Walc z Baszirem

Walc z Bashirem

Wals im Baszir

Gatunek	dokumentalny, animowany, biograficzny, wojenny
Rok produkcji	2008
Data premiery	13 maja 2008, Cannes 5 czerwiec 2008 (Izrael) 3 kwietnia 2009 (Polska)
Kraj produkcji	Izrael Francja Niemcy Belgia Australia Finlandia Szwajcaria
Język	hebrajski
Czas trwania	90 min
Reżyseria	Ari Folman
Scenariusz	Ari Folman
Muzyka	Max Richter
Produkcja	Ari Folman Serge Lalou Gerhard Meixner Yael Nahlieli Roman Paul
Dystrybucja	Against Gravity
Budżet	2 000 000 $
Strona internetowa

Ari Folman, reżyser, scenarzysta i główny bohater filmu

Walc z Baszirem lub Walc z Bashirem (ang. Waltz with Bashir, hebr. ואלס עם באשיר – Wals im Baszir) – film izraelskiego reżysera Ariego Folmana z 2008 roku. Jest to animowany film oparty na faktach, opowiadający o staraniach reżysera mających na celu odzyskanie jego wspomnień z wojny w Libanie w 1982, w której brał udział jako żołnierz armii izraelskiej.

W Polsce pierwszy raz film został wyświetlony na 24. Warszawskim Festiwalu Filmowym (10-19 listopada 2008). Wygrał w kategorii „filmy fabularne” w Plebiscycie Publiczności. Dystrybucję w Polsce wykupiła firma Against Gravity, premiera miała miejsce 3 kwietnia 2009. W październiku 2009 film ukazał się na DVD w serii Magazyn Sztuki Dokumentu.

Fabuła

Film mimo animowanej formy ma charakter dokumentalny. Obrazy wspomnień z wojny przeplatają się z typowymi dla filmów dokumentalnych scenami rozmów ze świadkami i ekspertami, które zostały narysowane na wzór faktycznie nagranych wywiadów. Także postacie pojawiające się w filmie są stworzone na wzór prawdziwych osób – reżysera i jego towarzyszy, którzy (z pewnymi wyjątkami) podkładali własny głos.

Główny bohater, reżyser Ari Folman, spotyka się ze swoim byłym przyjacielem z jednostki, Boazem. Okazuje się, że Boaza dręczą wspomnienia z wojny, w przeciwieństwie do Ariego, który nie może sobie przypomnieć nic z tego okresu. Pod wpływem prośby Boaza o pomoc w rozwiązaniu tego problemu i pojedynczego, zagadkowego wspomnienia które po spotkaniu pojawia się w jego pamięci, Ari postanawia odzyskać pamięć z okresu wojny, a szczególnie z jej najbardziej dramatycznego fragmentu, masakry w Sabrze i Szatili – obozach palestyńskich uchodźców. Przy pomocy dawnych towarzyszy broni – Oriego, Carmiego i Frenkela powoli przypomina sobie kolejne wydarzenia. W filmie widzimy także wywiady z jednym z izraelskich dowódców, Drorem Harazim, oraz z korespondentem wojennym Ronem Ben-Jeszaim, którzy mieli bezpośredni kontakt z masakrą.

Tytuł

Tytuł pochodzi od sceny w filmie, gdzie jeden z żołnierzy w trakcie walki w Bejrucie przebiega przez ulicę w specyficzny sposób, unikając kul, który głównemu bohaterowi kojarzy się z tańcem na tle portretów zamordowanego prezydenta-elekta Libanu i przywódcy libańskich chrześcijan – Beszira Dżemajela.

Produkcja

Produkcja filmu trwała 4 lata. Łączy on w sobie różne style graficzne – od obrazów realistycznych, przez surrealistyczne wizje, aż po typową animację komiksową. Jest to jeden z niewielu dokumentów stworzonych niemal w całości techniką animacji – jedynymi wstawkami filmowymi są krótkie sceny na samym końcu, przedstawiające archiwalne nagrania z masakry w Sabrze i Szatili.

