Przejdź do zawartości

Kodeks Moskiewski II

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kodeks Moskiewski II
Ilustracja
Strona kodeksu z tekstem Mt 1,10-18
Oznaczenie

V

Data powstania

IX wiek

Rodzaj

Kodeks majuskułowy

Numer

031

Zawartość

Ewangelie

Język

starogrecki

Rozmiary

15,7 × 11,5 cm

Typ tekstu

tekst bizantyński

Kategoria

V

Miejsce przechowywania

Państwowe Muzeum Historyczne w Moskwie

Multimedia w Wikimedia Commons

Kodeks Moskiewski II, łac. Codex Mosquensis II (Gregory-Aland no. V albo 031; Soden ε 75; sygnatura Państwowego Muzeum Historycznego w Moskwie: V.9, S.399)[1] – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu, paleograficznie datowany na IX wiek. Rękopis nie jest pełny, niektóre jego partie zostały utracone. Został przystosowany do czytań liturgicznych. Pochodzi z Athos i jest jednym z rękopisów sprowadzonych w 1655 do Moskwy. Tekst jest nisko oceniany przez współczesnych krytyków tekstu, dlatego krytyczne wydania Nowego Testamentu rzadko go cytują.

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Do dnia dzisiejszego zachowało się 220 pergaminowych kart kodeksu (15,7 × 11,5 cm) z tekstem czterech Ewangelii[2][3]. Karty ułożone zostały in octavo (składka jest kwaternionem)[4]. Tekst pisany jest w jednej kolumnie na stronę. W każdej kolumnie znajduje się 28 linijek tekstu[3][5], stychometrycznie według rzadko stosowanego systemu przypominającego Codex Campianus[6]. Litery są małe i delikatne, stosowane są akcenty i punktacja (rzadko)[4]. Według oceny Matthaei, skryba pisał starannie i sumiennie[6].

Tekst pisany jest uncjałą do J 8,39, gdzie nagle urywa się. W XIII wieku brakujący tekst uzupełniony został tekstem minuskułowym[7]. Ponadto występują w nim luki (Mt 5,44-6,12; 9,18-10,1; 22,44-23,35; J 21,10-fin.). W roku 1783 nie zawierał tylko Mt 22,44-23,35; J 21,10-25. Karty z tekstem Mt 5,44-6,12; 9,18-10,1 utracone zostały później[4][6].

Zawiera Epistula ad Carpianum oraz tablice do Kanonów Euzebiusza, umieszczone na początku rękopisu, przed Ewangeliami. Przed każdą z Ewangelii znalazły się tablice κεφαλαία (spis treści), jakkolwiek sam tekst nie został podzielony według κεφαλαία (rozdziały), a tylko według krótszych Sekcji Ammoniusza, których numery umieszczono na marginesie bocznym, z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza (pisanymi pod numerami Sekcji Ammoniusza). Na marginesie umieszczono również noty stosowane przez lekcjonarze, dzięki czemu rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych[4].

Do tego samego rękopisu dołączony został fragment „Chronologii” Hipolita z Teb, z której zachowała się tylko jedna karta[4].

Tekst

[edytuj | edytuj kod]

Grecki tekst kodeksu reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną[7]. Liczba obcych naleciałości jest niewielka. Hermann von Soden uznał ją za wczesną formę tekstu bizantyńskiego i zaklasyfikował do rodziny tekstualnej K1[8][9], dzisiaj oznaczanej symbolem E[10].

Kurt Aland dał mu profil 1921 1011/2 82 17s, co oznacza, że kodeks wspiera tekst bizantyński przeciwko „oryginalnemu”[a] w 192 miejscach, współgra zarówno z tekstem bizantyńskim, jak i „oryginalnym” w 101 miejscach, wspiera tekst „oryginalny” przeciwko bizantyńskiemu w 8 miejscach. Ponadto kodeks posiada 17 sobie właściwych wariantów. W oparciu o ten profil tekst rękopisu został zaklasyfikowany do V kategorii Alanda[3].

Według Claremont Profile Method, tj. metody wielokrotnych wariantów, kodeks przekazuje standardowy tekst bizantyński, zgodny z rodziną tekstualną Kx. Metodą tą przebadano tylko trzy rozdziały Ewangelii Łukasza (1; 10; 20)[9]. Kx oznacza standardowy tekst bizantyński[11].

Rękopis nie zawiera tekstu Mt 16,2b–3 (znaki czasu)[8].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Klasztor Watopedi, z którego manuskrypt został przywieziony do Moskwy

Matthaei datował kodeks na VIII wiek[6]. Konstantin von Tischendorf[12], Gregory[4] i Aland[3] datowali go na IX wiek – jest to data, za którą opowiada się obecnie INTF[5].

Wczesna historia kodeksu jest nieznana. Wiadomo tylko, że w 1655 znajdował się w klasztorze Watopedi na górze Athos[7]. Z uwagi na zamiar przystąpienia do prac nad nowym przekładem Biblii, nazwanym później Biblią moskiewską[13][b], kodeks został w 1655 przywieziony przez mnicha Arseniusza Suchanowa do Moskwy (wraz z innymi rękopisami)[4] na prośbę patriarchy Nikona[13]. W 1724 rękopis został uwzględniony w katalogu Atanazego Schiady[4]. Przechowywany był w bibliotece Świętego Synodu (XCVIII)[4]. Od 1920 rękopis przechowywany jest w Państwowym Muzeum Historycznym w Moskwie (V.9, S.399)[14][3][5].

