Early childhood education and care

Η θετική διαπαιδαγώγηση βασίζεται στην κατανόηση ότι, όταν ένα παιδί αντιμετωπίζεται με σεβασμό μέσα σε ηλικιακά κατάλληλα και γεμάτα αγάπη όρια, θα αναπτύξει μια συνείδηση καθοδηγούμενη από τη δική του εσωτερική πειθαρχία και ενσυναίσθηση για τους άλλους. Με θεωρητικό υπόβαθρο στην ατομική ψυχολογία, η θετική διαπαιδαγώγηση αποτελεί ένα μοντέλο διδασκαλίας και γονεϊκότητας που προσφέρει ισορροπία ανάμεσα στην αποτελεσματική αγωγή και στον σεβασμό στα δικαιώματα του παιδιού. Με σκοπό την βαθύτερη κατανόηση της χρήσης του μοντέλου σε περιβάλλον προσχολικής τάξης, σχεδιάστηκε εργαστήριο με στόχους: α. να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να αναγνωρίσουν τη σύνδεση ανάμεσα στις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίζουν, καθώς εργάζονται με μικρά παιδιά, και των διά βίου επιρροών που ασκούν, καθώς διαπαιδαγωγούν, β. να αμφισβητήσουν την αποτελεσματικότητα και την επιρροή κοινών προσεγγίσεων στον τρόπο που διαπαιδαγωγούν οι παιδαγωγοί προσχολικής ηλικίας, και γ. να γνωρίσουν τουλάχιστον ένα εργαλείο θετικής διαπαιδαγώγησης για την προσχολική τάξη. Το παρόν εργαστήριο παρουσιάστηκε επιτυχώς στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Το εκπαιδευτικό παιχνίδι στην τυπική και μη τυπική μάθηση».

Σχεδιάστηκε ποιοτική έρευνα με στόχο να μελετήσει εις βάθος απόψεις παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας σχετικά με τη χρήση εικονογραφημένων βιβλίων στην τάξη, που περιλαμβάνουν αναπαραστάσεις ομόφυλων ζευγαριών και αντιμετωπίζουν ζητήματα έκφρασης φύλου. Η εργασία αντλεί θεωρητικό υπόβαθρο από τον κοινωνικό κονστρουκτιβισμό και την queer θεωρία.
Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με χρήση ημι-δομημένων συνεντεύξεων με πέντε παιδαγωγούς προσχολικής ηλικίας στην Ελλάδα και αναλύθηκαν με τη χρήση θεματικής ανάλυσης. Τα ερωτήματα που τέθηκαν, διερευνούσαν σκέψεις των παιδαγωγών σχετικά με τη χρήση ενός βιβλίου που τους παρουσιάστηκε, δυνατότητες ή δυσκολίες σχετικά με τη χρήση αυτού του είδους παιδικής λογοτεχνίας και,
τέλος, ιδέες που είχαν για τα παιδιά, το κοινωνικό φύλο και τη σεξουαλικότητα.
Οι παιδαγωγοί προσχολικής ηλικίας δεν συζήτησαν την εφαρμογή παιδαγωγικών πρακτικών που προκαλούν την ετεροκανονικότητα, θετικά ή αρνητικά. Εξέφρασαν απροθυμία να προσεγγίσουν θέματα που δεν ανταποκρίνονται στις αντιλήψεις της κοινωνίας για το κοινωνικό φύλο, λόγω των ακόλουθων δυσκολιών: ανετοιμότητα, έλλειψη ενδιαφέροντος από τα παιδιά για τα συγκεκριμένα θέματα, κανονιστικές αξίες της κοινωνίας. Τέλος, συζήτησαν το κοινωνικό φύλο ως συνώνυμο του βιολογικού φύλου, αναδεικνύοντας το δίπολο άντρας-γυναίκα.
Τα ευρήματα υποστηρίζουν τη σιωπή που υπάρχει σχετικά με μορφές σεξουαλικότητας ή θέματα που σχετίζονται με το φύλο στην προσχολική εκπαίδευση. Επιπλέον, αναδεικνύουν δυσκολίες που συναντούν παιδαγωγοί προσχολικής ηλικίας, όταν αντιμετωπίζουν το δίλημμα της προσέγγισης θεμάτων που προκαλούν την ετεροκανονικότητα. Ακόμα, προβληματίζουν σχετικά με κυρίαρχες αντιλήψεις για τα παιδιά, το κοινωνικό φύλο και τη σεξουαλικότητα. Κατά συνέπεια, η έρευνα αυτή παρακινεί μελλοντική έρευνα για την εκπαίδευση φύλου που λαμβάνουν τα μικρά παιδιά στην Ελλάδα.

Purpose: The present thesis aims to gain an insight into pre-school teachers’ perceptions of the relevance of using illustrated books that include representations of same-gender families/relationships and address issues of gender expression that do not follow the normative gender categories in the classroom. The thesis was conducted within the interdisciplinary field of child studies, drawing from a social constructivist viewpoint and having queer theory as a point of departure.

