Chlorek ołowiu(II)

Chlorek ołowiu(II)
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	chlorek ołowiu(II), dichlorek ołowiu, chlorek ołowiu(2+)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	PbCl; 2
Masa molowa	278,11 g/mol
Wygląd	białe kryształy w kształcie igieł lub biały proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	7758-95-4
PubChem	24459
Właściwości
	Gęstość
	5,98 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	5,56 g/l; 10,8 g/l (25 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalny w zasadach
Temperatura topnienia	501 °C
Temperatura wrzenia	951 °C
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H302+H332, H351, H360Df, H372, H410
Zwroty P	P201, P273, P301+P312+P330, P304+P340+P312, P308+P313
Numer RTECS	OF9450000
Dawka śmiertelna	LD50 1947 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)
	Podobne związki
Inne aniony	fluorek ołowiu(II), bromek ołowiu(II), jodek ołowiu(II)
Inne kationy	chlorek ołowiu(IV), chlorek cyny(II)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorek ołowiu(II), PbCl
2 – nieorganiczny związek chemiczny, sól ołowiu na II stopniu utlenienia i kwasu solnego.

Otrzymywanie

Związek ten można otrzymać w reakcji azotanu ołowiu(II) z kwasem solnym^[4]:

Pb(NO
3)
2 + 2 HCl → PbCl
2↓ + 2HNO
3

Można go również otrzymać w wyniku elektrolizy roztworu chlorku sodu z użyciem anody ołowianej^[5].

Inną metodą jest reakcja PbO z gazowym HCl:

PbO + 2HCl → PbCl
2 + H
2O

Proces przebiega ilościowo w temperaturze pokojowej, a po zakończeniu reakcji mieszaninę podgrzewa się w celu usunięcia powstałej wody^[6].

Tlenek ołowiu(II) w wodnym roztworze NaCl przekształca się natomiast w tlenochlorek ołowiu(II) o składzie zależnym od stężenia roztworu^[7]:

4PbO
(s) + 2NaCl + H
2O ⇌ 3PbO·PbCl
2
(s) + 2NaOH

5PbO
(s) + 2NaCl + H
2O ⇌ 4PbO·PbCl
2
(s) + 2NaOH

Reakcja ta została wykorzystana do produkcji NaOH. Z tlenochlorków ołowiu(II) można odzyskać PbO w wyniku działania Ca(OH)
2. Metoda ta znana jest jako proces Scheelego i została opracowana niezależnie przez Scheelego w roku 1773 i Bergmanna w roku 1775^[7].

Chlorku ołowiu(II) nie można otrzymać poprzez roztwarzanie ołowiu w rozcieńczonym kwasie solnym, gdyż metal pokrywa się nierozpuszczalną warstwą produktu, uniemożliwiającą dalszą reakcję^[8].

Właściwości

Chlorek ołowiu(II) jest białym^[9] lub bezbarwnym^[10] ciałem stałym. Jest trudno rozpuszczalny w wodzie: roztwór nasycony w temperaturze pokojowej ma stężenie ok. 1%, a w 100 °C 3,4%^[11]. Krystalizuje w układzie rombowym, z rzadko spotykaną strukturą atomu centralnego otoczonego ligandami (atomami chloru) (jedyne inne związki o takiej budowie to α-fluorek ołowiu(II) i bromek ołowiu(II))^[10]^[12]. Rozpuszcza się w stężonym kwasie solnym z wytworzeniem kwasu tetrachloroołowiowego(II), H
2PbCl
4, natomiast w wodzie hydrolizuje do soli zasadowej, Pb(OH)Cl^[12]. Jest związkiem światłoczułym, pod wpływem promieniowania UV rozkłada się z wydzieleniem wolnego ołowiu^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-69, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
↑ JerzyJ. Minczewski JerzyJ., ZygmuntZ. Marczenko ZygmuntZ., Chemia Analityczna, Cz. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 244 .
↑ ^a ^b Chlorek ołowiu(II) [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 lipca 2021, numer katalogowy: 449865 [dostęp 2022-04-06] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Daniele M.D.M. Santos Daniele M.D.M. i inni, Thermogravimetric investigations on the mechanism of decomposition of Pb compounds on a tungsten surface, „Thermochimica Acta”, 362 (1–2), 2000, s. 161–168, DOI: 10.1016/S0040-6031(00)00578-5 (ang.).
↑ P.P. Lukirsky P.P., S.S. Ščukareff S.S., O.O. Trapesnikoff O.O., Die Elektrolyse der Kristalle, „Zeitschrift für Physik”, 31 (1), 1925, s. 524–533, DOI: 10.1007/BF02980608 (niem.).
↑ J. BirdJ.B. Moyer J. BirdJ.B., Metal separations by means of hydrochloric acid gas, „Journal of the American Chemical Society”, 18 (12), 1896, s. 1029–1044, DOI: 10.1021/ja02098a001 (ang.).
↑ ^a ^b E.E. Berl E.E., G.G. Austerweil G.G., Zur Kenntnis des Scheeleschen Ätznatronprozesses, „Zeitschrift für Elektrochemie und angewandte physikalische Chemie”, 13 (17), 1907, s. 165–172, DOI: 10.1002/bbpc.19070131703 (ang.).
↑ C.C. Chambers C.C., A.K.A.K. Holliday A.K.A.K., Modern Inorganic Chemistry, Butterworths, 1975, s. 170 .
↑ Lead(II) chloride. Product Specification [online], Sigma-Aldrich [dostęp 2014-04-10] .
↑ ^a ^b ^c N.N.N.N. Greenwood N.N.N.N., A.A. Earnshaw A.A., Chemistry of the Elements, Oxford–New York: Pergamon Press, 1984, s. 444, ISBN 0-08-022057-6 .
↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-116, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
↑ ^a ^b Philip JohnP.J. Durrant Philip JohnP.J., BrylB. Durrant BrylB., Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 724–725 .

