ERKEK ERKEGE CINSELLIGE 1995

üslümon toplumlarda rkekler aras• cinsellik ve rotizm Farkit ｙ｡ｫｬｴｭｲＺ＠ ｳＧｴ｡ｮ＠ ÖLbekistan 'o Erotizm o Fas'ta Bir ital ve Seks o Suriyeli Erkekler n o Fas lt ｏｬ｡ｮｲ＠ Yaktn ｂ｡ｫｴ＠ o Gürastnda o iranit ｅｲｫ･＠ "müzün iranit ｲｯ｣ｵ＠ o Tahran, Tehlikeli ｫ＠ o Çaqj ｾ＠ ｶｴｮ ｅ Ｏｫ ｴｪ ｾ ｮ､ｐ Ｎ＠ T·"r 1/iy" o Tür ye'de Tra{0 •rtflur \o ç; ｃｮｳ･ ｬ ｬｩ･＠ F Ｌ｟ · T·· Ic ogdoc:l . . ｯｲｾＮ＠ ' ｾ＠ Ic ur iyeJd "!: '9•n Ec:ig "'· d o Ye'de ｅｾ＠ ＠ ro "!: ' " e T" Ic e çi'de Fa Tiirlciye'd Yestiler, T, llr iye 1 e ｅ･Ｎ＠ ronsselcs .. ｫｩｳｴ｡ｮＧｯ＼Ｍ ｯｮｧ｣＠ o isi •nsel 11Horelc . lleller om K ･ｴｮ＠ B 1 ﾰＢ ＡｴＮ ｮｦｯｲ､＠ E'; e . ' ｯＭ Kutsal T ｯｰ＠ ak. tu! tinli Erkeklerin Cinsel ｙ｡ｫｬｊｭ ｾ ｾ ﾷｮ ｾ ･ｬ［｣＠ Jris'teki Arap Erkekleri o ｄｯｵ＠ ve Bat1ntn Batt Turizm i ve Göçmen n sel ｂｵｬｭＮ｡ｳｴ［＠ üslüman Toplumlar o islam Kanunlannda ｣ｩｮｳ･ｬｫ＠ o Liwöt o John Boswell'in Müs·man ｅ｣ｩｮｳ･ｬｲｹ＠ ilgili YaLJstntn Bir ｅｬ･ﾭ risi o islam o Bir Film .incelemesi Kül/erin kck Arno Schmitt, Jehoeda Sofer ｡ｺｮｬｫｲ＠ üzerine ｹ｡ｰｬｮ＠ ｡ｲｴｭｬｮ＠ ｴ｡ｮｭ＠ ve güvenilir iki ｡､ｲ Ｎ＠ Bu kitapta da, ･｣ｩｮｳｬｲＬ＠ henüz incelemeye ｡ｬｮｾ＠ ｨｩ ﾷ＠ ｣ｯｲ｡ｦｹ､Ｌ＠ müslüman topluluklardaki ｫｯｮｵｭｬ｡Ｌ＠ derleme bir ￧｡ｬｭｹ＠ ele ｡ｬｹｯｲＮ＠ Fas'tan Afganistan'a kadar uzanan ｫｵ｡ｴ＠ ama iizellikle de Arap ｹ｡ｲｭ､ｳＬ＠ ｲ｡ｮ＠ ve Türkiye ekseninde erkek ･｣ｩｮｳｬｲ＠ ｹ｡ｭｬｲＬ＠ ｫ｡ｲ＠ ｫ｡ｲｹ＠ ｫ｡ｬ､ｲ＠ uygulamalar, resmi ya da töresel/toplumsal ｢｡ｳｫｬｲＬ＠ yasalar ｫ｡ｲｳｮ､ｩ＠ durum ele ｡ｬｮｹｯｲＮ＠ Konu, belli ｡￧ｬｲ､ｮ＠ ülkemizde "tabu" halinde tutulan ｨｩﾷ＠ olguyu toplumbilimsel ｡￧ｬｲ､ｮ＠ ele alan ilk kaynak ｯｬｭ｡ｳ＠ nedeniyle de önem ｴ｡ｹｯｲＮ＠ ａｹｮ＠ zamanda, sol ､ｩＮｮ｣･ Ｌ＠ ｧ￶ｲ＠ menzili ､ｮ｡＠ ｢ｲ｡ｫｮｹ＠ ｡ｬｫｮ＠ haline ｧ･ｴｩｲ､＠ bir toplum kesimini ele ｡ｬ､＠ ve sol bir ｹ｡ｫｬｾ＠ ｩｮ｣･ｬ､＠ için de marjinal ｨ｡ｫｬｲｹ＠ ilerlemesi gereken, beklenen sola ｫ｡ｴ､＠ bulunuyor. En üzücü ｹ｡ｮｳＬ＠ bizi bu denli ｹ｡ｫｮ､＠ ilgilendiren hir olguyu, Arapça, Farsça, Türkçe kaynaklardan iince ｂ｡ｴ＠ dillerine çevrilen ve sonra da Türkçeye ｡ｫｴｲｬｮ＠ hir ￧｡ｬｭｹ＠ ｴ｡ｮｭｹ＠ ￧｡ｬｭｺＮ＠ Umudumuz, yerli ve yeni ￧｡ｬｭｲ＠ ön açabilmesi. ｅｲｫ･＠ ｃｩｮｳ･ｬ＠ r.. . .. '·• ISBN 976 366 045 6 A rno Schmitt l?O·OOÖ Ｑ＠ ehoeda Sofer ERKEK ERKEGE ｃｎｓｅｌｇ Ｎ＠ FARKLI ｙａｋｌ｜ｉｍｒＺ＠ FAS'TAN ￖｚｂｅｋｓｔａｾＧ＠ A EROTiZM ｂｅｒｩ＠ COÖRAFYA Arno Schrriitt BU KiTAPTA ｹ｡ｺ ｬ｡ｮｲ＠ iran , Türkiye ve Arapça ｫｯｮｵｾｬ｡＠ lslamiyeti ｳｯｩｭ､｡ｮ＠ Hindistan daha ｦ｡ﾷｫｬ＠ keLi nin , Büyük ｳｫ･ｮ､ ｒｬｭ｡＠ ｩｰ ｡ｲｴ müslüman nüfusun ｹ｡､＠ ülkeler ile ilgilidir. kabul eden Kuzey Afrika, ｇｮ･ｹｬｯｵ＠ ｵ ｹｧ｡ ･ｲ＠ ｯｲｬｵ＠ ｲｬｫ｡＠ ＠ Asya ve merAfrika dahil) ya da içinde ｯｬｭ｡ｳ＠ ｲ｡ｳｩｮｴ＠ de- ｧ･ｬｩｾｴｲｭ､Ｎ＠ yönetiminin Ｈｋ ve. ｩｲｾｮ Ｇ ＠ ｳｮ ｲｩ｡＠ ülke ler, ｹ｡ｮ ｵｺ･ｹ｢｡ｴ＠ ｩｳｬ｡ｭｮ＠ ｾ ｩｬ､＠ ｂｩｺＱ＠ ｲｩｾ ｡ｾ ｹ ｡Ｎ＠ Ne ｬ ｩｾｬ ｬ ｬ ｾ ､ｩＮ＠ Ｍｾ ｩｫ＠ ｳｬ｡ ｹ｡ ｬｵ ｬ＠ ｩ ｬ ｧ ｬ ･ ｮ､ｩ ､＠ i \e ｩｮ｡￧ｳｺ＠ ｺ＠ "iyi ｳｬｩＮｭ｡ｮ＼ｲＢ＠ içe ren islam ､･ｩｬ＠ birçok ｨ ﾭ üyeleridir . ｵｹｧ｡ｲｬ＠ ｽＧ＼ｨｬ｡ｮ ｬｩ､ｲ＠ ki. ne Müslüman ｵ ｹｧ｡ ｲｬ＠ Md,ke ｴ ｩ ｣ｲｩ＠ bir ｾ･ｨｩｲＮ＠ Med ine ise bir ｭ Ｎ＠ Suriye ve Mezopotamya'da ･ｫｩ ｬ･ｮｭｩｴｲＮ＠ ｴ｡ｲｮ＠ ne ele elin çölde gearazisielir ve kla. ｌｳｬ｡ｮ＠ ｵｹｧ｡ｲｬＬ＠ Bizans ve hatta ｢ ｡ ｴ＠ ｯｲｴ｡￧＠ ｨｲｩ ｳｴｩｹ｡ ｮ＠ ｵｹｧ｡ｲｬ ｧ ＠ kadar Hctenistiktir..Sözde Araplar, Anun, ｋｰｴｩ＠ ve Yunancü ｫｯｮｵｾ｡＠ ｡ｴｬｩｲｮ＠ ｈ ･ ｬ･ｮｩｳｴｫ＠ ､｡ｶｲｮ＠ ve ｩｮ ｡ｮ￧ｬｲ＠ sürdürdüler. Teorilerinin ｢｡ｺｬｲｮ＠ Yunanca metinleri okuyarak ￶ｲ･ｮ､ｩｬ［＠ ￶ｲｮ･ｩ＠ normalde penisin ucunda biten bir sin'irin , hemcinsleriyle cinsel ｩｬ ｫｩ＠ kur- makta n ｨ ｯ ｬ ｡ ｮ｡＠ bir ･ ｲｫ ･ ｩｮ＠ anüsü ncle ｯ ｬ､ｵ ｵ＠ ｧ￶ ｲ ｮ Ｎ＠ ａｹ ｲ ｣｡Ｌ＠ çoｵｮ＠ cinsiyetinin Ｂｳ｡＠ ya cia so l" tarafla ｢･ｬｩｲ ･ ｮ､ｩ ｩｮ ｩ Ｌ＠ yani , sperm ya ｳ｡＠ ya ci a sol testi ste üretilir, yumurta ya ｳ ｡ ＠ ya cla"sol ｹ ｵｭ ｲ ｴ ｾ ｬｫ ｾ｡＠ üreti li r ve rabmin ｳ｡ﾧＺ ｮ ｣ｬ｡＠ ya cia ｾｯ ｬｵ ｮ､｡＠ ｣ｬ ￶ｬ･ｮｲＮ＠ Eger her uç fa ktor ise, çocuk ｫ ｡ ｣ｬ ｮｬ ｡ ｲ ｣ｬ｡ ｮ＠ etk il enen tam bir erkek, ･ ｲ＠ ｾ＠ ele ele Ｂｳ｡＠ "sol" ise, çocuk normal bir ､ ｩ ｩ＠ olur. Faktörlerin ｢ｲ ｡ｺ ｮ＠ "sag"clan ｢ ｩｲ ｡ｺ ｮ＠ ''so l"cl an ｯ ｬ ｭ｡ｳ ＠ erke ksi ｫ｡ ､ｮｬ ｡ ｲｮ Ｌ＠ travestil erin , hemci nslerinelen ｨ ｯ ｬ ｡ ｮ ｡ ｮ＠ erkek lerin ve ･ｬｩ ･ ｲ＠ "anorm all erin" ｯ ｬ ｵ ｭ ｡ｳ ｮ ｡＠ neden olur. ＠ ' ｦ｡ｲｫ ｬ＠ mezhepten ｯ ｬ ｡ ｮｬ ｡ ｲｮ Ｎ＠ ｨ ｡､ ｭｬ ｡ ｲｮ ve travestil erin aksine, içgüdü ,ve ､ ｵ ｣ｵ Köy lül erele ve göç me n halklarcia ｯ ｬ ｡ ｮ ｣ ｬ ｫ＠ ｫ ｡ｶｲｭ Çü nkü erkek çocuk ögrenm esi gereken her ･ｹ ｩ＠ ｢｡ ｢ ｡ｳ ､｡ｮ＠ ama il eri ｵ ｹｧ｡ ｲｬｫ ｡ ｲ＠ de ney imli erkeklerin , ｯ ｬ ｡ ｮｬ ｡ ｲ＠ me lerini ｮ ｯｴ ｩ ｶ･＠ etmek için , ki bu Yun an kö kenlidi r, ｯ ｮｬ kic i ｬｩ ｩｮ･＠ gereksinim du yarl ar. , Heps i tek bir ｫ ｴ ｡＠ ｮ､ ｡ ｫｩ＠ ｢ ･ ･ｲｩ＠ ve (eski dün ya çöl ｫｵ ｡ ｡＠ oi"ris'.S ik ül ke ler ｡ ｲ ｡ｳ ｮ､ ｡ｲｳ ve ｹ｡ ｰ ｳ ＠ｮ ･ ｨｩｲ＠ tarihi ･ｴ ｩｬｫ ･ ｩ ｭｬ･＠ ｮ＠ ｫ＠ büvük ol ｦ｡ｲｫ ｹ｡ ｬ ｭｵｲｬ ｫ ｬ ｡ｲ＠ ＠ ｮｩ ｾＺ＠ ｳ･ｶｧ ｹ ｬ ･＠ ･ｧ ･ ｲ ｯ ｴ ｫ＠ ､ｲ ｋ｡ ､ ｮ＠ ｴﾭ ｩ＠ bir ｢｡ ｲ ｡ ｮ ｬ ｡ ｲｮ＠ ｩｮ ｣･ ｬ･ ｮ ･ｫ ｩｮ ｵ ｫ ｬ ｡ｲ ｫｮ＠ ｣｟｡ｶ ｬ ｡ ｮ ｧ ￧＠ ｬ･ ｮ ､ ｩ ｲ ｡ ｮ ｮ＠ ｩｮ＠ in yeｬ ｡ ｲ ｹ ｬ ｡＠ erkek dav- ｴ ｩｲＮ＠ ｫ ｯ｣ ｡ ｳ ｮ､ ｡ ｮ＠ ｮｫｩ ｡ ､｡＠ ｯ ｬ ､ ｵ ｵｮ＠ ｫ･ ｳ ｩｮｬ ･ｴ ｩｲｮ ･ｫ＠ için , ka･＠ göre ne e konomik ne ele sosya l ｢｡ｫ ｮ ｡､ ｮ＠ B u ｡ｹ  ｳｴ ｮｬ ｲ ｣｡ ＠ ｬｫ｡ｲ＠ onl ar ｹ｡ｲ erkek  ｳ ｴｮｬ  ＠ il e ｢ ･ ｬｩｲ ･ ｮｭｩｴｲ Ｌ＠ ama ,gerçekte bu ｡ ｴ ｲｬ ｡ ｲＮ＠ ｬｫ＠ ｳｯｹ｡ ｬ ･ｮ ･ｮｩ＠ anaerkil ortamda ｯ ｬｭ ｡ｳ ＠Ｌ Klas ik Yun an'dak inin aks in e, ｯ ｬ ｡ ｮ＠ kendi sini , ｢｡ｳ ｬ ｡ｮｧ ￧ ｴ ｡＠ ｫ ｡ ､ｮｬ ｡ｲ ｬ ｡＠ ￶ｺ ､ ･ ｬ ･ ｴｩｲｭ ･ｳ ｩｮ ･＠ sebep olur. 7 Annes inin gözü nde küçük çoc uk ･ ｲ ｫ･ ｩｮ＠ rolünü üstlenir. ｄｯ ｩ ｫ＠ ortam la uyum suz luk (genellikl e aniden ortaya ￧ ｫ ｡ ｲ Ｉ＠ ve ke ndine yer ･､ ｩｮ ･ｹ＠ ￧｡ ｬ ｴ ＠ Ｈ｡ｹ ｮ＠ zamanda ｳ｡ｹｧ ｮ＠ ve ､ｩ ･ ｲ＠ erkek leri n önünde ･ ｩｬ､ ｩ ｂ＠ erkek topl umun a 9 ｧ･￧ ｩ ＠ sadece ｴｵ ｴ｡ ｲ ｳ ｺ＠ bi r erkek ｫｩ ｩｬ ｩ＠ ｧ･ ｬｩ ｴｩｲｭ ･ｳ ｩｮ ･＠ neden olur. Bu ｴｵ ｡ ｲ ｳ ｺ ｬ ｫ＠ ge nell ik le ｲ ｡ ｭ ｬ ｡ ｲｬ ｡＠ ｳ｡ ｫｬ ｡ ｮｲＮ＠ Ci nse l ｩ ｳｴ･ｾ＠ ve korunma ｩ ｳ ｴ ･ ｩ＠ ｢ ｩｬｮ ￧｡ ｬｴｮ ｣ｩ｡＠ maço ｣ｬ｡ｶ ｨ ｯｮｳ･ｫＧ  ･ ｬ＠ ｩｬｫ＠ ve in einmez ｧ￶ ｲｮ ｰ･＠ arzusun a ､ ￶ ｮ ｲＮ＠ ｙ ･ ｴｩ ｫｩ ｮ＠ erke k, ｢ ｡｢ｳ ｹｬ ｡＠ olan ｩｬ ｫ ｩ ｳ ｩｮ ､･＠ "hi ç erkek" olarak ｫ｡ ｬｲ Ｎ＠ lO ｯ ｮ ･ｳｴ ｬ ｡ ｮ＠ Doo ulu bir ｯ ｬ ｡ ｮ＠ ･ｫ ｩｬ ･ ｮ ･ ｭｩ ＠ orjin al cin se llik ten bi r yeｾ＠ top lum ｴ｡ｲ ｦｮ ､｡ ｮ＠ ･ｫ ｩｬ ･ ｮ ､ ｩｲｬｭ ＠ ｣ ｩｮ ｳ･ ｬｩ ･＠ ｧ･ ｬｩ ｩ ｭｩｮ＠ inc;lerken. Eski Yun anistan ve ｳ ｬ ｡ｭ＠ dev letleri ｡ ｲ ｡ｳ ｮ､ ｡＠ birçok ortak ｵ ｮ ｵ＠ .fark ettik. Her iki ｵ ｹｧ｡ ｲｬｫｴ｡＠ da ｫ ｡､ ｮｬ ｡ ｲｮ＠ ve çonokta ｯ ｬ ､ｾ ｣ ｵ ｫ ｬ ｡ ｲｮ＠ domesti k roll eri il e erkek lerin toplum sa l roll eri ｡ ｲ ｡ｳ ｮ､ ｡＠ büyük ｡ｹｲ ｭｬ ｡ ｲ＠ ｶ｡ ｲ ､ ｲＮ＠ So n bir nokta: ilk ､ｯ｡ ｮｬ ｡ Ｌ＠ küç ük erkek ｫ｡ｲ､･ ｬ ･ ｲｩ＠ ｡ ｲ ｡ｳ ｮ ､｡ｫ ｩ＠ fark. ｬ ｫ＠ çoc uk annesi iç in da ha önemli dir. Salt onun ｶ｡ ｲｬ Ｌ＠ to plum un gözünde ann enin ､ ･ ｲ ｩ ｮｩ＠ ｡ ｲ ｴｲ Ｌ＠ en faz la sevg i ve il gi ona yö neltili r: Küçük eFkek ｫ｡ｲ ､･ ｬ ･ ｲｩｮ＠ durumu onda n da ha üstlin tek ｫ ｩ ｩ＠ ｢ ｡ ｢ ｡ｳ ､ｲＮ＠ · ise daha ｦ ｡ ｲ ｫ ｬ＠ olabilir. Bu ｡ｹ ｲｭ Ｌ＠ ｭ ｳ ｬｭ ｡ ｮｬ ＠ ｳ｡ｶ ｵｮ ｡ ｮｬ ｡ ｲ ｮ＠ iddi a ettikle ri Ｂ ｡ ｹ ｲ＠ ama csit" mese les i ､ ･ ｩｬ ､ ｩｲＮ＠ E rkek ler, kendil erini n, fi zik sel, bey insel ve ahl;k i yö nde n ､ ｡ ｬ ［＠ güçlü ｯ ｬ ､ ｵ ｵ＠ ve ｫ｡ ､ｮｬ｡ｲ Ｌ＠ ￧ｯ｣ ｵｫｬ ｡ ｲｮ Ｌ＠ kö lelerin , Bu yüzden , birçok küçük ｫ｡ｲ､･ ｩｮ＠ ｫ ￧｡ ｬｭ｡ｮ boy un ･ ｭ ･ｹ＠ istekli olan bir ilk ､ ｯ ｵｭ o lm am ｡ ｲ ｴ ｣ ＠ ､･ ｩｬＮ＠ ｴｩｳ ｫｩｮ 18 \ ､ｮ＠ ail es inin ｫｯ｣｡ ' PSiKOLOJJ Ps ikoanalitik 3 ｢ ｡ ｫ ＠ ｡￧ ｳ ｮ｡＠ göre, ｨ ｯｭｳ･ ｫ ｳ  ･ ｬｩ ＠ olarak alm ak ve ｦ｡ ｲ ｫ ｬ＠ to pluml ard a ｮ ｡ｳ ｬ＠ ｢ ｩ ￧ ｬ ｡ ｭ Ｌ＠ erkek ￧ｯ｣ ce lemek ｯ ｬ ｡ｳ ＠ ､ ･ ｩｬ､ ｲＮ＠ En uygun ｹ｡ｫ ｴ ｩ ｴ ｩｲｬ ｬ ･ ｲｩｮ Ｌ＠ çe vrelerin dek i ｩｮ ｳ｡ ｮｬ ｡ ｲｮ＠ tutum ve ｮ｡ｳ ｬ＠ ｢ｩ ￧ｩ ｮｬ･ ､ｬ ｫｬ ･ ｲｩｮ＠ ve da ha so nra genç ve ｹ･ｴ ｡ ｲｮ＠ çift cin siyetiii erin kontrol edebil dikl erine üstün ｯ ｬｭ ｡ ｭ ｡ｳ ＠ gere km ekted ir. (B u Eski Yun an'daki ｵ ｹｧ ｵｬ ｡ ｭ｡ｮ＠ benzeridir.) (kafd 'a) . ａ｡ ､｡＠ ｯ ｬｭ ｡ｹ ＠ ｫ ･ｳ ｩｮｬ ･ ｴｩｲｭ ･ ｮｩ＠ bir ｡ｫ＠｢ yo lu ise ｹ｡ｴｲＺ＠ genelde ｫ ｡､ ｮ＠ kocadan ge nç ｯ ｬｭ｡ ｳ ＠ ｧ･ ｲ ･ｫｴ ｩ ｩ＠ kabu l ediIir. çe- Ｎ＠ ｮ ｯ ｫ ｴ｡ｳ ｢｡ｲｬ ｡ ｲｮ＠ ｡ ｲ Ｎ＠ 4 2 ｨ｡ｬｫ Ｌ＠ köy lül er ve "göçm enl er belirl eyen ｡ｹ ｮ＠ ｣ｯｧ ｲ ｡ｦ ＠ bo lge ｡ ｲ＠ ｳ ｮｲ Ｉ＠ ｯｬｭ ｡ｳ ｮ ｡＠ ｫ｡ ｲ ｮ Ｌ＠ deｶ ｡ｲ ｡ ｮｲｬ ｵｬ B ütün bu grupl ar ve gayri ｮ  ｳ ｬｩｭ ･ ｲ Ｌ＠ sekste ｯ ｬ､ｵ ｵ＠ kadar,• ekono mi de, din sel törenl erde, kanunl ar ｫ｡ ｲ ｳ ｮ Ｐ ｡＠ ve poli tik aland a ayｲ ｭ｣ ＠ ､ ｡ｶ ｲ｡ｮ ｡＠ hedeftirl er. ￧･＠ girme k erkekl erin ｨ ｡ ｫ Ｌ＠ üstte olmak ｡ ｲｬ ｡＠ ise göre vl eridir5 Herh angi bi rinin ke ndi kölesi ya da bir ｨｲｩ ｳ ｴｩｹ ｬｯ ｮ ｯｳ･ｫ ｬ＠ ｩｬ ｫｩ＠ ｫ ｵｲｭ ｡ｳ ＠ ｹ｡ ｬｮ ｺ＠ toplum ｴ｡ｲ ｡ｦ ｮ ､｡ ｮ＠ ､･ ｩｬ Ｌ＠ hukukç ul ar ｴ｡ ｲ ｡ ｦｮ､ ｡ ｮ＠ da ｭ ･ ｲ ｵ＠ ｳ｡ｹ ｬ ｡｢ ｩｬｲ Ｎ＠ 6 yoktur. ￶ｲ･ ｡ ｲｮ＠ ｩｮ Ｌ＠ ｢ ｡ｲ ｹｧ ＠ ｺ＠ ｢ｵｬ ､ｵ ｵ＠ etkilenmeye ge nçle ｫ ｡ ｲ ｬ ｡ｮｭ ＠ \9 - / SOSYAL DiLBiLiM (LiNGUiSTiK) 1 ｯｬ､ｵ＠ gibi Dil ve gerçeklik birbirini etkiler. Dil sadece ｧ･ｲ￧ｩｮ＠ Ｎ ｹ ｡ ｮｳｭ｡＠ ､･ｩｬｲＺ＠ yani durumun, nesnelerin , ｩｬｫ ･ ｲｩｮ＠ ve dav｡ｮｲ ｬ｡ｲｮ＠ ｡ｹｮｳ＠ ､･ｩｬｲＮ＠ Dünya ｧ￶ｲｮｺ＠ biçimlendirir: ger･ｫｬｩｮｺ＠￧ ｹ｡ｲｴＮ＠ Sosyal bir grubun ｾｩｬ＠ onun ｶ｡ｲｬｮ＠ ve düｮ｣･ｬｲｩ＠ ｢ｩｲ￧ｯｵｮ＠ ortaya koyar. Dilimiz, siyah ve ｢･ｹ｡ｺ＠ pembe domuz, ｦｩｬ､ Ｌ＠ ｦｳｴｫ bronz, kahve ve maun ve görmemizi ｳ｡ｬｲ＠ Ｌ＠ zeytin ｹ･ｩｬ＠ Ｌ＠ ｫ｡ｹｮ ｦｮ､ ｮ＠ ｦ｡ｲｫｬ＠ ki '·gerçekte" bunlar ve ｳ｡ｲ＠ ｫ｡ｴｬｭ＠ ｴｯｮｬ｡ｲ､Ｎ＠ Dilimiz, homoseksüelleri görmemizi ｳ｡ｬｲ＠ ki "gerÇekte" yüzlerce kriterle ｳｲｩｦｬ｡ｮ､｢･Ｇ｣＠ ､･ｩｫ＠ türün seksüel ｩｾｬ･ｶｮ＠ ｣ｲ｡＠ eden ･ｬｫｲ＠ ｫ｡､ｮｬｲ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bu .kriterler: - ilgis'i olan ｩｮｳ｡ｬｲ＠ ｳ｡ｹ＠ ｾ＠ ｹ｡ｬｲ＠ - ､ｩｲｬ･＠ - etnik ｧｲｵｰｬ｡＠ - cinsiyetleri Ｍｯｬ｡ｹｮ＠ ｵｺｮｬ＠ Ｍｯｬ｡ｹｮ＠ fiziksel ｴ･ｫｮｩ Ｌ＠ ｰ｡ｲｮ＠ ｩ＠ ve sosy al ｢｡ｳｫｮ＠ rolü ..... . gibidir. Ｑ ･Ｑｳ｡ｬ Revolutions, ｕｮｩ ｳ＠ Ｎ ･＠ Snuo/ Cate.f{ories 'ind e 11 John ｂｯｳｷ･ｬＧｮ＠ (universalia non realia, sula ｮｯｭｩ｡＠ sunt) benimsenen felsefi dilde ya da bizim ｩ｣･ｊｭｮ ｺ ｣ｬ･＠ ifade eelilen ana nokta: dilden . sosyal al ｵｬ｡ｭ｣ｮ＠ ve istisnalardan ｢｡ｭｳｺ＠ ｨｯｮ ｳ ･ｫ ｳ ･ｬ ･ ｲｩｮ＠ ｯｬｭ｡､ｲＮ＠ c . DiL ｩｮ ｳ ｡ｮｬｾｲ＠ ･ｴｫｩｮ､ ･ ｮ＠ ｳｮｦｬ｡｣ｲ ｺ Ｎ＠ ｈｵｮｯ ｳ･ ｫｳ ･ ｬｩｫ＠ ön ce inｳ ｡ｮｬ ｡ ｲｮ＠ bey ninde ｵｬ ｾ ｵｲ Ｎ＠ Sonra ke ndilerini ｨｯ ｾ ･ｫｳ ･ ｬ＠ olarak gören in sanlar ortaya ￧ ｫ｡ｲ＠ ve ｡ｲｴｫ＠ ｬｯｮ ｳ ･ｫ ｳ  ･ ｬｫｲＮ＠ ｶ ｡ｲ､Ｎ＠ Önce ｬｯ ﾭ nwst> ksüel rolü ｶ＼ｩｲ､＠ ve ｢｡ ｺ ＠ ｩ ｳ｡ ｮｬ｡ｲ＠ bu rolü ｳ･ｾ［ ｲ＠ ya da buna zorｬ｡ｮｲ Ｌ＠ ｡ｲｴｫ＠ ｨｯ ｳ･ ｫｳ･ｬ Fakat Kuzey Afrika ve lamda bir sözcük y·a cia ｩｮｳ｡ｬｲ＠ ｴｵ Ｚ Ｎ＠ SEKSOLOJi bu son ｧ･ｬｩｭｮ＠ süresini önemsemez, birçok ｳﾭ Böylece, ･ｲ＠ lamik dönemde ｯｬ､ｵ＠ gibi, durumunu dikkate ｡ｬｲｳｫ＠ ｵ＠ sonuca vaｲｺ Ｚ＠ Müsl'ümap Kuzey Afrika ve ｇｮ･ｹ｢｡ｴ＠ Asya . ｴｯｰｬｵｭ｡ｲｮ､＠ erkek ･ｩﾷｫ＠ cinsellik önemli bir rol oynar. Fakat bu toplumlarda "hoＢ ｳ￶ｺ｣＠ yoktur. Bu kavram moseksüeller" yoktur, Ｂｨｯｭｳ･ｫｬｩ ｴ｡ｭｹｬ＠ ｹ｡｢ｮ｣､ｲＮ＠ Hatta heteroseksüeller dahi yoktur. ｏｬｦ｡ｮ｣ｴｫ＠ Kuzey ａｦｲｩｫ｡ｬ＠ ve ｇｮ･ｹ｢｡ｴ＠ ａｳｹ｡ｬｲ＠ için, erkeklerin her türlü içine girmekten ｨｯ＠ i｡ｮ､＠ k ｬ｡ｲ＠ bilinen bir · ･ｹ､ｩｲ Ｎ ﾷ＠ ｂ｡ｺ＠ erｫ｡､ｮｬｲ＠ tercih etmeleri ｡ｮｬ｢ｩｲＮ＠ keklerin ｯｬ｡ｮｲ＠ Tüm erkeklerin çocukça Ｈｯｬ｡ｮｶｲｩＩ＠ güzellikten etkilendikleri · ｫ｡｢ｩＮｬ＠ ･､ｩｬｭｴｲＮ＠ Bir ￧ｯｵ＠ ｯｬ｡ｮｲ＠ ｡ｫ＠ olur. ﾷ ｂｩｲ￧ｯｵ＠ onlarla seｶｩ ｭ･ｫ＠ ister ve ｢｡ｺｳ＠ bunu yapar. Hanöali Ｒ＠ hukuk biigini Ibn-aiGauzi (ölümü ＵＹｾＯＱＲＰＩＳ＠ ￶ｹｬ･＠ ｹ｡ｺｭＺ＠ "Kirn ki güzel ｢ｩｲｯｬ｡ｮｹ＠ da gence bakarken asla istek ､ｵｹｭ｡ｮ＠ iddia eder, o bir ｹ｡ｬｮ｣､ｲ＠ ve ･ｲ＠ biz ona ｩｮ｡ｲｳｫ＠ o bir ｨ｡ｹｶｮ､ｲＬ＠ insan ､･ｩｊＮＢｉＴ＠ Yine de ｳｴ･ｭｫ＠ yapmak ､･ｩｬｲＮ＠ Birçok gerçek müslüman buna · dayanacak ve Peygamberlerinin ｵ＠ sözleriyle ｨｵｺｾｲ＠ ｢ｵｬ ｾ Ｑ｣｡ｫｬｲＺ＠ "Kim · ki tutkuyla sever :ve iftetini korursa ･ｨｩｴｲＬＢ＠ yani cennete gider. ｡ｨｳ･ｮ＠ ben, bunu homoseksüellik olarak ｡､ｊｮｲ｣ Ｚ＠ enｳｫ￧｡＠ ｶｵｲｧｬ｡ｮ､ｩ＠ gibi çocuk Ｈｯｬ｡ｮＩ＠ ｧｺ･ｬｩｮ＠ dutellektüel ｩｲ､･＠ ｹ｡ｲｬｫ＠ olarak ､･ｩｬＮ＠ "Bu örnekierde ､ｩ･ｲｬｮ＠ ｯｬ､ｵ＠ gibi , cinsel obje (nesne) hemcinslerden biri ､･ｩｬ Ｌ＠ her iki cinsin de tipik özelbiridir," ya da ｵｮ＠ ekleyebilirizl5 her iki cinsin liklerini ｢ｩｲｬ･ｴｭ＠ de tipik özelliklerinden yoksun ｫｩ､ｲＮ＠ ｏｬ｡ｮｲ＠ etkilemek ｫｯｬ｡ｹ､ｲＬ＠ bu ｢｡ｫｭ､ｮ＠ erkeklere oranla hayat eleneyimi ve bilgisi daha az olan ｫ｡､ｮｬｲ＠ benzerler. ｄｩ･ｲ＠ yönden Ｌ＠ erkekler 'için ｫ｡､ｮｬｲ＠ daha ｴ｡ｮ､ｫｬｲ［＠ hepsinden ise, ｯｬ｡ｮｲ önemlisi , bir ｯｬ｡ｮ＠ ､ｵｹｧｬ｡ｲ＠ bir zamanlar kendi ｣ｬｵｹｧ｡ｲ､Ｎ＠ ｶ｡ｲｬｮ＠ ｧ･￧ｴｩ＠ yer - kur yapma süresi - ･ｬｭ､＠ ｫｮ｡ Ｌ＠ ｩ､･ｴｮ Ｍ ｯｬ｡ｹｮ＠ Bu kurala istisna ｹ｡ｬｮｺ｣＠ benim tezimde var: son ｹｬ｡ｲ､ ｡＠ ｔｲｾ Ｎ＠ kiye'de ･｣ｩｮｳｬ＠ ｴｯｰｬｵｮ ﾷ ｡＠ benzer bir ･ｹ＠ ｯｬｵｴ＠ ve bu süre içinde · Türkçe' de homo-sex-ual-ity' in tam çevirisi olan ･｣ｩｮｳＭｬｫ＠ ｡ｫｭ＠ ortaya ￧ｫｴ＠ ve Ｂｫ｡｣ｬｮｳ＠ erkek" eski ｡ｮｬｭ＠ yitirmeye ｢｡ｬ､Ｎ＠ ･ ｲ＠ ｶ ｡ｲ､Ｎ＠ ｇｮ ･ｹ ｢ｾ＠ Asy a' da ｨｯｭ ｳ ･ｫｳ ･ beyinl erinde biiyl e bir ｡ｶｲｮ＠ｫ ｬｩｫ Ｌ＠ bu an yok - 21 r ' ｙ ･ ｴｩｫｮ＠ E.rkekle r ａｲ｡ ｳ ｮ､ ｡＠ ｈ ｯ ｮｯ ｳ ･ｫ ｳ ･ｬｩｫ＠ Erke kl er ｴ｡ ｲ｡ ｦｮ ､｡ ｮ＠ Ｂ ｫｵｬ ｡ ｮｬｭ ｡ｫｴ ｮ Ｂ＠ ｨｯ ｬ ｡ ｮ ｡ ｮ＠ ｢｡ｺ ＠ ｯ ｬ ｡ ｮｬ ｡ ｲ＠ bun a ｲ＠ ted birli ｹ ｡ｰｬｲ Ｌ＠ veric i ev lenir ve çoc uk izin vermeyi sürdürürl er. ｅ･ sahibi olursa kim se umursa maz: Fakat her zam an ｫ ｣､ ｮｬ ｡ ｲ､ ｡ ｮ＠ uzak ｦ ｡ ｨｩ ･＠ oldul ar. 16 ｆ｡ｳＧ ｮ＠ duran birileri old u: bunl ar dansör, ｡ｲｫ｣Ｌ＠ ｫ ｲ ｳ｡ ｬ＠ bölge le rin ele ｢｡ ｺ ＠ babalar hala ｴ ｡ ｲｭ＠ ｩ ｩ＠ için yeterli güçte olmayan bir ｯ ｬ ＼ ｩｮ＠ bu ｭ ･ｳ ｬ ･＠ feda ederler. 17 (Modern ) ･ ｨｩｲｬ ･ ｲ･ｬ ･＠ bu nu bir meslek ol arak yapmadan ve te k ｫｩｭｬ ｩ＠ "verici" ｫｬｭ ｡､ ｮ＠ erkekl erl e birlikte ve pas if duru rnda olm ak ｯ ｬ｡ ｳ ､ｲＮ＠ Oysa ｯ ｬ ｡ ｮｬ ｡ ｲｬ ｡＠ ｡ ｫｮ＠ norm al ｯ ｬ ､ ｵ ｵ＠ ve bi yo loji k olarak ｢ ｡ｺ ＠ erke kl erin Ｂｫ ｵｬ｡ｮｭ ｡ ｫｴ ｡ ｮ ｨＢ＠ ｯ ｬ ｡ ｮ､ｫｬ ｡ ｲｮ＠ ｢ ｩｬｮ､ ｩ＠ Kuzey Afri ka ve ｇ ｮ ･ｹ｢｡ ｴ＠ Asya' da, bir ･ ｲｫ ･ ｩｮ＠ ｹ･ ｴｩ ｫ ｩｮ＠ erkekl erl e homoseks üel ｩｬ ﾭ kiy i tercih etmes i ｴ｡ｭ ｡ ｭ ｹ ｬ ｡＠ ｮｬ ｡ ｬｭ ｡ｺ ､ｲＮ＠ ａｹ ｮ＠ de recede garip ka rｬ ｡ｮ｡ ｮ＠ ､ ｮ ｣･＠ de bir ･ ｲｫ ･ ｩｮ＠ ｡ｹ ｮ＠ ｡､ ｡ｮ＠ Ｂ ｫｵｬ ｡ ｮｭ ｡ｳ Ｂ＠ ve onun taｲ ｡ ｦｮ､ ｡ ｮ＠ Ｂｫｵｬ ｡ ｮｬｭ ｡ｳ ､ｲＮ Ｂ＠ Böyl e bir durumd a en iyi ･ｹＬ＠ o ｫｩ ｩｬ ･ ｲ＠ ｨ ｡ｫ ｫｮ､ ｡＠ ｫｯｮｵ ｭ｡ｮ ｡ ｫｴ ｡､ ｲ Ｎ＠ Fa kat ･ｲ＠ biri ｫｯｮｵ ｡｣ ｡ｫ＠ olursa bu genellikle bir "erkek" ve "daha az bir erkek" ｹ ｡ｬｮ＠ yaratmak içindir: "becermey i" seve n biri ve bir ｡ ｲｫ ｡ ､ ｡ ＠ memnun etm ek için bun a katｉ ｡ ｭｮ＠ biri . Erkekl er birbiri yle ｩｬ ｫ ｩ ､･＠ ､ ￶ ｮ ｭｬ＠ rol oy narl ar demi yorum. Demek ｩ ｳ ｴ･､ｩ ｩｭ Ｌ＠ bir ･ ｲｫ ･ ｩ＠ " kull anm ak" isteyen bir erkek le, ｢｡ｫ ｡＠ bir erke k ｴ ｡ ｲ｡ ｦ ｮ､ ｡ ｮ＠ Ｂ ｫｵｬ ｡ ｮｬｭ ｡ ｫＧ Ｇ＠ isteye n bir erkek ｡ ｲ ｡ｳ ｮ ､｡＠ sosy al bir rol yoktur: Ne ｨ ｯ＠ gö rülen ne de ｡ｹ ｰｬ･ｭ ｡ ｮ＠ bir ro l; ne ｡｣ ｮ ｡ ｮ＠ bir ro l ne de psikoloji k ｢｡ ｫｮ ､｡ ｮ＠ has ta bir ｩｮｳ｡＠ rolü ; ne top lum ､ ＠ bir rol ne de bir ｡ｺ ｮｬ ｮ＠ cüretkar rolü. Yin e de ｯ ｲｴ ｡￧＠ halk ede｢ｩ ｹ｡ ｴｮ＠ ｳ ｯｮｬ ｡ ｲｮ､ ｡＠ bu izlere ｲ ｡ｳ ｴｬ ｹ ｯｲｵｺＮ＠ Bu yüzden bir e rkek Ｂｫ ｵｬ ｡ ｮｬ ､ Ｇ Ｇ＠ zaman bvnu unu tur ya da bunu ｮｲ Ｎ＠ alko llü o lm aya ｢ ｡ ｬ ｡ ｲ＠ ya da zevk ｡ ｬｭ ｡ ､ ｮ＠ ､ KÜLTÜREL ｅｔｋｩｌ ｅ ｩ ｍ ｩ ｎ＠ SOSYOLOJiSi Yin eli yorum : E n norma l olan, ｯｬ｡ ｮｬ｡ｲ＠ Ｂ ｫｵｬ ｡ ｮｭ ｡ ｫ ｴ ｲＮ Ｂ＠ Veri ci Ｎ＠ ｏｬ｡ ｮ＠ için se e n erkek için , ･ ｲ＠ ev li ve bir babaysa bu çok ｮ ｯ ｲ ｭ ｩｬ､ｲ ［＠ ya ni ｡ｲ ｭ ｡ ｮｬ ｡ ｲ Ｌ＠ iy iiyis i b unu ekstra-se ksüel yararl ar için ｹ｡ ｰｭ ｡ ｫｴｲ li kler, mevki sa hipl erinde n ｹ｡ｲ､ ｭ＠ ve ･ ｲ＠ fakirse para için . Fa kat 16 ｹ｡ ｬ ｡ ｲｮ､｡＠ ｢ｲ｡ｫｭ ｡ ｬ＠ ､ ｲＮ＠ Ne kadar uzun_süre deva m ederse olaca kl ara o kadar çabuk tes lim olur; bu da ｡､ ＠ için daha kö tüdür. kendi sini Ｂ ｫｵｬ ｡ｮ ｭ｡ ｳ ｮ｡ Ｂ＠ izin vermemelidir. Bir erkek ｢｡ ｫ｡ ｬ｡ｲｮ＠ Aks i taktirde ･ ･ｲ＠ ､ｩ ･ ｲｬ ･ ｲｩ＠ bili yorsa ismini ve onurunu kay beder. Kes in çizg i ｳ ｲ＠ olarak saklanan o lay la birçok ｫｩ ｩ＠ ｴ｡ｲｦ ｮ､ ｡ ｮ＠ bilinen olay ｡ｲ ｳｮ､｡＠ ､･ ｩｬ Ｌ＠ biri nin ｡ ｲｫ ｡ｳ ｮ､ ｡ ｮ＠ ｫ ｯ ｮｵ ｵｬ ｡ ｮｬ ｡＠ onu n ｶ ｡ ｲｬ ｮ､ ｡＠ söyl ene nler, dedikodul ad a herkesin ｢ｩｬ､ ｩ＠ ｡ ｲｳ ｮ､ ｡ ､ｲＮ＠ In.kar için her her an ｢ ｡ ｫ ｡ ｬ｡ｲｮ＠ ｢ｩｬ､ｮ＠ ｡ｮ ｬ｡ｭ ｡ ｭ ｡ｺ ｬｫｴ ｡ ｮ＠ zaman bir tirsat ｶ｡ｲ､Ｌ＠ gelebilirsin. Herkes in ｢ｩｬ ､ｩ ｩ＠ bir ･ ｹ ･＠ kimse dikk at çekmed ik çe ｫ ｩ ｩ＠ önemli sosy al ｩｬ ｩ ｫｩｬ ･ｲ ｩ＠ ney in ｺ･､ ｬ ･ｹ ｢ｩｬ ･｣ｩ ｮｩ＠ ￶ ｮ ･ ｮ ｳ･ ｮ ･ｹ｢ ｩｬ ｲＮ＠ ａ￧ｫ＠ bir kural var; Ｂ ｫｵｬ ｡ ｮｬ ｡ｮＢ＠ sen ｯ ｬ ｡ ｭ ｡ｺｳ ｮＮ＠ Fakat bu gerçekte ｵ＠ de mektir: Birinin Ｂｫ ｵｬ ｡ ｮｬ ､ ｮ Ｂ＠ söy lemek sosya l ｩｬ ｫ ｩｬ ･ ｲｩ＠ zedeler. Söz ko nusu erkek, ｫ ｺ ｬ ｡ ［ ｉ｡＠ da Ｂ￧ ｫ ｹｯ ｲ Ｂ＠ ve hatta dah<i iyisi evli ise göz ｹ ｵｮ ｵ ｬｮ ｡ｳ＠ çok daha ｫｯ ｬ ｡ｹ ､ｲ ［＠ Ｂ ｹ｡ ｬｮ ｺ｣｡＠ ｢･ ｣･ ｲ ･ ｮ ･ｹ ｮ＠ ｫ ｩ ｩ＠ ｢ ｡ﾭ ｫ｡ ｬ ｡ ｲｮ＠ ke ndi sini ｢ ･｣ ｲｮ ･ｳ ｩｮ ･＠ izin .verir" denir. 1970'lerd e Somali ｫｹ ｳ ｮ ､｡＠ geçen bir hikayey i ｡ ｮｩ ｡ｴｮ ｭ ｡＠ izin verin ; "Ahm ed, ｢｡ ｺ ＠ teme l ｳ ｬ ｡ ｭｩ＠ bil gileri ￶ ｲ･ｮ､ｩ ｩ＠ ｓ ｵ ､ ＠ Araｭ ､ ｲＮ＠ Eve dö ndükten sonra çoc ukl ara bistan'a ｧｩ ｴｭｩ ＠ genç bir ｡､ Kuran ￶ ｲ ･ ｴｭ･､ ･＠ ｢ ｡ ｢｡ ｳ ｮ ｡＠ ｹ｡ ｲ ､ ｭ＠ eder. Bir gün Muhammed' in soyundan biri ｣ ｡ ｮｩ ｹ ･＠ gelir ve orada ｯ ｬ ｡ ｮｬ ｡ ｲ､｡ｮ＠ biri yle_ cinsel ｩｬ ｫ ｩ＠ kurｮ｡ｹ＠ ￧｡ ｬ ｲＮ＠ Çocuk kaçar ve ￶ｲ･ｴ ｭ ･ ｮｩ ･＠ ｡ｮｬｴｲＮ＠ ｏ ｲ ･ ｴｭ ･ ｮｩ＠ iki seduya r. Birincisi, onun ｡ ｮｬ ｡ｹ ｮ ｡＠ göre bepte n ､ ｯ ｬ ｡ｹ ＠ ｲ｡ｨ ｡ ｴ ｳ ｺ ｬｫ＠ homoseksüellik ｩ ｳ ｬ ｡ ｮ Ｇ｡＠ terstir. ｫｩｮ ｣ ｩ ｳ ｩ Ｌ＠ cami Ｂ ｔ ｡ ｮｲ Ｇ ｮ＠ ev i"d ir, bu sebepl e de en temi z yerdi r. M uhammed' in soyund an olana gidi p caｮ＠ iyi terk etmesini ve bir da ha geri gelmemesin i söy ler. In sanl ar ａ ｨｮ ･､Ｇ Ｎｩｮ＠ ､｡ｶｲｮ ｮ ｩ＠ onayl amazlar ve ￧ ｣ｩｵ ｫｨｭ ｮ＠ onu n derslerin e ｧ ￶ｮ､ ･ｲ ｮ･ｹｩ＠ keserl er ... Muhamm ed'in soyundan olan, ａ ｨｲ ･､ Ｇｩｮ Ｌ＠ Suud i Arabistan'd a ･ ｩ ｴ ｩｬ､ ｩ＠ için , ｩｮ ｡ ｮ｣＠ ｫ｡ｹ｢ ･ ｴｩ ｩｮ＠ ve camiden ｫ ｯｶ ｵｬｲ ｡ｳ ＠ ｧ ･ｲｫｴｩ ｩｮ＠ söy ler. Ahmed ｫ ｡ ｳ｡｢ｹ＠ terk etmek zorund a ｫ ｡ ｬｲ＠ ve Mombasa'y a gidip pazarda ｨ ｡ ｭ ｡ ｬｫ＠ yapar. " 18 Kötü ｳ｡ｹ ｬ｡ｮ＠ ｫ ｵｬ ｡ ｮｬｭ ｡ ｫ＠ ､･ ｩｬ Ｌ＠ bundan zevk ｡ ｬｭ ｡ ｫｴ ｲ ［＠ ｨ ｯ ｬ ｡ ｮ ､ ｭ＠ gösterme k suç u ｡ｲｴＮ＠ ｋ ｵｬ ｡ ｮ ｬｭ｡ｫｴｮ＠ ｫ｡ ｲ ｬ ｮ ､｡＠ bir ･ｹ＠ ｡ ｬ､ ｮ＠ ya da bun a' zorｬ ｡ ｮ､ ｮ＠ için ｲ ｡ ｨ ｡ ｴ ｳ ｺ ｬ ｫ＠ du yuyorsan bu kötüdür. Fakat bund an zev k alm ak daha da kötüd ür. Fakat bununl a il gili küçük bi r problem var: Birçok mü slüman a göre anal ､ｫｮｬ ＠ ço k da garip ､ ･ ｩｬ ､ ｩｲＮ＠ ｋｩ Ｌ＠ ｴ ｡ ､ｮ＠ ￶ｲ･ ｮｩｰ＠ ｮｰ Ｍ 23 22 ｴ･ｬ｡ｳ＠ olmamak için kesinlikle homoseksüel ｩｬｫ､ｴ＼ｮ＠ ｫ｡￧ｮｭｬ､ｲＮ＠ ｂｵｬ｡｣＠ bir ｨ｡ｳｴｬｫ＠ gibidir; insan bir kez ｹ｡ｫｬｮｲｳ＠ ｫｵｲｴｬｭ｡ｳ＠ cok zordur. Erkekler 15 ya da 16 ｡ｮ､＠ｹ bu ｩ＠ ｢ Ｚ ｡ｫｲ＠ ve bir zamanlar i.zin ｶ･ｲ､ｩｮＯ＠ ｲ｡ｨｴｳｺ＠ ｯｬ､ｵｮＯ＠ zevk ｡ｬ､ｮ＠ unutur. Tüm ｢ｵｩｬ｡ｲ＠ ｫ｡ｲｮ＠ ben, ｨｯｮｳ･ｫｬｲ＠ kökten 'gelen bir sözcük yoktur diyorum. ve ｨｯｮｳ･ｫｬｩ＠ için SOSYAL DiLBiLiM (LiNGUiSTiK) 2 ｡ｮｬｭ､＠ bir sözcük yoktu; Klasik Arapçada ｨｯｮｳ･ｫｬｩ＠ modern . sözlüklerde verilen çeviriler ya "homoseksüellik"iri sonradan uydurulan harfi harfine çevirileridir ya da ｴ｡ｭｹｬ＠ ｹ｡ｮｬｴｲ Ｎ＠ ｬｫ＠ kategoride ｡ｬＭｩｮｳｹ＠ al-mitliya Ｈ｡ｹｲＭ｣ｩｮｳｾ･ｴＩＬ＠ al-mail ｡ｬＭｩｮｳ＠ cinse istek) ve istiha al-mumatil Ｈ｡ｹｮ＠ cinsel tut" kular)'dan söz etmek istiyorum. · Tüm bu terimler yenidir; ･ｩｴｭｬ＠ ｲ｡ｰｬｮ＠ａ ￧ｯｵ＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ "pasif olarak" ｡ｮｩｬｳ＠ da, ､ｯｫｴｲｬ｡ｮ＠ ve ｯｳｹｬｧ｡ｲｮ＠ sözcük ､｡ｲ｣ｫｬｮ＠ bile "aktif' olarak yer almazlar.19 ｡ｬＭｭｵｮｴｩ＠ Ｈ｡ｹｮ＠ Ｂｙ｡ｮｬ＠ Kategori"sinde en önemli sözcük Ｂｬｩｷ｡ｴ､ｲＮ＠ Birçok sözlük bunu "homoseksüellik" olarak ￧･ｶｩｲｭｴＮ＠ ｮｳ｡ｬｲ＠ ￧ｯｵｮｬﾭ Araplar da dahil-sözlüklere güvendiklerinden (bu yüzden bir gün, gelebilir) eski Arapçasözcük gerçekten homoseksüellik ｡ｮｬｭ＠ Arapça sözlüklere dönmeme izin verin. Bunlar liwat ｳ￶ｺ｣ｮ＠ ama! gaum lüt yani Lut'a ｨ｡ｬｫｮ＠ olarak ｡￧ｫｬｲＮ＠ Bunda eylem söz konusudur; ･ｩｬｭＬ＠ rakter ￶ｺ･ｬｩ＠ ya da genetik hata ､･ｩｬＮ＠ davka- ｲ｡ｮｬ＠ Lut ｨ｡ｬｫｮ＠ dav(VII 80-84;IX 70; XI 77-81;XV 58-77;XXI 74-75; XXII 43;XXVI 160-175 ;XXVII 5459;XXIX 28-35 ;XXXVII 133-136; XXXVIII 17;L !3;ÜII 53;LIV 3340). ａｹｲ｣｡Ｌ＠ ｡ｹｮ＠ kökten gelen sözcük ya da sözcüÜerin ｢ｵｬｮ､＠ her tür Arapça metni inceleyebiliriz. Liwatin ｲ｡ｮｬ＠ ｬ｡ｹｾ＠ ｧ･ｮＱ＠ ｨ｡ｫｮ､ｩ＠ ｴ｡ｭ Ｌ ｫ｡ｲｬｮ＠ bulmak için , ｋｵｲ｡ｮＧ＠ ｡￧ｫｬｮｲ＠ ｢｡ｶｵｲｩｬｺＮ＠ Ama önce Arapça sözcüklerin ｹ｡ｰｳ＠ ｡ｫｮ､＠ｨ bir ･ｹｬｲ＠ ve "erkek ･ｲｫ＠ seks ve erotizm sözcük ､｡ｲ｣ｩＢｮ＠ inceleyelim. · ｡￧ｫﾭ daha Tüm (düzenli) sözcüklerin üç ünsüzlü bir kökü ｶ｡ｲ､［＠ ｡ｳｬ＠ ｡ｮｬｭ＠ bunlar ｴ｡ｲ Ｎ＠ Ünlüler ve bazen örnekler, son ekler ve ortadaki ünsüzün· ｳ｡ｬｲＮ＠ çiftlenmesi gerekli ､ｯｲｵｬ＠ "yazma" ､ｮ｣･ｳｩ＠ belirtir (fakat bir sözcük ､･ｩｬｲ＠ ve sesi yoktur) ｹ｡ｺ､＠ (yüklemin en ｹ｡ｬｮ＠ hali) . ｹ｡ｺｬｭ＠ ･ｹＬ＠ kitap k tb kataba ki tab kuttayib kati b kutu bi ku tab kitaba maktab miktab iktitab aktaba kataba takataba ｢ｲｯￜ＠ katip (yazman) Biçimler ｹ｡ｬｮｺ｣Ｌ＠ ses ､･ｩｫｬｲ＠ taki ma Ｈ｡ｲｬｮ､＠ lünün takip' ･ｴｩＩ＠ ｫｩｴ｡ｰ￧ Ｎ＠ ｹ｡ｺ＠ okulu (ve Kuran okuma) yazma ｹ｡ｺ＠ ｹ｡ｺｬｮ＠ Ｈｩｬ･ｭＩ＠ yer, ofis daktil o ｫ｡ｹｴ＠ ｹ｡ｺ､ｲｭｫ＠ = dikte ettirmek ｭ･ｫｴｵｰｬ｡＠ ｹ｡ｺｭ＠ ｡ｮｬｭ＠ ､･ｩｬｲＮ＠ ｩｳｴ･ｮｬ､＠ gibi ｾ･ｲｩｬ｢､Ｌ＠ ｡ｳｬ＠ kökün Kendi kendilerine ｢｡ｺ＠ anlamlar ｴ｡ｲ［＠ ｢｡ﾭ ünlü olmayan, arka arkaya iki ünsüz ve dar bir ünyer belirtir: masgid ibadet edilen yer= cami mahzan bir ･ｹ＠ biriktirilen yer= depo ta ve onu takip eden ｧ･ｮｩＬ＠ ikinci ünlü ｫ｡ｲｬ＠ ｩｬｫｹ＠ belirtir: takataba ｹ｡ｺｭｫ＠ tasafaha · ｣ｩｬｶ･ｭｫ＠ ｩｭ､＠ "birbiriyle ｳ･ｶｩｭｫＢＬ＠ "birbirini becermek" "birbirini emmek" gibi sözcükleri incelemek ilginÇ olacak. Tüm ｢ｵｬ｡ｩ､ｮ＠ 25 24 -- - ( dost olmak", " birlikte ｹ｡ ｡ｭｫ Ｂ＠ (seks kastedilmiyor) " birbirinle ｡ｫｮ＠ｹ ｡ ｮｬ｡ｭ＠ gelen ta 'asa raa ; " birbirine dokunmak , cinsel ｩｬ ｫｩ､･＠ bulunmak" ｡ｮｬｭ＠ gel en hasara burada ta olm adan . ｡ｹｮ＠ kataba Ｂｭ･ｫｴｵｰｬ｡ Ｂ＠ ve gama'a " (he tero ) cinsel ｩｬｫ､ ･＠ ｢ｵｬｮ ｡ ｫ Ｂ ､｡＠ ol､ｵ ｵ＠ gibi ｫ｡ｲｬ＠ ｩｬｫｹ＠ be lirtm esine ｲ｡ｭ･ｮ＠ ve son olarak " birbiriyle ｯｹｮ｡ｫ Ｌ＠ seks ｯｹｵｮｬ｡ｲ＠ yapmak (-ön ｳ･ｶｩ ｭ ･＠ ､ ･ ｩｬ Ｍ ｭ｡ ｳ ｵｭ＠ oy unla r, ￶ｲｮ･ｩ＠ içe g irmeel e n seks) ｡ｮｬ ｡ ｭｮ｡＠ gelen tala'ba. " .ikmek" in Arapça o la n ￧ｯ ｵ＠ ｡ S ize birkaç örnek verey im ; ta m ｡ｮｬｭ ｮｬ｡ｭ､ ｮ＠ ｡ ｲｮＮ＠ rakaba sürmek (tam ｡ ｮｬ｡ｭ Ｚ＠ daraba ｶｵｲｭ｡ｫ］､ ｡ ｢｡］･ ｶ ｣ｩｬ･ｴｲｭ daha la içe girme k, ｡ｵｬ＠ so km a k g irmek, içe g irmek wagaba de l ｩ ･＠ tagaba de lmek ｳ･ｶ ｩ ｭ ･ｫ Ｌ＠ ｹ｡ ｮ｡ sürdü) ･ ｫ＠ ｫ ］ｦ｡ｲｳ＠ + ［＠ kapl a ma k, eliiüstte yatm ak) safada vurmak , binmek, kaplamak, beraber ya- ak saffada de lmek , ｩ･＠ dizmek gara'a vurm ak dara'ala ･ ｴｲ ｡ ｦ＠ waga'a . ｳ ｡ｬ｣ｲｭ ｡ na ka Ｎ ｩｫｮ na ha ka ho r gö rme k, s uistimal etmek, teca vü z etme k gal1ara üstünli.ik ｡ｦ＠ ｯ nda dönme k ｫ Ｌ＠ .ikmek = auga'a ｾ＠ ｡ ｹ ｡＠ çe kme k ･ ｫ＠ ｬ｡ｮ ｢｡ 26 ha li yoktur. buldum. koy ma k zeltm e k (o rta k ｧ ￶ｲ safi da ｣＠ ayak koy ma k, ata binmek, kapl amak , .ikm e k iftarasa ｡ｭ＠ ｡ｹ ｴ｡ｮｭｫ＠ ｷ｡ｬ＠ wati'a ｩ ･ｬ ･＠ epey ｡ ￧ ｫｬ ｣ ｬ ｲｳ｡＠ ｳ｡ ｬ｡ｭｫ＠ . ｏ ｬ｡ｮ｣ｹ＠ belirten sözcükl e r ｵｮｬ｡ｲ､ fa'il sani ala da bbab ｧ Ｂｯ ｬ｡ ｭ Ｍ ｰ｡ ｬ｡ｮ Ｂ＠ Ｚ＠ aktif, yapan kimse yapan kim se, ｩ ￧ ｩ＠ üstteki ｫｩ＠ (birinin üstünde) sürünen ｲ ･＠ ｹ｡ ｹｧ ｮ＠ Acemce bir sö zcüktür; ｧ ｵｬ ｡ｮ＠ ａｲ ｡ ｰ ￧｡ ､ｲ＠ ve demektir, pare ise " pa rçal aya n ｫｩ Ｂ＠ ｡ｮｬ ｡ ｭｮ｡＠ ge le bilir. (Osｾ ｡ ｮｬ ｣ ｡ ｹ ｡＠ ｫｵｬ｡ｭｾｲ ･＠ olara k g ire n bu sözcük modern Türkçeele kulLanpara "para alan ｫｩ ｩ Ｂ Ｊ＠ ve modern Y unancacia ko loharas " anüse g ire n" ｡ｮｬｭ＠ ｡ｬｲ ＮＩ＠ ｂ ｡ ｫ ｡＠ bir Ace mce sözc ük o lan ｳ｡ｨｩ､Ｍ ｡ｺ ｴ Ｇ ｮ＠ tam a me n ､･ ｩ ｩｫ＠ ￧｡ ｲ ｵｮｬ｡ｲ＠ ｶ ｡ｲ､ ［＠ sahid ａｲ｡ｰ ￧｡Ｇ ､ｲ＠ ve gerçek ｡ ｮｬ｡ｭ＠ Ｂｴ｡ ｮｫ Ｂ＠ ve Ｂ ｩｮ｡｣＠ ｵｲｮ｡＠ ölümü ·göze ｡ｬｮ］ ･ ｨｩｴＢｲ ［＠ ｓｩｦ＠ ｫ ｯ ｮｵ ｭ ｡＠ ｴ ｡ ｲ ｺ ｮ､｡＠ Ｂ ｔ ｡ ｮｲ Ｇ＠ mn güzel kulunun ｴ ｡ ｮ Ｂ＠ ol arak ｴ｡ｮｭｬｲ Ｌ＠ ç ünkü ｯ ｬ｡ｮｲ＠ o a ncak ｔ｡ｮｲ＠ ｹ｡ｲｴｭ ＠ olabilir. kad ar güzeldir ki ｯｮｬ｡ｲ＠ ｍ ｳ ｲ＠ argosuncia bitul 'iyal "çoc uklarla ilgili ｫｩ ｩ Ｂ＠ Ｈｯ ｬ ｡ ｮｬ ｡ ｲ＠ ya da erke kl e ri Ｂｫｵｬ｡ｮ｣ ｮ｡Ｇ Ｇ＠ ｢ ｡ ｫｭ｡ ｳ ｺ ｮ Ｉ＠ her lutil ｯ ｬ｡ｮ ｣ ＠ iç in ｫｵｬ ｡ ｮｬｲＮ＠ Ｂ ｋｵｬ｡ｮｭｫｴＢ＠ ｨｯ ｬ ｡ ｮ ｡ ｮ＠ e rke kler ｡ｲ ｳ ｮ､｡ｫｩ＠ argocla, ke ndil e rine Ｇ Ｇｫ ｡ ､ｮ Ｂ＠ (Kahire ' de kudyanaP0 partnerle rine de "erkek" (Kahirede hargal , genellikle ragel) derl er. Türkçe sözcük keskin Ｈ ］ｯ ｬ ｡ ｮ｣ Ｉ＠ "keskin , güç lü , a ktif, içe g iren" ｡ ｮｬ｡ｭ､＠ ｫｵｬ｡ｮ＠ ｬ＠ r. Tüm bu sözcükler, luti ve ｳ｡ ｬｩ､Ｍ｢ ｡ｺ ＠ 'y i ､ｩ･ｲ＠ erke kle rde n ｡ ｹ ｲ｡ｮ＠ karakter özelliklerini ､･ｩｬ Ｌ＠ eylemi ya da tercihi belirtir . ｯ ｬ＼ｮ ｡ ｲ＠ te rc ih etmes i, klasik ｭ ｺ ｩ ｩ＠ pop ｭ ｺ ｩ ･＠ E vli bir ･ｲｫｩｮ＠ ya da kepek ･ｫｭ ｩｮ＠ ｢･ｹ ｡ｺ･ ｫｭ ･ ･＠ te rcih etmesinde n daha ｦ ｡ ｲ ｫ ｬ＠ görülme z. Bu birçok ｳ￶ｺ ｣  ｮ＠ ｯ ｬ ｡ ｮ｣ｹ＠ ｢･ｬｩｲｴ ｩ＠ ｡ｮｬｭ ｡＠ ge lmez : pas if maf'iil altta ki ｫｩ ｩ ﾷ＠ asfal madbiib 'alaihi birinin . üstünde sürünen ｫ＠ e tmek (ölülerle) Ｇ ｡ ｦ ＠ = onikipa rm ak * ç.n . 27 malüt bihi manyak ｯｬ｡ｮ｣ ｋｵｺ･ｹ｢｡ｴ＠ Ｎ＠ .ikilen (modern Türkçe'de ￧ｬｧｮ Ｌ＠ aptal demektir.) Türkler Ｂ｢｡ｫｬｲｮ＠ kendisini ｹ｡ｰｭｳｮ＠ ｺｮ＠ veren ｫｩＢ＠ içip .iktiren ｳ￶ｺ｣ｮ＠ ｫｵｬ｡ｮｲＮ＠ Ma 'bün ｹ｡ｰｬｭｫ＠ isteyen ｫｩ､ｲＬ＠ Türkçe'de bu . kökten gelen sözcük; ibne Ｂｹ｡ｰｬｭ＠ gereksinim duyan" ve Acemcede obnai. Acemcede özellikle etkili bir deyim var､ｲＺ＠ delik (Türkçede ｰｵｴ＠ ｫ￧＠ bir Acemce sözcükten ｧ･ｬｭｩｴｲＩＮ＠ Arapçada hulag "anüsi.jn patolojik cinsel ｵｹ｡ｮＢ＠ ｬ｡ｧｩ＠ Ｂｹ｡ｰｬｭｫ＠ için patolojik istek duyan ｫｩＢＩ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ · bir ｢｡ｬｮｴｳ＠ koni ｬ｡ｮ＠ ｫ￧Ｌ＠ ｫ￧＠ delik ｡ｮｬｭ､＠ , ｢｡ｫ＠ Modern Açemcede sarmüt "erkek ｦ｡ｨｩ･ＢＬ＠ kul. ｳ￶ｺ｣ｮ＠ (ve "anüs"le etimaJojik Ahmad ahTifasi (ölüm:651/1253) becerilen ｫｩ､･ｮ＠ eder; 'normalde baga Ｂ･ｲｫｩｮ＠ kendini ｰ｡ｺｲｬｭｳＢ＠ duyma" ｡ｮｬｭ＠ gelebilir: ｹ｡ｰｬｮ＠ baga diye söz ya da "güçlll istek ｫｩ＠ için ｹ｡ｾ＠ ｧｮ､ｲＮ＠ Arapça sözcük ｧｵｬ｡ｭＧｮ＠ çüsü "ibne"dir Ｍｯｬ｡ｮ＠ ｫｩ＠ ｡ｮｬｭ＠ ｧ･ｬ､ｩ＠ ilk ｡ｮｬｭ＠ Ｂｯｬ｡ｮ Ｌ＠ ikincisi "köle" üçünhem erkek çocuk hem de becerilen Türkçeyle benzer. . ｳ￶ｺ｣ｮ＠ Daha önceleri ｫ｡､ｮ ﾷ＠ giysileri giyen profesyonel erkek ､｡ｮｳ￧＠ demek olan hawal, ｡ｲｴｫ＠ Ｂｫｺ＠ gibi ｯｬ｡ｮｲＢ＠ için ｫｵｬ｡ｮｭｴ､ｲＮ＠ Bu, anlam ､･ｩｫｬｮ＠ ｵｲ｡ｹｮ＠ birkaç sözcukten ｹ｡ｬｮｺ｣＠ biridir Ｈ､ｩ･ｲ＠ ise alati). Bunun tersi durumlar da ｶ｡ｲ､［＠ ｭｵｨ｡ｲｮｴ＠ "iki cinsiyetli Ｈｨ･ｲｭ｡ｰｾｯ､ｩｴＩＢ＠ için ｫｵｬ｡ｮ＠ ｳ￶ｾ｣ｫｬ･ｲ＠ ｡ｹｮ＠ köktendir; Ｂｫ｡､ｮ＠ giysili dansöz" ｡ｮｬｭ＠ ｫ｡ｺｮｭｴｲＮ＠ Bugün bile Umman'da faｨｩ･ｬ＠ meslek ･､ｩｮｭ＠ hanit/er ｶ｡ｲ､ＮＲＱ＠ Arapçada ｯｬ｡ｮ｣＠ için ｫｵｬ｡ｮ＠ lüti, Acemcede "pozitif' anｬ｡ｭｮ＠ ｹｩｴｲｭ＠ ve hem erkeksi serseriler, ｧｲ･￧ｩｬ Ｌ＠ alçaklar hem de ･ｬｮ､ｩｲＬ＠ ｳｯｹｴ｡ｲｬ Ｌ＠ ｯｶｭ･ｮｬｲＬ＠ ､｡ｮｳ￧ｬｲ Ｌ＠ ｡ｲｫ｣ｬ＠ ve müzisyenler için ｫｵｬ｡ｮｲ＠ ｯｬｭｵｴｲＮ＠ . "Tüysüz gençler" ｡ｹｲ｣＠ Ｂｫ｡､ｮ＠ giysili ､｡ｮｳ￧Ｇ Ｇ＠ ｡ｮｬｭ＠ gelen sürede Ｂｫｵｬ｡ｮ＠ ｯｬ｡ｮＢ＠ ｡ｮｬｭ＠ ｫ｡ｺｮ､Ｎ＠ (Türkçede amrad ｫｳ｡＠ her. ｫｵｬ｡ｮ Ｎ＠ ･ｲｫｩ＠ belirtebilir ve "budala, düzen baz, korkak, ruhsuz, alçak, rezir, kepaze ｡ｮｬｭｲ＠ ｴ｡ｹ｢ｩｬｲＮＩＲ＠ 28 Afrika'da en ｹ｡ｧｮ＠ ata'i hassas mamhün zam el sözcükler: . .. verici (arkadan) ＲＳ＠ duygusal, ｹｵｭｾ｡ｫ müptela, ｡ｬｫｮ＠ Ｈｫｵｬ｡ｮｭｹＩ＠ daha güzel bir sözcük; zamil meslek ｴ｡ｾＬ＠ ｡ｹｮ＠ kökten gelmektedir, Tüm bu sözcükler ya ｯｬ｡ｮｲ＠ (henüz erkek ､･ｩｬＩ＠ ya daha alt statüden ｩｮｳ｡ｬｲＨｯｶｭ･ Ｌ＠ ･ｾｩｴ＠ ､･ｩｬＬ＠ yani sosyal olarak erkek ､･ｩｬＩ＠ ya da cinsel yönden erkek ､･ｩｬ＠ ｫ｡､ｮ＠ olan erkekleri Ｈｹ｡ｰｬｲＩ＠ ｢ｾｬｩｲｴＮ＠ Birçok ･ｲｫｩｮ＠ ｹ｡ｰｴ＠ ･ｹｬｲｩ＠ yapan normal ･ｲｫｬｾ Ｎ＠ o_lan ｬｴｩ･ｲｮ＠ aksine ma'biinler gerçek erkek ､･ｩｬｲ Ｌ＠ ﾷｧ￶ｲ･ｶｬｮ＠ ｣ｲ｡＠ edemezler, ｫ｡､ｮｬｲ＠ gibidirler. bir ｢｡ｫｭ＠ Bence bu sözcük ､｡ｲ｣Ｌ＠ içe giren ve içine girilen ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ keskin ｡ｹｲｭ＠ ve anal ｩｬｫｹ･＠ olan ilgiyi ｹ｡ｮｳｴｫ Ｚ＠ Anal ｩｬｫｹ＠ ifade etmeyen bir sözcük olan tqfhid bile bu tek ｴ･ｫｮｩ＠ önemini _gösterir. ｔｱｦｬｩ､Ｌ＠ bilimsel ｮｧｩｬｺ｣･＠ "frictio inter ｦ･ｲｮｯｳ｟Ｂ､ｵＬ＠ ｾ｡ｮ＠ penisin kalçaya sürtülmesi demektir. Bu ｡￧ｫ｣＠ ｡ｳｬ＠ ･ｹｮ＠ ｲ geçmektedir; ･ｲ＠ bir inatla penisi içine ｡ｬｮｹ＠ ret etse bile arkadan ｩｬｫｹ･＠ maruz ｫ｡ｬｲＨＡＩ Ｌ＠ ya ｫ￧ｴ｡ｮ＠ ya da kalçadan. Li wat' in ｡ｮｬｭ＠ incelemeye geçmeden önce bir noktaya daha deｩｮｭ･ｫ＠ istiyorum: ｅ･ｲ＠ eski ｮ･ｴｩｬｲ＠ içerikleri terimierin anali zlerini teyit etmeseydi , klasik Arapçacia (ve güncel ｫｯｮｵｭ｡､Ｉ＠ kulｬ｡ｮ＠ sözcüklerin analizlerini vermeyecektim. 24 ｆ｡ｳｬ＠ ｯｬ｡ｮ＠ ve ｫｺｩ｡ｮ＠ ｹ｡ｮｴｬ､＠ anketlerden ve ｢｡ｺｬｲｹ＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ ｴ｡ｲｭｬ､ｮ＠ ＲＵ＠ Andreas Eppink aym sonuçlara ｵｬ｡ｭｴｲＮ LIWAT'INANLAMI ｌｩｷ｡ｴ Ｇ ｮ＠ kökü 1 w ＠ elir Ｈｹｵｭｾ｡ｫ＠ ünsüz olan w hem "ortadan kalkabilir" hem de u ünlüsü olabilir). Ｂ ｌｩｶ｡ｴ＠ yapmak" yüklemleri lata (bi) ve bazen , üçüncü hale uyan lawata (hi)'dir. 26 Lüti, la 'it, ｭｵｬ｡ｶｩｴ＠ ya da ｮｵｴ｡ｬｷｩ＠ yapan ｫｩｾ Ｌ＠ fi:l 'il demektir. biri " bir ｯｬ｡ｮ＠ cinsel ｩｬｫ Ｂ ､･ｮ＠ söz etBu arada, ｨ［Ｚｲ｡ｮｧｩ＠ ｮ･ｭｾｬｩ｣ｲＮ＠ Arapçada bu /ati:1 ma' ､･ｩｬ＠ !ata (bi)' dir -ma' birlikte, or- 29 ' 1 ｴ｡ｫｬ ｡ Ｌ＠ bi ise ｶ｡ｳｴ ｳ ｹ ｬ｡ Ｌ＠ ile, ｹ ｡ ｲ､ｭ＠ ile,-den ､ｯｬ ｡ ｹ＠ deme ktir; ｡ｹｮ＠ ba-bas "otobüsle," be-id ."ellerle" de ｯｬ､ｵ＠ gibi. Yani bu edat, kiｩｮ＠ liwati bir partnede ､･ｩｬ Ｌ＠ onu alet ederek (zçvk için) ｹ｡ｰｴｮ＠ gösterir, ｫｩ ｩ＠ liwati bir ｯ ｬ ｡ ｮ＠ üstünde, bir ｯｬ｡ｮ＠ ｶ｡ｳｴ ｳ ｹｬ｡＠ yapar. Liwata alet olan ｫｩＬ＠ yani maf'üle ｮ｡ｬｴ＠ (bihi) denir. Lütinin kauygun ･ｫｬｩ＠ lütiya Ｈ･ｲ＠ lüti "homoseksüel gibi davranan kimse ｳ ＠ gerekir,) 27 ｫ｡､ｭ＠ ､･ｩｬ Ｌ＠ eylemi belirtir, yani lidemekse, öyle ｯｬｭ｡ wata ve .mulawata ile ･ ＠ ｡ｮｬ ｡ ｭｬ､ｲＮ＠ Edebiyatta ｫ ｡ ､ｮ＠ liitiyadan söz edilen hiçbir yer yoktur. Amal gaum lüt (yani Sodom ｨ｡ｬｫｮ＠ ､｡ｶｲｮｬ Ｉ＠ ｨ ｡ ｫｮ､｡＠ birçok ｡ ｨ ｡､ ｩ Ｌ＠ Hz. Muhammed 'e ait sözler 28 ｶ｡ｲ､ ［＠ ｢ｵｮｬ ｡ ｲｮ＠ ￧ ｯ ｵｮ､｡＠ fa' il ve rncif'ül (bihi )' den söz edilir ya da ｡ ｹ ｮ＠ anlamdaki a 'la (üsteki ｫ ｩ ｩ Ｉ＠ ve asfal (alttaki ｫｩ ＩＧ＠ dan; ｭ ｡ ｭｬｫ＠ metinlerinde de lüti ve malüt (b ihi) ｫｵｬ｡ｮｲＮ＠ Sonuç olarak, liwat, bir ｫｩｮ＠ kendi kendine ya da birkaç Ｂ ･ｩｴ Ｂ＠ oyuncuyla birlikte ｹ｡ｰｴ＠ bir eylemi ､･ｩｬ Ｌ＠ biri ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｢｡ ｫ ｡＠ bi･ｹｩ＠ belirtir. rine ｹ｡ｰｬｮ＠ ､ｮ｡＠ ｢ ｡ｮ ｣ ｬｭＧ｡＠ yapmak (yani birinin kölesi ｯ ｬｮ｡ ｹ ｡ｮ＠ lesi ya da ｫ ｡ｲ ｳ ＠ olmay<m ｫ ｡ ､ｮｬ ｡ｲＩ＠ Ａ ｡ ､＠ ､ ｡ｶ göre, bunu birinin kendi kölesi ya da kendi ｫ｡ｲ ｶ｡ｳ ､ｲ＠ ... 33 erkekler ve birinin köGenel ､ ｮ･ ･ｹ ･＠ ｳ ｹ ｬ｡＠ ｹ｡ ｰｭ｡ ｳ＠ badd da· kesin ､ｮ｣ ･＠ Hanbali Ibn Qudama (ölüm 620/1223) ve Bir ､ｩ･ｲ＠ ｹｯｲｵｮ｣ｳ＠ ａ｢､｡ｲｨｮ＠ lbn lbrahim al-Magdisi Ｈ￶ｬｩＮｮ＠ 624/1227)'ye "Her kim bu ｩ ｲ･￧ｬｩ＠ kendi ｭ｡ｬ＠ ｯｬｮ｡ｹ ｡ ｮ＠ bir kaaittir. Ilm ｑｵ､｡ｮＺ＠ ､ｮ＠ vajina ve anüsünde ya da bir ｯ ｬ｡ｮ＠ Ｈ ｧ ｵｬ｡ｮＩ＠ üzerinde yaparsa ... " Al-Magdisi ￶ｹｬ･＠ yorumlar; "anumda ｹ ｡ ｰｬ｡ｮ＠ yasak ｩｬ ｫｩ Ｌ＠ bu ｩ ﾭ rençliktir; bu yüzden ｔ｡ｮｲ Ｌ＠ Lut ｨ｡ｬｫｮ＠ ､･ｭｩｴｲ＠ ki: "Bu ｩｲ･ ｮ ￧ ｬｩ ｩ＠ ｹ ｡ ｰｹ ｯ ｲ＠ musunuz? Yani bir erkekle arkadan ｩｬ ｫｩ､ ･＠ bultinmak" .34 Abmaci ibn ｈｭ｢｡ｬ＠ ve Abü Da'üd at-Tayalisi ｴＺｵﾷ ｡ ｦｮ､｡＠ ｡ｫｴｲ ｨ ｮ＠ bir in ｹ｡ｬｮ ｺ＠ erkekJer üzerinde ｹ｡ｰｬｭ ｡｣ ｮ＠ gösterir: albadis35, ｌｩｷ｡＠ lütiya as-sugra ya 'ni ar-ragul ya 'ti im ra Ｇ ｴ｡ｬｵｦｩ＠ ､｢ｲｩｨ｡＠ Hukuk M etinlerindeki Olaylar yüksek jüri Abü ｈ ｡ ｮｩ ｦ｡ Ｇ ｮ＠ bir ､ ｮ｣ ･ｳ ｩｮ＠ ￶ｲ･ｮ｣ｩ ｳ ｩ＠ al-Kasa ni ' nin (ölüm 587 ll 197) ｵ＠ sözl erinde ｡ ￧ ｫｬ｡ｲ Ｌ＠ "Liwata göre önce lik tek ｴ ｡ ｲ ｡ ｴｬ､ｲ Ｌ＠ hedef olan için bu hi çbir ･ ｫｩｬ､ ･＠ gerekli ､ ･ ｩｬＮ Ｂ Ｒ Ｙ＠ ｂ ｡ ｫ｡＠ bir Hanafi jürisi ｓ ･ ｮ･ｲｫ ｡ ｮｴｬ＠ al ｡ Ｇｳｮ､｡＠ ｡ｹｮ＠ konu ya ､ ･ ｩｮｲＮ ＳＰ＠ Marginani (ölümü 592/l 197) ｈｩ､｡ｹ Ne ahadit ne de Sünni jüriler f a' il ya da maf'ül bihinin kesin anｬ ｡ｭｮ＠ söylemezler; herkesin ｢ｩｬ､ ｩｮ＠ farz ederler. ｡ ｦｩ＠ an-Nawawi (ölümü 676/1277)'nin bir ｴ｡ｮｭｬ ｡ｳ Ｌ＠ wa dubr dakar wa unta 31 yani "ve erkek ve ､ｩ ｩ＠ anüsü" jürilerin erkekl e c insel ｩｬ ｫｩｹ＠ ｫ｡､ｮｬ＠ cinsel ｩｬ ｫｩｹ･＠ · bir ｴｵｫｬ ｡ ｲｮ＠ gösterir alｹ｡Ｇｳ ｮ＠ il gili bölümünün ilk cümlesi ￶ ｹ ｬ･､ｩｲ ［＠ Marginani ' nin ｈｩ､｡ "Abü Hanifa'y a göre, ･ ･ ｲ＠ bir erke k ｫ｡､ｮ＠ ｩｲ･ｮ￧＠ delikten girer ya da -ama/ gaum lüt- yaparsa bu hadd (cin sel taciz) ､｡ｶｳ＠ ､･ ｩｬ､ｲ ＢＮ ＳＲ＠ ａ ｹ ｮ＠ konuda -hatta daha ｡￧ ｫ ｣｡Ｍ al-Haskafi (ölüm 1088/1677) alDurr al-muhtar ｡､ｬ＠ eserind e ￶ ｹｬ･＠ yazar;" .. . anüsten ｩｬ ｫｩ､･＠ bulunmak; hem Abü Yu suf hem de Muhas-Saibani derler ki : Bunu yaBu ''te k 30 ｴ ｡ ｲ｡ｦｬ ＢＬ＠ Ｂｧ ･ ￧ ｩ ｬｩ Ｂ＠ ｧ￶ ｲ Ｌ＠ ｭ｡ (Küçük cinsel ｩｬｫ＠ ｳ ､ｲ ｄｩ yani bir ･ ｲｫ ･ ｩｮ＠ ｫ｡ｲ ｡ ｳ ､ｲＮ＠ ｳ ｹ ｬ｡＠ an üsten ｩｬ ｫｩ＠ kur- ＩＮ＠ ･ｲ＠ hir kmut ise Masüd ibn 'Umm· at-Taftazani Ｈｯ ｬｮ＠ 79 1/1389 ya da daha ｳｯｮｲ｡ ＩＧ ｮ＠ Sarh 'ala 'l 'Aga 'id an-Nasadiya 36 ｡ ､ｬ＠ esela yukq[far rinden gösterilebilir: wa fi 'stihlalihi al-liwata ｢ｩ Ｇ ｮｲ ｡ Ｇ ｴｩｨ＠ 'a la' l ｡ｳ ｡ ｬｨ Ｎ＠ (izin ｶ･ｲｩｬ､＠ ･ ｫｩｬ･＠ birinin ｫ｡ｲ ｳ ｹｬ｡＠ cinsel ｩｬ ｫｩ､ ･＠ bulunmak dini inançlara ｡ｹｫｲ＠ ､･ ｩｬ､ｲ ＩＮ＠ Buraya kadarki ｡￧ｫｬｭｲ､ ｡ ｮ＠ ｵ＠ ｴ｡ｮｭ＠ ￧ｫ｡ｲ｢ｩｬ ｺ［＠ cinsel ｩｬ ﾭ ki=ters ｩｬ ｫｩ Ｎ＠ ￇｯｵ＠ kez ｯｬ ｡ｮｬ､ ｡＠ olan ters ｩｬ ｩ＠ｫ ｫ｡ ｳ ｴ ･ ｣ｬｩｭ ｴｩｲ Ｌ＠ bazen de erkekler ve ｫ｡､ｮｬ ｡ ｲｬ ｡Ｌ＠ (amal ｧ ｡ｵｮ＠ lut terimi asla ｫ ｡ ､ｮｬ｡ｲ＠ cinsel ｩｬｫ＠ için ｫｵｬ｡ｮ ｡ｺ［＠ genelele ｫ｡､ｮｬｲ＠ cinsel ｩｬ ｫｩ＠ için liitiya ya da liwata ｫｵｬ｡ｮｲＮＩ＠ 31 bölgesinde sürtünme ｬｩｷ｡＠ ･ｩｬ､ｲＩ＠ göre daba mastürbasyon, ｡ｲｮ＠ｫ dar ｯｬｭ｡､ｮＬ＠ fakat ｢｡ｫ＠ bir ｧ￶ｲ･＠ göre Ｈｫ｡､ｮｬｲ＠ ｫ｡ｲ＠ ya da ｫ｡､ｮｬｲ＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ ｯｬ｡ｮ｣＠ kapsar) daha ｧ･ｮｩ＠ ｬ､ｵｮ＠ｯ göstennek için bir ｫ｡ｮｴ＠ gerekirse, ｩｲ＠ mükemmel bir örnek sunuyor. Abü ￶ｹｬ･＠ yazar: Nüwas (ölüm 810 ｣ｩｶ｡ｲＩ＠ Daha genel anlamda liwat kalçadan Ｈｴ｡ｦｬｩ､Ｉ＠ ya da ｫ￧ｴ｡ｮ＠ ｩｬｫ＠ anｫｵｬ｡ｮ｢ｩｲＬ＠ at-Tifasi'nin seks rehberindeki (bkz. ｡ｹＩ＠ hikayeler tafhidin. ｬｴｩｮ＠ gerçekten ｡ｲｺｵｬ､＠ liwat yerine kulｬ｡ｮ･＠ gösterir. . ｬ｡ｭｮ､＠ ｂ｡ｺ＠ ｵｨｬ｡ｫ liwati daha ｧ･ｮｩ＠ anlamda ｫｵｬ｡ｮｲ［＠ ￶ｲｮｾｩ＠ aiＷ＠ 5U5!llll) ＱＯｹ｡＠ Ｇ ｕｬｩｮＭ ｡､ＭｄｩｮＧ･Ｓ Ｍ ｹ｡ｬｮｺ｣＠ "yaｰ＠ ＠ ＠ n ｬｩ ｶ ｷ＠ " nd . ｮ＠ ､･ｩ＠ 1 ｡ｹｮ＠ zamanda Ｂ｢｡ｫ Ｍ ｮ＠ li wat" ＠ ｾ･Ｂ､ｯｫｵｮ＠ ｬｩｾ ［ ｵｦ Ｇ ｣ｬ｡ｮ ＠ ,!<, ｾ￶ｺ＠ eder. Bu. ｳ￶ｺ｣ｮ＠ bilinen ｡ｮｬｭ＠ mecazi kulｬ｡ｮ､ ｲ＠ ｬ Ｎ ｩ ＾Ｚ ｯ ｴ ｩ＠ bu ｾ＠ hali ･ｩｴ＠ düzeyde görülmemeli; al-Gazzali ｯｬ｡ｮｲ＠ ｢ ｡ ｨ ｮ ｡＠ ve ､ｯｫｵｮ｡ｹ＠ liwat olarak ｴ｡ｮｭｬｹｯｲ Ｌ＠ sadece aksi ｫｴｩｆ｡ ｣ ｫ＠ kontrolünü kaybedebih,;cek olan okuyucuyu ｵｹ｡ｲｾｫ＠ istiyor38 ｇ｡ｺＺＮｷｬ＠ ｾ ｬ｡ｲ＠ ￶ｩ ﾷ＠ ' Yasal ｏｬｭ｡ｹｷ＠ ａ ｬｴｮ＠ ｢｡ｺ＠ ｡ｬＡｮｴｲＬ＠ ￇ｡Ｇｮ＠ ｌｩｷ｡＠ ｴ｡ｮ＠ gençlerle, sonra erkek ve ｫ｡､ｮｬｲ＠ ｰｨ･ｬｲｩ＠ ＴＱ＠ ￧･ｶｩｮｴｲＺ E . Wagner bunu ａｬｮ｡･ｹ＠ Ｂ ｍｩ｣ｬ＠ hillt ein bewachendes Auge und Ohr von einem Kna｢･ｵｮ｡､｣ｨ＠ ab, das mit Paderasten und Madchen-liebhabern in Beziehung steht." Türkçeye kabaca ￧･ｶｲｩｬ､ｮＺ＠ "Bir göz ve bir kulak ｩｺｬｹｯｲ｡､Ｌ＠ benim hem ｯｬ｡ｮｲ＠ hem de ｫｺｬ｡ｲｮ＠ ｡ｲｺｵｬ､＠ ｫｮ ｯｬ｡ｮ＠ giysisi içinde bir ｫｺｬ｡＠ birlikte ol- ait yasal olmayan metinlerden yaｯｬ｡ｮ｣ｫＭ öncelikle ｯｬ｡ｮ＠ ve ｹ｡ｰｬｮ＠ - ｯｬ､ｵ＠ konusundaki ､｡ｴ｣ｫｲＮ＠ lbn Fal itaRusd td-la/;ib ila ｮｵ＠ 'sa rat ｡ｬＭ｢ｩ＠ ｡､ｬ＠ eserinin Fi ｡ｲ＠ dil al-giln!an ｡､ｬ＠ onuncu bölümünde tekrar tekrar ｯｬ｡ｮｲ＠ Ｂ Ｎｩｫｮ･Ｂ＠ (n.ik) ten söz eder; ｯｾｬ｡ｮ｣＠ ｫ｡ｳｴ･､ｩｬ＠ kesindir. Bu ＼ｾ｡､ｫｩ＠ bir buÇuk dize ile kesin bir ｡￧ｫｬ＠ ｫ｡ｺｮｲＺ＠ · · taba'lliwatfa-lütü aiyuha'l- arah nikü gulaman ... ｮ｡ｭＮＢ＠ M ｵ､｡ｫｲｮ＠ ｳ ＠ olan ｧ ｵｬ｡ｭｩ (bir dizenin ikinci bölümü) ｡ｩｹ ､ ［＠ Ｈｏｬ｡ｮ｣ｫ＠ sizin için iyidir, ey,Araplar, ｯｬ｡ｮ｣＠ · _ · kurun ... ) olun! Bir ｯ ｅ･ｲ＠ ､ｮ｡＠ 32 liwatin sadece homoseksüellikten ｦ｡ｲｫｬ＠ Ｚ ｡ｫｴ･ｲ＠ ｣ｩｮｳ･ｬ＠ ￶ｺ･ｬｩ＠ ｱｮ､｡＠ ､･ｩｬ ［＠ eylemdir, ･ｩｬｭ＠ ､･ｩｬＩＬ＠ ｯｬｭ｡､ｮ＠ insanlara Ｈｫ｡､ｮ＠ tutar) ve seksüel teknikiere (fellatio, ｫ｡ｲｬ＠ Ｈｯｬ｡ｹ､ｲ ｡ｮｨｵｬｴ ｹ ｡ｹ ＴＲ＠ kullanarak bir aguz '· ｺ＠ hem lüti hem de zani için uygundur). bölüm, Sadr, ｄｩｷ｡ｲ Ｇ ､｡＠ geçer:43 matmümat as-sa'r gulamiya ｬ｡ｮ＠ Abi.i'l Abbas ａｨｮ｡､＠ Tunuslu gadi, doktor, madencilik ｵｺｭ｡ｮ＠ ibn Yusuf at-Tifasi (ölüm 651/1253) Nuzhat al-alba!J39 ｡､ｬ＠ eserinin ｯｬ､ｵｮ＠ belirtir. ikinci bölümünde liwatin ｯｬ｡ｮ｣ｫ＠ ｫ｡ ･＠ tasluhu li'l lüti wa'z zani . (o ｫ ｬｫ＠ ｩｬｫ＠ min ｭｵ､｡ｫｲｴｩ＠ mamsnlatun bi-hawa'l lüti wa'l gazi1. 40 Metinlerdeki Olaylar ｍｳｬｭ｡ｮ＠ ｰｬ｡ｮ＠ · alaiya ainun ｷ［Ｍｮ､ｵ＠ ve A (f La ila wa La ila' da: 44 mamsügahat al-hasr gulaQ1iya Ｌ＠ 'ka- 33 ｫｩｮ｣ｳＬ＠ Buraya kadarki bulgular: 1- Li wat sadece erkekleri kapsar: erkekler de cinsel" olabilir. ｫ｡､ｮｬｲ＠ da ｹ｡｢ｮ｣＠ Ｂ･ﾭ . . 2- Liwat bir eylemdir; ･ｲ＠ homoseksüellik de eylem. ｯｬｳ｡ｹ､Ｌ＠ "bihomoseksüellemek" ya da Ｂｨｯｭｳ･ｫｬｮｩ＠ biri" gibi taolurdu, ve ｲ＠ ｮ＠ ｮｬ｡ｲ＠ 3- Liwat objenin cinsiyeti ne ｯｬｵｲｾ｡＠ olsun eyleme ｢｡ｬ､ｲ［＠ homoseksüellik ise seksüel rol ve teknik gözetilmeksizin arzunun objesine Ｈ･Ｉ＠ ｢｡ｬ､ｲＮ＠ · "Homoseksüellik": Yoksa Sadece ｔ｡ｭｹｬ＠ ｙ｡ｮｬ＠ ｬ｡ｮ､ｲ ｄ･ｩｬ＠ Erkek ･ｲｫ＠ eylem - bu sadece ｯｬ｡ｮ｣ｫｴｲＭ bir erkek ve bir hiç ｯｬ､ｵｮ｡＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ ikisini bir kategoriye sokmak, onerkek ｡ｲｳｮ､＠ ｬ｡ｲ＠ bir sözcükle etiketiemek ｹ｡ｮｬ＠ ｯｬ｡｣ｫｴｲＮ＠ Bu, hem soyguncuya hem de soyulana "suçlu" demek ve temelde ikisinin de ｡ｹｮ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ söylemek kadar ｹ｡ｮｬｴｲＮ＠ Mi? B.u ｾ｡ｴ＠ için bir ｡￧ｫｬｭ＠ var; bir ａｶｲｵｰ｡ｬ＠ Arapça ｮ･ｴｩｬｲ､Ｌ＠ homoseksüellik olarak ｡､ｬｮｲ｣Ｌ＠ bir eylemin ifa､･ｳｮ＠ bulur; bu eylem Arapça metinlerde "Liwat" olarak ｡､ｬｮｲＮ＠ Bu yüzden de homoseksüellik ve liwatin ｡ｹｮ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ ､ｮｲＮ＠ ｫ･ｮ､Ｎ＠ ､ｬｮ･＠ ｾｭ｡＠ ｮ･ｳ､Ｉ＠ kimse belirtilen ･ｹｬｲｩｮ＠ ｳ｡ｮｬｲ＠ ｈｯｮｳ･ｫｬｩ＠ ve ｫ｡ｲｬｴ＠ ｣｡ｲｬＢｩ＠ ｢ｴｮｬＬ＠ ｢ｴｮｬ､･＠ (ya da bir araya gelyani ima ･ｴｩ＠ liwat diye çeviren ｡ｲｾｴｮ｣Ｌ＠ tüm elmas ｴ｣｡ｲｬ＠ Yahudi "yahudi" diye çeviren Arapla ｡ｹｮ＠ ･ｹｬｲｩ＠ ｯｬ､ｵ＠ ｨ｡ｴｹ＠ ￧ｫ｡ｲｭｺＮ＠ ' Antwerp'e gelen için, Ｂ･ｬｮ｡ｳ＠ tüc- · yapar. Dille ilgili bu bölümü kapatmak için "Avrupa" sözcüklerin ｡ｬｮ＠ ve modern Arapçada ｫｵｬ｡ｮｭ､＠ ｢｡ｺ＠ sonuçlar ￧ｫ｡ｲｭ＠ tiyorum. is- girme üstünlük hissi verir ya da ku.rar. Ｇ｢ｮ＠ al-Abbara (ölüm 504/11 00) kendisinin ve mevki sahibi ､ｩ･ｲ＠ ｡､ｭｬｲｮ＠ ｴ｡ｮｫ＠ ｯｬ､ｵ＠ ve Isfahan'da Dar al-Wizara'da bir partide ､ｵｹ＠ bir ｯｬ｡ｹ＠ ｡ｮｬｴｲＮ＠ "Aniden bir ｹ｡ｲ､ｭ＠ ￧ｬ＠ ､ｵｹｬｮ｡Ｌ＠ grup ｳ･ｩｺｦ＠ gömüldü. Misafirler ｹｵｫ｡ｲ＠ ｢｡ｫｴｬｲｮ､＠ adi b Abü Ga 'far ai-Qassas' in ｹ｡ｩ＠ ＠ ve kör ｡ｩｲ＠ Abü al-Hasan ibn Gatae ｂ｡ｮ､ｩ Ｇ ｹ･＠ cinsel ｳ｡ｬ､ｲ＠ buｬ Ｎ ｵｮ､＠ ｡ｫｮｬ＠ gördüler. ｩ＠ bittikten sonra , Abü Ga'far ￶ｹｬ･＠ dedi: Ｇ ｩｮ｡￧ｳｺｬ＠ ve ｡ｴ･ｩｳｬ＠ ·yüzünden Abü'l Ala al-Ma' arri Ｈｹ｡ｬＬ＠ kör bir ｡ｩｲＩＧｹ＠ her zaman becermek istedim fakat hiçbir zaman ｡ｮﾭ ｳｭ＠ ｯｬｭ｡､Ｌ＠ bu yüzden bilgili, ｹ｡ｬ＠ ve kör olan seni görünce onun yeＴ＠ rine seni ｹ｡ｰｴｮ Afrika'da Ｂｯｬ｡ｮ｣＠ hedef olan ｫｩＢ＠ için Birincisi, ｋｵｺ･ｹ｢｡ｴ＠ bir deyime (atai ve zamel ile ･｡ｮｬＩ＠ ｲ｡ｳｴｬｺ［＠ pede. "Pederaste"den gelen bu sözcük ｆｲ｡ｮｳｺ｣､＠ cinsel ｵｹｧｬ｡ｮｲ＠ ｢｡ｫｭｳｺｮ＠ " bir homoseksüel"i belirtir. Arap kültürel ｡ｮｬｹ､＠ bu sözcük ve bunun ｵｹｧｬ｡ｮ､＠ ａｶｲｵｰ｡ｬ Ｌ＠ Ｂｯｬ｡ｮ｣＠ hedef olan ｫｩＢｹｬ･＠ birlikte, hem dilbilimsel hem de sosyal ｡￧､Ｚｮ＠ kimlik kaｺ｡ｮｲＮ＠ ｆｲ｡ｮｳｺ＠ pedenin ｡ｳｬ＠ ilgisi belirli bir seksüel rol ､･ｩｬＬ＠ erkek partner ｯｬ､ｵ＠ için, ｯｬ｡ｮ｣＠ hedef ｯｬｭ［ｹ＠ genellikle kabul eder ve böylece bu rolün etkisini yatakta olmasa bile, onun ｨ｡ｫｮ､＠ ko- 34 "Dabib"in tam çevirisi "emekleme"dir. Birinin daha ｡ｫｬ＠ ve daha güçlü ｯｬｭ｡ｳｮ＠ içerir. ｋｩ＠ genellikle ｫ｡ｲｮｬＬ＠ ｳ｡ｲｨｯｬｵｫ＠ ve ｵｹﾭ turucu maskesi ｡ｬｴｮ､＠ homoseksüel ｩｬｫｹ･＠ hedef olur. (dabbab, kur｢｡ｮ＠ ｫ｡ｲ Ｎ＠ ｫｯｹｭ｡ｳｺｮ Ｎ＠ görevini yerine getirmesi için ｵｹｴｲＮＩ＠ ｅ･ｲ＠ ｫｵｲ｢｡ｮ＠ ｧ｡ｲ､ｩｹｮ＠ Ｈｰｬ｡ｮ＠ ｢｡ｳＬ＠ kölenin sahibi) bilgisi ve ｩｳｴ･＠ ､ｮ｡＠ olursa bir ｫｩｮ＠ kendi ｲｺ｡ｳｹｬ＠ homoseksüel ｩｬｫ､･＠ 4 ｢ｵｬｮｭ｡ｳ＠ da dabib denebilir 5 ￧･＠ ｫｵｬ｡ｮ＠ ｮｵｬ､｡＠ Ｎ＠ SONUÇ Çeviri Mi, ｄｯｲｵ＠ "bunu erkeklerle yapan erk.ekler"in bir türü için sadece sözcükler buldum, çünkü bu tür, ｹ｡｢ｮ｣＠ ｫ｡ｩｴｬ･ｲＬ＠ tüccarlar, askerler ve turistlerin ｧ･ｬｩｮ､＠ önce oldukça enderdi. ｄ｡ｨｳ＠ bu, ya｢｡ｮ｣ｬｲ＠ ｡ｫｮＬ＠ ｹ｡｢ｮ｣＠ ､｡ｶｲｮ＠ biçimi ve ｹ｡｢ｮ｣＠ sözcüklerin birｬ･ｩｭｮ＠ sonucudur. Anal ｢ｩｲｬ･ｭ､＠ iki rolü de alan ｫｩ＠ için üç aktarma dikkatimi çekti: ｍｳｲ＠ argosunda böyle bir adam için ､ｵ｢ｬｩｦＨｳ＠ ya da dublafis (iki yüzlü)denir: Cezayir'de bunlar crepe yani iki ｴ｡ｲｦ＠ ｰｩｲｬｭ＠ gözleme ya da iki ｴ｡ｲｦ＠ ￧｡ｬｮ｢ｩｴ･＠ disgue olarak ad- ｡ｺｬｴｲＮ＠ ' 1 35 ａｶｲｵｰ｡ｬ＠ ｬ｡ｭｲ＠ n, ､ｯｵｬ＠ bir sebebi, ､･ｩｫ＠ çizgilerdir. ｮ＠ ｳｮ､｡ｫｩ＠ ｦ｡ｲｫｬ＠ erkek ･ｲｫ＠ cinsel ｩｬｫｹ＠ ｹ｡ｮｬ＠ ankavramlar, ·normal ve anormaller ara- Genellikle ､ｯｵｬ＠ genç ve erkek bu " hizmetler"inin ｫ｡ｲｬｮ＠ a!Jr; nakit, harcamalar ya da ｡ｲｭｮ＠ olarak. Hatta turist belli etteklif eder. 'm eden ｢･｣ｲｬｮｹｩ＠ Son ｏｲｴ｡￧＠ ａｶｲｵｰ｡ｳｮ､＠ ｡ｫＬ＠ seks, sevgi, dostluk ve ･ｶｬｩｮ＠ birlikte ideal ｯｬ､ｵ＠ ､ｮｬｲＬ＠ oysa orta ｳｮｦ＠ ｍｳｬｭ｡ｮｲ＠ kaｦ｡ｬｲｮ､＠ bunlat· kesinkes ｡ｹｲｬｭｴＮ＠ ａｫＬ＠ bir ｫ｡､ｮ Ｌ＠ ya da bir ｯﾭ ｬ｡ｮ＠ genellikle yerine getirilmeyen bir ｩｳｴ･＠ olarak ､ｮｬｲＮ＠ ａｫｮ＠ ｢｡ｫ＠ kekler ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ liwat/ubna ile bir ￧･ｩｴＬ＠ bu ｡ｲｫ､ｬＬ＠ ｫ｡ｲｴｬｭ､ ･ｩｴｬｲ＠ ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ ･ｩｴ＠ derin olmayanlar ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ ｡ｲｫ､ｬｴＮ＠ Özet olarak. -erkek ･ｲｫ＠ -erkek Erseks olan Ｚ＠ Günümüzde ｍｳｬｭ｡ｮｲ＠ ､｡ｶｲｮｩ＠ eski ､｡ｶｲｮｳｬ＠ biÇimlerin ､･ｩｭ＠ olarak ｧ￶ｲｬ･｢ｩ｣＠ içip , Müslüman toplumunda erkek ･ｲｫ＠ ｣ｩｮｳ･ｬ＠ incelenmesine, ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ ｢ｩｲ￧ｯｵｮ＠ sadece or.ta ｳｮｦ＠ ｢｡ｫ＠ ｡￧ｳｮ＠ ｹ｡ｮｳｴｭ＠ ｫ｡ｲｮ＠ eski metinlerden ｢｡ﾭ ｬ｡ｮｭ､ｲＮ＠ Modern ｮ･ｴｩｬｲ ［＠ ｫ｡ｲｬ＠ ｫｯｮｵｭ｡ｬｲ＠ ve Araplar, ｲ｡ｮｬＢ＠ ile Türklerin gözlemlerinin ￧｡ｬｭｲ＠ sadece modern davｲ｡ｮ＠ ､･ｩｬＬ＠ eski metinleri de ｡ｮｬｭｺ＠ ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ olur. Genelde kavramlar ve fikirler ､｡ｶｲｮｬ＠ daha ｹ｡ｶ＠ ､･ｩｲＬ＠ fakat bazen fikirler ve idealler uygulamaya konulmadan adapte edilir. Bir yanda ekonomik ve sosyal ､･ｩｭｬｲ＠ Ｈ･ｮ､ｳｴｲｩｬｭ Ｌ＠ ｫ｡､ｮｬｲ＠ toplumsal alana ｧｩｲｾＬ＠ ev ｨ｡ｬｫｮ＠ üÇ nesil etkisinin ｡ｺｬｮｩｳＩＬ＠ ､ｩ･ｲ＠ yanda ｢｡ｴｮ＠ etkisi (koloni ｫｵｲ｡ｬＬ＠ turistler; medya) ｫ｡､ｮｬｲ＠ erkekler ｡ｲｳｮ､＠ ｩｬｫｹ･＠ bir ､･ｩｫｌ＠ getirir. eylemler - travesti ler - ･ｲｫ＠ ｦ｡ｨｩ･ｬｫ＠ ｯｬ｡ｮ｣ｫ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Fakat, Seksüel teknikten ｢｡ｭｳｺ＠ eden erkekler için rol , ｅ｣ｩｮｳ･ｬ＠ ｴｯｰｬｵ＠ ｙ｡ｲ､ｭ｣Ｌ＠ ve Genç ､ｲ ､ｩｲｭ･＠ ｵ｡ｫ＠ ､ｩ･ｲ＠ yoktur, ve birinin ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠ erkeklerle seks ｹ｡ｰｭＭ＠ erkeklerin birbirleriyle ve ufak tefek ｫ｡￧ｭｬｲｮ＠ tercih annesi için güçlü bir istek ｹ｡ｰｴｫｬｲｮ＠ önemsiz ｯｬ､ｵ＠ toplumu ilgilengibi bir his var- Ｎ＠ Turizm iki ･ｹ＠ kekler turist ｫｺｬ｡ｲ＠ yapar; ｫ｡､ｮｬｲ＠ ｣ｩｮｳ･ｬ＠ ｫｯｬ｡ｹｩｴｲ＠ (genç erve ｫ｡､ｮｬｲ＠ tav lar), böylece I 6-30 ｹ｡＠ ara- . ｳｮ､｡ｫｩｬ･ｲ＠ ｡ｲｴｫ＠ daha genç kuzenlerine ve ｫｯｭｵｬ｡ｲｮ＠ ｢｡ｬ＠ deｩｬ･ｲ､［＠ mahallenin daha genç ve güzel ｯｬ｡ｮｲｹ＠ daha az i lgileneceklerdir. ｄｯｵｬ｡ｲｮ＠ gözünde birçok ａｶｲｵｰ｡ｬ＠ erkek turist de ｫ｡､ｮｳｲ［＠ beyaz, ｹｵｭ｡ｫ＠ tenleri ve ki bar, kentsei ､｡ｶｲｮｬ＠ ｯｮｬ｡ｲ Ｎ＠ daha az erkeksi yapar. Ｂｂ･ｹ｡ｺｬｲ＠ becermek psikolojik olarak ·daha da çekicidir çünkü, bir ｹ＼ｮ｣ｬ｡＠ onlar ｺ･ｮｧｩｬＬ＠ gücü, sömürüeli ｢｡ｴｹ＠ ternsil ederler, ､ｩ･ｲ＠ yandan ｹ｡｢ｮ｣ｬｲＬ＠ yani ｺ｡ｹｦ＠ ve ｹ｡ｲ､ｭ＠ muhｴ｡￧ｲｬＮ＠ 36 37 __ h _ _ _ _ _ __ 1. Ursuala Weisser, ｚ･ｵｧｷ Ｌ＠ Vererbung und prdnatale ｅｮｴｷｩ｣ｫｬｧ＠ in derMedizin des ｡ｲ｢ｩｳｬＭｮ ｣ ｨ ･ ｮ＠ ｍｩｴ･ｬ｡ｲｳＬ＠ Erlangen: Hannelore Lueling, 1983, s.296-300. ' Rasa 'l. 2. Ibwm'in ｡ Ｍ｡ ｦ｡Ｌ＠ 3. "Psikoanalitik ｡ｲｴｭＬ＠ homoseksüelleri, ·özel ' bir grup olarak, ､ｩ･ｲ＠ insanlardan ｡ｹｲｭ＠ yönelik herhangi bir çabaya kesihlikle ｫ｡ｲ＠ ￧ｫ｡ｲＮ＠ ａ￧ｫ｡＠ sergilenilenlerden ziyade cinsel tahrik konusundaki ￧｡ｬｭｲ＠ sonucu, her ｩｮｳ｡＠ homoseksüel obje-seçimi yapmaya muktedir ｯｬ､ｵ＠ ve ｧ･ｲ￧ｾｫｴ＠ bilinçsizce bir kez bunu ｹ｡ｰｴｫｬｲ＠ ｢ｵｬｮｭｴｲ＠ ... " Sigmund Freud, Three Essays on Sexuality in Standard Edition of the ｃｯｮｰｬ･ｴ＠ Psychological Works of S.F. , ci lt VII s. 145, Londra: Hoganth Press, 1954 s. 145/6. 4. Bkz: A. Cheikh Moussa ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｹ｡ｺｬｭ＠ ilginç bir inceleme. C ahizet les eunuques, in Arabica XXXIX, 1982. 5. ｎ｡ｲ＠ ad-Din Abü G a 'far Mu h. b. Mu h b. al-Hasan at- Tü si bunun için güçlü ｫ｡ｮｴｬｲ＠ v.erir. (K. Albfib ｡Ｍｂｨｹ＠ wa Ｇ＠ Tarakih ｡ｳＭｓｵｬｴｭｹＬ＠ 1O. Bölüm). 6. Abü'l Ma'ali Muh. b. ' Ubaidallah al-Husaini'ye göre ｢｡ｺ＠ Malikler.(ed. Charles Schefer, Chrestomathie Persane I s. 154.) lbn Falita, Rusd al Lah'ib (ed. Moh. 2. Djabri, s. 14) ｈｲｩｳｴｹ｡ｮ＠ bir ｯｬ｡ｮ＠ homoseksüel ｩｬｫ＠ kuran bir mu 'addin dua eder. Kuran IX , l20 "wa la yata'üna ｮ｡ｵｩ Ｇ ｡ｮ＠ yaｧｩ ｺ ＠ al-kuffar wa la yanallina min 'aduwin nailan (illa kutiba lahum bihi Ｇ ｡ｭｬｮ＠ ｡ｬｩｨｵｮＩＢ＠ Richard Beli ' in çevirisi ; "kafirleri ｫｺ､ｭ｣｡＠ hiçbir sal､ｲ｡＠ bulunmazlar.. .. fakat bu suretle kredilerine iyi bir ｩ＠ ｹ｡ｺｬｲＮ Ｂ＠ wati 'a, Ｂ ｳ｡Ｑ､ｲ＠ ｢ｵｮｭ｡ｫｴＢ＠ ziyade "cinsel ｩｬｫ､･＠ bulunmak" ｡ｮｬｭ＠ gel､ｩｮ･＠ mu 'addin ｨ｡ｫｬ＠ olabilir. 7. Philip E. Slater, The Glory ofHera, Bostan: Beacon, ＹＶＮ＠ 8. Bkz. Tahar Ben Jelloun, La plus haute des solitudes Paris; Seil, 1977. Hic hem Djait, La personalite et le ､･ｶＱｩｲ＠ araho- fslamique , Paris: Seuil, ＠ 975. 9. Bkz: Sadiq ｡ｬＭａｺｮ Ｌ＠ Nagd ad-dati ha 'dal-Hazfrna, Beyrut, 1969. ＠ o. Abdalwahhab Bouhdiba, Th e Child and the Mather inArah-Muslim Society (ed. Cari Brow ), Psychological Dimensions .. Princeton, 1977. ll. Salmagundi 58,59, 1982. ＠ 2. Muhammed' in ölümünden hemen sonra ｳｬ｡ｭｩｹ･ｴ＠ üç kqla ｡ｹｲｬ､ Ｌ＠ Sünni ve ｩｬ･ｲ＠ etkin ｧｲｵｰｬ｡､Ｎ＠ Sünnilerin dört okulu önemlidir: Haubali, Hanafi , ｡ｦｩ＠ ve Maliki . ｩｬ｣ｲｮ＠ üç grubu önemlidir. Zaidi ' ler, ｳｮ｡ｩｬＧ･ｲ＠ ve en büyük glup imami'ler ve genellikle ｩＧｬ･ｲ＠ diye ｡､ｬｮｲ＠ Gajari'ler. ｹｬ｡＠ hicri ve miladi takvim! e. 13. ｓｲ｡ｳ ｊＴＮａｬｮｴＭ｡･ｳ＠ A. Bellamy: Sex and Society in lslamic Popular Literature (Society and Sexes in Medieval Islam 'dan -ed. A.L. Sayyid-Marsot- Mali bu: Udena, 1976. s. 37) 15. Three Essays ,agy. s. ＠ 14. 16. Bkz. Thijs Janssen, ve Jehoeda Sofer, Testimonies from the Holy Land ve Unni Wikan Behind the Veil, ｂ｡ｬｴｩｮｯｲ･Ｚ＠ Johns Hopkins University Press, J 982, s. ＠ 68-183 . ＷＮ＠ Kenneth L. Brown'un Berlin ' deki bir konferans ｳｲ｡ｮ､ｫｩ＠ ｫｩｳ ･ ｬ＠ ｢｡Ｍ ｬ｡ｮｴｳＮ＠ ＠ 8. Abdulhamid az-Zain: The Sar: red Meadows , North Western University Press; 1974, s. 171 19. Farsça hain ｩｮｳ＠ baz = ･ ＠ cins oyunu ･ｩｴｭｬ＠ ｲ｡ｮｬ＠ ｡ｲｳｮ､＠ çok kulｬ｡ｮｹｯｲ＠ gibi görünmekte . 20. Everett K. Rowson: Cant and Argot in Cairo Colloguial Arabic (The ARCE Newsletter 122, 1983. s. 13-24.) Ｚ＠ Johns Hopkins University Press, 21. Unni Wikan: Behind the Veil, ｂ｡ｬｴｩｮｯｲ･ ＠ 982, s. ＠ 68- ＠ 83. 22. Minoo S. Southgate: · Men, ｗｯｭｾｮ＠ and Boy s (/ ranian Studies XVII.4, Sonbahar 1984, s.434). 23. Tahar Ben Jelloun: La plus haute des solitudes, Paris: Editions du Seuil , ＹＷＬ＠ 1979.s.74 24. Arno Schmitt: ｖｯｲｬ･ｳｷｧ＠ ........ (Schmitt . ); De Martino, G: Kleine ｓ ｣ ｨｲｩｦ･ｮ＠ ....... Berlin , 1985 25. Andreas Eppink: Familierelaties en ｐ ･ ｲｳｯｮｬｹｫｨ･ｩ､ｷｧ＠ in Marokko , Amsterdam, 1977- tez. 26. 5. Formun fiili talauwata bir kez ai-Gahiz'in. Ｈ￶＠ 255/869) Hayawan (ed. ·Harun, I say ＷＱＩ＠ ｡､ｬ＠ eserinde bulunur ve !ata bi ile ･＠ ｡ｮｬｭ＠ gibi 'görünür. en homoseksueel gedrag in het Midden Osten 27. Maarten Schild: De ｳｬ｡ｭ＠ ｹ｡ｺｭＺ＠ "luti degene die zich (Homologie 6). 1983 s. 9- Hollandaca ￶ｹｬ･＠ homoseksueel gedraagt." Bkz: doktora tezi: De Citadel van Integriteit, ＹＸＵＮ＠ 28. ｡ｬ､ｴ＠ (hadisler) islam kanununun (Kuran'dan sonraki) en önlemli ｫ＼ Ｑ＠ binlerce ｶ｡ｲ､ ［＠ bu yüzden ｳｬ｡ｭ＠ ｧ･ｬｮｩ＠ gerçek ｯｬ｡ｮｲＬ＠ gerçek . ｡ｹｲｭ＠ ￧｡ｬ ｲ＠ (bkz. liwat ｢｡ｬｫ＠ makale). olmayan ｡Ｏ､ｴ･ｮ＠ 29. Bada' ＠ Ｇ ｡Ｍ ｡ｭ＠ 'i ', s. 4 ＠ ,51 ,52. 30. Hidaya , Ka1küta, 1274/18 ＠ 8 s. 376. 31. MinMgat- Talibin , ed. v.d . Berg, Batanga, 1884. III s. 211 32 . Hidaya ｡ｹｮ＠ eser ｮ｡､ｲ［＠ 39' 38 Ｍｾ - ｦｩＺ＠ ad- Durr s. 27; Ibn Abidin, lbn al- ｈｵｭ ｡ ｲｮ Ｇ ｮ＠ ifadesini ｡ｬｮｴ＠ "kölesiyle, ｫ｡､ｮ＠ kölesiyle ya da ｫ｡ｲｳｹｬ＠ " (lbn al- ｈｵｮ｡ｭＺ＠ Fath al- Qahira: Matba 'at al-kubra al- ｡ ｭｮ＠ ya, I 316/1898 IV. s. 150) 34. lbn Quduma: Kitab al-'Urrida, al-Qahira: Matba 'at as-sa-1afiya, 1382/ 1962/3 (3 .bas.) s. 556; ayrr eser Magdisi'nin yorumu- ·God 's Word': Qur 'an )ÇXIX 28. 35. lbn Hanbal: Musnad, al-Qahira 131 3/1894,5. ll s. 182; Abü Da' üd: Musnad no.2266, James A Beliamy ' nin ｡ｬｮｴｳＺ＠ Sex and Society in lsl ami c ［ ｮ＠ - ed. A.L. SayPopular Literature (Socie ty and sexes in Medieval ｩｳ｡ yid- Marsot- , Malibu: ｕ､･ｲ｡Ｌ＠ 1976. s. 37): 36. ai-Qahira ' lsa al- Babi al-Halabi , s. 149.4; ｮ ｧＮ＠ çev r: Earl Edger Elder, A ｃｯ ｮｭ ･ ｮｴ｡ｲ ｹ＠ on ＯＮ ･＠ Creed of fsla,m , New York: Columbi a University Press, 1950. s: 160. · .37. 1352/ 1933 , lll s. 88. 38. Bkz. AbG Sahl - lbn al- Gauzi'nin ｡ｬｮｴｳ＠ -: ｄ｡ｮ＠ al' hawii , ed: Mustafa ｾ ａ｢､｡ｬｷＩＱｩ Ｌ＠ al-Qahira Dar al-Kutup al- ｈ ｡ ､ｴ｡ Ｌ＠ 1381 / 1962, s: ll , 114J 16. Bkz: ing. J.N . Beli: Love Ther;ry ün Later ｈ｡ｮ｢ｬｩ ･＠ islam , Albany : State University New York , 1979. s. 2 1. 39. H s. Berlin ·Ahi. 6382. s. 46- 135 (metnin sonu). Nuwiis s. 178; ｢｡ｳｭ Ｚ Ｎ ｍ｡ｴ｢ ｡ Ｇ｡ｴ＠ al- ｌ｡ｮ ｡ Ｌ＠ l 378 ve Wi40. Ew. Wagner: ａ｢ｾｬ＠ esbaden: Fr. Steiner, 1958. s. 184. 41. Ew. Wagner: AbG Nuwas. s. 244. 42. Ew . Wagner: AbG Nuwas. s. 178; ｢｡ｫ＠ bir ･＠ ｡Ｚｬｭ＠ ｲ｡ｧｵｬｹ＠ ve Farsça kök eni - ｺ｡ｮｲｩ､ Ｎ＠ 43. Ｏｊ ｡ｩｲ Ｌ＠ 1382/1962. s. 627 . 44. Ed. ｍ｡｣ｎｧｬｴ･ｮＮｃＺ＠ W. Thacker. II, s. 462; çeviri : Surton V. , s. ＠ 61. 45. Bkz. ｇ｡ｩ｢ Ｌ＠ Kitab al- ｍｨｴ､ｲ＠ .fi Ka-If· al- Asrar, ｂ￶ｬｮ＠ 26; Ibn Fallta, Rusd al- Labi:b, bö lüm 10; at- Tifasi, ｎｵｺｬ｡ｴ＠ al- Albdb. bölüm 9 , ｆｲ｡ｺ＠ Rossenthal, The Herb, Leiden, 197 1, s. 83. 46. Jam es A. Bellamy: Sex and ｓｯ｣ｩ･ｹ＠ in lsliimic Popular ｌｩ･ｲ｡ｵ＠ (Soceity and ｨ･＠ Sexes in Medieval Islam; -ed. A.L. Sayyid- Marsot-, Malibu: Udena, 1976. s. 28, Daha' ir, ｄｩｮ ｡ｳ ｱ Ｌ＠ ａｴｬ ｾｳ Ｌ＠ 1964 s. 278 . 33. al- ｈ FASTABiR ｔａｌｙｎ＠ ｡ｫ ｹ｡ｰｭＺ＠ Gianni De Martina 1. ｩｓｌａｍ＠ güçlerin yeniden ｣｡ ｮｬ｡ｭｳＬ＠ erkeklik fikrinin ve eski anｩ＠ tekrar gündeme getirir. Yöneten ｳｮｦ Ｌ＠ ｳｲ｡､ｮ＠ inｳ｡ｮｬｲ＠ ､･ｶｲｩｮ ｣ ｩ＠ enerjisini pasifize etmek ya da hedonizme yöneltmek için ｭ･ｲｵ＠ ｫｬｮ｡＠ gerçekçilikle yasaklanan ￧｡､ｬ ＠ ･ｲｫｬｩｮ＠ ｡ｲ＠ yüceltilmesi , ba bay la ￶ｺ､･ｬｭ＠ kahramana ｴ｡ｰｩｭ ｡Ｌ＠ güç ｾ･＠ iktidar ｩｮ ｡ｮ｣ Ｌ＠ ｺ｡ｹｦ＠ küçümseme ve ｫ｡､ｮｬｲ＠ duyulan korku ve ｯｮｬ｡ｲ＠ hor görme gibi ､ｵｹ ｧ ｵｬ ｡ ｲｮ＠ ｴ ｵｴｳ｡ ＠ ｯｬｭｵ｡ｲ､Ｎ＠ lamdaki . ｣ｩｮｳ･ｬ Homoseksüel sorunun, ｡ ｬ ｆ｡ｳｬｲＬ＠ ｳ ｫ＠ ｨｯｭｳ･ｫ ｳ ･ｬｩ ｬｭｮ＠ ､ｮ ･＠ ｡＠ ｹ｡ｬｮｺ｣＠ ｹ｡ ｲｫ￧＠ bir ｹ｡ｮ＠ ｢ ｡ ｮ ｣ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ｬ｡ｲｮ＠ neden ol､ｵ ｵ ｮｵ＠ ve bunun, turi stleri taklit eden, çok az ｳ ｡ｹ､ ｡＠ yerli gencin ilgisini ￧ｾｫｴｩｮ＠ söylerler. ｓｯｮｲ｡ｬＬ＠ ｨｯｭｳ･ｫ ｳ ･ｬｩ ｩｮ＠ bu toplumda çok ｹ｡ｧｮ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ görürüz: ｫｩ＠ bunu yapar ama asla ｨ ｡ ｫｮ､｡＠ koｮｵ ｮ｡ｺ ［＠ erkekler ve ｯｬ｡ｮｲ＠ onunla ilgili ｡ｫｬｲ＠ yapar. dalga geçer, onu ima eder ve hatta yaparlar, fakat hiçbir zaman ｨ｡ｫｮ､＠ ciddi ･ﾭ kild e ｫｯｮｵ ｭ｡ ｺ ｬ｡ｲＮ＠ · ｩｬｫ＠ 40 ｳｫ＠ . Bu ｫ ｡ ､ｮｬ｡ｲ＠ türünden ｫ｡ ｹ｡ｫｬｮｭｴ＠ Ｇ ｹｮ｡ｫｬｲＮ＠ ve Genç bir ･ｲｫｩｮ＠ ｯｬ｡ｮｲ＠ ｾ･ｲｫｬ＠ ｡ｲｳｮ､＠ kendini bir sinema bi41 

