15. mart
15. mart (15.03) je 74. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (75. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 291 dana.
Događaji
[uredi | uredi izvor]| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 44. p. n. e. — Republikanski zaverenici koje su predvodili Brut i Kasije u Senatu ubili rimskog doživotnog diktatora, vojskovođu i istoričara Gaja Julija Cezara.
- 351 — Rimski car Konstancije II imenuje svog brata od strica Konstancija Gala za svog savladara cezara i poverava mu kontrolu nad istočnim delom Carstva.
- 1311 —Odmetnuta Katalanska družina je odnela pobedu u bici kod Halmirosa nad Valterom V od Brijena i preuzela Atinsko vojvodstvo.
- 1493 — Kristifor Kolumbo doveo sedam Aruak Indijanaca sa Haitija u Španiju. To su bili prvi stanovnici Novog sveta koji su kročili na Stari kontinent.
- 1536 — Sultan Sulejman I Veličanstveni naredio ubistvo svog velikog vezira i najboljeg prijatelja Ibrahim-paše.
- 1603 — Francuski moreplovac i istraživač Samjuel de Šamplen isplovio prema Novom svetu. 1608. osnovao grad Kvebek i organizovao francusku kolonizaciju Kanade.
- 1848 — Uličnim protestima u Budimpešti počela je Mađarska revolucija.
- 1883 — Beograd dobio prvu "telefonsku stanicu", sedam godina pošto je izumljen telefon, a prvi telefonski razgovor su vodili ministar vojni i kapetan palilulske žandarmerijske stanice. Koncesije za uvođenje telefona u Srbiji 1882. dobio Panta Mihajlović, prijatelj Nikole Tesle.
- 1907 — U Finskoj žene prvi put izabrane u Parlament.
- 1917 — Pod pritiskom revolucionara abdicirao poslednji ruski car Nikolaj II, čime je posle tri veka okončana vladavina dinastije Romanov.
- 1922 — Egipatski sultan uzeo titulu kralja kao Fahd I.
- 1927 — Osnovana Fabrika aeroplana i hidroaviona Zmaj
- 1937 — Prva centralna banka krvi, u kojoj je krv za transfuziju čuvana zamrzavanjem, osnovana u bolnici u Čikagu.
- 1939 — Pošto je, pod pretnjom napada i uništenja Praga, predsednik Emil Haha u Berlinu potpisao akt o predaji zemlje Nemačkoj, a nemačke trupe okupirale Čehoslovačku. Proglašeni su protektorat Češka i Moravska i marionetska Slovačka.
- 1943 — Nakon treće bitke za Harkov Nemci su preoteli Harkov od Sovjeta nakon žestokih uličnih borbi.
- 1961 — Južnoafrička Republika se povukla iz Komonvelta.
- 1991 — Predsednik Predsedništva Jugoslavije i predstavnik Srbije u tom telu Borisav Jović podneo ostavku jer je Predsedništvo odbilo da objavi vanredno stanje u zemlji posle demonstracija 9. marta.
- 2000 — U naselju Bošnjačka mahala u severnom delu Kosovske Mitrovice došlo do žestokih sukoba srpskih stanovnika i pripadnika Kfora koji su uspostavljali bezbednosnu zonu u tom gradu podeljenom na albanski i srpski deo. U sukobima ranjeno 15 Srba i dva francuska vojnika.
- 2001 — Sukob naoružanih albanskih ekstremista i makedonskih snaga bezbednosti eskalirao kada su se borbe prvi put prenele iz raštrkanih naselja duž granice s Kosovom u predgrađe Tetova, drugog po veličini makedonskog grada.
- 2003.
- - U Beogradu sahranjen premijer Srbije Zoran Đinđić, ubijen u atentatu tri dana ranije.
- - Na stotine hiljada ljudi na ulicama Tokija, Bejruta, Pariza, Vašingtona i u drugim gradovima širom sveta demonstriralo protiv rata u Iraku.
- 2004 — Odlukom međunarodnog predstavnika u Bosni i Hercegovini Pedija Ešdauna Mostar ponovo postao jedinstven grad. Mostar od rata u BiH bio podeljen na dva dela, bošnjački, istočni, i hrvatski, zapadni.
- 2006 — Telo Slobodana Miloševića dopremljeno u Beograd.
- 2011 — Otpočeo građanski rat u Siriji.
