Brzeg qalʼasi
Brzeg qal’asi — Opole vodiysining Brzeg shahrida, Sileziya mintaqasining Polsha qismida joylashgan. Hozirda muzey boʻlib, tuzilmalariga Piast sulolasi maqbarasi kiradi.
Geografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Brzeg qal’asi Oder daryosining gʻarbiy tomonidagi qoyada, Polsha janubi-gʻarbiy qismidagi Quyi Sileziya vodiysi va Opole voevodaligi provinsiyalari chegarasida joylashgan Brzeg shahrida joylashgan[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qal’aning mavjudligi haqidagi dastlabki maʼlumotlarda 1235-yilda Soqolli Genrix I davrida qurilgan xandaqli va mustahkam devorlari boʻlgan kichik qal’a tasvirlangan. Qal’aga tutash „Arslonlar minorasi“ deb nomlanuvchi kvadrat minora qurilgan[2]. 1342-yilda qal’a gersoglikning poytaxti boʻlgan, keyin u koʻp marta taʼmirlangan. 1370-yilda shahzoda Lyudvik I qal’ani kengaytirdi va uning ichida Piast sulolasi maqbarasi joylashgan ibodatxonani qurdi. 1544-yilda Legnica hukmdori Fridrix II davrida qasrga qoʻshimcha binolar qoʻshildi, qurilish 1560-yilda yakunlandi. Qoʻshimchalar ikkita yangi bino, binolarni oʻrab turgan katta hovli va ambulatoriya shaklida boʻlgan. Piast knyazlarining byustlari darvoza dekoratsiyasining bir qismi edi. Dizayndagi oʻzgarishlar Gotika uslubidagi qal’adan Sileziyadagi Uygʻonish davri arxitekturasigacha boʻlgan.
1801-yildagi yongʻin paytida qal’a yana zarar koʻrdi. 1920-yilda tashlandiq qal’ani rekonstruktsiya qilish boshlandi, ammo Ikkinchi Jahon urushi paytida qal’aga juda katta zarar yetkazildi. Qal’a 1966—1978-yillarda va yana 1980-yildan 1994-yilgacha Uygʻonish davri uslubida qayta qurilgan. Hozirda u Sileziya piastlari muzeyi sifatida xizmat qiladi[3].
Qayta qurilgan qal’a „Sileziya Vavel“ deb ham ataladi. Uni italiyalik Jakub Parr, Frensis Pahr va Bernard Niuron qayta tiklagan. Uning hozirgi jabhasi „Markaziy Yevropadagi Uygʻonish davrining eng ajoyib tarixiy yodgorliklaridan biri“ sifatida tanilgan. Hovli uch qavatli galereyalar bilan qayta tiklandi. Birinchi qavatda Uygʻonish davri uslubida joylashgan sharqiy qanotdagi baʼzi xonalarning ichki qismi yaxshi saqlangan[4].
Qal’aning bir qismi boʻlgan muzeyda Sileziya Piastlari tarixini aks ettiruvchi eksponatlar mavjud. Koʻrgazmaga qoʻyilgan diqqatga sazovor rasmlardan baʼzilari Vrotslav milliy muzeyi kollektsiyasidan va taniqli Sileziyalik barokko rassomi Maykl Leopold Vilmanning rasmlari. Muzeyda Legnica va Brzeg gersoglarining yaxshi saqlangan sarkofaglari ham mavjud. 14-asrga oid, Polshaning yagona „mukammal saqlanib qolgan oʻrta asr ov kamoni“ Brzegning Mleczna koʻchasidagi qazishmalardan olingan arxeologik topilmadir[5].
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
XIX-asrda Brzeg qal’asi qal’a bogʻlari koʻrinishi bilan -
Brzeg qalʼasining hovlisi -
Brzeg qalʼasi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Casteles in Poland“. Polish Castles. Qaraldi: 7-oktabr 2013-yil.
- ↑ „The castle in Brzeg“. pli-europe. 21-oktabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-oktabr 2013-yil.
- ↑ „Silesia and Opolskie“. Castles.info. 2019-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-iyul.
- ↑ „Monuments“. Brzeg.pl. 2015-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-iyul.
- ↑ Uszyńska, Zofia. Poland, Travel Guide. U.S. Government Printing Office, 1960-yil.