Vikipedi

Mübariz İbrahimov

Azerbaycan ulusal kahramanı

Mübariz Ağakerim oğlu İbrahimov (d. 7 Şubat 1988; Bilesuvar Rayonu – ö. 18 Haziran 2010; Terter Rayonu), Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin askeriydi, gedikli subay olarak görev yapmaktaydı. İbrahimov, 2010 yılında ölümünden sonra Azerbaycan'da yılın adamı ve Azerbaycan ulusal kahramanı unvanlarına layık görüldü.

Mübariz İbrahimov
Mübariz İbrahimov'un mezarı
Doğum7 Şubat 1988(1988-02-07)
Aliabad Köyü, Bilesuvar, Azerbaycan SSC, SSCB
Ölüm18 Haziran 2010 (22 yaşında)
Çaylı Köyü, Terter, Azerbaycan
Ölüm sebebiÇatışmada ölüm
Defin yeriİkinci Fahri Hiyabanı Mezarlığı
Bağlılığı Azerbaycan
BranşıAzerbaycan Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları2007–2010
RütbesiGedikli subay
Çatışma/savaşları2010 Çaylı çatışmaları
ÖdülleriAzerbaycan'ın Millî Kahramanı
Ailesi
BabasıAğakerim İbrahimov
AnnesiŞamama İbrahimova
Kardeşleri2 erkek kardeşi vardı
İmza

Çocuk yaşlarından boksla ilgilenen İbrahimov, 2005 yılında ortaöğretimini tamamladıktan sonra askeri hizmete gitmiştir. Azerbaycan İçişleri Bakanlığına bağlı özel kuvvetlerde görev yapmış olan İbrahimov, iki yıl sonra hizmetini bitirmiş ve 2009 yılında Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin saflarında gönüllü hizmete başlamıştır.

İbrahimov, 18-19 Haziran gecesi bir mektup yazarak, kendi birliğinden kimseye haber vermeden Dağlık Karabağ Temas Hattına doğru ilerlemeye başladı. 1 km'lik mayınlı araziyi geçerek Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'ne ait Terter rayonunun Çaylı köyünde bulunan karakola baskın düzenleyerek beş saat savaştı ve sabah saatlerinde öldü.

İbrahimov'un öldürdüğü asker sayısı hakkında çeşitli kaynaklar farklı sayılar vermektedir; öldürdüğü asker sayısı 4, Azerbaycan'a yakın kaynaklara göre ise 45 olarak geçmektedir.

Savaştan sonra İbrahimov'un naaşı Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin işgal ettiği topraklarda kaldı, ancak Ermenistan tarafı bunu uzun süre reddetti. Aylarca süren müzakerelerin ardından Ekim ayında Rusya'nın arabuluculuğuyla Astrahan kentinde imzalanan anlaşmaya göre İbrahimov'un naaşı 6 Kasım'da Azerbaycan tarafına teslim edildi. İkinci Fahri Hiyabanı Mezarlığı'na defnedildi.

İbrahimov, Azerbaycan toplumunda millî bir kahraman olmuştur. Bilesuvar'da onun adını taşıyan bir sokak ve bir okul var. İbrahimov'un heykelleri dikildi, anısına plaketler yapıldı, filmler çekildi, kitaplar yazıldı, yabancı dizilerde ondan bahsedildi. İkinci Karabağ Savaşı sırasında 4 Ekim 2020'de İbrahimov'un öldüğü yer Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kontrolüne geçmiş ve buraya Azerbaycan bayrağı dikilmiştir.

Yaşam öyküsü

değiştir

7 Şubat[1] 1988 yılında Bilesuvar rayonunun Aliabad köyünde doğan İbrahimovun,[2] babasının ismi Ağakerim,[3] annesinin ismi Şamama idi. Behruz ve Reşat adında 2 erkek kardeşi vardı.[2] Bekardı. İbrahimov'un notlarına göre seyyid soyundandır.[4] Dindar müslüman idi ve namaz kılıyordu. İbrahimov, 1994 yılında Malik Piriyev adına Aliabad köy ilköğretim okuluna gitmiştir. Tarihe büyük bir ilgisi vardı. Özellikle Hocalı Katliamı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na alakası yüksekti ve defterine savaş sırasında işgal edilen rayonların adıyla beraber işgal edildiği tarihleri listelemiş ve komando yeminini yazmıştı. Sporla da ilgisi yüksekti ve 12 yaşında en büyük tutkusu olan boksa başlamıştı. İbrahimov, Ukrayna'da kendi yaşıtları arasında yapılacak olan spor yarışlarına eli yaralandığı için katılamadı. 2005 yılında ortaöğretimini tamamladıktan sonra askeri hizmete gitmiştir. Azerbaycan İçişleri Bakanlığına bağlı özel kuvvetlerde görev yapan İbrahimov, askerlik görevini 2007 yılında çavuş rütbesiyle tamamladı.[2] Bir süre sivil işlerde çalıştıktan sonra,[5] Eylül 2009'da subay eğitim kurslarına gitti, ardından Naftalan'da görev yaptı.[6] İbrahimov, aynı yılın ağustos ayında gönüllü olarak Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine askerlik yapmak için başvurmuş ve Terter rayonunda Dağlık Karabağ Temas Hattı'na yakın konumdaki birliklerden birinde gedikli subay olarak göreve başlamıştır.[2][5]