[CRC97-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-69, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

[MM-2] JerzyJ. Minczewski JerzyJ., ZygmuntZ. Marczenko ZygmuntZ., Chemia Analityczna, Cz. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 244 .

[SA-3] Chlorek ołowiu(II) [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 lipca 2021, numer katalogowy: 449865 [dostęp 2022-04-06] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Santos2000-4] Daniele M.D.M. Santos Daniele M.D.M. i inni, Thermogravimetric investigations on the mechanism of decomposition of Pb compounds on a tungsten surface, „Thermochimica Acta”, 362 (1–2), 2000, s. 161–168, DOI: 10.1016/S0040-6031(00)00578-5 (ang.).

[Lukirsky-5] P.P. Lukirsky P.P., S.S. Ščukareff S.S., O.O. Trapesnikoff O.O., Die Elektrolyse der Kristalle, „Zeitschrift für Physik”, 31 (1), 1925, s. 524–533, DOI: 10.1007/BF02980608 (niem.).

[Moyer1896-6] J. BirdJ.B. Moyer J. BirdJ.B., Metal separations by means of hydrochloric acid gas, „Journal of the American Chemical Society”, 18 (12), 1896, s. 1029–1044, DOI: 10.1021/ja02098a001 (ang.).

[Berl1907-7] E.E. Berl E.E., G.G. Austerweil G.G., Zur Kenntnis des Scheeleschen Ätznatronprozesses, „Zeitschrift für Elektrochemie und angewandte physikalische Chemie”, 13 (17), 1907, s. 165–172, DOI: 10.1002/bbpc.19070131703 (ang.).

[Chambers-8] C.C. Chambers C.C., A.K.A.K. Holliday A.K.A.K., Modern Inorganic Chemistry, Butterworths, 1975, s. 170 .

[Spec-9] Lead(II) chloride. Product Specification [online], Sigma-Aldrich [dostęp 2014-04-10] .

[Greenwood-10] N.N.N.N. Greenwood N.N.N.N., A.A. Earnshaw A.A., Chemistry of the Elements, Oxford–New York: Pergamon Press, 1984, s. 444, ISBN 0-08-022057-6 .

[CRC8116-11] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-116, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).

[Durrant-12] Philip JohnP.J. Durrant Philip JohnP.J., BrylB. Durrant BrylB., Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 724–725 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

1. Litowców	LiCl NaCl KCl RbCl CsCl
2. Berylowców	BeCl 2 MgCl 2 CaCl 2 SrCl 2 BaCl 2 RaCl 2
3. Skandowców	ScCl 3 YCl 3 LaCl 3 AcCl 3
4. Tytanowców	TiCl 2 TiCl 3 TiCl 4 ZrCl 2 ZrCl 3 ZrCl 4 ZrOCl 2 HfCl 4 HfOCl 2
5. Wanadowców	VCl 2 VCl 3 VCl 4 VOCl VOCl 2 VOCl 3 NbCl 3 NbCl 5 NbOCl 3 TaCl 5
6. Chromowców	CrCl 2 CrCl 3 MoCl 2 (Mo 3Cl 6) MoCl 3 MoCl 4 MoCl 5 WCl 2 WCl 4 WCl 5 WCl 6
7. Manganowców	MnCl 2 MnCl 3 TcCl 3 ReCl 3 ReCl 5
8. Żelazowców	FeCl 2 FeCl 3 (Fe 2Cl 6) Fe 2Cl 5 RuCl 3 RuCl 4 OsCl 2 OsCl 3 OsCl 4
9. Kobaltowców	CoCl 2 CoCl 3 RhCl 3 IrCl 2 IrCl 3 IrCl 4
10. Niklowców	NiCl 2 PdCl 2 PtCl 2 PtCl 3 PtCl 4
11. Miedziowców	CuCl (Cu 2Cl 2) CuCl 2 Cu(OH)Cl AgCl AuCl AuCl 3 (Au 2Cl 6)
12. Cynkowców	ZnCl 2 Zn(OH)Cl 2 CdCl 2 Cd(OH)Cl 2 Hg 2Cl 2 HgCl 2
13. Borowców	BCl 3 AlCl 3 GaCl 2 GaCl 3 InCl InCl 2 InCl 3 TlCl TlCl 3
14. Węglowców	CCl 4 SiCl 4 GeCl 2 GeCl 4 GeOCl 2 SnCl 2 SnCl 4 Sn 2OCl 2 SnOCl 2 PbCl 2 Pb(OH)Cl PbCl 4
15. Azotowców	NCl 3 NH 4Cl NOCl PCl 2 PCl 3 POCl 3 PCl 5 AsCl 3 AsCl 5 SbCl 3 SbCl 5 BiCl 3 BiCl 2 BiOCl
16. Tlenowców	S 2Cl 2 SCl 2 SCl 4 SOCl 2 SO 2Cl 2 Se 2Cl 2 SeCl 4 SeO 2Cl 2 TeCl 2 TeCl 4 PoCl 2 PoCl 4
17. Fluorowców	ICl ICl 3 BrCl