Ekscytotoksyczność
Ekscytotoksyczność – patologiczny proces, w którym neurony są uszkadzane i zabijane przez glutaminian i podobne związki chemiczne. Ekscytotoksyczność zachodzi, gdy dojdzie do nadmiernej aktywacji receptorów AMPA i NMDA przez ekscytotoksyczny neurotransmiter – kwas glutaminowy. Ekscytotoksyny takie jak NMDA i kwas kainowy, które wiążą się do tych receptorów, a także zbyt wysokie stężenia glutaminianu mogą wywołać ekscytotoksyczność poprzez zwiększenie liczby jonów wapnia wchodzących do komórki[1]. Napływ jonów Ca2+ do komórek aktywuje liczne enzymy, w tym fosfolipazy, endonukleazy i proteazy, takie jak kalpaina, które uszkadzają struktury komórkowe; składniki cytoszkieletu, błon komórkowych i DNA.
Ekscytotoksyczność jest mechanizmem występującym przy udarze mózgu, urazach mózgowia oraz chorobach neurodegeneracyjnych ośrodkowego układu nerwowego, takich jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera, stwardnienie zanikowe boczne, choroba Parkinsona i choroba Huntingtona[2]. Innymi stanami, w których może dochodzić do nadmiernej koncentracji glutaminianu wokół neuronów, są hipoglikemia[3] i stan padaczkowy[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Manev H, Favaron M, Guidotti A, Costa E. Delayed increase of Ca2+ influx elicited by glutamate: role in neuronal death. „Mol Pharmacol”. 36 (1), s. 106-112, lipiec 1989. PMID: 2568579.
- ↑ Kim AH, Kerchner GA, Choi DW: Blocking Excitotoxicity. W: CNS Neuroprotection. Marcoux FW, Choi DW (red.). Nowy Jork: Springer, 2002, s. 3-36, seria: Handbook of experimental pharmacology. ISBN 3-540-42412-1.
- ↑ Camacho A, Massieu L. Role of glutamate transporters in the clearance and release of glutamate during ischemia and its relation to neuronal death. „Arch Med Res”. 37 (1), s. 11-18, styczeń 2006. PMID: 16314180.
- ↑ Fujikawa DG. Prolonged seizures and cellular injury: understanding the connection. „Epilepsy Behav”. 7 Suppl 3, s. S3-11, grudzień 2005. PMID: 16278099.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Principles of neural science. Kandel ER, Schwartz JH, Jessel TM (red.). Wyd. 4. McGraw Hill, 2000, s. 928. ISBN 0-8385-7701-6.
- Blaylock RL: Excitotoxins: the taste that kills. Health Press, 1997. ISBN 0-929173-25-2.
