Tekla Bądarzewska-Baranowska

Tekla Bądarzewska-Baranowska
Data i miejsce urodzenia	17 września 1823 ; Warszawa lub Mława
Data i miejsce śmierci	29 września 1861 ; Warszawa
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianistka, kompozytorka
	Multimedia w Wikimedia Commons

Modlitwa dziewicy. Wersja w MIDI.

Grób Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej na cmentarzu Powązkowskim

Tekla Bądarzewska-Baranowska (ur. 17 września 1823 w Warszawie^[1] lub w Mławie^[2], zm. 29 września 1861 w Warszawie^[2]) – polska pianistka, kompozytorka salonowych utworów na fortepian, w tym Modlitwy dziewicy.

Życie i twórczość

Tekla Bądarzewska była córką Andrzeja Bądarzewskiego, komisarza policji, burmistrza Pułtuska, i Tekli Chrzanowskiej^[3]. Za jej narodzinami w Warszawie przemawia fakt odnalezienia metryki chrztu, sporządzonej w kościele Matki Bożej Loretańskiej na Pradze^[4]. Rodzina od 1827 mieszkała w Warszawie. Pianistka wyszła za mąż za Jana Baranowskiego 16 maja 1852^[5] albo nieznacznie później^[6]. Była matką trojga lub pięciorga dzieci.

Skomponowała prawdopodobnie jedynie cztery utwory^[7], choć przypisuje się jej ok. 35 miniatur. Szczególną sławę zyskała utworem Modlitwa dziewicy. Kompozycja ukazała się drukiem w kwietniu 1851 w Warszawie, i już do jesieni 1856 druk wznowiono ośmiokrotnie^[8]. Modlitwa dziewicy została wydana w Berlinie i w Poznaniu w 1855, a 26 września 1858 została przedrukowana jako dodatek nutowy do paryskiego czasopisma „Revue et Gazette musicale de Paris”^[9]. Od tego momentu utwór cieszy się ogromną popularnością wśród pianistów-amatorów^[10].

Interpretacje

Utwór Modlitwa dziewicy wykonywany i nagrywany jest do dzisiaj. Ukazał się w co najmniej 80 wydawnictwach w różnych krajach, m.in. we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Stanach Zjednoczonych, Australii.

W 1930 Kurt Weill wykorzystał kompozycję w operze Rozkwit i upadek miasta Mahagonny. W 1993 w Korei Północnej ukazała się kaseta VHS z występem zespołu elektronicznego Pochonbo, na której została przedstawiona Modlitwa dziewicy w elektronicznej aranżacji. Modlitwa dziewicy była pierwszym polskim utworem, jaki nagrano w Skandynawii^[11].

W 2007 w Japonii nagrano pierwszy w historii album z kompozycjami Tekli Bądarzewskiej Spełniona Modlitwa Dziewicy^[12].

W 2012 dzięki staraniom Towarzystwa Przyjaciół Warszawy nagrano pierwszą polską płytę z muzyką Bądarzewskiej Zapomniany dźwięk w wykonaniu Marii Pomianowskiej i Przyjaciół, wydano także książkę Beaty Michalec Tekla z Bądarzewskich Baranowska, autorka nieśmiertelnej La prière d’une vierge – Miejsca, czas i ludzie.

Upamiętnienia

Jeden z kraterów na Wenus został nazwany Bądarzewska dla upamiętnienia Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej.
Skwer na Muranowie (Warszawa) został nazwany imieniem Tekli Bądarzewskiej w 2010 roku. Znajduje się on przy ul. Andersa 13^[13].
W Mławie, w rodzinnym mieście Tekli Bądarzewskiej, 30 maja 2012 powstało Towarzystwo Miłośników Twórczości Tekli Bądarzewskiej^[14], które postawiło sobie za cel promowanie i przypominanie twórczości tej artystki.
Grobowiec Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej z figurą kobiety trzymającej rulon nut zatytułowanych po francusku La prière d’une vierge (Modlitwa dziewicy) znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 181, rząd 1, miejsce 27/28)^[15]^[16].

Błędy w przekazach

Data urodzin

W audycji-reportażu Powrót zapomnianej Katarzyny Michalak^[17]^[18] z Polskiego Radia Lublin, Beata Michalec, sekretarz Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, twierdzi, że kompozytorka zmarła w wieku 32 lat i miała trójkę dzieci – trzy córki, dwoje zaś to dzieci jej siostry, tym samym neguje treść nekrologu zamieszczonego przez męża.

