Przejdź do zawartości

Civitate Wratislaviensis Donatus

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Civitate Wratislaviensis Donatus
Nagroda za

wybitne zasługi dla Wrocławia

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Wrocław

Pierwsze rozdanie

1993

Ostatnie rozdanie

cykliczna

Civitate Wratislaviensis Donatus, w dokumentach spotyka się również Civitate Wratislaviensi Donatus (łac. darowany społeczeństwu Wrocławia) – tytuł honorowego obywatela Wrocławia, ustanowiony w roku 1993 przez Radę Miejską Wrocławia i przyznawany corocznie[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Urszula Kozioł, pierwsza kobieta odznaczona honorowym obywatelstwem Wrocławia

Pierwszy tytuł zasłużonego dla miasta przyznano 13 czerwca 1870 roku i od tego czasu przyznano go 70 razy. Pierwszym laureatem był Karl Ludwig August Freiherr von Ende, starosta wałbrzyskiej policji, a następnie prezydent policji wrocławskiej w okresie 1862–1870. W okresie 1870–1945 przyznano go 31 razy, zarówno za zasługi dla miasta, jak i ze względów czysto politycznych, zwłaszcza w okresie III Rzeszy. Tradycję przyznawania honorowych obywatelstw miasta wznowiono w okresie PRL[1].

Do tradycji wrócono w roku 1993, kiedy to Rada Miejska Wrocławia ustanowiła nagrodę Civitate Wratislaviensi Donatus. Nazwę wprowadzono, by odciąć się od przeszłości[1]. Kandydata do nagrody ma prawo zgłosić każdy, przez komisję rady Miejskiej lub klubów radnych[2], jednak końcowego wyboru dokonuje Rada Miejska Wrocławia. Tytuły wręcza się na uroczystej sesji 24 czerwca każdego roku z okazji święta miasta[1]. Jedynym rokiem, w którym tytułu nie przyznano, był 1999[3]. Pierwszym laureatem nagrody został profesor Alfred Jahn, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1962–1968[4].

20 listopada 2020 Rada Miejska Wrocławia przegłosowała odebranie kardynałowi Henrykowi Gulbinowiczowi tytułu „Civitate Wratislaviensis Donatus”. Było to pierwsze odebranie tego tytułu w historii tej nagrody[5]. Decyzja była efektem domniemanych zachowań pedofilnych i molestowania seksualnego przez duchownego[6].

Odznaczenia przyznawano również pośmiertnie. Po raz pierwszy uczyniono to 24 czerwca 2010 roku, przyznając tytuł ofiarom katastrofy smoleńskiej: Jerzemu Szmajdzińskiemu, Władysławowi Stasiakowi i Aleksandrze Natalli-Świat. Wszyscy troje byli związani z Wrocławiem[7].

Wyróżnieni

[edytuj | edytuj kod]
Rok Laureat Zdjęcie Charakter działalności Uwagi
1993 Alfred Jahn[3] Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego
1994 Tadeusz Różewicz[3] Poeta, dramaturg
1995 Henryk Tomaszewski[3] Choreograf, reżyser teatralny, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy
1996 Henryk Gulbinowicz[3] Duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski tytuł odebrany decyzją rady miejskiej z 2020[5]
1997 Jan Paweł II[3] Papież
1998 Jerzy Grotowski[3] Reżyser teatralny, teoretyk teatru
1999 tytułu nie przyznano[3]
2000 Jan Nowak-Jeziorański[3] Żołnierz AK, działacz emigracyjny, dyrektor Radia Wolna Europa
2001 Václav Havel[3] Czeski dysydent, następnie prezydent Czech
2002 Norman Davies[3] Brytyjski historyk, autor książek o historii Polski i Wrocławia
2003 Andrzej Wajda[3] Reżyser filmowy, zdobywca Oscara za całokształt twórczości
2004 Władysław Bartoszewski[3] Działacz Polskiego Państwa Podziemnego, polityk, historyk, publicysta
2005 Lech Wałęsa[3] Polski polityk, laureat nagrody Nobla, prezydent Polski
2006 Sylwester Chęciński[3] Reżyser filmowy, reżyser trylogii Sami swoi
2007 Kurt Masur[3] Niemiecki dyrygent
2008 Dalajlama XIV[8] Duchowy i polityczny przywódca narodu tybetańskiego, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
2009 Urszula Kozioł[3] Poetka, pisarka, autorka felietonów i utworów dramatycznych dla dzieci i dorosłych
2010 Aleksandra Natalli-Świat[3] Polska polityczka, ofiara katastrofy w Smoleńsku pośmiertnie
Jerzy Szmajdziński[3] Polski polityk, ofiara katastrofy w Smoleńsku pośmiertnie
Władysław Stasiak[9] Polityk, minister, ofiara katastrofy w Smoleńsku pośmiertnie
2011 Władysław Frasyniuk[3] Związkowiec, przedsiębiorca i polityk, działacz opozycji demokratycznej i więzień polityczny w PRL
2012 Eugeniusz Get-Stankiewicz[3] Artysta grafik i rzeźbiarz pośmiertnie
2013 Bogdan Zdrojewski[10] Polityk, prezydent Wrocławia
2014 Jan Miodek[11] Profesor językoznawstwa
2015 Stanisław Orzechowski[3] Duchowny rzymskokatolicki, duszpasterz diecezji wrocławskiej
Ludwik Wiśniewski[3] Duchowny rzymskokatolicki, duszpasterz akademicki
2016 Kornel Morawiecki[3] Działacz opozycji demokratycznej, twórca Solidarności Walczącej
Adolf Juzwenko[3] Historyk, dyrektor Ossolineum
Karol Modzelewski[3] Działacz opozycji demokratycznej
2017 Bente Kahan[3] Norweska piosenkarka, aktorka, dramatopisarka, związana z Wrocławiem
Włodzimierz Jarmundowicz[3] Lekarz neurochirurg, twórca pionierskich metod leczenia[12]
Jerzy Kapłański[3] Artysta malarz
2018 Stanisław Kulczyński[13] Botanik i polityk pośmiertnie
Jerzy Woźniak[13] Polski żołnierz i lekarz, więzień polityczny PRL pośmiertnie
2019 Olga Tokarczuk[14] Pisarka, laureatka literackiej nagrody Nobla
2020 Maciej Łagiewski[3] Historyk i działacz kulturalny, dyrektor Muzeum Historycznego i Muzeum Miejskiego Wrocławia
2021 Renata Mauer-Różańska[15] Strzelczyni, multimedalistka olimpijska, działaczka samorządowa
2022 Alicja Chybicka[16] Lekarka, polityczka, posłanka na Sejm
2023 Marek Krajewski[17] Pisarz i filolog klasyczny, specjalista w zakresie językoznawstwa łacińskiego, autor powieści kryminalnych, których akcja odbywa się w przedwojennym Breslau
2024 Barbara Labuda[18] romanistka, nauczycielka, bojowniczka o demokrację