üslüman toplumlarda rkekler arası cinsellik ve rotizm -rkek . Erkeğe Cinselliğe !arkh Yaklaşımlar: as/tan ÖLbekistan 'a Erotizm o Fas/ta Bir İta/­ an o Fas/, Oglanlar ve S ks o Suriyeli Erkekler rasıh .:a o lranlı Lrkeq üm ··zün İr � n Bakış o Gü­ rocuqu o Tah an Tehlikeli / le. T:·-1 • .,., o Tür n.şk o Cağ Erlc, ek rErlce " ge iye/de Tr qşordor 0 ç " Cı11selliğe- F rT,.t·;ra l(1 a da ıı: .., T·· ''ı �a" iye/de Eşr "'" İyeı de Trg � /ıgın Eşiği d .. n e T rlciy avestilerı Tiirlciy u e açi/de Fa Tra eıde E e. nsselcs .. eI ş u ler 'akistan/aI ngfcr 0 t .•nse/ Harele e . s ıaın Kq tın B . a şnı,plan d . Kutsal TopruKıu n aE e 'stinli Erkeklerin Cinsel Yaklcı::;ırr Şcıns llilc 1 · )aris'teki Arap Erkekleri o Doğu· ve BatJnın ...ins I Buluşması; BafJ TuriLmi ve Göçmen v1üslüman Toplumlar o İslam Kanunlannda -::şcinsellik o Liwöt o John Boswell'in Müs­ üman Eşcinselleriyle İlgili Yazısının Bir Eleş iôsi o İslam o Bir Film İncelemesi : Küllerin kutuphaneci - eskikitaplarim.com Arno Schmitt ehoeda Sofer Arno Schmitt, Öz.gür Berfin Üniversitesi'nde ivlam dini üzerine çalı,çmaktadır. Müslüman toplıımlarda erkekler arası cinsellik l'e erotizm konulu, yaklaşık 30 hin maddeden olu,rnn bir bibliyogra/.}'ayı hazırlamıştır. ]ehoeda Sofer, ( 1944-1990), Hollanda'da ga::.etecilik yaptı. Erkekler arası cinsellik l'e ülkelerin yasal durumları üzerine, ülke-ülke .vaptı/lı araştırma kaynak kitap oldu. Homoseksüellik konusunda ve /çrail-Fi!istin soruıııı lıakkmda yapılan çalışmaların editörüydü. l975'deıı sonra, Hollanda ve UluslararılSl Lezbiyen ve E,ı·ciıısel Hareketlerinin aktif üyesiydi. İÇİNDEKİLER A. Schmitt, J. Sofer, G i r i ş 15 Jejfrey Weeks, Önsöz 11 A. Schmitt, Erkek Erkeğe Cinsel l iğe Farklı Yaklaşım l ar: Fas' tan Özbekistan'a Erotizm 17 Gianni de Martino, Fas ' ta B i r İtalyan 41 Andreas Eppink, Faslı Oğlanlar ve Seks 49 Gary B. MacDonald, S uriyeli Erkekler Arası nda 57 Jerry Zarif, İranl ı Erkeğe Yak ı n B akış 71 David Reed, Günümüzün İranl ı Çocuğu 77 Helene Kafi, Tahran, Tehli keli Aşk Mehmet Ümit Necef; Çağdaşlığı n Eşi ğ i nde Türkiye 85 Thijis Janssen, Türkiye' de Travestiler ve Transseksüeller 95 89 J. Sofer, Türkiye' de Eşc i n sel Hareketi n B aşlangıcı 105 Baddurdin Khan, Karaç i ' de Fazla Eşcinsel Olmayan B i r Yaşam : Pakistan' da Yaşayan B i r Paki stan l ı ' n ı n Görüşü 111 J. Safer, Kutsal Topraklardan Tanıklar: İsrail l i ve Fil i sti n l i Erkekler i n C i n sel Yakl aşım ları 123 Dominigue Robert, Paris ' teki Arap Erkekleri 137 A. Schmitt, Doğu ve B atın ı n Cinsel Bu luşması ; B atı Turizmi ve Göçmen Müslüman Toplumlar 141 J. Safer, İslam Kanunlarında Eşci nsel l i k 147 Charles Pellat, Li wat 165 A. Schmitt, John Boswel l ' in Müslüman Eşc i n selleriyle İlgili Yazı s ı n ı n B i r Eleştirisi 181 Maarten Schild, İslam 191 J. Safer, Küllerin Adam ı : B i r Film İncelemesi 201 ÜLKEMİZDE pek çok konu, ne yazık ki, tartışma gündemine, Batı kaynaklı olarak giriyor. Önce çeviriler yapılıyor, bunlar okunuyor, sonra da yerli çalışmalar başlıyor. Okuyacağınız bu kitap da, bir anla mda kulağı tersten göstermenin tipik bir örneğini oluşturuyor. Müslüman toplumlar coğrafyasındaki sosyolojik bir araştırma olan bu kitap, önce İngilizceye çevriliyor, Arapçadan, Farsçadan; sonra şimdi de Türkçeye 'aktarıl ıyor'. Bu, "keyif'lendirmeyen olguya değinmekteki amacımız, öncel ikle bir günah çıkarına değil . Eğer kendi toprağı mızda üretemiyor, üret­ tiremiyorsak ve kafamıza da takılmışsa, çevirmekten, aktarmaktan başka kurtu luş yok. Ama bunu yaparken, yanl ış l ıklara düşmekten de sakınmak gerekiyor. Bu nasıl yapılabilir? Meti nde İngilizceye çev­ r iİi r ke n yapılmt� bir yanlış varsa, ya da örneğin bu k itapta olduğu gibi, makaleleri yazanların gerek algılayış, gerek dil temel l i yan­ lışları varsa, (yanlış anlaşılmasın olduğu i ç i n değil ola bilec eğ i için değiniliyor,) ne yapılmal ı ') Düzeltme doğru bir yol rnu? D ipnotlarla mı müdahale ed il m el i 7 ' İşte bu can alıcı sorunlardan köklü kurtuluşun yolu, toprağı mızın sorunlarını öncel ikle kendi araştırma. i nceleme vb. çalışmalarla gün 7 ışığına çıkarmamızdadır. Elbette, böylesi bir konuda Batı kaynaklı araştırmalara da fazlasıyla gereksi nim duyulur, en azından 'o yönden' olaylara bakışın anlaşılması için bu zorunludur. Ama ilk çabalar gös­ teril mediyse, yukarıda değin i len yanlışlardan da çok fazla go­ cunmamak gerekir. Bir ilk çalışma olarak değerlend irmek, bir çıkış noktası olarak yararlanmak yeterli olur. Bu işin bir yönü, İki nci bir yön ise, eşcinsel liğin (ve tabii eşcinsell erin) i nsanın bir olgLısu olduğunu kabul ederek, tıpkı sınıflar gibi, tıpkı etnik fark­ lılı klar gibi, kadı n-erkek sorunu gibi incelemek, işlemek zaman ının gelip çattığı ve belki de çok geç kal ıııdığıdır. Yine Batıda, üniversiteler düzeyinde ele alınan, pek çok devletin yasaları nda önem lice değişiklikler yaptıran bir olgunun, yok sa­ yılması, belki günü kurtarır. Ama geleceği içi nden çıkıl maz hale ge­ tiren bu "ihmar·. sol için öncelikli gündem maddelerinden biri olmak durumundadır. Yönetici kesimin, sınıfların, toplumun çoğunluğunun algılayışı, isteği ne olursa olsun, sol, eşcinsellerle ve sorunlarıyla ya­ kı ndan ilgi lenmekle hem yüküml üdür, hem de solu sol yapan yan­ lardan biri de marji nal akımlarla sağlayacağı akışkanl ıktır. Bugüne kadar kulak arkası ettiğimiz bir konuda, oldukça kapsaml ı b i r çalışmayı okura i letmekten, i şte özetlediğimiz iki nedenle mut­ luluk duyuyoruz. Umalım, bu "ithal" çaba, "yerli" araştırmalar4 ipucu olsun ve sol hareket de yaslanacağı kanallardan birine böylelikle hiç değilse göz çevirebilsin . . . KA VRAM BU KİTAP, yaşamı çeşitl i l i k ve yapısı bakımından, y aşadığımız dünya kadar zengin olan edi tör yardımcım ve arkadaşıma ithaf edil­ miştir. Jehoeda Sofer, Bağdat' ta Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dün­ yaya geldi ve kendini Batının bir parçası kabul eden İsrail" de, Doğulu Yahudilerin arası nda büyüdü. Jehoeda kendini Arap Yahudi olarak görürdü. Fil istin / İsrail ü l kesini sevdi, Kudüs / El- Kasr'ın büyüleyen güzelliğini, asla azalmayan bir yoğunlukla hissetti . Jehoeda, yaşamını Ortadoğu halklarının kültürünü. edebiyatını ve kalıtımını anlamaya ve bilginin yayılmasına adadı . Irk, din, seks, sınıf, tabiyet, pol itik görüş ya da cinsel yönelmeye yapılan baskıyla her koşulda mücadele etti. Amsterdaın · a yerleştikten sonra hem Holl anda' daki hem de ulus­ l ararası eşcinsel ve lezbiyen hakları için yapılan hareketlerde önem l i b i r rol oynadı. Ö zell ikle Üçüncü Dünyayla i l g i l i çal ışmü lar yaptığı lnternational Lesbion ana Gay Association 'ın (Uluslararası Lezbiyen ve Eşci nsel Topluluğu) önemli bir üyesi idi. Hol landa'da, Avrupa ve İsrail'deki Yahudi topluluklarında, Ortadoğu'daki barışın ve Ya­ hudilerle Arap ların anlaşmasının aktif bir savunucusuydu. Sayısız eserin yazarı olan Jehoeda, Ortadoğunun problemlerinin olası çözüm lerin i n ve vurgul anan anlaşmazl ığın daha iyi an­ laşı l masına büyük ölçüde katkıda bulundu. Birçok Filistinli arkadaşı , onu n sayesinde, bir Yahudi nin, artık bir eşci nsel Yahudi n i n de, Fi­ listi n l iler ve İsrail lilerin özgürlüğü ve Filistin-İsrail ' i n barışı için mü­ cadele edebileceklerin i öğrendiler. Asaletin i ölümünde de korudu. Bir Yahudi gibi gömül meyi seçti. Yayıncım ve ben. bu k i tabı n basıldığını görememi ş olmasından büyük üzüntü duyuyoruz. Arkadaşım ve meslekdaşıma, Arno Schmitt Bcrlin, 7 Kasım 1990 9 ÖN SÖZ YAKIN zamana kadar, " homoseksüell i k" genel tarihimizin küçük bir bölümü, şehvet düşkünleri için ayrı bir tat ya da özel bir ilgi" olarak görülmekteydi . Günümüzde, lezlıiyen ve eşci nsel tarihçilerin çabaları sayesinde, merkeziyeti açı kça görebil iyoruz: eşcinsel erotizmi ve i liş­ kisini incelemek tüm kültüre ışık tutmakta, bunla birli kte yaşamın karmaşık tarzını aydınlatmakta ve hepsinden önemlisi, bizleri, cin­ siyet ve cinsell ikle ilgili yaygın i l i şk iler konusunda bil­ gi lendirmektedir. B u kitap i ncelediği Müslüman toplumları için tam olarak bunu yapmaktadır. Bu kitaptaki zengin materyalle ilgili söylenebilecek çok şey var. B una, tırnak içinde yazmış olduğum "homoseksüellik'' sözcüğüne daha yakından bakarak başlamak i stiyoru m . Bu, artık evrensel bir anlam kazanmış, kabul edi len bir sözcük. Genel bir psikoloj i k ka­ tegoriyi, arzuları ve ci nsel uygulamaların genel bir grubunu ve lez­ biyenleri n ve eşcinsel erkeklerin farkl ı zaman, farklı kültürlerde bir­ birlerini tan ı malarına fırsat veren genel anlamları ifade eder. Bi­ reylerin i htiyaçları ve "homoseksüelleri" ayrı tutan, daima farkl ı ki­ şisel özel l ikleri konusunda bir gerçek öne sürer. Son zamanlardaki ta­ rihsel, topl umsal ve antropoloj i k çal ışmalar farklı bir şeyl eri ortaya koyuyor. Örneğin, artık biliyoruz k i " homoseksüel" kavramı çok yeni kökenlidir. "Homoseksüell i k" i fadesi 1869'a kadar ortaya ç ıkmamıştı ve ho­ moseksüellerin bir cinsel türe ait oldukları düşüncesi, -sözde seksi fen biliminin içine koyan- 1944 sonlarıyla 20. yy başlarında Bat ıda ge­ lişmiş, seksoloj i n i n bul uşudur . 11 Tabi i ki bu, eşci nsel erotik eylemin, bundan önce olmadığı an­ lamına gelmez. Tam tersi, bu konuda çok sayıda del il vardır. Yine de, şu an ona yükled iğimizden farklı anlamlar taşıdığı da gerçektir. Açıkça söylemek gerekirse, homoseksüellik, cinsell iğin lüm­ biçim lerinde olduğu gibi, farklı kültürlerde f arklı anlam lar kazanır, bu o kadar fazl adır ki, farklı tarzları birleştiren herhangi bir ortak nitel i k bulmak zorlaşır. Yine, dünya bazında, tarihçiler artık farkl ı kültürlerin eşcin�el i l işkilerle uzlaşma çabalarının iki önem l i modeli n i araştı rmaya baş­ lamışlardır. Batıda gene l likle egemen olan model, erkek eş­ cinse l l iğini kadınlıkla birl eştirmektedir. Homoseksüel istek duymak, erkeklerle i l işki kurmak arzusu birey i n kendisini ;·gayri-erkek" olarak tan ı m lamasıyd ı. Bu yüzyı l ı n ilk yarısında homoseksüel hakları des­ tekl eyici leri homoseksüellerden "üçüncü" ya da ';aradaki" cins diye söz ederek, homoseksüellerin ne tam erkek ne de henüz tamamen kadın o lmadığı düşüncesine tutarlı l ı k kazandırmaya çalışıyorlard ı . Diğer önemli model, b u kitabın Müslüman ülkelerde egemen ola­ rak gösterdiği modeldir. Bu, asl ı nda, erkek eşcinsell iğine, açı kça be­ lirlenmiş kesin sınırlamalarla izin verir, en azından göz yumar. Aktif oldukları ve partnerleri oğlanlar ya da bazı duruml arda kadınsı er­ kekler (yani tam Batı model i ndeki gibi "gerçek erkek olmayan" er­ kekler) o lduğu sürece erkekler, toplumsal kınama olmadan, başka er­ keklerle seks yapabi lirler. Bununla birl i kte, Batıdan getirilmiş olan dışında, bir ''homoseksüel " kavramı. homoseksüel fikri ve eşcinsel yaşan� biçimi yoktur. B i rçok Batılı eşcinsel , uzun zamandan beri, cinsel bir cennet bulma umuduyla İslam dünyasına yolculuk etmişlerdir. Gerçek daha da karmaşıktır. B irincisi, erkeklere tanınan cinsel ayrıcalık, cin­ sellikleri ve sosyal özgürlükleri sıkıca kontrol edilen kadınların za­ rarınadır. iki ncisi. gerçek erkekliğin yaygın nosyonları na uymayan bu yetişkin erkekler (yani efemine olan yerl i erkekler ya da yalnızca eş­ cinsel yaşam sürmek isteyen ler veya Batıl ılar) genell i kle aşağılanır ve adam yerine konmaz. Fakat üçüncü bir nokta da (bu k itabın ortaya koyduğu gibi ), aynı derecede öneml i : Fas'taıı Afgan istan'a kadar.bütün Mi.i sli.i man ülkeleri 12 birleştiren ortak yönler olsa bile (yaln ızca dinsel kültür değil), büyük farklılıklar da görülür. Ortak yönlerin büyük bölümü. Büyük İs­ kender'den Osmanlı Türkleri'ne kadar aynı hükümdarl ık sistemi ola n uzun bir tarihsel ilişkiden kaynaklanır. Cinsel adetlerin birçoğu, ger­ çekte, homoseksüelliği aşağılayan İslam ' ı n yükselişinden daha önce başlar. Fark l ı l ıklar çok sayıda faktörden kaynaklanır: uygulanan İslam kanu nunun derecesi, değişik Batı koloni lerinin ve yasal sistemlerinin etkileri ve böylesine geniş bir alan içindeki kültürel çeşitliliğin kesin etkisi. Tabii bu kitap, tüm bu çeşitliliği vurgu la mayı amaçlamıyor. Bu­ nunla birlikte iki noktayı net şekilde ortaya çıkarıyor: Birincisi, çok açı k bir biçimde, eşci nsel erotizmi ve ideal erkek arasında ki ilişkiyi tanımlıyor. Sonuç, yanlızca homoseksüelliği değil tüm cinsel kültürü aydınlatmak. İkincisi , hızlı gelişme konumundaki Müslüman ül­ kelerin düşünce tarzını vurguluyor, Bu, tarz. İran' ın anti-yenilikçi ve dinci tutuculuğundan Türkiye' nin büyük şehirlerinde Batı lı bir eş­ ci nsel yaşam �arzı geliştirmek için tüm zorluklara rağmen yapılan atı­ lımlara kadar birçok farklı biçim alıyor. Gerçekte, gördüğümüz eski Batı ve Doğu diyaloğunun başka bir biçimidir, bazen karşı karşıya gelerek bazen karşılıklı yararlar sağ­ layarak. S üreç i çi nde eşcinsel erotizminin anlamı büyük birolasılıkla değişecek. Bu kitap, ayn ı bir fotoğraf gibi, 'Müslüman ülkelerin dönüm noktasındaki cinsel kültürünü ele almaktadır. Bu kültürün laik Batıl ı modele mi daha çok yakınlaşacağını, yoksa yeni bir din ; bas­ kının etkisiyle mi gerileyeceğini yalnızca zaman gösterecek. Oldukça kesin o larak söylenebi lecek tek şey aynı kalmayacağı. Je.ffrey Weeks 13 GİRİŞ İSLAM ülkelerinde cinsell i k efsanelerle çevrilidir. Müslümanlar ge­ nellikle aşırı duygusal, cinsel olarak zali m ve sapık olarak tan ı nı rl ar. Modern B atı düşüncesi , hala Doğu cinselliğiyle i lgili önyargılara sahiptir. Bir tarafta, İslam, homoseksüelleri ölümle tehdit etme de­ recesinde anti-homoseksüel olarak görülür; diğer tarafta eşcinsellerin çoğu Müslü manların biseksüel olduğuna i nanırlar. Tanca'daki B at; l ı homoseksüeller kolonisi , kolayca elde edilen oğlanlar ve erkeklerin destanını çevreye yayarlar. Eşcinsel uzmanlar bile, örneğin homoseksüelliğe olumlu tavırların ara ştırmasında, İslam toplumunu idcalle�tirmişlerdir. John Boswell (Christianity, Social Toleronce and Homosexuality adl ı e�erinde, (University of Chicago Press, Chicago, l 980) "Müslümanların çoğu eşcinselliğe hayran lı kla olmasa bile kayıtsızlıkla yaklaşmaktalar" (s.194) der ve "İslamiyetin, e�-cinscl c inselliğine karşı tavrı ge­ nellikle olumludur." (s. l 98) diye devam eder. Bu cümleleri des­ tekleyecek hiçbir kanıt sunulmaz. M ichel Foucault. Histoire de la Se­ xualite adlı eserinin ilk cildinde İslamiyeti, daha sonra vazgeçtiği bir 1eref Unvanı olan "ars erotica" diye sınıflandırır. Teoride ve pratikte. cazibe yerini hayal kırıklı ğıııa bırakır. Bu k itabı basmamızın se bebi, Avrupa eşcinsel hareketi n i n Türk ve Arap göçmenlere ve Ortadoğudaki seks turizmine karşı tutumunu tartışmaktı; bu, beyaz eşcinselleri n . "renkli" taraftaki kültürel fak­ törlere aldırmaksızın. takındıkları "ırkçı" tutumu odaklayan bir tar­ tışma. Bu, kısmen, İslam toplumundaki c insellik hakkıııda bilgi ek­ sikliğinden kaynaklanmaktadır. Sir Richard Francis Burton' ın Alf Leila wa Laila (Bin/Jir Gece Ma­ salları, Benare: Kamasutra Soc., 1885- 1 O. cilt ve 6. kaynak)'nın çe­ virisiyle ilgili ünlü makalesinden beri islaın toplumunda erkek erkeğe 15 c i nsell i k ve erotizm konusunda geniş çaplı İ n g i l i zce bir çal ışma yok. Bizim bu kitabımız İslam topl umunda erkekler arasındaki cinse l l i k ve erotizmle i l g i l i i l k detay l ı çalı şma. Encylopedie de /'lslam (Paris) ve Encyclopaedio of Jslam (Le­ iden) adl ı tanı nan eserlerde Profesör Charles Pel/at tarafından yazılan "Li wat" baş l ı k l ı makalenin yay ı n l andığı 1 977 yılına dek bu kon uyu ele alan "doğu uzmanı " bir eser yok. O makale bu kitapta (Arno Schw itt' i n notlarıyla) yer al maktadır. Bu eser "eşc i n sel araştırmaları"y la i lg ilenen herkes i ç i n ha­ zırlanmıştı ı , özel l ikle antropolog, doğu di ileri ve edebiyatı uz­ man ları , tarihçi ler, seksologlar ve karşılaştırmalı hukuk öğrencileri. Araplar, Türkler ve İra n l ı l ar ile (turist, göçmen i şçi ya da sadece bir göçmen i n arkadaşı olarak) i l işkisi olan herkes için yararlı olacaktır. Makaleler, aç ı k sözlülükle yazılmış yazılardan araştırmalara, basit tanımlamalardan akadem i k tezlere kadar çeşi tl i l i k göstermektedir. Lütfen unutmayın: B i z, kendimizi, İslam ' ı n coğrafi özüyle sı­ n ırl ıyoruz. B u da Arap Dünyası, İran, Türkiye ve Afgani stan' ı içe­ riyor; Moritanya' dan Özbekistan'a uzanan bir bölge. H i ndistan, Doğu Asya ve Kuzey Afrika'daki İ s l am toplumları bu kitabı n alanı dı­ ş ındadır, çünkü bu toplumlar hfila yoğun bir biçimde İslamiyet öncesi kültürleri sürdürmekteler. · Bu kitap yaln ızca erkekler arasındaki cinsellik ve erotizmi i n­ celemektedi r. İslam toplumunda kadı n ları n dünyası çok kapal ıdır, çok azı açığa ç ı kar. B ir erkek için kadınların dünyasına girmek ola­ naksızdır. B u konuyla i l g i l i , kadın antropologların yaptıkları araş­ tırmal ar çok yeni başlamıştır. B u kitabı hazırlamamı zda yardımcı olan herkese çok teşekkür ediyoruz. B i r kaç isim verel i m : Anke von Kügelgen, Debbi e Sofer, Gerd Hekına, Toın Morrison , Jack Huberınan, Nick Perrenet ve çeşitli böl ümleri gönüllü olarak çeviren çevirmenler ve başlangıçtaki ufak tefek işleri hal letmemiz i ç i n bağışta bul unan The Stichting Ste­ unfonds Roze Front. Arno Schmitt Jehoeda S(>f'er 16 ERKEK ERKEGE CİNSELLİGE FARKLI YAKL\Ş IMLAR: FAS'TAN ÖZBEKİSTAN' A EROT İZM BEŞERİ COGRAF''A Arno Schmitt BU KİTAPTA yazılanlar ıııüslürııan nüfusun ya�adığı ülkeler, yanı İran, Türkiye ve Arapça konuşul,ın ülkeler ile ilgilidir. İslamiyeti sonraJan kabul eden Kuzey Afrika, Güneydoğu Asya ve Hindistan daha farklı uygarlıklar geliştirmişlerdir. [slaıııııı nıer­ kl';,inin. Büyük iskender yönetiminin (Kuzeybatı Afrika dahil) ya da Roıııa İıııparatmluğu 'cildiı Bırnıı rhli'<llL ;ı-,ıJ \ah udi 'e lran · ın >.;ınırları içinde olması raslantı ılgıkndiğiıııi;, ıc .. iyi de­ ıııüslüıncınlar" değil birçok hı­ inançsızı içeren is lanı uygarlığı üyeleridir. Ne ra,Lıntıdır ki. ne Mü-;lüınan uygarlığı ne de din çölde ge­ lı".:ıııcdi. Mch.ke ıicıri bir şehir. Medine ise bir tarım arazisidir ve kla­ -,ik blaııı. Suri:-e ve Mempotaınya'da �ekillenıni�tir. lslaııı uygarlığı, Bizans ve hatta batı ortaçağ hıristiyan uygarlığı kadar Helcnistiktir. Sözde Araplar. Anıın, Kıpti ve Yunanca konuşan atalarınrn Helenistik davranış ve inançlarını sürdürdüler. Teorilerinin bazılarını Yunanca ınetinleri okuyarak öğrendiler; .örneğin normalde penisin unında biten bir sinirin. heıı ı cinsleriyle cinsel ili�ki kurı: maktan ho�lanan bi r erke ğ i n anüsünde olduğu gürü�üııü . Ayrıc a, ço­ cuğun c i nsiyet i n i n "sağ ya da sol'' tarafla bel i r l e n di ğ i n i , yan i, sperm ya sağ ya d a sol testiste üreti l ir, yumurta ya sağ ya da sol yumurtal ıkta üretil i r ve rah m i n sağ ında ya da sol unda dölle n i r. E�'t:r h er üç faktör de "sağ" ise, çocuk kadı nlardan etki lenen tam bir erkek, eğer üçü de '·sol " ise. (;ocuk normal bir di�i olur. ı�aktör l erirı birazı n ın "sağ"darı biraz ı n ın "sol"daıı olması erkeksi kad ı n l arı n . travestileri n, hem­ cins lerinden ho� l an a n erkek l eri n ve d i ğer "anormal lerin" olu?ına�ı na neden olur. 1 Köy l ü l e rde ve göçmen halkl arda oğl an c ı l ı k kavramı yoktur. Çünkü erkek çocuk ögrenıncsi gereken her şeyi babasından öğrenir 2 aına i l eri uygarl ıkl ar deneyi m l i erkeklerin, oğl an l arı sevgiyle eğ it­ meler i n i mot i v e etmek i ç i n . ki bu Yunan köken l i d ir, onl arı n erotik \'e-­ kic i l i ğ i ne gereks i n i m duyarlar. . Hepsi tek bir k ı t a ve yapısı n ı şehir h a lkı, köyl üler ve göçmen ler aras ı ndaki beşeri ve t ar i h i e tk i l e ş i m l e bel i rleyen ayn ı coğrafi böl ge (eski d ü nya �·öl ku�a ğ ı n ı n k ı ş yağmurl ar ı s ı n ı rı ) o l m as ı n a karş ı n, de­ ği�ik ü l ke ler arası nda büyük fark l ı l ıklar vard ı r. PSiKOLOJi Psikoanalitik3 bakış açısına göre, homoseks üe l liğ i bir başl angıç noktası ol arak a l mak ve fark l ı topluml arda nas ı l hiçi ııılerıd i ği n i i n ­ cele mek o l a s ı d eğ i l d i r. En uygun yaklaşım, erkek çocuk l ar ı n ı n ye­ tiş t i ri l i�l eri n i , çevre l er i n dek i i nsanların tutum ve d a vra n ı�larıyla n ası l biçi m le n d ik l erini ve d aha sonra genç ve yeti şki n erkek dav­ ran ı ş l ar ı n ı i nc e l emektir. Doğul u hir oğl a n ı n �ek i l l e n merniş orji n a l cinse l l i kten bir ye­ t i şki n i n toplum taraf ı ndan şek i l le ndiri l m i ş c i nsel l i ğe gel i ş i m i n i i n­ celerke n , Eski Yunanistan ve İslam devletleri arasında bi rçok ortak nokta olduğunu fark ett i k . Her iki uygarl ıkta da kadı n l arın ve ço­ cukl arı n clnınestik rol l er i i l e erkekleri n toplumsal rol leri arasında büyük ayrı m l ar v ard ı r. l3ıı ayrıııı. ıııiislüıııanlığ:ı savuna n l arııı i d d i a ettikleri ''ayrı ama eşi t" ıııese lesi değ i l d i r. Erkekler. ken d i l er i n i n. fiziksel, beyinsel ve ah­ l aki yönden daha güç l ü ol duğu ve kad ı n l ar ı n . �'.ocuklarııı , kö l e l eri n, 18 farklı mezhepten olanların, hadımların, barbarların c,;ift cinsiyctlilerin ve travestilerin aksine, içgüdü ve duygularını kontrol edebildiklerine inanırlar. 4 Bütün bu gruplar ve gayri müslimler, sekste olduğu k�ıclar, eko­ noıııide, dinseİ törenlerde, kanunlar kar�ısında ve politik alanda ay­ rımcı davranışa hecleftirler. İçe girmek erkeklerin hakkı, üstte olmak ise görevleridir.5 Herhangi birinin kendi kölesi ya da bir lııristiyanla homoseksüel ilişki kurrmısı yalnız toplum kukçular tarafından da meşru sayılabilir. 6 tarafından değil, hu­ Kadının koc asından aşağıda olduğunu kesinleştirmek için, ka­ dının ailesinin kocanınkine göre ne ekonomik ne de sosyal bakımdan üstün olmaması gerekmektedir. (Bu Eski Yuııan'daki uygulamanın benzeridir.) (kafô '(ı). Aşağıda olmayı kesinleştirmenin bir başka yolu ise yaştır: genelde kadını ıı kocadan gene,; olması gerektiği kabul edi­ lir. Bu ayrıcalıklar erkek üstünlüğü ile belirlenmiştir, aına gerçekte bu üstünlüğü onlar yaratırlar. İlk sosyalleşmenin anaerkil ortamda olması, Klasik Yunan'dakiniıı aksine, oğlanın kendisini. baslangıçta kadınlarla özdeşleştirmesine sebep olur. 7 Annesinin gözünde küçük çocuk erkeğin rolünü üstlenir. Donıestik ortamla uyumsuzluk (genellikle aniden ortaya çıkar) ve oğlanın kendine yer edinmeye çalıştığı (aynı zamanda saygın ve diğer erkeklerin önünde eğildiği8 erkek toplumuna 9 geçiş sadece tutarsız bir erkek kişiliği geliştirmesine neden olur. Bu tutarsızlık genellikle rnaço davranışlarla saklanır. Cinsel istek ve korunma isteği bilinçaltında homoseksüel ilişki ve incinmez görünme arzusuna dönüşür . Yetişkin erkek, babasıyla olan ilişkisinde "hiç erkek·: olarak kalır.10 Son bir nokta: ilk doğanla, küçük erkek kardeşleri arasındaki fark. İlk çocuk annesi için daha önemlidir. Salt onun varlığı, toplumun gö­ zünde annenin değerini artırır, en fazla sevgi ve ilgi ona yöneltilir: ondan daha üstün tek kişi babasıdır. Küçük erkek kardeşlerin durumu ise daha farklı olabilir. Bu yüzden. birçok küçük kardeşin kaçınılmaz bulduğu etkilenmeye boyun eğmeye istekli olan bir ilk doğmuş gen\:le karşılaşmamış olmam �aşırtıcı değil. 19 SOSYAL DiLBJLiM (LiNGUiSTiK) 1 D i l ve gerçekli k b i rbirini etki l er. Dil sadece gerçeğin olduğu gibi yansı ması deği ldir: yani duru mun, nesnelerin, i l i şki lerin ve dav­ ranışları n aynası değildir. Dünya görüşümüzü biçim lend irir: ger­ �·ek!iliğimizi yaratır . Sosyal h i r grubun dili onun varlığının ve dü­ şünc(;flcrin bi rçoğunu ortaya koyar. D i l i miz, siyah ve beyazı görmemizi sağlar ki "gerçekte" bu nlar pembe domuz, fi ldişi. fıstık, kay ı n , zeytin yeş i l i ve sarı katı lıııış bronz, kahve ve maun ve fındığın farkl ı tonları d ı r. Dilimiz, homoseksüelleri görmemizi sağlar ki ''gerçekte" yüzlerce kriterle sınıflandırı labi len b i nlerce değişik türün s ek s üel işlevi ni icra eden erkeklerle kadınlar vardır. Bu kriterler: - i lgisi olan i nsanların sayısı - yaşl arı - din leri - etn i k grupları - cinsiyetleri - olay ı n geçtiği yer - kur yapma süresi - eşleşmede aşkı n , şiddeti n , paranın ve so sy al baskının rolü - olayın uzunluğu - olayın fiziksel tekniği . . . . . . gi bidir. John Boswell' ııı Revolııtimı.ı. Uııiı·cısolı l'l' Soıwl Cuıegorie.ı 'inde 1 1 (un iversalia non real ia, sula nornina su nt) be n i nı se n cn felsefi dilde )a da bizim i ncelememizde i fad e edilen ana ııokıa: di lden. sosy al al­ gılamadan ve istisnalardan bağımsız hoınos ek s üelkr i n ol m ad ı ğ ı dı r . Dil, insanları etkilemeden sınıflandırıııaz. Hoıııuscbüellik oııcc i n­ sanların lwynindc olu�ur. Sonra ke n d i l er i n i hoıııw.ck.'>Liel olarak gören Öne..: lıo·­ nıo�cksüd rolü vardır ve ba7ı insanlar bu rolü se�·cr ya da buna zor­ insanlar ortaya çıkar ve artık lıoınoscksliellcr lanırLır, artık li o ın o s c k s ü ellc r vardır. \ardır. hıkat Kuzey Afrika ve (iüncybJtı A,ya'da hu1tıo-.eksüellik, bu an­ lamda bir sözcük ya ı ur. da i ıısaıılarııı be) i n l e rin d e biiyle bir kanaııı yok­ Bu kurala istisna yalnızca benim tezimde var: son yıl larda Tür­ kiye'de e şc i nse l toplumuna benzer bir şey oluştu ve bu süre içinde Türkçe' de homo-sex-ual-ity ' i n tam çevirisi olan eşci ns-el-lik akımı ortaya ç ıktı ve "kadınsı erkek" eski anlamını yitirmeye başladı. SEKSOLOJi Böylece. eğer bu son gel işmenin süresini önemsemez. b irçok İs­ lamik dönemde olduğ u gibi, durumunu dikkate alırsak şu sonuca va­ rırız: Müslüman Kuzey Afrika ve Güneybatı Asya toplumlarında erkek erkeğe cinsel lik öneml i bir rol oynar. Fakat bu toplumlarda "ho­ moseksüel ler" yoktur, "homoseksüell ik"sözcüğü yoktur. Bu kavram tamamıyla yabancıdır. Hatta heteroseksüeller dahi yoktur. Oğlancllık Kuzey Afrikal ılar ve Güneybatı Asyalılar için, erkekleri n her türlü varl ığ ın içine girmekten hoşlandıkları b i l i nen bir şeydir. Bazı er­ keklerin oğlanları kadınlara tercih e tm e leri anlaşılabilir. Tüm erkeklerin çocukça (oğlanvari) güzell ikten etkilendikleri kabul edi l m i ştir. B i r çoğu oğlanlara aşık olur. Birçoğu onlarla se­ vişmek ister ve haz ısı bunu yapar. Hanbali 12 hukuk bilgini Ibn-al­ Gauzi (ölümü 597/1200)13 şöyle yazmış: "Kim k i güzel bir oğ lana ya da gence bakarken asla istek duymadığın ı iddia eder, o bir yalancıdır ve eger biz ona inanırsak o bir hayvandır, i nsan değil ."14 Yine de istemek yapmak değ i ldir. Birçok gerçek müsli.iman buna dayanacak ve Peygamberlerinin şu sözleriyle huzur bulacaklar: ''Kim ki tutkuyla sever ve iffetin i korursa şehi ttir," yani ce'n nete gider. Şahsen ben, bunu homoseksüel l ik olarak adlandıracağım: en­ tel lektüel şiirde sıkça vurgulandığı gibi çocuk (oğlan) güzelliğ ine du­ yarl ılık olar"cık değ i l . "Bu örnekler de diğerlerinde olduğu gibi, cinsel obje (nesne) hemcinslerden biri değ i l , her i k i cinsin de tipik özel­ l iklerin i birleştirmiş biridir," ya da şunu ekleyebiliriz 1 5 her iki cinsin de tipik öze l l i kleri nden yoksun kişidir. Oğ lanları etkilemek kolaydır, bu bakımdan erkeklere oranla hayat deneyimi ve bilgisi daha az olan kadınlara benzerler. D iğer yönden ise. oğlanlar. erkekler ·için kadınlardan daha tanıdıklardır; heps inden önemlisi. bir oğlanın duygulan bir zamanlar kendi duygulanydı. 21 Yetişkin E,rkekler Arasında Homoseksüellik Erkekler tarafından "kullanılmaktan" hoşlanan hazı oğlanlar huna izin vermeyi sürdürürler. Eğer tedhirli yapılır, verici evlenir ve çocuk sahihi olursa kimse umursamaz. Fakat her zaman kadınlardan uzak duran birileri oldu: bunlar dansör, şarkıcı, fahişe oldular.1 6 Fas'ın kırsal bölgelerinde bazı bahalar lıfıla tarım işi i<.,·in yeterli güçte ol­ mayan bir oğlanı bu mesleğe feda ederler.17 (Modern) şehirlerde bunu bir meslek olarak yapmadan ve tek kimliği "verici" kılmadan er­ keklerle birlikte \'e pasif durumda olmak olasıdır. Oysa oğlanlarla aşkın normal olduğu ve biyolojik olarak bazı er­ keklerin ''kullanılmaktan" hoşlandıklarının bilindiği Kuzey Afrika ve Güneyhatı Asya' da. bir erkeğin yetişkin erkeklerle homoseksüel iliş­ kiyi tercih etmesi tamamıyla aıılaşılınazdır. Aynı derecede garip kar­ şılanan düşünce de bir erkeğin aynı adamı "kullanması" ve onun ta­ rafından "kullanılmasıdır." Böyle bir durumda en iyi şey, o kişiler hakkında konuşmamaktadır. fakat eğer biri konuşacak .olursa bu ge­ nellikle hir "erkek" ve ''daha az hir erkek" yalanını yaratmak içindir: "becermeyi" seven biri ve bir arkadaşı memnun etmek için buna kat­ lamrn biri. Erkekler birbiriyle ilişkide dönüşümlü rol oynarlar demiyorum. Demek istediğim, bir erkeği "kullanmak'' isteyen bir erkekle, başka bir erkek tarafından "kullanılmak" isteyen bir erkek arasında sosyal bir rol yoktur: Ne hoş görülen ne de ayıplanan bir rol; ne acınan bir rol ne ele psikolojik bakımdan hasta bir insanın rolü: ne toplum dışı bir rol ne de bir azınlığın cüretkar rolü. Yine de ortaçağ halk ede­ hiyatının sonlarında bu izlere rastlıyoruz. Bu yüzden bir erkek ''kullanıldığı" zaman bunu unutur ya da bunu alkollü olmaya bafdar ya da zevk almadığını düşünür. KÜLTÜREL ETKiLEŞiMIN SOSYOLOJiSi Yineliyorum: En normal olan. oğlanları "kullanmaktır." Verici erkek için, eğer evli \'e bir babaysa bu çok normaldir. Oğlan i�·inse en iyisi bunu ek�tra-seksüel yararlar için yapmaktır: yani armağanlar, iyi­ likler, mevki sahiplerinden yardım ve eğer fakirse para için. Fakat 1 (ı yaşlarında bırakmalıdır. Ne kadar uzun süre devanı ederse olacaklara o kadar çabuk teslim olur; bu da adı için daha kötüdür. 22 Bir erkek başkalarının kendisini "kullanmasına" izin vermemel idir. Aksi taktirde eğer d iğerleri biliyorsa ismini ve onurunu kaybeder. Kesin çizgi sır olarak saklanan olayl a birçok kişi tarafından bilinen olay arasında değil, birinin arkasından konuşulanla onun varl ığında söylenenler, ded i kodularla herkesi n bi ldiği arasındadı r. İnkar için her zaman bir fırsat vardır, her an başkalarının bildiğini anlamamazlıktan gelebili rsin. Herkesin bildiği hir şeye kimse dikkat çekmedikçe kişi öneml i sosyal ilişki leri neyin zedeleyebi leceğirıi önenserneyehil ir. Açı k bir kural var; "kullanı lan" sen olamazsın. Pakat bu gerçekte �u demektir: Birinin "kullanıldığını" söylemek sosyal i lişki leri ze­ deler. Söz konusu erkek, kızlarla da '\ı kıyor" ve hatta daha iyisi evli i se göz yumul ması çok daha kolaydır; "yal nızca beceremeyen kişi baş­ kaların ı n kendisini becermesine izin verir" denir. l 970'1erde Somali kıyısında geçen bir hikayeyi anlatmama izin verin ; "Ahmed. bazı temel İslami bilgileri öğrend iği Suudi Ara­ bistan ' a gitmiş genç bir adamdır. Eve döndükten sonra çocuklara Kuran öğretmede babasına yardım eder. B i r gün Muhammed ' i n so­ yundan biri camiye geli r ve orada oğlanlardan biriyle cinsel ilişki kur­ maya çal ışır. Çocuk kaçar ve öğretmeni ne anlatır. Öğretmeni iki se­ bepten dolayı rahatsızlık duyar. B irincisi, onun anlayışına göre homoseksüel lik islaın'a terstir. İkincisi. cami "Tanrı ' nın evi"dir. hu sebeple de en temiz yerdir. Muhammed' i n soyundan olana gidip ca­ miyi terk etmesini ve bir daha geri gelmemesini söyler. İnsanlar Ahmed ' i n davran ışını onaylamazlar ve çocuklarını onun dersleri ne göndermeyi keserler. .. Muhammed ' i n soyundan oları, Ahmed' irı, Suudi Arabistan'da eğitildiği için. i nancını kaybettiğini ve camiden kovulması gerektiğini söyler. Ahmed kasabayı terk etmek zorunda kalır ve Moınbasa'ya gidip pazarda hamallık yapar."18 Kötü sayılan kullanılmak değil. bundan zevk almaktır; hoşlandığını göstermek suc,:u art ı rır. Kul lanıl maktan karşıl ığında bir şey aldığın ya da buna zor­ landığı n için rahatsızlık duyuyorsan bu kötüdür. Fakat bundan zevk almak daha da kiitüdür. Fakat bununla ilgili küçük bir problem var: B i rçok müslümana göre ana! düşkünlüğü çok d a garip değildir. Kişi, tadını öğrenip müp23 telası olmamak için kesin l i kl e homoseksüel i l i şkiden kaçınmalıdır. Bulaşıcı bir hastalı k gibidir; insan bir kez yakalanırsa kurtulması çok zordur. Erkekler 15 ya da l 6 yaşında bu işi bırakır ve bir zamanlar izin verdiğini/ rahatsız olduğunu/ zevk aldığı nı unutur. Tüm bunlara karşın ben, homoseksüeller ve homoseksüell i k için kökten gelen bir sözcük yoktur diyorum. SOSYAL DiLBiLiM (LiNGUiSTiK) 2 Klasik Arapçada homoseksüell i k anlamında bir sözcük yoktu; modern sözlüklerde verilen çeviriler ya "homoseksüel l i k"in sonradan uydurulan harfi harfine çevirileri d i r ya da tamamıyla yanlıştır. İlk kategoride al-ğinsiya al-mitliya (aynı-cins-iyet) , al-mail al-ğins al-mumatil (aynı cinse istek) ve istiha al-munıatil (aynı cinsel tut­ kular)' dan söz etmek istiyorum. Tüm bu terimler yenidir; eğitim l i Arapların çoğu tarafı ndan "pasif olarak'' anl aşılsa da, doktorların ve sosyologları n sözcük dağarcıklarında bile "aktif' olarak yer al­ mazlar. 19 "Yanl ış Kategori"si nde en önemli sözcü k "liwat"dır. Birçok söz­ lük bunu "homoseksüell i k" olarak çevirmiştir. İnsanların çoğunluğu­ Araplar da dahil-sözlüklere güvendiklerinden . (bu yüzden bir gün sözcük gerçekten homoseksüell i k anlamına gelebil i r) eski Arapça­ Arapça sözlüklere dönmeme izin veri n. Bunlar liwat sözcüğünü amal gaum lüt yani Lut'a halkının dav­ ranışları olarak açıklarlar. B u nda eylem söz konusudur; eği l i m , ka­ rakter özell i ğ i ya da genetik hata değil. Liwati n tam karşılığını bulmak için, Kuran' ı n Lut halkının dav­ ranışlar hakkındaki açıklamalarına başvurabiliriz. (Yii 80-84;IX 70; XI 77-8l;XV 58-77;XXI 74-75; XXII 43;XXYI 1 60-1 75;XXVII 54- l 7;L l 3;LIII 53:LIV 33Ayrıca, aynı kökten gelen sözcük ya da sözcüklerin bulunduğu her tür Arapça metn i inceleyebiliriz. Ama önce Arapça sözcüklerin yapısı hakkında bir şeyler açık­ layalım ve "erkek erkeğe seks ve erotizm sözcük dağarcığı"nı daha gen i ş i nceleyeli m . 59;XXIX 28-35;XXXVII l 33-136; XXXVIII 40). 24 Tüm (düzenli) sözcükler i n üç ünsüzlü bir kökü vardır: ası l anlamı bunlar taşır . Ü nlüler ve bazen örnekler, son ekler ve ortadaki ünsüzün çiftlenmesi gerekli doğruluğ u sağlar . k tb kataba kitab kuttayib katib kutubi kutab kitaba maktab miktab i ktitab aktaba katab a takatab a "yazma" düşüncesini belirtir (fakat bir sözcük değildir ve sesi yoktur) yazdı (yüklem i n en yalın hali) y az ı l m ı ş şey , k itap broşür katip (yazman) k itapçı yaz ı okulu (ve Kuran okuma) y azma (işlem i) y azı y azılan yer, 'ofis daktil o kay ı t yazdırmak= d ikte ettirmek mektuplaşma y az ışma Biçimler yalnızca, anlamın isteni ldiği gibi verilebildiği, asıl kökün ses değişikl ikler i değ i ldir . Kendi kendiler i ne bazı anlamlar taşır; baş­ taki ma (aralar ı nda ünlü olmayan, arka arkaya iki ünsüz ve dar bir ün­ lünün takip ettiği) yer belirtir: ibadet edilen yer= cami bir şey biriktirilen yer= depo mahzarı ta ve onu takip eden geniş, ikinci ünlü karşılıklı i lişkiyi bel ir tir: masgid y az ışmak c i lveleşmek Ş i md i "birbir iyle sevişmek", "birbiri n i becermek" "birbirini emmek" gibi sözcükleri incelemek i lginç olacak. Tüm bulab i ldiğim takataba tasafaha 25 "birbiri ıılc yakın dost o l mak", "birl ikte yaşamak" (seks kasted i l miyor) a n l am ın a gelen ta 'asarıw; ''birbi r i ne dokunmak, c i nsel i l işkide bu­ lun m ak" a n l am ın a gelen hasara burada ta o l madan ayn ı katoba "ıncktupl a�nıak" ve i{anw'([ "(hetero) c insel i l i şkide bulunmak"da ol­ duğu g ib i kaqı l ıkl ı i l i şkiy i bel irtmesi ne rağmen ve son ol arak "bir­ biriyle oynaşmak, seks oyun l arı yapmak (-ön sevişme değ i l-masum oyu n l ar, örneğin i�:e girmeden seks) a n l amımı gelen tala 'ba. ".ikmek''iıı Arapça o l arı çoğu aıı l a m d a�ın ı ıı i şdcş ha l i yoktur. Size birkaç örnek vereyi m; tam a n l am l ar ı nı epey aç ı k l ayıcı buldum. rakaba sürmek (tam a n l a m ı : sürdü) daraba vurınak=darraba=evci 1 !eştirmek dahala içe g irmek, tan ı tmak aulağa sokmak walağa girmek, içe girmek wagaba del iğe koymak tagaba delmek wati'a ayak koymak, ata bi n mek, kapl amak, . ikmek iftarasa sevi ş mek, yay rn ak=farrasa kapl amak. d ü ­ zeltmek (ortak görüş; üstte yatmak) safida + safada vurmak, b i n mek, k aplamak, beraber ya- ş a m ak saffada del mek. şişe d izmek 26 gara'a vurmak dara'ala etrafınd a dönmek waga'a saldı r m ak, .ikmek = auga'a = aşağıya çekmek naka . ikrriek na baka hor görmek, suisti m a l etmek, tecavüz etmek gahara üstlinlük sağlamak afağa oğlancı l ık etmek (öl ül erle) ' afğ =o nikiparmak b ağ ı rsağı Oğlanc ıyı belirten sözcükler şunlardır: fa'il sani ala dabbab aktif, yapan kimse yapan kimse, işçi üstteki kişi (birinin üstünde) sürünen gıılom-pare yaygın Acemce bir sözcüktür; gıı/om Arapçadır ve "oğlan" demektir, pare i se "parçalayan kişi" anlamına gelebil ir. (Os­ manlıcaya kulaınpare olarak giren bu sözcük modern Türkçede kul­ lanpara "para alan kişi"* ve modern Yunancada koloharas "anüse giren" anlamını alı r.) Başka b i r Acemce sözcük olan sahid-bazı'nın tamamen değişik çağrışımları vard ı ; sahid Arapça'dır ve gerçek anlamı '·tanık" ve "i nancı uğruna ölümü göze alan==şehit"tir; Sufi konuşma tarzında "Tanrı'nın güzel kulunun tanığı" olarak tanımlanır, çünkü oğlanlar o kadar güzeldir ki onları ancak Tanrı yaratmış olabilir. Mısır argosunda bitul 'iyal "çocuklarla ilgili k işi" (oğlanları ya da erkek leri "kullandığına" bakmaksızın) her luti! oğlancı için kullanılır. "Kullanılmaktan" hoşlanan erkekler arası ndaki argoda, kendilerine "kadın". ( Kahire' de kudyanaJ2° partnerleri ne de "erkek" (Kahirede /Jargal, genellikle ragel) derler. Türkçe sözcük keskin (==oğlancı) "keskin, güçlü, akti f, içe g iren" anlamında kul lanıl ır. Tüm bu sözcükler, luti ve sahid-hazı 'yi diğer erkeklerden ayıran karakter özell iklerin i değil, eylemi ya da tercihi belirtir. Evl i bir erkeğin oğlanları tercih etmesi, klasik müziği pop müziğe ya da kepek ekmeğini beyaz ekmeğe tercih etmesinden daha farklı gö­ rül mez. Ru birçok sözcüğün oğlancıyı belirttiği anlam ı na gelmez: maf'ül pasif a asf l alttaki kişi· madbüb 'alaihi biri n i n üstünde sürünen * ç .n. 27 malüt bihi manyak oğlancı .iki len (modern Türkçe'de çı lgın. aptal demektir.) Türkler "başkaları nın kendisini yapmasına izin veren kişi" için . iktiren sözcüğünü kullanırlar. Ma 'hün yapı lmak isteyen k işidir, Türkçe'de bu kökten gelen sözcük; ilme "yapılmaya gereksinim duyan" ve Acemcede o/mai. Acemcede özell ikle etkili bir deyim var­ dır: koni kıç, kıçı delik (Türkçede puşt kıçı delik anlamında kul­ l anı l an başka bir Acemce sözcükten gelmiştir). Arapç'ada hulag "anüsün patoloj i k c insel uyanışı" sözcüğünün (ve halagi "yapıl mak için patoloj i k istek duyan kişi") "anüs"le eti moloj i k bir bağl antısı vardır. Ahmad at-Tifasi (ölüm:65 1 / 1 253) becerilen k işiden haga diye söz eder; normalde haga "erkeğin kendini pazarlaması" ya da "güçlü istek duyma" anlamına gelebil ir. Modern Acemcede sarmüt "erkek fahişe", yapılan kişi için yay­ gındır. Arapça sözcük gulam'ın i l k anlamı "oğlan", i ki ncisi "köle" üçün­ çüsü "ibne"dir -oiflan sözcüğünün hem erkek çocuk hem de becerilen kişi anlamına geldiği Türkçeyle benzer. Daha önceleri kadın · giysileri giyen profesyonel erkek dansçı demek olan hawal, artık "kız gibi oğlanlar" için kullanılmaktadır. B u, anlam değişikliğine uğrayan b irkaç sözcükten yalnızca biridir (diğeri ise alati). B unun tersi durumlar da vardır; muhannat "iki ci nsiyetli (hermaphrodite )" için kull an ılan sözcüklerle aynı köktendir; "kadın giysili dansöz" anlam ı n ı kazanmıştır. Bugün bile Umman'da fa­ hişel iği meslek edi nmiş !ıanitler vardır. 2 1 Arapçada oğlancı için kul lanılan lüti, Acemcede "pozitif' an­ lamını y itirmiş ve hem erkeksi serseriler, güreşçi ler, alçaklar hem de eğlendirenler, soytarılar, şovmen ler, dansçılar, şarkıcılar ve mü­ zisyen ler için kullanılır ol muştur. "Tüysüz gençler" ayrıca "kadın giys i l i dansçı" anlamına gelen amrad kısa sürede "kullanılan oğlan" anlamı n ı kazandı . (Türkçede her kullanılan erkeği belirtebilir ve "budala. düzenbaz, korkak, ruh­ suz, alçak, rezil, kepaze anlamları taşıyabilir. ) 22 28 Kuzeybatı Afrika'da en yaygı n sözcükler: verici (arkadan ) duygusal, yumuşak23 m üptela, alışkın ( kullanılmaya) mamhün daha güzel bir sözcük; zamil meslektaş, ayn ı zamel kökten gelmektedir. Tüm bu sözcükler ya oğlan ları (henüz erkek değil) ya daha alt sta­ tüden insa� l arı (şovmen, eşit değ i l , yan i sosyal olarak erkek deği l) ya da c insel yönden erkek değil kadın olan erkekleri (yapılırlar) beli rt ir. Birçok erkeğin yaptığı şeyleri yapan normal erkekler olan liitilerin ak­ sine ma'hiinler gerçek erkek değil lerd ir, görev lerini icra edemezler, bir bakıma kadınlar gibidirler. Bence bu sözcük dağarcığı, içe giren ve iç ine girilen arasındaki keskin ayrımı ve ana! i l i şkiye olan i lgiyi yansıtmakta. Ana! i l i şkiyi ifade etmeyen bir sözcük olan tqfhid bile bu tek tekniğin önemi n i gös­ terir. Taflıid, bilimsel İngil izcede "frictio i nter fermores"dur, yani pe­ nisin kalçaya sürtülmesi demektir. Bu açıkca asıl şeyi n yerine geç­ mektedir; eğer bir inatla penisi iç i ne almayı ret etse bile arkadan i l işkiye maruz kalır(!), ya kıçtan ya da kalçadan. Liwot'in anlamını i ncelemeye geçmeden önce bir noktaya daha de­ ği nmek istiyorum: Eğer eski met inlerin içer ikleri terimlerin ana­ lizleri ni teyit etmeseydi, klasik Arapçada ( ve güncel konuşmada) kul­ lanı lan sözcüklerin analizlerini vermeyecekti ın.24 Faslı oğlan ve kızların yanıtladığı anketlerden ve bazılarıyla yapılan tartışmal ardan Andreas Epp i n k ayn ı sonuçlara ulaşmışt ı r.2 5 ata'i hassas LIWAT'IN ANLAMI Liwat ' ı n kökü l w t dir (yunıuşak ünsüz olan w hem "ortadan kal­ kabilir" hem de ıı ünlüsü olabi lir) . "Liwat yapmak" yüklemleri lata (hi) ve bazen , üçüncü hale uyan lawata (hi)'dir.26 Lüti, la'it, ınulawit ya da nwtalaıııvit yapan kişi,./{ı 'i/ demektir. B u arada, herhangi biri ''bir oğlanla c insel i lişki"den söz et­ ıııeıııeliclir. Arapçada bu luw nw' deği l lata (hi)' clir -ma' birl i kte, or29 taklaşa, hi ise vasıtasıyla, i le, yardımı ile,-dcn dolayı demekt ir; aynı ba-has "otobüsle," /Je-id "ellerle" de olduğu gibi . Yani bu edat, ki­ ş i n i n liwati bir partnerle değil, onu alet ederek (zevk için) yaptığını gösterir, k i�i liwati bir oğlanın üstünde, bir oğl an v asıtısıyla yapar. Liwata alet olan kişi, y an i nıaf'üle malüt (bihi) denir. Liftinin ka­ dına uygun şekli lütiya (eğer lüti "homoseksüel gibi davranan kimse demekse, öyle olması gerekir,)27 kadını değ i l , eylemi bel i rtir, yan i li­ wata ve mulawata ile q anlamlıdır. Edebiyatta kad ı n lütiyadan söz edilen hiçbir yer yoktur. A mal gawn /üt (yani Sodorrı hal k ı n ı n davranışları) hakkında bir­ çok ahadit, Hz. Muhammed'e ait sözler28 vardır; bunların çoğunda fa 'il ve maf"ül (bihi)' den söz edi l i r ya da aynı anl amdaki a 'la (üsteki k i ş i ) ve asfal (alttaki kişi)' dan; İ mamlık met inler inde de lüti ve nıalüt (hihi) kullanıl ır. Sonuç olarak, liwat, bir k işiİı i n kendi kendine ya da b irkaç "eşit" oyuncuyla birl i kte yaptığı bir eylemi değil. biri tarafından başka bi­ rine yapı lan şeyi bel i rtir. Hukuk Metinlerindeki Olaylar Bu "tek taraflı", "geçişli'' görüş, yüksek j ür i Abü Hanifa' n ı n bir düşüncesini öğrencisi al-Kasani' nin (ölü m 587/ 1 197) şu sözlerinde açı k l ar, "Liwata göre öncelik tek taraflıdır, hedef olan için bu hiçbir şek i l de gerekli değ i l ."29 Başka bir Hanafi jürisi Senıerkantlı al­ Marg inani (ölümü 592/ 1 1 97) Hidaya ' sında ayn ı konuya değinir. 30 Ne ahadit ne de Sünni j üriler fi:ı 'il ya da maf 'ül bihi n i n kesin an­ lamını söylemezler; herkesin. bildiğini farz ederler. Şafıi an-Nawawi (ölümü 676/ 1 277) ' n i n bir tanımlam ası , wa dubr dakar wa unta 3 1 yani "ve erkek ve dişi anüsü" j üri lerin erkekle cinsel i l işkiyi kadınla c insel i li şkiye bir tuttukların ı gösterir al­ Marginan i ' ni n Hidaya'sı n ı n ilgi l i bölümünün i l k cümlesi şöyledir; "Abü Hani fa' ya göre, eğer bir erkek kadına iğrenç delikten girer ya da -amal gaum !üt- yaparsa bu hadd (ci nsel taciz) davası değildir".32 Aynı konuda -hatta daha açı kca- al-Haskafi (ölüm 1 088/ 1 677) al­ Durr ol-muhtar adl ı eseri nde şöyle yazar;" . . . anüsten i lişkide bu­ lunmak; hem Abü Yusuf hem de Muhas-Saibani derler ki: Bunu ya- haııcı lm·la yapmak (yımi birinin kölesi o lm ayan erkekler ve biri nin kö­ lesi ya da karı sı olmayan kadınlar) lıudd davasıdır. Genel düşünceye göre, hunu birinin kendi kölesi ya da kendi karısıyla yapması hadd da­ vasıdır ... 33 B i r diğer kesin düşünce Hanbali Ibn Quclaına (ölüm yorumcusu Abdarrahmaıı Ibn Jbrahiın al-Magdisi (ölüm 62011223) ve 624/l 227)'ye aittir. lbn Qudama: ''Her k i m bu iğrençliği kendi malı olmayan bir ka­ dıııııı vajina ve anüsünde ya da hir oğlan (r.;ulam) üzerinde yaparsa ..." Al-Magdisi şöyle yorumlar; "anumda yapılan y asak ili�ki, hu iğ­ rençliktir; hu yüzden Tanrı, Lut halkına demiştir ki: "Bu iğrençliği yapıyor musunuz? Yani hir erkekle arkadan ilişkide hulunmak".34 Ahmacl ibn Hanhal ve Ahü Da'üd at-Tayalisi tarafındmı aktanlmı bir hadis35• Liwat in yalııız erkekler üzerinde yapılamayacağını gösterir: al­ liitiya as-sugra ya 'ni ar-ragul ya 'ti inıra'talıu .fi dııbriha ( Küçük cin sel i l i şki yani bir erkeğin karı sıyla <Ulüsten ilişki kur­ masıdır). Diğer bir kımıl i se Masüd ibn 'Umar at-Taftazmli (üliim 791/1389 ya da daha sonra)'ııııı Sarfı 'ala'l 'Aga'iJ an-Nasadiya36 ad lı ese­ rinden gösteri leb i l ir: wa fi'stilılalihi al-liwata hi'mra'tihi la vukaff"ar 'alrı'l asahh. (hin veri l diği şekilde birinin karısıyla cinsel ilişkide bulunmak dini inançlara aykın değil dir). B uraya kadarki açı k lamalardan şu tamını çıkarabiliriz; cinsel i liş­ ki=ters i li ş k i . Çoğu kez oğlanlarla olan ters ili�ki kastcdilın iştir, bazen de erkekler ve kadınlarla, (amal [iaıım luı terimi asla kadınlarla cinsel ilişki için kullanılmaz; genelde kadın larla cinsel ilişki için lü­ ıiva ya da liwata kullanılır.) 