Powiat brzeski (1795–1919)

Powiat brzeski, ujazd brzeski – powiat znajdujący się w latach 1795–1915 w granicach Imperium Rosyjskiego jako część guberni: słonimskiej, litewskiej i grodzieńskiej.

Historia

Teren powiatu brześciańskiego wszedł w skład Rosji po III rozbiorze Polski w 1795. Początkowo był częścią guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później aż do końca swego istnienia grodzieńskiej (1801–1915). W 1897 teren powiatu zamieszkiwało 218 tys. osób przeważnie wyznania prawosławnego. Skład językowy: ukraiński – 64,4%; żydowski – 20,8%; rosyjski – 8,1%; polski – 3,9%; białoruski – 1,8%^[1]. Powiat rozpościerał się na terytorium 4893,2 km kwadratowych i dzielił na 23 gminy (wołości):

W wyniku traktatu ryskiego powiat w całości wszedł w skład II Rzeczypospolitej i stał się częścią województwa poleskiego jako powiat brzesko-litewski (a później: brzeski lub brzesko-nadbużański). Gmina Rogacze przeszła do województwa białostockiego.

Przypisy

↑ Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-26] .

Bibliografia

Энцыкляпэдыя гісторыі Беларусі, Tom II, Mińsk 1994

Linki zewnętrzne

Dzisiejszy powiat brzeski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 404 .

[1] Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-26] .

[1]

Powiaty	białostocki (1843–1915) bielski (1843–1915) brzeski (1801–1915) drohiczyński (1843) grodzieński (1801–1915) kobryński (1801–1915) prużański (1801–1915) słonimski (1801–1915) sokólski (1843–1915) wołkowyski (1801–1915)
Miasta	Białystok Bielsk Brańsk Brześć Litewski Choroszcz Dąbrowa Drohiczyn Goniądz Grodno Janów Kleszczele Kobryń Korycin Knyszyn Kuźnica Mielnik Narew Nowy Dwór Odelsk Prużana Sidra (do 1857) Słonim Sokółka Suchowola Suraż Wasilków Wołkowysk
Miasteczka	Antopol Bereza Kartuska Boćki Brzostowica Wielka Chomsk Ciechanowiec Czernawczyce Drohiczyn Poleski Druskieniki Dworzec Dywin Gródek Hołynka Horodec Indura Jałówka Janopol Jasionówka Janów Poleski Jeziornica Jeziory Kamieniec Litewski Kamionka Kosów Poleski Krynki Łunna Łysków Milejczyce Malecz Mołczadź Mosty Motol Mścibów Narewka Niemirów Nowy Dwór Poleski Orla Piaski Porozów Roś Różana Sidra Sielec Siemiatycze Skidel Supraśl Szereszów Świsłocz Trzcianne Wołczyn Wołpa Wysokie Litewskie Zabłudów Zelwa Zdzięcioł

Przynależność wojewódzka	gubernia słonimska (1795–96) gubernia litewska (1797–1801) gubernia grodzieńska (1801–1915) okręg brzeski pod ZCZW (1919–20) i TZTPiE (1920) okręg poleski (1920–21) woj. poleskie (1921–39)
Gminy miejskie (1919–39)	Brześć nad Bugiem Domaczewo (do ?) Kamieniec Litewski Wysokie Litewskie
Gminy wiejskie (1919–39)	Dmitrowicze (do 1920 → i ← od 1921) Domaczewo Dworce (do 1920 → i ← 1921–28) Kamienica Żyrowiecka Kamieniec Litewski Kosicze Łyszczyce (do 1928) Małoryta Miedna Motykały Ołtusz Połowce (do 1920 → i ← 1921–28) Przyborowo (do 1928) Radwanicze (do 1928) Ratajczyce Turna Wielkoryta Wierzchowice (do 1920 → i ← od 1921) Wojska (do 1928) Wołczyn Wysokie Litewskie Życin (do 1928)