|}

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Kamila Jasińska: Honorowe obywatelstwa Wrocławia i ich skomplikowana historia. Centrum Historii Zajezdnia. [dostęp 2023-12-26].
  2. ↑ Tytuł Civitate Wratislaviensi Donatus. Gazeta Wyborcza, 2003-06-22. [dostęp 2023-12-26].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Civitate Wratislaviensi Donatus. Biuletyn Rady Miejskiej. [dostęp 2023-12-26].
  4. ↑ Prof. Alfred Jahn. Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego. [dostęp 2023-12-26].
  5. ↑ a b Honorowi Obywatele Wrocławia, Nagrody Wrocławia, Nagrody Prezydenta. wrocław.pl, 2021-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  6. ↑ Piotr Doczekalski: Przyjęto uchwałę ws. odebrania kard. Gulbinowiczowi tytułu honorowego obywatela Wrocławia. Dzieje.pl, 2020-11-20. [dostęp 2023-12-27].
  7. ↑ Szmajdziński, Stasiak i Natalli-Świat honorowymi obywatelami Wrocławia. Newsweek, 2010-06-24. [dostęp 2023-12-27].
  8. ↑ Jacek Harłukowicz: Dalajlama Honorowym Obywatelem Wrocławia. gazeta.pl, 2008-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  9. ↑ Honorowi Obywatele Wrocławia. Onet, 2010-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  10. ↑ Bogdan Zdrojewski Honorowym Obywatelem Wrocławia. Ministerstwo Nauki, 2013-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  11. ↑ Prof. Jan Miodek odebrał tytuł honorowego obywatela Wrocławia. dzieje.pl, 2016-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  12. ↑ Prof. dr hab. Włodzimierz Tadeusz Jarmundowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-12-26].
  13. ↑ a b Święto Wrocławia: honorowi obywatele, nagrodzeni i odznaczeni. wrocłąw.pl, 2018-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  14. ↑ Olga Tokarczuk została honorową obywatelką Wrocławia. „Marzy mi się Polska zdecentralizowana”. Gazeta Wyborcza, 2019-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  15. ↑ Renata Mauer-Różańska Honorowym Obywatelem Wrocławia. Tu Wrocław, 2021-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  16. ↑ Elżbieta Osowicz: Profesor Alicja Chybicka Honorową Obywatelką Wrocławia. Radio Wrocław, 2022-06-24. [dostęp 2023-12-26].
  17. ↑ Janusz Gajdamowicz: Tytuł Honorowego Obywatela Wrocławia i Nagrody Wrocławia 2023 przyznane przez Radę Miasta Wrocławia. Gazeta Wrocławska, 2023-04-20. [dostęp 2023-12-26].
  18. ↑ Mariola Szczyrba: Święto Wrocławia 2024. Mnóstwo wydarzeń, 24 czerwca niesamowity koncert w Rynku. wrocław.pl, 2024-06-24. [dostęp 2024-06-30].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Civitate_Wratislaviensis_Donatus&oldid=74153836”