Edward Frankowski

Edward Frankowski

Biskup tytularny Tigamibeny
Edward Frankowski (2009)
Christus vincit Chrystus zwycięża
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	15 sierpnia 1937 Kępa Rzeczycka
Biskup pomocniczy sandomierski
Okres sprawowania	1992–2012
Biskup pomocniczy przemyski
Okres sprawowania	1989–1992
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	18 czerwca 1961
Nominacja biskupia	16 lutego 1989
Sakra biskupia	5 marca 1989
Odznaczenia

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	5 marca 1989
Miejscowość	Stalowa Wola
Miejsce	kościół Matki Bożej Królowej Polski
Konsekrator	Ignacy Tokarczuk
Współkonsekratorzy	Bolesław Taborski Stefan Moskwa Edward Białogłowski

Edward Marian Frankowski (ur. 15 sierpnia 1937 w Kępie Rzeczyckiej) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii, kapelan NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1992, biskup pomocniczy przemyski w latach 1989–1992, biskup pomocniczy sandomierski w latach 1992–2012, od 2012 biskup pomocniczy senior diecezji sandomierskiej.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Urodził się 15 sierpnia 1937 w Kępie Rzeczyckiej. W zakresie szkoły średniej kształcił się w Rozwadowie, gdzie w 1955 uzyskał świadectwo dojrzałości.

W latach 1955–1961 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu. Święceń prezbiteratu udzielił mu 18 czerwca 1961 w bazylice katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu tamtejszy biskup diecezjalny Franciszek Barda.

W latach 1967–1971 studiował na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uzyskując w 1972 magisterium-licencjat z teologii pastoralnej. W latach 1971–1975 kontynuował studia w Instytucie Pastoralnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz odbył kurs doktorancki. Doktorat nauk humanistycznych w zakresie socjologii otrzymał w 2005 na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II po przedłożeniu dysertacji Religijność katolików diecezji sandomierskiej (Studium socjologiczne).

Prezbiter

Pracował jako wikariusz w parafiach: Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Hyżnem (1961–1965), Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jaśle (1965–1967) i św. Floriana w Stalowej Woli (1967–1974). W stalowowolskiej parafii otrzymał zadanie zorganizowania duszpasterstwa w kaplicy Matki Bożej Różańcowej w Chyłach. W latach 1970–1974 był rektorem tej kaplicy. Po rocznym urlopie doktoranckim powrócił w 1975 do parafii św. Floriana w Stalowej Woli w charakterze wikariusza-substytuta, by następnie w latach 1975–1979 sprawować w niej funkcję proboszcza. Prowadził budowę kościoła Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli, a po jej ukończeniu został w 1979 mianowany proboszczem nowo erygowanej parafii.

Od 1967 organizował w parafii Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli wykłady z zakresu psychologii, socjologii i pedagogiki rodziny. Założył wojewódzki oddział Towarzystwa Przyjaciół Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Klub Inteligencji Katolickiej. Wspierał ideę utworzenia w Stalowej Woli filii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Po rozwiązaniu przez komunistyczne władze komitetu budowy filii zorganizował Duszpasterski Ośrodek Kultury Chrześcijańskiej (1983), Diecezjalny Instytut Wyższej Kultury Religijnej (1984) i Studium Katolickiej Nauki Społecznej (1986). Zainicjował w parafii Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej (1980), Katolickie Dni Społeczne (1983) i Katolickie Dni Rodziny (1984). W celu ścisłej współpracy z parafianami na przełomie lat 1988 i 1989 przeprowadził wybory liderów bloków mieszkalnych (pierwsze w Polsce wolne wybory samorządowe). Brał udział w tworzeniu kolejnych stalowowolskich parafii: Trójcy Przenajświętszej i Opatrzności Bożej.

Ustanowiony został archiprezbiterem stalowowolskim. Wszedł w skład rady kapłańskiej i diecezjalnej rady kultury. Objął funkcje diecezjalnego duszpasterza ds. kultury i delegata biskupiego ds. kultury chrześcijańskiej. Wspierał powstawanie ośrodków kultury chrześcijańskiej w Stalowej Woli, Rzeszowie, Przemyślu i Łańcucie. Promował organizowanie Katolickich Dni Społecznych i Katolickich Dni Kultury. Nadzorował pracę wydawnictwa diecezjalnego i redakcji „Roli Katolickiej”. Od 1985 z ramienia diecezji przemyskiej brał udział w pracach Komisji Specjalnej Episkopatu Polski ds. Przygotowań Kongresu Eucharystycznego w Polsce w 1987.

W 1980 został kapelanem NSZZ „Solidarność”. Wspierał działaczy „Solidarności” w Hucie Stalowa Wola i w Regionie Ziemia Sandomierska. Organizował pomoc dla opozycjonistów represjonowanych przez władze komunistyczne, zwłaszcza podczas stanu wojennego. Występował w obronie praw ludzi pracy, szczególnie podczas strajku w Hucie Stalowa Wola w 1988. Sam również doświadczył represji ze strony władz (w 2004 Instytut Pamięci Narodowej przyznał mu status pokrzywdzonego).