3 1 Daha genel anlamda liwat kalçadan (tafhid) ya da kıçtan i lişki an­ l arıır ııda kullanıl abilir, at-Tifasi' nin seks rehberindeki (bkz. aşağ ıya) hikayeler tcıflzidin, /ütinin gerçekten arzul adığı liwat yerine kul­ lanıldığını gösterir. B a z ı ,ıh l ak,· ı la r !iwati daha geniş anlamda kul lanırlar: örneğ i n al­ Gaaal ı ı u l u ı 1 1 'iU"i/ l l 1 1 ) /hrn ' Uliim ad-Din i nde37 yalnızca "ya­ p ı ş ı n /iıwıı ııd . . ı ı Jeğı 1 ay n ı zamanda "bakışın liwat"ı ve"dokunuşun lifrnt''ıııdaıı , [cı v ı ı. eder. Bu. sözcüğün bilinen anlam ı n ı n mecazi kul­ lanımıdıı ı ' " uıııı bu üç hali eşit düzeyde görü lmemeli; al-Gazzali oğlanlara tı�ıf..ı ı ı a \ C dokunmayı liwat olarak tanımlamıyor, _sadece aksi taktirdl: kontrolünü kaybedebilecek olan okuyucuyu uyarmak is­ tiyor.38 ' Yasal Olmayan Metilllerdeki Olaylar Müslümanlığın Altın Çağ ı ' na ait yasal olmayan metinlerden ya­ pılan bazı alın tı lar, liwat tan ı m ı n ı n oğ lancıl ı k - öncelikle oğlan ve gençlerle. sonra erkek v e kadınlarla yapıl an - olduğu konusundaki şüpheleri dağıtacaktır. lbn Fal ita Rıısıl ul-ltıhih ila nııw 'sarat al-habib adlı eserinin Fi taf dil al-gilnıan adlı onuncu bölümünde tekrar tekrar oğlanları ".ikırıek" (nik) ten söz eder; oğ lancı lığın kastedildiği kes i ndir. Bu aşağ ıdaki bir buçuk dize ile kes i n bir açı klık kazanır: taba'l liwatfa-lütii aiyuha 'l- arab nikü gulaman ... . . . \:)ti. 1 Y'-:! < . ... (t- y �I �I l,,k,l! .kl,,lJI ylk . . . . (Oğ lancı lık s izin için iyidir, ey. Araplar, oğ lancı olun! Bir oğlanla i lişki kurun . . . ) Tunusl u gadi, doktor, madencilik uzmanı Abü' 1 Abbas Ahmau � ibn Yusuf at-Tifas i (öl üm 65 1 / 1 253) Nıız/ıat al-albah39 adlı eserin i n i ki nci bölümünde liwaıin oğ lancılık olduğunu belirtir. Eğer liwatin sadece homoseksüell ikten farkl ı olmadığını (olaydır, karakter özelliğ i değil: eylemdir. eğilim değil). i nsanlara (kadın ka­ dına cinsel l iğ i dışında tutar) ve seksüel tekniklere (fel latio, karşılıklı 32 mastürbasyon, karın bölgesinde sürtünme liwat değildir) güre daha dar olmadığını , fakat başka bir görü�c göre (kadınlara kar�ı ya da kadınlarla yapılan oğlancılığı kapsar) daha geni� olduğunu göstermek için bir kanıt gerekirse, �iir mükemmel bir örnek sunuyor. A bli Nüwas (ölüm 8 1 0 c i van) şöyle yazar: alaiya ain1111 wa-udnun min mudakkaratiıı mamsutatun hi-hawa'l lüti wa' l gaziI.40 E. Wagner bunu Almancaya çevirınişl.ir: 4 1 "Mich hillt c in bewachendes Auge uml Ohr vem einem Kna­ bcnmüdchen ab, das mit Viiderasten und M�idchen-liebhabenı in B e­ z ielıung steht." Türkçeye kabaca çevrildiğinde: " B ir göz ve bir kulak izliyorlardı, benim hem oğlanların hem de kızların aşklarının arzuladığı oğlan g iysisi içinde bir kızla birlikte ol­ maın ı . " Mudak!wranm q anlaın lısı olan gu/amiyayı42 kullanarak b i r aguz (bir dizenin ikinci bölümü) yazdı; tasluhu li'l liiti wa'z zani (o kız hem lüti hem de zani için uygundur). İlk bölüm, Sadr, Diwan' da geçer:43 matmümat as-sa' r ı,'lllamiya - ı / ......� ve A (l Laila wa Laila ' da: 44 mamsügahat al-hasr gulamiya 33 Buraya kadarki bulgular: 1 - Liwat sadece erkekleri kapsar: erkekler de kadınlar da "eş­ cinsel" olabil ir. 2- Liwat bir eylemdir; eğer homoseksüel l ik de eylem olsaydı, "bi­ rini homoseksüell emek" ya da "hoınoseksüellenıniş biri" gibi ta­ nımlar olurdu, ve 3- Liwat objenin cinsiyeti ne olursa olsun eyleme bağlıdır; ho­ moseksüe l l i k ise seksüel rol ve teknik gözetilmeksizin arzunun ob­ jesine (eş) bağ lıdır. "Homoseksüellik ": Yanlış Çeviri Mi, Yoksa Sadece Tamamıyla Doğru Değil Mi ? B u hata için bir açıklama var; bir Avrupalı Arapça metinlerde, kendi dil i nde homoseksüellik olarak adl andıracağı, bir eylem i n i fa­ clesini bulur; bu eylem Arapça metinlerde "liwat" olarak adlandırı l ır. Bu yüzden de homoseksüellik ve /iwoıi n aynı o lduğunu düşünür. Ama kimse bel i rtilen şeylerin bütünlüğünden (ya da bir araya gel­ mesinden) sanıların bütünlüğünü, yani ima ettiği şeyleri çıkaramaz. Homoseksüell iği liwat diye çeviren araştırmacı, Antwerp'e gelen ve karşılaştığı tüm elmas tüccarları Yahudi olduğu i çin, "elmas tüc­ carlar''ını "yahudi" diye çeviren Arapla aynı hatayı yapar. D i l l e ilgili bu bölümü kapatmak için "Avrupa" sözcüklerin al ıııışı ve modern Arapçada kullanımından bazı sonuçlar ç ıkarmak i s­ tiyorum. B irincisi, Kuzeybatı Afri ka' da "oğlancıl ığa hedef olan kişi" için kullanı lan bir dey i me (atai ve zamel ile eşanlaml ı ) rastl arız; pede. "Pederaste"den gelen bu sözcük Fransızcada cinsel uygulamalarına bakmaksızın "bi r homoseksüel''i belirtir. Arap kültürel anlayışında bu sözcük ve bunun uygulandığı Avrupal ı , "oğlancıl ığa hedef olan kişi "ylc birlikte, hem dil bilimsel hem de sosyal · açıdan kimlik ka­ zanır. Fransız pedeni n ası l i lgisi belirl i bir seksüel rol değil, erkek partner olduğu için, oğlancı lığa hedef olmay ı genellikle kabul eder ve böylece bu rolün etkisini yatakta olmasa bile, onun hakkında ko­ nuşulduğunda azaltır. 34 İkincisi, "bunu erkeklerle yapan erkekler"in bir türü içi n sadece yabancı sözcükler buldum, çünkü bu tür, yabancı kaşifler, tüccarl.ar, askerler ve turistlerin gelişinden önce oldukça enderdi. Dahası bu, ya­ bancılar akın ı , yabancı davranış biç i m i ve yabancı sözcüklerin bir­ leşi m i n i n sonucudur. Ana! birleşmede iki rol ü de alan kişi içi n üç ak­ tarma dikkatimi çekti : Mısır argosunda böyle bir adam içi n dublifas ya da dııblafis (iki y üzlü) denir: Cezayir' de bunlar crepe yani iki tarafı pişi r i l m i ş gözleme ya da iki tarafı çalınabilen disgue olarak ad­ landırıl ı rl ar. SONUÇ Erkek erkeğe eylem - bu sadece oğlan� ı l ı ktır- bir erkek ve bir hiç erkek arasında olduğundan dolayı ikisini bir kategoriye sokmak, on­ l arı bir sözcükle etiketlemek yanlış olacaktır. Bu, hem soyguncuya hem de soyulana "suçlu" demek ve temelde ikisinin de aynı olduğunu söylemek kadar yanlıştır. "Dahih"i n tanı çevirisi "emekleme"dir. B irinin daha akıllı ve daha güç l ü o lm asını içerir. Kişi genell i kle karanlık, sarhoşluk ve uyuş­ turucu maskesi altında homoseksüel i lişkiye hedef olur. (dahbab, kur­ banı karşı koymaksızı n görevin i yerine getirmesi içi n uyuşturur.) Eğer kurbanın gardiyanının (oğlanın babası, köleni n sahibi) bilgisi ve i steği d ı şı nda o lursa bir kişinin kendi rızasıyla homoseksüel i li şkide bulunması na da dabib denebilir.45 İçe girm e üstünlük hissi verir ya da ku_rar. 'İbn al-Abbara (ölüm 504/ 1 1 00) kendisinin ve mevki sahihi diğer adamları n tanı k olduğu ve Isfahan' da Dar al-Wizara' da bir partide duyduğu bir olayı anlatır. "Aniden bir yardım çığlığı duyulduğunda, grup sessizl iğe giiıııüldü. Misafirler yukarı baktıkları nda adih Abü Ga'far al-Qassas ' i n yaşlı ve kör şair Abü al- Hasan i bn Gatae Bandan i ği ' ye cinsel saldırıda bu­ lunduğunu şaşk ı n l ı kl a gördüler. İ ş i bittikten sonra, Abü Ga' far şöyle ded i : 'İnançsızlığı ve ateistliği yüzünden Abü ' I Ala al-Ma' arri (yaşlı. kör bir şair) ' yı her zaman becermek i stedim fakat hiçbir zaman şan­ sını olmadı, bu yüzden bilgi l i , yaşlı ve kör olan seni görünce onun ye­ rine seni yaptıın .44 35 Avrupa l ı l arı n , doğu l u erkek erkeğe c insel i l i ş k i y i yanlış an­ l amaları n ı n bir sebeb i , deği şik kavramlar. normal ve anormal ler ara­ s ındaki farklı ç i zg i l erdir. Son Ortaçağ A v rupası nda aşk, seks , sev g i , dostl uk ve evl i l i ğ i n b i r­ l ikte i deal o lduğu düşünülürdü, oysa orta sınıf M ü s l üm an l arı n ka­ fal arında bunlar kesinkes ayrıl m ıştır. Aşk, b i r kad ı n y a da bir oğ­ lanın genel l i kl e yeri ne getirilmeyen bir i steği olarak düşünülür. A ş k ı n başka b i r çeşi t i , eşitler aras ı n d a k i deri n arkadaş l ı k t ı r . Er­ kekler arası ndaki b u arkadaşl ı k , eşit olmayanlar arası ndaki seks olan liwatlııbna i l e kar ı ş t ı r ı l mamalıdı r. G ü n üm ü zde Müsl ümanları n davranı ş l arı eski davranışsa\ bi­ ç i m l erin değ i ş i m i olarak görü lebi leceği için, Müslüman topl umunda erkek erkeğe cinseJ J iğin incelenmesine, bunların birçoğunun sadece orta s ı n ı fı n bakı ş açıs ı n ı yansıtmas ı n a karşı n eski met i n l erden baş­ l a n ı l m a l ı d ı r. Modern meti n l er i n , karş ı l ı k l ı koırnşrrnıların ve Araplar, iran l ı l ar i l e Türkleri n gözlemleri n i n çal ı ş m aları sadece modern dav­ ranı ş ı değ i l , esk i metin leri de anlamamıza yard ı mcı o l ur. Genelde kavramlar ve fi k i rler davran ı şl ardan daha yavaş değ i ş i r, fakat bazen fik i rler ve idealler uygulamnya konulmadan adapte edi l ir. Bir y anda eko n o m i k ve sosyal değiş i m ler (endüstri leşme, kad ı n l arın toplumsa\ alana giri ş i , ev hal k ı n ı n üç nes i l etkisi n in azal ması ) , d iğer yanda batı n ı n etkisi (kolo n i kural ları , turistler, medya) kad ı n larla er­ kekler aras ı nda i l işkiye b i r deği ş i k l i k getirir. Turizm i k i şey yapar; kadı nlarla cinselliği kolay laştırır (genç er­ kekler turist k ı zları ve kad ı n l arı tavlar), böylece 1 6-30 yaş ara­ sı ndak i ler artık daha genç kuzenleri ne ve komşul arı na bağ l ı de­ ğ i l lerdir; mahalleni n daha genç ve güzel oğlanlarıyla daha az i l g i l eneceklerdir. Doğul uların gözünde b i rçok Avrupa l ı erkek turist ele kad ı n s ıdır; beyaz, y um uşak ten leri ve k ibar. kentsel davran ışl arı o n l arı daha az erkeksi yapar. "Beyazlar"ı becermek psi koloj i k olarak daha da çe­ kicidir çünkü, bir yandan onlar zengi n l i ğ i , gücü, sömürücü batıyı tem­ si 1 ederler, d i ğer yandan yabanc ı dırlar, yani zayıf ve yardıma muh­ taçtırl ar. 36 Genellikl e doğulu genç ve erkek bu " h izmetler"i n i n karşılığını alır; nakit, harcamalar ya da armağan olarak. Hatta turist bell i et­ meden becerilmeyi tekli f eder. Ö zet olarak. - erkek erkeğe ey lem lcr - t ravesti !er - erkek erkeğe fahişeli k - oğlanc ı l ı k vardır. Fakat. Seksüel teknikten bağımsız diğer erkeklerle seks yapmayı tercih eden erkekler içi n rol , Eşcinsel topluluğu yoktur, Yardımcı, uşak ve bir i n i n çocuklar ı nı n annesi iç i n güç l ü bir istek ve Genç erkeklerin birbirleriyle yapt ıklar ı n ı n toplumu i lgilen­ dirmediği ve ufak tefek kaç amakların önemsiz olduğu gibi bir his var­ d ır . 37 1. U rsuala Weisser, Zeugung, Ve rerbung und priinatale Entwicklung in dcr­ Erlangen: Hannelore Lueling, 1 983. s.296-300. lbwm\n aş-şaffil, Rasa '/. "Psikoanalitik araştırma, homoseksüel leri , özel bir grup olarak. diğer in­ sanlardan ayırmaya yönel ik herhangi bir çabaya kesitılikle karşı çıkar. Açıkça sergilenilenlerdcn ziyade cinsel tahri k konusundaki çalışmalar so­ nucu, her i nsanın homoseksüel obje-seçimi yapmaya muktedir olduğu ve gerçekte bi linçsizce bir kez bunu yaptıkları bulunmuştur ... " S igmund Freud, Tlıree Essays on Sexualiıy in Standard Ediıion of ılıe Complete Psychological Works of S. F. , cill Y i i s. 1 45, Londra: Hoganth Press, 1 954 s. 1 45/6. Bkz: A. Cheikh Moussa tarafından yazı l mış i lginç bir i nceleme. (; ahiz, et les eunuqııes, in Arabica XXXIX. 1 982. Naşır ad-Din Abü Ô a'far Muh. b. Muh b. al-Hasan at- Tüsi bunun için güçlü kanıtlar verir. (K. Albab at-Balııya wa 't Tarfikih as-Sıılıamya, 1 0. Bölüm). A bü ' I Ma' ali Muh. b. ' Ubaidallah al-Husai n i ' ye göre bazı Mali kler.(ed. Charles Schcfcr. Chrestomathie ?erseme l s . 1 54.) l bn Fallta, Rusd al Labib (ed. Moh. 2. Dj abri, s. 1 4) H ı ristiyan bir oğlanla homoseksüel i l i şki kuran bir mu 'addin dua eder. Kuran IX, 1 20 " wa la yata 'üna mauıi 'an ya­ Mediziıı des arahish-islamisclıe11 Mittelaters, 2. 3. 4. 5. 6. gizu al-kuffar wa la yanalüna min 'adııwin nailan (illtı kutiba lalıwn bilıi 'ama/un şali/um) " Richard Bel l ' in çeviris i ; "kafirleri kızdıracak hiçbir sal­ dırıda bulunmazlar. ... fakat bu suretle kredilerine iyi bir iş yazılır." wati 'a, "saldırıda bulunmaktan" ziyade "cinsel i l işkide bulunmak" anlamına gel­ diğinden mu 'addin haklı olabi l i r. 7. Philip E. S latcr. Tlıe Glory l!f"Hera , Boston: Beacon, 1 969. 8. Bkz. Tahar Ben Jelloun, La plus lıaute des soliıudes Pari s ; Sei l , 1 977. Hic hem Djait. La personalite et le devenir arabo- lslamique, Paris: Seuil . 1 975. 9. Bkz: Sadiq al-Azın, Nagd ad-dati ba 'dal-Hazfma, Beyrut, 1 969. 1 0. Abdalwahhab Bouhdiba, The Clıild and the Motlıer in A rab- Muslim So­ ciety ( ed. Cari Brow), Psychological Dimensions. .. Princeton, l 977. 1 ! . Salmagıındi 58,59, l 982. 1 2. M uhammed ' i n ölümünden hemen sonra İ s lamiyet üç kola ayrıldı, Sünni ve Şiiler etkin gruplard ı . Sünnil erin dört okul u önemlidir: Haubali , Ha­ nafi, Şafii ve Maliki. Şii lerin üç grubu önemlidir. Zaidi ' Jer, İ smail i ' ler ve en büyük grup İ mam i ' ler ve genellikle Ş i i ' ler diye adlandırılan Gajari ' ler. 1 3 . Sırasıyla hicri ve miladi takvimle. 38 1 4.Alıntı-Jamcs A. Bel lamy : Sex and Society in Islamic Popular Literaturc (Society wul Sexes in Medieval lslam 'dan -cd. A . L. Sayyid-Marsot- Ma­ lihu: Udena. l 976. s. 37) 1 5 . Three /:'ssavs ,agy. s. 1 1 4. 1 6. B kz. Thijs Janssen, ve Jehocda Sofcr, Testimonies from the Holy Land ve Unni Wi kan Behind the Veil, B alti more: Johns Hopkins Univcrsity Prcss, 1 982, s. 1 68 - 1 83 . 1 7. Kenneth L . Brown'un Berlin'deki hir konferans sırasındaki kişisel hağ­ l antıs ı . 1 8 . Abdulhamid az-Zain: Tlıe Sacred Meadows. North Western University Press, 1 974 , s. 1 7 1 1 9. Farsça ham ğins baz eş cins oyunu eğitimli İ ranlılar arasında çok kul­ l anı lıyor gibi görünmekle. 20. Everctt K. Rowson: Cant and Argol in Cairo Colloguial Arabic (Tlıe A R Clc' Newsletter 1 22. 1 983. s. 13-24.) 2 1 . U nni W ikan: Belıind the Veil, Baltimore: Johns Hopkins University Prcss, 1 982, s. 1 68- 1 83 . 22. M i noo S . Southgate: Men, Women and Boys (Iranian Studies XVI!.4. Sonbahar 1 984, s.434 ). 23. Tahar Ben Jelloun: La plus lıaute des solitudes, Paris: Editions du Seuil, 1 977, 1 97 9 . s. 74 24. Arno Schmitt: Vorlesung . . . . . . . . . . (Schmitt . ); De Martino, G: Kleine Sclırijien . . . . . . Berlin , 1 98 5 25. Andreas Eppink: Familierelaıies e n Persoonlyklıeidsomwikkeling in Ma­ rokko, A msterdam, 1 977- tez. 26. 5. Formun fiili talauwata bir kez al-Ô ahiz' i n (öl 255/869) Hayawan (ed. Harun, 1 say 1 7 1 ) adl ı eserinde bulunur ve lata bi ile eş anlamiı gibi gö­ rünür. 27. Maarten Sclıild: De İ slam en homoseksueel gedrag in bet Midden üsten (Homologie 6). 1 983 s. 9- Hollandaca şöyle yazmı ş : "lııti degene die zich homoseksueel gedraagt." Bkz: <foktora tezi: De Citadel van lntegriıeit, 1 985. 28. a!ıadıt (hadisler) İ slam kanununun ( Kuran'dan sonraki) en önlemli kay nağıdır; binlerce vardır; hu yüzden İ slam geleneği gerçek olanları, gerçek olmayan alııldııten ayırmaya çalışır (hkz. liwat başlıklı makale). 29. Bada 'ı 'a,ı·- Şama ' i ' . s. 4 1 ,5 1 ,52. 30. Hidaya, Kalküta. 1 274/ 1 8 ı 8 s. 376. 3 1 . Minlıtıgat- Talihin, ed. v.cl. Berg, B atanga, 1 884. ı r ı s. 21 1 32. Hidôya aynı eser = . 39 3 3 . al- Haşkafi : ad- Durr s. 27; lbn Abidin, lbn al- Humam ' ı n ifadesini alınlı yapmış: "kölesiyle, kadın kölesiyle ya da karısıyla " (lbn al- H umfıın: Patlı al- Qdhira: Matba 'at al-kubra al- amırı ya, 1 3 1 61 1 898 1 V. s. 1 50) 34. lbn Quduına: K itab al-'U ında. al-Qahira: Matba'cıt as-sa-lafiya. 1 382/ 1 962/3 ( 3 . bas.) s. 556; ayrı eser Magdisi' nin yorumu- 'God ' s Word ' : Qur 'an xx ı x 28. 35. l bıı Haııbal : Musnad, al-Qahira 1 3 1 3/ 1 894,5. i l s. 1 82; Abü Da'üd: Mus­ ııad ııo.2266, Jaınes A BelJam y ' ııirı alıntısı: Scx aııd Society in lslamic Popular Literature (Society and sexes in M edieval İ slam - ed. A.L. Say­ yid- Marsot-, M ali bu: Udcna, 1 976. s . 37). 36. al-Qahira ' Isa al- Babi al-Halabi, s . 1 49.4; İ ııg. çevr: Earl Edger Eldcr, A Commmıary on ılıe Creed o/ h!mn New York: Columbia Uni versity Press. 1 950. s: 1 60. 37. 1 3521 1 93 3 , Ill s. 88. 38. Bkz. Abu Sahi - lbn al- G auzi'nin alıntısı - : Damm al- lımva , cd: Mustafa Abdalwahid. al-Qahira Dar al-Kutup al- Hadıta, 1 38 1 1 1 962, s: 1 1 . 1 1 4,J 1 6. Bkz: İ ng. J . N . Bel l : Love Tlıeory ün Later Hwıbalite illam, A lbaııy: State U n i vcrsity New York, 1 979. s. 2 1 . 39. H s . Bertin A h l . 6382. s . 46- 1 35 (metnin sonu). 40. Ew. Wagrıer: AbU. Nuwds s. 1 78; basım: Matba'at al- Lağna, 1 378 ve Wi­ esbaden: Fr. Steiner, 1 958. s. J 84. 4 1 . Ew. Wagner: AbG Nuwas. s. 244. 42 . Ew. Wagııer: Abu Nuwas. s. 1 78 ; başka b i r eş anlam l ı : ragul ı ya ve Fars­ ça kökeni- zanmarda. 43 . Bcıirüt, 1 382/ 1 962. s. 627. 44. Ed. MacNauglıteıı . Calcuıta : W . Thacker. IJ, s . 462; çeviri: Burton V., s. 161. 45. Bkz. Gaubari, Kitab al- Muhtar fi Kdsf al- Asrdr, Bölüm 26: !bn Faffta, Rusd al- Labib, bölüm 10; at- Tifilsi, Nıızlıat al- A lhiib. bölüm 9. Fraıız Rosscnthal, Tlıe Herb, Leiden. 1 97 1 . s. 83. 46. James A . Bellamy: Sex and Society i n /slamic Popular Literatııre (Soceity and tlıe Sexes in Medieml lslilm: -cd. A . L . Sayyid- Marsot-, Malibu: Udena, 1 976, s . 28. Daha' ir, Dimasq. Atlas, 1 964 s. 278. , · 40 FASTA B İ R İTALYAN G i an n i De Martino İSLAMİ güçleri n yenide n c an l an ması, erkek l i k fikrin i n ve eski an­ lamdaki c i n se l l i ğ i tekrar gündeme get i ri r. Yöneten sınıf, sıradan in­ san l arın devrimci enerj i s i n i pasifize etmek ya d a hedon izme yöneltmek i ç i n meşru k ı l ı n a n gerçekç i l i k l e yasakl an an çağdaşl ığı erkekl i ğ i n aşırı y ücelt i lmesi, babayl a özdeşleşme kahramana tapınma, güç ve i kt idar i nancı, zay ı fı küçümseme ve kadı n l ardan duyulan korku ve on l arı hor görme g i b i duyguların tutsağı olmuş lard ı r. Homoseksüel sorun u n , a l ı ş ı l m ı ş ı n d ı ş ı n d a ı rkçı b i r yanı vard ı r. Faslı l ar, s ı k sık homoseksüell iğe y a l n ı zc a yabancıların neden ol­ duğunu ve bunun, turistleri tak l i t eden, çok az sayıda yerli gencin i l ­ g i s i n i çekt i ği n i söylerler. Sonraları, homoseksüell iğ i n b u topl umda çok y ay g ı n olduğunu görürüz: k i ş i bunu yapar ama asla hakkında ko­ nuşmaz; erkekler ve oğl an lar onunla i l g i l i şakalar y apar, dalga geçer, onu ima eder ve hatta yaparlar, fakat hiçbir zaman hakkında c iddi şe­ k i l de konuşmazlar. Bu k ad ı nl ara yaklaşamamaktan ve oğl a n l arla erkekler arasında i l i ş k i türü n den kay n ak l an ı r. Genç b i r erkeği n kend i n i b i r s inema b i 41 Jeti , biraz para ya da ufak b i r armağan karş ılığı satması yaygındır. Turist homoseksüe l l i ğ i , fazl a değişime uğramadan, ancak geleneksel y apıya adapte olur. Belli bir çağdaş/solcu tezi, her şey i ç i n kötü ka­ p i tali s t B atıyı ve turisti Üçüncü Dünyanın yoksul luğunu sömürmekle suçlar, buna c i nsel yoksu l l u k da dah i l d i r. Pari s ' te yaşayan Fasl ı bir ozan, Tahar ben Jelloun bile ş i irlerinden birinde Fas ' tan "Batıl ı tu­ ristler i ç i n çocuk genelevi" olarak söz eder. SAKIN KARIŞTIRMAYIN Caddelerde el ele dolaşan, zarif jestlerle şakalaşan oğlanlar gö­ rürüz. Her b i ri n i n özel y akın arkadaşl arı vardır. B irbirlerin i n du­ daklarından öper; y üzlerin i . eller i n i . saç l arını seyrederler. Karş ı l ı k l ı kompl i man yaparlar. Herhangi b i rine n e kadar güzel olduğunu söy­ leye b i l irler. B azıları i ş i "arkadaşça mektuplar" yazmaya kadar gö­ türürler k i , bana göre b u n l ar aşk mektuplarından farkl ı deği llerdir; fakat sakın b u n l arı karıştırmay ı n . Ayrıca 9-17 y aş l arı arası nda oğlanlar vardır; bunlar hoşlansalar da hoşlanmasalar da kuzenleri, öğretmenleri ya da komşuları ta­ rafı ndan c insel o larak kullanılırlar. (Her zaman zorla değ i l , bazen de korkutarak, i ğfal ederek, armağanlar vererek ya da ' doğal ' bir hak gö­ rerek). Bu oğlanlara zamel denir. 1 5- 1 6 yaşlarında bir zamel, hay­ ran ları nı kaybeder ya da asılmaları ret etmeye başlar; "erkek" o l ur, yani oğlanları cinsel yönden k u l l anır, kızlarla flört eder. C insel olarak kullan ı l mayı sürdürenlere hassas denir. B azıl arı makyaj lı ve cazibeli gerçek bir.er homoseksüel olurlar, kendilerine özgü bir kültürleri var-­ dır; kadın görüntüsündedirlet. Magribilerin (Kuzey Afrikalıların) bir k ad ı n l a i lg i l i var olatı i m aj ı n ı n takl idirler. (Hem mesafel i , ulaşıl maz, i dolleşti ri l m i ş , hem de nefret edi le n . ) Sonuç o larak kızları, hassasları , evl i kadınları, oğlan l arı, turistleri y a d a fahi şeleri c i nsel yönden k u l l anmaktan hoşl anan çok sayıda erkek vardır. ÜST BEN YOK C i nsel yönden kullanıl maktan hoşlananlar i ç i n sorun, üst beni n (süper ego) engellenmesi deği l , dış kontroldur. "Kadı n ı oynamak" is42 tcdi ğin öğren i ldiği zaman alay könusu olursun ve herkes her adı mını izler; şansın olan tek yer (masaj bahanesiyle bu işi yapabileceğin) Türk hamamıdır (AIDS öncesi günlerdeki eşcinsel saunalarıyla ka­ rıştı rı l m ası n ) . B u hamamlar turistler tarafı ndan bilinmezler; bunlar o çevrede ya­ şayan lar i ç i ndir, yabancı lar giremez. B üyük şehirlerde yabancı l ara da açık bir iki hamam vardır, örneğin Marakeş ' te el Fne Cami i ya­ nındaki. Bir zamanlar burası İngil iz bir turistin şüphel i ölümü ne­ den iyle polis tarafı ndan kapatıl mıştı ; kay ıtlara göre ölüm nedeni kalpti, fakat tecavüze uğrayıp soyulmuş gibi görünüyordu. Fas ' ta cinsel l i k sağlı k göstergesi , gerg i n l iğin rahatlamasıdır; duy­ guların katılmadığı salt sekstir. B atıda ise biraz daha önemsiz, her zaman kendi n i zi boş h issetmenize neden olan bir arzudur, yasaklar ve diyalektik çelişki ler iç inde yatan bir arzu. Arap-İslam dünyasında cin­ sel liğin hala kutsal, anti-modern bir yapısı vardır; "saf' ve "saf ol­ mayan" diye i kiye ayrı l ı r. "Saf ol mayan nesne" olay biter bitmez kirli bir mendil gibi atılır. Faslı erkek cinsel yönden kullandığı kişiyi bı­ rak ır, olay ı n önemi n i yatsır ve duygusal lığın olmadığını söyler. İs­ lami i badeti yerine getirmek i stermiş gibi duşa koşar. GRUP EŞCiNSEU1Gi Birli kte çal ışmak ve yemek törenleri Fas köyl üsünün · bic ge­ leneğidir. Tuisa denilen bu gelenek İslam i dayanışma ve birliğin sim­ gesid ir. Oğlanlar biriyle i lişki kurmak için bir araya geldiklerinde tuisa yapmaktan söz ederler. Burada zamel grubun tutkal ı gibidir; arzu sak­ lanmak zorunda değildir, bunda utanılacak bir şey yoktur. Bu eş­ cinsel l iğin erkek l i k organına mal edi lmesi ve (bu tuzağa ödü l sözüyle düşen ya da tecavüze uğrayan) zamelin vermek zorunda olduğu ödün­ dür. Bu tür olaylar y aygındır fakat hakları nda konuşulmaz. İslam iyet ne "aktif' ne de "pasif'i hoş karşılar, fakat i nsanlar, "hiç" erkeği zap­ teden güçlü erkeği oynadığı için lutiyi kabul etmeye eğili mlidir. B unu kon uşmak, yal nı zca k i şi y aptığından suçluluk duyacağından değ i l , ay nı zamanda biri n i n ters i li ş kiye maruz kaldığını ifşa etmek ayıp 43 . olacağından onaylanmaz. Akıll ıca yap ı l ırsa hiçbir şey olmamış gibi davranılabil ir. Sosyal kontrol ya da birbirini gözetlemek, zayıfl ığı veya Arap­ İslam toplumunun biçimlendirdiği bireylerde üst beni n olmadığını gizlemek içindir. B u toplumlarda kontrol, bireysel yasaklardan ve suç­ luluk duygusundan çok daha öneml idir. KADININ YER1 Üreme hiilii seksin, erotizmden bile daha önemli olan tek ne­ denidir. İslam cinselliğin i n ana noktalarından biri homoseksüelliğin genel uygulanışı değil , kadınlar ın aşağı lanmasıdır. Kad ınlar "asıl sosyal sermayelerini" -vücutlarını- özgürce kul­ lanamazlar. C inslerin peçeyle ayrıl ması , toplum hayatı ndan mah­ rumiyet, haremde inziva, vb . . . bunu engellemek içindir. Bekaret çok öneml idir; bekareti n i kaybetmi ş biri kad ı n kullan ı l mış, elden düşme mal konumuna düşer. Evl i l i k sosyal ve ticari bir kurumdur. Cins ay­ rım ı n a m aruz kalan kad ı n , ulaşılmaz, genel l i kle ido1leştiri l m i ş bir nesnedir. Hem arzu edi l i r hem de korkulur, çünkü bilinmeyendir,. Ay­ rımı n daha az olduğu yerlerde bile (örneğin plajda) heteroseksüel se­ vişme çok enderdir. Eğer hiç yoksa, gergin l i k, mastürbasyon ve ho­ moseksüell ik ortaya ç ı kar. Vajina kad ı n ı n kutsal bölgesi olarak görüldüğün den yasaklan m ıştır. Faslılar için kadın, arzunun (ve fan­ tezilerin) ana hedefidir. Arzuyu gidermek için kalçaya yönelme ise ba­ t ı l ı l arın anladığı "eşcinse11ik" ten farkl ı bir şeydir. B i r Faslı için bir erkekle sevi şmek cinsel k i m l i k sorunu olarak gö­ rülmez, ama verici durumunda olmak sorundur. Biz B at ı l ı l ar bu basitliği, aristokratların sınırl anan ve kontrol edi­ len davranışların ı n önce tüccarlara, daha sonra kasabalılara ve en son tab i i değişikliğe uğramış bir biçim de, halkın çoğuna yay ı ldığı uzun bir tarihsel gelişim sürecinde y itirdik. Avrupalılar anl ı k davranışlara, tahrike kapılmazlar, önce sonucu düşün_ürler; duyguları daha sabit, daha kararlı ve soğukkanl ı dırlar (Nobert Elias). "Üst ben kısmen dış kontrolün yer i n i aldı" (Freud). B atıl ı bi­ l i nçaltında suçluluk hisseder, her şeyi itiraf ederek ve anlatarak ra­ hatlar. Seks hakkında (örneği n cinsel problemler) konuşulması bek44 !en i r, "bi l inç artırıcı gruplar"a katılım neredeyse bir zorunlul uktur. Oysa tan ı m l anamayan arzuya daha eği l i m l i olan Magribiler ko­ nuşulmay an her şey i "unuturl ar". FASLI VE TURiST Fas l ı her an ereksiyon hali nde olduğundan turist istediği her şey i elde eder, fakat şunu b i l melidir ki, yalnızca geri l i m ve asabiyetin gi­ deri l mesi ne yardım eder. O, sadece bir del i k , anlık bir zevkin aletidir. Zengin olduğu i ç i n ohu kollamaya gerek yoktur. Marakeş' te bir Av­ rupalı mahal lesi olan al -Gueliz'de Cafe de France c ivarına takı lan Raşit, göğs ünü şişirmiş, karnı n ı içine çekm i ş bir vaziyette yanıma yaklaşarak şöy le ded i : "Ben Raşit, turistleri beceriri m . Yardımcı o la­ b i l ir m i y i m ?" IRKÇI KiM? Ekonomik zorluklar, sosyal gergi n l i k . S ahra' daki savaş, İslam i ı; alkantıl ar, turizm, Faslı işç i l erin v e ögrenci lerin i n Fransa'da kar­ ş ı l aştıkları çeşitl i sorun l ar yabancı düşman l ı ğ ı n ı n artmasına neden olmaktadır. Geçen yaz üç oğlanın, Fransız bir antropoloğa nasıl sal­ dırdıkları na ve ona "ırkçı" diye nas ı l sövdüklerine tanı k oldum. B u davranı şl arının nedenini öğrenmek için onları tenha bir sahile kadar taki p etti m . En kabadayı görünenine "Sen inle konuşmal ıyım," d i y e seslenelim. B i r s igara satıcısı n ı n tezgahının yanında duruyorlardı, sarhoş ol­ dukları hel i iydi . "Ol ur,"diye yanıtladı. Diğer ikisi kızgın bir şeki l de araya girdiler. "Zaniel" diye tısladı biri, "ne istiyorsun?" "Tati ldeyi m ." "Zamanın ı kiminle geçiriyorsun'? Beni mle gel i r m i s in?" diye sordu "'Neden?" dedim, "yoksa sende mi z.anzelsi n ?" "Evet," diye kırıttı , kalçaları nı tıpkı bir homoseksüel gibi kı­ vırtarak. Sonra normal ses iyle "Bana sigara alır mısın? Üçüncü Dün45 yal ı lar fakiriz ve yardıma i htiyacımız var, lütfen yardım et," dedi , "Benimle eve gelir misin?" "Neden? Sakall ı erkeklerden mi hoşlanıyorsun? Ayrıca içki al­ maya paran var ama sigara almaya yok. Nasıl oluyor bu?" "Keskin bir dilin var. İtalyan olmana rağmen bir Faslı gibi dav­ ranıyorsun. Fakat biz Müslümanız. Anlaşıld ı m ı ?" Beni (ne kalçadan ne de sözlerle) beceremedi kleri için konuyu başka bir yöne çevirdi ler: Kutsal İslam Savaşı. . . "Benim" adamı m diğerlerini gönderdi v e Fransızlara olan nef­ retinden konuştuk . . . . "Selamınaleyküm. B u Hıristiyanla nereye gidiyorsun?" diyerek üç k i şi geld i yanımıza. "Aleyküm es-selam. S ıkıldık ve yürümeye karar verdik. Onunla bir i ş i m yok, yalnızca bir zamel." B izi yalnız b ıraktıl ar. Her şey nor­ maldi. Herhangi bir Faslının bir yabancıyla birlikte olması yar­ gılanmal ı, ama eğer yabancı bir zamelse hiçbir sorun yok; yalnızca tek bir işe yarar: c insel olarak kullanılmaya. Herkes onu kullanabil ir. Bir yabancı tecavüze uğradığı ya da dövüldüğü zaman k i mse il­ gilenmez. Kaçışlarına dek Yahudiler tecavüz ve nefret için "uygun" bir hedeft il er, şimdi aynı işi yabancılar yapıyor. B i r Müslümanın bu duruma müdahale etmesi için bir neden yok . . . Ama Avrupalı bir ho­ moseksüel için kend i n i hem soyan, hem ifşa eden hem de c insel ola­ rak kullanan biri nden hoşlanmak ne biçim bir zevktir ki? HOMOSEKSÜEL iSTEK Hegel (Philosophie des Rechts) ve çağdaş psikoloj i i n sanlığın başlangıcını içgüdülerin yeni lmesi olarak görür. Fakat hu içgüdüler nedi r ve nasıl yeni l mişlerdir? B u soruyu, -yasakların , kuralların, ko­ şulların tutsağı olan- birey i n kendi toplumunun temel i nde yanıtlamak olanaksızdır. Farklı toplumları n ci nsel alışkanlıklarını i ncelemek ve an lamak kişin i n tavırları na yeni bir ışık kazanrlırır ve c insel l i ğ i n gö­ receliğini açığa çı karır. Tüm toplumlarda i steğin ilkel bir tarzı vardır: topluma uymayan, genell i kle gizli, kısa ömürlü ve "bilinçsiz" bir eş­ cinsel istek. Bu istek, henüz, Guy Hocquenghem ' i n açıkladığı gibi, Oedirıal uygarlığının biı.;imlendirdiği eşcinselliğiıı suı.;luluk duygusu de46 ğildir. "Pasif' ve "aktif' rolleri (Arap-İslam toplumunda zamel ve luti) henüz, tüm ataerki l toplumlarında olduğu gibi, somutlaştırılmamıştır. C insel dürtüleri toplumla bütün leştirmek için birçok yol, toplumla bireyi n talepleri arasındaki dengeyi sağlayan sosyal kontrolün birçok biçimi vardır. Fakat bunların h içbirinde zevk ve şehvete yer yoktur. Toplumun kontrol ettiği, "sosyalleştiri lmiş seks" toplumun kabul et­ tiği tek cinsellik şeklidir. Cinselliği n bel l i biçimlerin i oluşturan, sebep o lan ve bekleyen toplumdur; bireyi n cinsel i htiyaçların ı kendi çıkarları için kulian mayı amaçlar; toplumsall aşmamızııı diğer bi­ çimlerin i boyutlandırmak için cinselliği sömürür, diğer kültürleri hemen hemen hiç tanı maz. Arap-İslam dünyasında cinsel alışkanl ıklar üzerine yapılan bir araştırma, hem günümüz hem de geçmişimizle i l g i l i farklılıklar ve benzerlikler gösterir. En öneml i farklılık arzu ve yasaklamanın di­ yalektik eksikliğinde (buna bağlı olarak suç ve masum iyetin di­ yalektiğinde, ve bunları yıkmanın verdiği huzursuzlukta yatar. Tüm bunlara rağmen birey cinselliği "saf' ve "saf olmayan" yani kutsal olan ve "üst ben"i nıiz yerine etki alanı geniş oL• n dış kontrol diye ikiye ayrı 1 ı r. Uygulama aşaması nda, i letişim aşamasında bulunmayan bir şeye yer vardır: i htiras. İhtiras, gerek bireyin gerekse diğer kişinin vücudu için bilinci uyandırır. Fakat i nkarnasyona olan bu güçlü tepki, yani olayı inkar etmek ya da nesneyi ortadan kaldırmayı amaçlayan paranoyak eğil i m , İslam erotizmi n i açıklar ve seksi n duygu, aşk ve şefkatle bozulmasını ret eder. Homoseksüel istek en aza, yarı "doğa" yarı "kültür" olan i l kel bir konuma ind irgenir. B urada homoseksüel istek egoya ait değildir; zap­ tolunamaz. bili nçsizdi r, yaralanamaz, değiştiri lemez ve hu yüzden kontrol edilemez. Diğer tarafta arzunun "taşıyıcısı" kişi ler topl umun üyeleridir; yani arzunun aracı salt kalça ve penis değil, mutluluk ve beraberl ik konusunda düşünceleri olan insanl ardır. Kendimizi toplumdan soyutlayarak yaşayamayız. Toplumun eko­ nomik, kültürel ve duygusal kölel iğini çal ışarak, tüketerek, i letişiın · 47 kurarak ve sevişerek ortaya çıkarıyoruz. Arzu ve şehvet bile ki�isel olaylar cleğilclir, hatta homoseksüel istek bile toplum tarafın dan bi­ çimlen i r. Arzu her zaman d iğer ki�iyi gerektirir, kişi kendine yö­ nelmeden önce diğerine yönel i r, toplumsallığı ve mutluluğu hedefler. Belki d iğer kültürlerin cinsel ve duygusal alanlarına yolculuk bunu daha iyi anlamamıza ve sevmemize yardımcı olur. 48 FASLI OGLANLAR VE SEKS Andreas Epp i nk FASLI oGLAN, katı bir ailede, gurur, aile şerefi ve saygı gibi katı kurallarla yetiştiril i r. B aşka onun için ailesinden başka ki mse yoktur; daha sonra çevresi ndeki oğlanlar önem kazanır ve son olarak da dünya, yani erkeklerin dünyası gelir. Evde c i nsell i k tabudur (haram, kutsal, yasak, gizli). Bourdie ı ve Demeerseman'a2 göre mahrem konuları konuşmak i k i tarafı da ra­ hatsız eder, çünkü bunlar saygı duyulması gereken özel yaşantıdır. Ebeveyi n l eri n i n bu konuyu tartıştığını duymayan erkek çocuk c i nsel eğiti m i n i "akran grubu"ndan almak zorundadır. Bu yüzden cinsellik aileye ait değil , d ışarıy a ait bir şey gibi görülür, buna bağlı olarak da şüphel i ve ayıptır. Dışarısı \sokak) aile şerefi n i zedeleyebile n kötü etki kaynağıdır. Sokak ve yasak cinselliğin tehlikesi birbiriyle bağ­ lantılıd ır. Burada dikkat çekilmesi gerekir ki ; belli olaylar, on ları oluşturan duruml arda olduğu gibi. içsel, "kesin" standartlara göre yar­ gılanmazlar.3 C i nsellik tek başına ne iyi ne de kötüdür; koşullara bağlıdır. 4 Ö rneğin " ilişkiyi övgüye değer k ı l a n koşullar vardır.5 Ama evl i l i k dışı ilişki ve birl ikte yaşama yasaktır. '' 49 Fakat insanların ne yaptıklarından çok neyin bilindiği önemlidir. Ö nemli olan "iyi davranış" ve "saygı" (li 'tihar) dır, "günah" değil .6 Cinsel arzuların ı karşılamak için Faslı bir oğlan ya mastürbasyon yapar, ya pasif ana! ilişkiyi (homoseksüel l i k) kabul eder ya da aktif ana! i l i şki (homo-heteroseksüel veya hayvanlarla) veya heteroseksüel genital i l işki kurmaya çalışır. Faslılar en çok değeri sonuncusuna en az değeri ise söz edilen i l k olasıl ı ğa verirler. Konuştuğumuz kişiler oral-genital i l i şkiden hiç söz etmedil er. (Bu daha sonra tartışılacak.) KADINLARLA SEKS Genell i kle c insel yönden olgunlaşmış bir oğlan kızlara ya da fa­ hişelere yaklaşmaya çekinecektir7 Cinslerin ayrım ı ve "iffetli ka­ dınlar"ın inzivası yüzünden sokaktaki herhangi bir kız "iffetsiz"dir, "fahişe"dir. Oğlanın, yaşıtı olan kızlarla ya da boşta olan kadınlarla herhangi bir deney i m i yoktur. Onların varlığında nasıl davranacağını bilemez. Korku değilse bile bir mesafe hisseder. A i lesi ve öğrenci arkadaşları dışmda bir oğlan yal nızca düşük ka­ dınlarla i lişki k'Urabilir. Daha da ötesi her kadının kirl i oiduğu farzedil ir, 8 regl dönemindeki bir kadınla i lişki yasaktır. Bir kızla tanışan bir erkek onunla sevişmek isteyecektir; er­ kekliğini kadı nlarla yaşadığı yoğun sekste göstermesi beklenir; fakat özellikle i l k seferde, korkacaktır. Kuzey Afrika' da kişiye her şeyi başkalarıyla yapması öğretil ir. Bir çocu k tek başına bir şey yapma ya da kendi güven i n i geliştirme konusunda cesaretlendirilmez. Kendin i tanıdıklarıyla birl ikteyken gü­ vende ve güçlü hisseder. B i r oğlan arkadaşl arı n ı n hoş karşılamadığı bir şey yapmaktan çekinir. B i r kızı tek başına "görmesi" çok ender olan bir şeydir. Ge­ nell ikle en cesuru, hepsinin sırayla i lişki kurabileceği bir "fahişe" tavlamaya çalışır. Her şey paylaşılab i lir; "arkadaşlarım" i ç i n iyi olan "benim" için de iyidir; ya da tam tersi. (Fakat bu, cinsel i lişkinin kocaya ait ayrıcalı k o lduğu evlili kten sonra değişir). Bir Batılının kişisel dokunmazlık eksikliği olarak görebileceği bu durum, Faslı lar için güven l i ktir; B i rey başkalarının kendiyl e aynı şeyi yaptığını gördüğü sürece korkacak ya da utanı l acak bir şey yoktur. 50 MASTÜRBASYON Cinsel i steği karşılaman ı n bir yolu olan mastürbasyon kesin ola­ rak i n kar edilmiş ve aşağılan m ı ştır, çünkü bir obje eks i kl i ği vardır.9 Bunun altında da "sokma" ve "boşalma" 1 0 eylemlerine verilen değer yatmaktadır. ı 1 Orta sınıf Batı lı anlayışında cinsel lik, büyük ölçüde, eroti zm ve aşkla bağlantılıdır. Ama bu, bütün kültürlerde ve her zaman geçerli bir kural olarak düşünülmemelidir. Vanggaard, Hıristiyanlık öncesi Avrupa kültürlerindeki agresi f cinselliği şöyle tanım lar: Aktif erkeğin cinsel eylemi objeyi pasifize etmek, onu tesli m almaktır. 12 Bu, Kuzey Afrika için de geçerli gibi görünür. Mastürbasyon yapmak-başka bi­ rini teslim almamak -erkekçe değildir, bu yüzden kaffat (mas­ türbasyon yapan) aşağılamak amacıyla kullanılan bir terim d ir. Yine de (grup sekste olduğu gibi) oğlanlar genellikle birlikte mas­ türbasyon yaparlar; dışarda, odada ya da oldukça yaygı n olarak si­ nemalarda. Bu birbirlerine dokunarak yapılır. Fakat birbirlerinin pe­ nislerine bakmak ya da hakkında konuşmak normal değildir. Mastürbasyon konuşulacak en hassas konulardan biridir. Genell ikle gerekli olmadığı iddia edi li r, çünkü çok sayıda başka olasılık vardır. ERKEK ERKEGE CiNSELLiK Asl ında kadınların ayrı tutulduğu bir ülkede mastürbasyon ge­ reklidir, çünkü kişi bunu daha genç erkeklerle yapmaya cesaret ede­ mediği sürece başkaca olasılık yoktur. .. Akranl ar ve arkadaşlar si­ zinle eşittir, bu yüzden "teslim alınmaları" zordur; kadınlar sizden saklanır ve eğer bir kızla birl i kte olabilme şansına sahip olursanız de­ neyim eksikliği büyük bir engel olacaktır. Daha genç oğlanlarla birl iktelikte bu engeller yoktur; bu sayede "teslim alabil irsiniz"; onlarla birl i kte olmak utanç duymaya neden olmaz. B undan dolay ı oğlanl ar, buna "uygun" daha genç oğlanlar (713 yaşlarında) ararlar. 13 İkna etme yolu, güzel sözler, para ya da kaba kuvvettir. Görüşmelerden edindiğim b ilgiye göre, bu bahş işler "uygun olabilen/olan" oğlan l ara (genç /erkeklere) göre değişir. "Aktif' ve "pasif' oğlan arasındaki "kişisel" i lişki istisnadır, aşk i lişkisinden söz edi lemez. (Bunlar konuşan kişilerin fikirleri .) Fakat biri, özel bir oğlana karşı güçlü bir c i nsel istek duyabilir. 51 B u bilgilerden ç ıkardığım sonuç şudur ki, bazı' oğlanlar zamel (ters i l işkide bulunan kişi) olarak mimlenirler. Eğer bir oğlan bu i maja sahipse çevresinden biriyle "aktif' i lişkide bulunması çok zor olacaktır; çevreden uzaklaşana ya da evlenene kadar pasi f rolünü üst­ lenmeye zorlanacaktır. B urada çarpıcı nokta "aktif' ve "pasif' arasındaki ayrımdır; 1 4 bu, iki kategori yaratır: erkekler (hetero ya da homoseksüel ilişkide bu­ lunan) ve "hiç" erkekler (başkalarının kendisini cinsel yönden kul­ lanmasına izin verenler). SEKS - SEVGi - AŞK Görü ldüğü gibi, oğlanlar arsı n daki seksüel i l i şk i arkadaşl ı k ve ro­ mantik aşk değ i l . "içe girmek" ve "fışkırtmak" i lişkisidir ki, ayn ı şey kadı n-erkeJ... l ı � � isinde d e geçerlidir. Yalnızca eşitler arasında olabilen arkada-ı l ı " aynı statü/yaştaki erkekler ve eşit statüdek i k.a­ dınlar arasında var olabilir. C insel bir obje-oğlan, kadın ya da "kul­ lanılan" herhangi biri- ile olan i lişki, daha alt seviyeden .kişiyle olan i lişkidir. Seks, gerçekte, "içe g irme"dir. 1 5 B i r oğlan bana şöyle dedi : "Çok çabuk uyarıl ırız ve bu y üzden bir an önce eylemi gerçekleştirmek i ste:-iz. Aksi taktirde i steğimiz kay­ bolacaktır." C insel heyecan okşama, ön sevişme ve kucak lamayla abartılmaz. "Gerçel\ bir erkek" içe g irmeyi ve hemen boşalm ay ı ter­ cih eder. Bu sevginin hiçbir zaman h issedilmediği anlamına gelmez; fakat romantik aşk, c insel i l işki de (ya da evl i l ikte) ana faktör değ i ldir. Öpme1 6 ya da oral-genital i l i şki geleneksel deği ldir. Ö n sevişme ve okşama - mastürbasyonda olduğu gibi - aşağılanır; bu tür bir dav­ ranış gene l l ikle "zayıf' yada "garip" bulunur. EVLi ERKEKLER, EVDE KALMIŞLAR Evlil i k, hem kanunlara uygun, problemsiz cinsel i l işki olanağı sağlar, hem de yetişkin erkeği n statüsünü kuvvetlendirir; (kadınların statüsü ise i l k oğlan çocuğun doğumuyla güçlenir). Evli l i k olmadan kişi, "gerçek erkek" değildir, toplumun tam üyesi olamaz. 52 Bazı evli erkekler oğlanlarla, eşleriyle ya da her i kisiyle ana! i l i ş­ ki kurmayı sürdüreceklerdir. Bu, sohbetlerde tekrar tekrar belirtildi, fakat bunu yalanlayanlar da oldu. Bazıları, bir erkeğin ana! i li şk i is­ teğini karısının ret. edeceğini, bu yüzden oğlanların en uygun obje ol­ duğuriu söylediler. Ayrıca evli l i k öncesi i lişki de, kızın bekaretini 1 7 korumak için, ana! olabil iyordu. Birçok sebepten dolayı, oldukça çok sayıda evli erkek (genç) erkek aramayı sürdürürler. ıs Erkek, karısını c insel yönden ihmal et­ mediği sürece bir sorun yoktur. Yaşın ı baş ı n ı almış ve bir kadını geç i ndirebilecek güce sahip, ama hala evlenmemi ş bir kişi, züfri (evde kal mı ş) diye aşağılanır. Hala oğlan l arın peşinde koşuyorsa, oğlancı diye damgalanır. B urada bireyi n "aynı zamanda" oğlanlarla mı, yoksa "sadece" oğlanlarla mı i l i şk i kurduğu ayrımını vurgulamak ilginç olacaktır. B irincisi yap­ tıklarıyla övünebil ir, hatta bazen bowail (büyük penis) ya da sabşab (iyi ayartıcı) diye adlandırıl arak hayranlık duyulabilir. İkincisi ise aşağılanır. En kötüsü ise başkaların ı n kendisini kullanması na izin veren erkektir; "gerçek erkek olmayan" ya da "bassas" diye ad­ landırıl ır. Veri c i l i k şiddetle k ınanır ve aşağılanır. SONUÇ Fas kültüründe genital (heteroseksüel) ilişk i , en aktifi olarak gö­ rüldüğünden, cinsell i ği n en değerli şeklidir. Fakat gençler için diğer oğlanlarla seks tek çıkış yoludur ve i l k deneyim olarak kabul edilir. "Aktif olana" karşı tavır pozitiftir; "pasif' oğlan acınaı:ak tolere edi­ l ir, fakat pasif olan yetişkinse "beceril en" kişidir, aşağılanır. Kul­ lanılan için tek kaçış evli l iktir. Fas'ta, 1 950' lerde Amerikan işçi sınıfı arasında olduğu gibi1 9 cin­ sel l i k kendi içinde nötr görülür, fakat i deali evl i l i kte düzenlenmesidir. Eğer c insellik belirl i sınırlar içine sokulm azsa, i nsanlar Allah ' ın ba­ ğışl�ıyıcı ve i nsanoğlunun da zayıf olduğunu söyleyerek bir takım yanlışları hoş görebilirler. Fakat yalnız çerçeve değ i l , biçim de önem­ l i d ir: aktif /üste lfauql erkek ya da pasif I altta I taht / d i ş i . Sonuçlarımızı K insey ' i n (Kuzey Afri ka, 1 949) verileriyle kar­ şılaştırdığımızda onun "alt düzey"iyle birçok ortak nokta bulduk. Ör­ neğin: 53 -Normal cinsel davranışta içe girmenin esas alınması . -Mastürbasyon, okşama ve öpmenin reddi. -Çocukluktan i tibaren hetero ve homoseksüel i l işkinin kabulü. -Aynı dönemdeki hetero ve homoseksüel aktivitelere ilişkin çel i şk i l i görüşleri n olmamas ı . -Homoseksüel anal ilişk ide aktif rolün kabulü v e bazen bunların evlilikten sonra bile sürmesi. Fas'ta asıl ayrım hetero ve homoseksüel l i k arası nda (yan i part­ nerin cinsiyetin i n seçiminde) değil, aktif ya da pasif (içe girme ey­ lemi) arasındadır, yani cinsel i l işkinin biçiminin seçi mindedir. Ar­ kadaşl ık, romantik aşk ve c insel i li şk i n in b irbirinden farklı olduğu ve bir arada bulunmalarının zor olduğu düşünülür. 54 1. P . Bourdieıı: Tlıe Se11tiı11e11ı o( lloııovi iıı Kahyle Socicıy (Honoarand · S haıne- ed. J . G . Peristanty-, Londra, 1 965. 2. A . Dcmeer., crrıan: La fwnille Tunisiennc el !es ıemp.ı· nouveaux, Tunus, 1 972. 3 . L. Gardet: L 'fslnm, 1 959 ve P. Shustery: Ouılines of" lslamic Culture, s . 1 95 . 4 . Charnay: Pluralisme normatif" et wnhiguite dans le Fig/ı, Paris, 1 967 s. 1 83 . .. . . . . l ' aete sexuel . . . . est (si !es interdictions legales sont respectees) neutre en l u i meme." 5. Charrıay, 1 967 : '' peuvent rendre louable J ' acte sexue l . " 6. Charııay, 1 967. 7. Fah işel i k şehirlerde yaygı n ; fiyatlar ise çok düşü k , böylece genç erkekler hunu karş ı layabi l i rler. 8. Bkz. E. Westerrrıarck : Ritııal wıd Be/ie{in Morocco, Londra, 1 928. c. il s. 3 ; p i s l i k ''büyünün etkisiyle yüklü," görülür v e b u yüzden kişi buna müm­ k ü n o lduğu kadar az bulaşmaya a l ı şır. 9. Kinsey, 1 949 s. 375: "Daha alt tabakalardan, özelli kle daha alt tabakalann daha ya� l ı gcnerasyonunda mastürbasyon anormal. sapık l ı k , sosyo-cinsel i l iş k iler i ç i n çocukca görülerek aşağıl a nabil i r. 1 0. Bana bilgi verenlerin hepsi i lkokula Fransız yönetimi zamanında gittikleri ve Fransızcalarını geli şt i rdikleri için tartışma bu dilde yapı l d ı . "eylem/ L ' acte"dcn konuştular. 1 1 . Kinsey, 1 949 s . 369. Alt tabakadan birçok kişi içe girmeyi en gerekli ve "normal ci nsel i l işki" de tek savu nulabi l i r eylem olarak değerlendirirl er. 1 2. Yanggaard; Phal los, 1 97 1 , s. 95, 1 03/4. 1 3. Du vcrt; Jounw! d '1111 innocml, Paris, 1 976 s. 77. 1 4. Ba.ı:ıları .. pozit i l" ve "negatif" derler. 1 5 . C . von Balen (!�roıik dcs Osıcııs, 1 955) sokmanın Arap erotizmi nin mer­ kezi olduğuna d i kkat çeker ( s . 1 60). V agina! ya ela anal i l işkiye konsantre olma anl aşı labi l i r . Konu hakkında bilgi alcl ı k l arımclan biri bana şöyl e ded i : .. B i ri kendini tatmin etmek i ç i n her şeyi alabilir: kadı n , qek ya ela inek. 1 6. DuverL aynı eser s . 1 63 : "Fransız öpüşmesinin, resimlerden gösteri leni n aksine , faz l a yaygın o lmadığına dikkat etti m." Kinsey, aynı eser. s.369: "Bir çok kolej l i erkek, diizünelerce kızı öpmüş olacaktır, oysa hiçbiriyle ci nsel i l işki kurmamı ştır. Diğer bir yönde, alt tabakadan bir erkek yiiz­ l crcc kızla i l işki k urmuş olacak t ı r. fakat yalnızca hirkaç tanesini öpmüş olabi lir. . . " 1 7 "Bekaret" kavramı bir utanç sorunudur, "suç"deği l . Bir erkek bir kadına sahip ulur ve i k i nci-el hir mal i stemez; baba k ı z ı ııı el değmemiş olarak vermek ister, aksi tekdirde değer kaybeder. , 55 1 8. Kinsey, aynı eser, s. 384/631. s. 383. "Alt tabakada, heteroseksüel ya da ho1 9 . Kinsey moseksüel olsun, seks, şöyle ya da böyle bir şekilde kaç ı n ı lmaz olarak kabul edi lir. B u radaki çocuklar, cinsel bakımdan en az yasak l anmış olay­ dır ve genellikle erken yaşlarda hem heteroseksüel hem de homoseksüel ilişkide bulunurlar. 