Methods: A small-scale, qualitative study was designed, which included semi-structured interviews with pre-school teachers who educate four to six years old children in Greece. Five participants were interviewed, and the interviews were analysed with the use of thematic analysis. The questions asked in the interviews were oriented around the teachers’ reflections on the use of a mentioned book in their classrooms, upon possibilities or difficulties in relation to the use of this kind of literature and finally, their ideas about children, gender and sexuality.

Results: The pre-school teachers did not discuss the implementation of pedagogical practices that are driven by interrupting heteronormativity, neither positively nor negatively. They did discuss an unwillingness to address topics about sexual minorities or gender non-conformity within their classrooms, because of the following difficulties: unreadiness, children’s insensibility towards sexual minority topics, societal normative values. Finally, they discussed gender understood as synonymous to sex and through the binary of male and female.

Conclusions: The findings of the thesis support the ongoing silencing of some forms of sexuality or gender-related topics in early childhood education. Furthermore, they provide an insight into the difficulties pre-school educators come across when they face the dilemma of addressing topics that challenge heteronormativity. Moreover, the results of the study problematise dominant discourses about children, gender and sexuality. Consequently, this study presents in-depth qualitative knowledge of a small group of pre-school teachers and motivates further research on gender education that Greek children receive.

Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στην απόκτηση εικόνας των αντιλήψεων γονέων που αναθρέφουν δίγλωσσα παιδιά σχετικά με τον ρόλο των παιδιών τους ως κοινωνικών δρώντων. Για τον σκοπό της μελέτης σχεδιάστηκε μια ποιοτική έρευνα η οποία περιλάμβανε ημι-δομημένες συνεντεύξεις με γονείς δίγλωσσων παιδιών προσχολικής ηλικίας, κατοίκων αστικής περιοχής της Ελλάδας. Έλαβαν χώρα έξι μαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις, οι οποίες απομαγνητοφωνήθηκαν και αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης περιεχομένου. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης οι γονείς ερωτήθηκαν για τη χρήση των ομιλούντων γλωσσών από τα παιδιά τους αναφορικά με την πιθανότητα να επηρεάζει την καθημερινότητά τους ως δίγλωσσες οικογένειες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι γονείς των δίγλωσσων παιδιών συμφωνούν ότι τα παιδιά τους διαπραγματεύονται τον βαθμό κατάκτησης των ομιλούντων γλωσσών, καθώς και τη χρήση των γλωσσών από τους ενήλικες γύρω τους. Συγκεκριμένα, οι γονείς που συμμετείχαν θεωρούν πως τα παιδιά τους: α) επηρεάζουν την εμπιστοσύνη των γονέων στην επιλεγμένη γλωσσική πολιτική, β) αντιστέκονται στην ασυνεπή χρήση της γλώσσας, και γ) επηρεάζουν τον τρόπο που οι γονείς χρησιμοποιούν κάποια γλώσσα. Στην παρούσα έρευνα υπογραμμίζεται τι σκέφτονται οι γονείς που αναθρέφουν δίγλωσσα παιδιά προσχολικής ηλικίας, όπου η μία γλώσσα είναι τα ελληνικά, για τον ρόλο των παιδιών τους όσον αφορά την επιρροή στην οικογενειακή πολιτική για τη χρήση των γλωσσών και την κοινωνικοποίηση των μελών της οικογένειας. Η μικρής κλίμακας μελέτη συνεπάγεται ότι τα αποτελέσματα δίνουν στους αναγνώστες μια διάσταση του θέματος, αντί της απόλυτης αλήθειας. Τα αποτελέσματα της μελέτης ενθαρρύνουν περαιτέρω έρευνα σχετικά με την ικανότητα εμπρόθετης δράσης των παιδιών στο πλαίσιο της ελληνικής οικογένειας και τη σημαντικότητα της ικανότητας αυτής στον τρόπο με τον οποίο βιώνεται η παιδική ηλικία.

Purpose: The present thesis aims to gain insight into parents’ perceptions of their children’s agentic role while raising them in Greek-bilingual families. The study was conducted within the field of family language policy and family bilingualism.

Methods: A small-scale, qualitative study was designed, which included semi-structured interviews with parents of bilingual preschoolers, residing in Patras, Greece. Six participants were interviewed and audio-recorded. Then, the transcriptions were translated into English and finally analysed using thematic analysis. Parents were interviewed regarding their children’s use of languages concerning to the possibility to influence changes in their everyday lives as bilingual families.

Results: According to the findings of this study, parents within Greek-bilingual families argue that their children negotiate their own language acquisition and the language use of the adults around them. Specifically, parents think that their children a) influence parents’ confidence in the chosen language policy, b) resist to inconsistent language use, and c) influence the parents’ language use.

