Przejdź do zawartości

Mityng Solidarności z Bośnią i Hercegowiną 1996

Dodaj linki
To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Mityng Solidarności z Bośnią i Hercegowiną 1996 – zawody lekkoatletyczne, które odbyły się 9 września na stadionie Koševo w Sarajewie.

W zawodach rozegranych na wyremontowanym po oblężeniu miasta stadionie Koševo, który w 1984 był areną ceremonii otwarcia i zamknięcia zimowych igrzysk olimpijskich[1], wystąpili – charytatywnie – zawodnicy z 27 krajów[2]. Zawody obserwowało 50 000 widzów[3]. Promotorem imprezy był Włoch Primo Nebiolo, ówczesny prezydent IAAF, a zawody były pierwszym wydarzeniem sportowym w mieście po zakończeniu wojny i oblężenia[4]. Mityng miał pokazać zaangażowanie Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych (IAAF) w działania na rzecz pokoju i zrozumienia między narodami[5]. IAAF oraz Międzynarodowy Komitet Olimpijski przekazali w sumie ok. 1,5 miliona dolarów amerykańskich na odbudowę miasta i stadionu[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Sarajewo w marcu 1996
Zniszczone osiedle w Sarajewie (1996)
 Osobne artykuły: Oblężenie Sarajewa i Wojna w Bośni i Hercegowinie.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

W marcu 1992 odbyło się w Bośni i Hercegowinie referendum, w którym ponad 64% głosujących opowiedziało się za odłączeniem od Jugosławii i stworzeniem niepodległego państwa[6]. Głosowanie zostało zbojkotowane przez Serbów, stanowiących około połowy ówczesnej ludności Bośni i Hercegowiny, ponieważ było niezgodne z konstytucją Federalnej Republiki Jugosławii[7]. 5 kwietnia 1992 Bośnia i Hercegowina proklamowała niepodległość, po czym szybko została uznana przez wspólnotę międzynarodową[8][9]. Po tych wydarzeniach góry otaczające położone w dolinie rzeki Miljacka miasto zostały zajęte przez liczące ok. 18 000 żołnierzy wojska serbskie – 2 maja 1992 siły serbskie całkowicie zablokowały miasto[10][11].

W sierpniu 1995 po drugiej masakrze na Markale siły międzynarodowe przystąpiły do działań – 30 sierpnia NATO i ONZ rozpoczęły operację Deliberate Force ukierunkowaną na serbskie pozycje wokół Sarajewa[6]. Atakowane były składy amunicji oraz cele militarne. Powolne wypieranie z Sarajewa Serbów pozwoliło na ponowne uruchomienie w mieście sieci centralnego ogrzewania, elektryczności i bieżącej wody. 14 grudnia 1995 w Paryżu podpisano układ z Dayton, który przyniósł kres oblężeniu. 22 grudnia 1995 tysiące Serbów opuściło okolice Sarajewa, a 29 lutego 1996 siły serbskie ostatecznie opuściły rejon miasta[6].

Wedle szacunków w czasie oblężenia w mieście zginęło lub zaginęło ok. 10 000 osób (w tym 1500 dzieci), a dodatkowo liczba rannych została oszacowana na ok. 56 000 osób w tym ok. 15 000 dzieci[12][13][14]. Wskutek działań wojennych i przymusowej migracji liczba mieszkańców stolicy Bośni i Hercegowiny zmniejszyła się w 1996 roku w stosunku do początku oblężenia o 64%[15].

Sarajewo w maju 1996
Tereny sportowe w pobliżu stadionu Koševo zamienione na cmentarz

Przed zawodami

[edytuj | edytuj kod]

Idea przeprowadzenia zawodów narodziła się na początku maja 1996, a jej propagatorem był szef IAAF Primo Nebiolo[16]. W maju 1996 IAAF podpisał umowy z włoską firmą Mondo na rekonstrukcję bieżni stadionu w Sarajewie oraz z władzami Bośni i Hercegowiny na przeprowadzenie 9 września zawodów na odnowionym obiekcie[17]. Koszty organizacyjne podzieliły między siebie Międzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych oraz Międzynarodowy Komitet Olimpijski[17]. Z okazji zawodów wydano okolicznościowy znaczek pocztowy, którego cena wynosiła 300 dolarów, a cały dochód ze sprzedaży miał zostać przekazany na rzecz Związku Lekkoatletycznego Bośni i Hercegowiny[17]. Dzięki umowie z Europejską Unią Nadawców zapewniono transmisje telewizyjne z planowych zawodów[16].