Ölümü

değiştir
Ana madde: 2010 Çaylı çatışmaları

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nde görev yapan Gedikli subay Mübariz İbrahimov, 18 Haziran 2010 günü[7] saat 23.30 sularında bir mektup yazarak, görev yaptığı birlikteki kimseye haber vermeden Dağlık Karabağ Temas Hattına doğru ilerlemeye başladı. Gecenin karanlığı ve kamuflajı sayesinde görünmeden tek başına[8] 1 kilometre (0,62 mi) mayınlı alanı geçerek, Terter rayonunun o dönem işgal altındaki Çaylı köyünde bulunan Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin karakoluna baskın düzenledi.[5][9] İbrahimov burada karakoldaki cephaneyi kullanarak Ermeni kuvvetleriyle beş saat savaştı ve sabah saat 5 civarında öldü.[5] Ermeni iddiasına göre İbrahimov bu savaşta 4 Ermeni askerini öldürmüş,[10][8] 4 Ermeni askerini de yaralamıştı.[11] Ancak farklı kaynaklara göre 45[5][12][13][14] Ermeni askerini öldürmüştür.

İbrahimov'un babası, birliğinde olmadığı anlaşılınca olayın sabahı gün erkenden ona arama geldiğini ve oğlunun eve gelip gelmediğini sorduklarını ve birçok silah ve mühimmatı götürüp bölgeden uzaklaştığını söylediklerini anlattı. Babası cevabında şunu demiştir:

Ben oğlumu tanıyorum, sınıra doğru gidin.[15]

Ermeni karakoluna gittiği anlaşılan İbrahimov'un mektubunda şöyle yazıyordu:

Babama ve anneme mektup.

Canım babam ve annem. Beni merak etmeyin. İnşallah cennette buluşacağız. Benim için bol bol dua edin. Vatanımın zor günlerine artık yüreğim dayanmıyor. Allah rızası için bunu yapmalıyım. En azından kalbim sakinleşir. İnşallah şehit düşenedek bu şerefsizlerin üzerine gideceğim. Şehit düşersem ağlamayın aksine o mertebeye yükseldiğim için sevinin. Allah'a ibadetlerinizi aksatmayın. Çok çok sadaka verin.

Seyit torunu olarak bunu yapmalıyım.

Allah büyüktür. Vatan sağolsun.

Hakkınızı helal edin.

Oğlunuz Mübariz.

İbrahimov Mübariz[16][17]

Naaşının tutsak tutulması

değiştir

Azerbaycan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan ilk açıklamaya göre, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin Terter bölgesine yönelik saldırısını püskürtürken Mübariz İbrahimov şehit oldu.[18] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, temas hattında yer alan Ermeni Silahlı Kuvvetlerine ait birliklerin, Azerbaycan'a ait 20 kişilik istihbarat-sabotaj biriminin aniden saldırıya uğradığını iddia etti.[19] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın iddiasına göre, silah arkadaşları geri çekilirken Mübariz İbrahimov'un naaşı Ermenilere ait temas hattının yanında bırakıldı.[20] Hem Ermeni hem de Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, bunun çatışmanın Azerbaycan güçleri tarafından kışkırtıldığının kanıtı olduğunu belirtti.[9] Azerbaycan hükûmeti bu iddiaları yalanlayarak savaşa yalnızca Mübariz İbrahimov'un katıldığını belirtti.[20] Mübariz İbrahimov'un ölümünden sonra cenazesi 141 gün boyunca Ermeni kuvvetlerin kontrolünde kaldı.[21] Ermeni Ulusal ve Uluslararası Araştırma Merkezi Direktörü ve "Janes Bilgi Hizmetleri" eski askeri analisti Richard Giragosyan, savaşın ya "Ermenilerin tepkisini test etme niteliğinde" ya da "Azerbaycan ordusunda komuta ve disiplin eksikliğinin bir işareti" olarak değerlendirdi.[22] Thomas de Waal'a göre cesetlerin Ermeni kontrolündeki topraklarda olması, çatışmanın daha çok Azerbaycan tarafının saldırısı olduğunu gösteriyor. Yine de o asıl manzaranın hiçbir zaman bilinmeyeceğini belirtti.[23]

 
Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya cumhurbaşkanlarının Astrahan'da gerçekleştirdiği 27 Ekim 2010 tarihli 3'lü toplantı.