F.C. Gross dostarczył wybór niektórych wariantów dla Wettsteina. Wettstein wykorzystał je w swoim wydaniu Nowego Testamentu, oznaczając je symbolem 87[6]. Tekst rękopisu został skolacjonowany przez Matthaei w latach 1779 i 1783. Matthaei nadał mu też siglum V oraz opublikował pierwsze facsimile[15]. Konstantin von Tischendorf posłużył się dziełem Matthaei w swoim wydaniu Novum Testamentum[4]. Minuskułowy tekst Ewangelii Jana w przeszłości był klasyfikowany jako osobny rękopis. Griesbach umieścił go wśród minuskułów na pozycji 87. swojej listy[16], Scholz – na 250. Scrivener i Gregory włączyli go do kodeksu V (później 031)[6]. Gregory w 1908 dla całego rękopisu dał siglum 031[17]. William Hatch opublikował jego facsimile w 1939[15]. Rękopis badał Kurt Treu, który w 1966 sporządził opis rękopisu[15]. Krytyczne wydania Nowego Testamentu rzadko cytują Kodeks Moskiewski II. Jest cytowany przez UBS3[18], ale UBS4 już go pomija[19]. Nie jest cytowany w NA27[20] oraz NA28[21]. W zdigitalizowanej formie dostępny jest na stronie INTF; dostęp jednak jest ograniczony wyłącznie dla celów badań naukowych[5].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ „Oryginalny” oznacza tu tekst w rekonstrukcji Alanda – Novum Testamentum Graece.
  2. ↑ Biblię moskiewską wydano w 1663.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Soden 1902-1910 ↓, s. 128.
  2. ↑ Kurzgefaßte 1963 ↓, s. 40.
  3. ↑ a b c d e Aland i Aland 1989 ↓, s. 123.
  4. ↑ a b c d e f g h i j Gregory 1900 ↓, s. 76.
  5. ↑ a b c d INTF ↓.
  6. ↑ a b c d e f Scrivener 1894 ↓, s. 150.
  7. ↑ a b c Metzger i Ehrman 2005 ↓, s. 80.
  8. ↑ a b Soden 1902-1910 ↓, s. 720.
  9. ↑ a b Wisse 1982 ↓, s. 52.
  10. ↑ Wisse 1970 ↓, s. 67-75.
  11. ↑ Wisse 1982 ↓, s. 50-51, 94-95.
  12. ↑ Alford 1863 ↓, s. 112.
  13. ↑ a b Scrivener 1894 ↓, s. 224.
  14. ↑ Лихарева 1977 ↓, s. 11.
  15. ↑ a b c Elliott 1998 ↓, s. 52.
  16. ↑ Griesbach 1809 ↓, s. CVI.
  17. ↑ Gregory 1908 ↓, s. 35.
  18. ↑ UBS3 ↓, s. XVI.
  19. ↑ UBS4 ↓, s. 11*.
  20. ↑ NA27 ↓, s. 58*-59*.
  21. ↑ NA28 ↓, s. 62*.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Wydania krytyczne NT
  • C.F. Matthaei: Novum Testamentum Graece et Latine. T. IX. Riga: 1782-1788, s. 265 nn. (jako V)
  • Johann Jakob Griesbach: Novum Testamentum Graece. Londini: 1809. (łac.).
  • K. Aland, A. Black, C. M. Martini, B. M. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. in cooperation with INTF. Wyd. 3rd edition. Stuttgart: United Bible Societies, 1983. ISBN 3-438-05113-3. [UBS3]
  • B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. Stuttgart: United Bible Societies, 1993. ISBN 978-3-438-05110-3. [UBS4]
  • Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
  • Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: Barbara et Kurt Aland, Johanes Karavidopoulos, Carlo M. Martini, Bruce M. Metzger. Wyd. 28. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2012. ISBN 978-3-438-05140-0. [NA28]
Listy rękopisów NT
Introdukcje do krytyki NT
  • Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments. Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie in Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
  • Henry Alford: The Greek Testament. Wyd. 5. T. I. London: 1863, s. 112.
  • C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 76.
  • Bruce M. Metzger, Bart D. Ehrman: The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption and Restoration. Wyd. 4. Oxford University Press, 2005. ISBN 978-0-19-516122-9. (ang.).
  • Hermann von Soden: Die Schriften des Neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 1-2. Berlin: Verlag von Arthur Glaue, 1902-1910. (niem.).
  • Frederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 150. (ang.).
Inne opracowania
  • Frederik Wisse. Family E and the Profile Method. „Biblica”. 51, s. 67–75, 1970. (ang.). 
  • Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. William B. Eerdmans Publishing, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).
  • James Keith Elliott: A Bibliography fo Greek New Testament Manuscripts. Cambridge: Cambridge University Press, 1998, s. 52. ISBN 0-521-35479-X.
  • В.Д. Лихарева: Бизантийская минютюра. Moskwa: Искусство, 1977.
Wykaz kodeksów majuskułowych Nowego Testamentu
01-045
046-0322
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kodeks_Moskiewski_II&oldid=69926573”