Przejdź do zawartości

J.K. Rowling

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
J.K. Rowling
Robert Galbraith[1], J.K. Rowling, Joanne Kathleen Rowling, Kennilworthy Whisp, Newt Scamander, Bard Beedle
Ilustracja
J.K. Rowling (2010)
Imię i nazwisko

Joanne Murray

Data i miejsce urodzenia

31 lipca 1965
Chipping Sodbury

Narodowość

angielska

Język

angielski

Alma Mater

University of Exeter

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

cykl Harry Potter, cykl fantastyczne zwierzęta

Faksymile
Odznaczenia
Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania) Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Uśmiechu
Nagrody
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

J.K. Rowling, właśc. Joanne Murray (ur. 31 lipca 1965[2] w Chipping Sodbury) – brytyjska pisarka, scenarzystka, producentka filmowa i telewizyjna, filantropka, a wcześniej nauczycielka języka angielskiego. Sławę przyniosła jej seria powieści fantasy Harry Potter, której sprzedaż przekroczyła pół miliarda egzemplarzy[3].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Joanne Rowling urodziła się w Chipping Sodbury w South Gloucestershire jako córka Anne i Petera Jamesa Rowlingów. Ze strony matki ma korzenie francuskie i szkockie. W wieku czterech lat wraz z rodziną zamieszkała w Winterbourne. Uczęszczała do szkoły średniej Wyedean School, gdzie matka pisarki pracowała jako technik w Wydziale Nauk. W 1986 ukończyła studia na Uniwersytecie w Exeter – uzyskała licencjat z filologii francuskiej i filologii klasycznej. Po studiach przeprowadziła się do Londynu i podjęła pracę dla Amnesty International. W późniejszym okresie wraz ze swoim ówczesnym partnerem przeniosła się do Manchesteru, a następnie wyjechała do Portugalii i zamieszkała w Porto, gdzie nauczała języka angielskiego. 16 października 1992 poślubiła dziennikarza Jorge Arantesa, a rok później urodziła się ich córka Jessica. Para rozwiodła się w 1993. Po rozwodzie pisarka razem z córką wróciła do Londynu[4].

Harry Potter

[edytuj | edytuj kod]

Zanim stworzyła przygody Harry’ego Pottera, J.K. Rowling napisała dwa utwory, których nie wydano. Zarys bestsellerowej powieści został przygotowany podczas oczekiwań na opóźniony pociąg[5]. Jak sama mówi, zanim osiągnęła cel swojej podróży miała już gotowe postacie oraz znaczną część fabuły książki Harry Potter i Kamień Filozoficzny. Nad powieścią pracowała w Edynburgu, jednocześnie kończąc studia podyplomowe. Pracę nad książką zakończyła w 1995, następnie nawiązała współpracę z wydawnictwem Bloomsbury[4].

Seria o Harrym Potterze przyniosła jej duże dochody. W 2008 wielkość jej majątku oszacowano na 740 milionów funtów, czyli około 3,5 miliarda złotych albo 1,5 miliarda dolarów[6].

Wśród nagród, którymi pisarka została uhonorowana, znalazł się także Order Uśmiechu – przyznany przez polskich młodych czytelników w 2002[7].

J.K. Rowling prowadzi witrynę internetową poświęconą tematyce Harry’ego Pottera, Pottermore[8]. Po premierze siódmego tomu, poinformowała tam o planach zrealizowania encyklopedii poświęconej tematyce Harry’ego Pottera, na wzór Historii Hogwartu. W 2012 autorka ogłosiła rozpoczęcie prac nad tym projektem. Pieniądze ze sprzedaży encyklopedii zostaną przeznaczone na cele charytatywne[9].

Inne utwory

[edytuj | edytuj kod]

27 września 2012 została wydana jej pierwsza książka dla dorosłych – Trafny wybór, na podstawie której powstał serial telewizyjny[10].

Po wydaniu Trafnego wyboru autorka, posługując się pseudonimem „Robert Galbraith” (od początku nie ukrywała, że to ona tego pseudonimu używa), zaczęła pisać powieści kryminalne, których bohaterami są londyński prywatny detektyw Cormoran Strike, wojenny weteran z Afganistanu z protezą nogi i jego młoda asystentka, a potem wspólniczka Robin Ellacott. Pierwsza powieść, Wołanie kukułki, ukazała się w 2013, a do roku 2022 autorka napisała pięć kolejnych powieści[11][12]. Telewizja BBC One zrealizowała serial na ich podstawie z Tomem Burke’em i Holliday Grainger w rolach głównych[13].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Joanne Rowling ma młodszą siostrę Dianne[4]. Pisarka jest żoną młodszego od siebie[14] szkockiego lekarza anestezjologa Neila Murraya[15]. Para pobrała się 26 grudnia 2001[16], mają dwójkę dzieci: syna Davida i córkę Mackenzie. Z poprzedniego małżeństwa, z portugalskim dziennikarzem Jorge Arantesem, pisarka ma córkę Jessicę. W okresie poprzedzającym stworzenie serii Harry Potter cierpiała na depresję kliniczną. Pisząc pierwszą powieść, będąc po rozwodzie, samotnie wychowywała dziecko[5].