Çatışmanın ardından Azerbaycan tarafı, Mübariz İbrahimov'un naaşının iadesini talep etti.[24] Ancak Ermeni hükûmeti daha sonra ilk iddiayı yalanladı ve naaşının Ermeni tarafında değil,[25] tarafsız bölgede olduğunu açıkladı.[26] Ancak 2 Ağustos'ta Mübariz İbrahimov'un cansız bedenine ait olduğu iddia edilen fotoğraflar Rus internet sitelerinden birinde yayılmaya başladı.[27][28] Azerbaycan kamuoyu bu resimlere duygusal tepki vermiş,[29] Azerbaycan Savunma Bakanlığı da Ermeni tarafının bu resimleri yayınlayarak uluslararası hukuk normlarına uymadığını açıklamıştı. Kurum ayrıca Azerbaycan tarafının Mübariz İbrahimov'un naaşının Ermenistan'dan alınması için çabalarını sürdüreceğini ve bu konuda tüm imkanlarını seferber edeceğini belirtmiştir. Kayıp kişileri ve rehineleri, savaş esirlerini aramayla ilgili uluslararası grubun eski koordinatörü Avaz Hasanov da, naaşının iade edilmemesinin Cenevre Sözleşmeleri'ne aykırı olduğunu kaydetti. Azerbaycan hükûmeti Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin Bakü'deki temsilciliğine başvurdu. Buradaki daire başkanı İlaha Huseynova, bu talebi Erivan'da bulunan temsilcilik aracılığıyla Ermeni hükûmetine ilettiklerini belirtti. Komitenin Bakü temsilciliği, Mübariz İbrahimov'a ait olduğu iddia edilen elleri bağlı cansız bedene ait fotoğrafların internette dağıtıldığı bilgisini hem Cenevre'deki merkeze hem de Erivan'daki temsilciliğe iletti.[27] Azerbaycanlı siyaset bilimci Fariz İsmayilzade'ye göre yaşanan gerginlik savaşa yol açabilecek düzeydeydi.[30]

Kafkasya Dini Konseyi'nin 12. Şeyhülislamı Allahşükür Paşazade, Moskova ve Tüm Rusya Patriği Kirill aracılığıyla Ermeni Apostolik Kilisesi başkanı II. Karekin'e başvurarak bu konuda yardım istedi.[31] Eylül ayında II. Karekin, Mübariz İbrahimov'un naaşının Azerbaycan'a iade edilmesi için dönemin Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ile bir araya geldi. Bazı siyaset bilimcileri ve politikacılar Katolikos'un bu konuda yanlış kişiye başvurduğuna inanıyordu. Onlar II. Karekin'in Sarkisyan yerine dönemin Dağlık Karabağ Cumhuriyeti başkanı Bako Sahakyan ile konuşması gerektiğini iddia ediyorlardı. Muhalefetteki Ermenistan Miras Partisi'nin parlamento grubu lideri Stepan Safaryan, "Ermenistan tarafı en azından bu konunun Ermenistan yetkililerine değil, Dağlık Karabağ yetkililerine yöneltilmesi gerektiğini anlamalıdır" açıklamasını yapmıştır.[20]

 
Mübariz İbrahimov ve Ferid Ahmedov ile veda merasimi
 

4 Ağustos'ta, çoğu Ağdamlı olan onlarca yerinden edilmiş kişi ve Birinci Karabağ Savaşı gazileri, Mübariz İbrahimov'un naaşının Ermeni yetkililerden iadesini talep ederek Bilesuvar'da bir protesto düzenledi. Bölge sakinleri kendi inisiyatifleriyle eyleme başladı. Katılımcılar, 15-20 hafif araba ve bir büyük otobüsle hareket etti, ellerinde Azerbaycan bayrakları, İbrahimov'un fotoğrafları ve üzerinde "Hamımız Mübarizik!" (Türkçe: Hepimiz Mübariziz!) yazılı slogan taşıyan pankartlar kaldırmıştırlar.[9][32]

Mübariz İbrahimov'un naaşının Ermenistan tarafından rehin tutulduğu dönemde hakkında birçok dezenformasyon yayıldı.[33] İnsan hakları savunucusu Avaz Hasanov'a göre hem Azerbaycan hem de Ermenistan durumu propaganda amacıyla kullanmaya çalıştı. "Azerbaycan'da askeri söylemin yoğunlaşması"nın Ermeni basınında sürekli yer aldığını söyleyen Hasanov, "Azerbaycan ateşkesi ihlal ederek bu söylemi güçlendirmeye çalışıyor" dedi. Dolayısıyla Hasanov'a göre "Ermeni basını böyle bir gerçeğin dünya kamuoyuna gösterilmesiyle ilgilendi". Bunun Ermeniler için gerekli bir konu olduğunu, çünkü bu şekilde "Azerbaycan barış görüşmeleri yürütüyor olsa da askerleri ön cephede dört savaşçımızı öldürüyor" diyebileceklerini ifade etti. Hasanov'a göre Ermenistan bu durumdan uluslararası propaganda, Azerbaycan ise iç propaganda için yararlanmıştır.[27]

Defni

değiştir

27 Ekim 2010'da Rusya'nın Astrahan kentinde Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya cumhurbaşkanlarının üçlü toplantısında ortak deklarasyon imzalandı. Bu bildirgeye göre savaş esirlerinin değiştirilmesi ve ölenlerin cenazelerinin gecikmeksizin karşı tarafa teslim edilmesi gerekmekteydi.[34] Anlaşma, 4 Kasım'da yürürlüğe girdi.[35]