56 SURİYELİ ERKEKLER ARASINDA Gary B. MacDonald VE İŞTE ZUZU, dünyan ı n en eski şehirlerinden biri ndeki en ünlü eş­ cinsel . Oldukça fazl a içen, orta yaşlı, çekiö bir adam. Fuları, gö­ beğine kaqar açık gömleği ve dar pantalonu i le, Zuzu geceleri cad­ delerde istekli erkekleri arar. Ona fiziksel zarar verme olasılıkları daha az olan. daha batılı ve zengin erkeklerin bulunduğu Şam'daki Abu Rumaneh ci varına takıl ır. Orada, kafelerin önünde dolaşırken, kendisine aşağılayıcı sözler söyleyerek geçen arabalara lanetler yağ­ dırır. Del ikan l ılarla dol u arabalar durur. Avın neşesi ve zaferin tadı Zuzu' nun tiyatral tavırlarında açı kça görülür ve arabanın içindekiler kahkahadan kırı l ı r. Fakat araba yoluna devam eder. Zuzu geçmekte olan birini gözüne kestirir. Dört şeritli yolu ağır ağır ve kendinden emin bir edayla geçer, adamla tokalaşı r ve onu i çgüdüleriyle yoklar. Adam utanmış gibi görünse de karşı koymaz. Erkeklerle dolu başka bir araba yaklaşır, i kisi de b inerler. Zuzu işi bağlamıştır. Zuzu denilen bu adam Suriye eşcinsel buzulunun görünen ucudur. Asl ında çok derin sularda yüzmektedir. Onun, son derece genel, fakat dikkatle gizlenmiş toplumsal görünümü, Suriyeli eşcinsellerin maruz 57 kaldığı pol itik tutumu yansıtır. Erkekler - cşcinsel erkekler de dahil­ bu öncüyü, belki de onu kullanırken yaptıklarından daha ş iddetl i bir şekilde aşağılar ve onunla alay ederler. Aynı zamanda ona saygı da duyarlar. Zuzu' nun cesareti, Suriyeli lerin öııleyeıııcdikleri, ancak hay­ ranl ı k l a karşı l adıkları bir tavırdır. Onun bayağı lığı ve giysi leri tüm erkeklerin bi l i nçaltındaki kadınsıl ığın bir yansımasıdır ki, erkeklerin a l ı şı l m ış ı n d ışında yumuşak oldurru Suriye ' de efemine tavırları n açıkça sergi lenmesi en aza i nd irgenmiştir. Fakat Suriyel i leri asıl hay­ rete düşüren Zuzu ' n uıı neşeli urmırsamazlı ğıdır. Sade�c: erkekleri n düzdüğü ve kadınların düzüldüğü bir toplumda o, düzülen ve bundan zevk alan bir erkektir. Anormali iğin bu akı 1 almaz dışavıırunıu Zuzu ' yu çağdaş bir şaman yapar. Rol yapar, böylece t e ıııize ç ı k ar, ci nsel be­ lirsizl i k S uriyeli bir erkek olmaıı ı n m i rasıdır. Su riye'deki tüm erkekler gibi, Zuzu da doğumun ve çocuğun c i n ­ siyetin i n hfüa kader olduğu bir ülkede Jofcd u . Geleneksel inanışa göre bir erkek, yalnızca erkek olma :ıyrıcalığıyla daha güçlü , daha cesur, daha akıll ıdır: k ısacası kadından daha iyidir. Bu inanç, h ı z l ı modernleşmeni n zararları n a rağmen hala S uriye' ııi n en güçlü kurumu olarak kal mış olan ailey i açı k l ar. 'Tohumun taşıyıcısının" i l k so­ rumluluğu, i k i c i n s arasındaki farkın abartılması şek l i nde ailede or­ taya çıkar. Erkek her zaman akt i ftir, verir, k adın her zaman pasi ftir, al ır. Penisin ya da vaj inanın iyeliği .eercksiz bir tartt�ırı;ı k o n ı m ı d u r. Suriyc'dc erkek olarak yeti�mek çeli � k i lcrle clolı ıclur. Bu. bir t a­ rafta, dünyanın sahibi oldLığunu d ü] ii n ı ıH:s i ıı e sebep ol;m hliyük ay ­ rıcal ı klar sağlar. Suriyel i erkek çoc�ık kız kardc�leıinden daha çok i lgi görür, daha çok sevilir, kaprislerine boyun eğilir ve hatta daha iyi beslenir. Her an ilgi odağıdır ve bunu, hakkı olarak giirım:yi iiğrenir. Bu gerçek aktör, ebeveyn lerinden kiişcdeki manava kadar lıerkes ta­ rafından erkekliğin üstün] üğü ve ayrıcalı klan kon u s u n d a eği li l i r. Okula ba�ladığında, cinsiyet ayrıcal ı.ğına dair aldığı cğitinı o n u mis­ tik erkek toplumunun bir üyesi yapar. Ve Suriye okul l a rı ı ı d a k ı z V ·� erkek öğrencileri n ayrı okuması, temeli ai lede atı i <ı n erkek ho·· yunduruğunu güçlendirir. Ö te yanda erkek çocLİk , ci nsel ayrıcalığın kend isi n i b c k l crı ıe ktc olan daha geni� hir dünya i ç i n bir savu nma o l ııı a d ı ğ : ı ı ı <; : : b u Gı k ke� ­ fcder. S uriye, varı lan fikir birl iği ne o l m.•;;ı o l s u n , h e r �'�y i ı ı ; ı ı ı c a k .-; i · 'i 8 !ahla başarılab i ldiği bir askeri yönetime sahiptir. Şam, bir askeri kamp görüntüsündedir. Yaşam pahalı , verimsiz ve zordur. Var olan politik karışık l ı k genç erkeklerin katıl mak zorunda oldukları (ve sık sık cephelerinde öldükleri) bir orduyu zorunlu kılar. İleriye yönelik değişkenl i k olasılığı hemen hemen yok gibidir. Mühendi s l i k ya da tıp dışındaki üni versite dereceleri bile, adi büro işleri, hatta daha da be­ terinden ötes i n i garanti edemez. Kısıca, erkeği n gençliğinde ona n asip olan ayrıcalık özgürlüğü ter­ sine döner. Rossi n i ' den bir name yaşayacağını umarak yetiştiril ir, ama gerçekte yaşam koşul l arı neredeyse Wagner tarzıdır. Hastalığın ortak belirtiler i n i n yalnızl ı k mı can sı kıntısı mı ol­ duğu, sıkı kontrol altındaki bu sosyal çevrede Zuzu. "olayların gi­ d işatıyla" dalga geçer. Çevresi ndekilere i nsan doğasının fazlasıyla karmaşık o\duğunu anımsatarak Suriye adetlerinin doğal olmayan dar görüşlülüğüne meydan okur. Tuhafl ıkları, aynı zamanda, Suriyeli er­ keklerin her zaman buyurgan olduğu ve hepsinin ötesi nde onlardan öyle söz edi lmesi nosyonunu alt üst eder. Zuzu kurnazca göz kır­ pışıyla şunu i m a eder: "Ya. öyle m i ') İspatla bakalım." Fakat birçoğunun yaptığı gibi Zuzu da içer, Ç'. ünkü çok yalnızdır. Eşci nsel erkek kardeşleri (ve kız kardeşleri) nükleer patlamaya bile dayanab i lecek bir duvarın arkasına saklanmaktadır. İfşa korkusu çok büyüktür ve homoseksüel davranışların ölümle cezalandırıldığı bir ülkede (tersi h ikayeler duyulsa da kanunun çok ender uygulandığı söylenir), gerekl idir. Fakat ölüm cezası bile kişinin ailesi ve ar­ kadaşl arı önünde ifşa e d i l mes i nden d ah a az kork u tucud u r. Eş­ c inseller hu eylemi n ortaya çıkmasıyla sonuçlanacak sürgün edi l meyi hayal etmekle hile ürperi rler. B ununla kıyaslandığında kendi kendini zorlayarak gerçekleşen sürgün önemsizd i r. Ö zel hayatlarında bu işi sürdüren k i ş iler, her nasılsa, aynı şeyı yapan d i ğerleriyle seyrek olarak karşı laşırl ar. Suriyel i eşcinseller bir­ birler i n i pek tan ı m az l ar. Eşcinsel ha r l a n diskolar, restaurantlar ve hatta eşci nsellcrin bir araya geldikleri bel irli yerler yoktur. Genell ikle uzun süredi r tanı�an beş-on k i � i l i k küçük eşcinsel hücrelerinde b i r araya gel irler. Her gün y a d a zaman zaman grup üyelerinden birinin evinde toplanırl ar. Bazen bir hücre diğeriyle bir araya gelebi l i r ya da üyelerden biri diğer hücrenin üyelerinden biriyle i lişkiye girebi l i r ve , 59 böylece eşcinsel örgütü, yavaşça ve tedbirlice gelişir. Fakat bu, durum planlı deği l şansla gelişir. Yeni i letişim yolları oluşturulsa bile bunu sürdürmek i ç i n harcanan çaba çok azdır. Zaten bu da teh­ l i keli ol ur, çünkü herhang i bir gruplaşma, açığa çıkma riski n i artırır. B öylece sürek l i şöyl e ş ikayetler dile getirilir: "Kasa' daki (Şam ' ı n Hı­ ristiyan semti) o çocuklara her ne olduysa, artık onları hiç görmü­ yorum. Beyrut'a g ittiklerini duydum ama bilmiyorum." Suriyeli eşci nsel, yaln ız, yapayalnız ve sürekli gizlenerek, kendi doğal mekanında serseri m ay ı n gibi dolaşır ki, bu yer sokaklardır. Orada esmer, kıvrak ve yapı l ı erkekler okyanusunda bulur kendin i . Haftanın herhangi b i r gecesi onlara kalabalık sokaklarda y a d a bul­ varda sıkça rastlayabilirsin i z. Aralarında eşcinsel olanlar hayatlarının gerçek aşkını ararlar. Fakat B ay Doğru asla görünmez, vücutlarıyla hayal kırıkl ığını hafifleten yüzlerce Bay Maşidal vardır. (Bu da pek kötü sayılmaz.) Suriyeli erkekler her zaman hazırdır. "Homoseksüel olmayanın" anlamı uygulam ada şuna dönüştürül müştür: Her zaman kadınlardan hoşlanır ama genelde erkekleri tercih eder. Örneğin taksi şoförleri arasındaki alış verişi ele alal ı m . Di­ ğerlerin in hisse senetlerine yatırım yapması gibi beni m eşci n sel ar­ kadaşlarım, pahalı taksi gezintilerine yatırım yaparlar. Karşılığı mü­ kemmel ve genellikle garant i l idir. Şoförle eşci nsel yolcu arasındaki sohbet, çabucak şoförün medeni hali konusuna gelir. Eğer şoför be­ karsa ona "iyi ama seni kim boşaltıyor" diye utanmazca sorulur. "Kendim." Gülüşmeler olur, "ama bu çok utanç verici, i nsanın bir partneri olması daha iyi." "Evet ama bilirsin bu hiç de kolay değil ." "Hayır, değil , fakat seni n için bunu yaparım." Şoför genell i kle öneriyi kabul eder. B ir keresi nde, ateşlenen bir arkadaşımın, şoförün çok hoş olduğunun farkına vardığında son hızla hastahaneye gö­ türülmekteydi . Doktor ve hastalık çabucak unutuldu, arkadaşı m da­ iresine g ittiler ve tam anlamıyla ateşl i bir şekilde seviştiler. Hemen iyileşen hasla, "şimdi ye kadarkilerin en iyisiydi," dedi s ırıtarak, "ama onu bir daha görmedim." B i r başka sefer, başka bir şoför ve yolcu, Şam' ı n dışında suçüstü yakalandılar. Fakat, onları yakalayan iki genç polis tutuklamak yerine, daha rahat edic i bir ceza vererek haraçları n ı kest iler v e onları serbest bıraktılar. Kurbanlardan b iri daha sonra 60 şöyle dedi: "Kendimi cennette gibi hissettim. Penisi bu büyüklük­ teydi .'' Taksi , eşcinsel dedi kodularının renkli konusudur. İsimsiz seksi n diğer çeşitleri çok daha y avandır. A lışılmış eşcinsel i kilisi y a d a üç­ lüsü, çılgınlı kların ı kıyaslamak içi n , kendilerine has bir dil ge­ l iştirmi şlerd i r. Arapça gevezelik ederek dolaşırken birden bir "man­ zara" (yakışıklı bir adam) görürler ki, bu, dikkat çekici bir "doğru" (büyük penis) ya sahiptir ve kesinlikle "UÖB" (uğruna ölünecek biri) dir. Diğer yanda. tartışma sırasında eğer bir "sefil" (güveni lmez kişi, muhtemelen bir gizli polis) görünürse öğütlenen "Wa-wa" (konuyu deği ştirmek) d ir. Kulak m isafiri olan kim se, hatta kendi dilleri olan diğer eşcinseller de dah i l , sohbetin bir kelimesin i bile anlamazlar. Sokakta i ş bağlamak tamamen gözlerle olur ve Suriyelilerin direk göz temasından yana h içbir endişeleri olmadığı için, bir davet ile normal bir bakış arasındaki farkı anlamaya çalı ş mak daha heyecan vericidir. Şu anda Batıda hüküm süren eşcinsel kimliğini gösteren işaretlerin eksikliği, avı çok daha belirsizleştirir. Şam ' da herkes aynı b içimde giyinir, görünür ve davranır. Bu yüz­ den davet ortaya çıktığı zaman rezilcesine uzun, açı k ve bıktı rıcı ola­ bilir bakışlar dakikalarca sürer ve asla başka yöne çevri l mez. B un un l a beraber, bir kez anlaşma yapıldı m ı , i l işki genellikle ale­ nen gerçekleşmez. B unun tersini gösteren i lginç hikayeler de vardır; genel tuvaletteki bir kabine girip pantolonunu indirerek ona doğru eğilen ve yorulup oturmak zorunda kalana kadar (çevredekilere rağ­ men şaşırtıcı bir ustalıkla) pek çok kez becerilen eşci nseller ta­ rafından "el ç i l i k"diye adlandırılan Doğulu bir diplomat hikayesi nde olduğu gibi. Fakat çoğunlukla, geleneksel Arap utangaçlığı, kısa sü­ reli özel ilişkil erin evlerde, başkasının evinde ya da Türk hamamları gibi yarı umumi. güven l i yerlerden birinde gerçekleştirilmesini ön­ görür. Aylarca süren çabaları m ı n beni i l k Suriyeli eşcin sel part­ neri mle karş ı l aştırdığı yer böyl e buharlı bir yerdi. Yıkandıktan sonra havluları na sarınmış olarak dinlenen üç kişi vardı. duruşlarıysa, tek bir anlama gelebi lird i . Kazanacağı m çok şey olduğunu fark ederek yanlarına oturdum ve açıkca "eşcinsel m isiniz?" diye sordum. 61 "Tabi ki, tatlım," dedi i çlerinden adı Adnan olan. Böylece macera başlad ı . (Bütün isimler değiştirilmiştir. B u yazıyı ipuçları bulmak ama­ C1yla okuyan kendi insanlarının baskısına hedef' olabilecek Su­ riyeliler, kullandığım isimlerin Suriyeli eşcinsel ya da e,ffinsel ol­ mayan arkadaşlarımın isimleriyle hiçbir ilE;isi olmadığını bilmekten mutluluk duyacaklardır. ) Adnan' l a çabucak arkadaş olduk. D i ğer eşcinsel arkadaşlarından farklı olmasına rağmen, beklenen ilk güçlü ipuçlarını verdi. 23 ya­ şındaydı, işsizdi ve biri daha eşcinsel olan üç küçük erkek kardeşi ve ebeveyn leriyle yaşıyordu. Liseyi bitirmemişti çünkü b abası onun kendi işin i sürdürmesin i i stem i şti, fakat o, bu i şten nefret ediyor ve amcasının (oğlanların bulunduğu yer olan) S uudi Arabistan'da ken­ disine bir iş ayarlamasını bekliyordu. Düzgün İngilizcesini BBC ve djsko müziği dinleyerek öğrenmişti. Adnan ' ın da pek çok eşci nsel gibi, yabancılara karşı bir zaafı vardı ve vaktin i n çoğunu, kentte ol­ dukları zaman Luftansa çalışanlarının kaldığı l üks bir otelde ge­ çiriyordu. Ayrıca, Adnan' ın Fayez adında, ordu mensubu bir aşığı vardı ; ve Fayez' i n eşcinsel olduğunu kabul etmemesi nden kaynaklanan ol­ dukça karmaşık bir ili şki leri vardı . Bu oldukça olağan d ışıydı ama Fayez ' i n homoseksüel olduğunu anlamak zordu. Tavır- ve dav­ ranışlarında o, ne heteroseksüeldi ne de belirgin bir b içimde ho­ moseksüel ve hatta ona b iseksüel bile denilemezdi. Onun için cinsiyet ve partner terci hi (genellikle farklı olan) çorapların ı n rengi kadar az önem taşıyordu. Y i ne de hem eşci nsel hem de kadın düşman ıydı. Sonuç olarak Fayez' i n neden hoşlandığını ya da bir şeyden hoşlanıp hoşlanmadığını söylemek güçtü. Günümüzde gelişmekte olan ül­ kelerde ortaya çıkan, dejenere diyebileceğimiz genç i nsan grubunun tipik bir örneğiydi: yüzeysel olarak Batılı gibi görünme hesaplarında akıll ı , yapay tavırlı, hırslı ve tamamen ahlaksız, tüketi c i ve Su­ riyelilerin "boş varil" tabirin i uygun gördükleri i nsan tipi. Doğal olarak, bu durum Adnan' a çok acı verdi . Adnan, "yatakta çok sıkıcı"diye şikayet etti. "Bazen beni öper ya da okşar ama daima bunu i stemediği hissine kapılırım. Ben onunla sevişirken o öylece yatar sonra beni becerir. Fakat bundan hoşlandığını bile söylemez ama öyle olduğunu bili yorum . Genellikle boşalırken inler." 62 Adnan' ı n durumuna olan sempatim erkek arkadaşım olduğu zaman git gide daha koruyucu oldu .!oy of" Cay Sex repertuarım onun istek! i vücudunda denememden zevk aldı (bir istisnayla: benim onu becermeme izin verm iyordu). Alı�ılınış tarzı, ben i , ağzıyla bo­ şaltmadan ö nce sımsı kı kapalı ducjaklarıyla birkaç öpücükten ibaretti. Bunu ancak bir süt sağma makinesinin verebileceği sıcaklıkla ya­ pıyordu. Beni becerebildiğini keşfedince öpüşmeyi bile bir kenara bı­ raktı. D aha sonraları y ataktaki davranışları tek amacı orgazm olmak olan yavan ve aceleci bir mücadeleye dönüştü. Bana, Fayez'in ona davrandığı kadar kötü davrandığını söy­ l ediğimde, kibarca dinledi ve yavaşca "bana bunu söyleyen ilk kişi sen değilsin," dedi. Öyle görünüyordu ki Lugtansalı arkadaşları da hemen hemen aynı şeyi düşünmüştü. Sorunu halletteğimi dü­ şünmüştüm fakat hayır; birbirimize açıldıktan hemen sonra Adnan bana darıldı ve bu ilişkimizin sonuydu. Suriyeli eşcinsellerin hepsi Adanan kadar duygusuz değiller fakat çoğunl uğu yataktaki rolleri nin onun kadar bilincindeler. Erkek/aktif, dişi/pasif kavramları yatağın iki farklı tarafı, çok azı kendini olduğu gibi kabullenme duygusuna sahipler. Erkekler, eğer sekste pasif dav­ ran ırlarsa "gerçek"erkek deği llerdir; bu sadece uygulamada da olsa, eşcinsel erkekler kadındır diye ısrar eden bir kültür tarafından mer­ hametsizce sürdürülen yalnış bir görüştür. Kısacası, kullanılmak için varlar. Bu şiddetl i. (ve tab i i değiştirilemez) bir biçimde hissedilen bir niteli k ve hayal kırıklığının kaynağıdır. Bu, diğerleriyle birlikteyken "kadın" olmasına rağmen Adnan' ııı benimle birlikteyken büyük bir şevkle "erkeği" oyn am asın ı n nedenini açıklar. Ya da bir zamanlar bir arkadaşımın söylediği gibi, "Onu becermeme izin veren bir erkek bul­ d uğumda çıldırıyorum . Beni becermekten başka bir şey y apmay an erkek çok var." Erkeğin sosyalleştirilmesi Suriye' ni n cinsel güçlerinin, eşcinsel ya da değil, kalplerinde bir anormalliğe neden olur. Tüm erkeklerin cinsel olarak yalnızca kadınlarla ilişki kurması beklenirken, birçoğu duygusal olarak yalnızca diğer erkeklerle ilişki kuracak şekilde ye­ tiştirilmişlerdir. Sonuç olarak, hem homoseksüel hem de heteroseksüel il işki ler ender olarak duygusal , saygı ve sevginin bir arada olduğu ilişk ilerdir. Erkekler, kadın larla olan i l işkilerinde seksle duygusallığı . 63 b irleştirmekte zorl an ırlar; d iğer erkekler işin içine girince bu hemen hemen olan aksızdır. Yatak odasının dışında i l i şkiler duygusal bir bi­ ç im de kavramsallaştırılır; kemanlar çalarken güneş batışı ve rüz­ garlar ufukta şek i llenmektedir. Fakat, içgüdülerin duyguları soyduğu yatakta, erkekler duygusuz ve mekani k olma eğil i m i gösterirler. Şu ünlü sözdeki gibi: Suri yeli ler kötü aşıklardır. Bununla birlikte, erkek toplumundaki i l işkilerin tuhaf bir şekilde homoseksüel leşmesine açık oldukları kadar, aldatıcı olan görüşlerde oluşturmaktadır: Sürekli kendilerine ve birbirlerine dokunan S uriyeli erkekler yoğun duygulara sahip yaratıklardır. Herhangi biri, onları her yerde, kol kola yürürken, el ele tutuşurken ve öpüşürken görebilir. Ayrıca, birbirlerine karşı, başka bir yerdeki erkekler arasında ol­ duğundan daha kibar ve daha koruyucudurlar. Erkek ilişkilerinin özünde, eğer bu kadar boş olmasa, çarpıcı (ve seksi) olacak bir yu­ muşaklı k vard ı . Yumuşak l ı k, Suriyeli erkeği n yetiştiri lmesindeki en zayıf noktayı, yani ayn ı kişiyle ci nsel ve duygusal i l işki kurma güç­ lüğünü m askeler ve kısmen dengeler. Bu zayıflığın eşci nsel açısından, özel melankolik sonuçları vardır. Kendi duyguları ve cinsel l ikleri arasındaki bağlantıyı çözümlemek ve partnerlerin aynı çelişkileriyle ilgilenmek zorundadırlar. Bu kişileri ça­ bucak yıpratan başarıl ması olan aksız bir durumdur. Eşcinsell er, tam anlamıyla hüzünü uzaklaştırma anlayışı içinde, uysall ı k ve rast gele ilişki kurarak tepki gösterirler. Uygulamada bu, erkekler gibi, Suriyeli eşci nsellerin de, doğuştan hak olan erkek ayrıcalığını sömürmeyi sür­ dürmelerini (bu kez kadınlar yerine diğer erkekler üzerinde) örter. Konu olan olay, Abdulaziz adındaki bir tanıdığımın dairesi nde, onunla ve Ali isimli bir arkadaşla gevezelik ederek geçi rdiği m bir akşam oldu. Bir ara, 16 yaşındaki Hüseyin ve kuzeni : Mayed uğradı . Mayed Homs'dan ziyarete gel mişt i ; 1 8 yaşında, esmer, utangaç ve i nce uzundu. Yalnızca birkaç dakika kalabileceklerdi, çünkü Hü­ sey i n ' i n ailesi onları evde bekliyordu. Birkaç daki ka, Mayed ' i n he­ pimizin gözünü kamaştırd ığı üç saate uzadı. Muhteşemdi. Hüseyi n ve May cd 1 1 .lO'da kalktıklarında Abdülaziz biraz daha kalmalarını önerdi Duraksamaları Ali' n in Mayed'i yatak odasına ka­ çırmasına yl'.tt i H i . d cr ise, kasıtlı bir soğukkan l ı l ı kla, tekrar oturduk ve hiçbir şey olmamış g i bi davrandık. Beş dakika sonra Ali yatak 64 odasına Abdülaziz' i çağırdı, Abdülaziz kapıya gitti ve ben, banyoya g iderken, onu gözetlerken gördüm. Geri geldiğimde Ali kanapede Hü­ sey i n ' le oturuyordu, kızarmış ve huzursuz görünüyordu. Abdülaziz ise ortadan kaybol muştu. Kısa hir süre sonra Ali beni m yanıma gel d i , (onun için) olağaı'ı dışı bir şey olan. kendi kendine konuşmaya başlad ı . ''Mayed ben i is­ tedi fakat ben ondan hoşlanmayacağım ı düşünmüştüm ve öyle oldu. Tipim deği l , anlı yor musun'I (Anlamıştım . Ali sadece pasift i .) Onu hazırlayabi leceğ i m i düşündüm ve Abdülaziz bu işi bitirebilird i ." Ali bir süre yere baktı . ''Yattığım erkeklerden nefret ederim. Benimle yal­ nızca bir kez bulunurlar ve bir daha asla onları görmek istemem. Bu yüzden seksten önce aşk arıyorum, çünkü eğer onu seversem benimle birden fazla i li ş k i kurabil ir." Ali acı k l ı bir şekilde güldü. "Fazla şan­ sım yok." "Ve" diye devam etti, "Asla eşci nsel arkadaşlarımla yatmam . Ab­ dülaziz' le bile. Diğerleri gibi onlardan da nefret ederim yoksa." Sonra Abdülaziz, yatak odasından seslenerek; kağıt mendil istedi. Hüseyi n onl arı götürmek üzere fırladı . O gözden kaybolurken Ali an­ lam lı bir şeki l-t.le bana baktı ve gerçekten komik bir zamanlamayla "Eşci nsel yaşam ı çok ilgi nç"dedi . ikimiz' de gül mekten kırıldık. Kısa süre sonra Abdülaziz göründü ve doğrudan Ali 'ye yöneldi. "Sorun ne? Ondan hoşlanmadın mı?" ele di . İtiraf etti Ali. "Çok ko­ laydı," diye yanıtladı Abdülazi z ' i şeytanca bir sırıtmayla. Daha sonra. hiç kimseni n yüzüne bakamayan Mayed göründü ve adeta koşarcasına tem izlenmek için banyoya gitti . Kapıyı açık bı­ rakmıştı ; Abdülaziz ve Al i ' ni n onun yeteneklerini detaylarıyla ko­ nuştuklarını duymuş olmal ı . Kullanılmış bir araba hakkında ko­ nuşan iki istekl i alıcı gibiydi ler. M ayed geri geldiği nde, boynunda kocaman bir sivilce çıktığını fark ettim . Süveterin i n yakasını çekerek onu kapatt ı m : teşekkür ifade eden hafif bir gülüşle karşılık verdi . Abdülaziz ve Ali, hemen, bu sivilceden kimin sorumlu olduğunu tar­ tışmaya başladı lar. B i r kez bi le. yanlarında rahatsız bir şekilde di­ kilen Mayed' e sormadılar. Gerçekte Hüseyin ve Mayed gittikten sonra hiçbirimizin onlara hoşçakal bile demediğini fark ettim. Kişin i n duygularına gösterilen bu tür bir kayıtsızlık, Suriyeli eş­ cinseller için tek örnek değildir. Ama bunu teşvik eden tecrit ve sin65 silik, aksi şekilde davranmak için terci h şansı olduğu anlamına geli r. Yal nızca, Suriye gibi bir ülkedeki eşcinseller için var olan ola-­ sılıkların ne kadar acı masız olduğunu düşünmek dizginleyicidir. Şu an orada, Batıyı, endüstrileşmeden, refaha, sosyal i lerlemeye, fe­ minizm.e ve en son eşcinsel özgürlük hareketine götüren koşulların hiçbiri mevcut değ i l . B atıl ı eşcinseller homoseksüel yaşam ı n ni­ teliğine odaklanmayan bu y üzyılda başladıl ar ve bizler bu konuda aktif olarak bir şeyl er yapmaya başlayalı on yıl oldu. Suriye l i kar­ deşlerimizi, şu an bizim olduğumuzdan daha geri olmakla suçlamak haddin i bilmezli k olacaktır. Yalnızca bizim kadar şanslı değiller. Ya­ şamlarındaki gerçekte yaşad ı kl arı bölgedeki , trajedin i n görünüşte sonu yok. ' Bu yüzden, karşı karşıya oldukları korkunç eşitsizliğe rağmen, Suriyeli leri n ne kadar duygusal, sıcak ve cömert oldukları dikkate değer. Güzel anların ve gülmenin büyük değerini anlayan bireyler ola­ rak partiler veriyorlar. Ö zell ikle bir partiyi anımsıyorum. Abdülaziz' i n dairesi nde top­ lanmış sekiz kişiyd ik. Adnan da oradaydı. Böylece, ikisi de evl i i k i orta yaşl ı adam vardı . B iri ne kadar resmi i se öteki d e o kadar bo­ hemdi (ikincisi için, Abdülaziz. şehrin her köşesi nde daireleri ol­ duğunu ve arkadaşlarına anahtar verdiğ i n i söyledi). İki de genç adam vard ı . Bunlardan biri uzun boylu ve şehvet düşkünüydü, diğeri ise moda dergisinden fırlamış gibiydi . Parti, her i l işkide olduğu gibi, son partiyle ilgili fotoğraflara tekrar bakmakla başladı. Bunlar, "bayanlar" ı n iç çekişlerle bütünlenen çay zi yafetin i n ritmiyle elden ele dolaştı ve bir köşeye kondu . Birden bire hava değişti : biri her yerde bulunan Avrupa malı kaset-çal arı açtı ve herkes dans etmeye başladı. Şehvet düşkünü ve Mauhen karanl ı k bir köşede b irbirlerin i emiyorlard ı . Adnan' la ben Resi mi ile ded ikodu yapıyorduk. Birden müzik sustu ve ortalık karardı . Yine elektrik ke­ s intisi m i ? Hayır. "Camellia" zamanı Yandaki bir kapıdaıı görünen, bileği çok hoş gösteren ama ayağı mahveden k ibar sandaletlerden giymiş i nce uzun, biçimli bir bacaktı. Bacağın ardından, odanın içinde ipek bir eşarp gibi açılarak, hasır bir şapka, kombinezon ve etek giymiş olan Abdulaziz geldi . B ı yığı ve kıllı göğsü dışında Vogue sayfaları ndan fırlamış gibiydi . Hızlı 66 disko müziği eşliğinde titizli kle hazırlanm ı ş dansını sundu, ona ıs­ lıklar ve alkışlarla teşekkür ed i ldi ve kapın ı n ard ı ndan gözden kay­ boldu. Anı nda herkes üstünü değiştirmek için banyoya koştu. İ çleri çeşitl i eşyal arla dolu plastik alışveriş çantaları ortaya çıktı ve in­ sanlar peruk. eşarp, maskara, ruj , etek, çorap ve ayakkabı değiş to­ kuşu y aparken hava parfüm kokusuyla ağırlaştı . B azıları üç değişik giysi getirmi şlerdi , biri giydiği her şeyi kendi dikm işti. Oryantal müzik koyuldu ve bütün bayanlar birer birer kalkıp göbek attı lar. Ortadoğu' da geçirdiğim süre içinde hiçbir şey arkadaşları mın dans ederkenki çekiciliklerinden daha çarpıcı değildi . Yarışman ı n kad ı n ı n çekiciliğini tayin ettiği bir ülkede arkadaşlarını e n iyi kadın dansöze taş ç ı karttılar. Bunun onlara verdiği rahatlık etkileyici idi. Müzi ğin ato nal tıngırtısından cesaretalarak, kıvırttılar ve kalçalarını , en azı ndan kısa bir süre için onlara cinsiyetlerinin ironisini unutma i m kanı sağlayan karışık bir zafer şarkısına dayadı lar. Dans etme olayı bir anda, unutulmuş, gülünç, kendini küçültücü korku dolu, duygusal ve hüzünlü bir hikayeyi hatırlatıyordu. Bu ayn ı zam.a nda Zuzu' nun hikayesiydi. O anda, büyük bir ola­ sılıkla o, caddelerde dolaşıp, başka bir oyun ayarlamaya çalışıyordu. Onun gece misafirliği, kapalı kapılar arkasında kıvrı l an yücutlar gibi, Suriye' de kaybetmek üzere doğman ı n bedelidir. EDiTÖR ' ÜN YORUMU Gary M acDonald ' ın , şu an baskı s ı olmayan ve birçok kü­ tüphanede bulunmayan, The Body Politic adl ı bir Kanada gazetesinde, 1 984'de yayımlanan makalesi , Şam' daki manzaranı n can l ı bir dö­ ki.iınünü verir. Bu yüzden, Zuzu' dan söz edilen paragraflardak i dü­ şüncelere affına sığınarak katıl masak da bu kitapta ona yer vermek istedik. Mac Oonald'dan farkl ı olarak ben, Suriyel i maçonun kendini ve­ renden ziyade (istediğini) alan olarak gördüğünü düşünüyoru m ; veren (vücudunu ya da arkadan) ibnedir. Suriye' de gözlemlediğim karşıtlı k "yapmak" v e "yapılmak." "Penisin v e vajinanın iyeliği gereksiz bir tartışma konusudur," cümlesiyle, MacDonald' ın "erkekler becerir, ka­ dınlar becerilir düncesi konuşulmadan sürer" demek istediğini dü. �ünüyorunı . 67 Jehoeda Sofer, "İslam Kanunlarında Eşcinsellik" başlıklı ma­ kalesinde Suriye Ceza Kanununun eşcinsell iği ölümle cezalandırma­ dığına işaret eder ki, bu MacDonald ' ı n 8 . paragraftaki cümlesinin zıt­ tıdır. B undan başka, umarız şu ana dek yazılanlar, eşcinsel ifadesinin erkekler arası c i nsell iğin doğulu kavramına uygun olmadığına ve on­ l arın gerçekliğine i nanı lmadığına açık l ı k kazandırmıştır. "Giriş" bö­ lümü ve "Erkek Erkeğe C insel l i ğe Farklı Yaklaşımlar/ Fas' tan Ö z­ bekistan ' a Erotizirn", ''Fas ' ta B i r İtalyan", "Türkiye' de Travestiler ve Transseksüeller", "Paris' tek i Arap Erkekleri" başlı k l ı m akaleler bu görüşü açı k l ar. MacDonal d ' ı n gözlemleri nden ikisiyle ilgili fakl ı bir yorumda bu­ lunmak i stiyorum: l . Korkunun, yalnızca küçük sosyal yapılar oluşması nın ana ne­ deni olduğuna inanıyor. D iğer yanda ben, bunun nedeni n i n ilgisizlik olduğun u düşünüyorum: ''kızl ar" (Suriye Arapçasında manyakin ib­ neler) birbirlerine sosyal ve duygusal desteği sağlamaktalar, seks için ise "gerçek" erkeği tercih ediyorlar. 2. MacDonald "kısa sürel i özel ilişkilerin" varlı ğı ndan "ge­ leneksel Arap utangaçlığını" sorumlu tutar. "Doğulu diplomat"ın onunla alenen i lişki kurmaya hevesli say ılamayacak kadar çok Su­ riyeli bulm a hikayesi b.:na, açı klamanın geleneksel Arap utan­ gançl ığıncla değil, vericinin keneli "şerefsizliğini" çok açık yapma gö­ nülsüzlüğünde yattığını gösterir. Arno Schrnitt - YAZARIN YANITI Yazım ı n üçüncü paragrafının son cümlesi olan "Peni s i n ve va­ j i nanın iyeliği gereksiz bir tartışma konusundur," cümlesinin an­ lamıyla ilgili sorunuza cevap olarak: B itirdiği paragrafı özetlemeyi amaçlad ı m . "Gereksiz bir tartışma konusu" ifadesini anlamından daha yumuşak bir tarzda kullandım, yani "doğru bir.cümle çünkü tüm mantı klı olanakları sağl ıyor." Üçüncü paragrafta şu noktayı ifade et­ meye çalıştım : Suriyel i kültüre sahip kafalarda, anladığım kadarıyla, davranışları sınırlandıran c insiyettir. Suriyeli bir erkek bel l i bir takı m 68 şeyleri yapar, diğerlerin i i se yapmaz çünkü o bir erkektir. Bu yüzden Suriyeli erkek cinsiyetin i n katı kanunları çerçevesinde, erkek becerir fakat beceri lmez. Becerir çünkü penisi vardır ve penis yalnızca be­ cermek (ya da ifade ettiğim gibi, vermek) için yaratılmıştır. Suriyel i bir kadın becerilir çünkü vaj i nası vardır ve vajina yalnızca becerilmek (ya da almak ) için yaratılmıştır. Genişletirsek, bir erkek becerilemez çünkü kadın değildir. Bu kültüre mantık çerçevesinde, penisin iyeliği gerçekten tartışma konusu bile olamaz, çünkü S uriyel iler için tek mantıklı olasılık penisleri n becerdiğidir. Gary B. MacDonald 69 İRANLI ERKEGE YAKIN B AKIŞ Jerry Zarit TAHRAN'DA yaşadığım dört yıl boyunca sık sık, İranl ı l arın b iz ya­ bancılar olmadan ne y apacakların ı düşündüm. Ş i mdi, Şah ' ı n demode, Ayetullah' ı n moda olduğu şu dönemde, bunu her zamankinden daha çok merak ediyorum. B i ldiğim, sevdiğim ve nefret ettiğim yok olmuş, eski devrimci İran' a daha geniş bir açıyla tekrar baktığımda görebildiğim, eşcinsel yabancılarla İranlı erkeklerin , karşılıklı bağımlı, karmaşık i l iş­ kilerin i n Doğu-Batı arasındaki fikir ayrılığının bir parçası olduğudur. İran, bana ve benim gibilere göre bir seks cennetiydi. Gerek ni­ celik, gerekse nitelik bakımından hayatımın en heyecan verici de­ ney i m iydi . Yine de, bir iki i'itisna dışında, homoseksüelleğin i kabul eden hic bir İranl ıya rastlamadım. Kültürel anlayış bir toplumu diğerinden ayırır ve İran'daki c ! • , davranı�lar, (diğer t ü m davranışlar gibi) bizimkinden çok fark l ı kültürel koşullan.rnanın uzantısıdır. · Ci nsel roller, huna karşı tutumlar ve hatta cinsell i kle ilgili dil fark­ l ıdır. Sevi�tiğim tüm erkekler homoseksüelden ziyade biseksüel ola­ rak adlandırı labi lirler. Y i ne de hu sözcük hi le, kendilerini Batılı part­ nerlerinden daha aktif gösteren erkeklerin büyük bir çoğunluğu ya da niyetlerin i beli rten şaşırtıcı açıklık ve agresiflik için tanı bir anlatım değildir. Onları Batı tarzı fahişelerle k ıyaslamak. ki�iyi gerçeğe daha yak ı n bir konuma getirebi lir, çünkü para, tek kelimeyle, oyunun bir parçasıdır; hem fahişede hem de lranl ıda erkekliğin ya da he­ teroseksüelliğin başka bir erkekle sevişmekle etkilenmeyeceği bilgisi vardır. Eğer şimdiye kadar bir bilginiz yoksa bile, artık bu "homoseksüel olmayan" İranlıların yatakta (ve hatta sokak aralarında, parklarda, ha­ reket hal i ndeki ya da duran araçlarda, i nşaatlarda, vb . . . ) en çok ne yapmaktan hoşlandıkların ı tahmin etm iş ol man ız gereki r. Onlar ana! ve oral bakı mdan erkek rolünü üstlenirler, becermek , büyük farkla, tercih edilen eylemdir. Kuni, '' homoseksüel" anlamına gelen Farsça sözcüklerden biri, bu rölün önemini açıklar. Kuni k ıçtan (kun ) i lişkide bulunan k iş i demektir. Sözcükler davranışları yansıtır; yani baş­ kasını arkadan yapan kişinin homoseksüel olarak düşünülmesi teh­ l i kesi. yoktur. Arkadan i lişkiye izin veren kişi bunu genell i kle gizli yapar ya da hizmeti karşıl i ğı para talep ederek mantıklı bir gerekçe bulur veya beni m gibi bir yabancıdır. İranlıların zihinleri n i n ana] seksle meşgul olması sabit fikirl i ol­ ınalarıyla bağlantılıdır. Şakalar ve aşağılamalar çok fazladır ve bir er­ keğin arkadaşının pantolonunun içine girmeyi arzuladığını beli rtmesi genel l i kle bir jest olarak alın ır. Farsçada "pezevenk" anlamına gelen iki sözcük vardır: Biri vaj i nanın pezevengi (koskeş), diğeri kalçanın (kıınkeş). Genç erkekler çok revaçtadır] ar. M ichener' i n Caravans' ıncla dans­ çı oğlanla ilgilenen kişiyi kavgada öldüren adam, gerçekten pek uzak değildir. Çocukların tecavüz edilip öldürülmeleri çok yaygındır. Küçük çocuklar (hem erkek hem k ız) sürekli ortadan kaybolurlar, fakat bir çoğu Ameri kalı ya ela Avrupalı olduğundan basın bunu gizli tutar. Erkek arasındaki ;mal seksin kabul edilebili rlik derecesi (şüphesiz biri nin erkek rölünü üstlenmesi koşuluyla) sosyal sınıf ve dinsel 72 inançlara göre çeşitlilik gösterir. Birçok erkek bir ya da dah<ı fazla ar­ kadaşıyla i ki nci kez geldi ve bu deneyimi onlarla paylaştı : açı kca bell iydi ki, bu ''homoseksüel olmayan" arkadaşlar, birçokları gibi bir­ birlerine karşı istek duyuyor ve bunu üçüncü bir kişi yoluyla ifade ediyorlar. Daha eğiti m l i ve zengin kesimde aynı şeyi yapar, fakat bu konuda daha ikiyüzl ü bir davranış sergi ler. Sosyetedekiler ise İran'da oğ­ lancılığın olmadığını varsayarlar ve bunun çok kötü olduğunu yi­ neleyip dururlar. E.M. Forster A ppassar;e t o lndia (Hi ndistan' a bir Geçit) adl ı eserinde Doğudaki davranı şların kişiselleştiri l m i ş ah­ laksal kural lar tarafından değil, toplumsal talepler tarafından be­ l irlendiğinden söz eder; başka bir deyişle, bireyin başkalarına ya­ kalanmadan yapabildiğidir. Bizim toplumumuzun insanları dış görünüşe ne kadar önem verirlerse versinler, İranlılarla kıyıslandıklarında, daha açı k ve diirüstler. İran' da eve istediğin kadar olan getirebilirsin, ama kız getirmeye kalkarsan sorunlar başlar; komşularla, ev sahibiyle, kızın ai lesiyle, polisle, kısaca herkesle. İran gibi ülkelerde homoseksüelliğin var­ lığına gösteri len asıl neden, kızlarla i lişkinin yasak olmasıdır. Evl i l i k d ı ş ı i l i şk ide bulunmuş b i r k ı z ı n ö l ü m riski, yalnı zca ücra köylerde kal m ı ş olsa ela, hir genç kızın evlendiği gece bakire olması hiila çok önem l idir. Benim İran'da olduğum dönemlerde flört artmaktaydı; fakat kız <irkaclaşlarıyla seks yapma şansına sahip gençler, bana, bunun beni m le yaptıkları seksle ayn ı tür olduğunu söylediler. Ayrıca birçok evli erkeğin ana] seksi tercih etmeyi sürdürdüklerin i öğrenelim. Oral seks ana! seksten daha çok kınanırdı, (hemen hemen ayn ı zevki verse bile). Birçok İranl ı i ç i n buna gerek yoktur zaten , çünkü onlar için seks daha başlamadan biter. Oral seksi Batılıların ortaya çı­ kardığı bir sapıklık olarak görürüler. İran 'da fuhuş vardır. Tahran'da "New City" olarak bili nen kır­ mızı ışıklı bölge ele dahil . Fakat gizli i l i şkilerin çabuk ve kolay ol­ duğu bu beş mi lyonluk koca şehirde ekonomik, hijyeni k ya da daha başka nedenlerden dolayı fahi�eler, tüm erkeklerin bütün ge­ reksini m lerin i karşılayamı yorlar. Din, bekaretin önemini ve fuhu�tan ho�nutsuzluğu güçlendirir, fakat ayn ı zamanda homoseksüel eylem için de bir engeldir. Dinin İranl ıl arı n yaşamı ndaki gücü beni çok etki ledi ve sık sık garip bir şe­ k ilde, seks yaşant ı m da dahil , yaşamımı etk i l ed i . D i nsel v icdanı y üzünden , kad ı n ya d a erkek, k imseyl e i l işkide bu­ l u nmayan ereklerle birçok kez kaşılaştım . B i r kez, daha önce birlikte olduğum birini içki içmek için evime davet etmiştim, fakat dini tatil olduğunu söyledi. Başka biri ise kutsal Ramazan ay ı n ı n en kutsal anında sev iştiği i ç i n , Tanrı ' n ı n onu nasıl cezaland ıracağ ı n ı merak ed iyordu . B i r başkası duvarımdaki küçük antika halıyı ters çevirmem konusunda ısrar etti , çünkü üzerinde "Al lah" yazıyordu ve yatakta çıplak ken bize dönü k olmaması gerekiyordu . İran' da ç o k görülen çaresizliğin cinsel olduğu kadar ekonomik bir yanı da vardı r. Hırsızlık ve fuhuş aracı lığın gerekeli bir parçasıdır, buna rağmen arkan dönük olduğu an bir şeyler çalmaları için ko­ nukların ı z ı n seks partneriniz ol ması gerekmez. Hırsızl ı k ti.im sosyal sınıflar için öylesine yaygındır ki, bunun arkasında ekonomi k ih­ tiyaçtan daha öte pataloj i k bir olay aranmalıdır. Politi k tatsızl ıklar buna eklendiğinde ortaya karmaşık bir görüntü ç ıkar. B u görüntüyü tanımlamak için bir örnek vermek i stiyorum. B ir zamanlar Nasser adında bir asker tavl am ı ş ve eve götürmüştüm, bol bol şarap içmiş ve se:vişmiştik. B ana bir şair olduğunu ve kendisinin kişisel , h ükümetin i se pol it i k bulduğu bir şiiri yüzünden bir y ı l dan fazla hapis yattığını söylemişti. Zamanında bir profesöre gidip ken­ disini eğitmesini rica etmiş, fakat parası olmadığı i ç i n proföser onu kovmuş. B i rçok genç İranlı gibi, o da İran' ı terk etmek ve mümkün olursa Amerika' ya gitmek istiyordu. Ona, Time Dergisinde hakkında bir yazı y ay ı m l an an şair Reza Baraheni ' den söz ettim . Bölücü olduğu şüphesiyle hapis yatıp, i ş kence gördükten sonra Amerika'ya gitmiş ve orada God's Shadow Prison Poems adlı k i tabı çevril ip bas ı lmıştı. Nasser, ayrıca onu Amerika' ya götürmek isteyen fakat bir kazada ölen, Amerikalı bir tanıdığından söz etti. Ondan geriye tek kalan bir resimdi. Fakirl i kten ve fakirler için h içbir şansın ya da umudun ol madığı bir yerde yaşamaktan konuştu durdu. İran' a ilk geldiği mde, Sadegh Hedaycıl' ı n k lasik romanı The Elimi Owl'un çaresizliği ve dünya nefretinin sürreal istik dışa vurumuyla, İran mentalitesini nasıl yansıttı ğ ı n ı <ı n l ayamamıştım, fakat dört y ı l sonra, n ihayet bunu fark etmeye baş l ad ı m . 74 Jran ' da olduğum süre içi nde ülke geleneksel değerlerini hızla yi­ ti riyordu. Onları n yeri n i uyanık ve açgözlü bir orta sı n ıf, ü n iversi te mezun u kadınlar, bluejeanler, Rolling Stones, di kkatsiz şoförler, ür­ kütücü bir trafik , hava kirl iliği ve kötü davranışlar al ıyordu. B atı tek­ nolojisi kaçınılmaz kültür yüküyle geliyordu. B atı teknoloj is i gibi, Batı n ın homoseksüelleri de hızla geli şmekte olan İran ' da i ht iyacı karşı ladı lar. B uralarda çok sayıda Amerikal ı ve Avrupalın ı n bulu nması (ve B atıda binlerce İranlı yüksekokul ve üni­ versite öğrencis i n i n olması) İranl ı l ara istedikleri, ama çok az şans­ l ı n ı n d ı ş ındaki leri n elde edemed i kleri her şeyi hatırlatt ı ; ekonomik rahatlık, eğitim şansı, politik hak l ar ve c insel özgürlük. Asırlardı r mahrumiyet içinde yaşadılar, fakat ş i md i aniden çaresizli kleri n i n far-· kına vard ı l ar. İranl ı l ar i ç i n B atı lı l arın cinsel lik, ekonomi ve politi kay ı içeren bir çekiciliği vardır. Çünkü B atıl ı homoseksüel ler sık s ı k ge­ reksi nim duyulan gizl i liği (dil bilmeyen bir yabancı olarak ar­ kadaşlara ya da aileye boşboğazlık edemezler) ve uygunluğu (her şeyden öneml i s i , biri n i n aşağ ılanan kadı n rol ünü üstlenmesi gerekir) sağlarlar. Açı k ·ren k saç ve tenleri varsa çok daha iyi, çünkü bu özel­ likler daha çok beğenilir. Aynı şek ilde İran ' ı n da bizler için kayda değer bir çekicil iği var­ dır. Fantezilerimiz her ne ise; erkek k ı lığı nda pol isler, kamyon şo­ förleri, öğrenciler, atletler, deni zciler, iş adamları, soyguncu çeteler dünyadaki eı:ı yakışık l ı erkekleriyle İran onları gerçekleştirmek i ç i n tek yerdir. İran l ı erkeklerin hepsiyle i l işkim i n seksüel olduğunu kastetmek is­ ıcmiyonım . B azı mükemmel kişilerle arkadaşl ı k ya da duygusal dost­ luklar kurdum. Sanırım bunlar genell ikle biz yabancıları salt seksten daha fazla şey ler i ç i n arayan uyumsuzlar ve yalnızlığı seçen kişilerdi. Bir kadın bunu y apam azdı , çünkü İranl ı erkekler kadınlara arkadaşlık kavramıyla yaklaşmazl ar. Ne yazık k i , cinsiyet ayrımıµm yı llar süren geleneği kadınlarla erkekler arası nda karşıl ı k l ı bir güvensiz l i k ve dü�ınan l ı k ol uşturmu ş . Fiziksel tatmi n i n de büyük b i r bölümünün c insellikle i lgisi yoktur, çü nkü İran' da öpüşme ve el tutma, arkadaşlar arasında normal dav­ ran ış biçimlerinden kabul edilir. Arkadaşlık bizim ülkem izdekinden daha değerli ve içtendir. 75 Açı kcası İ ran l ı ların homoseksüel yabancı l ara (tüm yabancılara ol­ duğu g i bi ) ve özell i kle Ameri ka l ı l ara karşı tutum ları çeli ş k i l idir. Kıs­ kançlık, m i l li yetç i l i k ve ahlaksal hoşnutsuzl u k gibi duygular, İran­ l ı ları n Ameri kal ı l ara karşı olan aşk ı n ı hitiren şiddeti tüm dünya gördü, herhangi bir aşk-nefret i lişkisi nde garipsenmeyecek bir �iddet. Ş i md i merak ediyoru m : Bu güzel, siyah saç l ı oğlanlar biz olmadan ne yapacaklar? 76 GÜN ÜM Ü Z İRANLI ÇOCUÖlJ David Rced TA HRAN' I Ortadoğunun gecekondu metropolü olarak resi m leyenler ic,:in bu resmi tekrar çizmeme izin verin . Kalı n duvarlı gecekondular varlı k ları n ı sürdürüyorlar; onlar air-cond i tiondan önce var olan en serin yerlerd i . Fakat artık şehre hakim olan çel i k ve camdan yapı l m ı ş ofis ve apartman kuleleri . Karla kapl ı dağlar verimsiz ç ö l imaj ı n ı ya­ lanlamakta. Şehirdeki ağaçlar ve bahçeler halı desen lerindekiler kadar bereketl i . Arabalar, Tahran ' ı n geniş, modern caddelerini, es­ kiden at arabalarının kirli sokakları doldurduğu gibi dolduruyorlar. Hatta Tahran l ı l ar şehi r yaşam ı nda yeni olan köy lüleri n eşekleri ne biner gibi araba kul l and ı kl arı şakası n ı yaparlar, tek fark şimdi duman kusup, bir yerlere çarpıyorlar. Araba İranlı bir erkeğin erkekl ik to­ tem i . m aço egosunun bir sembol üdür. Her kırmızı ışık yeni bir ego yarışı i ç i n bir fırsattır. Tahran ' ı n ölüm i statistiklerine göre trafik ka­ zaları kalp krizlerinden daha fazla. Trafikte ortaya çıkan bu bastırı lmış saldırı, sekste de ortaya ç ıkar. Bunun tersi olan hükümet çabaları, İran ' ı n Müslüman ve erkeğe ait bir dünya olduğu yönündedir. Sosyal bak ı mdan kadınlar, yerli ya ela 77 yabancı , i k i n c i s ı n ı f vatandaşl ardır. Paris modasına uygun giyinmiş de olsalar, İran çadoru da giymiş ol salar kadınlar seksi n yasak mey­ ves i n i temsil ederler. Kutsal kanun evli l i k öncesi seksi yasaklar, bu yüzden her i k i c i n s de cezalandırı l ma riskine karşı tutkuya esir olmuş d urumdalar. Doyumsuz arzu saldırgan l ığa dönüşür. İtalyan biki n i l i güzellerin fi l m leri genç erkeği n sokaktaki y al n ı z kadınlara l af at­ masına ve açı kca rahatsız etmesine neden olur. Özell i kle batıl ı kadınlar yararlanılabi lecek hedeflerdir. Dergi ler ve fil i nıler o nları uygun ve i llegal olarak damgalar. "Bir erkek şehveti yüzünden suçlanamaz," derler. Daha eski za­ manlarda İ ranlı l arın ci nsel rahatlama i ç i n başka yol ları vardı. Ka­ dınlarla birlikte olamayan erkekler hayvanl ar ve başka erkeklere yö­ nel irlerd i . Hayvanl ar, artık, demode olarak nitelendiri l irler, erkekler i se i llegal . Fakat bugün Amerikalı erkekler, b i r zamanlar sevimli hay­ vanlara yönel m i ş bakışlara hedef o lmaktalar. Raslantıya bakın ki, İranlı lar, Amerikal ı larl a bizim Yunanl ı l arla ve Amerikalılarla dalga geçtiğimiz gibi dalga geçerler. Derler ki, Amerikalı erkekler arkadan vermekten hoşlanırlar. Şu semantik kur­ nazlığa d ikkat edi n : İranl ı erkekler düzerler (bu maço imaj l arını ko­ rumak i ç i n yapılan bir eylem); Amerikan erkeklerinin yapılmaktan hoşlandıkların ı söylerler, yani Amerikan erkekleri kadın gibidirler, hoınoseksüeldi rler. Ve tab i i ki saygıyı hak etmezler. B i seksüel l i k Yunanistan' la Afgani stan arası ndaki ülkelerde yay­ gın olabi lir, ama tarihsel olarak bu; homoseksüel l i k anlayışı i ç i nde değ i ld ir. B i r erkek başka b i r erkeği arzulayamaz, Al lah yasaklar. Eğer birin i arzularsa bu; i nce, tüysüz, kadınsı, genç bir oğlandır. Ve bunu c i nsel eğitim ve doğum kontrolü diye adlandırır. Oğlan büyüyünce c i n sel i l g i s i kadınlara ve başka oğlanlara yönelir, ama erkeklere değ i l . Gelenek sürer. Tabular varlı klarını korur. İran h u n u ağır hapis ce­ zalarıy l a cezal andırır. Yabancı ların şakaları bir yana, Şeriat ka­ nun ları , hırsızların elleri n i n kesi ldiği gibi, c i n sel sapıkların pe­ n i sleri n i n kesi lmesini eı11retmez. Asl ı nda İran göze göz, dişe di� cezaları n ı uzun süre önce yasaklad ı . Fakat İran hap ishaneleri n i n şa­ kası yoktur. Ya da korkutucu SAVAK gizli polisinin ve onun j ur­ nalcileri n i n . Her zaman i zlenirsiniz. Eşc i nsel lcri n küçük dünyasında var olan paranoya Tahran ' a yayıl ır. Geceni n koruyucu karan l ığı nda 78 bile şehir parkları New York metrosu kadar ürkütücüdür. Tehl i ke] i olan, soyguncular deği ldir. Sokak suçl arı kad ı n l ara yap ı lan ufak sal­ dırılarla s ı n ır l ı görü lür ve Tahran erketler i ç i n dünyan ı n en güven l i şehri olab i l i r. Fakat qci nscl l er i ç i n rahatsız edici yerdir. İlk rahatsızlığı, 28 yaşı nda, Abbas adl ı bir güreşçi seks için ben i evine davet ettiğ inde yaşad ı m . Konukseverli ği çok enqer görülen bir şeydi , çünkü genç ç ü n kü İranl ı l arın çoğu kendi ev masrafların ı kar­ şılayamadıklar ı için evlenene kadar aileleriyle otururlar. Abbas ya­ şadığı sokağın köşesi ne kadar bana yolu gösterd i . Kendisi eve girene elek orada beklememi söyled i ; komşular eve gelen yabancı bir adamı n dedi kodusun u yapabi lirdi. Ben i çeri girince kapı ları kil itledi, perdeleri çekti ve televizyonun sesini sonuna elek açtı . Ailesi geleb i l i r kor­ kusuyla tamamen soyu nmad ı . Öyle ele oldu. Onlar ön kapıy ı açar­ larken ben arka kapıdan ç ı k ıyordum . İranl ı lar kendileri n i ai len i n ve arkadaşları n sosyal güvenliği i l e çevrelemişlerdir. Seks ele ayn ı düzeni izliyor. Sekse hazır b i r İranl ı yabanc ı , bir eşc i nsell e tanışıııca, bir clahaki sefere arkadaşları n ı ela getirir. Abbas tek istisnayd ı . Onu tan ı mak İ ran' daki qci n sel i li şk i n i n her türlü zorl uğunu kanı tlad ı . B i rçok yabancı grup seksin şehveti n i yaşadı ktan sonra soyguna uğraman ı n ı stırab ı n ı yaşamıştır. B i r İran l ı ci nsel açl ı k duyan arkadaşları nı ziyarete getirir. B i rkaçı e v sahibiyle ana! ve oral zevk i tadarken di ğerleri kamera, para ve hatta Lev i ' s bu­ labi l mek i ç i n evi kolaçan eder. Tan ıdığım bir Teksas lı her şeyi n i do­ laba kil itledikten sonra gelen leri buyur ederdi. Fakat diğerleri o kadar şans! ı olamadı ]ar. Parlak. kalitesiz kumaştan yapıl mış tulum giymiş bir San Fran­ s isco lu Tahran ' ın tek eşc i nsel barı nda genç bir İra n l ı tavl amış. Ertesi gün işe g iderken İran l ı da onunla çıkmış. Daha sonra daire n i n ka­ pıs ı n ı maymuncukla açarak, gümüşi tulum dah i l her şeyi alınış. B aşka bir Ameri kal ı da İ ranlı sevgi l i s i n i önce ufak tefek şey leri, daha son ra da değerl i eşyal arı araklarken yakalam ı ş . Homoseksüel aşk ı n a oralarda ender rastlanır, en azından b i r yabancıyla, bel irl i bir fiyatı olmadan , yani bedava yemekler, bedava jean ler ya da Ameri k an visa kartı alma yard ı m ı ol madan bir i l i şki pek yaşanmaz. Her zaman ya­ bancı öder. "Neden ödemes i n ki," diye düşünür İran l ı , "yı lda 30 bin dolar kazanı yor." , 79 Tek gece l i k i l işki ler i n de bedeli vardır. Gurur yüzünden İranlı ge­ nel likle dom i n nat "erkek" rol ün ü üstlenmekte ısrar edecektir, böylece pas i f "dişi" Jikle i t ibarı zedelenmeyecektir. Ve seksin şehvetten öte bir iş olduğunu kanıtlamak için para isteyecektir. Genell ikle para ta­ lebi nden başka söyleyecek şey i ol mayabi lir. Her nasılsa, yal n ızca bun u konuşmak ortada günah ya da c insel yak ı n l ı k olduğunu i nkar etmek için yeterli görülür. İ ran' a gidenler pazarda olduğu kadar yatak odasında da bir pazarl ı k y apmayı unutmamal ı d ı r. Aksi takdirde yal­ nızca hayvan gibi beceril mekle kalmazlar, ayn ı zamanda soyulurlar. Fakat, şüphesiz, ay nı şey herhangi bir yerde herhangi bir turisti n ba­ şına gelebil i r. Bu olayı n olmayacağ ı nı düşündüğüm tek yer Tahran ' n ı ıı tek gerçek eşc i nsel barı olan C helsea Pub' tı Bel A i r Hotel ' i n üst katında b u l u n an Chel sea P u b , Tahran ' ı ya­ bancı eşcinsel leri n sevmek zorunda oldukları bir bar; ucuz l i körlerle yapı l m ı ş pahalı içkiler, çirkin bir dekor ve kapal ı devre , gizlenmeye b i le gerek duyulnı aııı ı ş odayı gözleyen bir kamera. Fakat, özel par­ tiler dışında . �eh i rdeki tek eşci nsel cenneti burası . B ir barmenin "bana yalnızca beş dolar verd i n " yalanını söy leyerek, verdiğim yirmi doları n üstünü cebine i n d ird iğ i gece, Bel Air olmadan da ya­ şayabileceğime karar verd i m . Ne şans k i , Tahran' da tanışı lacak v e e ş bulunacak daha güven i l i r yerler var. Buralar caddelerd ir. Ş a h Rıza veya Pahlavi caddelerin i n kal dırımlarında ya d a günq batarken i nsanların dolaşt ığı şehi r par­ kında bas i t b i r gül ümseme s izi çabucak başarıya ulaştırır. Aynı şey Interconti nental Hotcl ' i n i n altındaki Farah Park ' ı n ı n ağaçl ı kl ı yol­ larında da işe yarar. B urada askerler uniformasız eylemleriyle tan ı n ı r. En i lginç ve çabuk olanı W ienerwald ' dadır. Tahran Üni versites i ' nin yan ında bir bira ve snack barı. B ira çek ingenl iği azaltır. Sıcak bir yaz akşamı iki Wienerwald müşteri s i ben im için ağız dalaşına başlad ı l ar. Kısa bir süre sonra , be n i m giirüşürn hiç so­ rul madan, arkadaşları da bu tartışmaya kat ı l d ı . Birkaç d ak i ka içinde Gun smoke salonunda y u rnruklaşmalar başlamışt ı . I l k bira şişesi fır­ latı l d ı ğ ın d a ben barı n altı na dalmıştım. Ş işeler du varlarda ve müş­ teri lerin kafal arı nda kırıl ırken barmen gülerek bunun her zaman ol­ duğunu söy led i . Daha sonra kavgay ı başlatan iki kişi beni d ışarda _ 80 bekleyen , motosiklete sürük lediler ve ş işelerin uçuştuğu hayvanat bahçesi n i arkamızda bırakarak uzaklaştı k. İran ' ı n sosyal görüntüsünün çok daha sakin ve geleneksel olduğu yerler Tahran ' ın hamamlarıdır. Eşcinsellere yer yoktur, hatta bazı ya­ bancı l ar bu şüpheyle geri çevri l irler. Fakat buralar şehrin en içten eğ­ lence yerleri olabilir. Hamamlarda tavla çok popülerdir, masaj ve özel banyo odalarında i se seks oyunları i le karşı laşılabil ir. Yine de biri Spartacu s ' ü u l uslararası el kitabı olarak tekrar yazmal ı . Onda tavsiye edilen Villa Hamamı oral seksin baş döndürmesine izin verir. Bunu, hamamda bana eşl i k eden kişin i n bir ö nceki m üşteriden dolayı hala pis olan pen i s i n i gösterebilmek için peştamalını düşürdüğü gün an­ ladı m ; 7 dolara ben i becerebileceği n i söyley ince tek başı na yı­ kanman ın daha eğlenceli olacağı na karar verdim. Bundan daha iyi ta­ nınmış olan Pahlevi Caddes i ' ndeki Versaill es Hotel ' in i n hamamı, Mark Spitz mayol arıyla (gerekirse çı karılabil i r) 1 5 dolar karşılığı ev­ lere de servi s verebilen yakışıklı iki masörüyle temiz ve hoş. Ücret ise, öğle yemeğ i n i n 1O dolara yendiği bir şehirde, uygun. Fakat Ver­ sai l les'de bile eşcinsel lere yer yok. B i r sürü bakış, biraz dokunuş ve havada ası l ı kalan ci nsel buhar. Ve böylesi eşcinsel İran ' ın m iti. Fakat y ı l may ın. Hi.ila y ılda 30 bin dolarl ı k bir iş ve hi.ili.i y arı­ ci n sel y aşam için bir şans var. S akal lı erkekler eşc insel yaşantıları nı traş olarak gel i ştirebil irler. Unutmay ı n k i , birçoğu sakall ı sevse de İran l ılar kadın ı n yerin i tutabileni i sterler. Ben traş olmadım fakat ne­ redeyse ölümcül bir tesadüfle ci nsel tarzımda değişiklik yapmam ge­ rektiğini öğrendi m . Olay, birkaç gece küçük otopark kulübesinde ko­ nuğu olduğum, samimi bir otopark bekç isiyle aramda geçti. Arkadaşça bir g üreşmeyle başlayan pozisyon boğazıma dayanmış bir bıçakla son buldu. Gülüşü yok oldu. ·Yere yatmamı ve üzerime çıkmasına izin vermemi emretti . Yapmak i stediğini yaptıktan sonra ters bir şek i l de gitmemi söyled i . Zorla baştan çıkarmaya çalışarak o n u n erkek l i ği n i aşağ ı l am ı ştım. Müslüman l ı kta sorunun büyük bir böl ümü de tem izlik. B i r seks partnerim birkaç kez bana böyle pis ve küçültücü bir şeyi nasıl ya­ pabildiğimi sordu. "Sen ne yapıyorsun peki ?" şek l indeki sorumu "ama ben erkeğim," d iye yanıtladı. İranlı Müslümanlar modern mus­ l u klardan ayn ı bardakla su içebilirler. Fakat dini vazife olarak yıkanır 81 ve çamaşır y ıkarlar. Seksten sonra erkekler genellikle penislerin i tu­ valet kağıdıyla temizlerler. Aldığım tek açıklama, Kuran' da eğer kirli penisi değerse erkeği n pantolonunu y ıkaması gerektiğini yazdığıydı . İran ' da jeanler her zaman kuru temizlendiği ve ç izgi li ütülendiğinden dolayı tuvalet kağıdı önlemi çamaşır y ıkama masrafından tasarruf et­ tiriyor. Modern İran ' ın çelişkileri bun l ar. Geçici karmaşada geleneksel ahlak anlay ışı . Arzuyla suçun çatışması. Ve bunu affedil ebil i r kılan koyl aştırcı m adde, para. Yabancı eşci n seller için en ı stırap veric i olan şey, İranl ı erkekleri n, çocukluktan kalma bask ı v e paranoya ta­ şırken, göğsü açık göml ek ve darac ı k pantolon giymeleri. Cinsel bir yakınlı kta İranlı lar ender olarak öperler ve hatta du­ daklardan daha da az öperler. Hele, bir süre i.