Początkowo planowano, że mężczyźni będą rywalizować w biegach na 100, 400, 1500 i 5000 metrów oraz skoku wzwyż, skoku o tyczce i pchnięciu kulą, a kobiety w biegach na 100, 400, 1500, 3000 i 100 metrów przez płotki oraz skoku w dal i rzucie oszczepem[16].

7 września w Mediolanie odbył się finał Grand Prix IAAF[18] – z tych zawodów lotem czarterowym do Bośni i Hercegowiny miało udać się ponad 100 czołowych lekkoatletów[4]. Z wyjazdu na Bałkany zrezygnował dwa dni przed zawodami mistrz olimpijski w biegu na 400 metrów Amerykanin Michael Johnson, który swoją decyzję argumentował obawami o bezpieczeństwo[4]. Algierczyk Noureddine Morceli, który na igrzyskach w Atlancie wygrał bieg na 1500 metrów zrezygnował z wyjazdu z powodu ataku grypy[4]. Rekordzista świata w trójskoku Brytyjczyk Jonathan Edwards nie pojechał do Sarajewa mimo wcześniejszych zapowiedzi, ponieważ w programie zawodów zabrakło jego konkurencji[4]. W ostatniej chwili ze startu wycofała się także Rosjanka Swietłana Mastierkowa[4]. Postawę zawodników, którzy zrezygnowali ze startu w Sarajewie skrytykował szef IAAF Primo Nebiolo[4].

Wśród zawodników, którzy nie zrezygnowali z przyjazdu do Sarajewa znaleźli się m.in. mistrzowie olimpijscy z Atlanty: Kenijczyk Daniel Komen, Amerykanin Charles Austin oraz Szwedka Ludmiła Engquist[4]. Komen, w wywiadzie udzielonym światowej federacji lekkoatletycznej na początku września, powiedział:

Będę w Sarajewie i wierzę, że jest to bardzo ważne dla wszystkich. Będzie to moja pierwsza wizyta w tym mieście i mam nadzieję, że nawiążę tam bliskie relacje z jego mieszkańcami. Relacje te zawsze będą miały specjalne miejsce w moim sercu[a][19].

Jonathan Edwards w sierpniu 1996 zaapelował na łamach włoskiego dziennika Corriere della Sera do zawodników, którzy nie chcieli lub obawiali się wyjazdu do Bośni i Hercegowiny mówiąc:

Rozumiem obawy niektórych moich kolegów, którzy mogą bać się podróży do Sarajewa zaledwie 9 miesięcy po zawieszeniu broni. Ale jaki charakter mamy pokazać startując w Mediolanie w finale Grand Prix IAAF, gdzie są duże nagrody finansowe, ale jednocześnie nie chcąc jechać do Sarajewa w geście humanitarnym[b][20]?

Sportowcy dotarli do Sarajewa samolotem z Mediolanu po południu w niedzielę 8 września i zostali zakwaterowani w znajdującym się w centrum miasta hotelu sieci Holiday Inn[21], w którym podczas wojny mieszkali zagraniczni dziennikarze[22].

Zawody

[edytuj | edytuj kod]
Stadion w Sarajewie – widok współczesny

Kierownikiem komitetu organizacyjnego był premier Bośni i Hercegowiny Haris Silajdžić[21]. Mityng odbył się w poniedziałek 9 września[23]. Na stadion przybyli m.in. prezydent Bośni i Hercegowiny Alija Izetbegović oraz zastępca szefa MKOlu Australijczyk Kevan Gosper, który zastąpił chorego Hiszpana Juana Antonio Samarancha[24]. W słowach wstępnych Primo Nebiolo powiedział:

Witamy z powrotem Sarajewo. Witamy ponownie w świecie lekkiej atletyki! Witamy ponownie w świecie sportu[c][23].