Mübariz İbrahimov ve 4 Eylül'de Terter bölgesi yönünde Ermenistan ordusuyla çıkan çatışmada ölen kıdemli üsteğmen Ferid Ahmedov'un naaşları,[36][37] 6 Kasım'da Ağdam'ın Baş Qərvənd köyü yakınında, Dağlık Karabağ Temas Hattı'nda, tarafsız bölgede Azerbaycan tarafına teslim edildi. Bu sürece Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve Savaş Esirleri, Rehineler ve Kayıp Kişiler Devlet Komisyonu'nun temsilcileri de katıldı. Aynı zamanda Azerbaycan tarafı, ön bölgede hayatını kaybeden eski Ağdere rayonuna bağlı Sugovuşan'da yaşamış köylülerden 86 yaşındaki Gavrusha Arustamyan'ın naaşını da Ermenistan tarafına teslim etti.[38][39]

Ertesi gün Mubariz İbrahimov ve Ferid Ahmadov'un cenazeleri saat 12'de morgdan alınarak Taze Pir Camii'ye götürüldü ve burada cenazeler dini geleneklere göre defnedilmek üzere hazırlandı. Azerbaycan Sağlık Bakanlığı Adli Tıp Uzmanlığı ve Patolojik Anatomi Birliği'nden cenazelere, kalabalık ve ilgili devlet kurumlarının temsilcileri, Devlet Trafik Polisi araçları eşliğinde camiye kadar eşlik edildi. Şeyhülislam Allahşükür Paşazade, cenazeleri Taze Pir Camii'de karşıladı. Daha sonra her iki askerin naaşları Azerbaycan Savunma Bakanlığı'na götürüldü ve burada veda töreni düzenlendi. Törene başta cumhurbaşkanı İlham Aliyev olmak üzere çok sayıda asker ve sivil de katıldı.[18][40]

Mubariz İbrahimov ve Ferid Ahmedov, 7 Kasım'da Bakü'de bulunan II. Fahri Hiyabanı Mezarlığı'na oldukça geniş katılımlı bir törenle toprağa verildi.[7][41][42] Cenaze törenine katılan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, iki askerin anısına saygı duruşunda bulunarak Dağlık Karabağ sorununun güç kullanılarak çözülmesine ilişkin tehditlerini yineledi. Aliyev, Azerbaycan "ülkenin toprak bütünlüğünü askeri yollarla her an yeniden tesis edebilir" diye açıklama yaptı.[43] Ayrıca, Ermenistan'ı "Azerbaycan'ın tarihi toprakları" olarak adlandırdı.[44]

11 Kasım'da Taze Pir Camii'de İlham Aliyev adına Mübariz İbrahimov ve Ferid Ahmedov anısına tören düzenlendi. Törene askerlerin ebeveynleri, akrabaları, yakınları, Kafkasya Dini Konseyi Başkanı Şeyhülislam Allahşükür Paşazade, İçişleri, Savunma Bakanlıkları yöneticileri ve personeli, Bakü Valiliği, sosyo-siyasi figürler, aydınlar topluluğu ve kamu temsilcileri katılmıştır.[45]

Hatırası

değiştir

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 22 Temmuz 2010 tarihli kararnamesi ile Mübariz İbrahimov'a Azerbaycan'ın Ulusal Kahramanı unvanı verildi.[41][46][47] Kararnamede, Mübariz İbrahimov'a "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünün korunmasında gösterdiği olağanüstü hizmet ve cesaret nedeniyle" Milli Kahraman unvanının verildiği belirtildi. Ayrıca, Aliyev'in İbrahimov'un anısını yaşatmak için imzaladığı kararnamede şöyle deniyordu:

1. "Azerbaycan Bakanlar Kurulu Bilesuvar Rayonu'nun okullarından birine Mübariz İbrahimov'un adının verilmesini temin etsin."[48]
2. "Bilesuvar Valiliği Bilesuvar Rayonu'nda sokaklardan birine Mübariz İbrahimovun adının verilmesini temin etsin."[47][48][49]

15 Haziran 2011 tarihinde Azerbaycan Merkez Bankası sponsorluğunda Mübariz İbrahimov'un adını taşıyan okulun önünde 4 metrelik granit heykelinin açılışı yapıldı.[50][51] Mübariz İbrahimov, 2010 yılında ANS Şirketler Grubu tarafından Azerbaycan'da "Yılın Adamı" seçildi.[52]

 
Türkiye'de faaliyet gösteren Palmali Şirketler Grubu'nun sahibi Mübariz Mansimov, tankerlerinden birine Mübariz İbrahimov'un adını verdi.

İbrahimov'un naaşının rehin tutulduğu dönemde Azerbaycan'ın tüm şehirlerindeki binalar, otobüsler ve arabalar İbrahimov'un resimleriyle süslendi. Türkiye'de faaliyet gösteren Palmalı Şirketler Grubu'nun sahibi Mübariz Mansimov, tankerlerinden birine Mübariz İbrahimov'un adını verdi.[24] Şubat 2011'de Uluslararası Basın Merkezi'nde "Kaspi" gazetesinin Mübariz İbrahimov'a ithaf ettiği yazı yarışması düzenlendi. Yarışmayı 83 eser kazanmaya hak kazandı. Yazar ve düşünce yazarı Hafız Mirza'nın "Gayret" adlı öyküsü birinciliğe (1.000 manat) layık görüldü.[53] Hazar Denizi'nde 30 kilometre (19 mi) mesafeyi 8,5 saatte yüzen Lenkeranlı Elşan Salayev, başarısını Mübariz İbrahimov'a adadı.[54]