çin UCLA (Un iversity of Cal ifornia, Los Angeles) ' da bulunmadıl arsa dille asla. Oral seks söz konusu oldu ğunda ise vermekten çok almayı tercih ederler. Se­ vişi rken İ ranlılar kelimenin tam anlamıyla "gider ve geli rler". B i r Amerikalı n ı n bana y aptığı yorum ş u : "Hayvanlarl a sevişiyorlardı , şimdi hayvan gibi sevişiyorlar." Doğruyu söylemek gerekirse, kendi deney imlerimin ötesinde bir genelleme yapamam. Benim de­ ney i m leri m de Tahran ' da tanıştığım diğer yabancı ların k i kadar engin , bu y üzden sözümde duracağım . Tahran 'daki üst düzey v e diplomatik çevre ·öyle b i r dünyadır k i , orada çalışan t i p i k bir Amerikalı asla bu işin i ç i n e girmez. Amerikan ü n iversitelerinden yuvaya dönen İranl ı öğrenci ler Kal iforniyal ı kız­ l arda diretirler; karşıl aştıklarım homoseksüell i ğ i develer kadar çağ dışı buluyorlardı . İşçi s ın ı fı nı n genç erkekleri , askerler ve baz,ı İran l ı öğrencil er bunların dışında kalı r. Bu, İran l ı y ı tanımaya yardım eder, en çok da seksten uzak durmayı öğretir. Amerika' da eşci nsel seks be­ nimsenen modern bir yaşam biçimi hal i ne geldi ğ inde İran' daki i l kel yapıy ı tokatlar; kötü bir alt sınıf kafa y apısı. Ve cezayı hak eden bir saldırı . Amerikan Konsolosluğu ' nda çalışan bir arkadaşı m M ikanos ya da Münih' e uçabi leceği her tatil fırsatını değerlendirir. Tahraı;,' ı n ho­ moseksüel ol mayanlar için bir cehennem fakat homoseksi.'ıei ler i ç i n bir cen n et olduğunu düşünürdü. Hayal kırı kl ığ ı n ı n se �cb bir İran l ı ' n ı n sehpada duran seks dergi lerine kurnazca ,Y':ıkl aşı mıyla açı k l ı k ka82 zanacaktır. Playboy ' u alacaktır, Playgirl ' ü değ i l . Kadınların kal­ çaları nı gösteren fotoğrafların olduğu sayfayı açacak, önce kadını sonra seni işaret edecektir. Ondan hoşlanıp hoşlanmadığım sormak amacıyla değ i l , "o" olup olmayacağını ögrenmek için. Bu ya böyle, ya M i kanos ya da en iyisi sevgil i New York. Umarım arkadaşım bana i nanır. TAHRAN: TEHLİKELİ AŞK Helene Kaf TAHRAN, Ağustos sonları. Hava çok sıcak. Akbar artık s ıcağa da­ yanamıyor. Saatlerdir Amir ' Abad ' ı n dolambaçlı sokaklarında do­ lanıyor; birkaç kuru ağaç ve çoğu Irak hava saldırısında hasar görmüş gibi beton evler var yalnızca. Kullan ılmayan bir fabrika binasının du­ varındaki büyük Humeyni portres i n i n gözlerinin izled iğ i her şey sa­ vaş ı n tozuyla kaplanmış güneş ışıkları altında solgun. Akbar kararını vermi ştir. "Reza ha 'se haz" (oğlancı Reza) nın fa­ vorisi etiketinden kurtulmak uğruna her şeyi vermeye hazırdı. Evet, bu i lişkiyi kesmek uğruna! Liseden beri tek arkadaşı Ali'yi beklemektedir. Akbar askerlikten kurtulmak için l iseden ayrıl mıştır. Devrimci muhafızlar tarafı ndan izlendiğinden dolayı Reza'nın himayesine izin vermek zorunda !<almış. Reza, ell i yaşlarında, devrimci muhafızlarla i l i şk is i olan, yeteneğ i n i servetine borçlu, zeki bir karaborsa tüc­ carıydı. · 85 Ona yardım etmeye gönüllü olmasa da. Akbar böyle bir arkadaşı ret edemedi. Reza oğlanların ı erkek okulları nın önünde bul uyordu ve hatta 1 967' de reşit ol mayanları kötü yola düşürdüğü için hapse gir­ mişti. B u olaydan beri genel l i kle ba'se baz diye an ı l maktayda. Dev­ rimden hemen sonra, din düşmanları na karşı yapı lan ç ı l g ı n se­ ferberl i k sırasında, cemaat önünde tövbe etti . Pişman l ığı, serveti ve zekası sayesi nde Halhal i ' n i n daha sonra da, şimdiki parlemantonun bir üyesi olan ve 1 98 1 -8 2 y ı ll arında 1 00-200 kadar homoseksüel idam ettiği söylenen devrimci yarg ı n ı n başsavcı s ı n ı n elinden kurtuldu. 45 yaşl arı nda bir uyuşturucu satıcısı vard ı . Zevki artırmak için 1 7 yaşında bir oğlan ı n ön dişlerini sökmüş v e ona tecavüz etm i şti. Kurşu na dizilerek idam edil irken oğlan da onunla birlikteydi . Reza bu kadar kötü değildi ve tedbirli olmak zorundaydı. Okul­ ların önünde daha fazla bekleyemezdi; daha fazla dolanamazdı. Şimdi yerini dolduracak başkaları n ı bulmak zorundaydı. Onlar da Akbar ' ı buldular: I S yaşı nda, süt beyazı teni i, İ ran' ı n kuzey inden güzel bir oğlan. Başı dertteydi v e koruyucuya i htiyac ı vard ı . Kağıtları hemen düzenlendi v e Reza o n u karaborsa toptan y iyecek i ş i nde çırağı olarak görevlendird i . Ve tabi i ki Akbar sonunda onun koy nuna g irdi . Akbar ailesini terk etmi şti ve "arkadaş"ı nı n ayar­ ladığı küçük bir dairede yaşıyordu. Fakat bi r süre sonra balayı sona erd i . Reza' nın gitgide kabalaşan davranışları Akbar' ı s ı ktı. Ama sa­ . pıklığın ve fuhuş un taşlanın ayla cezalandırıldığı bir ül kede kendini nasıl geç i ndirecekti . Akbar: "Mücadele edeceğim," dedi. A l i şaşırd ı , yüzü sol d u . "İntihar etmek için öncü olmaya gerek yok," diye yanıtladı . "Öl­ mese bile nelere katlanmak gerektiğini biliyorsun. Cinsel açlı k çeken bir sürü Reza tarafından becerileceksi n.'' Tahran ' daki herkes hapishanelerdeki ve cephedeki tecavüzler ve yetki l i lerin siyasi mahkumların hücrelerinde uyguladıkları "özel iş­ kenceler" hakkında çok iğrenç h ikayeler duymuştur. Tecavüzcü ola­ rak tanı nan kırk. kadar suç l u , mollalar tarafı ndan, devrim dü�­ manlarına tecavüz etmek üzere görevlendi ril m işlerdi . En ünlüleri "Çıl g ı n Hüsey in" İran ' ın k uzeyi ndeki Reşfte "çalışmaktaydı " . 86 Ve Arnuş var, bir ordu devrimci muhafız tarafı ndan tecavüz edil­ miş yeşil gözlü genç bir Ermeni asker: birçok kez askeri hastahaneye sevk edilmek zorunda kald ı, tekrat tekrar karargahla hastahane ara­ sında gidip geldi . B i r nizami onlu doktoru problemi n varlığını şöyle tey id eder: "Askerler AIDS kon usunda endişe duymaya başladılar. B azı meslektaşlarım Körfez'de Bender Abbas (resmi olarak Bender Humey n i ) ' deki denizciler arası nda bu hastalığa rastlamışl ar." Homoseksüellik (İran ' daki eski bir gelenek) en iğrenç biçimini mollal ar yönetim i nde aldı. Eşci nsel olduğu açıkca bil inenler idam edildiler, fakat di nsel eğiti m kurumları, yani erkek erkeğe ·aşkın ge­ leneksel merkezleri, görmezlikten gelindi. Ne yazık ki Hafız devirleri geride kalmıştı ve bu oğlanl ar için dua edecek büyük şairler yoktu or­ tal ı kta. Şah yönetiminin son aylarında (bundan zevk alıp almadıkları so­ rulmadan) genç erkeklerle i l işki kurmak yeri n i yavaş yavaş Batı tarzı homoseksüell iğe bırakmaya başladı. 1 977'de tüm Tahran bir ressamla müzisyenin evl i l iğini konuştu. B ugün ise biri n i n "anormal ve anti­ İslam i k" eği l i ml eri ni reklam etmesi söz konusu değildir. Fakat en kör ve vahşi bask ı bile i nsan doğasını değişti remez . . . ve özgürl ük nok­ san l ığı, kadınların tekrar'gündeme gelen i nzivası, ekonomik sorunlar yüzlerce Akbar' ı i l legal fuhuşa i tmekte, askerleri tecavüzcüye çe­ virmekte ve homoseksüel sanatçıları sürgl\ne (fiziksel ya da ruhsal ) zorlamaktadır. Kutsal erkeklerin İran ' ı nda hiçbir şey kutsal değildir, özell ikle de c i nsel l i k , ne homo ne de hetero. 87 ÇAGDAŞUGINEŞİGİNDE TÜRKİYE Mehmet Ü m i t Necef EŞCİNSEL turizmi arıyorsunuz. San Fransisco, Amsterdam, Paris ve bil inen Akdeni z ül keleri g i b i h i t olmuş yerler dışında yeni b i r şey, egzotik bir yer denemek istiyorsunuz. Eğer bu i ş i n içi ndeyseni z Avrupa caddelerinde ve hatta bel ki işte, ender olanak eşcinsel barlarında, ara . sıra parkl arda ve tuvaletlerde bu ül keden. birçok erkeğe rast­ l a m ı ş s ı n ı zd ı r. Sevişti kleri n i ze karşı (eğer olduysa) karışık duygular besled i n i z . Bir tarafta egzotik ortamı n v e değişikliğin çekicil iğini hissetti niz. V e birçoğu i l kel v e kaba ci nsel güce öncel i k tan ı m ak gibi aşırı erkeks i davranı şl ar sergiledi ler, (aynı sizin E. M . Forster ve O. Wi lde ' ınızda olduğu gi bi}. D iğer taraftan tereddüt ett i n i z çünkü bu eşc insel leri n tam olarak ne yapmakta oldukların ı an lamadınız. "Biz qci nsellerin özell ikle anlayışlı ve kabul edici olmaları ge­ rektiğini" hissetseniz bile "Alpleriıı kuzey i ndeki" herkes i ç i n İskan­ di navyalı şüpheleri niz var. Orada bulunmuş ol an arkadaşlarınızdan çok şey duydu nuz: "Hepsi biseksüeller. Nasıl yapacağını bildi kten sonra on89 ]ardan herhangi birini yatağa atabilirsin." "Bunun karşılığı bir ücret talep etmelisin, yoksa v icdanın rahatsız olur," vb. Eğer bu esmer erkeklerden biriyle sohbet ettinizse genel ka­ rakteristik özellikler dikkatini zi çekmiş olabilir: kişisel sorular kar­ şısında duyulan rahatsızlık, bir eşcinsel barı nda duyulan huzursuzluk; konuştuğunuz adanı kendi s inin heteroseksiiel olduğunu söyler ve evli o lduğunu vurgular. Eğer onunla sevişmeye kalkarsanız onun hem "aktif' hem de "pasif' rolü oynamaktc1 güçlük çektiğini görürsünüz. Neyse, İstanbul ' a uçtunuz. Eşcinsel rehberiniz yardımıyla hoş b i r erkekle tanıştınız. Trafik sıkışıklığına, şehrin bazı semt l e r i nin yoksulluğuna v e so­ kaklardaki polislerin çokluğuna tanık olursunuz ama farketmez çünkü siz "yalnızca eşcinsel turizmi" için buradasınız. Caddelerde do­ laşırken ya da sayısız kahvehanelerden birinde meşhur kahveyi veya sert çayı yudumlarken çev redeki insanların çoğunun erkek olduğunu fark edersiniz. Bir kez Türk arkadaşınızla gittiğiniz futbol maçında da sadece er­ kekler vardı. Sahadaki dav ranışların birçoğu vahşi bağrışlar ve "savaş da nsları"yla bütünl eşir. Bir süre sonra hakem takıml ardan biri alehine karar verdiği zaman kalabalığın çoğunun kullandığı belirgin bi r s logan dikkatinizi çeker: "ibne hakem " \ Arkadaşınıza bunun anlamını so­ rarsın ız. B i raz rahatsızlık duyanik yanıtlar: ''Bu eşci nsel hakem de­ rnektir." Aklınız karışır; hakem "bütünüyle normal" görünmektedir. "Gerçekten eşcinsel m i ?" diye sorarsınız. Arkadaşınız gayet s akin açıklar: "Bilmiyorum ama mesele bu değil. Çünkü biri diğerine kızar ve ona hakaret etmek isterse 'ibne' der. Hatta bir· kadına bile diyebilir. Batı Avrupa moseksüellik rolü ve Amerika' da ve kimliğinin son nasıl birkaç yüzyı 1 geliş me lamalarının yanıtlamadığı bir soru vardır: ilme karı içinde gösterdiği ho­ açık­ 1 9 . yüzyılın başlarında, hemcinslerine aşık olan ve onlarla sevişen insanlar kendilerini nasıl değerlendirmişlerdi ve toplum onları nasıl tanımlamıştı'? Elimizde Eski Yunan ve Romal ı larla ilgili bir sürü döküınan var fokat aradaki uzun bir dönenı hfüfı büyük bir sır. Sanırım Türkiye gibi ülkelerin homoerotizmini araştırmak en­ düstrileşme öncesi Batı Avrupasının durumunu anlamamıza yardımcı ()() olabilir. Bu, Türkiye henüz bütünüyle endüstrileşmemiş ya da Türkler B atı kültüründen etkilenmemiş anlamına gelmez. 60 milyon insanı n 3 milyonu endüstri alanında çalışmakta, nüfusun· yarısı kasabalarda, üçte biri İ milyondan fazla nüfusa sahip şehirlerde yaşamakta. Fakat sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerinin birçoğuyla Türkiye 1 9. yüzyılın ilk yarısındaki Avrupa'ya benzer. Zayıf bir kadın hareketi ve eşcinsel ha­ reketinin noksanlığı bu benzerliklerden yalnızca ikisi. "iBNE " VE "KULAMPARA "NIN ROLO "Homoseksüel" sözcüğü Türkçeye Avrupa dillerinden girmiştir: en başuı homoseksüel olarak. 1 92 3 ' ele cumhuriyeti n kuruluşundan sonraki dili Türkçeleştirme çalışmaları sırasında eşcinsel (egual-sex-ual) söz­ cüğü uygun görüldü, fakat bu Türkiye'deki rollere ve kimliklere uymadı ve karışıklık ortaya çıktı. Erkekler arasındaki ci nsel i lişkide var olan roller ibne ve ku­ lampara' dır İbne cinsel eylemde her zaman "pasif' rol oynayan kadınsı erkektir. Evlenemez çünkü iktidarsızdır (ya da öyle olduğu düşünülür). Biı� iht.ıe ayn ı zamanda yaşamı nı şarkı söyleyerek. dans ederek veya fuhuş yaparak kazanan bir travesti de olabil ir. ibne olmak bir erkeğin olabileceği en kötü şeydir. Çünkü "bir kadın gibi" becerilmeyi kabul eder ve erkeksi olmayan davranışlar ve konuşma biçimi sergiler. Bu yüzden en popüler (erkek) şarkıcıların travesti ilme/er ol ması şa­ şırtıcı gelebilir. Onlardan bir tanesi, ameliyat geçireli ve kadın olarak ya­ şam ını sürdürüyor. Türkier bu sanatçılara olan hayranlıklarını onların yeteneklerine ve hemen hemen tüm sanatçıların çılgın ve garip olduğu gerçeğine dikkat çekerek açıklarlar. Tüm bu şarkıcılar (bazı durumlarda aşık olunan kişinin cinsiyeti açıkça bil irtilmese de) heteroseksüle şar­ kıları yorumlar ve hatta fi limlerde "homoseksüel olmayan" aşıkları oy­ narlar. ibne sözcüğü Arapça'daki uhmı ".ikilmekten hoşlanma hastalığı" ' sözcüğünden türemiştir. D iğer rol kulompara (Acemce g ıılnm-pare; "oğlancı") tarafından üstleni lir. Bir kulwnparo 16 yaşından büyüktür ve tüm erkekler gibi büyük bir olasılıkla evlidi r. (Çünkü bir erkeği n en geç askerliğini yap­ tıktan sonra evlenme�i bekleni r. Fakat Türkiye' rıin kırsal kesimlcrin�lc 91 "başlık parası" hala gündemde olduğundan bazı yoksul köylüler daha geç evlenirler.) ibnen i n aksine kulampara özel bir erkek tipi oluşturmaz. "şehvet dolu" ya da eşinden uzun süre ayrı kalmış herhangi bir erkek ya fahişe, metres, hayvan (köpek ve eşek) ya da ibne arayışına girer. Hiç kimse bir i bneyle i lişki kurduğu için kendisinin "anormal", "sapık", "gü­ nahkar" ya da "homoseksüel" olduğunu düşünmez. Kendisi n i "men­ fucker" ya da "animal-fucker" gruplarıyla özdeleştirmez. B i r ibneyle i lişkide bulunmak herkese açık bir zevktir; herhangi bir erkek onlardan biri tarafı ndan baştan ç ıkartılabilir. EVLiLiK ÖNCESi Türkiye' de i l k eşin bakire olması çok ö nemlidir. Eğer ilk eş ölürse y a da boşanma olursa erkek, boşanmış bir kadın ya da dulla ev­ lenebilir . Poligami resmi olarak y asaktır ve çok ender görülür. Bu, evli olmayan bir erkek evl i olmayan bir kadınla sevişemez demektir. Eğer böyle bir şey olursa evlenmeleri gerekir. Türk erkeğiyle yapılan konuşmalar gösterir ki, diğer erkeklerle oynanan cinsel oyunlar genç erkeklerin seks yaşamı nda öneml i bir rol oynar; özellikle kırsal kesimde. Henüz gençken "pasif' rolünü oy­ namak görünüşte onları çok fazla rahatsız etmez. Evlendikten sonra erkeklerin çoğu tamamen heteroseksüeldir. HOMOSEKSÜEL ROLÜ VE KiMLiGi Tüm bunlara karşın "homoseksüel" rolü ve kimliğ i -en azından büyük şehirlerde vardır. B i reyler açısı ndan "homoseksüel" rol ü ve kimliğini geliştirmek, toplum açısından bunu tanı mak ve bütünüyle kabul etmek için bell i bir toplumsal yapı gerekmektedir. Aile ve kom­ şuların daha az kontrolu (bir çeşit kimliği saklama), daha az kişisel bağımlılık, birey.sel olmayan toplumda daha çok güven (aile y a da hami yerine sosyal güvence) ve daha çok özel hayat sağlamalarıyla büyük şehirler bu y apıy ı hazırlarlar. Kırsal kesimlerde ise yaşam bireyi n geli şi mi ne fırsat vermez, hemen hemen her şey önceden belirlenmiştir. B i r Türk diğer gruplar ya da i nsanlarla olan i l i şkileriyle düşünülür ve düşünür. Baba ve anne 92 (ya da ana) diye hitap ettiği bir erkeği n ve kadının oğludur. Türklerin ebeveynlerine isim leriyle hitap etmeleri düşünülemez. Ayrıca büyük erkek ve kız kardeşlerine hitap ederken isim lerinin sonuna;saygı gös­ tergesi olan, "abla" ya da "ahi" sözcüklerini eklemeleri beklenir. Çok az anne baba çocuğunun kararlarını kendisinin vermesi ne fırsat verir. Bir ebeveyenin çocuğuna hangi dondurmayı istediği nin sorması is� tisnai bir durumdur. Kısacası, bir Türk erkek çocuğu aile büyüklerini n kanatları altında büyür, onların istediği kadınla evlenir, ai les i için var gücüyle çalışır, davası uğruna fanatikçe savaşır ve ülkesiyle bayrağı için cesurca ölür. Fakat. "şehirli Türkler" Kuzey Avrupa ülkelerindekin� benzer bir "Ben/Ego" kavramı geliştirmektedirler. B azı şehirlerde diskotekleri, barları, plajlarıyla bir homoseksüel alt kültür yapısı vardır, fakat Yu­ nanistan' l a b i le kıyas landığında az gelişmiş bir kültürdür bu. Türk sahnesinin tipik noktalarından biri oynanan rolün ö.nemidir: kadınlar g i bi davranan ve giyi nen kim i erkekler ve erkekliklerin i ön plana ç ıkaran diğerleri . "Eşcin's el" rolünden çok hala , ibne ve ku­ lampara rolleri n i n olması. Travestilik Türkiye'de (ve Güney Av­ rupa'da) Kuzey Avrupa ya da Amerika' da olduğundan daha büyük bir rol oynar. Bu cinsiyetler aras ındaki i lişki tarzının sonucudur. Türk er­ kekleriyle kadı nları neredeyse i ki fark] ı dünyada yaşarlar. Ho­ moseksüelleri n tek yaptığı "normal" dünyayı taklit etmektir. 93 TÜRKİYE'DE TRAVESTİLER VE TRANSSEKSÜELLER Thij i s Janssen BU ÇALIŞM A dört travesti, önceden erkek olan yirmi kadın ve onlarla birl ikte olan beş erkekle y ap ı l an konuşmalara dayanmaktadır. Önce bazı terimleri açıklayacağım, sonra travestilerin tarihi, kendilerini nasıl gördükleri, "normal" Türk erkeklerin i n onlara bakışı, meslekleri ve yaşam biçimleri üzerinde duracağım. TERMiNOLOJi "Travestil ik" ve "transseksüel l i k" Batı dillerinden Türkçeye geç­ miştir; "transseksüel" i se cinsel organların a sahip olmadığı c i nse ait olmak için "bastırılamaz" duyguları olan kişiyi belirtir. Sözlüklerde1 "travestili k"in anlamı alay , hiciv, karikatür ve takli t olarak açı klanır. Yabancı sözcü k olan "transseksüel ," b ir zamanlar "kadın gibi giyinen dansöz" anlam ı na gelen, fakat şimdi hem tra­ vestiler hem de transseksüelleri kapsayan, köçekten daha az du­ yulmaktadır. Türk i ye' de cinsiyet değiştirme ameliyatına karar vermek zordur; y ine de konuştuğum tüm travestiler bana, bu kadar pahallı ol­ masa bu ameliyatı geçirmek isteyeceklerin i söylediler. Çevrelerindeki herkesin de ayn ı isteği paylaştığını iddia ettiler. 95 Köçek kadın olarak kabul edi l i r ama mükemmel değildir, çünkü anne olam az. Ve davranışlarında erkeklere özgü b ir özgürl ü k vardır: bir çeşit "üçüncü cins". TARiH Şu an Türkiye Cumhuriyeti olan bölgede travestiliğin uzun bir tarihi vardır. Osman l ı sul tanl arı kadın giysi leriyle dans ettirdikleri genç dansörleri bazen kendi bazen de zengin paşaların haremleri nin bir parçası olarak tutarlardı. Fakat sıradan i nsanlar d a bundan yoksun bırakılmadılar; l 905 ' te, İstanbul' da yaşamlarını Galata yöresindeki tavernalarda ya da evl i l ik ve sünnet düğünlerinde dans ederek kazanan en az 600 köçek olduğu söylenir. 2 Köçeklerin müzi syenler akrobatlar, soytarılar ve hok­ kabazlarla renklendiri l en gösterileri görülmeye değerdi . Bu şovmen ler koll ara ayrıl ırlard ı ; 1 7 . yüzy ı l ın ortalarında tek başı na çalı şan 3000 dansözü de içeren o n i ki kol vardı.3 En popüler danslar üst-sı n ı f hanımefendi leri nin davranışlarını ve entri kaların ı hic vedenlerdir. Soytarı (eğer hoş karşılan ı rsa) dansözlere ve seyi rci lere m üstehcen hareketler yaparak kadının gizli aşığını oy­ nardı . Köçek peçe, uzun etekler, metal takılar gibi şeylerden oluşan kadın giysileri giyerdi.4 PROFESYONEL DANS AŞAGIIANDI VE POPÜLER OLD U Dans eden oğlanların popülerliği Yeniçeriler arasında öyle çok sorun ve kavgaya neden oldu ki sonunda Sultan Mahmut, ordusunun bi rl iğini korumak için, onların gösteri leri n i yasakladı. B i rçoğu, ken­ di leri ne Hidiv Mehmet Paşa tarafından iş sağlanan Mısır'a kaçtı l ar. Sonunda tüm bu kargaşal ığa son vermek için 1 857' de bir kanun yü­ rürlüğe kondu. B una göre köçeklerin gösteri leri tamamen ya­ saklanm ı şt ı . 5 Dansözleri n popüleritesi onların güze l l ikleri n i n ve zarafetlerinin övüldüğü ş ii rlerde (özell ikle 1 7 .yy. yazarı Endurunlu Faz ı l ' ın eser­ lerinde) dile geldi. Çağın edebi durumu göze alınsa bile Fazı l ' ı n şii rleri aşırı hayranlık ifade etmekteler. 96 19. yüzy ı l ı n başlarında Bartholdy6 en çok köçekin Y unanlılar, Er­ meniler ya da Yahudilerden çıktığından ve bir Türkün böylesine aşa­ ğılık bir işi yapmak istemeyeceği nden söz eder. Genellikle köçeklerin arkadan i lişkiye izin verdikleri kabul edil i r. B u , çoğunluğu köçeke kur yapan erkek izleyici lerin heyecanı nı açıklar. Köçekleri n çoğunluğu oğlandı r ve bazıları had ı m edi l m işlerdi r. Köçeklerin hal ka açı k gösterileri 1 857' de yasaklanmış olsa da or­ tadan yok olmadılar. Erkek dansözler hülfı Anadolu'da, köy şen­ li kleri nde danslarını sergilerler. Transseksüel modern köçek olarak n itelendirilebi lir. İkisi de kendi çağ ı n ı n kadı n giysi leri n i gıyer; i kisi de şov ve fuhuş işinde çalışır; ikisi de aşağıl anır. GÖRÜŞ Hülya (erkek ad ı : Murat) Yılımız, 24, şöyle anlattı : Beş erkek kardeşin en küçüğüyüm. Diğerleri Çorum' da, aı­ lernle birli kte yaşıyorlar. Hep kız giysileri giyd irildi. Abi leriın gibi babamın iş yerinde çalışmak zorunda değildim. Aksi ne evde oturup okumama izin veri ldi ; koleje gidecektim. Herkes beni m yumuşak ve kız gibi olduğumu düşünürdü ve oniki ya­ şııııdan i tibaren büyük erkek kuzenlerim ve mahal ledeki oğ­ lanlar tarafından becerildim. Bu, tıp okumak için Ankara'ya gittiğimde değişti. Herkes arkadan ilişkide bulunduğumu bi­ l iyor fakat kimse bu konuda konuşmaya cesaret edemiyordu. D ikkatimi çeken tek şey babam, iıbilerim ve amcalarımın bana çok kızgın olmalarıydı . Kend imi hiçbir zaman kötü his­ setmedi m. Ankara' da. sonradan en yakın arkadaşlarım olan iki köçekle tanıştı m . Başta on ları n garip oldukların ı düşündüır fakat daha sonra kendim i n de on lar gibi olduğunu farkettim;· ayrıca ameliyat olmak ve güzel göğüslere sahip olıııak is­ tiyordum. Arkadaşlarım hormon konusunda bana yardımcı ol­ dular, elbi seler aldılar ve bir cerrahla bağlantı kurmamı sağ­ ladılar. Tek � orun paraydı . Ö nce fahi şelik yaptım ve daha sonra ailemden para isted im fakat neden ihtiyacım olduğunu söy­ leıııedim: sonradan onlara yazdım ama hiçbir zaman yanıt ala­ m adım ve gerı dönmeye cc-saret edemedim. Okulu bırakmak <)7 zoru nda kaldım ve iş bulamad ı m . Bu yüzden, tıpkı ar­ kadaşl arım gibi, fahişelik y apıyoru m . B azen bir gece ku­ l übünde şov yapıyoruz. Bu yol l a ol dukça iyi para kazanı yorum . Düzgün giyinebiliyorum fakat insanlar genel l ikle beni aşa­ ğ ı l ı yorl ar. Konuştuğum kijçeklerin çoğu burj u v a sınıfı n ı n iyi ai lerinden gel­ mişler ve koruyucu bir çevrede yetişmişler. Çocukken kız giysi leri . giym işler. (Kız giysileri -ve oğlan ların gözünde onların değeri- köçek olun masını n gerçek nedeni nden çok. geç mi şe bakışın açı k l aması ola­ rak görü lmelidir.) Çocukken erkek kardeşlerinin oynadığı küçük, kaba oyun lardan uzak tutu l muşlar; aksine evde annelerine yardımcı ol­ muş.lar. Çoğunl ukla ci nsel tacize uğram ı ş l ar7 ve ibne diye dam­ galanmı ş l ar. Ve bunu uysal l ı kl a kabul etm işler. l 6- l 8 y aşlarında büyük. şehi rlerden birine göç etmişler. Orada hormon kullanmanın ve amel iyat olmanın ne kadar kolay olduğu söyleyen köçeklerle ta­ n ı şm ı şlar. Tüm konuştu k l ar ı m için cinsiyet değiştirme kararı önceki olayların mantı klı bir sonucu olarak görül mekte. Hepsi yanlış vücutta doğmuş o l d u k l arı n ı i d d i a etti ler. Y i n e de karar ancak diğer köçeklerle arkadaş oldu ktan sonra veri l m i ş : bu da normal karşılanabil ir, çünkü diğer köçekler on ları n davranı şlarına be l l i bir meşru l u k kazandırır, cahil ve saldırgan bir topl u mda var olabi l mek için onlara yard ı mcı olurlar. Bir köçek için en öne m l i şeylerden biri dış görü nüşüdür ve müm­ kün olduğu kadar kadı nsı görünmek için elinden gelen her şey i yapar. Yaşamı n ı bir kad ı n olarak sürdürmey i seçm iştir ve bunu en iyi dış görünüş leriyle bel i rtirler. B irçok köçek gerçek bir kadı ndan zor ayrıl ı r. Fakat e v l enm e l eri ve çocuk doğurmal arı o l a n aks ızd ı r. MESLEK Birçok şi rket ve resm i kuru luş kad ı n l arı köçeklere tercih eder; hu yüzdet'I çvığunun eğl ence ve fuhuş sektöründen başka çareleri yoktur. (Ayrıca büro işi iyi para kazandırmaz.) Gelen eksel meslek olan par­ ti lerde dans etmek popüleritesini kaybetmiş, kul üplerde sahneye çık­ mak ise çok tutu l an bir meslek haline gel miştir. Bülent Ersoy cın­ siyetini degiştirmesine rağmen (bel ki de onun sayesinde) şov dünyasında büyük başarı kaznnmış k i şi leri n i l k örneğidir. Yine ele fuhuş, para kazanmanın en önem li kaynağı olarak varlığını sür98 dürmekte. Bu i şte görünüş öneml idir ı,;ü nkü bir köçek ne kadar hoş ol ursa o kadar çok para kazan ır. Gerçekte yaşam tarzları ndan memnun değ i ller ve şerefl i mesl ekleri olan kadınları kıskan ırlar. İyi bir eğitim gördüm ve geçen ay Osmanlı Bankas ı ' na vez­ nedarl ık için başvurdum, fakat işe alınmadım çünkü gerçek bir kadın değ i l i m . Saçına! Geceleri genelde ben tercih edi l i ri m ve diğerlerinden daha ucuz değil i m . B u önceden erkek olduğunu kimsenin anlayamayac�ığıyla övünen yirm i y aş l arı nda bir köçek i n şi kayetiydi. Kadınl ı k çok önem l i olduğundan bu uğurda çok para ve zaman harcan ı r. "Transseksüel" sözcüğünden dikkatle kaç ı n ı lır, çünkü bunun önceki erkek k i m l iği i le bağlantısı vardır ve yeni kazan ılan kadın kimliğini hoş ol mayan bir konuma sokar. Geleneksel Türk giysi leri, yan i uzun etekler, baş örtüsü, kol ve ba­ cakları kapatan elbiseler giyselerdi, caddelerde dolaşarak kadınlıklarını göstermek konusunda büyük sorunları ol urdu. Amel iyat ol mamış bazı yaşlı köçekler erkek! ik organl arı nı g izlemek için bol giysiler giyerler ve birçoğu da artık fahişelik yapamazlar. Genç köçeklerin çoğu, Tür­ k iye' de çok popüler olan ve erkeklerin gözünde kadınları baştan çı­ kartıcı ve kolay elde edi l i r yapan, batı kad ı n imaj ı na uygun olmaya çalışırlar. Bu yüzden kısa etekler, dar bul uzlar ve yüksek topuklu ayakkabılar giyer, saçları n ı boyar, çok makyaj yapar ve yumuşak bir ton la konuşurlar. Davran ışları ve kıyafetleri tahri k edicidir. Ken­ dileri n i , ben imsenmiş genel standartlardan soyutlar ve "mal" ol­ dukların ı mümkün olduğu kadar serg ilemeye çalı şarak farkl ı bir top­ lum yaratırlar. "KIZ ARKADAŞLAR " Dört-beş k i ş i l i k g ruplarla alışverişe g ider, kıyafet ve aksesuar konusu nda birbirlerine yardı mcı olur, her şeyi denerler. Bu gruplar gene l l i kl e ay n ı evi paylaşır ve her şeyi birl ikte yaparlar. Özel l ikle dış görünüş söz konusu olduğunda "kızlar" arası nda büyük bir rekabet vardır. Eller ya da ayakların büyüklüğü ya da sakal ların sertl iği hak­ kı nda söy ]enen kötü bir söz bir köçeki kırar ve bütünüyle altüst eder. Bir gruptaki köçekler dansçı ya da fahi şe ol arak çoğun lukla birl ikte çal ı ş ı rl ar. 99 B i rçok köçek onları koruyan b i r adamla, çoğun l ukla çok erkeksi , genç b i r adam l a b i rl ikte çalışır; b u k i ş i şeh i rde y a el a tati lde, a i l e n i n saygıdeğer kad ı nlarına gözcülük eden bir erkek akraba pozunda, on­ hırla birliktedir. Söyled i ğ i n e göre M ü rsel ( 1 8) gen e l l i k l e para almazmış; köçek onun masrafları n ı karşı l ar, ufak armağanlar verir ve bedava seks ola­ nağı sağl arıııı ş . B i rçok köçek fah i şe sokaklarda çal ı şmaktal ar. M ü şteri ler b i r i n i götürebil mek i ç i n a'rabalarında oturur beklerler. Kadın fahi şelerin ço­ ğun l uğu ise genelevlerde çalışır. Fiyatları yaklaşık % 2 5 daha yük­ sektir. Köçekler bu farkı şöyle açıklarlar: "Bi z daha temiziz çünkü reg l i ol muyoruz." Fakat bence ası l neden, araba l ı müşteri leri n, daha ge­ leneksel olan genelevlere giden müşterilerden daha fazla ücret öde­ yebi l meleri . V ücutları n ı formda tutmak i �: i n çok paraya i ht iyaçl arı vardır; çoğu amel i yat borçları n ı ödemek i ç i n çal ışırl ar . Paray ı ne kadar çabuk bu­ l urlarsa o kadar kadınsı görünecekl erdir ve kad ı nlar askerl i k yapmak zorunda deği l l er. Çoğu aşırı yüksek faizle borç alırl ar. Heps i n i geri ödemek y ı il arı n ı alır. Eğer zen g i n aileleri varsa bahaneler bularak on­ l ardan borç al maya çal ışırlar. Askerl i k yapmamak için ödenmesi ge­ reken ücret (ki bu Türk iye' ele mümkün) iyi bir neden olabi l i r ve bunun ın i Uarı amel iyatın maliyeti ne denktir. A i le her zaman i ç i n çok büyük problemdir. K<}ı·ckin statü kaybı ai le �erefi n i zedeler. Görüşmey i kesmek, olayı kabul etmekten daha geçerl i bir kura l . Amel iyat olduktan sonra ailemi ziyaret etmeye çal ıştı m , fakat babam ve abim ben i görünce kon�ışnıak bile i stemed i ler ve beni kovdular. Geri dön mem durumunda öldürmekle tehdit etti ler. Çünkü bütün aileyi rezi l etm iştim. Mektupları m ı yan ıtlam ad ı l ar ve ben i m le i l g i l i her şeyi ret et1 iler. Yozgat, 30 Konuştu k l arı mdan h i ç b i ri ailesiyle bağlant ı s ı n ı sürd ürebi l m i ş de­ ğildi ve hiçbiri i l i ş ki n in normale döneceği n e i nanm ıyordu. Köçekler genel l i kle, kendi leri n i utanç verici, alay konusu, doğalarından dolayı d ışlanın ı ş ve statüye uy mayan yabanc ı lar olarak h i ssederler. K i m i 1 ()() köçekler, bazı hadisler kendini hadım etmeyi ve travesti l i ği ya­ sakladığından, bu sonum d i n i n akibeti olarak değerlendirirler. Fakat çoğunl uğu bu görüşe pek önem vermezler, her şeyden önce Kuran ' da tüm insanları n mükemmel olmadı kları, bazıları n ı n Al lah ve Mu­ hammed' in buyruklarından farklı oldukları yazar. Damgalanm ış birçok grupta olduğu gibi, köçeklerin çoğu (akıl­ l arı n ı kaçı rmamak için bel l i bir gururu taşımak şartıy l a) ba­ y ağıl ı kl ar ı n ı k abul ederler. Genelin düşüncesi olmadığını bile bile kendileri ni tanı bir kadın olarak düşünürler. Tam bir kad ı n gibi görünüyorum, ama kadın değilim. Kendi kend i m i n efend isiyim ve i stediğim her şey i yapabilirim. B i rçok erkekle yatsam bile. Şerefi m i yalnızca bir kez kaybedebi l irim. Hülya Yılımız, 24 T0RK ERKEKLERiN KÖÇEK 'E BAKIŞI Türk erkekleri n i n çoğu bir erkeğ i n kadın rolünü üstlenmek için sahip olduğu üstün pozisyondan nasıl vazgeçebileceğini anlamaz. Bir köçeki ki�isel olarak tanıyan erkeklerle, tanı madığı halele onla i l g i l i ön yarg ı l ı görüşleri olan erkek ler arası nda büyük bir görüş farkı v ard ır. Bir köçek komiktir. Kocaman el leri ve ayakları vardır ve hatta çıkar. Her zaman onun gerçekte bir erkek olduğunu fark edersiniz. Her zaman çok parası vardır. Sıradan bir erkek bu amel iyatı karşı layamaz. K<ifası nda her zaman seks vardır ve normal erkekleri parayla baştan çı karmaya çalışır. sakall arı 17 yaşında Rüstem bu bilgileri gazetelerden edindiğini söyled i . Bas ı n köçekler, özel l ikle önlü şarkıcılar hakkında i stisnai şeyler yazar. B i rkaç köç:ek tanıyan 26 yaşı ndaki Ankaralı Adnan ' ın görüşleri ise tamamen fark l ı : Çok güzel transseksüeller var. Hatta bazı ları koca memeli ger­ çek kadı n l ardan çok daha hoş. Tab i i ki bazı ları çirk i n . Bir za­ man lar, köçek olduğunu sonradan farkettiğim bir fahişeyle an­ laştım fakat gerçeği farkedince onu kovdum. Erkeklerle y iyecek, içecek. hatta para karşıl ığı sev işen bir sürü tarn­ sseksücl var. Asla bunun için para ödemem. 101 Genellikle köçekleri n çok paralı olduğu ve bunu erkekl er içi n har­ cad ı k l arı düşünülür. B azı köçekleri n fuhuş yoluyla para kazandı k l arı bir gerçek, fakat bir kad ı n fahişeye para vermek herkes tarafından normal karş ı l a n ırken bir kôçeke para verdiğini iti raf eden tek bir erkeğe b i le rastl am ad ı m . Köçekle sev iştiğini söyleyen erke k ler i n hepsi onun kendisine para verdiğini iddia ettiler. Diğerleri ise asla bir trans­ se k sü e l l e sevişıneyecekleri n i söylediler çünkü o, erkek l i k onurundan \ ' yoksun bir erkekti . B i rçok erkeğe göre köçek ve ibnenin benzerli kl eri o kadar çoktur k i , a y n ı kategoriye girerler. Özel l ikle yaşlı erkekler her ibnenin cinsiyet değişimi nden sonra bunal ım a düştüğüne i nanırl ar. Fakat bu fik i r kar­ ş ı l aş tı ğ ı m ibelerin hiçbiri tarafından kabul görmedi. Erkeklerin çoğu gece kulüplerinde ve sokakl arda çal ışan köçekleri memnuniyetle karş ı l arlar ç ü n kü bu kendi kızları ya da kız kar­ deşleri n i n ay n ı işi yaparak şerefleri n i lekeleme riskini azal tır. B azen pol is topl u m ahlak ı n ı tehl ikeye attıklar ı gerekçesiyle köçekleri taciz eder. ÖZET "Travesti l i k ve "transseksüel lik" teri mleri n i kullanmamak daha iyi. B atı· edebiy atı nda sık s ı k söz edilseler de, "köçek" daha uygun ve kö­ çeklerin kendileri tarafı ndan da kullanılan bir sözcük. Türkiye' de erkek gibi değil de k ad ı n görünüş ünde dansçı ve şar­ kıcı olarak y aşayan erkeklerin uzun bir geleneği var. Uzun bir süreç içinde köçeklerin mesleklerinde bazı de ğ i ş i kl ikler oldu. Eskiden bu dansözler izleyicileri kendi leri nden geçirirlendi ve hatta bazıları sul­ tanın sev g i ! i siyJi ama günümüzde g ene l l i k l e alay konusu oluyorlar. Eskiden bazı oğ lan lar, özel l i kle köleler. köçek o l maya zorlanıyorl ard ı ; ş i m d i b u köçekin kendi kararı . Ç ağda� köçek kendi s i n i bir kad ı n ol arak nitelendirmekte ve kadınsı giirü ntüye ve top l u m u n o n u kad ı n ol arak kabu l etmesine büyük önem vermekte. Saygıdeğer bir Ti.irk kad ı n ı n dışlan madan ya da aile şerefi n i teh likeye atmadan sah ip olamayacağı özgürlük lere sahip. Bir köçek (art ı k ) ki msenin şerefi n i lekeleyemez çünkü çoktan ret ed ildi ve zaten seçimi yüzünden bütü n şerefi ni kaybetti. 10 2 1. Reuhouse Elsözl üğü. İ stanbul ve Ox ford Türkçe- İ n g i l izce Sözl ük. Ox forJ " M. AnJ. Tiirk /Juvasuırıı Resimli Ta rilıi, A nkara: Dost Yayınları. Ankara. :ı. Agy. s . 1 4 1 . 4. 5. 6. Agy. s. Jakop L. Salomo Bartholdy 7. Bana b i l g i verenlerin hepsi tecavüze uğramışlardır. fakat bu köçek ol mayan 8. Bkz. English-Tu r k i s h D i ctionary. 1 976. s. Agy. s. 1 39, 1 40. 1 42 . 1 39- 1 4 1 . 141. ( 1 779- 1 825), Bruchs tııcke ;:,ur nalzeren kennınis des lıeutigen Grieclıenlands, Bert i n : Realschuld- Buchharıdlung. 1 805. s. 292, 3; 7; 372-7 . birçok oğlanı n baş ı n a gelebi l i rd i . N. E l i as & 1 . Scotsorı, Tlıe Estahlislıed & ıfıe Out.ı ider. Londra: Frank Cass & Co .. 1 965. s.4-56. A ç ı k l amal arı qci rıscl i l i � ki de b u l u n an erkek kal ı b ı na Jcğ i l kii1c·ek k a l ı b ı n a tam o l arak uyar. 9. J ames A. Bellamy, Sex & Socieı.v in Popular Litemıure in Society & ılıc Sexes in Medievul lslwn 1 965. s . 4-56 (eJ. A . L . Sayyid-M arsot). M a lihu , Calif . ; U d a n a , 1 979, s. :ıo. :ı2. 1 03 T Ü RKİYE ' DE EŞCİNSEL HAREKETİN BAŞLANGICI Jeboeda Sofcr TÜRKİYE, İ s l am Dünyas ı n ı n en B atıl ı laşmış, en endüstri leşmiş ül­ kesidir; güç l ü bir burjuva sınıfı ve �ehirlerde eşci nsel alt kü ltür vardır. l 970 ' 1 eri n sonlarında magazin basını sürekli olarak bir eşcinsel or­ gan i zasyonunun kuruluşundan söz etti. 1 Türkiye' n i n en ünlü şar­ kıcı larından birinin adı böy le bir organizasyonun olası l i deri olarak sık sık anıl dı. 1 2 Ey lül 1 980' deki askeri darbe bir eşci nsel organ izasyonu kurmak için yapılan tüm girişim leri durdurdu. Generaller bütün i lerici ha­ reketleri önlediler ve muhafazakar ahlak anlayışını yerleştirmek için mücadele ettiler. Bu mücadele n i n kurbanları arasında travestiler, transseksüeller ve homoseksüeller de vardı. General ler denetimlerin i gevşetti kleri nde bazı eşci nsel ler harekete geçti ler. Hedef oldukları zulüm b i l e eşci n sel pol itik asını harekete geçirmiş olabilir. 1 986 Tem muzunda Dr. Adnan Yüzgün ' ü n Türkiye 'de Eşcinse/lik. adl ı kitabı yay ı mlandı ve 1 9 87' de bir grup eşcinsel De­ mokratik Rad ikal B irl ik Partisi ' n i kurdular. Dün. Bugün 1 05 POLiS TARAFINDAN YAPILAN TACiZ İstanb u l ' u n Taksi m Park ı ııda tuvaletlerden bir manzara. Kara n l ı kta bir pol i s arabası durur, beş-altı polis arabadan çıkar ve tuvalete g i ­ rerler. Orada bulunan herkesi toplar ; tekmeleyerek, vurarak, aşa­ ğ ı l ayarak ve iterek arabalara b i ndirirler ve karakola götürürler. Sonuç i k i -üç g ü n l ü k hapis. izmir ve Ankara'daki homoseksüellerin durumu daha da kötü. Oralarda pol i s evleri bile basar, kendi evin i zde sizi tutuklar. En ufak bir şüphede a i l e n i z i haberdar eder ve sırıtarak oğu l l arın ı ıı bir homoseksüel olduğunu söy \erler .2 Pol i s i n tacizi kad ı ns ı erkeklere, travest i lere ve transseksüel lere yö­ nel i ktir. Karakola götürürler, fotoğrafları çek i l i r, saçları traş edi l ir. parmak i zleri ve kanları al ııı ı r. B az ı l arı, özell ik l e erkek fahişeler, taş­ raya sürül ürler. Erkek görü n tüsü nde olanlar kendi hallerine bı­ rakı l ırlar. 3 Askeri rej i m geldikten sonra pol is i n bu uygulaması daha s istemat i k b i r h a l a l d ı . Erkekler arası ndaki c i nsel i li ş k i Türk Ceza Kan u nu nda ( 1 926) yasaklanmad ı ğ ından dolayı , bu taci z Pol i s Vazi fe ve Salahiyet kanu n u n u n ( 1 934) ve Ceza Kanununun travesti l i k, fahi şe l i k ve toplum ahlak ı n ı bozucu davranı ş l arı yasaklayan maddeleriyle hak l ı ç ı karı ld ı . Terörizmi n etki l i mücadelesinin sonucu olarak benimsenen askeri rej i m 1 98 1 Haziranı nda transseksüeller, travesti ler v e kad ııısı erkeklerin sahneye ç ı kmalarını yasaklad ı . Bu yasak 1 988 Ocağıııa kadar sürdü.4 1 98 5 Hazi ranı nda Pol i s Vazife ve Salahiyet Kanununa ek lenen yeni bir madde (5t) pol i se, ''davranı şları ahl a k i değerlere ve toplum ge­ l eneklerine uymayan i nsan l ar"a karşı büyük yetki ler verd i . Kanunda homoseksüel l i kten söz edi l memiş olmas ı n a karş ı n , zaman ı n İçişleri B akanı Y ı ldı rım Akbulut mec l i stek i bir konuşması nda şöyle ded i : "Ye n i kanun . . . b i zlere homoseksüel l i k şüphesi olan kişi leri 2 4 saat gözaltı nda tutma yetkisi veriyor. . . Homoseksüell i ğ i n anti-sosyal eği­ l i m lerden biri olmad ı ğ ı n a i nanmıyoru z . Böyle sapı k düşüncel eri ve eği l i m l eri olan k i ş i lere karşı katı olmal ı y ı z . B u tür i n sanların say ı s ı her geçen g ü n artmakta. Toplumumuzun hiçbir kes i m i b u tür düşünce ve eği l i m lere sahip insanları onaylamaz . . . Bu yüzden biz, her yerde, iize l l i kle büy ük şehirl erde bu i n sanlara karşı kanun lar çıkaracağ ız."5 1 06 ARSLAN YÜZGÜN Cinsel l i k son zamanl ara dek bir tartışma konusu deği l d i . Magazin bas ı n ı nd a sansasyonel h ikayeler, imalı baş l ı klar ve ç ı plak res i m ler kullanarak seksle i l g i li yazılar yazıl maya başlandı . B as ı n ı n diğer ke­ simi c i n sell iği sonradan, hatta d indar yazarların c insel likle i l g i l i k i ­ tapların (örneğin Ali R ıza Demi rcan, Islama Göre Cinsel Hayat, İs­ tanbul, 1 985) basımından da sonra "keşfetti". Rock Hudson 'ın 1 985' de AIDS' den ölümü i lgiyi sekse, öze l l ikle homoseksüel liğe yöneltti. 1 98 6 Haziranı nd a ekonomist Dr. Arslan Yüzgün Türkiye 'de Eş­ cinsellik adlı kitabı n ı yay ı m l ad ı . Ki tap gençliğe zararl ı bulundu ve bu yüzden sadece mühürlü poşetlerde sat ı l abi ldi . Yüzgün daha sonra i k i k itap d a h a yay ı m l adı . Uçurum, eşcinsel o lduğu i ç i n işi nden ç ıkarı l an bir adamla i l g i l i senaryo6 ve Mavi Hüviyetli Kadınlar, travesti lerle i l g i l i k ı s a öyküler.7 Türkiye 'de E��cinsellik adl ı kitab ı n önemi (erkek) eş­ c insell iği hakları konusunu g ündeme getirmek . Yüzgü n ' ü n yal n ı zca İstanbul ' da yarım m ilyondan, Türkiye' de ise iki mi lyondan fazla ho­ moseksüel o lduğu tezi popüler gazetelerde manşet oldu . Ho­ moseksüel l i k ve Yüzgün daha çok i lg i çekti, bu isteni l meyen bir tepki değ i l d i . V e kitap best-seller oldu. Y üzgün homoseksüeli hemcins leri nden hoşl anan erkek o larak ta­ nımlasa da. zaman zaman "homoseksüel yapılanla eş cleğercleclir," düşüncesin e sahip geleneksel i nanışa kayar; şöyle der: "Türkiye' de yüzlerce, b i nlerce, hatta milyonlarca erkek kulampara olmakla övü­ nürler." Fakat 223 erkek eşcinse l i n yan ıtladığı ankete dayanan araş­ tırmasında bunlardan söz etmem iştir. Yüzgün araştırmaya katılanların seçimiyle i l g i l i olarak "onl arın homoseksüel oldukları n ı bi­ liyordum,"der.8 Onların hepsi n i İstan bu l ' da bulmuştur, büyü k bir ço­ ğunluğunu, İstanbu l ' un fuhuş merkezi ve barları , diskoları ve fa­ h işeleriy l e görünen bir eşc i nsel alt kültürüne sahip, Orta doğunun ender yerlerinden biri olan Beyoği u ' nda. S ın ı r l ı bir bölgenin sonuçları olsa el a yay ı m l anan bazı rakamları vermek istiyorum . % 1 3 .9 ' u on yaş ı ndan önce erkeklerle i l i ş kide bu­ lunmuş. % 3 7 ' si i l k i li ş k i s i n i 1 1 - 1 5 yaşl arı arası nda kurduğunu söy­ lemiş. % 82. 1 g i b i di kkate değer bir çoğ u n l u k eşci nse l l ikleri n i bir problem olarak n itel endirmemekteler. % 56.5 ' n in arkadaşlarına ve ai­ lelerine söylemek sorunu olsa da %39.9' unun aileleri eşci nsel ol1 07 duklarıllı b i l iyor; bunlardan %80.4 ' nün ( % 3 2 . 1 ' ni n anne ve babal arı ) oğul l ar ın ı n durumunu · değişmez bir gerçek olarak kabul et­ mektelerm i ş . Ve % 5 5 . 2 ' s i hala ebevey nleriyle yaşamaktalar. EŞC!NSEL ORGANiZASYONU Şüphe yok k i , Yüzgün ' ün ç a l ışmaları eşcinselleri harekete geçirdi ve bir eşc i nsel organizasyonunun kuru l m ası i ç i n gerekl i yolu açt ı . 1 987 baharında Türkiye' de Yeşil Parti kuruldu. Bu parti ate istleri n . anti-mi l itaristleri n , çevreci leri n v e fe m i n istleri.n bir federasyonuydu. Eşci nsel leri n rol ü çok büyüktü, örneğin İbrahim Eren. Ali Poyrazoğlu ve Meli h Ergen 1 987 Mayısı nda İstanbul ve Ankara' da polisin dav­ ran ışlarını protesto etme k için 3 5 eşcinsel i n katı ldığı bir açl ı k grevi organ i ze etti ler.9 B u daha önce h i ç yapı lmamış bir olay a neden oldu: TRT, 1 6 Haziran 1 987'de Kronik Bunalım adında eşcinse l l i kl e i lg i l g i l i b i r program yayı n l ad ı . Fakat bu açl ı k gre v i , yaln ı zca eşc inselleri n az bir desteğiyle, çok maıj i nal kaldı ve bu y üzden somut bir başarıya ul aşamadan sona erd i . Parti gazetesi Yeşil Banş ' ta eşcinsel ler i ç i n b i r sayfa ayrı l m ı ştır. l 988 Aralı ğı nd a parti yönetic ilerinden Eren ve gazetenin editörü Ab­ dül kadir Demirözü, M i l i agoz' u n ( M.