Słowa Włocha zostały przyjęte owacją i płaczem[23]. Podczas uroczystego otwarcia stadionu na płycie obiektu wystąpiły tańczące dzieci[23], a odnowiony ze środków MKOl i IAAF stadion[2] został oficjalnie otwarty i przekazany przez światową federację Związkowi Lekkoatletycznemu Bośni i Hercegowiny[3].

Zawody rozpoczęły się o godzinie 15:30 czasu środkowoeuropejskiego[21]. Podczas mityngu Kenijczyk Vincent Malakwen uzyskał najlepszy na świecie wynik w 1996 w biegu na 1000 metrów – 2:15,89, czym poprawił swój rekord życiowy o 0,31 s[24]. Lekkoatleci wyjechali z miasta wieczorem 9 września[21]. Amerykański skoczek wzwyż Charles Austin powiedział po opuszczeniu Sarajewa:

Nie mogłem udawać, że nie widziałem wydarzeń z tego kraju w telewizji, ale byłem pewien, że jestem tam bezpieczny[d][23].

Mityng był niezwykle trudną i kosztowną do zorganizowania misją ruchu lekkoatletycznego w mieście, które w ostatnich latach było areną przemocy[23]. Zawodnicy, którzy wystartowali w Sarajewie nie otrzymali żadnych nagród finansowych ani rzeczowych – nagrodą dla nich miały być uśmiech i łzy, które mieli zapamiętać na całe życie[23].

Rezultaty

[edytuj | edytuj kod]

Mężczyźni

[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja: 1. miejsce Rezultat 2. miejsce Rezultat 3. miejsce Rezultat Źródło
Bieg na 100 m Nigeria Osmond Ezinwa 10,34 Wielka Brytania Darren Campbell 10,52 Nigeria Deji Aliu 10,67 [24]
Bieg na 400 m Nigeria Sunday Bada 46,25 Kenia Samson Yego 46,66 Kuba Norberto Téllez 46,85 [24]
Bieg na 1000 m Kenia Vincent Malakwen 2:15,89 Kenia William Tanui 2:16,60 Kenia Robert Kibet 2:16,80 [24]
Bieg na 1500 m Maroko Hicham El Guerrouj 3:34,38 Kenia Daniel Komen 3:35,16 Kenia John Kosgei 3:35,78 [24]
Bieg na 2000 m Wielka Brytania John Mayock 5:00,91 Maroko Salah Hissou 5:00,95 Maroko Ismaïl Sghyr 5:02,69 [24]
Skok wzwyż Stany Zjednoczone Charles Austin 2,27 Norwegia Steinar Hoen 2,24 Niemcy Wolfgang Kreißig 2,21 [24]
Skok o tyczce Rosja Maksim Tarasow 5,70 Stany Zjednoczone Pat Manson 5,50 Rosja Igor Trandienkow 5,50 [24]
Rzut młotem Węgry Balázs Kiss 77,60 Rosja Ilja Konowałow 75,48 Węgry Zsolt Németh 72,30 [24]

Kobiety

[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja: 1. miejsce Rezultat 2. miejsce Rezultat 3. miejsce Rezultat Źródło
Bieg na 100 m Nigeria Chioma Ajunwa 11,43 Rosja Marina Trandienkowa 11,52 Ukraina Żanna Pintusewicz 11,69 [24]
Bieg na 400 m Nigeria Olabisi Afolabi 53,60 Izrael Orit Kolodni 53,97 Włochy Fiorella Ferrari 56,34 [24]
Bieg na 1500 m Portugalia Carla Sacramento 4:15,37 Rosja Jekatierina Podkopajewa 4:15,57 Polska Anna Brzezińska 4:15,82 [24]
Bieg na 100 m przez płotki Szwecja Ludmiła Engquist 12,78 Słowenia Brigita Bukovec 12,98 Szwajcaria Julie Baumann 13,48 [24]
Skok w dal Nigeria Chioma Ajunwa 6,60 Dania Renata Nielsen 6,24 Rosja Jelena Sinczukowa 6,16 [24]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ "I will be in Sarajevo and I believe that it is very important for everybody to go there. This will be my first visit to the city and I hope that a close relationship with our brothers there will be born. In the end, we all run to build new relationships, but those that I will make with the people of Sarajevo will hold a special place in my heart"
  2. ↑ "I understand the concerns of some of my colleagues who may be afraid to go to Sarajevo just nine months after the cease-fire was signed. But what type of character do we show by going to the IAAF Grand Prix Final in Milan where there is a lot of money to make but refusing to make the trip to Sarajevo as an humanitarian gesture?"
  3. ↑ "Welcome back Sarajevo. Welcome back to world athletics! Welcome back to World Sport"
  4. ↑ "I couldn't pretend not to know what I had seen about this country on television and not come here, once I was sure that it was safe."