O twórczości

W Encyklopedii Orgelbranda z 1898 roku cały wpis biograficzny o kompozytorce brzmi: „Bądarzewska Tekla, zamężna Baranowska, *1834, † 1861, słaba bardzo kompozytorka muzyczna, której ckliwa La priere d’une vierge zyskała ogromną popularność w całym świecie. Inne jej utwory nie miały już żadnego powodzenia”^[19].

Przypisy

↑ MichałM. Fronczak MichałM., Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana [online], Instytut Boyma, 27 września 2022 [dostęp 2023-01-02] (pol.).
↑ ^a ^b Tekla z Bądarzewskich Baranowska - Towarzystwo Przyjaciół Warszawy [online], www.tpw.org.pl [dostęp 2023-01-02] .
↑ BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 13-52, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .
↑ MichałM. Fronczak MichałM., Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana [online], Instytut Boyma, 27 września 2022 [dostęp 2023-02-21] (pol.).
↑ BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 66-68, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .
↑ MichałM. Fronczak MichałM., Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana [online], Instytut Boyma, 27 września 2022 [dostęp 2023-02-21] (pol.).
↑ BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 155-156, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .
↑ BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 141-152, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .
↑ Boston PublicB.P. Library Boston PublicB.P., Revue et gazette musicale de Paris, Paris : Gazette musicale de Paris, 1835 [dostęp 2023-01-02] .
↑ AlanA. Głodek AlanA., MagdalenaM. Sobańska-Cwalina MagdalenaM., Pop, symbol kiczu czy “wielka dama”? 160 lat po śmierci Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej jej muzyka wzbudza kontrowersje [online], Instytut Boyma, 9 stycznia 2022 [dostęp 2023-01-02] (pol.).
↑ K. Janczewska-Sołomko, Początki fonografii ze szczególnym uwzględnieniem poloników, s. 4 (jest to tekst wystąpienia z dn. 5 marca 2010 r., zob. Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina. Sprawozdanie z działalności w roku akademickim 2009/2010, s. 42-43)
↑ DorotaD. Hałasa DorotaD., Polska „Spełniona modlitwa dziewicy” hitem w Japonii [online], asakonishi.com [dostęp 2009-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-18] .
↑ A. Dragon, Muranowskie aktywistki, nauczycielki, poetki. O kobietach żydowskich przedwojennej Warszawy, praca magisterska, UW, Warszawa 2013, s. 20.
↑ Towarzystwo Miłośników Twórczości Tekli Bądarzewskiej [online], rejestr.io [dostęp 2021-03-08] .
↑ Cmentarz Stare Powązki: BARANOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ Tekla Z Bądarzewskich Baranowska [online], www.tpw.org.pl [dostęp 2009-10-26] (pol.).
↑ N.Kowalska, Feature po polsku. Artystyczne reportaże radiowe autorstwa Katarzyny Michalak, "Media-Kultura-Komunikacja społeczna", 11, 2015, nr 4, s. 6-7.
↑ K. Klimczak, P. Czarnek, Rola muzyki we współczesnym reportażu radiowym, "Folia Litteraria Polonica", 2012, nr 17, s. 175-176.
↑ S. Orgelbrand: Encyklopedia Powszechna. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów., 1898, s. 240, seria: Encyklopedia Powszechna : z ilustracjami i mapami.

Linki zewnętrzne

Tekla Bądarzewska-Baranowska – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Strona hiszpańskojęzyczna z melodią Modlitwy dziewicy
„Modlitwa zapomnianej” dokument radiowy o Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej, autorstwa Doroty Hałasy i Katarzyny Michalak, zwycięzca Prix Italia 2009 w kategorii „Audycja o muzyce”
„Powrót zapomnianej” reportaż autorstwa Katarzyny Michalak, PR Lublin
„Szukając Tekli” [online], kobieta.newsweek.pl [zarchiwizowane z adresu 2011-11-01] . artykuł w „Newsweeku”
Tekla Bądarzewska-Baranowska „La priere d’une vierge”- Текла Бадажевска w serwisie YouTube (ros.)
Nuty Tekli Bądarzewskiej w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl

[1] MichałM. Fronczak MichałM., Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana [online], Instytut Boyma, 27 września 2022 [dostęp 2023-01-02] (pol.).