Ö.Tyy) bir şiirinin çeviri s i n i , iki genç ç ı pl ak fotoğrafı nı ve Cumhuriyet dönemi yöneticileri n i içeren ü n l ü k i şi lerin eşc insel l i k l eriyle i l g i l i b i r makale yayımlad ı k l arı i ç i n muzır bulunarak suçlan d ı l ar. ı O 1 08 Frcd de Ceuıı n i c k varı Chape l l c . Een Turks fcııomccn in A ıııstcrdaın, ( sek 7/83 . s. 27) 2.. Arslan Y iizgün, Tiirkive 'de Esci11se/lik; !)[in. IJıı/iiİll. İstanbu l . H ü ryüz, 1 986 . .l 4. 5. (ı . 7. Waar Tıırkije uııhoudı man le zijn in Tıırkve Krmit. N i san. 1 983. N ij mcgc n . s. 24-30; hkz. Turkev !Jegins Campai!in ugainst Hmnoscksuulity (The N e w Y ork T i m c s . 7 M a y ı s 1 98 1 ) . Fran; G. varı Hasselt. Tıırks vcrbood of ırcıvcsıie trıji de populairste ar­ tiesten ( N R L- Handclshlad , 2 5 Temmuz 1 98 1 ). Frans G . Hasse i l, Politi wct stelt Turkije in staat . . . . ! NRC - Hande!shlad, 28 Ağustos 1 985) Arslan Yiizgiin , Upm.un. İ stanbul; H üryüz, 1 987 Arslan Yü1:güıı. Mavi lfül'iyetli Kuı/111/ar, İstanbu l : Hüryliz. 1 9 87. 8. Y üzgü n , hunu " Hoıııoscksücl l i k , H angi Homoseksüe l l ik" konferansında s ö y l e m i şt i r. 9. Jehocda Sofcr. HomohC\vcgi ng na:.ır Wcstcrs nıodal omdati Tıırkije eeır Wes­ ters-lam/ (De Gov Krtınl 1 O 1 ). 27 Şu hat 1 988. s. 1 7 . lO Can İ st:.ıııhu l l u , I LG A - B ü l teni, 5 . 6. 1 988 s. 2 . 1 09 KARAÇİ' DE FAZLA EŞÇİNSEL OLMAYAN B İR YAŞAM : TORONTO ' DA YAŞAYAN B İ R PAKİSTANLININ GÖR ÜŞ Ü B adruddin Khan KARAÇİ ' DE batı l ı an lamda bir "eşci nsel yaşam" yoktur; eşci nsel barl arı , gazeteleri yoktur, birl ikte y a�ayan sevg ili i se çok azdır. Söy­ lentiye göre iki erkek arası nda seks sık s ı k olur ve "arkadaşl ıklar" New Yorkl u eşci nsel sevgi l i ler arası nda olduğu gibi bağlı ve duygusal ola­ rak gelişir. Büyük farklar gelenek, tari h, çevre ve kültür i l e onun bek­ lenti lerinden kay nakl anı r. KARA <;;i ŞEHRi Karaç i , n üfusu sekiz mi lyonu aşkın , büyük bir kenttir. Ü l ke ge­ nel inde olduğu gibi çoğunl uğu Müsl ümandır. Yine de Paki stan ' ı n diğer şeh irlerinden fark lı ol arak, fazl asıyla heterojendir. Havaalan ı nda i l k göze çarpan (diğer ülkeleri n aksine buradaki geleneksel giysi lerin çe­ şitl i l iğidir. Si ndl er, Pençapl ar, Patan l ar ve Beluciler' i n oluşturduğu etn i k gru p l ardan başka birçok etnik grubu toplu ol arak içine alan "Muhacir" grubu vardır Görü nüşte S i nci yöneti m i nde olsa da Karaçi hal kının çoğll ülkenin bölgelerinden ve ( 1 947 ' de Pakistan' ın bö­ lün mesiyle) Hisdi staıı ' dan gelen göçmenlerdir ve ulusal dil olan Ur­ d ucadan başka yöresel bi n,;ok d i l kon uşulur. 111 Yöresel gelenekler dilin ele ötesine geçer: örneg i n Patanlar'da er­ kekler ve og lanların arası ndaki seks çok yaygındır ve kadı nları n yok­ luğunda bir gerekli l i k olarak kabul edil ir. Ci nsel konularda yaptıgı ça­ l ışmalarla tan ı n m ı ş araştı rmacı olan Sir Richard Burton Kanıo Sutra: Hint Tarzı Seks adl ı eseri nin ünsözünde bir Patan atasözüne yer verir: "Kad ı nl ar üremek, og lanlar zevk, kanunlar ise sadece tad içindir." B üyük İskender' den önceki günlerden beri bu bölgeni n i nsanları vah­ şetle savaşan, tutkuyla sevi�eıı pragmatistler olarak tanı n ırlar. SOSYAL YAPI Pakista n ' ı n sosyal yapı sı tutucu toplumsal hüküm lere dayanır; merkezi kurum ai ledir. Yaşamı n anlamı ve amacı, ai leye bag l ı l ık, aile şerefin i ve faziletini korumak, üretmek ve çocu k yetiştirmeye da­ yalıdır. Bu değerler birçok toplumda olsa da, Pak istan' da bunlar ya­ şam ı n açı k ve deg işme1, var olma nedenleridir ve bir an laşmazlık ol­ duğunda bireysel arzuları n ve farkların yerine geçerler. Bu bir yaşaın biçimi ve eşci ııscl kimliğine uygun olmayan top­ lumsal değerler olarak sonuçlanır. Çocuklar evlenene kadar aileleriyle yaşarlar. Evlenmemiş bir erkek çocuğun ailesiyle ayn ı şehirde olup da ayrı yaşadığı hemen hemen hiç duyulmamıştır. Bekar erkekler ve ka­ dınlar yaşamları boyunca ( ekonomi k i htiyaç dahi duymadan) ai­ leleriyle yaşayabil i rler. Hatta ayrı aileler bile aile merkezine biyolojik bağlarla bağlı uydular gibidirler. Ailenin odak olmasının çok prati k bir nedeni vardır. Diğer ge­ leneksel toplumlarda olduğu gibi "kapal ıdır": yeni birinin kabul edi l ­ meksizin bu ekonomik ve sosyal yaşama girmesi hemen hemen ola­ naksızdır. Aile bireyin yaşamdaki konumunu hazırlar, bunun karşıl ığıııda da arzuları na sınırlar koyar. Bu engel ler aşıl abi lir ama "sosyal stati.i''nün, bir ya da iki kuşak boyunca, değişmesi neredeyse ola­ naksızdır ve bu değişimi ekonom ik özgürlük sonucu ol maz. Bu "kabile" modeli, sonradan kabul edi lmeyle ödüllendirilen, a ı ­ lenin amaçlarıyla uyumlu davranışlar talep eder. Bu amaçları n en büyüğü, şüphesiz, çocuk doğurmak ve ye­ tiştirmektir. Ai leler kendileri ni fedakarca (hatta Batıda hastalık olarak 1 ! '.'. n i telendirilen bir fedakarlıkla) genç leri yetiştirmeye adarlar. Çocukl ara kendi yaşaml arı n ı kurmakta gerekl i temel i lkeleri vermekten çok, ai­ l eler o n l arı emdikçe genişleyen orga n i zmalar gibidir ve yeni ka­ tı la11l arı n katsay ı sıyla güçlen i r ya da zayı tlarlar. Bu bir terc i h ya da Pak i stan ' daki yaşam modelleri nden biri değ ildir. Bu, tek y aşam tar­ zıdır. B i reysel aşk yalnızca bu ortam çerçeves i nde kabul edi l i r ve sa­ dece a i l e n i n gel işmes i n e yardımcı olursa desteklenir. Ay n ı şey , ge­ nel l ik l e önceden planlanmış evl i l i kler i ç i n de geçerlidir. Eşlerin birb i rleri yle anlaşmal arı ndan daha önem l i olan, iyi ürey ip üre­ m ed i k l e r i d i r. Eğer b i r koca a i l es i n i n i htiyaçl arı n ı karş ı layabi l iyor ve birçok çocuk sahibi o l abi liyorsa kişisel , cinsel tatmi n için ne yaptı ğ ı , tedbirli olduğu sürece, hiç k imseyi i l g ilendirmez. Bu kesi nlikle tar­ t ı ş ı l maz. K ısaca hiç fark etmez. Kon u n u n d ı şı ndad ır ve k i ş i sel bir mesele o l arak g i zlendiği sürece tolere edil ir. Sevişen i k i erkeği n "ahlak" soru n u (Batıda olduğu g i b i ) sadece kendilerin i i l g i lendirir. E v l i yken yapılan homoseksüel i l işki n i n "kabul ü" bu konunun hoşgörüyle karş ı l andığı a n l a m ı n a gelmez. Tam ters i ne, bu kültürde homoseksüel davranışlarla alay edi l i r. B i reysel zevklere uygun prag­ mati k i stekler g i z l i ce çözüme u laşt ı r ı l m a l ıdır. "J\i le"n i n bakış aç ı s ı n a giire, erkekleri n . kad ı n lardan ç o k . başka erkeklerle i l işki kurması daha az risk l i d i r. Topl umsal yapı l arın çoğunda eşci nsell i kle i l g i l i bir tar­ t ı şmaya kesi n l i kle fırsat veri l mez. Homoseksüel davra n ı ş Kura n ' d a yasak lanmıştır, fakat b i r kad ı n l a y apı lan i hanet çok daha kötü sonuç lar doğurabi l i r. Bu topl umda homoseksüel c i nsel l i k dikkate alın maz, çünkü ne çocuk üreteb i l i r ne de a ilen i n temel i ndeki çocuk potansiyel i n e katkıda bulunab il i r. Gerçekte, genel a n l amdaki seks, kişisel zevk ya ela ci nsel eylemden çok , ailedeki yaptırım gücü yüzünden ilgi çekicidir. B i reyler ve a i l e arası ndaki bu karş ı l ı k l ı dayanışma sağ l ı k s igortası ve sosyal güven l i k hakları nı n noksanl ı ğ ıyla daha da kuvvetlenir. Sos­ yal sağ l ı k kuruhışları çok yetersiz, özel hastahaneler ise pahal ıdır. Gene l l i kle ş irketler elemanların ı n sağlık sigortaları n ı öderler ama, sab i t bir i ş ve aile bağları ol madan kişi kendi n i bütünüyle yalnız his­ seder. Gerçekten de, Pakistan ' da aile desteği bir ölüm-kalım me­ seles i d i r. 1 ı :ı E{5CiNSEL TARZI "Eşci nscl" a i l eye ters düşen b i r i l i şki n i n meşru k ı l ı nması an­ lamına geli r ; bu yüzden n e Paki stan gen e l i nde ne de Karaç i ' de bir eş­ c i nsel yaşamı yoktur. Prati k b i r bak ı ş aç ı s ı y l a bakı ldığı nda i k i sev­ g i l i n i n ken d i l eri n i sosyal b i r çevrenin dışında bulacakları görülecektir. B atıdaki eşc i nsellere karşı olan sald ırı lar burada daha az görül ür. Çünkü a i l e tehl i kede deği l d i r, bu tür davranışlar söz konusu b i l e ola­ maz. Olabilecek en kötü davranış alay edilmesidir, en iyisi ise durumu bilerek görmezl i kten gelm ektir. Farklı sosyal s ı n ı ftan i ki sevg i l i birl i ktel i klerin i her an açık lamak zorunda kalacaklardır. Eğer ayn ı sosyal sınıftansalar dostluklarını te­ m i ze ç ı k aracak b i r aile bağı bul m ak zorundadırlar , örneğ i n "abimle ayn ı okula gitmişti, onu oradan tanıyoru m ; kalacak bir yere i htiyacı vard ı , o yüzden ay n ı evi payl aşıyoruz,"gi b i . B u görünüşte B atıdakiyle ayn ı olab i l i r, fakat Paki stan ' daki toplumun kapalı ve görel i yapısı, bu tür basi t çözümleri yer i n e getirmeyi olağanüstü zorlaştırır. Olay ı n "kı lıf'ı kaç ı n ı l maz b i r şek ilde uçar g ider; bun u n sonucu a i l e şerefi n i n y i t i r i l mesi d i r v e i l işkiyi zedeler. Daha da ötesi yaşam b i ç i m indeki özel hayat n o ksan lığı normların dışı ndaki k i ş i sel i l i şkiyi s ürdürmeyi olanaksız k ı l ar. Yoksul ailelerde . ya�anan alan pay l a� ı l ı r. Zen g i n ailelerde i se uşaklar bir gözetleme siste m i g i b i d i rler ve g i z li l i k olanaksızdır. Her şeye rağmen g i zl i l ik başarı l a b i l se b i l e korun ması amaçlanan bu çok özel i l işki yalıtlanır ve sona erer. "Ayıp"ı, d i ğer bir dey i şle a i l ey i utandırmayı önlemek saygınlığ ın ; saygı n l ı k top l u m tarafı ndan kabul edi l m e n i n temel gereğidir; ve top­ lumun kabu l ü , yokl uğunda her anlamda yaşamı n sona ereceği ok­ sijendir. Bu yüzden Batıda eğiti m görmüş, aydı n , l i beral-radi kal öz:_ gürl ükçü b i r eşci nsel a.ıavatanına dönmeye istek l i değil dir. B u konuyu gündeme geti rmek ve tartışmak aileye ihanet olacaktır. Karaç i 'de eş­ ci nsel özgürlüğü i ç i n bir devrim başlatma teşebbüsü bile yel­ değ i rmen leriyle savaşmaktır. Karaç i ' deki en başar ı l ı eşc i nsel i l i ş k i ler sess i z ve uzlaş ı l m ı ş olanlarıd ı r. B u n lar, her i k i partner i ç i n ·de asla e n önem l i i l işki ler de­ ğildir; bu konum ai leye aittir. Hemen hemen her zaman, uzun erimde 1 14 sonuç ai le koşul ların ı n ve talepleri n i n neden olduğu ayrı l ı k olsa da deri n duygular gelişmektedir. İ n sanoğlu duygusal bağlar gelişti rmeye eğil i m l i ; Pakistan· da bu bağlar ya bir trajediyle ya da şev katin ye cinsel tatmi n i n özel an l arı n ı çalan (Batı standartlarına göre) istenmeyen öz­ veri lerle son bulur. Pakistanl ı bir eşc i nsele göre bu, hayatta bu­ l u n ul ması gereken özveri lerden yal n ı zca birisidir. DiGERLERiYLE B ULUŞMA Paki stan erkek egemenl i ğ in i n olduğu , · çok homososyal bir top­ lumdur. Karaç i ' de erkekler parklarda, p l ajda ve cadde köşelerinde bu­ luşurlar. İ l i ş k i b i l inen yol l arla kurulur: b i raz sohbet, karş ı l ı k l ı i l g i n i n tesbiti ve g i z l i l i k . İ ş e g i d i ş-gel i ş saatlerinde birçok kavşak otobüs bekleye n , b i r da­ vete açı k erkeklerle doludur. B i r erkek arabasıyla geli r, caddenin kö­ şesi nde, kalabal ı ktan ayrı beklemekte olan başka bir erkek l e bakışır. Daha sonra o n a biraz dolaşmayı tek l i f eder ve diğeri arabaya biner. Her şey çabucak olur ve eğer uygun bir yer varsa sev i ş i l i r. İ k i kişi aras ında düzen l i bir i l işki olmas ı konusunda bir beklenti yoktur ama periyod i k olarak, sadece seks i ç i n bir araya gelmeleri mümkündür. CiNSEL UYGULAMALAR Ci nsel eylem fel l atio, anal seks, öpüşme ve okşama içerir. Sa­ domazoşizm ya da seksin fiziksel acı veren biçimleri n i n örnek lerine rastl amad ı m . C insel eylem , genell i k le, kaba kuvvetten ziyade şevkat, tutku ve dostluk i steği o larak algıl an ı r. Ana! i li ş k i de , veric i k i ş i genel l i k le daha genç ve "homoseksüel" ya da "masör", alıcı ise daha yaşl ı ve "erkek"tir. Bazı i l işki lerde öpüş­ meye i z i n veril mez. B az ı i li şk i l erde i se oğlan, ana! seks i ç i n kend i n i isteyerek sunar, fakat i l i şk i de bul unduğu k i ş i n i n gen ital organı n ı gör­ mes i n i ve tahrik etmesin i i steksizce ret eder. B azı durum l arda p as i f olan k i ş i ana! i lişkiyi ("kad ı n " rol ü üst­ lenmeyi ), erkeğe oral seks yapmaya terci h eder. (Alay etmek amacıyla kul l a n ı l an gandu sözcüğü ana! sekste verici anl am ı n a gel ir). Bu n is­ peten İslam geleneğin i n bir parçası olan temizliğin önemi nden kay­ naklanır; genital organlar "pistir", b u ndan dolayı meniyi emmek ya da 1 15 yutmak veya d ı prı fı şkı rmak uygun değ i l d i r. Y i ne de bu genel b i r kural say ı l maz v e oral seks yapan deney i m l i k i ş i ler her zaman bulun u r. l\klıma gelmişken, temizl i k kuralları, (Batı metodu olan tuvalet ka­ ğıdıyla tem izlen mekten farkl ı olarak) boşaldı ktan sonra ana! bölge n i n y ı kanması nda olduğu g i b i , yemek yemekte d e uygulan ı r. SEKSiN BULUNABILIRLIGf Özel b i r işaret taşıyan bazı erkekler i k i s ı nı fa ayrı l ı r. B u n l ar nıa­ lishis (masörler) ve hijrcılardır. Bir çok cadde n i n köşes i nde erkekler oturup masaj yapmak i ç i n müşteri beklerler. Müşteri lerin çoğu "ka­ nunlara uygun"dur, fakat çoğun l uk l a m 'tsörler (ekstra bir ücret al arak) pas i f ana! i l i şkiy i içeren seks hizmeti sunarlar. Daha i l g inç olanı hij raların ya ad hermafrod i tleri n rolüdür. Bu top­ lumda travesti ler, had ı m edi l m işler ve gerçek hermafrod i tlerden olu­ şan kad ı n gibi g i y i n e n bir erkek grubu vardır. B azı toplumlarda hij­ raları şark ı söylemeye y a da düğün veya erkek çocuk doğu m l arı nda dans etmeye davet etmek geleneği sürmekted ir. Hijralar ayrıca fa­ h işel i k de yaparlar ve erkeklere (genell i k l e evli olmayan erkeklere) sundukları seks hi zmeti karş ı l ı ğ ı para almaları olağan karş ı l an ı r. . Şuna d i k kati n izi çekmek isteri m k i , her tür ci nsel tatmi n (cinsel açıdan bir hay van olan) erkeği n evl i l ikten ö nce (ya da evliyken) tatm ine ihtiyac ı olduğunu düşünen "pragmatik" çeşitl i l i k yüzündendir. B u tür ihtiy aç l ar hoş karş ı lanmaz ama kabul edi l ir. B ütünüyle kabul edi lmez olan ; bu "de l i k" vazifesi görenleri n , çocuk doğurtma ''görev"i üst­ lenmeleri ; evlenmeleri ve çocuk sahi b i olmal arı mümkün ol mayan i k i erkek arası nda özel duygular olmasıdır. Gerçekte erkekler arasındak i sevgi yücelt i l miştir. Şevkat, sevgi ve deri n arkadaş l ı k yaygın d ı r . B atıda dostluk anlam ı n a gelen ve maço b ir davranı ş olan omuza vurma yayg ı ndır, oysa yürürken el ele tutuşan ve birbirler i n e sarı lan erkek görmek çok zordur. Ş i irler ve popüler şarkı lar erkek c i n s i yeti n i , sevgin i n objesi olarak kullan ı rlar. B u, genel l ikle ka­ d ı n l ara yapılan kur olarak yoruml anır, fakat erkekler arasındak i ölüm­ süz arkadaş l ıktan söz eden şarkı lar popül er repertuar ı n parçal arı d ı r. Ruhu y ücelttiği düşünülen Akden i z l i pedagoj i k-Soktrat i k aşk dü­ şünün güçlü bir unsuru vardır. İki erkeğ i n çok özel y a k ı n l ı klarında açı kca görülen bir ted i rg i n l i k yoktur. 1 16 İ k i erkek arası ndaki sevgiye veri len bu y üksek değer Moğol dönemi ve İslami tasavvuf anlayışına ( S u fi ler) dek uzanan b i r geleneğ i n de­ vamıdır. Pak istan 'da bu gelenek H i n t ve (son bi rkaç y ı ldır) B at ı et­ kisiyle eski katı l ığ ı n ı y i tirm i ştir. Daha önce de söz edi l d i ğ i g i b i , erkek il işkisiyle i l g i l i dü�ünce, vahşi Patan kabiles i n i de i ç i ne al an , kırsal toplulukları n çoğunda güçlü olarak sürmektedir. (Patanlar Af­ gan ista n ' da yaşayan ve nesil lerdir, Ruslar dah i l , birçok i st i lacıyla sa­ vaşan etn i k grubun ad ıdır. B üyük İskender on ları fethedemem i ş ve bu topraklardan g ü v e n l i geçi ş hakkı kazanmak i ç i n , kab i l eden bir kad ı n l a evlen m işti . ) AiLESEL TALEPLERE BiREYSEL UYUM Bu hareketl i metropol, tatmin arayanlar i�'.i n gerçek b i r "seks pazarı" ol abi l ir. Yerel yöneti m aile aşk uzlaşması sağlamak i ç i n pragmatik yol l ar bulmuştur. Aşağı daki dürt olay yazara anlatılan deneyi m !erin kısaltı l m ı ş halleridir: Olay 1 M uhammed C. ortas ı n ı fa mensup bir ailenin üyesidir; an nesi ve i k i kız kardeşiyle Karaçi Ü n i versitesi ' ne yak ı n bir gökdelende mütevazi bir dai rede yaşamaktadır. 2 1 yaşınday ken i ş ç i olarak Ortadoğu ' ya gitmiş ve bir ev. b i r araba alab i l ecek ve küçük b i r i ş kurabi l ecek kadar para b i ri ktirmi ş . Otuz y aşı nda geri g e l i p . yerleşi k düzene geçtikten sonra an nesi bir an önce evlenmesi i ç i n baskı yapmaya başlamış. Erkeklere karşı olan i l g i s i n i n fark ı n dayd ı . İşten sonra arkadaş­ ları y l a çay i ç i p sohbet eder, eve g i tmek i ç i n on lardan ayrıldı ktan sonra bakışları ö n l en emez bir şek ilde otobüs durakları nda ve cadde kö­ şeleri nde bekleyen genç erkeklere çevri l i r. B i r eş bul mak ve kend i ai­ les i n i kurmakla i l g i l i planları yoğun bir tatmi n kaynağı olsa da, onu asıl tahrik eden bu oğlanlard ı . Çoğu n l u k l a bu, hızla eve, banyoya koşmak ve mastürbasyon yapıp y ıkanmakla son bul urdu. Y i ne de bu. tam bir tatmin değ i ldi . Son zamanl arda, yakınl ardaki bir okulda öğrenci olan Mümtaz' a takı l maya başlamıştı: M ümtaz her akşam dokuzda, Karaçi hap ishanesi y akı n ı ndaki kavşakta onu bek l i yor oluyordu. 1 17 O g ü n , M ümtaz orada değ i l d i . A m a arkadaşı Aşraf (aranan gözleri, geni ş tebessüm ü ve s ı k ı , sert kalçaları y l a) otobüs bek l iyord u . Mu­ hammed durdu. "Arabaya atladı ve sanırım onu yal n ı zc a g ideceği yere götürmek i ç i n almadığ ı m ı b i l iyordu. Acelesi o lm ad ığ ı n ı söyled i . Şehri n öbür yakasında yaşı yordu ve evde hiç kimse yoktu. Tahri k o l m uştum ve el i n i uzatıp sertleşmiş pen i s i m i o kşamaya başladığı nda gaz pedal ı n a sonuna dek bast ı m . Konuşacak hiçbir şey yoktu. Beni, (erkek kar­ deşi y l e pay l aştığı) y atak odas ı n a götürdü ve k ap ı y ı k i litlemeden se­ v işmeye baş l ad ı k . Öpülmek, okşanmak ve becerilnıek i stiyordu ve hiç utanmıyordu . İsted i ğ i n i yapt ı m . Yatakta ve yerde tutkuyl a seviştik . O mastürbasyon yaparken ben de onu becerd i m ve daha sonra b i r süre sarı l ıp yattık. Eve vardığı mda uyku vaktiydi . Daha sonra hep Müm­ taz' l a bul uştum ve Aşraf' l a b i r daha hiç sevi şmed i m . Tab i i ki, ara s ı ra deği ş i k l i k olsun diye başka oğl a n l ar oldu, fakat Müm taz çok tatl ıyd ı , hiçbir zaman bun ları sorun yapmadı. Ç o k i y i a n l aşı yorduk." Sonraki sene M uhammed kuzen iyle evlend i ; şimdi 3 5 yaşı nda ve i k i çocuğu v ar. H f ü fı oğl anlara tak ı l ıyor. H omoseksüel olup ol madığı soru s u onu çok eğlendirir. "Evet," der, "erkeklerden hoşl anırı m . " Ama i s i m l ere y a da eti ketlere aldıran biri değildir. Karısıyla i y i b i r i l i şk i s i v a r ama gel i p geçici i l işki leri de ol uyor. M ü mtaz' l a ayrı l m ı ş l ar. Yaşamı ndan ve kurduğu d üzenden hoşnut. Olay 2 Tarık eşc inseldir. B irkaç y ı l Lonclra' da yaşa m ı ş ve en az i k i büyük i l iş k i s i o l muş. Kend i siyle "sürtük" diye dalga geçer ve Karaç i ' ye geri dönmek zorunda kaldığı i ç i n (okuldan atıldığı i ç i n zengi n bir sanay i c i ol arı bahası harç l ı ğ ı n ı kesmekle tehdi t etm i ş ) söy le n i p durur. Tar ı k 2 3 yaşı ndaydı v e punk kes i m l i d a l g a l ı saç l arı , davetkar g ü l ü m sey işi v e g i ze m l i bakışları y l a ç o k güzel d i . A ilesi ç o k sorumsuz ol masından şi­ kayetçiydi ve o da onlara hak veriyordu. Eşci nseldi ve Karaç i 'de ken­ d i n i kapana s ı k ı şm ı ş h issedi yordu . Tek c i nsel i l i ş k i kurabi l d i ği k i ­ ş iler, dönüşünde k ı sa bir süre sonra baştan ç ıkarttığı i ki a i l e uşağ ı yd ı . B u n l ardan biri bahçıvan l ı k yapan Patanlı genç b i r oğlan, d i ğeri ise daha yaş l ı olan şofördü . Onu tat m i n etmeye o ldukça i stek l i ydi ler (ve 1 18 bu iş iç i n d ü ze n l i o larak o n l ara cömert bahşişler veriyordu, fakat iş­ lerin i kaybetmekten korkuyorl ardı . Ailesi uşakl ar ı n o n a karşı say­ g ı ları n ı n azal d ı ğ ı n ı fark ediyor ve bu onları korkutuyord u . B i r an önce evlenmel iydi . On larla ayn ı fi kirde ol madığı söylenemezd i , fakat korkuyordu. Ş i m d i y e dek i k i kadı n l a yatmıştı ve i kisi de bir fac i ayd ı . B u n l ardan birinde b i raz başarı l ı o l ab i l m i ş olsa da yal n ı zca erkeklerle tat m i n olu­ yordu. Ayrıca bir ''verici"ydi ve kendi i fadesine göre "bir erkeği içi nde h issetmekten" zevk alıyordu. B i r kad ı n l a ev l i l ik onun anlay ı ş ı n a ve doğas ı n a tamamen ay kırıyd ı . Ama kapana s ı kışmıştı ve kabu l et m i ş görünmek v e ç ı k ı ş yolu bulabi l m ey i ummaktan başka çaresi yoktu. Annesi uygun k ı z l arı araştırırken o , her aday içi n kusur bulmaktayd ı . Olay 3 Bosto n ' d a okuyan ve Copley Meydan ı ' ndaki eşci n sel barları n ı n devaml ı müşterisi o l a n Shah ai les in i z iy aret etmek i ç i n Karaç i ' yc gel­ m işti . B u rada kend i n i kapana s ı k ı ş m ı ş h i ssed i yor ve şöyle d i yord u ; "ai lem le b i r l i kte o l mak s i n i rleri mi bozuyordu. Arabay la dolaşırken gördüğüm sev i m l i oğlan lar yüzünden sürek l i ereksiyon hal i ndeydi m." Meseley i hal letmeye karar vermiş. Ye işte o n u n h i kayes i : "Dolaşmak i ç i n ailemi n arabası n ı a l d ı m . C l i fton yak ı n l arındaki kavşak hemen hemen boştu. Orada bekl eyen bir adanı gördüm ve hemen durd u m . Bakı şları m ı z karş ı l aşt ı . Tahri k o l m uştu m . Arabaya b iner b i n mez e l i n i bacağıma koydu, sonra kası k l arı mı okşamaya baş­ lad ı . Tek soru n kalmıştı, nereye gidecekt i k ? Bu s ı rada o, pan­ tal o n u m u n ö n ü n ü açm ı ş ve sertleşm i ş pen i s i m i e l i n e a l m ı şt ı . Araba k u l l anmaya ç a l ı ş ı rken o n u n kas ı kl arı n ı okşuyor, ay n ı zamanda da el i n i ceketi m l e örtmeye çal ı şıyordum. İ k i m i z de azm ıştık. Ama gi­ decek b i r yeri m i z yoktu . . . kötü hazırl anmıştım. Dolanıp dururken eği l d i ve p en i s i m i emmeye başlad ı . A kl ı m başımdan gitti, y umuşak dudakl arı ve sıcak ağızı baştan çıkarı c ı yd ı . Tenha b i r alan buldum ve boşalana dek d aireler ç i zerek dolan d ı m . Bu çok fazlaydı ve her zaman hatı rl anacak. Tekrar bul uştuk ve bu kez bir yatak bulduk ve tutku dolu bir sevi ş me y aşad ı k . Orada kaldığım sürece erkek arkadaşını oldu ve gerçekten çok iyi vakit geç i rd i k . 1 19 Olay 4 Um u m i yerlerde seks teh l i ke l i bir teşebbüs olsa da bazen koşul l ar yüzünden gerek l i di r. Hamid-mi -Din büyük b i r aileden gel iyor ve evde özel hayata yer yok. Günah ya da' gereksi n imleri anlama i steği gibi duygular onu i l g ilend irmez; tek bildiği erkeklerle sev işmekten hoş­ landığı ve i l i ş k i kurmak i ç i n tek uygun yer i n umumi yerler olduğudur. B i rkaç kez arkadaşl arı n ı n evleri n i kullanmış fakat gerek s i n i m leri ge­ n e l l i kle sokaklarda karşı l am ı ş . B unun kolay olduğunu söy ler. Akşam kara n lı ğında, erkekleri n akşam namazı ndan sonra bu­ l uştuğu umumi yerlerdeki bakışma genell i k le sevişmeyle son b u lur. "Parkta yavaş yavaş y ürüyordum. Hava kararıyordu. Düzgün ütü­ l e n m i ş , bol bir salwar kamiz (pijama görün tüsündeki yerel g i y s i ) giy­ miştim ve kalçamı n y umuşak hareketi ve davetkar g ü lüşüml e aran­ dığım bel l i y d i . Ara s ı ra e l i m i aşağ ı lara • u zatıyor, sanki testislerimi kaşıyorırıuş g i bi yaparak geni tal organ ı m l a oyn uyordum. Yaşlıca bir adam ben i gördü ve ç a l ı l ara doğru g i tmem i i şaret ett i . Azmıştı m . "Neden o l m as ı n !" d i ye düşündüm . Çal ı l arı n arası nd a kara n l ı k bir köşe bulur bul maz beni yaln ızca o kşamaya baş l adı v e şalvarımı çözdü. Sonraki b irkaç dak i k a boyunca bana yavaş ve zevkli bir oral seks yaptı. Uzun ve anlam l ı bir te­ bessümden sonra n az i kçe yanağı m ı okşadı ve ortadan yok oldu." Paki stan top l umunda duygusal l ı ğ ın yaşadığı bir i l i ş k i çok ender yaşanı r. A y n ı kişiyle b i rden fazla birl i kte o l u n sa ve duygusal l ı k ya­ şansa b i l e bu, hiçbir zaman ci nsell i ğ i n ötesi n e geçemez. DEGERLENDiRME Karaçi büyük ve (Pakistan standartl arına göre) oldukça B a­ t ı l ı l aşmış b i r şehi rd i r. Eğer herhangi bir "eşci n sel özgürl ük" hareketi ol ursa, baş l a n g ı c ı bu şehirde olacaktır. Dış ü l kelerde bir süre yaşay ı p geri dönmüş eşc i nsel l er bu katı kuralları b i r dereceye kadar etki l emeye başladı lar. Bazı erkekler aileleri nden ayrı y aşayabi l mek i ç i n gerek l i cesareti bul uyorl ar. Bazı l arı evl i l i ğe karşı ç ı kı yorlar y a d a e v l i y ke n erkeklerle d e i l i ş k i kurdukları n ı g i zlemeye gerek duymuyorlar. Hemen hemen her zaman olduğu g i b i , bu adamlar y üksek gelir düzeyi n e sahip ailelerin çocukları ve ayrıca çevreleri ndekiler arasında kadınlarla ev1 20 ! i l i k öncesi i l i ş k i kuran erkekler ve evl i l i k dışı i l i ş k i l er i olan erkek ve kadınla var. B u üst tabaka, her üst s ı n ı fta olduğu gibi , kişi sel arzuların ahlaki sı nırlamalarla yargılanmadığı ve l anetlenmediği "ahlaksız" bir çevrede yaşarlar. Toplum ah lakının büyük koruy ucusu, orta sınıf, davranışl ardaki kısıtlamalar i ç i n teorik temeller ol uşturmayı amaç­ layan d insel yorumlarla desteklenen kurallar ve yasakların sağladığı ürkütücü üstünlüklerin i sürdürmekte. D insel doktri n yöneti mine dönüş özgürlükleri ve erkeklerin c insell iğini sınırl amakta. Poli s i n umumi yerlere baskın düzenlediği ve kurbanları suç üstü yakaladığı herkes tarafından b i l i niyor. Y i ne de 2 1 . yüzy ı l ı n eşiği nde, Karaç i ' deki eşcinsel yaşamın ge­ l i şebi leceğini umut etmek için bazı sebepler var. 121 KUTSAL TOPRAKLARDAN TANIKLAR: İSRAİLLİ VE FİLİSTİNLİ ERKEKLERİN CİNSEL YAŞAMLARI Jehoeda Sofer İSRAİL' E giden · eşci n sel turist büyük bir olas ı l ı kla Kudü s Tel­ Avi v ' de k i Özgürl ü k Parklarına ya da çok az say ıdaki eşc i nsel barların ve d i s kolarına gider. Orada kendi leri n i eşci nsel olarak n iteleyen genç İsrai l l i lerle tanı şır. Fakat buralar temelde Doğul u olan bir ü lk edeki birkaç küçük yerden i barettir. İsrai l ' de v e 1 96 7 ' d e i şgal ed ilen topraklarda yaklaşık beş m i lyon i nsan yaşamaktad ı r. İsra i l l i lerle i şgal altı ndaki toprakl arda ya­ şayan ları n i l i ş k i leri (c i nsel olan lar da dah i l ) 1 967'den beri sür­ mektedir. İşgal ed i l m i ş topraklarda yaklaşık i k i m i lyon, 1 967 öncesi i srai l ' i nde de yaklaşık 0.7 m i lyon F i l i s t i n l i yaşamaktad ır. Ortadoğu ve Kuzey Afrika' daki İslam ülkeleri nden akın eden Yahudilerin say ısı 1 .7 mi lyon kadard ır, (bunlardan 0.9 m i lyonu İsrai l ' de doğmuş). Balkan Yahudi leri (genel l i kle Bulgaristan ya da Roınanya'dan gelen ler) i se gerçek anlamda B at ı l ı değ i l l erd ir, (en azı ndan ci n sel davran ışları nda) . Avrupa v e Ameri ka' dan göç eden İsrai l l i ler v e onların torunları toplam nüfusun ancak eye 30' unu oluştururlar. Bu farklı gruplar ayrı şehirlerde ve semtlerde yaşadılar ve büyük çoğun luğu hala öy le yaşam aktalar. 1 23 Devlet kurul uşları, ordu, okullar . TV. y e n i nes l i B atılaştırmak ve köklerindeki Doğululuğu yok etmek içi n ellerinden geleni yapıyorlar. B u , o n l ar ı n kad ı n lara ve c i nsel l i ğe olan tavırl arı nı da etkil iyor. Yunan ve Arap erkekleri sokaklarda el ele dolaşabilirler, herkesi n içi nde bir­ birleri ni öpebi l i rler ya da sarılab i lirler. ama İsrail' de bu davranışlar ho­ moseksüell i k olarak algılanır. Erkek erkeğe sekse ilgi duyan İsrailli lerin büyük çoğunluğu ken­ d i lerin i homoseksüel olarak adlandırmazl;:ır. B i r sürü buluşma yerleri vardır. 1 970- 1 974 y ı lları arasında İsra i l ve iş�al altındaki topraklardaki farkl ı bölgelerden yüzlerce erkekle konuştum . Ş i md i , İsra i l ve işgal al­ tı ndaki topraklardaki fark l ı bölgelerden y üzlerce erkekle konuştum. Ş i md i , İsrail Fil istin l i lerin çoğu nluğunun düşünme tarzı n ı ve cinsel davranışl ar ı n ı röportaj l ardan sunacağım. Yitshag Yitshag lrak' ta doğmuş. 1 2 yaşındayken büyük amcasıyla i l i şkide bulunmuş ve daha sonra erkeklerle i l işkiy i düze n l i olarak sürdürmüş. Onunla i l işki kurabilecek erkekleri bulabi leceği kahvehanelere gitmeye başlam ı ş . 1 950' de, 1 6 yaşındayken, ailesiyle İsrai l ' e güç etmiş; diğer Irak l ı l arla birl i kte onlar i�: i n tahsis edilen Arap köyüne yerleşmi şler. (Fi l isti n halkı orayı terk etm i ş ya da 1 948 ' de ayrılmak zorunda bı­ rak ı l m ı şlar.) Yitshag terz i l i k yapıyormuş. Daha sonra ailesiyle birl ikte Tel-Avi v ' i n büyük bir kenar mahal lesi olan Raıııat-Gan ' a taş ı nmış. 1 97 1 ' de Avrupa' ya g itmeye karar vermiş: ''Y ı llardır bu yolculuğun düşünü kuruyordum, para biri ktirmek i ç i n çok çal ışmıştıın . Paris ve Berl i n g i bi şehirlerde seks i ç i n harika fırsatlar olduğunu duymuştum. Amsterdaın' dan başlad ı m . Gün boyu birçok adam yanıma yaklaşt ı . Hepsi ç o k erkeksi görün meleri ne rağmen y umu�ak v e kadınsı bir ta­ rafları vardı. Daha önce aynı ortamda bu kadar çok homoseksüe l i bir arada görmediğim için heyecanlanm ı şt ım . Ayn ı zamanda kafam da ka­ rışm ı şt ı , çünkü k i m i n "erkek", k i m i n "kadın" olduğunu an­ layamamıştım. (Aktif ve pasif kasted i l iyor). O yüzden onlarla gitmedim. İlk gece bir bara gittim . Yüzlerce erkek vard ı . Orada da uzun boylu ve çok erkeks i göri.ınüşlü adamlar göze çarpıyordu. Hiçbiri İsra i l ' de birl i kte olduğum erkeklere benzemiyordu . 1 24 İkinci gece de aynı yere gitti m , parkta erkek ararken s ı k s ı k kar­ � ı l a�tı ğ ı m b i r ada m l a karş ı laşt ı m . Beş y ı ! d ı r A ın sterdaın ' da ya­ şamaktay d ı . Çares i z h i ssettiğimden ona kad ı nlarla erkekleri nasıl ay ı rt ettiğin i sordum. Gülmeye başladı ve bunun orada pek sorun ol­ mad ı ğ ı n ı söy led i . B i rçoğu hem aktif hem pas i fti. Sonraki üç gece bo­ yunca otele tek baş ı m a dönd ü m . Dördüncü gece erkeksi görünüşlü birine razı o l du m . Hemen i l i şk i ye g i rmed i : uzun süre öpüştük ve oy­ naştı k . B en i m i ç i n çok yeni olan bu ol aydan hoşlan m ı ştı m ; İsrail ' de bi rçok erkek bunu yapm ıyordu. Orgazm olmadan önce uzun süre he­ n i ın l e sevişti. Mastürbasyon yaparken boşaldı . Avrupa' da çok şey gördüm ve öğrend i m . Orada bulamayacağ ı ıı ı z tek şey: gerçek b i r erkek . Ranıat-Gan. N i san 1 974 Yosef Yosef lrak' tan İ srai l ' c 50' i lerin başıııda göç etm iş. Tel-Av i v ' deki kfüipl i k işi d ı ş ı nda şarkıc ı l ı k yapmakta ve Arap m ü z i ğ i , öze l l i kle klas i k Irak müziği ve Umm Kultu m ' u n şark ı l ar ı n ı yorum lamakta, frak l ı · Yahud i l er ve Fi l i st i n l iler arasında oldukça popülerd i . Sık s ı k Raman Gan ' d a k i parkta erkek av ı n a ç ı kardı . B i rçokları n ı n gerçek i s imleri n i saklamak amac ı y l a k u l l andıklar ı kad ı n i s i ml eri vardı . Fakat Yosef gerçek k i m l i ğ i n i sak layamazdı çünkü tanınıyordu ; gösteri afiş­ leri nde resi m leri de ol uyordu. Yosef, bana, F i l i s t i n l i Yahudi l erle yaşad ığı deneyi m l erle i l g i l i bir çok h ikaye anl attı . Genel likle erkekler şovun bitmes i n i bekler ve onunla b i rl i k te o l m ay ı tekl i f ederlermi ş . Yosef yalnızca dam ız l ı k l arla b i r l i kte olurmuş. İ y i seks yapmak yeri ne çevresi nde sızlanarak do­ lanan larla ya da penisi yeterli büyükl ükte ol mayanl arla i ki nc i kez bir­ l i kt e o l m az m ı ş . Geceyi geçirmek zorunda kaldığı Fi l isti n köy l eri nde e v sahi bi, onun için b i r oda ya da bir ev hazırlarmı ş . Bu köylerden b iri nde ev sahibi karı s ı n ı a i l es i n i n y a n ı na gönderm i ş evli b i r adam m ı ş . Bu gibi du­ rumlarda Yosef o n i ki-ondört erkeği eğlendirmek ve tatmin etmek zo­ runda kalab i l i yormuş . Böylece gecelerde Yosef şark ı söyleyip dans ederken erkekler el ç ı rparlar, atmosferin uygun olduğunu h issettiği zaman Yosef onun için ayrı l m ı ş olan odaya g iderm i ş . Erkekler onunla 1 25 i l i şki kurmak için teker teker odaya girerlermiş. H içbir zaman iki kişi ay n ı anda gelmeye kal kmamış. Çünkü o, saygı duyulan bir sanatçıydı ve biri n i ret etme ya da sıraya karar verme gücü olduğunu hissediyordu. Geceyi birlikte geçirmek isted iği ve ikinci kez sevi ştiği kişiler de olu­ yormuş. Ertesi gün tüm köy ziyaretçilerin kim ler olduğunu öğrenirmiş ve onu tan ı m aktan dolayı gurur duyarlarmış. Yosef sadece bir kez ken­ disiyle alay edildiğini söyledi, o da çocuklar tarafı ndan. B u olay ol­ duğunda diğer erkekler, çocuklara çe:ıelerin i kapamalarını söy­ lemiş ler. Ramat-Gan, Nisan 1 974 Moşe Tel-Aviv merkez istasyonundan pek uzakta olmayan B arzil ia Parkı, (Özgürl ü k Parkıyla kıyas landığı için) "küçük park" diye bil i nir. Bu parkın karanl ı k köşelerinde birçok cinsel i l i şk i yaşanm ı ştır. Aynı adaml a ikinci ya da üçüncü kez sevişmek çoğunlukla bir rastlantı so­ nucudur. Civarda "ilgi çekici" erkekler olmadığ ı zaman "kızlar" (İb­ ranice wnat-fahişe) geveze l i k ederler ama bir erkek görünür görünmez grup d ağ ı l ı r. Bu adamla ilgi lenenler ayrıl ı r ve ona yaklaşmaya ça­ l ı ş ı rl a r. Doğulu bir Yahudi olan Moşe oldukça erkeksi ve kıll ı . B ana orada yaşadığı bir i l işkiden söz ett i : "İbrahi m ' l e parkta tanı ştım . C ivardaki karan l ı k bir alana gittik ve sohbet ettik. Bu beni m açımdan değişikti. Genellikle, birbirleriyle ilgileri yokmuş imaj ı vermek için, biri önden gider, diğeri ise birkaç metre geriden onu takip eder. B urada tanı ştığım hiçbir erkeği evime götürmedim. B irli kte yürümekle kalmadık, ayrıca İbrahi m konuşmaya da baş l ad ı . Evliydi ve bir oğlu vardı. Hıristiyandı ve büyük bir Filisti n kasabası olan Sfar' am ' da yaşıyordu. Ayda bir ( in şaat mal zemeleri sattığı dükkanı için sipariş vermeye) Tel-A viv' e gel iyordu. "Bunun Fi listi n l i ler ve Doğulu Yahudilerle yaşadığım alı­ şılagelmiş c i nsel i lişkilerden farkl ı o lacağ ı n ı h issettim . Her şeyi İb­ rahim başlattı. Göm leğimi ç ıkartmama yardım etti. Normalde erkekler bunu y apmamı söy lerler ya da y arı giyin i kken i lişkide bulunurlar. Ge­ nel likle seks bir kaç dakika sürer; öne doğru eği l miş, becerilen ben 1 26 oluru m . B u kez farkl ıydı . Öpüşmedi k ama b i rb i ri mi ze sarı ldı k . İ l iş­ kide b u l unurken yüzüme baktı. Yirmi daki ka sürdü. Hayatımda i l k kez orgazmı mümkün olduğu kadar geciktiren Doğu l u bir erkekle seviştim. Beni Sfar' am' a davet etti. Ye bel k i ele ilk kez "küçük park"ta ta­ nıştığım b i r erkeğe telefon numaramı verd i m . "Onu ziyarete g ittiğ i mde ben i , büyük şehirden gelen v e üst sınıfa mensup bir arkadaşı (Yahudi leri n her zaman daha üstün olduğunu dü­ şünürler) o l arak ailesiyle tanıştırd ı . Karı sına çocuğu da alarak b irkaç ev ötede yaşayan ailes i n i n yanına g i tmesini söyled i . Karısı g itti . İ y i bir koca olduğundan karı s ı n ı n şüphelenmesi için bir neden yoktu. Köy­ l ü l erde i k i nedenden dolayı asl a şüphelenmezlerdi : bir oğlu vardı ve ben çok erkeksi görünüyordum . Gerçekten de S far' am ' a i ki nc i ge­ l i ş i mde i nsan l ar bana İbrah i m ' i n bir arkadaşı ve saygıdeğer bir adam gözüyl e baktılar. B i r ibne gözüyl e deği l . İbrahim de b i rkaç kez beni ziyaret etti . Ve evi mde kal d ı . İ l i şk i m i z beş y ı ldır sürüyor. Tel - A v i v . Ağustos 1 978 Edi Kumral b i r A ş kenazi olan Edi , Kuzey Tel - Av i v ' i n zeng i n semt­ lerinden b i r i nde yaşıyor. Çok kad ınsı b i r görünüşü var ve yal n ı z p as i f olmaktan v e özel l i kle Araplarla, Doğulu Yahudi lerle ve i şc i sınıfı ndan erkeklerle i li ş k i kurmaktan hoşlanıyor. 1 96 7 ' de West B an k' ta k i i ş i n ­ den ayrı ldı ktan sonra ayda b i r i k i kere Kudüs' e g i tmeye başlamış ve orada caddelerde, sokaklarda v e kahvehanelerde Fili stinli erkekler tav­ lı yormu ş . Şehi rdeki parklara h i ç g i tmemiş çünkü "gerçek" erkeklerle sev işmek i st iyormuş. Ara s ı ra Kudüs'te b i r gece kal ıyormuş. Bir keresi nde Hebron ' l u dört erkekle ayn ı odayı paylaşmak zorunda kalmış. O gece heps i b i r­ kaç kez onunla i l i ş k i kurmuş . B ir i şöyle demi ş : "Eğer Araplar İs­ rail l i lerle pen i sler i n i kullan arak savaşsalardı onları kolay l ı k l a ye­ nerdik. İsra i l li ler becerilrrıek isteyen ve Araplar tarafından becer i lmesi gereken kad ı nsı erkek grubu. İsrail l i leri n kendi lerine hiç saygı ları yok, hem kendi leri n i n hem de kad ı n ları n ı n beceri lrrıesine i z i n verirler. B i r Arap erkeği asla buna i z i n vermez". Y e E d i " i l k kez seksin politik çağrı ş ı m ı n ı fark ett i m , " ded i . Tel - A v i v . Şubat 1 970 1 27 Haim Güney Ameri kal ı bir Y ahudi olan Haim b irkaç y ı l Avrupa'da ve İsra i l ' dc yaşaın ı ş . Bana şunl arı a n l attı : "Bütün F i l isti n l i lere çekici geld i ğ i m i bil iyoru m . çünkü kadı n s ı y ı m , u fa k tefcği ııı, hassası m ve sa­ rı ş ı n ı nı . B i r zamanlar Kudüs' teki Özgürl ük Park ı ' na giderd i m . B i r gece üç erkek gördüm, en gençleri çok güzeld i . Y a n l arı na yaklaşı nca F i l i sti n l i oldukl arı nı fark ettim. Konuşmay a başladı k . B i r süre sonra en genç o l a n ı y l a sevişmek i sted i ği m i açıkça bel l i etmişti m . Hepsi be­ n imle birl i kte olmak i sted ik leri n i söy led i ler fakat hiç düşün meden ret ettim ve oradan uzaklaşt ı m . "Bi rkaç daki k a sonra genç adam yanı m a gel d i . O n u n l a gitmemi is­ ted i . Beni Yafa Kapısı y a k ı n larında kuş uçmaz kervan geçmez b i r yere götürd ü . B urası Doğu Kudi.is ' le B atı Kudüs arasında bir alan. 1 967 'ye kadar ıssız b i r yermi ş . Uzun y ı l l ar gel işmemiş. B irkaç dakika sonra d iğer i k i s i n i n de b i zi tak i p ettik l eri n i fark ettim. Issız bir yerdeyd im ve y apabi leceği m fazl a bir şey yoktu. Ret etmeye korktum . Bu durumda i l k sevişmek i sted i ğ i m k i ş i n i n en genç leri olduğunu söyled i m , fakat en yaşl ı l arı bunun n ormal ol mad ığı n ı söyled i : ilk olmanın onun hakkı olduğu nu, d i ğerleri nden "daha i y i " olduğnu ve onunla daha çok zevk alacağı mı bel irtt i . Kabul etmed im, fakat k ı s a bir süre sonra seçi m yapma duru mu nda o l m adığ ı m ı farketti m . Ölesiye korkmuştum. So­ nunda isted iklerin i y aptılar, ilk önce en y aşlı olanlar ı , e n son ise en gençler i . Sonra en y aşl ı l arı bir kez daha i s ted i ğ i n i söy ledi . B üy ü k bir olas ı l ı k l a ne kadar erkek olduğunu kanıtlamak istiyordu. B e n i m le i k i nc i kez i l i şk i kurduktan sonra gittiler. Kudüs, N i san 1 970 David David, M ısırl ı b.i r Yahud i : "Ben y a l n ı zca Tel-Av i v ' deki "küçük park"a giderim . B i r keres i nde i nşaat işçil iğ i y apan , G a l i le' n i n bir kö­ yü nden bir Arapla tanıştım Tel -Avi v ' i n kenar m ahal leleri nden biri olan G iv atai m ' de yataktan başk a hiçbir eşyası ol may an , küçü k , ba­ k ı m s ı z bir odada yaşıyord u . B e n i oraya götürdü, sevişmek i sted i ğ i açıkça bel l iydi . Yaptı d a , fakat sertl i ğ i n i koruyamadı. Orgazm olması çok uzun sürdü, bu a l ı ş ı l m ı ş ı n d ı ş ı n da bir şeyd i . Arap erkekleriyle 1 2R y aşad ı ğ ı m deney i m ler so n uc u o n l arın c;ok cabuk boşal d ı kları n ı b i ­ l i yordum. B i r süre sonra yorul muşt um, durmak i sted i m . B e n i m le se­ v i şi rken boşal amad ı . Oral seks yapmamı söyledi ama o da işe ya­ raınad ı . Sonra parmağı m ı arkas ı n a soktum ve hemen boşal d ı . Aşağ ı l a n ıııış ve ç o k k ı zm ı ş t ı v e b u n u yapmamam gere k t i ğ i n i söyleyip d urdu . Özür d i ledi m ; böy le bir şey yapmak i s temed i ğ i m i , yaptığ ı nı şey i n çok aptalca olduğunu söy ledi m ve ne kadar erkeksi olduğundan , böy l es i ne gerçek bir erkekle sevişmekten ne kadar çok zevk al­ d ı ğı mdan söz ett i m . Onun gibi Arap erkekleriyle birli kte ol m a k tan çok hoşlan d ı ğ ı m ı çünkü heps i n i n çok i y i sev i ş t i kleri n i ve gerçek erkekler olduk ları n ı söyled i m . Kızg ı n l ı ğ ı azal m ı ş t ı . Bu olaydan k i mseye söz e tmem e m i tembih ett i . Y i ne de c;ok ho!jlandığı ndan e m i n i m , fakat bunu asla kabu l etmeyecektir. Gene l l i k le yalnızca kad ı n l arla seviştiğ i n i söy lemişti. Oysa düzen l i ol arak parkta görülür. Tcl - A v i v . Haziran 1 9 7 3 Şa'ül Şa' ül Raınaı-Gan ' da y aşayan I raklı bir Yahudi. hi yapı l ı , erkeksi ve verici erkekler aras ı nda çok popüler. Genel l ikle karısı ve iki çoğuyla giirü lür. Erke k l erin bek leştiği yerlere sık s ı k gider. "O t i p" olmad ı ğ ı n ı söyl eıııes i ne rağmen, parklarda " o t i p" erkeklerle birli kte _o lur. Sadece ac; ı k renk l i . kad ı n s ı erkeklerle sevi ş i r ve onlardan "kadın" diye söz eder (İbranice ci nsiyetleri her konuda ayırır). Şa' lil oral seks i n de fena o l m ad ı ğ ın ı ama i l i ş k i n i n c;ok daha zev k l i olduğunu; onunla birl i kte olan böy le bir "kad ı n " ın orgazma ulaşması hal i nde çok öfkeleneceğ i n i ve onu tokatl ayacağ ı n ı söyled i . A s l a birli kte olduğu "kadın" gen i tal organı n a dokunmazmı ş . "O t i p'' değ i l m i ş ç ü n k ü e v l i ve i k i ço­ c u kluymuş ve k i msen i n kendi s i y le ana! i l işki kurmasına i z i n ver­ mezm i ş . Ramat-Gan. Mayıs 1 974 Eli Eli ne erkeksi ne de kad ı n s ı . Tel-Avi v ' i n kuzey i nden bi r Aşkenaz i : "B i r keres i nde küçük parkta Fas l ı bir Yahud iyle tanıştım. B e n i evine götürdü ve sev i ş t i . O sırada karı sı ham i l ey d i , çocuğunu düşürme riski 1 29 olduğundan hastahaneye y atı rı l m ı ş . Daha önce i k i düşük yapm ıştı . Ded i ğ i ne göre "küçük park"a bir kad ı n fahi şe bulmak içi n gitmiş. B i r kad ı n fahişeye ev i ne gelmes i n i söy l em i ş fakat sonra bu i ş i n ona b i r servete m a l olacağ ı n ı fark etm i ş . Kad ı n da "eğer b u kadar u c u z bir adamsan git, şu dol aşan erke k lerden b i ri n i arkadan becer," dem i ş . Sekssiz geçen üç haftadan sonra gerçekten azmış. Daha önce Paslı i k i arkadaşı erkeklerle sev işmiş olduklarını söylediklerinden dolayı o d a denemeye karar vermiş. "Bana sevecen ve ilgili davrandı. Onunla sevişen ilk erkek olduğuma i n an m ama rağmen, o kadar doğaldı ki, erkeklerle sevişmekten zevk al­ dığını hissettim . Sonunda onunla tekrar buluşmak isteyip istemediğimi sordu. B irkaç kez birli kte olduk. Karısı hastahaneden çı kar çıkmaz bu i l i ş k i n i n biteceğini biliyordum. "Bir y ı l sonra ' küçük park'ta tekrar m ileyd i . " karşılaştı k. Karı s ı yine ha­ Tel-Aviv, Mart 1 974 Eli ezer "Onu Akka ' d a bir kahvehanede üç arkadaşıyla otururken gördüm. Karş ı l ı k l ı bakıştı k. Sonra oradan ayrıldım. B eş dak i ka sonra aynı kah­ vehanen i n önünden tekrar geçtim . Hfüa orada oturuyorlardı . Yürümeye devam ettim, otuz yaşlarında olanı beni takip ediyordu. Tenha bir yer ol­ duğunu bildiğim şehir surlarına tırmandım. "Uyuşturucu m u i stiyorsun?" diye sordu. "Hayır," ded i m , "ama benimle sevişmenden hoşlanacağıma emi n i m . " O bu işlerle ilgilenmediğini ama 75 İsrail poundu verirsem onun için fark etmeyeceği n i söyledi. "Benimle bedava sevişmek için deli olan bir sürü adam var, neden sana para vereyim?" d iyerek gül meye baş­ lad ı m .Yavaşça uzaklaştım. Arkamdan seslendi ve "50 İsrail pounduna bu iş ol ur," ded i . B irkaç san iye sonra 25 pounda i nm i �ti. Y i ne ret ettim . Sonra benimle sevişti . B i z sevişirken yan ı m ı zdan i ki Arap çocuğu geçti fakat bir şey görmemiş gibi davrandılar. Orgazm olduktan sonra bundan zevk aldığını sanmamamı söyled i . Çünkü "o tip" değildi . Ve karşılık is­ ted i . Ona bir paket sigara verdim ve oradan uzaklaştım . "Eski çarşıda dolaştıktan sonra aynı kahvehaneni n önü nden geçt i m . Diğer üç arkadaşından biri arkamdan geld i . Tekrar surl ara tırmandı m , DO ayn ı yere gittim ve adam peşimden geldi. Aynı arkadaşının yaptığı gibi beni mle sevişmek için 50 İsrail poundu istedi. Ona arkadaşına para vermediğ i m i söyledim fakat o, arkadaşının 50 poundu ve sigara paketi ni gösterdiğini i ddia etti . "Eğer benimle sevişmek istiyorsan varım ama hiçbir şey vermem," dedim. Birkaç daki kalı k tartışmadan sonra benimle bedava sevişmeyi kabul etti." Akka, H aziran 1 970 Smu'le S m u ' e l , K udüs'te y aşayan bir Aşkenazi. S ı k sık Kudüs Özgürlük Parkı n a gider. İşçi erkeklerin , özel l i kle Arapların ilgisini çeker ve ana! seksten zevk alır. "Eski Kudüs ' ü n sokaklarında dolaşı rken sık s ı k er­ kekler seks i ç i n yan ı m a gelir. Çok kad ı nsı görünmesem de dav­ ranışl arımda d i kkati çeken bir şey var. Oldukça çok Arapla se­ vişmiştim . B i rb irlerine anlatmaktan çekinmedikleri için birçok erkek beni bilir. "Bi r gün, daha önce sevi ştiğim, bir dükkan sahibiyle sohbet ed i­ yordum. Dükkanda genç, erkeksi ve çok seksi biri daha vardı. Onunla konuşmaya başlad ı m . Adı n ı n Amar olduğunu söyledi. Kısa bir süre sonra i ki mi z i n de sevişmek i stediği bel l i ol muştu. Yakınl arda tek odalı bir hamama gitt i k. Amar buranı n yaşlı sahibini tanıyordu, zi­ yaretim i z i n neden i n i aç ıklam ak zorunda kalmadık . Vakit akşam yediyi geçmişti. Yani pek fazla m üşterin i n beklemediği bir saati. Böylece is­ tediğimizi yapmakta serbest hissedebilecektik. Ayrıca hamam sa­ hibinin kimseyi içeri almayacağı açıkca belliydi. "iki saatte üç kez sev işmiştik. Çok az konuştuk, çünkü benim Arapçam yetersizdi , o ise hiç İbranice bilm iyordu. Mol l alardan birine bahşiş verm e m i z gerektiğini söyled i . Anladığım kadarıyla bahşişi ve ücreti benim vermem gerekiyordu. Daha sonra hamam sahibi ve birkaç dakika önce gelen i ki adamla çay içip sohbet ettik. O iki kişinin orada ne aradığımın farkında olduklarına eminim. Çayımı biti rdi kten sonra gitmeye karar verdim ve Amar da ben i m l e geldi . "Eski Kud üs i ç i n vatit çok geçti ve etrefta hemen hemen hiç kimse yoktu. Tek açık yer olarak bir kafeteryada bir şeyler yemek istedim. Amar' a bana katı l mak i steyip istemediğini sordum. Kabul etti ve ona 131 25 pound ödemem gerektiği ni söyled i . Tab i i kabul etmed i m. Fakat "o t i p" o l m ad ı ğ ı n ı , h i ç b i r zevk al m adığı n ı , bir karş ı l ı k al m as ı gerekti ğ i n i , ü ç k e z boşalmakla ç o k güç v e k a n kaybett i ğ i n i , ç o k yemesi gerektiğini söyl eyerek ısrar etti . Ücret konusunu konuşmadığımızı söyledim, fakat o gere k m ezd i ç ü n k ü bu bel l i y d i v e seks karşı lığı b a n a her zaman ödeme y ap ı l ı r ' eled i . İkna olmad ı ğ ı m ı ve bunu unutmas ı n ı söy­ lediğim zaman çok kızdı ve beni tehdit etti . Etrafta k i mse yoktu, em­ n i y ette olmadığımı h i ssett i m . Y i n e de Yafa Kapısına doğru yürümeye ba� l a d ı m . Ses i n i y ü kseltti . Ona Arap o l duğunu unutmamasın ı , İsra i l y iineti m i altındaki b i r yerde bir Yahudiye b i r şey y apamayacağın ı ve beni y al n ı z bırakmas ı n ı söyledi m . Polise g i tmeye asla cesaret ede­ mezd i m ama işe yarad ı . Ayrıca aşağ ı l a n m ı ş h i sset m i şt i ç ü n kü b i r veric i , onun düşünd üğü kadar güçsüz değ i l d i . ' , "Amar sustu ve beni m l e kafeteryaya gelmeyi kabul etti . Orada Amar' l a selamlaşan beş adam vard ı . Yemeğ i m i z i yerken beni utan­ d ırmak amac ı y l a, onlara beni m l e üç kez seviştiğ i n i söyledi. Adamlar gülerek ben i m l e a l ay etmeye başladılar. Kendi m i çok rahatsız h i s­ sett i m . Uzun bir süre oral arda dola�maya cesaret edemed i m . " Kudüs, Nisan 1 970 Sven Seven üç y ıl d ı r İsrai l ' de y aşayan bir Norveç l i . B i rçok İsrai l l i ' ni n arzu edeceği ti pte bir erke k : y i rm i y aşl arı nda, sarı ş ı n , güneşte bronzlaşmış, tüysüz, yumuşak fakat k ad ı n s ı deği l . 