John Akii-Bua

John Akii-Bua

Data i miejsce urodzenia	3 grudnia [1949 Lira
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 1997 Kampala
Wzrost	188 cm
Dorobek medalowy
Reprezentacja Uganda Igrzyska olimpijskie złoto Monachium 1972 lekkoatletyka (bieg na 400 m przez płotki) Igrzyska afrykańskie złoto Lagos 1973 bieg na 400 m przez płotki srebro Algier 1978 bieg na 400 m przez płotki srebro Algier 1978 sztafeta 4 × 400 m brąz Lagos 1973 sztafeta 4 × 400 m
Odznaczenia

John Akii-Bua (ur. 3 grudnia 1949 w Lirze, zm. 20 czerwca 1997 w Kampali) – ugandyjski lekkoatleta płotkarz, pierwszy mistrz olimpijski w historii Ugandy.

Pochodził z wielodzietnej rodziny, jego ojciec miał podobno 43 dzieci z 8 różnymi żonami. Jeden z braci Johna Akii-Bua, Lawrence Ogwang, startował w skoku w dal i trójskoku na Igrzyskach Olimpijskich w 1956 w Melbourne.

John Akii-Bua początkowo specjalizował się w biegu na 110 m przez płotki, ale później, za namową trenera Malcolma Arnolda skoncentrował się na biegu na 400 m przez płotki. Wystąpił w obu konkurencjach na Igrzyskach Brytyjskiej Wspólnoty Narodów w 1970 w Edynburgu. Lepiej wypadł na 400 m ppł, zajmując w finale 4. miejsce.

Na Igrzyskach Olimpijskich w 1972 w Monachium nie był faworytem, ale w finale, pomimo wylosowania niekorzystnego 1. toru, zwyciężył ustanawiając jednocześnie rekord świata wynikiem 47,82 s. Był to pierwszy przypadek przebiegnięcia tego dystansu w czasie poniżej 48 sekund. Nie bronił tytułu mistrza olimpijskiego na Igrzyskach w 1976 w Montrealu z powodu bojkotu tych igrzysk przez państwa afrykańskie. Wystąpił za to na Igrzyskach Olimpijskich w 1980 w Moskwie, ale odpadł w półfinale (ugandyjska sztafeta 4 × 400 m z jego udziałem także nie weszła do finału).

Zdobywał medale igrzysk afrykańskich, w 1973 roku wywalczył złoty medal w biegu na 400 m przez płotki oraz brązowy medal w sztafecie 4 × 400 m, natomiast w 1978 roku w tychże konkurencjach otrzymał srebrne medale.

Jako oficer policji otrzymał za swe zwycięstwo olimpijskie awans od ówczesnego dyktatora Ugandy Idi Amina, a także dom. Po upadku Amina w 1979 Akii-Bua uciekł z rodziną do Kenii, obawiając się represji. Został tam umieszczony w obozie dla uchodźców. Został stamtąd uwolniony dzięki staraniom koncernu Puma, wyjechał do RFN i pracował dla Pumy przez kilka lat. W 1983 powrócił do Ugandy i został trenerem. Zmarł w 1997 jako wdowiec. Pozostawił 11 dzieci.

Bibliografia

• Frank Litsky: John Akii-Bua, 47, Is Dead; Ugandan Won Olympic Gold. nytimes.com, 1997-06-25. [dostęp 2015-06-11]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Biografia Akii-Bua na stronie sports-reference.com. sports-reference.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-22)].