Conclusions: The present thesis highlights what parents within Greek-bilingual families think about their children’s agentic role regarding influencing changes in the family language policy and the socialization of members of the family. The small-scaled study entails that the results give the readers an insightful account, instead of absolute truth. Results of the study motivate further research on the agentic role of children in Greek families and its implementation on how childhood is experienced.

Η παρακάτω εργασία εστιάζει σε πρώιμα παρεμβατικά προγράμματα για την αντιμετώπιση του βρεφικού κλάματος, μέσω της ανασκόπησης της βιβλιογραφίας. Αρχικά διευκρινίζονται οι όροι του τίτλου· βρεφικό κλάμα και παρεμβάσεις αντιμετώπισης. Ύστερα αναλύονται διαφορετικές παρεμβάσεις και τεχνικές αντιμετώπισης που αναφέρονται στην πρόσφατη βιβλιογραφία, υπό τις εξής κατηγορίες: Φαρμακευτικές παρεμβάσεις, διαιτητικές, εναλλακτικές, ψυχοδυναμικές, συμπεριφορικές και παρεμβάσεις που στηρίζονται στη θεωρία της προσκόλλησης. Στο τέλος παρατίθενται ερευνητικά δεδομένα για τον ρόλο των ειδικών στην ενημέρωση και υποστήριξη του φροντιστή, ο οποίος θα αποφασίσει τον τρόπο ανατροφής του μικρού του παιδιού. Ιδανικά, το προφίλ του φροντιστή περιέχει υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης, εξωστρέφειας και ευσυνειδησίας και χαμηλά επίπεδα νευρωτισμού. Επίσης οι ρεαλιστικές προσδοκίες με γνώμονα το βρέφος και η ευέλικτη συμπεριφορά για την ανατροφή του βρέφους θεμελιώνουν μια ευαίσθητη και ανταποκριτική φροντίδα.

Οι πιο πετυχημένες και ήρεμες τάξεις περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό α) επιδέξιων παιδαγωγών με διάθεση να φροντίζουν και να αποκτούν σχέσεις με τους μαθητές και τις μαθήτριες, β) μαθητές και μαθήτριες με -υπό ανάπτυξη-κοινωνικό-συναισθηματικές δεξιότητες και γ) επιθυμία για σύνδεση. Στο εργαστήριο που παρουσιάστηκε 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο, " Το εκπαιδευτικό παιχνίδι και η τέχνη στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό", επικεντρωθήκαμε και στα τρία παραπάνω σημεία, εξετάζοντας τις συμπεριφορές των εκπαιδευτικών που λειτουργούν σαν εμπόδια ή ενισχυτές και σε απλές δεξιότητες σύνδεσης. Σχεδιάστηκε ένα διαδραστικό εργαστήρι, απευθυνόμενο σε παιδαγωγούς, εκπαιδευτικούς, δασκάλους, επαγγελματίες που δουλεύουν με παιδιά κάθε ηλικίας. Για τη διεξαγωγή του ακολουθήθηκαν τα βήματα ενός "συμβουλίου τάξης". Ο τρόπος αυτός προωθεί τη βιωματική μάθηση, τη συλλογική και ενεργό συμμετοχή. Στόχος ήταν το μοντέλο και οι ιδέες που προέκυψαν να εμπνεύσουν τους εκπαιδευτικούς για ανάπτυξη δικών τους εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιούν, τόσο στην εξ αποστάσεως όσο και στη διά ζώσης διδασκαλία.

Η παρούσα μελέτη διερεύνησε απόψεις παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας, που εργά-ζονταν σε δομές προσχολικής αγωγής στην Ελλάδα, σχετικά με την επίδραση ενός ε-πιμορφωτικού προγράμματος Αντλεριανής εμπνεύσεως - Positive Discipline® στο ο-ποίο συμμετείχαν και είχαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν τις ιδέες και τις αρχές του. Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε ποιοτική προσέγγιση και τα ευρήματα έδειξαν ότι πέντε μήνες μετά τη συμμετοχή τους στο επιμορφωτικό πρόγραμμα, οι παιδαγωγοί προσχο-λικής ηλικίας ανέφεραν αλλαγές στις πεποιθήσεις τους για το πλαίσιο ερμηνείας των συμπεριφορών των παιδιών και για την επαγγελματική και προσωπική τους ανάπτυξη καθώς αισθάνονταν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και διάθεση για πειραματισμό. Επι-πλέον δήλωσαν ότι υιοθέτησαν νέες πρακτικές ή δοκίμασαν τις ιδέες και τα εργαλεία για τα οποία είχαν ενημερωθεί. Τέλος, εξέφρασαν θετική στάση προς το επιμορφωτικό πρόγραμμα, συζητώντας για τις βιωματικές και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες που περιέχει, τις ευκαιρίες εξάσκησης και τον ρόλο της επιμορφώτριας. Η παρούσα έρευνα είναι η πρώτη σε εθνικό επίπεδο που διερεύνησε ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα Positive Discipline®.