- 2019 ---Teroristički napad na džamiju u Novom Zelandu
- 2020 --- U Srbiji zbog koronavirusa proglašeno vanredno stanje
Rođenja
[uredi | uredi izvor]- 1815 — Dimitrije Avramović, srpski slikar i pisac. (prem. 1855)
- 1830 — Paul Hajze, nemački pisac, pesnik, dramaturg i prevodilac, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1910). (prem. 1914)[1]
- 1854 — Emil fon Bering, nemački lekar i imunolog, dobitnik Nobelove nagrade za fiziologiju ili medicinu (1901). (prem. 1917)[2]
- 1897 — Lazo M. Kostić, srpski statističar, pravnik, istoričar, publicista i univerzitetski profesor. (prem. 1979)[3]
- 1898 — Raško Dimitrijević, srpski književnik, esejista, univerzitetski profesor i prevodilac. (prem. 1988)[4]
- 1912 — Lajtnin Hopkins, američki bluz muzičar. (prem. 1982)[5]
- 1930 — Žores Alferov, ruski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2000). (prem. 2019)[6]
- 1935 — Džad Herš, američki glumac.[7]
- 1935 — Rajnhard Lauer, nemački je istoričar književnosti i akademik, inostrani član sastava Srpske akademije nauke i umetnosti.[8]
- 1941 — Dušan Golumbovski, srpski glumac, TV voditelj, pevač i publicista. (prem. 2016)[9]
- 1943 — Dejvid Kronenberg, američki reditelj, scenarista, producent, pisac i glumac.[10]
- 1944 — Ivan Ćurković, hrvatsko-srpski fudbalski golman i sportski radnik.[11]
- 1947 — Raj Kuder, američki muzičar i muzički producent.[12]
- 1948 — David Albahari, srpski pisac. (prem. 2023).[13]
- 1955 — Jasna Zlokić, hrvatska pevačica.[14]
- 1957 — Žoakim de Almeida, portugalsko-američki glumac.[15]
- 1958 — Mihailo Pavićević, crnogorski košarkaš i košarkaški trener.[16]
- 1962 — Terens Trent D'Arbi, američki muzičar.[17]
- 1962 — Markus Merk, nemački fudbalski sudija.[18]
- 1968 — Sabrina Salerno, italijanska muzičarka, muzička producentkinja, model, glumica i TV voditeljka.[19]
- 1969 — Elvir Laković Laka, bosanskohercegovački muzičar.
- 1974 — Jana, srpska pevačica.[20]
- 1975 — Eva Longorija, američka glumica i producentkinja.[21]
- 1975 — Will.i.am, američki muzičar, muzički producent, glumac i preduzetnik.[22]
- 1983 — Kostas Kajmakoglu, grčki košarkaš.[23]
- 1983 — Marko Marinović, srpski košarkaš i košarkaški trener.[24]
- 1984 — Kostas Vasilijadis, grčki košarkaš.[25]
- 1984 — Vladimir Jovanović, srpski košarkaški trener.
- 1985 — Ajzi, srpski reper i tekstopisac.
- 1985 — Boban Bajković, srpsko-crnogorski fudbalski golman.[26]
- 1986 — Džaj Kortni, australijski glumac.[27]
- 1989 — Adrijen Silva, portugalski fudbaler.[28]
- 1990 — Dragana Cvijić, srpska rukometašica.[29]
- 1992 — Renco Olivo, argentinski teniser.[30]
- 1993 — Aleksandra Krunić, srpska teniserka.[31]
- 1993 — Pol Pogba, francuski fudbaler.[32]
- 2000 — Kristijan Kostov, bugarsko-ruski pevač.[33]
Smrti
[uredi | uredi izvor]- 44. pre n.e. — Gaj Julije Cezar, rimski državnik, vojskovođa i istoričar (rođ. 100. pre n.e.).[34]
- 493 — Odoakar, varvarski vojskovođa koji je 476. svrgnuo poslednjeg zapadnorimskog cara (rođ. 435)[35]
- 1837 — Lukijan Mušicki, književnik, profesor bogoslovije, arhimandrit manastira Šišatovac. (rođ. 1777)[36]
- 1842 — Luiđi Kerubini, italijanski muzičar. (rođ. 1760)[37]
- 1898 — Henri Besemer, engleski inženjer. (rođ. 1813)[38]
- 1938 — Nikolaj Ivanovič Buharin, sovjetski političar i publicista. (rođ. 1888)[39]
- 1944 — Marija Oktjabrskaja, prva od samo dve žene tenkista koje su odlikovane titulom Heroja Sovjetskog Saveza (rođ. 1905)[40]
- 1957 — Moša Pijade, jugoslovenski političar jevrejskog porekla. (rođ. 1890)[41]
- 1962 — Artur Kompton, američki fizičar. (rođ. 1892)[42]
- 1970 — Artur Adamov, francuski književnik jermenskog porekla (rođ. 1908).[43]
- 1983 — Rebeka Vest, engleska književnica. (rođ. 1892)[44]
- 1975 — Aristotel Onazis, grčki brodovlasnik. (rođ. 1906)[45]
- 1991 — Miodrag Bulatović, srpski pisac. (rođ. 1930)[46]
- 1991 — Veljko Korać, srpski filozof. (rođ. 1914)[47]
- 1998 — Bendžamin Spok, američki lekar, pedijatar. (rođ. 1903)[48]
- 1998 — Mato Dujmov, bunjevački kulturni pregalac i pisac jednočinki. (rođ. 1937)
Praznici i dani sećanja
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „The Nobel Prize in Literature 1910”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Emil von Behring | German bacteriologist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Lazar Markov Kostić (1897—1979)”. riznicasrpska.net. Arhivirano iz originala 30. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „DIMITRIJEVIĆ Raško”. snp.org.rs. Pristupljeno 24. 1. 2022.