13 Kasım 2010'da Azerbaycan'ın güney bölgelerinden Bakü'ye araba yürüyüşü düzenlendi. Çoğunlukla dindar kişilerin düzenlediği yürüyüş, Mübariz İbrahimov ve Ferid Ahmedov'un anısına adandı. Eylem, Bakü'de ulusal kahramanların defnedildiği II. Fahri Hiyabanı Mezarlığı'nda devam etti.[7] Kasım 2015'te dindarlar Mübariz İbrahimov'u anmak için Şehitler Hiyabanı'na yürüdü. Bu kapsamda Müslüman İttihat Hareketi lideri Şii ilahiyatçı Taleh Bağırzade, Yasamal ilçe polis karakoluna çağrıldı, ardından Bağırzade'nin yardımcısı Elçin Gasimov da gözaltına alındı. Bu, onun destekçilerinin Sabuncu rayon polis teşkilatı önünde protesto yapmasına neden oldu.[55]

2014 yılında Azerbaycan toplumunun girişimiyle Kanada'nın Ottawa kentinde bulunan Minto Park'a Mübariz İbrahimov'un adını taşıyan bir anıt plaket dikildi.[56][57] 2016 yılında Sumgayıt'ta bir caddeye İbrahimov'un adı verildi.[58] 2016 yılında Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi'ne heykeli dikildi.[59]

2008 yılında Azerbaycan Savunma Sanayii Bakanlığı tarafından üretilen "İstiklâl" keskin nişancı tüfeği ailesinden ikinci 12,7 mm'lik tüfeğe onun onuruna "Mübariz" adı verildi.[60] Mayıs 2016'da Cemşid Nahçivanski Askerî Lisesi'nde Mübariz İbrahimov'un anısına askeri oyunlar düzenlendi. Azerbaycan Savunma Bakanlığı Basın Servisi'ne göre, öğrenciler koşma, el bombası atma, atış ve halat çekme dallarında yarıştı. Dereceye giren öğrenciler ödüllendirildi.[61]

Eylül 2010'da Bakü'de Mübariz İbrahimov'un yaşam öyküsünü anlatan bir belgesel film gösterildi.[20] Ayrıca, "Era" film stüdyosu onun hakkında Mübariz filmini çekti.[56] Mübariz İbrahimov hakkında, Mustafa Çemenli'nin Mübariz romanı, Elhan Elatlı'nın İntikam Gecesi romanı, Maarif Köçkü'nün Mübariz'in cesareti anlatı şiiri, Bakseyiş Abbasoğlu'nun Ölüm bir son değil... ya da sonsuzluğun şarkısı romanı, Cengiz Gacar'ın Turan bahaduru ve Zaur Ustacın Orientir yıldızı adlı eseri aittir.[56] Ayrıca, 28 Aralık 2016 tarihinde Azerbaycan Diller Üniversitesi'nde Azerbaycan Yazarlar ve Gazeteciler Birliği üyesi, Dünya Türk Halkları Kongresi Başkanı, yazar, profesör Yahya Caniyar'ın Mübariz İbrahimov'un hayatını anlatan Turan mübarizi adlı kitabının tanıtım töreni yapıldı.[62] Raset Pirisoyu, Mübariz İbrahimov'a ithaf edilmiş bir ağıt yazdı.[63] 2013 yılında yayınlanan Sakarya Fırat dizisinde Mübariz İbrahimov'un adı birkaç kez anıldı.[64] 2014 yılında TRT 1 kanalında yayınlanan Kızıl Elma dizisinde kendisi hakkında bilgiler verilmiştir.[65] 2015 yılında sanatçı Vasif Saftarov tarafından filoloji filozofu Şamil Sadık'ın senaryosundan yola çıkarak Mübariz İbrahimov'u anlatan bir çizgi roman hazırlandı.[66] 2022 yılında Azerbaycan Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın desteğiyle "Sanal Karabağ" Bilişim Gençlik Kamu Birliği tarafından Türkiye'de Mübariz İbrahimov'u anlatan bir animasyon filmi yapıldı.[67]

İkinci Karabağ Savaşı sırasında 4 Ekim 2020'de Mübariz İbrahimov'un öldüğü yer Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kontrolüne geçti ve burada Azerbaycan bayrağı göndere çekildi.[68]

Yaklaşım

değiştir

Mübariz İbrahimov'un naaşının rehin tutulduğu dönemde Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Azerbaycan tarafını "Mübariz İbrahimov'u kahraman gibi göstererek Ermenilere gözdağı vermekle" suçlamış, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise "Savaşın kendi kanunları vardır. Biz bunu yapmadık. O tek başına askerlerinin koruduğu hendeği yok ederek ondan fazla işgalci askerini öldürdü ve kahramanca canını feda etti. Savaş kanunlarına göre taraflar Kahramanlarına saygılı davranmalıdır. Mübariz İbrahimov gerçek bir kahramanlık örneği gösterdi ve haklı olarak Ulusal Kahraman unvanını kazandı" açıklamasında bulunmuştur.[69]