[:0-2] Tekla z Bądarzewskich Baranowska - Towarzystwo Przyjaciół Warszawy [online], www.tpw.org.pl [dostęp 2023-01-02] .

[3] BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 13-52, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .

[4] MichałM. Fronczak MichałM., Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana [online], Instytut Boyma, 27 września 2022 [dostęp 2023-02-21] (pol.).

[5] BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 66-68, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .

[6] MichałM. Fronczak MichałM., Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana [online], Instytut Boyma, 27 września 2022 [dostęp 2023-02-21] (pol.).

[7] BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 155-156, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .

[8] BeataB. Michalec BeataB., Tekla z Bądarzewskich Baranowska : zapomniana kompozytorka z Mazowsza, Pułtusk 2016, s. 141-152, ISBN 978-83-7549-260-6, OCLC 986497154 [dostęp 2023-01-02] .

[9] Boston PublicB.P. Library Boston PublicB.P., Revue et gazette musicale de Paris, Paris : Gazette musicale de Paris, 1835 [dostęp 2023-01-02] .

[10] AlanA. Głodek AlanA., MagdalenaM. Sobańska-Cwalina MagdalenaM., Pop, symbol kiczu czy “wielka dama”? 160 lat po śmierci Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej jej muzyka wzbudza kontrowersje [online], Instytut Boyma, 9 stycznia 2022 [dostęp 2023-01-02] (pol.).

[11] K. Janczewska-Sołomko, Początki fonografii ze szczególnym uwzględnieniem poloników, s. 4 (jest to tekst wystąpienia z dn. 5 marca 2010 r., zob. Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina. Sprawozdanie z działalności w roku akademickim 2009/2010, s. 42-43)

[12] DorotaD. Hałasa DorotaD., Polska „Spełniona modlitwa dziewicy” hitem w Japonii [online], asakonishi.com [dostęp 2009-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-18] .

[13] A. Dragon, Muranowskie aktywistki, nauczycielki, poetki. O kobietach żydowskich przedwojennej Warszawy, praca magisterska, UW, Warszawa 2013, s. 20.

[14] Towarzystwo Miłośników Twórczości Tekli Bądarzewskiej [online], rejestr.io [dostęp 2021-03-08] .

[15] Cmentarz Stare Powązki: BARANOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[autonazwa1-16] Tekla Z Bądarzewskich Baranowska [online], www.tpw.org.pl [dostęp 2009-10-26] (pol.).

[17] N.Kowalska, Feature po polsku. Artystyczne reportaże radiowe autorstwa Katarzyny Michalak, "Media-Kultura-Komunikacja społeczna", 11, 2015, nr 4, s. 6-7.

[18] K. Klimczak, P. Czarnek, Rola muzyki we współczesnym reportażu radiowym, "Folia Litteraria Polonica", 2012, nr 17, s. 175-176.

[19] S. Orgelbrand: Encyklopedia Powszechna. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów., 1898, s. 240, seria: Encyklopedia Powszechna : z ilustracjami i mapami.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Kompozytorzy	Tekla Bądarzewska-Baranowska Jan Nepomucen Bobrowicz Filipina Brzezińska Józef Brzowski Fryderyk Chopin Wilhelm Czerwiński Ignacy Dobrzyński August Fryderyk Duranowski Teodor Einert Julian Fontana Karol August Freyer Emanuel Kania Jan Chrzciciel Kiszwalter Teodor Leszetycki Stanisław Moniuszko Adam Münchheimer Zygmunt Noskowski Ignacy Jan Paderewski Mieczysław Sołtys Wojciech Sowiński Henryk Wieniawski Józef Wieniawski Edward Wolff Juliusz Zarębski Aleksander Zarzycki Władysław Żeleński
Wirtuozi	fortepianu: Fryderyk Chopin Maria Szymanowska Karol Tausig skrzypiec: August Fryderyk Duranowski Karol Lipiński Henryk Wieniawski
Ważniejsze utwory	Halka Straszny dwór Step II Koncert skrzypcowy d-moll op. 22 I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 Etiudy op. 10 i op. 25 Preludia op. 28
Czasopisma muzyczne	„Tygodnik Muzyczny” (od 1820) „Ruch Muzyczny” (od 1857) „Echo Muzyczne” (od 1877)
Drukarnie	Gebethner i Wolff Sennewald Juliusz Wildt
Początki badań etnograficznych	Oskar Kolberg
Inne sztuki	Architektura: Historyzm Literatura: Romantyzm Pozytywizm