Animacja

Animacja została wykonana specjalnym stylem stworzonym przez Yoni Goodman. Technika ta jest często mylona z animacją rotoskopową (ze względu na oparcie się na rysunkach stworzonych na podstawie filmu fabularnego), a naprawdę polega na połączeniu techniki cutout (wycinankowej) we Adobe Flash i zwykłej animacji. Każdy obraz był dzielony na części, poruszające się w stosunku do siebie, co dawało wrażenie ruchu. Film został najpierw nagrany technikami fabularnymi, a następnie przekształcony w scenorys, na podstawie którego powstało około 2300 ilustracji, które zostały następnie zmontowane przy użyciu różnych technik – animacji Flash, animacji 3D i standardowej animacji.

Muzyka

Walc cis-moll op. 64 nr 2 Chopina w wykonaniu Luke’a Faulknera

Bach, BWV 1056 - II. Largo

Ścieżka dźwiękowa łączy kompozycje XVIII- i XIX-wieczne z muzyką z lat osiemdziesiątych XX wieku. Wśród utworów klasycznych pojawiają się fragmenty Walca cis-moll op. 64 nr 2 Fryderyka Chopina (scena tytułowego walca żołnierza w ogniu kul) oraz Largo z Koncertu fortepianowego f-moll Jana Sebastiana Bacha (pierwotnie Koncert na klawesyn, BWV 1056). Współczesną muzykę reprezentują m.in. przeboje Enola Gay zespołu OMD oraz This is not a love song zespołu Public Image Ltd (PiL).

Autorem ścieżki dźwiękowej do filmu jest niemiecki kompozytor Max Richter. Muzyka w filmie jest uznawana za środek przekazu emocji, a nie tylko tło.

Przyjęcie filmu

Recenzje

Film został bardzo dobrze przyjęty przez krytyków. Według kilku serwisów internetowych zbierających i analizujących recenzje filmowe, jak Metacritic czy Rotten Tomatoes, jest on oceniany pozytywnie w ponad 90 procentach. Doceniane jest zwłaszcza jego nowatorskie podejście do trudnej kwestii wojny w Libanie oraz masakry Palestyńczyków w obozach Szabry i Szatili.

Liban i kraje arabskie

Jak niemal wszystkie izraelskie filmy, Walc z Baszirem został zakazany w większości krajów arabskich. W samym Libanie pojawił się sprzeciw przeciwko jego zakazywaniu, szczególnie rozpowszechniony przez grupy blogerów, którzy doprowadzili do jego obejrzenia przez wielu libańskich krytyków filmowych. W styczniu 2009 roku film został wyświetlony w Bejrucie na prywatnym pokazie dla około 90 osób.

Nagrody

Informacja o projekcji filmu w wiedeńskim kinie.

Walc z Baszirem otrzymał wiele nagród i nominacji zarówno w Izraelu, jak i na świecie. Do najbardziej prestiżowych należą:

• nominacja do Oscara w kategorii Najlepszy film nieangielskojęzyczny
• Złoty Glob w kategorii Najlepszy film obcojęzyczny.
• Nagroda Annie – nominowany w kategoriach: Najlepszy Film Animowany, Najlepszy Reżyser, Najlepsza Muzyka i Najlepszy Scenariusz.
• Nominacja do Złotej Palmy na Festiwalu w Cannes
• izraelskie Nagrody Ophir w 5 kategoriach – Najlepszy Film, Najlepszy Reżyser, Najlepszy Scenariusz, Najlepszy Montaż, Najlepszy Dźwięk i Najlepsza Oprawa Artystyczna. Był również nominowany do kategorii Najlepsze Zdjęcia.

Linki zewnętrzne

• Walc z Bashirem w bazie IMDb (ang.)
• Walc z Bashirem w bazie Filmweb
• Oficjalna strona filmu
• Strona filmu w serwisie producenta – Sony Pictures Classic
• Film na stronie polskiego dystrybutora