Mübariz İbrahimov, Azerbaycan toplumunda ulusal bir kahraman haline geldi.[30] Silahlı Kuvvetlerin Kamu Denetleme Birliği Başkanı Emin Hasanlı, Mübariz İbrahimov'un "eylemiyle Azerbaycan'da ebedî yaşayacağını" söyledi.[70] Tam tersine, Ermenistan'da Mübariz İbrahimov "sabotajcı" ve "suçlu" olarak adlandırılarak geniş çapta şeytanlaştırıldı. İbrahimov'un katıldığı 2010 Çaylı çatışmaları, Ermeniler arasında, Azerbaycan'ın ayrılıkçı Dağlık Karabağ bölgesinin kontrolünü ele geçirmek için güç kullanmayı planlayabileceği yönünde endişeleri artırmıştı.[20]

Azerbaycanlı siyasi aktivist Toğrul İsaoğlu, Mübariz İbrahimov'un Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nde görev yapan askerî personeli herhangi bir emir almadan öldürmesini "itaatsizlik" olarak nitelendirdi. Ona göre Mübariz İbrahimov hayatta kalsaydı, Azerbaycan mevzuatına göre "görev yaptığı askeri birliği terk etmek" suçundan tutuklanacak ve yargılanacaktı.[71] Mübariz İbrahimov'un ölümü Azerbaycan'da yeni bir tartışma başlattı. Blog yazarı Reşad Babalı'ya göre, "ateşkesten sonra Mübariz gibi Ermenilerin arasına girip onları öldürenlerin sayısı az değildi" ama "isimsiz kahramanlar haline geldiler" ve "birçok kişi yaptıklarından dolayı devletin onlara muamelesinden şikâyetçiydi." yaptı". Babalı, "Mübariz İbrahimov'un güçlü vaazlarından rahatsız olanlar olduğunu" ve bunların bir kısmının "hükümet kendisini propaganda aracına dönüştürdüğü için yetkililerin de karışık savaşçının eylemlerinden nefret ettiğini" kaydetti.[72]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "'Əhalini əlindəki dolları satmağa sövq edirlər'". Azadlıq Radiosu (Azerice). 9 Şubat 2017. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  2. ^ a b c d Daşdəmirli, Ədalət (15 Ekim 2010). "Mübarizləri olan Vətən basılmaz!". Azərbaycan müəllimi (Azerice). ss. 16-17. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  3. ^ "Milli Qəhrəmanın atası bəyanat verdi". Meydan TV (Azerice). 7 Kasım 2015. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  4. ^ ""Şəhid olanadək bu şərəfsizlərin üzərinə gedəcəyəm", M.İbrahimov". TRT Azərbaycan (Azerice). 7 Şubat 2017. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  5. ^ a b c d e "Mübariz İbrahimov kimdir?". Yeni Akit. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  6. ^ Leysan, Leyla. "Герой Азербайджана Мубариз Ибрагимов: "Я буду идти против врагов до последнего"" [Azərbaycanın Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov: "Düşmənlərə qarşı sona qədər gedəcəyəm"]. 1news (Rusça). 1 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  7. ^ a b c "Bakıya yürüş etdilər". Azadlıq Radiosu (Azerice). 13 Kasım 2010. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  8. ^ a b International Crisis Group 2011, s. 3.
  9. ^ a b c "Azerbaijanis Demand Armenians Return Soldier's Body" [Azərbaycanlılar ermənilərdən əsgər cəsədinin qaytarılmasını tələb edirlər]. Azadlıq Radiosu (İngilizce). 4 Ağustos 2010. 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  10. ^ "Documentary on Mubariz Ibrahimov's life to be made in Azerbaijan". news.am (İngilizce). 28 Temmuz 2010. 1 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023. 
  11. ^ "Один из раненых армянских солдат в крайне тяжелом состоянии" [Yaralı erməni əsgərlərdən birinin vəziyyəti ağırdır] (Rusça). 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  12. ^ "Tarihin gördüğü en iyi savaşçılarından: Mübariz İbrahimov'un şehadet yıl dönümü". qha.com.tr. 18 Haziran 2021. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023. 
  13. ^ "Azerbaycan'ın milli kahramanı Mübariz İbrahimov'un şehit olduğu bölge işgalden kurtarıldı". milliyet.com.tr. Milliyet. 4 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023. 
  14. ^ "Efsane kahraman Mubariz İbrahimov'un şehit olduğu karakol işgalden kurtarıldı". yenicaggazetesi.com. 5 Ekim 2020. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023. 
  15. ^ "Ölümündən 24 saat əvvəl - Mübariz İbrahimov haqqında veriliş, xeberler". BiG.Az (Azerice). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  16. ^ "Şəhid Mübariz İbrahimovun son məktubu…". 18 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023. 
  17. ^ "Mübariz İbrahimovun son məktubu". 18 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023. 
  18. ^ a b "Azərbaycan hərbçiləri ilə vida mərasimi keçirilir". Azadlıq Radiosu (Azerice). 7 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  19. ^ "NKR Defense Ministry Statement" [DQR Müdafiə Nazirliyinin bəyanatı]. Lragir' (İngilizce). 19 Haziran 2010. 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  20. ^ a b c d e Qriqoryan, Marianna (29 Eylül 2010). "Armenia: Spiritual Leader Stokes a Church-State Controversy" [Ermənistan: Ruhani lider kilsə ilə dövlət arasında qarşıdurmanı alovlandırır]. Eurasianet (İngilizce). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  21. ^ "11 years passed since death of National Hero Mubariz Ibrahimov" (İngilizce). report.az. 18 Haziran 2021. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
  22. ^ "Fighting erupts in Karabakh in what Armenia calls a major Azeri 'provocation'" [Qarabağda Ermənistanın Azərbaycanın böyük "təxribatı" adlandırdığı döyüşlər gedir]. ArmeniaNow (İngilizce). 19 Haziran 2010. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  23. ^ "A Forever Smoldering Conflict in the Caucasus" [Qafqazda daim alovlanan münaqişə]. The Moscow Times (İngilizce). 5 Temmuz 2010. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022 – Beynəlxalq Sülh üçün Karnegi Fondu vasıtasıyla. 
  24. ^ a b "Şehidimizi geri verin" [Şəhidimizi qaytarın]. HaberTürk. 13 Ağustos 2010. 13 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  25. ^ "Dağlıq Qarabağ münaqişəsində 6 mindən çox Azərbaycan vətəndaşı itkin düşüb, əsir və girov götürülüb". Amerika'nın Sesi (Azerice). 6 Mayıs 2016. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  26. ^ Musayelyan, Lusin (9 Kasım 2010). "More Armenian, Azeri Bodies Swapped" [Daha çox erməni və azərbaycanlı cəsəd mübadiləsi aparılıb]. Azadlıq Radiosu (İngilizce). 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ a b c "«Cəsədini götürsələr də, oğlumun ruhu bizimlədir...»". Azadlıq Radiosu (Azerice). 4 Ağustos 2010. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  28. ^ "Azeriler çatışmada ölen askerinin cenazesini istiyor" [Azərbaycanlılar münaqişə zamanı həlak olan əsgərlərinin cəsədini tələb edirlər]. CNN Türk. 14 Ağustos 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  29. ^ International Crisis Group 2011, ss. 9–10.
  30. ^ a b İsmayılzadə 2011, s. 8.