W 1977 otrzymał przywilej noszenia rokiety i mantoletu, a w 1983 uzyskał godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości.

Biskup

16 lutego 1989 został prekonizowany biskupem pomocniczym diecezji przemyskiej ze stolicą tytularną Tigamibena. Święcenia biskupie otrzymał 5 marca 1989 w kościele Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli. Udzielił mu ich Ignacy Tokarczuk, biskup diecezjalny przemyski, któremu asystowali biskupi pomocniczy przemyscy: Bolesław Taborski, Stefan Moskwa i Edward Białogłowski. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Christus vincit” (Chrystus zwycięża). Objął urząd wikariusza generalnego diecezji. W kurii biskupiej został przewodniczącym wydziału nauki chrześcijańskiej i członkiem komisji egzaminacyjnej, należał do kolegium konsultorów, rady kapłańskiej i rady duszpasterskiej.

Rezydował w Stalowej Woli, gdzie nadzorował tamtejszy region duszpasterski, pozostając proboszczem parafii Matki Boskiej Królowej Polski i kapelanem Solidarności. Był inicjatorem utworzonej w 1990 Filii Wydziału Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Stalowej Woli (przemianowanej później na Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Stalowej Woli). Współorganizował Fundację Uniwersytecką w Stalowej Woli, a następnie został wybrany przewodniczącym Rady Fundacji. Na bazie jego księgozbioru powstała Biblioteka Uniwersytecka w Stalowej Woli. Współtworzył powstałą w 1992 Szkołę Bankową w Stalowej Woli. W 1991 założył ochronkę dla bezdomnych dzieci, przyczynił się także do otwarcia schroniska dla bezdomnych mężczyzn.

25 marca 1992 został przeniesiony na urząd biskupa pomocniczego diecezji sandomierskiej. W tym samym roku został ustanowiony jej wikariuszem generalnym. W diecezji przewodniczył Zespołowi II Ogólnopolskiego Synodu Plenarnego. Podczas II Synodu Diecezji Sandomierskiej zasiadał w Komisji Głównej i był przewodniczącym Komisji ds. Wiernych Świeckich. Przyczynił się do reaktywacji w diecezji Akcji Katolickiej, pełniąc funkcję jej opiekuna. Został mianowany dziekanem kapituły kolegiackiej w Opatowie. W 2009 w związku z przeniesieniem biskupa Andrzeja Dzięgi do czasu objęcia urzędu biskupa diecezjalnego sandomierskiego przez Krzysztofa Nitkiewicza sprawował funkcję administratora diecezji. 6 października 2012 papież Benedykt XVI przyjął jego rezygnację z obowiązków biskupa pomocniczego sandomierskiego.

W Wyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu i Instytucie Teologicznym w Sandomierzu prowadził zajęcia z socjologii religii i katolickiej nauki społecznej, a na Wydziale Zamiejscowym Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Stalowej Woli z katolickiej nauki społecznej.

W ramach Konferencji Episkopatu Polski wszedł w skład Komisji Iustitia et Pax, Komisji (Rady) ds. Rodzin, Komisji ds. Budowy Kościołów, Komisji Charytatywnej, Rady ds. Społecznych i Zespołu ds. Akcji Katolickiej. Był ponadto asystentem kościelnym Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta.

Odznaczenia i wyróżnienia

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 11 listopada 2006 został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 28 września 2017 otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności. W 2019 prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.

Nadano mu honorowe obywatelstwo Stalowej Woli (1992), gminy Radomyśl nad Sanem (2007) i Tarnobrzega (2008). Ponadto Prezydent Sandomierza przyznał mu honorowe wyróżnienie „Bene Meritus” (2007), Rada Miejska w Stalowej Woli tytuł „Pater Urbis” (2008), a Rada Miasta Tarnobrzega medal Sigillum Civis Virtuti (2018). Nadano mu także odznakę honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego” (2017).

W 2007 został odznaczony medalem Za Zasługi dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a w 2012 otrzymał wyróżnienie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego „Gratae memoriae signum universitatis”.

W 1995 otrzymał tytuł Honorowego Członka NSZZ „Solidarność”, a w 2008 tytuł Zasłużony dla NSZZ „Solidarność”. Został uhonorowany m.in.: orderem Polonia Mater Nostra Est (2001), Medalem Wdzięczności Polonii „Gaude Mater Polonia” (2004), Medalem Akcji Katolickiej „Za dzieło apostolstwa” (2006) i nagrodą honorową „Świadek Historii” Instytutu Pamięci Narodowej (2017).

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna Edwarda Frankowskiego na stronie diecezji sandomierskiej. [dostęp 2017-05-26].
• Strona poświęcona Edwardowi Frankowskiemu. [dostęp 2010-12-08].
• Edward Frankowski na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-10-18].
• Edward Frankowski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-12-08]  (ang.).
• Edward Frankowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-08-11] .