1 7 yaşı ndan beri e r ke kl e rl e sevi şti ğ i Norveç ' te seks, bir sürü fark l ı tek n i k dernek m i ş . "İsra i l ' de, esmer erkeklere ( 30-40 yaşl arında F i l i s ti n l i Araplar ve Doğu l u Yahudi lere ) çok çekici gel d i m . Başta bayağı şaş ırdım çünkü erkeklerin çoğu ben i y al n ı zca becermek i st i y orl ard ı . B i r süre sonra bundan hoşlanmaya başlad ı m . " B i r keresi nde Kudüs' teki Özgürlük Park ı n ı n çal ı l ı k ları aras ı nda Fas l ı b i r Yahud i y l c seviştim ama hoşlanmad ı m . Büyük bir olasıl ık l a o hoşland ı . Ret etti m v e yan ından uzak l aştım fakat peşi mden gel el i . Onunla g itmem konusunda ısrar ett i . B e n i rahat bı rak madığı i ç i n ora­ dan kaçt ı m . Aynı şeyi üç-dört kez tekrarl ad ı . Herhalde aşık o l muştu ya da öyl e bir şey . B i r gece çok çaresiz durumdaydı, para b i l e tek l i f etti . 1 32 Ona, hiçbir şansı olmad ı ğ ı n ı , onu yeteri kadar çekici bulmad ı ğ ı m ı ve onunla sev işmekten zevk almadığımı aç ı k açı k söyled i m . Sanının sekste i y i olmad ı ğ ı n ı i m a etmem onu çok k ı rd ı . Erkek olmad ı ğı m ı , saygıyı h a k etmed i ğ i m i ve fahişe kadar şerefsi z olduğumu söyl eyerek bağırmaya baş l ad ı . ' B u parkı terk et, seni bir daha burada gör­ meyey i m , ' diye bağırd ı . Bunu unutmas ı n ı söy led i m , istediğim yere gitmeye hak k ı m vard ı . "Tam olarak nası l oldu bilmiyorum ama kend i m i yerde buldum; dudakları m kanıyordu. B aş ım da korkunç b i r ağrı vardı ve tü m vü­ cudum sızlıyordu. Oradaki i nsanlar en yak ı n taksi durağı na kadar git­ meme yardı m ett iler. Korkudan dört ay boyunca Özgürlü k Parkı n a g itmed i m . " Kudüs, N i san 1 97 1 Dani Dan i , Petan Tikva'da doğmuş Yemen l i bir Yahudi. Erkeklerle i l k c i nsel l i ği ondört yaş ı nda yaşam ış v e akti f olma olası l ı ğ ı n ı asla dü­ şün meden bundan hoşlanmış. Yemen l i erkek komşularıy l a bir sürü c in sel i l i ş k i s i olmuş. Tel-Av i v ' i n buluşma yerleri ne sık sı k g iderd i . O v e arkadaşları yalnı zca pasif oldukları nda tatmi n olacaklarına i na­ n ıyorlard ı . Ama mecbur olduğunda akt i f rol oynam ı ş fakat bundan zevk a l m am ı ş . C insel roll erin açı kca bel l i olduğu sürekl i b i r i l işki i stem i ş. So­ nunda, 2 5 yaşındayken, ü n i versitede öğretmenl i k yapan bir Aş­ kenazi ' yle tanı ş m ı ş ve üç y ı l boyunca hem yatakta hem mutfakta onun karısı olarak yaşa m ı ş . Arkadaşı kendi s i n i n homoseks üel ol mad ı ğ ı n ı düşünüyormuş ve evlenmek i ç i n D an i ' yi terk etm i ş . D an i , u nutmak i ç i n yurtd ı ş ı n a g i t m i ş ve yedi y ı l B erl i n ' de ya­ şamış. Berl i n D an i ' ye i y i gel m i ş . Kültürel farklardan kaynaklanan bazı problemleri vard ı : Ş u anda İsra i l ' de yaşayan Dani, Aşkenazi Batı yaşam tarzı na adapte olmak için çok çaba harcamış ve bu yüzden Yemen l i geç m i ş iyle bağ l arın ı kopartmış. B erl i nde' k i deneyi m l eriyle i l g i l i şunlar ı anlattı : "İsrai l 'de i k i olas ı l ıktan birini seçmek zorunda olduğuma gerçekten inand ı ğ ı m b i r ortamda büyüdü m ; becermek ya da beceril mek. Öpüş1 33 me. sarı l m a gibi diğer c i nsel davranışlar da oluyordu ama önem­ sizdiler. B erl i n ' e b u düşüncelerle g i tt i m . Ayrıca başlan g ıçtaki yaşam tarz ı m da böyleyd i . "Berl i n ' de s ı k s ı k barlara g itmeye başlad ı m . Y ı l l arca parklarda dolaşmad ı m . Parkl ar ı n ci varları nda ve h i ç b i r seçi m şans ı olmayan u m u m i tuvaletlerde, bana İsrai l ' i çok fazl a anı msatan b i r şey vard ı . "Çocukluğumdan beri seks konusunda bana öğretilen şeylerin bu barlarda h i çbir geçerli l i ğ i yoktu; buralardaki herkes homoseksüel kim­ l i ğf ni beni msemişti. Homoseksüel olmayan, becerecek erkek yoktu. Akti f ve pasi f erkekler aras ı nd a bell i bir ayırım o l m adığını; bunl arın farkl ı i k i dünya o lmadığ ı n ı anlad ı m . "Yi ne d e , A l man b i r erkeğe aşık o l an a d e k c i nsel davran ı ş ı m ı ve erkeklerle sekse karşı tutu m u m u değiştirmed i m . O n u n l a i l işkim altı ay sürdü. Deli cesi ne aşı k t ı m , o n u n l a geçird i ğ i m her dakikadan zevk aldım. Çoğun lukla pas i f olan bendi m , fakat zaman zaman o pasi f olmak istiyordu, ben de ona uyuyordum. İ l k seferi nde cinsel i h­ tiyaç ları n ı tat m i n edemediğim için onu kaybedeceğ i m korkusuyla kabul ettim . Sonra bunu sevd i ğ i m erkekle yapmaktan hoşland ı ğ ı m ı fark ettim . Şaşırarak gördüm k i , aktif olm a m gerektiği zaman erek­ siyona geçmem zor olmuyordu. Daha önceleri aktif olanın ben olduğu düşüncesiyle b i l e sertli ğ i m kayboluyordu. "Ayn ı zamanda diğer c insel tek n i klerden zevk almayı öğrend i m . H a l a pasif olmay ı terci h etmeme rağmen seksi n d iğer biçim lerinden d e zevk al ıyoru m . Ş imdi Berl i n ' de geçirdiği m yedi y ı ldan sonra pasif olanın aktif o lamayacağı n a, (ya da tersi ne) i n an m ıyorum ve bir za­ manlar n as ı l böyle bir şeye i n an abildiği m i a n l ayam ıyorum. Bcrlin, Eylül .l 98 1 Samir Öğleden sonra, vak i t henüz erkendi ve, Tel -Av i v ' i n Özgürl ük Par­ kında sadece b i rkaç kişi v ardı . Kafeteryaya girerken Sam i r peşimden gel d i . İlgi lendiğ i m i görünce para karş ı l ığ ı seks tekli f ett i : oral seks i ç i n beş, ana! seks i ç i n o n . R,.et ettim . K ıs<t bir s üre sonra arkadaş ı m l a konuşurken Sam i r ' i yanı m ı za ça� ğırd ı k . Sohbet ederken tekrar tekrar para karşılığı seks tekl i f ett i . 1 34 Herhangi biri tuvalete g i ri nce Samir'de arkasından gitti fakat iş çıkmadığı i ç i n hep geri gel d i . · Samir 32 yaşı nda İsrai l l i bir Filisti n l i , Yafa ' da doğmuş ve bü­ yümüş. E vl i ve üç çocuğu var, (dördüncü oğ l u k ı sa bir süre önce ölmüş). Haftada i ki -üç kez parkı z iyaret eder ve y a l n ı zca para karşıl ığı ve sadece aktif o l arak erkeklerle sev i şi rm i ş . Daha sonra oğlanlarla ve genç, sar ı ş ı n , güzel erkeklerle para almadan sev i ş t i ğ i n i itiraf ett i . Konuşurken, S a m i r genç bir adam gördü. Heyecanlandı ve y i rmi dak i kadan fazl a peşi nde dolandı. "Böyles i ne güzel biriyle, ısrar eder ya da ödeyemezse, para almadan da sevişir i m , " ded i . Geçmişte o n u k ad ı n l arla tanı ştıran erkeklerle para almadan se­ v i şmişt i . Aslında kad ı n l arı terci h ediyord u . Ay n ı anda bir kadın ve bir erkekle birli kte o l m a şansı olsa k ad ı n ünce gel i rdi . Karısıyla günde i k i- üç kez sev i ş iyordu. A s l a bir fahişeyle sevişmemi şti . İ l k kez J 7 yaşında c in sel i l i ş kide bulunmuş; l 4 yaşında F i l i s t i n l i bir oğlanla, Fath i ' y le, b irkaç k e z sevişmiş . B ugün Fathi evli , kamyon şoförlüğü yapı yor. Artı k erkeklerle sevişmiyor. Samir, kısa bir süre önce Fathi ' ye sevişmek i ç i n yanaştığ ı n ı fakat ret edi ld i ğ i n i söy ledi . ''Beni m i ç i n her zaman i bne olarak kalacak. Evl i olması ve bu işi artık yapmaması hiç fark etmez," ded i . Fathi onun tek F i l i st i n l i seks part­ neriydi . Bugün, eğer i sterlerse Araplar' la i l i şk i kuruyor, oğlan l arla ve genç erkeklerle. "Fakat genç Fil isti n l i ler beceril meye izin vermezler. Neden vers i nler k i ?" "Yafa ' daki Arap toplumunda erkeklerle sevişmek hoş kar­ şı lanmazdı. Parkta tan ı d ı ğ ı m b i r Arap erkeğ iyle karş ı laşı nca rahats ı z ol urum . İ k i m i z de birbiri m i z i n neden orada olduğunu b i liriz a m a ko­ n u şmayız. Eğer Yafa ' da karşılaşsak b i rb i ri m i z i Tel-A v i v park ı nda görmemiş g i bi davran ırız. B u yüzden asla Yafa'daki parka g i tmez. Bunu öğre n i rse k ans ı n ı n onu terk edeceği nden emindir. Karısını c i n sel olarak tatm i n ed iyor ol ması bile bu gerçeği değiştirmeyecektir.'' Tel -Aviv. Nisan 1 973 Salim S ii l i m 22 yaşında, Doğu Kudü s ' te yaşıyor ve Tel-Av i v ' de bir l o ­ kantacla bulaşıkcı l ık yapıyor. İşten sonra, saat i k i c i varı nda, sık sık 1 35 Özgürl ü k Parkı na gidi yor. Onunla orada tanıştım . Bana erkeklerle i l işki k urduğunu çünkü seks yapmak i ç i n tek şans ı n ı n b u olduğunu. fakat k ad ı n l arı terc ih ettiğ i n i söyled i . A m a evli l i k öncesi i l i ş k i kuracak F i l i sti n l i b i r k ad ı n bulmak hemen hemen o lanaksızdı . '"Yahudi kad ı n l arı i se Fi l i st i n l i lerle birl i kte ol­ m a-zlar," ded i . Yahudi kad ı n fahişeler b i l e, Araplara karşıydı l ar : ya Sal i m ' in ödeyemeyeceği ücretler talep ediyorlar ya da tamamen ret ed iyorlard ı . Bu yüzden ci nsel tatm i n i Tel-Avi v ya da Batı Kudü s ' teki park l arda erkeklerde arıyordu. Gen e l l i kle para talep etmezd i , eğer adam yaşl ıysa ve zen g i n görünüyorsa iş başkaydı tabi i . B i r erkekle sürekl i bir i l i ş k i i lg i s i n i çekmiyordu çünkü "ben homoseksüel deği l i m . Asla pas i f i l i şk ide bulunmad ı m v e buna i z i n vermem. Yeterl i para ka­ zanı p evlenir evlenmez buraya gelm ey i bırakacağı m . Ama i l işkiye i z i n veren erkekler erkek değ i ldir. Ti.im saygı n l ı k l ar ı n ı y itirm i şler. Araplar i ç i n hu ti.im aileni n utancı. "Okulda Sal i m adında bir oğlan vardı ve büyük ağabeyi "ibne" olarak tan ı n ı rd ı . İyi bir öğrenci ve m ükemmel bir sporcu olmasına karş ı n Sal i m ' i hiçbir zaman gerçek bir erkek olarak görmedi k . Salim karı ştığı b i r kavga ç ı ktığında ( k i mse gerçekte öyle olduğu n u dü­ şün mese b i l e ) rak i bi ona "ibne" derd i . "Doğu Kudi.is ' te başta bir adanı tan ıyoru m . Babası evlenmeden önce ana! i l işkide bulunmuş. Oğlu bunu i l k duyduğunda n eredeyse 60 yaş ı n a gel m i ş babasıyla i li ş k i s in i hemen kest i . Ş i m d i Kuveyt ' te ça­ l ışıyor. O v arken bu konu hiç konuşul maz ama sohbetlerde bazen ondan "Ibn al manyak", yani i b nen i n oğlu diye söz edi l i r. Tcl-ı\ v i v , Nisan 1 974 1 3 (ı PARİSTEKİ ARAP ERKEKLERİ D e m i nique Rohert PARİS, Gace du Nord, C umartesi Öğleden sonra, Samah dolaşmakta. Samah çok az Fra n s ı zca konuşur. Otuz iki yaşı nda bir Cezay i rl i . B i r araba fabrikası nda çal ışır v e Pari s ' i n kuzeyi nde b i r i şçi mahallesinde bir erkek y u rdunda y aşar. G ü n l ü k yaşamı fabri kaya g i d i ş . iş, aceleyle yenen yemekler ve biraz uy kudan i baretti r. Ya hafta son l arı? Yal nı z l ı k . A r a s ı ra arkadaşları y l a bir araya gel i n ip yenen kuskus. Hiç Fra n s ı z arakdaşı yok. Cumartesileri B arhcs' i n Doğulu mahal l es i ne ve Gace du Nord' a gelir. E v l i m i ? H ayır, boşan m ı ş . Cezayir'deki karı s ı onu da Paris ' e almas ı için d ı r d ı r edip durmuş. Kadrnlar kadar erkekl erden de hoşlan ı r . Araları nda b i r fark yokmuş. Ve i şte P ierre, 3 7 yaş ı nda b i r katip. "B uraya ender olarak geli r i m , çünkü sadece Araplar var." Ş u a n a kadar y e n i bir şey y o k . Yal n ı zca tan ı d ı k davran ı ş l ar. Fransa' d a bir m i lyon dört yüz bin Kuzey Afrikal ı yaşıyor. ( 8 1 .600 Cezayi rl i , 442.000 Faslı, 1 93 .000 Tunuslu); endüstri ve i nşaat alan­ larında kal ifiye o lmayan işc;i potansiyeli n i n büyük bir bölümünü oluştururlar. Fransız ekonom i s i ve ş irketleri i ç i n bu işçi leri ça1 37 l ı ştırmak yarar l ı d ı r: düşük ücrete ve kötü çalışma koşull arı na raz ı ol urlar v e çok a z ı sendika üyesidir. "Kad ı nlarla mı erkeklerle mi yapars ı n ?" Bu çok önem l i bir soru; önem l i çünkü şeref meseles i : normal olan ı n yaln ızca seks objesi değ i l ayn ı zamanda c i nsel r o l olduğunu herkes anlamam a l ı . B i rçoğu ken­ di leri n i heteroseksüel olarak rıeti lerıdirirler, asla lltta 'i olarak değ i l . Kuzey Afrika ter i m olan atta 'i "arıal i l işkiye i z i n veren kişi ; tesl i m o ları" a n l a m ı n a gel i r. B u çok aşağılayıcı bir terimdir.* Becerilen k i ş i y i kadı n l a eşdeğer k ı lar v e toplumdaki statül eri n i alçaltır. B i r bakıma atta 'irıirı pozisyonu bir kad ı n ı nki gibidir; o, ci ns iyeti n i , toplumsal çocu k üretme fonksiyonunu ve tanrıyı ret etm i ş iri bir fahişedir. Atta 'i az çok, homoseksüeli n bir zamanlar Hıristiyan toplumundaki yeri n i tutar: bir i bl i s , şeytanı n tems i l c i s i , tüm ailenin ve aile reis i n i n şerefi ne zarar veren k i ş i . B i rçok genç atta ' i babas ı n ı n i s m i n i te­ m izlemek uğruna her şeyi yapmaya haz ı r olduğunu bil ir. le Palace, Pazar öğleden sonra Nah i m , 26 y aş ı n da, eşci nsel gö­ rüntüsüyle iy ice bütü n leşmiş, büyük bir firma n ı n vücut ge l i şt irme stüdyosunda ç a l ı � ı yor. Sportmen, Fransız vatandaş ı . Marsilya'daki ailesini y ı l da bir ya da iki kez görüyor. B ir homoseksüel gibi yaşamak i ç i n kök leri nden vazgeçmek zorunda kal m ış. B i r Arap yalnızca ba­ tı l aşarak ken d i s i n i b i r eşci nsel ol arak görebi l i r. B ugün bile Kuzeybatı Afrika dil leri nde "homoseksüel ol mak" anlam ı n a gelen pozitif bir söz­ cük yoktur, yani başka bir dey işle bunun yasaklanması d i l lerde de or­ taya çı kar. Ve d i n i yaptırı m l ar ı n çok katı o lmadığı b i r ü lkede yaşayan biz Fransızl ar i ç i n d i n deki y al n ı şları düzeltmek, (di n i n hfüa günlük yaşam ları n ı n bir parçası olduğu) Araplara göre çok daha kolaydır. Bar Central, M urat, 3 2 yaşında, berber, evl i . Karısı Cezayi r' de yaşıyor, Murat ise m atbaac ı l ı k yapan Fransız b i r arkadaşıy l a. D ı ş görünüşüne ç o k ö n e m veri r: tak ı m elbise gi yer, kravat takar. fahişeler ve homoseksüel ol arak b i l i nen herkes hakkında kötü konuşur. Bu kendi n i o n l arı n d ı şında tutma ve homoseksüel leri n saygı n l ığı olmayan bir top l u m l a uzlaşma yoludur. '" D. Roberl ' i n makal e s i n i n aşağı daki cüııılcsi yan l ış t ı r: Şöyle yazar, "Erkek vli­ cutlarından ho�laıı ıııa b i r çqi t , kadın olmak anl aııı ı ııa ge l i r . " H u yalnızca be­ ccrilınekteıı hoş l ananlar için geçerlidir, erkek vücutlarıııdan hoşlanmak, yani onlara bakmak. dokunmak. onları becermek tamamen nonııal d i ı·. 1 38 Yarn i n , 40 yaşında, Cezayi rl i , i n şaat i ş ç i s i , ay l ı ğ ı 2 . 800 Frank ve Boulevard le Chappelle' de 400 Frank ödediği çok kötü bir odada ya­ � Lyor. Yarn i n zevk satarak geçi nebil iyor. Müşterileri m i ? Genel l ikle gençler. Neden para ödemeye istekli ler? "Onları bul makta hiç zorluk çekm iyorum." Paris ' teki e'<c i nsel yaşantısı hakkında ne b i l iyor? "Hiçbir fikri yok." Nerelerde dolaşıyor? � in emal arda, baz.en S t. Mar­ t i n kanal ı n ı n setleri nde. A kşamları aç ı k havada dol aşan k i � i l er aras ı n d a Arap l arı n önem l i b i r yeri var. B u , o n l ar ı n pol i s i n kötü davramşı na, hol iganl arın sal­ dırılar ın a ve suça maruz. bırakıyor: Kısa bir süre önce St. Mart i n kanalı civarın da bir Kuzeybatı Afri kalı öldürü ldü. Göçmen ler arası ndaki işsi z l i k oran ı , ortalamanın % 50' s i ci­ varı nd a . Yal n ız l ı k ve ırkç ı l ı k soru n larına işsizlikte eklen i n ce, ba­ z ı l arı n ı n belli değerleri niye h i çe saydığı anlaş ı l ab i l ir . Fakat tüm hi­ kaye bu deği l . işte başka bir görüş: A h met (PiRalle yak ı n ı nd a k i La Nuit Bar'da b i r erkek fah i şe) bana bunu para için yapt ı ğ ı n ı ve hiçbir şey h issetmediği ve zevk almadığı ndan dolayı hassas ol madı ğ ı n ı söyled i . Raşit, 2 8 yaşında, e ş i Tunus ' ta b i r araba fabrikası nda işçi ol arak çalışıyor, ayl ı ğı 4. 200 Frank ve erkek kardeş i y l e yüşıyor. Tüm hafta çalışıyor ve hafta sonl ar ı uyuyor. Cumartesileri çok geç kalkı yor, daha sonra kahvaltı edi yor, b i raz kesti riyor, akşam yemeği y i yor, televizyon seyrediyor ve tekrar uyuyor. Fakat öğleden sonra 3 -7 arası "yürüyüşe ç ı k ıyor." Eğer Raşit Fransız toplumuna daha iyi uyum sağlam ı ş ol­ say d ı , ortal ı kta dol aşacak ve i l i şk i kuracak erkek arayacakt ı . C i n sel i l i şkiden hoşlanm ıyor ve güçlü vücudu "süper dam ı zl ı k Arap" dü­ şünces i n i uyandırdığı i ç i n i l i ş k i leri n i n çoğ u n u n hayal k ı rı k l ı ğ ı ol­ du.ğ unu söyl üyor. Raş i t ve o n u n g i b i ler i ç i n Fra n s ı z eşcinsel yaşa m ı kapa l ı bir dünya. K ı sa s açları , geniş omuzları ve m uhteşem bıyığı birçok yerde büy ü l ü "aç ı l susam" izlen i m i n i uyandı rsa da a l ı ş ı lagelmiş i şaretlerden yok­ sun. Irkç ı l ı k genelde agresi f ve aşağ ı l ay ı c ı türden deği l , fakat soğuk, ki bar ve gizlenen bir güvensizlik var: "Bay ı m , çok üz.günüm ama burası · özel bir kul üp. üye kartı n ı z olması gerek l i . " B izim iyi toplumumuz gerçek duyguları, i kiyüzlülük leri kadar değişmez. iyi davranı ş ve ko­ n u ş m a l arla s a k l ar. Arap kültürü homoseksüe l lere karşı çok saldırgandır. Kendi n i ho­ moseksüel olarak gören k i ş i lerle i l g i l i h i çb i r pozitif düşünceleri ve ahlaki ,destekleri yoktur. Bazı A vrupalı çevi rmen ler ve editörleri eski Doğu ş i i rleri n i n i l g i l enen okurlara güzel örnekler sunduk ların ı iddia ederler fakat çoğu n l u k l a, yaş ve güç i l i şk i l e r i n i n heteroseksüel b i r ç i f­ t i n k i y l e ayn ı olduğu bu eserlerin oğlanl arın a-ık ı n ı anlattığ ı ndan söz etmeyi u nuturlar. Homoseksüel l i ğ i n Doğulular i ç i n anlaşılab i l i r tek b i ç i m i erkek-genç formunda kadı n-erkek zıtlığına dayanı r (sert­ yum uşak, güçl ü-zayı f, sokan-veren). Erkek ayrıcal ı ğ ı n ı korur, ba­ k i releri n güze l l i ğ i n e ve oğlanların çocuksu zarafeti ne itibar etmeye l ütfeden bir heykel . Erkeksi vücut hiçbir zaman arzu uyandırmaz. A l i 36 yaşı nda. şoför, her zaman takı nı e l b i se giyer ve kravat takar, y a l n ı zca erkeklerden hoşlanır. Düzeni i bağlantı ları olduğu i ç i n or­ tal ı kta dolanmaz . Para i stemez; "kişi zevk i ç i n para ödemel idir," der. A l i her zaman i y i vakit geçirir, herkesi tanı r ve ev, araba, sevg i l i , buz­ dolabı bulmak i ç i n bir y ardım gere ktiğinde güler yüzle eli nden geleni yapar. "Yal n ı zca y aş l ılardan hoşl anırım, her zaman öyle oldu" Ali i k i tabuya göğüs gerer: homoseksüe l l i k v e gerontop h i l ia. Ali çoğunluğun onu an layamayacağı n ı b i l i r. Ahmet, 27 y aş ı nda, Cezay i rl i bir öğren c i ; anal i zleri şunlar: "Arap qci nsel l i ğ i n i n B at ı l ı görüşü ana! i l işkiye merakl ı erkekler ve i stekl i gençlerin k l i şeleşmiş sözleriyle çarpıtılır. Gerçek homoseksüel arzu i k i ana faktörle l<.arartıl ır: İslam ve sönıürğec"i"l i k . Arap edebiyatını in­ celerseniz, Bağdat hal ife l i ğ i sırasında homoseksüel yazarlara olumlu davran ı l d ı ğ ı n ı görürsünüz. B u kaynakları ayrı ntı l arıy l a incelemel i y i z, örneğ i n , erotik ve filozofik önem i n i n cidd i y e alınmad ı ğ ı , 1 00 1 Gece Masal ları. Çağdaş edebiyat da bu konuyu ele al makta zorl u k çeker, Örneğ i n M. Choukri. Araplar ve eşci nsel senaryosuy l a ilgili şöyle der: "Birinci ret etme olmam al ıdır. İ k incis i ; çoğu n l uğu, i s i m s i z ve tan ı nmam ı ş yerleri ho­ moseksüel barı olarak tan ı n an ve erkekli k güçlerin i si mgeleyen bu yerlere tercih ederler." 1 40 IXXJJ VE B ATININ CİNSEL B U LUŞMALARI: BATI TURİZMİ VE GÖÇMEN M Ü S LÜMAN TOPLUMLAR Arno Schm itt NiTEL DEGIŞIKLIKLER OLMAKSIZIN iLJŞKi G i an ni de Marti no' n un gözlediği gihi Doğu'da oğlanların ve genç­ lerin peşinden koşan l ar yal n ı zca turistler değ i l . Her zaman oğl a n l arla i l işki kurmak i steyen ve bunun için para ödeyen erkekler oldu. B ugün bile petrol zen g i n i ü l kelerden Tunus ve Kahire ' y e bunun için gelen Arap erkek lerin i n say ı s ı Avrupalı ve Ameri kal ı l ardan daha fazla. B aşka erkeklerle c i nsel il işki kurnıttk her zaman mümkün ol­ muştur. Bu talebi karşı l ayan l arı n genel l i kle oğlanlar ve travestiler ol­ duğu bir gerçek. Fakat beceri lmek i ç i n para veren daha yaşl ı erkekler de var. B at ı l ı erkeklerin (turist, iş ada m ı , tek n i k danışman, orada yaşayan yabancı ya da asker) varl ığı yal n ı zca n itel bir deği ş i k l i k getirir. Oğ­ lan lar ve fahişelere daha az rağbet ed i l ir ve bazı turistler ücreti yük­ seltirler. Bu, kad ı n turistlerle güçlendirilir; erkek gücü içi n daha kabul edi lir hir "deli k"tirler ve baz ı l arı cömert armağan lar sağlarlar. Bu i l i şki lerin i l g i nçliği yaln ızca bireysel düzeyde değildir; Do­ ğulularl a Batı l ı l ar arası ndaki genel i l işkiyi yansıtır ve etkiler. Ba­ tı l ı ların M ü s l üman oğlanlarl a i li ş k i kurması Üçüncü Dünyayı sö141 mürmek ol arak görü l ür ve bu yüzden k ızgı n l ığa neden ol urken , B a­ t ı l ı l arı ( kad ı n ya da erkek ) becermek adalets i z l i ğ i n hak edi l m i ş bir in­ t i kaın i ve bozulmuş Batı karşısı nda fiz iksel ve ahlaksal b i r üstün l ü k o l arak görülür. Bu dengeley ici görüş bir F i listi n l i n i n b i r İ srai l l i askerle i lişkisinden söz ed i ş inde açı kl ı k kazanır: "İsrai l ordusunu becerd i m . " Verici aşa­ ğ ı l an ı r ve alay konusu olur. Tabii ki bu duygu her zaman gösteri lemez; eğer b i ri n i n dairesinde yaşamak y a da Avrupa'ya davet edil mek i s­ tiyorsan aşağ ı l am a değil sem p at i göstermelisin. B azen b u gerçek b i r sempati de olab i l i r, özell ik l e Avrupalı k ad ı n rol ü n ü üstlenirse; tab i i yaln ı z yatakta değ i l , "erkeğ i n i" koruyucu, yaban c ı dünyay l a tek b ağlantısı o l arak görmel i ve "kocasın a" e l de et­ tiği bu şey i , çevresi ne göstermes i ne i z i n vermeli . Avrupa' daki göçmen toplumlar da ayn ı tabloyu ç izer: Bir sürü (bi­ seksüel) alıcı ; rol leri ödenen ücrete bağlı çocuklar/gençler; (Avrupal ı ) kadın l arın daha kolay bulunurluğu. B i rçok ü lkede Müslüman topl uluklar iki görünüm serg ileyeb i l ir: 60' 1 arda, çoğunl uğu 3 -4 y ı l l ı ğ ı n a gel e n ve yeni y urttaş l arı n ı n gel­ mes i y le ge r i dönen bekar göçmen işçiler v ardı . Fakat bazı l arı geri dönmed i , k i mi s i karı s ı n ı getird i . Çocu klar gelel i . B u geçi c i süre, sürekl i o l d u . 7 0 ' !er i n ortaları nda a k ı n cl urcluruldu. Ş i m d i 30-40 yaşlarında bekar (ya da karıları bin km uzakta olan) er­ kekler yerin e yarısı kadın yarı s ı erkek, b i r sürü çocuk ve b irkaç yaş­ l ı dan o luşan normal n üfusa neredeyse u l aş ı l d ı . Bu konuyla i l g i l i en i y i ki taplar i k i nc i görünümü k o n u etmek i ç i n çok eskiler. İ k i si de Fransızca: eşci nscl b i r Fransız tarafından yazıl an Trois Miliards de Pervers 1 ı·e Faslı Tohar Ben Sellou11 taraji.rıdan ya­ zılcın La plus haute des solitudes2. İlk dönemlerde, hayatın ı n en d i n ç ve güzel devresinde olan birçok erkek ci nsel b i r obj e arıyordu ve çoğu erkekleri terci h ediyordu, çünkü; a) fahişelerden daha ucuzdul ar. b) kad ı n l ardan daha az talepleri vard ı , c ) homoseksüelleri n çoğu birkaç dak i ka l ı k bir i l i ş kiden oldu kça mem­ nundu lar. Ş i mdi durum biraz daha normal . Hafa evli olmayan erkekler var; fakat d i l i daha öncekilerden i y i b i l meleri ve "ev sahibi" ü lken i n kül1 42 t i i rüne b i r şe k i l de uyum sağl am ı ş ol maları k ı z l ara ve kad ı n l ara yak­ l aşmal arı n ı kolaylaştırıyor. Y i ne de, bugün b i l e, Müslüman köken l i birçok erkek seks objesi/ partneri olarak erkekleri tercih etmekte. BiREYSEL SINIF A TLAYICILAR/ BiREYSEL KÜLTÜR ETKiLEŞiMi B atı l ı lar ve Müsl üman l ar arası nda c in sel i l iş k i lerin çoğu "erkek/ hiç -erkek" i n Doğu lu model i n i sürdürürken , bazı Doğulular "ho­ moscksüel ' ' l iğin modern tarztna uydular . B u olay , örneğ i n , Fransız yöneti m i sırası n d a Cezayir'de gerçekleşti . Bazı yerl i l er artık Frans ı z pedes i ç i n dam ızlık ol mak istemedi kleri nden ya da geleneksel Ce­ zayirli travesti yaşam ı n ı çekici bulmad ı k l arından orada yaşayan ya­ bancı homoseksüelle k ay n aştıl ar. Fransızcaların ı m ü kem mel bir hale geti rd i ler, Fran s ı z giyim tarz ı n ı ben i msed i ler, yabancı ları n semtlerinde (ya topl u ya da tek başları n a ) yaşamaya çalıştılar : yani Fran­ sızlaştı l ar. Böylece normal Cezay i rl i l er, Cezayirlerin "erkek", ho­ moseksüel l eri n i se Fra n s ı z o l duğunu düşünmeye devanı ettiler. Bu durum İskenderiye, Kahire, B ağdat, Tunus, Kudüs Y affa/Tel­ A v i v . . . g i b i şehirlerde de ay n ı y d ı . V e bugün aynı şey Avrupa' da gö­ rece "beyaz" Müslümanlar arası nda olmakta. Örneğ i n Berl i n ' de er­ keklerden hoşlanan ve qc i n sellerle b i rl i kte olmak isteyen bazı Türkler Alman ya da (çok esmerlerse) İtalyan veya melez k i m l i ğ i ne bürünürler; bir arkadaşıyla ya da y a l n ı z yaşamak üzere aile evler i n de n ayrı lırlar. En sonunda kaç tanes i n i n (35 yaş ve üzeri nde) evleneceği ve tekrar modern Türkler olacağı merakl a bek !en iyor. Eğer a i l el er oğul l arı n ı n hoş karş ı l a n m ayan bu bat ı laşmasııı ı se­ zerlerse onu, büyükanne ve büyükbabasıyla veya amcalarıy l a ya­ şamas ı , askerl i ğ i n i yapıp "erkek" olması i ç i n geri göndermeye ça­ l ı ş ı rl ar.3 BiREYSEL SINIF A. TLAYICILAR B u n u n l a gel i şen işçi s ı n ı fı yerl i (yani Avru pal ı ) erkekl eri n durumu arasında i l gi n ç bir paralel l i k vardır: ya orta s ı n ı fa adapte olur ve eş­ c i ıısel bir ya�aın tarzı serg i l erler ya da çevreleri tarafırıdan biseksüel olarak kabul edi lerek homoseksüel l i kleri n i ya§arlar. Hem Müsl üman 1 43 hem de Avrupalı iç�i s ı nı fı kültürleri homoseksüel sek s i , seks i n bir b i ç i m i olarak kabul eder fakat, homoseksüelliği ret ederler. Diğer ta­ rafta Avru pa ort a-sı n ı f kültürü homoseksüel seks i gizlemeye çalı şır (çalıştı), fakat homoseksüel l er i n u fak alt kültürüne yer ayırır. MÜSLÜMAN iMAJ!NA A VR UPALI EŞ'CINSELLERiN ETKiSi Arap ve Türkler i ç i n eşc i n seller konusundaki çarpıcı özel l i k er­ keklerle sevişen başka erkek lerin varl ığı deği l , onları n aç ı kl ığ ı , do­ ğal lığı ve bunu utanmadan kabul etmeleridir. İslam kültüründe onur, bir şey . yapmakla değ i l , yapı lan şey i n görülmesiyle, en azından i n kar ed i l memes iyle kaybed i lir, ("Tamam, her şey ortada fakat bu utanç i n ­ s a n l ar i nkar etmeye b i l e kalk ış m ıyorlar.") Bu hem karmaşık hem de güven tazeleyi c i d i r : B atın ı n üstünlüğünü kabul ettiğ i n sürece karmaş ı k , bazı bakım l ardan kendi üstü n lüğünü keşfettiği n zam an güven tazeleyi c i . İlk tutum modernleşen laik Müs­ l ü m a n l ar, i k i nc i s i i se ki m l i k arayan ve İs l a m ı n yen i yoru m u n u des­ tek leyen ler aras ı nda yay g ı n d ı r. I. ÖÜ{)T B i r kültürün karakteristi k öze l l i ğ i , i n sanları (seks partneri n i ) bu özel l i ğ i n ideal model i konumuna i n d i rgemek am ac ı y l a kullan ı l mamalı, herkesin kendi yaşam biç i m i ne sahip olabi kceği bir tabanda ol uş­ turu l malıdır. İslamiyet i n ara toprakları ndaki k ü l türleri n farkl ı olması gerçeği, ne birey i kısıtlamak için ku l l a n ı l malıdır, (yan i "etn i k koruma bölgesi" yaratmak amac ı y l a ) ne de Müslüman, tam bir i nsan olabilmesi için "uygarlaşması" gerektiği tez i ne dayanm a l ı dır, yani davra nışta A v rupal ı . Fakat karş ı l ı k l ı a n l aşma, b irb iri n i tan ıma, birey i n kendi kültürü n ü , kör noktası n ı , ö n yarg ı s ı n ı öğrenmesi için ön koşul ve partneri n i n kü ltürünü öğrenmesi için bir temel olarak kabul ed i l ­ mel idir. II . ÖÔÜT Lütfen bu k itabı n İslam d i niyle değ i l , İ slam kültürüyle i lgi olduğunu göz ön ünde bulundurun . Gerçekte, Kuzey ve Güney Akdeniz' i n kül1 44 türel birl iğinin Müslüman Mısır ve Müslüman Endonezya veya Müs-­ lüman N ijerya arasındaki ortak yönlerden daha fazla olup olmadığı tartış ı l ab i 1 i r. 1 45 1. Lcs Arabes et nous, Lrecherches 1 973 Troi s m i l l i ards des perverse, Grand Encyclopcdia des Homosex u a l i te; Pari s. 2. Doktora ıezi l 975, bas ı nı 1 977: Paris. de Seıı i l . 3 . Sonuçta sadece birkaç "homoseksüel" A vrııpa' ya göç etnıi�tir. Ç ü n k ü kendi ü l kelerindeki ya�amı çek i l mez bul maktadırlar. İSLAM KANUNLARINDA EŞCİNSELLİK Jehoeda Sofer CEZA KANUNU Lübnan d ı ş ı n daki tüm Arap ü l kelerin i n anayasasında resmi d i n ı İslam ve şeriat ü l ke kanunlarından ana kayh':ağı o larak beli rt i lir. Fakat bu ü l kelerin çoğunda B at ı kanunlarından çok fazl a etkilenen bir ceza kanunu2 vardır ya da vard ı . Arap ü lkeleri Türkiye, İran ve Afganistan' ın yasal ve adl i sis­ temleri son y ü zy ı l içerisi nde çok büyük değ i ş i k l i k lere uğrad ı . B azı ül­ kelerde şeri at, k i ş i sel statü ve aile i l i şk i leri dışında, her alanda ge­ çerl i l iğ i n i y i ti rd i , d iğerleri ya İ s l am i Kanunun tümünü ya da şeriatın bazı böl ü m l erini laik kanunlarla yenilediler. Bu yüzden günümüzde, "İslamın coğrafi merkezi" olan ü l keler­ deki suç yasası s istem i ; üç ana grupta toplanabil ir: 1 . Şeriatı kanun olarak kabul eden ve her fırsatta bunu uygulayan ü lkeler, 2. Şeriatı b ı rakmı ş , onun yeri ne l a i k b i r kanun düzeni oturtmuş ü lkeler, 3. Karış ı k bir s isteme sah i p ülkeler; bunl arın y a i k i tür yargı sis­ tem leri vardır, y a da din kanunları laik kanunlarl a bütünleşmi ş l erdi r. 1 47 ŞERiA T İslam ve Batı kanunları birbirleri nden oldukça farklıdır. Batı ka­ nunları insan l ı k , sosyal değer yapısını temel almıştır; sosyal ve eko­ noıP ik yaşama göre değişikl iğe uğrayabi lir. İslami kanunlar ise, teoride değişmez o lan, kutsal kanunlarda meydana gel ir. Müslümanları n bun­ lara uyması beklen ir. Klasik İslamda dini ve laik arasında bir ayırı m yoktur. Kanun yal­ nızca bireyi n tanrıy l a i l işkisine değ i l , ayn ı zamanda (di n i ) toplumun uygun düzenine de yön verir. Suç ve günah şeriat alanında ayn ı ka­ tegoriye g i rerler. Ceza kanununa göre beş ey lem "Tanrıya karşı işlenmiş suçtur": zina (zina), evl i l i k d ı ş ı i l işki i ftirası (gadf), şarap içmek ( 'surb al­ hamr), hırsızl ı k (sariga) ve yol soygunu (gat 'at-tarig). B i rçok İslam hukukçusu e v l i l i k dışı i l işkiyle homoseksüel l iği eş değerde tutar, fakat genell ikle farklı cezalar uygularlar. Kuran ' da homoseksüe l l i k , Lut ve ona i nananlarla i l g i l i çok sayıda ayette, Sodom ve Gomora' nın İnci l ' deki hi kayelerinden (Yeniden Ya­ rat ı l ı ş XIX, 1 -23)3 söz edilerek ayıplanır. Yine de emredi len bell i bir ceza yoktur. B u hadislerle telafi edilir. Peygamberin hem aktif hem de pasi f olanın taşlanması gerektiğini buyurduğu söylenir; başka bir ha­ d isde ise bu ceza şöyle açık lanır: kanuni bir evlili k ya da oda l ı k ola­ rak yaşama s ı nı rları i ç i ndeki bir erkek taşl anır, fakat bir bekar için sadece 1 00 vuruş (ve bir y ı l sürgün) geçerl idir. B azen "aktif' ve "pasif', "özgür''. ve "köle", "yetişkin ve "rüştünü ispat etmemiş" ara­ sında bir ay ırım yapılır. Cezaland ı rma kural l arı çok katıdır. Olayı görmüş bir kişinin sözl ü tan ı k l ığ ı bile yeterl idir. Dört güven i l i r müslümanın "anahtarın deli ğe g irdiğini" söy lemeleri ya da suçlunun dört kez itiraf etmesi ge­ rekl idir. kanıtlanmamış bir suç l amanı n cezası çok ağı r o lduğundan ceza çok ender uygulan ı r. Bu yazıda, çeşitl i ül kelerdek i anıştırmalarla en önem l i altı kanun doktirinine farkl ı yaklaş ı m l ar tartışıl acak: Afganistan bölümünde Ha­ nafi okulu, Kuzey Yemen başlığı altında Safi ' i te ve Zaidi okul ları , yeni Libya yasamasıyla Mal i k i , Suudi Arabi stan ' da resmi doktrin olan Hanbal ism ve İran bölümünde İmamism (Gafarite S i ' a) bunlardan ba­ zı l arı . 1 4X iNGiLiZ ETKiSi H i n d i stan Ceza Kanunu, İngil i z İ mparatorluğunda ortaya ç ı ­ kartı lan üç kanundan biridir. İlk taslak 1 834-38 y ı l ları arasında ha­ zırl andı . 1 85 8 ' de, hükümdarl ı k , yönet i m i Doğu H indi stan Ş i rketinden devraldı ve iki yıl sonra, Yasama Mec l i s i ' nde kanunların yenilen­ mesi nden sonra, bu kanun H i ndistan' d a uygulanmaya baş l ad ı . Daha sonra ise Ortadoğuda İ n gi l i z yönet i m i ndeki kolonilerde (Aden, Bah­ reyn , Kuveyt, Maskat, Umman, Katar, Somal i , Sudan ve bugünkü B i r­ leşi k Arap E mirl i kl eri olan bölgede) kul la n ı l maya başland ı . H i ndi stan Ceza Yasas ı n ı n 377. maddesi homoseksüe l l i ğ i 2 0 y ı l sü­ reyl e s ı n ı r d ı şı etme, 1 0 y ı l a kadar h ap i s ya da para cezası y l a4 ce­ zanlandırır. 1 95 6 ' da bu kanun İran Körfezi ' ndeki İngi l i z sömürgelerinde yeni bir Ceza Kanunuy l a5 değ i şt i r i l d i . 1 7 1 . madde homoseksüel l i ğ i 1 O y ı l geçmeyen , fi z iksel ceza n ı n o lduğu ya da ol madığı b i r cezand ı rınaya uygun k ı ldt.6 FRANSIZ ETKiSi Napolyon Kan unu hemc insler ve kadın-erkek arası nda c insel i li ş ­ k i y i ayırmaz. B u n u n , Jean-François-Regis de Cambaceres (tasarlama kom i syonu başka n ı ) ' in erkeklerden hoşl an ması sonucu olduğu dü­ şünül ür. Gerçekte Fransız Devri m i ' n i n i l kelerinden kay naklandığı şek l i nde gö'rül mel idir. 1 83 2 ' n i n Ceza Yasası ndaki bir degi ş i k l i k y a l n ı zc a 1 1 yaş al­ tı ndaki lerle c i nsel i l i ş k i y i cezaya l ay ı k bulur . 1 86 3 ' de bu yaş s ı n ı rı her i k i c i n s i ç i n de 1 3 ' e y ü kselt i l d i . 1 942' deki Nazi rej i m i farkl ı yaş s ı n ı rl arı ortaya koyar. 2 1 yaşı ndan küçük aynı c insten k i ş i y l e seks y asaklanı rken, heteroseksüel seks i ç i n b u yaş s ı n ırı 1 3 ' de kal d ı . 1 94 5 ' de 1 5 ' e yükselt i l d i . 1 9 8 1 ' de homoseksüel eylem i ç i n y a ş s ı n ı rı da ay n ı çizgiye getiri l d i . Napolyon Kanununun bölgedeki yasama üzerinde büyük etkisi o l ­ nrnştur. İ t a l y a Ceza K a n u n u y o l u i le; y a l n ı zc a Fransız yöneti m i ndeki ül kelerde değ i l . ayn ı zamanda M ısır, Türkiye ve Libya'da da etk i s i n i göstermi şt i r. 1 49 ÜLKE- ÜLKE ARAŞTIRMA . Afganistan Afgan yasaması İ s l am Ceza Kanununun 1 68 . zalandırırd ı . 1 92 5 ' ele b u ( h atta ö l ü m cezası k a n u n l ar ı ndan e s i n l en m i şt i r . maddesi homoseksüel l i ğ i 1 924' deki ölümle ce­ ta' zire çevri l el i , y a n i yargıç herhangi b i r ceza b i le) vereb i l i yordu ( 1 32 . Maclclc).7 Bu yasa 1 9 29 'cla, bir reformcu o l an Kral Amanu l l ah tahtan indiri l ince iptal ed i l d i v e tekrar şeriata dön ü l d ü . Han afi çoğ u n l u k i ç i n ( ö n em l i bi r · S i ' i te az ı n l ığ ı vard ı r ) b u h i ç b i r değ i ş i k l i k geti rmedi (homosek s üe l l i k söz konusu olduğu s ü rece ) . Ç ü n k ü 1 32 . madde postklasik Hanafi gö­ rüşü n ü k u t s a l l aş t ı r m aktad ı r . A s l ı n d<\ H a n afi l er homoseksü e l l i ğ i n ev l i l i k d ı ş ı bir i l işki ol­ madı ğ ı n ı ve a y n ı şek i l de ceza l a n d ı r ı l m aması gerek t i ğ i n i v u rg u l arl ar. H a k i m zor l a h ap i s ve/veya k ı rbaç cezası verme l i dir. (Bkz. M u h a m ı n i b n al-Husain as-S a i ban i ; A l-Cami' as-Sagir).8 Hanafi l e r bu tefsire 700 y ı l kadar uydu lar. Daha s o n ra h u k u kç u l a r d i ğer SGni tarz l ar ı n a y ak ı n l aştı l ar. İbrah i m al-Halab i (Multaga a/-Ablıür9 a d l ı eser i nde) kadı n l arla v e erkeklerle olan c i nsel s ap ı k l ı ğ ı n , eğer adam m uhşan i s e taşl a n arak, eğer ın u h ­ şan değ i l i s e kaııı ç ı l a n arak ö l dürü l mes i n i b u y u r d u . D i ğerleri y a l n ızca haki m i n güç sahas ı n ı gen i ş letti l er : y a l n ı zca h a p i s y a da kamç ı lama deği l , ay n ı zamanda ö l ü m cezası da vere b i l i yorl ar. 1 0 1 925 k an u n u bu ç i zgide devam etti . J 97 3 ' d e y e n i b i r Ceza Kan u n u yürürl üğe g i rd i . B u kanunda c i n s e l s ap ı k l ı ktan s ö z edi l i p edi l m ed i ğ i n i b u l am adı m . Cezayir 8 Haziran l 966 ' d a kabul edilen Ceza Kanununun 3 8 8 . maddesine göre c i nsel sap ı k l ı k iki aydan iki ·yıla kadar h ap i s ve para cezas ı y l a (500-2000 Cezay i r d i n a rı ) cezalan d ı r ı l ab i l ir . 1 8 yaş ı n a l t ı nda k i b i r erkeğe y ap ı l an c i nsel sap ı k l ı k ü ç y ı l a kadar hapis v e 1 0.000 d i nara kadar para cezas ı y l a ceza)and ı rı l a b i l ir. l 1 1 9 H a z i ran 1 984'de İslam pre n s i p l eri n i esas a l an :'Code de la Fa­ m i l l e" kabul edi l d i . C i nsel sap ı k l ı k i k i aydan i k i y ı l a kadar hap i s ce­ zas ı y l a cezandırı l ı r. 1 2 1 50 Bahreyn 1 956' da H i nd i stan Ceza Kanununun yeri n i yeni bir Ceza Kanunu aldı. 1 7 1 . m addeye göre "doğal ol mayan c i n se l suçlar' ' , on yılı geç­ meyen hapi s , fiziksel olan ya da o lmayan cezalarla cezalandırılırI::ı r. 1 3 B u k a n u n bağ ı m s ı z l ı ktan sonra yürürl ü kte k aldı . 1 4 Mısır M ı s ı r hukuksal özgürl üğüne Hed i ve İsma' i l yön et i m i n de u l aştı. 1 88 3 ' de bir Ceza Kari.unu, bir Ceza Usul ü Kanunu ve dört ayrı kanun yürürlüğe k o n d u ; Napolyon Yasamas ı n ı n gen i ş bir uyarlaması n ı örnek a l d ı l ar. 1 904 Ceza K an u n u , S udan (dolay l ı olarak H i n d i stan ) ve 1 899 İtal­ y an Ceza Kan u nl ar ı n ı a l d ı . 1 5 C in sel suçlarla i l g i l i kan u n l ar yalnızca tecavüz için 1 2- 1 6 yaş arası nd a değişen bir yaş s ı n ı rl am ası koy­ maktay d ı . 1 937 k an unu (Yasa No 5 8 ; İtalyan model i n i temel al ır) aynı s ı ­ n ı rla m ayı getirel i : 1 904 Ceza Kan u n u n u n 269. maddesi 1 4 yaş ı n al­ tındaki çoc u k l ara k ar�ı yap ı l an ahlak dışı ey lemleri cezalandırı rd ı ; bugü n b u 2 1 yaşın altı i ç i n geçer l i d i r . ( 1 8 8 3 ' dc b u yaş hfılil 1 2 i d i ) . D i kkat edi l mesi gereken y a n , bu kan u n l arı n hiçbiri n i n oğlan larla kız­ l arı a y ı rmanıas ı d ı r. 1 6 İran (Is/om Cumhuriyeti) 1 2 Ekim 1 982' de İslam Cumhuriyeti parlemcntosunela kabul edi­ len Ceza Kanunu k l as i k milıı ı i y a kanununun modern biçim idir. Cezü Kan u n u ' n u n i k i n c i Bölümü ' nün Üçüncü Bab' ı eşc i n se l l i k 1 7 (ve lez­ biyen i l i ş k i l e rl e 1 8) i l g i l id i r. Hem aktif hem pasif homoseksüel l i k hak i m tarafı ııdan karar verilen b i r biçimde (Madde 1 4 1 ) ölümle ce­ zal andı rı l ma l ı d ı r ( M adde 1 40). Bu karar (Madde 1 42 ) suçlunun ya­ şına, akl i denges i n e ve iizgiir i radesi y l e yapıp yapmad ı ğı na bağ l ı d ı r. Eğer i kiside heni.iz reşi t o l m a m ı şl arsa h ak i m tarafından uygun gö­ rülen bir şeki ide cezal andırı l ırl ar ( M acide 1 44 ) . Eğer bir yetişkin reş i t o l m ayan biriyle homoseksüel i l i ş k i de bul unduysa yeti ş k i n i dam edi l ir, d iğeri ise haki m i n takd iri ne göre cezalandırı l ır (ta' zir; Macide 1 43 ) . Yet i ş k i n ol m ayan eğer tecavüze uğramışsa cezalandırı l m az . Suı,; dört k e z itira f edi l erek ( Macide 1 44) y a ela dört tan ı k l a ka­ ıı ıtlanınül ı d ı r. Eğer sanık dörtten az itirafta b u l u nursa hak i m i n karar ı51 verdiği daha az bir cezaya mahkum olur (Madde 1 47). Cinsel sa­ pıklık, ayn ı zamanda. olayı görmüş ol ması gereken dört güve n i l i r Müslüman erkeğin şah i tl iğiyle kanıtlanabi l i r ( kadın ların, Yahudi lerin ve ad ı kötüye çıkmış erkeklerin şahitliği geçersizd i r. ) (Madde 1 48 ) . Güvenili r Müslüman erkek sayısı dörtten az olursa ifadeler geçersizd ir ve bu 'yal anc ı ' şahitler iftira etmek suçuyla cezalandırılmaktadır. (Madde 1 49). Pen i s i , içe gi rmeden, kalçaya sürtmek (tafhid) her iki kişi için de yüzer kamçıyla cezalandırı l ır; fakat eğer "aktif' ol an gayri-Müsl im, "pasif' olan Müsl üİııansa, gayri-Müsl i m , idamla cezalandırı lır (Madde 1 52). Eğer taflıid üç kez tekrarl anırsa ceza .her seferinde uy­ gulanır, dördüncüsünün cezası ise ölümdür (Madde 1 5 '.I) Eğer kan bağı olmayan iki erkek, iyi bir sebep olmaksızın, bir ör­ altı nda çıplaksalar. ikisi de cezaland ırılabi El i rler (Madde l 54). tünün Eğer bir erkek diğeri ni şehvetle öperse, hak i m i n takd irine göre ce­ za landırı l ı r (Macide 1 55 ) . Suçu dört şah i t tarafı ndan kanıtlan madan önce pişman olan ve i f­ tira eden kişi affedilebi l i r (Madde l 56 ) . Zina ya d a Liwat amacıyla aracı l ı k yapmak erkek i ç i n 70, kadın için 75 kamçı ve hakim tarafı ndan belirlenen bir süre sürgünle ce­ zaland ı rı l ı r (Madde 1 65- 1 68 ) . Yeteri kadar kanıt olmadan birini cinsel sapıklıkla suçlamanın ce­ zası 80 kamçıdır (Madde 1 69- 1 7 1 ) . Şubat 1 979 devrim inden sonra uygulanan homoseksüeJ]erin idamı Batı medyas ı nda sertçe vurgu land ı . Ulus lararası A f Örgütü homoseksüe l l i k gibi suçların şeriat ku­ ral ları na l9 göre kanıtlanamayacağına karar verdi . Homoseksüel oldukları için idam edilen birçok i nsan aynı za­ manda başka suçlarla da suçlancl ı l ar.20 İran resmi kayı tları na göre idam edilenler ··uy uşturucu aracıl ığı yapan, gençleri uyuşturucuya alıştı ran ve zorla onlara tecavüz edip kendi cinsel arzu ları nı tatmin et­ tikten sonra çoğu masum kurbanlarını öldüren suçlular"dı.21 Fakat Ulusl ararası Af Örgütü sadece homoseksüel l i k yüzünden aleyhi nde dava açı l an kişiler olduğunu b i l iyor. Şüphe yok ki homoseksüellik, suçlu oldukları düşünü len ve İslami Devri m i n düşmanları olarak gö1 52 rülen k i ş ileri n suç lan ması nda b i r eti ket gibi kullan ı l d ı . Devrimden iince, Tahran Ortadoğuda eşciıısel alı kültürüne, Humeyni ta­ raftarl arı n ın hiçbir zaman anlayamayacağı , b i r orta s ı n ı f fenomeni ne sah i p ender şeh irl erden biriydi . Irak 1 9 1 8 Bağdat Ceza Kanununun 232. m addesi kad ı n l ara tecavüz ve kend i rızası ol maks ızın kad ı nlar y a da erkeklere yapılan c i nsel sa­ p ı k l ı k l arı 1 5 y ı l ı geçmeyen b i r mahkumiyetle s ı n ı rlard ı . 2 3 5 . madde 1 5 yaş ı ndan küçük çocuklara karşı c i nsel sapı k l ı k i ç i n 7 y ı l ı geçmeyen b i r mahkum iyet verird i . 1 969 Ceza Kanununda22 232. madde tekrar düzenlendi v e 395. M adde ol arak değiştiri ldi . Yaş s ı n ırı 1 4' e i ndiri l d i ve ceza süresi en çok l O sene l i k mahkumiyet o l arak y ü kselti l d i . Eğer genç 1 5- 1 8 yaş arası ndaysa ve karşı koymamışsa, yeti şki n 7 seneyi geçmeyen hap i s cezası y l a cezalandırılab il i r. 393 . madde c i nsel sap ı k l ı k i ç i n e n fazla l 5 sene mahkum i yet cezası öngörür. Ürdün İ n g i l i z yöneti m i altındaki F i l i stin (ve eski Ü rdün) Ceza Kanunu homoseksüel l i ği 1 0 y ı l , 1 6 yaşından küçük. erkeklere karşı y ap ı lan ci nsel sapı k l ığı 1 4 y ı l a kadar mah k u m i yetle cezalandırırd ı . 23 1 95 1 Cez<i Kanunu 24 ayn ı c i n s ya da fark l ı c i nslerdeki k i şi lerin c i nsel i l i �ki leri n i ayı rm az. 298. madde 1 6 yaşı ndan küçüklerle (kad ın ya da erke k ) kurulan c i nsel i l işkiyi 3 y ıldan 1 5 y ı la kadar zorla ça­ l ı şmay l a cezalandırı r . 1 3 yaşı ndan küçük kad ı n ya da erkeklerle sek­ sin cezası ise 5 sene mahkumiyetten az olamaz. Kuveyt l 956' da İ ng i l i z hükümeti, H i nd i stan Ceza Kanunu yerine, bir Ceza Kan u n u yürürlüğe koydu: homoseksüe l l i k , fiziksel ceza ile ya d a onsuz. 1 O y ı l ı geçmeyecek şek ilde cezal andırı lab i l iy ordu . 25 1 960' da. ' Abdarrazzilq as-Sanhüri tarafı ndan yazılan yeni bir kan u n uygulanmaya baş land ı . B u M ı s ı r l ı hukukçu hem İslami ka­ n u n u n prensiplerine hem de B atıda gel iştirilen Doğal Kan u n l ara uygun b i r y asama arnaç l am ı ştı.26 Bu kanunda 76 nolu yasay l a ( 1 976) deği ş i k l i k y ap ı ld ı . 1 53 1 93 . madde 1 8 yaşı ndan büyük erkeklerle c i nsel i li ş k i y i üç y ı l a kadar hapis v e 3 b i n rubleye kadar para cezasıyla cezalandırmaktaydı . 27 1 976'da her i k i maddede de yaş s ınırı 2 1 ' e yükselti l d i , para cezası h ak k ı kaldırıldı ve 1 8 yaşından küçüklerle i l i şkide bul u n maktan dolayı verilen mahkumiyet süresi 10 yıla (eğer k urban biri n i n yüküml ülüğünde ise 1 5 y ı l a ) ç ı karıl d ı ve yetiş k i n erkekler i ç i n bu ;,üre 7 y ı l olarak de­ ğ i ştiri l d i . Lübnan 1 Mart 1 943 Ceza Kanununun 5 1 9. maddesine28 göre 1 5 ya�ından küçük k ı z ya da oğlan l ara öncel i k ahlak dışı davranı ş l ar altı aya kadar h ap i s l e cezalandırıl ır. 523. maddeye göre 2 1 yaşı ndan küçük kadın y a da erkeklerle alış­ kan l ı k haline gel m i ş c i nsel i l iş k i 25-250 pound arası para cezası n a çarp­ t ı r ı l ır. 534. maddeye göre homoseksüell ikte bir yılı geçmeyen hapis ce­ zas ı n a çarpt ı r ı l ı r . 29 Libya L i bya, l 953'de. M ı s ı r mode l i n i (dol ayı sıyla Napolyon Kanunundan etki lenen İ talyan Kanununu) örnek alan bir Ceza Kanunu yürürlüğe koydu. 1 2 Ekim 1 953 · den beri ( 1 969 darbesi nden sonra) yürürlükte olan ka­ nunun. ''zinay la i l g i l i hadd cezas ı n ı o luşturması ve Ceza Kanununun bazı m addeler i n i n değiştir i l mesi" hususunda 70. yasası şeriat ı n evl i l ik d ı ş ı i l işkiyle i l g i l i kuralları nı tekrar gündeme getiri r.30 · ı . maddede zi­ nanı n evl i l i k i li ş k i s i olmayan bir kad ı n ve erkeği n ci nsel i l işkisi şek­ l i ndeki açı k laması erkeklerin homoseksüe l l i ğ i n i içermez ama Libya' da bask ı n olan Mal i k i hukukçuların ı n çoğunun görüşüne göre, (yal nızca ııı uhşa n ı rı değ i l , non-nı uhşan ı rı da taşlanması şek l i nde) daha katı bir ceza uygulansa da, zina suçuna girer. Ceza Kanununun "eski" 407. ıııaddesi 3 1 tecavüzden söz eder: 1 97 3 ' d e V-I Il/ 1 hükmüyle cleğ i ştirilııı i şt i r ve ş i m d i şöyledi r. "Kendi rı­ zasıyla bir k i şiyle c i nsel i l işkide bulunan ki�i e�i y le birl i kte 5 y ı ldan fazla ol nıayan hapis ct.:zası rıa çarptı rı l ır. Tarafları n rızasıyla ol<tn c i nsel i l i � k i rı i rı cezalandır ı l ması hakkında tarafs ızdır. Tahm i nen hu hüküm ho­ ınoscksi.ie l l i g i de i ç i ne alacak. çünkü ci nsel sapık l ı ğ ı n . yan l ı zca umumi 1 54 yerlerde yapıldığı ya da suçluların suçüstü yakalandığı duru m l arda 1 y ı ldan 4 y ı l a kadar cezaland ırı lmaların ı öngören 4 l O. madde ç ıkarıldı. Eski 407. madde i se bunu, zorla, kandırmay la ya da re�it olmayan ya da zihinsel özürlülerle yap ı ldığı zaman en fazl a 1 O yıla kadar hapisle ce­ zalandırıyordu. Ceza Kanununun 408 . maddesi, "Kendi rızası ile biriyle ahlak dışı bir i l i ş k i kuran k i ş i eşiyle birlikte hapis cezas ı na çarptırılır" d iyen VIII/ 2. maddeyle değiştiri ldi. Günümüzde 408. madde ci nsel olaylarla daha çok i lgilenir. Daha katı olan şeriat kural l arı değ i l , B atı n ı n "modern" yasal hukuku takip edi l melidir (X. Madde). 