Senatus Populusque Romanus
Senatus Populusque Romanus[1] (w skrócie SPQR) – łacińska formuła oznaczająca „senat i lud rzymski”[2]. Formuła ta stanowiła w starożytności oficjalną nazwę Cesarstwa Rzymskiego, a skrót SPQR, do czasu rozpowszechnienia się na to miejsce wizerunku orła, spełniał funkcję godła państwowego.
Realnie rozpowszechniona i wprowadzona przez Oktawiana Augusta. Hasło to było obrazem jego polityki oparcia władzy na senacie, stąd senat jako pierwszy w tym powiedzeniu[3].
Skrót SPQR pojawiał się na monetach okresu republiki, na sztandarach legionów senackich oraz monumentach i pomnikach fundowanych przez senat rzymski.
Skrót SPQR jest w samym Rzymie używany do dziś. Widnieje w herbie stolicy Włoch, umieszcza się go na słupach ogłoszeniowych, przystankach autobusowych, pokrywach od studzienek kanalizacyjnych, latarniach ulicznych i innych obiektach użyteczności publicznej w całym Rzymie.
Formułę tę w sposób sparafrazowany wykorzystywano w okresie renesansu w tych miastach europejskich, które posiadając uprawnienia autonomiczne nawiązywały do idealnego miasta-republiki wzorując się na starożytnym Rzymie. W Polsce takie przywileje wolności prawno-ustrojowej posiadały tylko Gdańsk i Toruń. W Toruniu skrót SPQT (Senatus Populusque Thorunensis) zachował się do dziś na portalu prowadzącym do Sali Rady (Senatu) w Ratuszu Staromiejskim[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mary Beard, „SPQR”, Poznań 2007. Obie wersje są poprawne, jednak z dużym „Q” ułatwia zrozumienie skrótu i tłumaczenia.
- ↑ Czasem błędnie używa się sformułowania „senat i naród rzymski”, pojęcie narodu ukształtowało się w XIX wieku n.e.
- ↑ Adam Ziółkowski, Historia Rzymu, s. 374–376.
- ↑ Sala Rady (Senatu) w Ratuszu Staromiejskim - Toruń Atrakcje Torunia, „Toruński Portal Turystyczny” [dostęp 2017-12-05] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Instances of "Roman Senate and People" in www.Perseus.edu
- Lewis & Short dictionary entry for populus on www.Perseus.edu
- Polybius on the Senate and People (6.16)