Imię

[edytuj | edytuj kod]

Przed publikacją Harry’ego Pottera i Kamienia Filozoficznego, pod wpływem sugestii wydawcy, Bloomsbury, Rowling zdecydowała się podpisać książkę inicjałami, dodając drugie imię. Wybrała imię swojej babki – Kathleen, którego formalnie pisarka nigdy nie nosiła. W ten sposób powstał pseudonim „J.K. Rowling”[17]. Po swoim drugim mężu przyjęła nazwisko Murray[18]. W życiu prywatnym posługuje się zdrobnieniem „Jo”. Jak podkreśla, w dzieciństwie pełnym imieniem zwracały się do niej jedynie osoby nastawione do pisarki pejoratywnie[19].

Dobroczynność

[edytuj | edytuj kod]

W 2005 Joanne Rowling założyła organizację charytatywną Lumos, która pomaga dzieciom i młodzieży poprzez reformę systemu opieki nad dziećmi na całym świecie[20].

3 marca 2022, podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę w ramach wojny rosyjsko-ukraińskiej, Rowling wspierała Ukrainę na Twitterze[21]. Kilka dni później pisarka ogłosiła, że przekaże do 1 miliona funtów na wsparcie dzieci na Ukrainie[22][23].

Kontrowersje

[edytuj | edytuj kod]

Joanne Rowling spotkała się z krytyką ze strony części obserwatorów ze względu na jej poglądy uważane za transfobiczne.

W 2019 roku, na swoim koncie na Twitterze broniła Mayę Forstater, która została zwolniona z pracy za jej poglądy dotyczące osób trans, sprzeciwiając się że "kobiety są zwalniane z pracy za głoszenie, że płeć biologiczna (sex) istnieje"[24]. W czerwcu 2020 roku na tym samym portalu, skrytykowała artykuł przedsiębiorstwa Devex za użycie terminu "osoby menstruujące" zamiast słowa "kobieta"[25].

Jej poglądy zmotywowały część graczy do bojkotu gry Dziedzictwo Hogwartu, której akcja rozgrywa się w uniwersum Harry’ego Pottera[26].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Seria Harry Potter

[edytuj | edytuj kod]

Książki dodatkowe do serii Harry Potter:

  • 2022 Tajemnice Dumbledora (Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore) zwiastun: [1]

Opowiadania dodatkowe do serii Harry Potter:

  • 2008: Prequel serii Harry Potter
  • 2016: Short Stories from Hogwarts of Power, Politics and Pesky Poltergeists
  • 2016: Short Stories from Hogwarts of Heroism, Hardship and Dangerous Hobbies
  • 2016: Hogwarts: An Incomplete and Unreliable Guide

Sztuka teatralna:

Seria Cormoran Strike (pod pseudonimem Robert Galbraith)

[edytuj | edytuj kod]
  • Wołanie kukułki (The Cuckoo’s Calling), brytyjskie wydanie: 4 kwietnia 2013[27] polskie wydanie: 4 grudnia 2013
  • Jedwabnik (The Silkworm), brytyjskie wydanie: 19 czerwca 2014[28], polskie wydanie: 24 września 2014
  • Żniwa zła (Career of Evil), brytyjskie wydanie: 22 października 2015, polskie wydanie: 13 stycznia 2016
  • Zabójcza biel (Lethal White), brytyjskie wydanie: 18 września 2018, polskie wydanie: 28 listopada 2018
  • Niespokojna krew (Troubled Blood), brytyjskie wydanie: 15 września 2020, polskie wydanie: 25 listopada 2020
  • Serce jak smoła (The Ink Black Heart), brytyjskie wydanie: 30 sierpnia 2022, polskie wydanie: 26 października 2022
  • Wartka śmierć (The Running Grave), brytyjskie wydanie: 26 września 2023, polskie wydanie: 6 grudnia 2023