  31. ^ "II Qaregin Ermənistan prezidentinə müraciət edib". Azadlıq Radiosu (Azerice). 27 Eylül 2010. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  32. ^ "Mübariz İbrahimovun xatirəsinə yürüş başlayıb". Azadlıq Radiosu (Azerice). 4 Ağustos 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  33. ^ ""Azərbaycanda mətbuat azadlığının hüdudları getdikcə məhdudlaşır"". Meydan TV (Azerice). 4 Eylül 2014. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  34. ^ "Azərbaycan əsgərlərinin cəsədləri qaytarılır". Azadlıq Radiosu (Azerice). 6 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  35. ^ "Azərbaycan və Ermənistan arasında cəsədlər dəyişdirildi". BBC Azərbaycanca (Azerice). 6 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  36. ^ "«Oğlumla fəxr edirəm»". Azadlıq Radiosu (Azerice). 8 Kasım 2010. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  37. ^ "Azerbaycan ile Ermenistan arasında cenaze değişimi" [Azərbaycan və Ermənistan arasında cəsəd mübadiləsi]. Hürriyet. 6 Kasım 2010. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  38. ^ "Cəbhə xəttində meyitlər dəyişdirilir". Azadlıq Radiosu (Azerice). 6 Kasım 2010. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  39. ^ "Mübariz İbrahimovun cəsədi qaytarıldı". Azadlıq Radiosu (Azerice). 6 Kasım 2010. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  40. ^ "Hərbçilərin cəsədləri Təzə Pir məsçidinə gətirilib". Azadlıq Radiosu (Azerice). 7 Kasım 2010. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  41. ^ a b "Mübariz İbrahimovla Fərid Əhmədovun yas mərasimi keçiriləcək". Azadlıq Radiosu (Azerice). 8 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  42. ^ "2010-cu il fotolarda". Azadlıq Radiosu (Azerice). 12 Aralık 2010. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  43. ^ "More Armenian, Azerbaijani Bodies Exchanged" [Daha çox erməni və azərbaycanlı cəsədləri mübadilə edilib]. Azadlıq Radiosu (İngilizce). 9 Kasım 2010. 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  44. ^ Crisis Group 2011, ss. 9–10.
  45. ^ "Prezidentin adından ehsan verilib". Azadlıq Radiosu (Azerice). 11 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  46. ^ "M.A.İbrahimova "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". President.az. 22 Temmuz 2010. 15 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  47. ^ a b "Qəzetlər Milli Mətbuat Günündə nə yazır?". Azadlıq Radiosu (Azerice). 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  48. ^ a b "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı M.A.İbrahimovun xatirəsinin əbədiləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". President.az. 22 Temmuz 2010. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  49. ^ "60 yaşlı qadının özünü asdığı deyilir". Azadlıq Radiosu (Azerice). 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  50. ^ "В Азербайджане открыт памятник Мубаризу Ибрагимову" [Azərbaycanda Mübariz İbrahimovun abidəsinin açılışı olub]. 1News (Rusça). 4 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  51. ^ "Открыт памятник Национальному герою Азербайджана Мубаризу Ибрагимову" [Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun abidəsinin açılışı olub]. Day.az (Rusça). 15 Haziran 2011. 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  52. ^ "'Thousands of soldiers want to repeat Mubariz Ibrahimov's heroism'" ["Minlərlə əsgər Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığını təkrarlamaq istəyir"]. News.az (İngilizce). 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  53. ^ "Müsabiqənin qalibləri açıqlandı". Azadlıq Radiosu (Azerice). 8 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  54. ^ "Лянкяранец проплыл 30 км в Каспии в честь Национального героя" [Lənkəranlı Milli Qəhrəmanın şərəfinə Xəzər dənizində 30 km məsafəni üzdü]. Vesti.az. 12 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  55. ^ "Pashazadeh offers Islamic Unity Movement to Decide". Turan İnformasiya Agentliyi (Azerice). 7 Kasım 2015. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022. 
  56. ^ a b c Nuri, Elman (19 Haziran 2015). "Mübariz İbrahimovun xatirəsi harada və necə əbədiləşdirilib?". Modern.az (Azerice). 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2015. 
  57. ^ "Mubariz Ibrahimov's memory perpetuated in Canada". 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2015. 
  58. ^ "Zakir Fərəcov Sumqayıtda Mübariz İbrahimovun adını əbədiləşdirdi". 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016. 
  59. ^ Əlioğlu, Məhərrəm (4 Ekim 2016). "Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində Mübariz İbrahimovun heykəlinin açılışı olub". Azerbaycan Devlet Haber Ajansı (Azerice). 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  60. ^ "Bigger Is No Longer Better" [Daha böyük artıq daha yaxşı demək deyil]. Strategy Page (İngilizce). 22 Mayıs 2013. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  61. ^ "M.İbrahimovun xatirəsinə hərbi oyunlar". Azadlıq Radiosu (Azerice). 8 Kasım 2010. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  62. ^ "ADU-da "Turan Mübarizi" kitabının təqdimat mərasimi keçirilib". Trend İnformasiya Agentliyi (Azerice). 29 Aralık 2016. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  63. ^ "Tüpürmək, ancaq tüpürmək..." Azadlıq Radiosu (Azerice). 28 Ağustos 2013. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  64. ^ Ağadadaşov, Cəfər. "В популярном турецком сериала рассказали о героизме Мубариза Ибрагимова" [Türkiyənin məşhur serialında Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığından bəhs edilib]. 1News (Rusça). 6 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  65. ^ "Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığı Türkiyənin "Qızıl Alma" serialında da yer alıb" (Azerice). 24 Eylül 2014. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  66. ^ "Mübariz İbrahimov haqda cizgi filmi". Xəzər Xəbər (Azerice). 12 Ekim 2015. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  67. ^ "Mübariz İbrahimova həsr edilmiş animasiya filmi çəkildi". Nocomment.az (Azerice). 7 Nisan 2022. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  68. ^ Soğancıoğlu 2021, s. 109.
  69. ^ "Əli Həsənov Soçi danışıqlarının «sirlərini» açır". Azadlıq Radiosu (Azerice). 13 Ağustos 2014. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  70. ^ "Hərbi çağırışda rüşvət yığışırmı?". Azadlıq Radiosu (Azerice). 2 Temmuz 2011. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  71. ^ İsaoğlu, Toğrul (25 Ocak 2014). "Dövlətin kimlik siyasəti, Azərbaycanın "düşmən" və "qəhrəmanları"". Meydan TV. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
  72. ^ "«Azərbaycan Rusiyanı da dost edə bilmədi»". Azadlıq Radiosu (Azerice). 22 Ağustos 2010. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 

