reference [online], U.S. National Library of MedicineT, National Institutes of Health [zarchiwizowane 2012-03-29] (ang.).