Inne książki

[edytuj | edytuj kod]
  • 2012: Trafny wybór (The Casual Vacancy), polskie wydanie: 14 listopada 2012[29]
  • 2020: Ikabog (The Ickabog)
  • 2021: Gwiazdkowy Prosiaczek (The Christmas Pig)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Richard Osley, JK Rowling’s secret bestseller: The Cuckoo’s Calling, by ‘Robert Galbraith’ [online], The Independent, 14 lipca 2013 [dostęp 2013-07-14] (ang.).
  2. ↑ Rowling Joanne K., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02].
  3. ↑ Harry Potter book sales top 500 million worldwide | The Bookseller [online], thebookseller.com [dostęp 2018-12-28].
  4. ↑ a b c Natalia: Joanne Kathleen Rowling – biografia. moznaprzeczytac.pl. [dostęp 2012-07-19]. (pol.).
  5. ↑ a b John Walshe: Życie po Harrym dla JK Rowling. wiadomosci.onet.pl. [dostęp 2007-07-18]. (pol.).
  6. ↑ Na liście najbogatszych w Wielkiej Brytanii (wszystkich 136. oraz kobiet 13.). (ang.) „The Sunday Times”. Data ostatniego dostępu: 31 lipca 2007.
  7. ↑ Gazeta Wyborcza: Order Uśmiechu dla Joanne K. Rowling. ksiazki.wp.pl. [dostęp 2002-10-28]. (pol.).
  8. ↑ Pottermore. [dostęp 2011-12-04]. (ang.).
  9. ↑ PAP: Będzie encyklopedia Harry’ego Pottera. tvp.info. [dostęp 2012-04-16]. (pol.).
  10. ↑ „Trafny wybór”: serial na podstawie powieści J.K. Rowling od 9 marca w HBO GO. film.onet.pl. [dostęp 2015-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-24)]. (pol.).
  11. ↑ PAP: Autorka „Harry’ego Pottera” J.K. Rowling napisała nową książkę. polskieradio.pl. [dostęp 2014-02-18]. (pol.).
  12. ↑ Jessica Goodman: JK Rowling Will Release Another Book, 'Career Of Evil,' As Robert Galbraith. huffingtonpost.com. [dostęp 2015-04-24]. (ang.).
  13. ↑ BBC One – Strike [online], BBC [dostęp 2018-12-28] (ang.).
  14. ↑ JK Rowling weds doctor lover in secret Boxing Day ceremony [online], scotsman.com [dostęp 2019-08-15] (ang.).
  15. ↑ Joanne K. Rowling [online], kobieta.onet.pl [dostęp 2019-08-15] (pol.).
  16. ↑ JK Rowling weds doctor lover in secret Boxing Day ceremony [online], scotsman.com [dostęp 2018-12-28] (ang.).
  17. ↑ J.K. Rowling BBC Online Chat [online] [dostęp 2008-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-29] (ang.).
  18. ↑ Judge rules against JK Rowling in privacy case [online], 7 sierpnia 2007 [dostęp 2008-03-20] (ang.).
  19. ↑ Katarzyna Kellner, Trafny wybór DKK [online], gazeta.obornikionline.pl [dostęp 2013-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-19] (pol.).
  20. ↑ What We Do – Lumos [online], wearelumos.org [dostęp 2022-03-27] (ang.).
  21. ↑ J.K. Rowling @jk_rowling This is one of those times I wish I could really do magic, Jules. #IStandWithUkraine 🇺🇦 [online], Twitter [dostęp 2022-04-04] (ang.).
  22. ↑ J.K. Rowling @jk_rowling I will personally match donations to this appeal, up to £1m. Thank you so, so much to all who’ve already donated, you’re enabling @lumos to do crucial work for some of the most vulnerable children in Ukraine. [online], Twitter [dostęp 2022-03-27] (ang.).
  23. ↑ J.K. Rowling przekaże MILION funtów na pomoc najmłodszym ofiarom wojny. Pisarka uwolni dzieci z ukraińskich sierocińców [online], eska.pl [dostęp 2022-03-27].
  24. ↑ Lisete Voytko-Best: ‘Sex Is Real’: JK Rowling’s Support For Woman Fired Over Gender Remarks Stirs Debate. Forbes.com, 2019-12-19. [dostęp 2024-11-13]. (ang.).
  25. ↑ Doha Madani: J.K. Rowling accused of transphobia after mocking 'people who menstruate' headline. NBC News, 2020-06-07. [dostęp 2024-11-13]. (ang.).
  26. ↑ Tom Acres: Hogwarts Legacy: Why are people boycotting one of the biggest games of the year?. Sky News, 2023-02-10. [dostęp 2024-11-13]. (ang.).
  27. ↑ Autorka „Harry’ego Pottera” napisała kryminał. Pod innym nazwiskiem. TVN24.pl, 2013-07-14. [dostęp 2013-07-14]. (pol.).
  28. ↑ Oficjalna strona Roberta Galbraitha (ang.).
  29. ↑ Fabryka.pl: Trafny wybór – pierwsza powieść J.K. Rowling dla dorosłych już 14 listopada!. Facebook, 2012-10-04. [dostęp 2012-10-04]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
J.K. Rowling
Wizarding World
Harry Potter
Fantastyczne zwierzęta
  • Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (2001)
  • Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć. Oryginalny scenariusz (2016)
  • Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda. Oryginalny scenariusz (2018)
  • Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a. Oryginalny scenariusz (2022)
Inne
Cormoran Strike
Inne
Filmy
Harry Potter
Fantastyczne zwierzęta
Seriale telewizyjne

Harry Potter i Wizarding World J.K. Rowling
Literatura
Harry Potter
Pozostałe
Filmy
Harry Potter
Fantastyczne zwierzęta
Listy
Ścieżki dźwiękowe
Gry komputerowe
Pozostałe teksty kultury
Świat przedstawiony
Postacie
Parodie i twórczość fanowska
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=J.K._Rowling&oldid=75224299”