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Stefan Grzegorczyk (koordynacja): Na olimpijskim szlaku 1984 – Sarajewo, Los Angeles. Warszawa: wydawnictwo Sport i Turystyka, 1987. ISBN 83-217-2610-0.
  2. ↑ a b c Peter Matthews: Athletics 1997 – The International track and field annual. Surrey: Association of Track and Field Statisticians, 1997.
  3. ↑ a b Sarajevo remembers 1996 Meeting of Solidarity - Nebiolo Hon President B&H Federation. iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h Stars cancel out of Sarajevo meet. thefreelibrary.com. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  5. ↑ Official Handbook 2002-2003 / The IAAF Solidarity Meeting Sarajevo. iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  6. ↑ a b c Zuzanna Brusić, Dominika Ćosić, Maciej Kania, Robert Sendek: Bałkany: Bośnia i Hercegowina, Serbia, Macedonia, Albania. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2005. ISBN 83-89676-60-5.
  7. ↑ Jan Pieszczachowicz (red. nacz.): Wielka Historia Świata – od drugiej wojny światowej do XXI wieku (tom 12). Warszawa: Świat Książki, 2006. ISBN 83-60657-01-7.
  8. ↑ U.S. Policymakers on Bosnia Admit Errors in Opposing Partition in 1992. nytimes.com. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  9. ↑ War crimes in Bosnia-Hercegovina. books.google.com. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  10. ↑ 5th April 1992 / The siege of Sarajevo. onthisdeity.com. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  11. ↑ Agnieszka Skieterska: 33 lata więzienia za dramat Sarajewa. wyborcza.pl, 12 grudnia 2007. [dostęp 2011-10-30]. (pol.).
  12. ↑ NATO and the former Yugoslavia: crisis, conflict, and the Atlantic Alliance [online], books.google.pl [dostęp 2011-10-30] (ang.).
  13. ↑ Study of the battle and siege of Sarajevo / Civilian casualties [online] [dostęp 2011-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-02] (ang.).
  14. ↑ Study of the battle and siege of Sarajevo / Summary of the battle and siege [online] [dostęp 2011-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-02] (ang.).
  15. ↑ Short history of Sarajevo. [dostęp 2011-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 lutego 2010)]. (ang.).
  16. ↑ a b c The World Athletic Meeting of Solidarity Sarajevo '96 is Born. web.archive.org / iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  17. ↑ a b c Meeting for Peace; Sarajevo Track to be Reconstructed. web.archive.org / iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  18. ↑ IAAF Grand Prix Final. gbrathletics. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  19. ↑ Morceli and Komen call to order the World's Athletes: "All to Sarajevo to create a new Spirit of Unity". web.archive.org / iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  20. ↑ Jonathan Edwards appeals to World's Stars - "Join me in Sarajevo". web.archive.org / iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  21. ↑ a b c d Sarajevo's Stadium is almost ready for September 9 Solidarity Meeting. web.archive.org / iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  22. ↑ Iconic war hotels. aljazeera.com. [dostęp 2011-11-09]. (ang.).
  23. ↑ a b c d e f g Giorgio Reiner: Welcome Back, Sarajevo!. web.archive.org / iaaf.org. [dostęp 2011-10-30]. (ang.).
  24. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Mityng Solidarności z Bośnią i Hercegowiną. „Lekkoatleta”, s. 33, wrzesień-październik 1996. Łomianki: Sportpress. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mityng_Solidarności_z_Bośnią_i_Hercegowiną_1996&oldid=68805710”