- ^ „Lightnin' Hopkins”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Benediktas Juodka; V. P. Puronas (2003). The Lithuanian Academy of Sciences. Lietuvos mokslų akademija. str. 169. ISBN 978-9986-08-038-1.
- ^ „Judd Hirsch”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „RAJNHARD LAUER”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 27. 1. 2024.
- ^ „Dusan Golumbovski”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „David Cronenberg | Biography, Movies, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 4. 1. 2021.
- ^ „Ćurković Ivan”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). 2009-12-02. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Ry Cooder”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „David Albahari Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2018-10-19. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Jasna Zlokić biografija | Biografija.com”. www.biografija.com. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Joaquim de Almeida”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Mihailo Pavićević > Coach : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Biography - Sananda Maitreya’s official website!”. web.archive.org. 2018-03-15. Arhivirano iz originala 15. 03. 2018. g. Pristupljeno 2022-01-30. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. mart 2018)
- ^ „Dr. Markus Merk - Stats”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Sabrina Salerno”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Jana (8)”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Eva Longoria”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Will.i.am”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „KAIMAKOGLOU, KOSTAS - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Marko Marinović > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „VASILEIADIS, KOSTAS - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Boban Bajkovic | Football Stats | Lierse | Age 36 | Soccer Base”. www.soccerbase.com. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Jai Courtney”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Portugal - Adrien Silva - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „European Handball Federation - Dragana Cvijic / Player”. history.eurohandball.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Renzo Olivo | Overview | ATP Tour | Tennis”. ATP Tour. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Olympedia – Aleksandra Krunić”. www.olympedia.org. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Paul Pogba”. FBref. Arhivirano iz originala 20. 01. 2021. g. Pristupljeno 15. 10. 2020.
- ^ „Kristian Kostov”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Julius Caesar | Biography, Conquests, Facts, & Death”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2. 1. 2021.
- ^ „Odoacer | king of Italy | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Episkop Lukijan Musicki”. web.archive.org. 2012-07-17. Arhivirano iz originala 17. 07. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-30. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. jul 2012)
- ^ „KERUBINI Luiđi”. MUZIČKO SVEZNANjE (na jeziku: srpski). 2014-09-14. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Henry Bessemer | Biography, Inventions, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Nikolay Bukharin”. Spartacus Educational (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Preskar, Peter (2021-05-02). „A Woman Who Bought A Tank to Avenge Her Husband’s Death”. Short History (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Član SANU”. archive.ph. 2012-12-21. Arhivirano iz originala 21. 12. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-30. Arhivirano 2012-12-21 na sajtu Archive.today
- ^ „Arthur Holly Compton | Biography, Nobel Prize, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Arthur Adamov”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Rebecca West | Biography, Books, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Aristotle Socrates Onassis | Greek businessman”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Miodrag Bulatović (1930—1991)”. riznicasrpska.net. Arhivirano iz originala 30. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Veljko Korać (1914-1991)”. ssd.org.rs. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Benjamin Spock”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
