Stefan Bidziński (zm. 1704)

Stefan Bidziński
	; Janina
Data urodzenia	ok. 1630
Data śmierci	1 lutego 1704
Ojciec	Jan Bidziński
Matka	Zuzanna Chycka

Stefan Bidziński herbu Janina (ur. ok. 1630, zm. 1 lutego 1704^[1]) – wojewoda sandomierski od 1697 roku, kasztelan sandomierski w latach 1685–1697, strażnik wielki koronny w latach 1668–1696, podstoli sandomierski w 1659 roku, pułkownik, skalski, starosta żarnowiecki w 1676 roku^[2].

Życiorys

Syn Jana i Zuzanny z Chyckich.

Uczył się w gimnazjum kalwińskim w Bełżycach w 1640 roku. Pochodził z Bidzin, był ich dziedzicem. 3 października 1655, podczas bitwy pod Wojniczem, uratował życie hetmanowi Stanisławowi Lanckorońskiemu. W 1662 r. jako porucznik dowodził niewielkim oddziałem, mającym ochraniać żywiecczyznę przed rabunkami, jakich dopuszczali się nieopłacani żołnierze tzw. „Związku Święconego”. Został jednak wkrótce stamtąd odwołany uniwersałem królewskim, jako że sam postępował gorzej od „Związkowych” i „...dosyć szkody i uciemiężenia w poddanych uczynił”^[3]. W 1664 roku podczas wojny z carem, wyprawił się aż pod Moskwę. W roku 1668 został strażnikiem wielkim koronnym oraz pułkownikiem. Potem walczył z Turkami. Ceniono go wysoko i powierzano mu najtrudniejsze zadania. W 1671 brał udział w Bitwie pod Kalnikiem i Bitwie pod Bracławiem^[4].

Elektor Jana III Sobieskiego z województwa sandomierskiego w 1674 roku^[5]. Był jednym z najbliższych współpracowników Jana III Sobieskiego. W swych mowach sejmowych zagrzewał do starcia zbrojnego z paraliżującą rządy (liberum veto), a nawet działania zbrojne (Święta Liga), opozycją.

Wziął udział w wyprawie na czambuły tatarskie, podczas której w zwycięskiej bitwie pod Komarnem dowodził jedną z dwóch grup wojsk hetmana Sobieskiego. W bitwie pod Chocimiem spadł z koniem z naddniestrzańskiej skarpy, lecz przeżył. Poseł na sejm koronacyjny 1676 roku^[6]. Poseł sejmiku opatowsakiego na sejm 1677 roku^[7]. Był posłem na sejm 1678/1679 roku^[8].

Na wyprawę wiedeńską wystawił chorągiew pancerną i wołoską oraz regiment dragonii. Pod Parkanami wdał się w niefortunną, przegraną bitwę. Był kandydatem na urząd hetmana. W 1685 r. otrzymał urząd kasztelana sandomierskiego, a w 1697 r. otrzymał urząd wojewody sandomierskiego^[4]^[9].

Poseł sejmiku województwa sandomierskiego na sejm konwokacyjny 1696 roku^[10]. Był elektorem Augusta II Mocnego w 1697 roku z województwa sandomierskiego^[11]^[12].

Cieszył się powszechnym szacunkiem. Ofiarował 100 000 zł na wykup jeńców z niewoli. Ufundował szpital oraz klasztor reformatów w Pińczowie. Po konwersji z kalwinizmu na katolicyzm stał się jego gorliwym wyznawcą, zwalczając swoich dawnych współwyznawców. Był towarzyszem broni i przyjacielem Wespazjana Kochowskiego.

Był właścicielem Bidzin w powiecie sandomierskim i Januszowic w powiecie wiślickim^[13].

Przypisy

↑ Krzysztof Chłapowski: Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe. Warszawa: Bellerive-sur-Allier, 2017, s. 101.
↑ Krzysztof Chłapowski: Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795. Materiały źródłowe. Warszawa: Bellerive-sur-Allier 2017, s. 100.
↑ Komoniecki Andrzej: Chronografia albo dziejopis żywiecki / oprac. Grodziski Stanisław, Dwornicka Irena. Żywiec: wyd. Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 1987, s. 206.
↑ ^a ^b Muzeum Pałacu Jana III w Wilanowie, Osoby i biografie: Bidziński Stefan herbu Janina. www.wilanow-palac.pl. [dostęp 2020-10-30]. (pol.).
↑ Volumina Legum. T. V. Petersburg, 1860, s. 150.
↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 247.
↑ Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 587.
↑ Volumina Legum. T. V. Petersburg, 1860, s. 268.
↑ Bidziński Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-10-30] .
↑ Ewa Gąsior, Sejm konwokacyjny po śmierci Jana III Sobieskiego, Warszawa 2017, s. 98.
↑ Oswald Pietruski: Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich. Lwów: 1845, s. 13.
↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W. X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 7.
↑ Zofia Trawicka, Życie polityczne szlachty województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVII w. [w:] Między monarchą a demokracją. Studia z dziejów Polski XV–XVIII wieku / red. A. Sucheni-Grabowska, A. Żaryn. Warszawa, 1994, s. 314.

Literatura dodatkowa

Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 1. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1899, s. 198.
Kazimierz Piwarski: Bidziński Stefan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 20–22. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.

Linki zewnętrzne

Stefan Bidziński z Bidzin h. Janina (ID: 1.806.113)

[1] Krzysztof Chłapowski: Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe. Warszawa: Bellerive-sur-Allier, 2017, s. 101.

[2] Krzysztof Chłapowski: Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795. Materiały źródłowe. Warszawa: Bellerive-sur-Allier 2017, s. 100.

[3] Komoniecki Andrzej: Chronografia albo dziejopis żywiecki / oprac. Grodziski Stanisław, Dwornicka Irena. Żywiec: wyd. Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 1987, s. 206.

[Muzeum-4] Muzeum Pałacu Jana III w Wilanowie, Osoby i biografie: Bidziński Stefan herbu Janina. www.wilanow-palac.pl. [dostęp 2020-10-30]. (pol.).

[5] Volumina Legum. T. V. Petersburg, 1860, s. 150.

[6] Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 247.

[7] Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 587.

[8] Volumina Legum. T. V. Petersburg, 1860, s. 268.

[9] Bidziński Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-10-30] .

[10] Ewa Gąsior, Sejm konwokacyjny po śmierci Jana III Sobieskiego, Warszawa 2017, s. 98.

[11] Oswald Pietruski: Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich. Lwów: 1845, s. 13.

[12] Suffragia województw i ziem koronnych i W. X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 7.

[13] Zofia Trawicka, Życie polityczne szlachty województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVII w. [w:] Między monarchą a demokracją. Studia z dziejów Polski XV–XVIII wieku / red. A. Sucheni-Grabowska, A. Żaryn. Warszawa, 1994, s. 314.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]