Konu ile ilgili yayınlar

değiştir
  • İsmayılzadə, Fariz (Kasım 2011). "The Nagorno-Karabakh Conflict: Current Trends and Future Scenarios" [Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Mövcud tendensiyalar və gələcək ssenarilər] (PDF). IAI WORKING PAPERS (İngilizce). Istituto Affari Internazionali. 11 (29). 
  • "Armenia and Azerbaijan: Preventing War" [Ermənistan və Azərbaycan: Müharibənin qarşısının alınması] (PDF). International Crisis Group (İngilizce). Şubat 2011. 
  • Soğancıoğlu, Şeyma (2022). "İkinci Qarabağ müharibəsinin Türkiyə mətbuatında əks olunması: "Cümhuriyyət" və "Sabah" qəzetləri". Avrasya İncelemeleri Dergisi. 11 (1) (89–120). 10.26650/jes.2022.005. İkinci Karabağ Savaşının Türk Basınına Yansımaları: "Cumhuriyet" ve "Sabah" Gazeteleri. 
  • Karasıoğlu, İsa Kağan (2016). "Iranian Encounters in Azerbaijan: The Case of Nardaran" [İranın Azərbaycanda görüşləri: Nardaran məsələsi.] (İngilizce). Columbia University Press. doi:10.7916/D8NP24R3. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mübariz_İbrahimov&oldid=33793825" sayfasından alınmıştır