32 Moritanya Moritanya' n ın da l 960' da bağı msızlığ ı n ı kazanmadan önce üyesi olduğu Fransız B atı Afrika Federasyonunun Ceza Kanununun 3 3 1 . M addesi 1 3 yaşından küçük çocuk l ara c in sel tacizi zorla çalıştırmayla cezalandırır. Madde 3 3 1 . 3 , 2 1 yaşından küçük ayııı c i nsten b iriyle ku­ rulan c i nsel i l i ş k i y i 3 yıl hapis ve l m i lyon frank para cezasıyla ce­ zalandın r.33 Bu yasa 1 94Tde kanunlaştırı l d ı ve Moritanya Ana­ yasas ı n ı n 60. maddesiyle yürürlüğe kondu.34 Fas 26 Kasını 1 962' de yürürlüğe giren Ceza Kanununun 489. nıaddes i 3 5 ay n ı c i nsten b i r i y l e o l a n , doğaya ayk ır ı , ahlak dışı davraııışı ya da ey­ lemi 6 ayla üç yıl arası hapis ve 1 20- 1 000 d irhem arası para cezasıyla cezalandırır. Umman Ceza Kanununun 33. maddesi homoseksüelliği ve lezbiyenl iği (salu/) 6 aydan 3 y ı l a kadar hapis cezasıyla cezalandırır. Fakat yalııız.ca kamu davasına dönüşen s kandal l ar yaratan cylcııılerdc geçerl i d i r. 36 Katar H i ndistan Ceza Kanunu 1 956'da yeni bir Ceza Kanunuyla de� , ğiştiri l d i .37 1 7 1 . Madde. homoseksüe l l i k için 1 O yılı geçmeyen. fikizsel ceza olan ya da ol mayan, hapis cezası uygun giirür. 1 97 1 Ceza Kanunu38 yetişkinler (cinsiyete hakmaksınız) ara­ sı ndakiylc rızayla ya da gençlerle olan ci nsel sapıkl ığı ay ı rı r. 20 1 . 1 55 madde i lk i n i 5 yıla kadar hapisle cezalandırır. 200. madde 1 6 yaşından küçük birine tecavüz etm iş ya da eşci nsel i lişkide bulunmuş bir sapığa, 1 O yıla kadar hapis cezası verir. Birinin yükümlüğünde olan 1 6 yaşın­ dan küçük biri ne yapılan sapık l ıkl ığın cezası ise 1 4 yıla kadar çıkabi l i r. Suudi Arabistan Suudi Arabistan şeriatı n her zaman uygulandığı bir Müslüman ül­ kesidir. Suudi Arabistan Krallığı resmi olarak Hanbali Kanununun Va­ habi uyarlamasına bağlıdır. Fakat uygun olduğu yerde diğer Sünni Hukuk konsüllerin i n kuralları uygulanabilir. 1 928'de, Mahkeme Heyeti Müslüman hak i mlere, Hanbalite hu­ kukçusu Mar' i n İbn Yusuf al-Karmi al-Magdisi ' ni n (ölüm 1 033/1 624) i k i kitabın ı rehber olarak almaları n ı tavsiye etmişti. Ad-Da/il at-Talih il­ Nail al-Mutôlih 39 adl ı kitabında liwatı n evl i l i k dışı i l işki olarak gö­ rülmesi ve aynı şekilde cezalandırı l ması gerektiği nden söz eder. Eğer 111u!ışwı ve özgürse, kişi taşlanarak ölüme mahkum edi l mel i ; ama özgür bir bekar yüz kez kamçılanmalı ve bir yıl sürgün edi lmelidir. Suudi uy­ ruklu İbn Düyan ( 1 858- 1 934) Dalil'deki 'yorum' unda bir hadiste ya­ saklandığı g i bi hem muhşanın hem de gayri-m uhşanın ölümle ce­ zalandırı l masını tavsiye eder. B i r Müslümanla homoseksüel i l i şkide bulunan gayri-ınüs l i m her zaman taşlanarak öldürülmelidir. Homoseksüell i k ya suçlunun dört kez itirafıyla ya da güveni l ir dört müslüman erkeği n şahitliği i l e kanıtlanır. Eğer dörtten az şahit varsa ·ya da biri güven i l i r değilse hepsi iftira atmak suçundan (gadt) 80 kamçıyla (esirse 40) cezalandırıl ır. Suudi Arabistan' da ciddi suçluların idamı ender olarak basına yansır, fakat 1 97Tdeki bir idama basında gen iş yer veri lel i . 25 Şubat' ta, ka­ ç ırdıkları bir oğlana ahlak dışı saldırıda bulundukları i ç i n iki adamın halk önünde kafaları kesildi (şeriatın gerektirdiği gibi taşlanmadıl ar).40 Başka bir olay ise şöyle: bir adama tecavüz edi p öldüren bir Suud i ; 1 Ekim 1 98 1 ' ele C idde halk meydanında kafası kılıçla kesi l erek öl­ dürüldü. 41 Somali (Demokrat Cumhuriyeti) 1 925' clen Somali Ceza Kanununun kabul edi ldiği 1 975'e dek İngil i z Somal isinde Hind istan Ceza Kanunu uygulandı.42 409. maclcle43 ayn ı ci nsten biriyle c insel i l işkiye 3 aydan 3 yıla kadar ceza verir ve cinsel 1 56 i l işki olmaksızın yapılan şehvetli bir haraketin cezası iki aydan iki yıla kadardır. 400. madde şiddet içeren cinsel sapıklı ğı 80 aydan 20 yıla, aynı c insten birine zorla yapılan 'şehvet' içeren bir hareketi 1 8 aydan 80 aya kadar hapisle cezalandırır. 4 1 O. maddeye göre, homoseksüel eylem için verilen cezaya bir gü­ venlik maddesi eklenebil ir. Bu, genellikle suçlunun ayııı eylemleri tek­ rarlamayacağını garantilemek için polisin gözetimidir. Sudan 1 899'da Hindistan Ceza Kanunu kabul edildi.44 l 925 'de, her iki c ins­ ten de 1 6 yaşı ndan küçük herhangi biriyle normal (3 1 7. bölüm) ya da "doğal olmayan" 3 1 8 . bölüm) cinsel i lişkide bulunmayı 1 4 yıla kadar cezalandırılabilir kılan yeni b.ir Ceza Kanunu yürürlüğe kondu. 1 983' de yürürlüğe konan yeni Ceza Kanunu görünürde şeriat hü­ kümlerini temel alır. 3 1 6. madde zinay ı kişinin penisinin tamam ını (ya da bir kısmı nı), üzerinde hakkı olmayan biri n i n vajinasına ya da anü­ süne sokması veya yasal hak olmaksızın bireyin vaj inasına ya da anü­ süne girilmesine izin vermesi olarak açıklar. Muhşwı ölüm cezasıyla fillİr muhşan i se 1 00 kamçıyla cezalandırı lır. Kanunlar ender olarak uygulaııır. An-Numairi hükümetin i n dev­ rildiği ve bu kanunların geçici olarak bir kenara koyulduğu Nisan 1 985 'den önce homoseksüellik nedeniyle yüzlerce erkek ve kadın kanun dışı heteroseksüel c i nsel i l işkiye "niyetlendikleri" için kamçılanınışlar, fakat bili ndiği kadarıyla homoseksüeller için böyle bir uygulama yok. Şubat' ta Hasan al-Basir' in askeri yönetim i şeriat kanununu yeniden yer­ leştirmeşti r. Suriye 1 949 Ceza Kanununun 505. maddesine46 göre 1 6 yaşından küçük erkek ya da kadına karşı yapıl an ahlak dışı cfavran ış altı aya kadar ha­ pisle cezalandırılır. 520. madde (tarafların rızası ile) erkekler, ka.dınlar ya da hayvanlara yapılan c insel sapıklığa bir yıla kadar hapis cezası uy­ galar. Tunus 1 9 1 3 Ceza Kanununun (büyük bölümü 1 964'de dcğişti rildi)47 227. maddesi küçük çocuklara yönel i k ahlak dışı davraııı�ları 5 yıla kadar 1 57 hapisle cezalandırır. 228. maddeye göre erkek ya da kadınla kendi rızası olmaksızın c insel i l i şkide bulunmak , 5 y ı l ağır hapis cezasıyla cezalan­ dırıl ır. eğer bu suç küçük b i r çocuğa karşı işlenirse bu ceza 1 O y ı l a kadar hap istir. 230. maddeye göre yetişki n l er arasındaki homosek­ süel liğin cezası üç yıla kadar hapistir. Türkiye 1 926 Türk Ceza Kanunu büyük ölçüde İtalyan Yasasından et­ kilenmiştir. Özel bir anti-homoseksüel l i k hükmü yoktur. Madde 4 1 4: " 1 5 yaşını doldurmam ış b i r çocuğun ırzına tecavüz eden k i ş i beş y ı l dan az olmamak üzere ağır hapis cezasına çarptırıl ı r. Suç, zor kullanarak, şiddet ya da tehditle veya zihinsel ya da fiziksel özürlü olması y a da tecavüz eden kişi n i n sebebiyet verdiği bir hareket veya tecavüzkar kişin i n kötü amaçlı davranı ş l arı sebebiyle saldırgana karşı koyamayacak durumda o l an bir çocuğa karşı i ş l en m i şse ağır hapis cezasının süresi 1 O yıldan az olamaz." Madde 4 1 5 : " 1 5 yaşını doldurmamış bir çocuğu cinsel yönden kö­ tüye kul l anan kişi 2 yıldan 4 y ı l a kadar ağır hapis cezasına çarp­ tırı l ı r."48 Madde 42 l : "Bi r kad ı nla ya da genç bir erkekle ahlaksız bir biçimde konuşan kişi üç aydan bir yıla kadar; kad ı n l ara ya da genç erkeklere başka şek i l l erde sarkıntı l ı k yapan k i ş i altı aydan i k i y ı l a kadar hapis ce­ zasına çarptırıl ı r." Birleşik Arap Emirlikleri B irleşik Arap Emirlikleri' nde k ul l an ılan H indistan Ceza Kanunu 24 Eylül l 956'da yenilend i . 49 1 7 1 . maddeye göre homoseksüellik 1 O y ı l ı geçmeyen hapisle ce­ zalandırıl m aktaydı. Günümüzde yedi emirl i ğ i n dördünde (Dubai, 50 Ahu Dabi, 5 1 Şarca ve Resü' l -Hayme) ceza kanuni arın ı n yanı sıra eyalet yasaları da vardır. . Federal Ceza Yasası (FPC, Kanun no: 3; 1 987) 2 1 Mart l 988'de yü­ rürl üğe gird i . Bu yasa emirl i kl erin ceza yasasının tümünü ortadan kal­ dırmad ı . B undan başka şer i at yasalarına dokunmadı . Savcı ! ı k ma­ kam ı n ı n , sanığı şeriat mahkemesinde şeriat k an u n l arıyla, veya federal mahkemede medeni kanunlarla, veya yerel b i r mahkemede emirlik ka­ nunlarıyla yargılam a yetkisi vardır. 52 1 58 354. maddede belirgin olmayan biçimde ele alınan bir durum, emir­ liklerdeki avukatların kullandığı yarı resmi çeviride şöyle ifade edi lir: "bir kadını cinsel i l işkiye ya da bir erkeği homoseksüel i lişkiye zorlayan herkes" için ölüm cezas ı . Yine de bu madde şöyle de çevri lebil ir: "B i r kadına tecavüz eden ya da bir erkekle homoseksüel i lişkide bulunan kişi zulümle cezalandırılır."53 Abu Dabi Ceza Yasasının 80. maddesi homoseksüelliğe 14 yılı geç­ meyen hapis cezası verir. Dubai Ceza Kanununun 1 77. maddesi ta­ rafların rızası ile olan homoseksüel i lişkiye J O yıla kadar hapis verir; 1 76. madde ise zorlamayla olan ya da 1 6 yaşından küçük çocuklarla ku­ rulan homoseksüel i lişkiye 1 4 yıla kadar hapis cezası verir. Emirliklerin çoğu Maliki mezhebine bağlı Sünnilerdir ve ho­ moseksüell i k, daha ağır bir ceza verildiği halde, zinayla eş değer tutulur, yani hem nıuhşan hem de gayri -m u !ışan taşlanarak öldürülür. 54 Yemen 5 Mayıs 1 990' da Yemen' in birleşmesi ilan edildi. Bu kitap basıldığı sırada bir anayasa ve yasal bir sistem oluşmamıştı. Kuzey Yemen ( Yemen A rap Cumhuriyeti) Kuzey Yemen' in nüfusu Safi ' i ve Zaidi mezhepleri arasında eşi t ola­ rak bölünmüş olmasına rağmen yasal sistemi İslam kanunlarının Safi ' i uyarlamasına dayanır.55 Fakat, hiila Eyalet kanununun genel bir uy­ gulaması yoktur. As-Saf' i ' ni n homoseksüellikle i lgili iki görüşü var: 1 ) İki partneri de taşlayarak öldürmek, 2) Mufışanın taşlanarak öldürülmesi ve gayri­ muhşanın 1 00 kamçı ve bir yıl sınır dışı etmeyle cezalandırılması. Post-klasik hukukçuların çoğu [örneğin Abü Süğa (ö: 499/1 106)56 ve İbn Qasi m al-Gazzi (ö: 9 1 8/1 528)]57 İkinci görüşü benimsediler. Zaidi mezhebinin kurucusu Zaid İbn 'Ali İbn al-Husain ' i n (ö: 1 221740) şöyle dediği söylenir: "Eğer ikisi de muhşan ise taşlanarak öldürülmeliler, eğer ikisi de değilse kamçılanmalılar."58 Güney Yemen ( Yemen Demoktratik Halk Cumhuriyeti) Vatandaşların çoğu Shafi' i geleneğini beni mserler. Sömürgeli k dö­ nemi nde Güney Yemen' in büyük bir bölümü dolaylı olarak İngilizler ta­ rafından yönetilmekteydi ve yerel Sai/ıler geleneksel yasayı ve/veya şe­ riatı uygulamaktaydılar. 1 937' de. yalnızca İngiliz sömürüsü altındaki 1 59 Aden Koloni s i nde Hindistan Ceza Kanunu kabul edildi. Bu, 1 955'de, Basra Körfezi için kabul edilen bir Ceza Kanunuyla değiştirildi ve hu homoseksüelliğe 1 0 yıl ı geçmeyen hapis cezası veriyordu. Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti ' n i n 1 976'da kabul edilen, Sovyet yasamasından etkilenmiş Ceza Kanununda yetişkin erkekler ara­ sından etki lenmiş Ceza Kanununda yetişkin erkekler arasındaki cin­ sell ikten söz etmez. 1 67. madde 16 yaşından küçük kız ya da oğlan larla kurulan c insel i l işkiyi 3 y ı ldan az olmayan hapisle cezalandırır. 1 60 l . Suriye anayasası, devlet başkanının M üslü man olmasını şart koşar. 2. Bazı eyaletlerde, bu anayasanın bir maddesi değildir. ama bazı kanunların giriş maddelerinde yazar. 3. Sura YIL 80; X X V I 1 65- l 66; XXIX 27-28 4. M anohar, V.R.E ve W.W. Chitaley, Tlıe A . l. R. Manwıal: Central Acts Nagpur: A l i lndia Reporter 4, l 984. s. 597. 5. Unrepealed Ek 9. Londra: Her M ajesty' s StatioMıry Office 86,89. The Persian Cu(f Cazette, (Temmuz, 1 ) 1 95 5 , s. 6. Age of Consent Laws have H istory of Errors- N A M B LA- Bulletin, IX. (Ocak-Şubat 1 988), s. 6. 7. Sebastian Beck, Das Af'g/ıaııisclıe tin, de Gruyfcr, 1 928, s. 1 2 1 . Straf'gesetzhucklı vom Jahre 1924. Ber- 8 . [Lahna], 1 3 1 O, 1 892, s . 78. 9. İ brahi m al- Halabi , İstanbul , 1 836, s . 99. l O. Baher Johansen. Eigenturm. Familie und Obrigkcit i m Hanafitischen Starfrecht Welt des fslanıs xıx - 1 979. S . 58. 0 1 1 . .lournal ofjiciel d e la Republique A lgeriemıe, no: 49 (Haziran 1 l , 1 966). 1 2. Bu kanuna göre kadınlar evlilikte veri l i r ve kendi başlarına evlenemezler; çalışmak için bir kocanın ya da bahanın iznine gerek vardır; poligami be­ nimsenir. 13. ek no: 1 5, Londra, Her M ajesty' s Stationary Of­ fice. Ocak 29. 1 957. say: 4. The Persian Gulf' Cazette, 1 4. Husaiin M. Albaharna, Tlıe Lihari. 1 975. say: XXXVİİ İ . A rahian Culf States, Beyrut: Librairic du 1 5 . Prof Dr. Yargıç Dietrich Oehlcr, lntenıationales strafiw·lıt, Köln: Cari Heymanns Yerlag, say: 233n. 1 6 .Code Pena/ et Procedure Penale. Kahire: Nasr Misr Press. l 957. l 7. Dara Uzad, Klıomeini 's Strqfwetgevmg, wreed of recplıuaardig? Ams­ terdam: Private Publication, s. 72-77. 1 8. 1 57- l 67. maddeler "Lezbiyenl ik"le ilgi lidir; aklı yerinde ve kendi ar­ zusuyla böyle bir i l işkide bu lunan kadına verilen ceza 1 00 kırbaçtır. Eğer hu davranış üç kez yınelenir ve ceza uygulanırsa, dördüncüde ölüm ce­ zası verilir. İtiraf ettikten sonra ya da tanıkların şahadetinden önce tövbe eder,se' affedi lebilir. Aralarında kan bağı olmayan iki kadın. iyi bir sebep ol maksızın . bir örtünün altında çıplak durumdaylarsa, ikiside yüzden az olmamak üzere kırbaç cezasına �'arptırı lır. Yinelenmesi durumunda l 00 k ı rbaç üçüncü kez uygulanır. 1 9. Lmv nnd Hwnan Riglıts in tize lslamic Republic of'lran, Londra: A mnesty l nterııational Puhlications, 1 980, s. 88; Ölüm cezasının bir hadd cezası şekl inde mi yoksa gerekli kanıtların sağlanmadığı durumlarda şahsi karar 161 \'Crc b i l nw yet k i s i ni n k u l l a nı l ması �e k l i n d e mi olduğu konusunda b ir h i l g i yol-. 20. Ö l ü m ve k ı rbaç cezaları n ı k ;ıpsayan g e n c i a ffı n h i l i ncn o l ay l arı �iiy l c s ı ­ rala nab i l i r: 1 6 Şu b�ı\ 1 97<) arasındaki ılönc ımlc "ci ns<.:\ s ap ı k l ı k i ç i n ( 3 O l a y ı ii l ü ııı cenısı vcri l ıııck lcyd i : " H omoseksüel tccav[iz" i ç i n U O l ay ) : " a h l a k a a y kırı s a l d ı r ı y l a " b i r l i k te P l a n ' 'homoseksüel tecavüz" i ç i n ( 6 Olay): '\ocuklan k a n d ı rarak" y a p ı l an "homoseksüel rccavii.ı:" i �· i n (1 O l a y ) : " k a d ı n .'> a t ı �ı ve sada k a l s ı z l ı k l iı" hağl aııtı l ı "ci n sı·J sapı k l ı k " i ç i n ( l O l ay ) : " u y u � t ı ı rucu s u çu y l a' · bağl a n t ı l ı "ci nsı:I sap ı k l ı k" i ç i n ( l O l a y ) . " H o moseksüel t e c a v ü z ün bir k u rbanı" l O k ı rbaç l a: i k i k e z c i n sel sa­ p ı k l ı ğa k a l k ı.� a n b i ri 20 k ı rbaçla ve homoseksüellik s u ç u n d an hcş ya­ bancı l () k ı rbaç v e hapi s l e cezal and ı rı l d ı . 2 l . i\l ı n l ı . A no n i m : Tlıe O/d llurdcnNI Crimin al Trick, Ca ııı p ai g ıı ' d e . mı: 5 7 . 2 2 . Kanun no: 1 l l . A l wuga ' i l n / - 'inu;ir11 , no: 1 77 8 ( Ey l ü l 5 , l %<)) 2 3 . Bu ıııadık 24 M a rt. 1 9 8 �-i" e kadar İ srai l 'de geçe rli yd i . 2 4 . Qıııuııı-ul- 'wıu/)(lrt- ( Kanun m ı : 8 5 : 1 9 5 1 ) . Asl ı n da Kanun go ridu cır-m.1·111i 1·11 ııo: 1 4 ( M a y ı s l . l WıO ) la deği � t i r i l d i . 25. Tiıe !'ersiwı Gıılj Go�elle, rı n : 1 6/ 1 960. uf­ E k mı : 1 4 fEki ııı 1 4. l 95 6 ı. Londr:ı: H e r Mu­ j ı.: st y " s Stal ioııary OITiCL:. s. 6. 2 6 . S aııru s i , M{{.rndim al-lwgg jil ·ı rıl-!slami, f)imsu mımqrwuı /JC! .figlı ul­ .�orhi, 11/ - (>ufıim: M11 '11s.rnrot A /ım{{(/ Rag11/J. l 967. 2 7 . H asan S ad i q a l - l\fosraw i . Sarlı qa11wı 111 .�aza {{I- Kmrniti; 111-gism al­ lı11s.ı. B ı.:ynı t : a l - M a ktah as-sma i , 1 9 70, s. 2 1 5-2 1 6 . 2 8 . Jo ı ı n w l Of/iciel de la Repııhlir;ue Li/Jmı(tise 1 943 Codes Lil)(/11ois en Tcxlt's Fmn\·uis (collfftion 11 0 : 4075 wı da hkz. Les Elic J . l:loustaııy C M . Fouad /\ ıı ı ıııouıı · u ıı g i ri � i y lc ) . Bcyru t : L i bra i ri ı.:s: A n to i ne , 1 95 6 . s.: 284 - 28'i . 2 9 . Falı i � c l i k l e i lgi l i k a n u n l arda. genel e v l erde erk e k l er ara s ı n d a k i c i n s e l i l i � ­ k i yas;ıklaııııııştır: fahişel i k l e i l gi l i cez a l a ra ek o l arak , genel ev bi r lı;ıf­ t<ıdaıı a l t ı a y a k adar o l an b i r siirc kapaı ı l ab i l i r . Fahi şe l i k sici l l i k ad ı n la r i c; i ıı y as a l d ı ı·. Erkek l'a l ı i � e l c r i k i aydan a l l ı aya k ad,ıı· h a p i s cezas ı n a c,;arp­ t ı r ı L ı h i l i r. 30. A n ıı E l i ı.<ıbetlı f'vbycr. Lil>rnn Legis/aıion i11 Defense of A ra/JO-fslamic Se­ .ııwl Mores ( Tlıe ı\ıııcriuııı Jounuı/ ol comıHımıiı•c Lmı', c i l l - 2 8 . n o : 2 , lıalı'ır J <JSo. s. 287-3 1 3 ) . : ı l . Gu�eııe ( >/ficiulc d e l Ncgııo . . di Lilıia. Codice l'cnale 2 8 . 2 . 1 954, s . ı 1 7 . 32. ;\ J ı ıı ! ı . Tlıc Scrnııd l LGA Piıık Boo k . Ut rcclıL 1 98 8 ; A lı ıııe n i Ceza Ka­ ı ı u ııu ıı u ıı l 1 4. B ö l ü ııı ü , homose k s ü e l i l i � ki y c k a l k ı �aıı y a da hii y l c b i r i l i �k i dc h u l u ıı a ıı her ask er i 5 y ı l a k a d a r h afis ccı.as ı n a çarpt ı rı r . :ı :ı . B o u Yeıı c t . C;ısloıı -.J c a ıı ve Paıı l H u t i ıı . N!'cueil aııııol!; dcs Tc.rtes de /)roiı l'ı'ıw/ . . . . J\f'ı>linı/ı/c en A/i·ique J\/i·iııııe o cc ide ıı w /e Frnııç'Cıise. Paris: Ecli ­ ı i oıı d e l " U ıı i oıı Fraııçaisc. 1 95 5 . l (ı2 34. M i c!ıacl JncL Mauritania. lnı r m u ı ioııul I�ı ı n·clopC'diu of' Coırıpcı rn l i\'t' Lmv, C i l t 1 ( c d . Y i k tor Kııapp ) . Thc ll ague: M mıteıı ; Tuhi ngen: B. Mohr, 1 97 2 . s. 5 5 . 3 5 . !ı l-.�uridu 11r-ms111iyu l i ' / 11u1111!11k111 ul 111ogrihıwı ( H aziran 5 , l 9 6 3) . 36. IGA Pirık Uook l 9 8 5 , AıııslLrdaııı: a i l e hüy ü k l cri ya d a toru n l a r veya k ı z k arde ş l er ara s ı n d a k i l c z h i y e n i l i ş k i . 4. dereceye kadar akrabal arın y a d a k a y ı rı h i raderlcrden h i r i ıı i ıı ş i kayeti üıerine araştı rı l maz. 37. Tlıe Persiwı Gul( Ga�eıte. Ek mı: 1 4 ( Ek i m 1 5 , 1 95 6 ) . Londra: Her M;ı­ jcst y' s S t a t i orıary Offi cc. s . 8. 38. Qwıun al-uqıtbclı ( K amın ııo: l 4, A ğ u s tos 25, 1 97 1 ) . - ul-.�orido ttr­ rasmiwı 'da 71 1 97 \ ( Ağu stos 3. 1 9 7 1 ) Doha. 3 9 . Georgc M. Barnmly . Crimr om/ Pwıislı11ıe111 ıuuler fslwııic Low, Ox l'ord: R cgcııcy Prcss. J 9(ı J , 1 97 9 , s. 56 -68. 40. /ı11111csır lnıcrıwıioıwl Rqıorı / 9 77. Lmıdra: A ııırıcsty l ntc rııational Pu h ­ l icati uns, s. 3 1 2. 4 1 . K afosı Kesi len S u u d i . Thc Guard i a n ' d a , l .rnıdra. 3 E J..i ııı 1 9 8 1 . 42 . J . N . D . Andcrson. ı\jiiko 'do f.1/a11ı Yosusı. Lo11dm. 1 954. s. 40 ( Co io n i al Rcscarc h Pı ı h l i cations No. 1 6 ) . 4 3 . Mart i n R . Claıvg l a ss , Solllali nenıokrrıtik Cıuıılı11ri.1·<'t i 'ııi11 Ce::u Yu.ırı.ıı New Bnı ıı swi c k ( N . .1 . ) : Rutgers' U n i versity Prcss, s. 444-447. 44. Pror. Dr. .lıır. Di et ri c h Cklıler. I n tı:rrıatioııales St ralrcc h t . Kii l n : Cari 1 ky­ ınaııııs V c r l ag . s . 223 n . 4 5 . Qan u n a l - ' u q u h a l , Klıart u ıı ı : M i l i tary Prirı t i rıg P res s . ! 98 3 . 2 1 6 . . 2 1 8 . M a ­ k a l e l er. 46. R L·cuei l dcs Lois S yri c r ı r ı es L'l de l:ı Lcg i s l at i o n Fin anciere, E k No. 4. Cc1:a Yasası (denet lq!i s l at i f No. 1 4 8 2 2 . (ı . 1 94 9 ) Ş anı 1 956. s. 1 0 1 - 1 03 4 7 . ı\. () u i r:ıud , Codc l'ı;nol Tıuı isicıı A ııııoıı' suiı·i dcs Tc.rtcs de N1;1ırcssio11 1'11 Twıisic, Lih rairic du f{ ecu c i l S i rey, P:ıri s, s. 80. 48. Türk Cc1:a Kamı nu, ed. Nevzat G ü re l l i , Çe v : Orhan S e p i c i ve M u stafa Ovacı k . S outl ı Hackcıısac k : Frcd 13. Rollı nı a ı ı , 1 96 5 . 4 9 . Tfıe l,ersiwı Gıılf Go�c l l e . E k no: \ 4 (Ekim \ 5. 1 956). Loııdra: llcr i\fa- jcsı y ' s St<ıti onary O ilicc, 1 95 6 . s. 2 . 5 0 . al- ffuridn ur- m.111ıiru mı: 2/ l 970. 5 1 . ul-<:jw idu ur- m.1·111/_m ııo: 77/ 1 970 ( 1 . 1 0 1 97 7 ) 5 2 . Clıarlcs S . Lauhaclı, Uııiıcıl A mlı !'..111İm/cs: ılıc Ncw Fcdem/ Powl Cmlc ( M i d cl l c Easl Exec u t i ve Reports. XU ( M art 1 988). Washi ngton D . C. say. 9. 2 1 -2 3 . 5 3 . A rapçı hi \ ıııe y c ıı l e r i \: i n . hu ciiın \ e n i ı t \'CVi ri s i ni ı'Criyonı ın : hi r kad ı ı ı l a c i n s e l i l i � k ide ı.orl amada b u l u nan y:ı da h i r erkek l e qci ıı se l i l i � k i dc b u ­ l u n a n h e rkes ü l i i ııık LTZ; ı l ; ı ı ı d ı rı l acak t ı r y:ı da b i r kad ı n l a L'İ nscl i l i � k i d L' veya bir erkekle eşcinsel i lişkide zorlama kullanan herkes ölümle ce­ zalandın lacaktır. 54. Richard F. Nyrop et al. A rea Haııd Bookfor ılıe Persian Gulf States, Was­ hi ngton D.C.: US. Goverııment Printing Office, 1 977. say: 54. 55. Richard F. Nyrop et al., A raı Hami Book of the D.C. : lJ S . Goverııment Printing O ffi ce 1 977. s: 220. Washington Yemens, , 56. Ed/Çcv. L.W.C. van den Berg, Leiden: B r i l l 1 894, , s. 574-577. 57. l hn Qasim al-Gazzi : Fatlı a l - Qarib. ed/çev. L.W.C. van den Berg, Ba­ tavia: l mprimcrie du Goverııcment, cilt l lJ , 1 884, s: 2 1 1 . 58. Mui(mıı ' al�fiqlı. ed. 59. Dilger, Konrad, Eugenio Grillini, M i l ano: Ulrich Hoepl i , Raum (.lalırlmch Jlir Afrikaııisclıes Reclu, ler, 1 98 1 . 1 64 1 9 1 9. Die Rolle des lslamıschen Reclıı.ı· im Ostasrikanisclıen Cill 2F, Heidelberg: C.F. Mül­ LİWAT Charles Pellet ı LİW AT (Arapça) homoseksüell i k. Arapça' da "birine bağlanmak" an­ lamına gelen Lôtd diye bir sözcük vardır, fakat liwat sözcüğü lata ya da ldwata sözcükleri n i n mastar hali olduğunu gösterir. Modern Arap­ çada, ayrıca, liwata, mula wata, talawwut gibi sözcüklerin yanında yö­ resel ve argo ifadelerin mecazi kullanımları da vardır. Homoseksüel2 sözcüğünün karşılığı luti veya la 'it (çoğul : (Lôta) veya mulawittir. eğer aktif partner ise, her ne kadar fark belirtmek zor ise de,3 alıcıya ma 'biin, partnerine i se, ubna denir. Eşanl am l ı sözcükler içinde en çok kul­ lanılan mukhannath genell i kle "kadınsı" olarak çevrildi, oysa normal kul lanımda tam anlamıyla çift cinsiyetli4 demektir. (Bkz. A. Bouhdi ba, La sexualite en !slam, Paris 1 975,s.55-7). Ortaçağlarda Müslüman Ba­ tıda h!ıwi (çoğul:hiwa) profesyonel erkek fahişeler için kul laııılan bir sözcüktü. Kuran' ın Lut ve ona i nananlarla5 ilgili bazı ayetleri nde "ahlak bo­ zukluğu" olarak nitelendirilen fahislw6 sözcüğü sorgulanan ahlak an­ layışına karşı çok açı k bir i madır, bu hatta a�ağıdaki ayette küçültücü i fade ve sorular kullan ı l arak daha güçlü belirti lm iştir: inno-ku111 1 65 /otu ' l iinu 1- ıiıliıi!o s/w/m·11ro11 111i11 diini 'L-n i.ı·i/ ' , /)([/ 1111ıw11 kmı·nııuı mıı.ırijün; " S e n . k ad ı n l a r l a değ i l erk e k l e r l e , şehvet i ç i n d e bir bede n s e l sıH,; i ş l e rs e n . gerçek b i r k a fi rs i n ." ( V l l , 79/8 1 ) ıı-in110-kw11 /cıto ' - t ii110 '/ ( XX Y I I . 5 5/54 ) ve - ıidj(i/d ı 0-10 ' - tıiıw '/- d/ı ıı k m n o (XXVL 1 6 5 ) . İ n a­ nan l ara c e n nette h i zmetkarlar tarafı ndan h i zmet e d i l eceği sözü veri l e n bii l ü m l e r i n d e kes i n b i r b e l i rs i z l i k g i i z l e n e n K u t s a l Ki t ap ' ta aç ı k b i r şekilde Doğ uş. l aıı e t le ı ı nı e ın e s i n e rağ men İn c i l ' de o l du ğ u gibi ( Y e n i den IX. 1 -23 ) Kuran ' da d a Lut ' a i n a n a n l ara veri l e n ceza İ s l a m ' d a homose k s üe l l i ğ i n n as ı l d eğerl e nd i r i l d i ğ i k o n u s u n d a h i ç b i r ş ü p h e b ı ­ rak m ı yo r (g/ıi/111/ııı, U L 24 ; wild[iıı. LVT, 1 7 . LXX Y I . 1 9 ) . D i ğer tarafta. Ni/ıôyo ad l ı eseri nde ( i i , 204- 1 0 ) . y o l da ş l arın v e fi;ko!ı tı l arı ıı k o n u h ak k ı n d a k i görüşleri n i n y a rd ı m ı y l a u y g u n b i r şe­ k i l d e bir araya get i r ııı i ş7 o l a rı N uwayri ' n i n bel i rt t i ğ i gibi had i s ler a�· ı k ve k at ı d ı r : Peygamber' i n c e m aati i l e i l g i l i o n u en ç o k korkutan şey i n ( a y n ı g i i r ü ş ü şarap \e k ad ı n l arı baştan ç ı kart m a k o n u s u n d a b e l i r t m i ş g i b i gör ü n se d e ) L ut ' a i na n a n l arı n u y g u l a m a l arı o l d u ğ u n u söy l ed i ğ i iddia ed i l i r. Onun giirü ş ü ne giire. zina yapan erkek nasıl ce ­ z a l a rı d ı rı l ı yorsa8 - k i bu t a ş l a n arak ö l d ü rü l nıecl i r ( fa- rd j u ın ü ' l -a ' l fı w a ' l - a s fa l ) h e m a k t i f heııı p as i f o l a n k i ş i l er d e a y n ı şek i l de i i l ­ d ü rü l ıı ı e l i d i r9 (rnktollıık - t ıı/ii ' f,)tı-il 11·0 ' / ıııof' iil /ıi/ıi i fadel eri gra­ m at i k o l arak özne ve n e s n e y i takiben u y g u l a ıı m a l ı d ı r l ar ) . B i r başka erkeğe sapıkça y a k l aşan ya d a b i r k ad ı ıı a aynı t ü r y a k l aşı ııı d a b u l u n a n b i r erkek 1 0 k ı y a m e t g ü n ü b i r l e ş t e n b i l e daha ç o k aşağı l an ı r ; sli y ­ · ı e ıııeye h i l e gerek y o k k i . p i ş m a n o l u p t i i vbe e t medi kçe sonsuza dek l a n e t l e n i r. Bir g e nc i n şehvet d o l u b i r i i p ü ş ü bile C e h e n n e ııı ' d e bin y ı l geı,: i rıııe k deme k t i r. B u h ad i s l er giistc r i r k i . Bedevi top l u m u nd a pek y ay g ı n o l masa da. homose k s ü e l l i k İ s l a m i yet öncesi Arabistaıı ' d a 1 1 b i l i n m eyen b i r şey dcg i l d i . B u n a k a n ı t olarak. D h li S lı;ııınt ir' i ıı ası l ııı a l a rı ıı d a ıı k u rt u l ııı;ık i ç i n o n u ö l d ü r m e k zoru n d a k a l an Dlıü N ü w as ' ı n hi kayes i n i o k u m a k yeterl i o l ac a k t ı r. i\ lwoı 111i11 for m u n u n atasö z l e ri . . . . ( al - M ayda n i , i i , 205 ) . s i i z e t t i ğ i i fade n i n ve fi k r i n es k i l i ğ i n e şah i t l i k eder; a l - M ay d fı n ı o/ı\'{// 111i11 Dıılılı i fades i n i n s o n sözcü ğ ü n ü ( Dubb/ k at l an m a k ) ö z e l i s i m o l ara k gösterir; benzer b i r ş e k i l d e a l - Dj fı h i z (Mııj{ik/ıomr ol-djmıliri wal '- g i/111ô11 in Rcsô 'il ({/-Dja/ıi-:.. ed . H anı n , i i . 1 :\(ı-7). H i cazi b i r at a\ü z ü n ü . o/ıı.·11 1 ıııiıı D i k ( pe n i s ) . aktarı r . burad a da "Pe n i s" i n san i s m i 1 (ı(ı ol arak k u l l an ı l m aktadır: d i k kat edi l mesi gereken şey rastlantı l ardı r Duru m n e o l u rsa olsun b u ahlak d ı şı o l aydan hayvan l ar d a so­ yutl anamaz l ar: al Dja h i s , (Hayawfı n . i i 204) büyük bir olas ı l ı k l a erken yaşta hadı m edi l m i ş ; erkek atları n . katı r l a r ı n ve eşek l eri n pqi ndcn koşan bir ı n a ' b ü n atı n ı örnek göste r i r. Aynı y azar karş ı n a ç ı kan er­ k e klere sal d ı rm a a l ı ş k an l ı ğ 1 2 olan efsanevi hayvan. ' udardan süz eden i l k k i ş i o larak b i l i n i r ( ı b i d . , v i i . 1 78 ) ; kurbanl arı anüsleri nde k u rt l u i l ­ t i haba yakalanıp öl ürlerd i ( B k z . at-Mas ' üd i . Murudj , i i i , 3 1 9-20=� 1 203) . M ufökhara adl ı eseri nde, Küfa ' da bir l a ' i t olan ve S iyah l a­ kabı y l a tarı ı ııan K h u zfı ' a , Maynun b. Zaid b. Tharwfırı ' ı n ııı awlfısıııdan siiz eder fakat bu k i ş i onu cezadan k urtaran bir hoşgörüyle k ar­ ş ı land ı . Y i ne de, b i r i nci/ yed i nc i asırda. iize!J i k l e al-Dj a h i z ve an-Nuwayri tarafı ndan, ibret teş k i l eden cezalar uygulanan bel l i say ıda le/ta da­ val arı rapor ed i l d i . Abü Bakr bir homoseksüe l i bir binan ı n kal ı nt ı ları arası n da göm ü l mek üzere lanetled i 1 3 ve bu tür olay l arı n suçl u l arı n ı n can l ı c a n l ı y ak ı l m al ar ı n ı buyurd u ; b u uygul amal arı 'Abd A l lah b. al­ Zubayr ve H i shfını b. ' Abd a l - Mal i k tarafı ndan sürdürüldü. Al i b. Abi Tal ip ise b i r /iitin i n t a ş l a n m as ı n ı v e baş aşağı m i n areden aşağı a t ı l ­ m as ı n ı buyurd u ; 1 4 I b n ' Abbfıs ' ı n görüşüne göre b u son cezayı taş­ lanma takip etmel i y d i . 'Abd A l lah b. ' U m ar l anetleme cezasından bir ad ı m daha öteye g iderek bu i nsanları n m ay m u n ve domuz.şe k i l l erinde yen iden doğacak/arı ndan söz etm i ş t i . Töre n i n kendisi yapay olsa b i l e , U mayyad hal i fes i n i n M e k k e ve M e d i n e vali leri nden şehri n 111ıık­ lw1111othiin say ı m ı n ı y apmalarım emre t t i ğ i meşhur mektup ( B k z Klw s i , . i V . I 087b) gerçek duru m l a ben;;erl i kler göster i r. 1 5 Gerçekte, fethed i l en topra k lardan a k ı n eden zeng i n nüfusun neden ol duğu refah düzey i ndeki art ı ş i k i k utsal şeh irdeki a h l a k i çöküşü be­ raberinde get i rd i . B u rada b i z i i l g i lendiren konu. müzi ğ i n ge l i � ın es i y l e i l g i l i veri leri n . giirü nüşte yabanc ı köke n l i lerin çoğu n l uğunu oluşturan m u k hannathün var l ı ğ ı n ı ortaya ç ı karm as ı d ı r. Biiylece, k ü l türel et­ k i lemen i n h ı z l ı gel i ş i m i sonucu. homoseksüe l l i ğ i n çok eneler bir du­ ruma geldiği farz edi lebi l i r. A l - D j ahiz' i n Mıı/tıklwro ad l ı eserinde ta­ n ı m lanan ( i i . l l (ı ) sübyanc ı l ı ğ ı n b i r savunucusu. doğal a�kın gerçekte Bedevi k ü ltürünün ve b as i t ahlak a n l ay ı � ı ıı ı n bir öze l l iği olduğunu ve e � k i A rapl arı n kad ı n l arı yüce l t m e l eri n i n nedeıı i ıı i ıı . bu dünyan ı n son- J (ı7 radan keşfedi l en ve sadece çağdaş uygarl ı k düzey i ne ulaşmış ül­ kelerin bi ldiği zev kleri tan ı m amalarından kaynaklandığını gözler. Bununla beraber, ası l etkinin 'Abbasid ord usunun Horasan' dan ge­ lişiyle ortaya ç ı kması (Bkz. A. Mez. Renaissance, İng. çev., 358) 16 ve yeni hanedanlık yönetiminde homoseksüe l l i ğ i n daha çok yay ı l mı ş ol­ ması o lanaksız deği ldir. Hatta al-Am i n ' i n zevklerine hitap eden ge­ lenek öylesine ahlaktan yoksundu k i , daha gel eneksel ahlak kural l arı n ı kabul etmeye i k n a olur umuduy la annesi, U m m Dja' far, o n u n için erkek çocukl arında latônın i sted iği fiziksel özelliklere sahip köle ka­ dınlar temi n ederek onlara erkek çocuğu giysi leri giydirmek zorunda kaldı (al-Ma'üdi, Murüdj , viii, 299-300=§ § 345 1 -2). "Ekeksi kızlar" (gh u ldrniyyôt) modasına sebep olan bu tür olay ları n edebiyatı geniş ölçüde etkileyen bir akım olmas ı rastlantı değildir (Bkz. H . Zayyfü, al-Mar'a al-ghularniyya ji 'l- lı·larn, in MachriR 1 956). Afrika' da, Aghlabid İbrahim Jl, çok zali mce davrandığı altmış kadar eşcinsel ta­ rafı ndan kuşatıldı (Bkz. M. Tal bi, Emirat aghlabide, 306,3 1 7). 1 7 Kor­ doba'da, 'Abd al-Rahman rehine olarak tutulan Leonlu bir delikanlıyı idam etti çünkü ası l m alarını ret etm işti (Si monet, Historia de /os Mozarahes, 542; ayrıca bkz. Ch. E. Dufourcq, La vie quotidienne dans / ' Europe medievale sous la domination ara be, Paris, l 987, 1 1 7- 1 8). Homoseksüel eği l i m ler, al -Mutaşim ve onun hal efleri nin bazı l arına mat ed i l ir ve büyük bir olas ı l ı kla bu, .fukah&nı n ş i ddetle karşı çıktığı ahl aksızlığı doğrul amak için planlanmış bir i ftira değildir. l 8 Genell ikle, lütini n cezalandırılmasıyla i l g i l i hadis ler hukukçuların fikirleri içi n bir temel sağlar, fakat yasal yaptırımın ( hadd) uy­ gul anmasında suçlunun muhşan o l up olmad ığına, evli ya da bekar oluşuna bağ l ı olan bir ayırım yap ı l maya çal ı ş ı l ı r. B u n lar içinde en katı olarak İbn Hanbal ve taraftarları görülür. Çünkü onlar her durumda suçlunun taşl anarak öldürülmesi gerektiğini savunurlar19; genel l i k le diğerleri , eğer adam gayri-muhşan ise, ek olarak sürgün cezası dah i l ya d a değ i l , kırbaçl amaya razı olurlar; verilen bu cezanın ( 1 00 kamçı) her zaman tam olarak uygulanmadığını belirtmek gerekli20; hatta Ibn Hazın bunu 1 0 kamçıya indirecek kadar i leri gider.21 Bu çeşitli l i k ev- . ! i l i k dışı i l işkiye verilen cezan ı n aç ı klamas ı n ı n22 belirsizliğiyle uyum içi ndedir, fakat aynı zamanda hoşgörü eği l i m i de gösterir; daha da ötesi (her zaman) kanı t bulmak zor o lduğundan gerçekte cezanı n uy1 68 gulanması çok az bir i htimaldir. Bu şartlar ahlak bilginleri n i n tüysüz gençlere (amrad) şehvetl i bakışı yasad ı ş ı olarak değerlendirmeler i n i engellemez v e Hanbal i ler erkeklerin caddelerde kadınlar ya da 'de­ l i kan l ı l arla yürümelerini yasaklarlar (Mez, Rauaissance, İng. çev., 362). 2 3 Homoseksüel i l işkiler her zaman için tolete edildiğinden yukarıda bel i rtilen yasal hükümler büyük ölçüde teoriktir. Bunlar dinsel birlik ve eğitim kurum larında yaygındı (Bkz. A. Bouhdibu, op. laud., 1 46) ve bu konuda okul müdürlerinin, birçok anekdotta belirtildiği gibi, hoş ol­ may<.ın bir şöhretleri vardı. Hamaml ardaki çıplak l ı k bu tür uy­ gulamaları n azal ması n a yardımcı ol madı; H . Pen�s tarafı ndan eş­ cinselliğe adanan al -Andal us ' taki bölüm, özell ikle hammiinlardan söz eder. Kadın hakkında . . . 24 Kadın fahişelerden (bighii) başka erkek fahişelerin olduğu ko­ nusunda çok sayıda belge vardır. İbn Hawkal ' ı n 25 al-İdris tarafından kısmen tekrarlanan (Nuzha, ed. Peres, Cezayir 1 957,70; ed. Napoli­ Roma, iii 269-70), Kutama Berberileri nin "misafirperverl i k göstergesi ola�·ak" hiç utanma duymaksızın kendi lerini mi safirlerine sundukları" ve Setif' de erkek çocuklarını sunmaktan memnun oldukları iddiasına (93 ,95 çev. Kramers-Wiet, 9 1 ,93) ne kadar güveni l mesi gerektiği bi­ l i n mez. B u p as<ü l ardaki tutarsızl ı klar26 yazar ı n iddialarına şüphey le bakmaya neden olur. Her durumda. daha büyük şehirlerde profesyonel cinsel sapıkların varlı ğ ı gezg i nler tarafından sık sık onaylan mı ştır (Bkz. ç.H. Bo­ usquet, L 'ethique sexuelle de L' fslam, Paris 1 953 ,59). Travesti lerden söz edi l miştir, örneği n B uj i ' de (idris, Zirides, 329,59 1 ) 28, genç er­ keklerin kendilerini pazarlarken görüldükleri Tunus'ta (R. Brünschvig Hafsides, ii 1 73), 29 hanlarda erkeklerle birli kte yaşayan hiwiiların ol­ duğu Fas' ta. Bu i fadeler o kadar geniş bir zaman dilimini kapsarlar ki, günümüze . kadar ulaşan kalıcı bir durumun yansıması olmaktan öteye g idemezler (Bkz, örn: Bauhdiba, op. laud., 233). Hisbu30 eserlerinin yazarları nın bu c insel sapıkları ve onları n sebep oldukları ahlaksal çöküntüyü oııay­ l amadıklarından söz etmek gereksiz, fakat onlardan bir tanesi bu kişiler için daha önce söz edilen hadislerde uygun görülen ölüm cezasını talep 1 69 eder. İhn ' A hi d i n ' e güre ( Levi- Provençal , Seville 1111 1sıı/11w1 1e. Paris 1 94 7 . � 1 70 ) hi wa şeh i rden uzak.laşt ı rı l ın a l ı ve eğer geri diinerse katı bir şeki lde ce1:alandı.rıl malı cl ı r, ç ü n k ü o A l l ah ve tüm k u l l arı tara fı ndan s u ç l a n m ı şt ı r: a l -Sak kati ( Mw ı 11cl /ıispwıiguc de lıis/)({ . . ed . Col i n ve Le v i -Prnvença\ , Paris l 93 1 , 68, ve aç ı k . , 26; Chal rneta' n ın İspanyolca çeviri s i , ul-Ando/us 1 968, � 1 6 1 ) sadece nuıklıan11oılı1111lcrden (kad ı n g i y s i l eri giyen şarkıc ı lar) siiz eder v e o n l arı n uzun saç l a tapına k l ara g e l m e l eri n i . ziyafet ve c enazel ere katı l maları n ı yasaklar (ayrıca Bkz. Lel'i- Proven ç-rıl, Trois ı ra ile s hispmıiqııe d e /ıisha, Kahire 1 95 3 . 1 23 ) . Peygaıııberi n 3 1 h ad islerine sad ı k birkaç ahlakçııı ı n hoşnutsuz l uğuna neden o l m as ı na rağ m e n , çoğu n l u k tarafıııdan bu olay ı ıı- et k i n b i r şe­ k i lde o l masa b i l e göz y umarak- hoşgörü i l e karş ı lanmakta o l duğu ndan siiz ed i l mesi gere k i r. Öncel l i k le. homose k s üe l l i k . iizel l i k l e b i r i n c i / y edinci asır ve daha sonraki a h l a ks ı z şairlerin t e rc i h ett i k l eri bir tema id i . B u n l ar ho­ mosek s ü e l a� k ı n ı o l d u kça utan maz b i r şek i ld e ve hatta hoş kar­ � ı l anaınaz b i r m üstehce n l i k l e y ü c e l tt i ler; bu şairlerin uzun l i stesinde i l k s ı ra h i ç şüphe s i z bu k o n uda. 1 00 l Gece Masal l arı ' nı dahi 1 et­ mezsek. m utlak b i r i t i bar kazanan Abü Nüwas'a aittir. (Bkz. N . E\issceff The111er e l nıotif\·, J 50). Onu ba�tan ç ı kard ı ğ ı san ı l a n ustası Wal i ba b . a l-Khubab Khusayn b. al-Dakh hak, Muti b . İyas ve d i ğerleri tak l i t ed i l d i l er ve hatta m udj u n ve, Ihn al- Khadjdj ads ' ı rı uzman l ığ ı n ı yapt ı ğ ı . suk!ıl u n temsi l c i l eri v e ü n l ü zodjols ' ı rıcla lhn Kuzman ta­ rafından seç i l d i l er . D i ğ e r tara ft a, kariyerleri n i n bel l i b i r nokta s ı n da b i r gence övgüler yazmaktan çekin m eyen b irçok büyük ş a i r vard ı r. Tüm bu sefahat ya­ zarl arı n ı s u ç lamamaya özen giisteri l me l id i r. Ç ü n k ü k i ş i se l o larak se­ fahat i ç i nde yer almadan ve İslami ahlak s i stem i n i n kura l l arını i h l a l etmeden �ara b ı . k ad ı n ları ve gö1:deleri y üce·l t ıııek geleneksel b i r uy­ g u l amayd ı . Basit b i r örnek olara k . duhilı. "sürünme"32 te m as ı nı de l i l olarak göstere b i l i riz; b u bel k i de. kad ı n a yakl aşmak i ç i n ç ad ı rı n a l ­ t ı ndan si.irü n ııı e n i n m ü m k ü n olduğu b i r topl umda ya�ayan İ mru ' al­ Kays için uygun o l abi l i r. fakat � i i rlerinde. İ s l am i yet öncesi şai rlerden fark l ı ül arak , i nce d üşünce ve davra n ı � ı n y ü k s e k standart ı n ı ve s öz ed i l en k i ş i y i tan ı ın laın ak i ç i n erkeksi form u k u l l ananan ( k i bundan dolay ı o k i ş i n i n c i n s i yeti bel i rs i z kal ı r) İbn Shu H ayal gibi sadece şe1 70 b i rd e y a�ay a n l arııı durumunda g d e ıı c k s e l d i r. 3 3 S ı k s ı k y ü zeysel h i r d u ru m ta k ı n a n m i st i k leri b i r k e n ara b ı ra k ı rs a k . a h l a k a n l a y ı �ları n dan § iiphe duyul mayan � a i rl e r i n a�k � i irlerinde erk e k s i for m u kul­ l a n nı a l arı � o k y arat m a i s t eğ i nden z i y ad e a l ç ak gö n ü l l ü v e zarars ı z o l ­ d u ğ u dü�ünükn v e e v rense l o l arak k ab u l ed i le n v e değer l e n d i r i l e n b i r be l i rs i z l i ,il i koru y a n b i r g e l e n e k t e n k ay na k l an ı r. Nesir alan ı nd a e n es­ k i s i o l m asa b i l e , en ö n em l i s i k e s i n l i k le . nı ü n azara34 t a r z ı n ı g e l i ş t i re n ve h o mose k süel erkek l erle n o r m a l erkekl e r aras ı n d a k i usl üba uygun d i y alog tarz ı nd a k i tart ı şm a for m u n d a A rap Edebi y at ı n ı n iine ü leri nden biri olan al -Djah iz" i n yazd ı ğ ı Mııjuklıornı ol- djml'({ri ı ı ·o/ -glıi/111w ı " cl ı r. 35 A y n ı y aıar, u s l ü b u k o n u s u n d a h i ç b i r ?Üphe b ı r a k m a m a k i ç i n . daha iince k i n i n üstü n l li ğ ü n ü k a n ı t l a m a k a m a c ı y l a - bol m i ktarda n ü kte i l e­ /xıt/ı ( m i d e ) ve wlır ( a r k a ) siin- ü k leri n i ıı fark l ı a n l a m l arı n ı k u l l an d ı ğ ı R i s l a fi tafd i l al batn ' a l a 1 -ıahr' ı y ay ı n l amay ı u y g u n görd ü ( e d . Pel l a t . Tunus Ü ı ı i vers i l e s i H aw l i yy af ı nd a . x i i i . 183-92 ) : daha d a i l eri g i de re k . c i n se l s a p ı k l ı ğ ı n , Lut " a i n an a n l arı n d u nı ııı u nd a o l d u ğ u g i b i , Tham üd ' e i n a n a n l arı n y o k ol ması n a neden o l d u ğ u n u siiy l e d i . M u fakhara ' d a üçüncü/yed i n c i y ü zy ı l l ard a k i l ata h i kayeleri n i n po­ p ü lerl i ğ i n e şahi t l i k eden çok say ı d a a n ekdot vard ı r : b u n l ar daha son­ raları . top l u m u n . e n azı n d a n giirü n i i � t c . e n sofu k ı s m ı n ı n eğlencesi i ç i n b i r aray a get i r i l e n k o l e k s iyon l ard �ı k e n d i lerine b i r y e r b u l d u l ar. B u bozuk ze v k i n karakteri st i k görü n ü ş ü , b i r ş e k i l d e . İ ı ı ı tü ' ı rı b i r bii­ l ü ıı ı ü n d c (onse k i zi n c i gec e ) ( i i . 50 to ınud j u ı ı ) hu k o n u y a ay r ı l an ve l ut i n i n h i k a y es i n i doğal bir d i l l e an latan al-Tawhi - d i " n i n eserlerinde görü l ür ( ç e v . Bouhd i ba , oıı. lwıd. . 158) . 36 M ufak hara ad l ı eseri nde a l - D j a h i z tara fı ndan ortaya konan örnek, benzer y az ı l a r ı ' < ı l a n b i rç o k L' i d d i y azar tarafı ndan i z l en ııı i � t i r ; h u n l a r ı n aras ı n d a İbn H i ndu tarafı ndan y a z ı l arı o l · Wosotu ho\'11 o/- z.ııncıt ıv o ' /. /({/({ ( B k z . B roc k e l ıı ı a n n I Gcsclıiclııc der A miıischcn Litcmtıır l , S L 426 J v e B ad r a l -D i n a l - ' Ay n i tarafı ndan y a z ı l a n Kituh ol-Hikm·ot ( B k z . Ş . a l - M uııaj d j i d j . R ı ın a · d a . i i i . ·n'i ı say ı l abi l i r. B u e k o l arak , söz ko­ nusu o l an a h l a k s ı z l ı k tamamen k e n d i i ç i nd e özel leşt i ri l e n ve genç er­ k e k l e r i i ğ fal etme t e k n i k leri h a k k ı nda d i k kate değer iigütler içere n bir edebi y at türüne i l ham k ay n ağ ı n \ ı ııu?tur H a y a t . a l -d j i ı ı s i y y a, 5 2 -4 ) . (Bkz. Ş. Munadjdj idj , al­ I '. ro t i zııı eserleri n i n yazarl arı çoğ u n l u k l a c i n s e l sap ı k l ı ğ a y e r veri r : b u nok t ad a . h i ç kuşkusuz en kara kterist i k 171 eserler al-Tifashi ' n i n Nıızhaı al-albab fi-ma la yıığad fi kitab (Broc­ kelmann, I, 495 , S I, 904) ve Muhammad Sadık Hasan Han ' m Naswat al- sakran (İstanbul , 1 296/ 1 8 7 8 ; bkz. Bouhdi ba, 1 78 )'dır.37 Al-Djahiz' i n, önceki eserleriyle ortak hiçbir yönü bulunmayan , Mufakhara' sı nda, djawazi taraftarı gençler için zararl ı olduğu ka­ nıtlanmış hiçbir olaya rastlanmadığını iddia eder, oysa gelenek güçten düşmüş (amaç ları n ı kaybet m i ş ) ya da aşk uğruna ölmüş birçok he­ teroseksüel örnekleriyle doludur. B ununla beraber, görünürde bu id­ d iay ı çürüten otanti k hikayeler vadır.38 Ibn Hazm'dan sonra (Tawk al-hamama -ed. ve çev. L. B ercher- daki metinden önemli fark l ı l ı klar göstermesine rağmen) Al Dabbi, şair ve Kordova' nı n dil b i l i mcisi olan ve 426/ 1 03 5 y ı lında Andal usyan aristokat s ı n ıfı nı n bir üyesi olan yakın arkadaşlarından biri n i n aşkı n ı ret etmesi sonucu kederden ölmüş olan "Ahmad b. Kulay b ' ı n i nanıl maz macerası" i le bağlantı kuran [Levi­ Provencal, Hist Esp, i i i , 445) ; Al-Sanawbori ' den sonra, aynı hi kaye Yakut tarafı ndan anlatı lır (lrshad, i i , 1 9 ff= Udaba, iu, 1 09 ff. kar. Mez Renaissance, İng. çev. , s. 359-60); bu h ikayenin kahramanı Sa'd adı nda, Edessa (al-Ruha) daki dükkan ı şairler ve özellikle İsa adlı gene,: bir Hıristiyan tarafından sıkça ziyaret edilen bir kitap satıcısıdır. Son­ raları Sa' d bu çocuğa karşı şiddetl i bir tutku duymaya başladı ve onun peşinde koşmaktan ve ona şiirler ithaf etmekten vazgeçmed i . İsa rahip oldu, fakat daha sonra manastıra girmeyi ret etti; Sa'd ise bütün ser­ vet i n i yaktı ve dilenc i oldu. Sonunda veremden öldü fakat kentin valisi rahipleri onu öldürmekle suçladı ve genç adamı ölüme mahkum etti . Bu ceza, büyük miktarda b i r para cezasına çevri ldi, fakat İsa ailesini ziyarete gittiğinde mahalledeki çocuklar onu taşlayarak "katil" d iye bağırdılar. Üçüncü hi kaye, kederden mahvolan ve çı lgı nca aş ı k olduğu genç rahiple karş ıl aşff karş ı l aşmaz ölen bir şairi anlatır. (Yakut, Irs­ had,i i , l 5ff= Udaba, iv, 1 22 ft) Bu tür hikayeler sonucu şöyle bir izlenim elde edilebi lir: bir tarafta nüfuslu kişiler ve halk homoseksüe1lerin eğilimleri ni ahlaksız olarak değerlendi rmezken, diğer tarafta manastırlar ve rahipler bunun tanı tersi bir tutum içindeydiler. 39 Şu açıktır k i , ol-Shohıtshti' nin D i ­ yaraat' ında olduğu gibi, şii rler ve nesirler m anastırları yasak zevkleri n aşıkları tarafı ndan sıkça ziyaret edi len yereler ol arak nitelerler. Yine de, kişi eşc insel l i ğe tedbirl i yakl aşmalıdır. Çünkiıi bi zler, bir kez daha, 1 72 yaklaş ı m l arı , şahsen ait olmak i stedikleri davranışlara duyulan ar­ zudan ziyade, gelenekl ere saygıdan etkilenen şairlerin doğal olmayan aşkı yüceltmelerine benzeyen şi irsel bir temayl a yüz yüze gel­ mekteyi z . Bu bağ lamda, Andal usyan şair al -Ramad i ' n i n macerası ve İbn . H akan' ı n matmalı al-anfus adl ı doğrul uğu şüphel i bir eserinden H. Pen�s tarafı ndan alı nan (Pocsie anadolouse, 278-9) hikaye bize İbn Şuhayd ' ı n Abü Nüwas ' ı tak l i t ettiği bir şiiri ndeki (H. Percs. op. laud. , 277-8) övünmelerinden biri daha g i b i görünmektedir. Gerçek şudur ki , Ortaçağda İslama H ıristiyanlar tarafından yapıl an saldırı l arı n temel i nde, homoseks üel i l işki lerin sıklığı ve onların görüş açısına göre Kuran ' ı n da buna izin verdiği ve bunun Müslümanların karakteristik davranışları olduğu yatar; ve onlar bu düşüncelerine tamel olarak I V . surenin 20/ 1 6. ayetini temel alırlar ki yalnış tercüme edilen bu ayetin, içerd i ği ahlaksızl ığın cezal andırılması d i kkate alın­ maksızın. eşci nsel l iği aç ıkladığını i leı'i sürerler (Bkz. N. Daniel, lslam wıJ tlıe West, the nzaking of an inuıge, Edi nburgh 1 960.s, 1 4 1 -5). B u olay ı n derecesini kesin olarak ölçmek gerçekten güçtür, fakat İslamın bel irgin bir özell i ğ i olan cinsiyetlerin ayrımının, erkekler ara­ sı nda olduğu, kadın lar arasında da, olayı yüceltmede önem l i bir rol oynam ı ş olduğu kabul e.d i lmelidir (kar. Brunschu ig, Hefşides, i i ,s. 1 73) ve bu davranış karşısı nda alı nan önlem ler (örneğ i n , yukarıda del i l olarak gösteri len bölümde al-Nuwayri ' ni n adını verdiği) bunu ön­ l emede başarı l ı o l m am ı ştır. Günümüzde. bir zamanlar ce­ zaland ırı lmas ı gerekl i bir suç olarak görü lmüş o lan homoseksüelliğin genetik olduğu kadar sosyal ve psikoloj i k faktörler sonucu ortaya çık­ tığı b i l inmekted ir, fakat olayda ikinc i faktörler aslı nda genetik var olan özel l i k lerin ortaya çık ması nda önem l i rol oynamaktadır. 1 73 1 . Clı;ırlcs l'c l l ;ı t hu y aı ı n ı n d;ı ı ıııı;ısıı olm;ık yer ;ıl d ı ğ ı f ı· /u n ı 11 1 1 .ıiklof!nlisı ' ıı i n edi liirlcr i ndeıı hi ı i . B u y:vı rıı ıı not ları !\rııo Sclı rııi t t ta­ rarı rıdan dii 1. c n l e ı ı ııı i �t i r . 2. Ba� l ı k l i wat/ lıoıııoseksiicl l i k o l s a h i l c hu ya11 ti�· konuyla i l g i l i d i r Erkek q c i n se l l i ğ i . kad ı n c�cinse l l i ği \T k ad ı n l ar;ı kar�ı ci nsel sapıl-- l ı k . J . Eğe r ";ı k t i l" söıciiği.i y l c "dalı;ı ;ı k t i f ol arak hi r erkeğ i n pqindcıı ko�ıııak y;ı d;ı i l i sk hu ac;ı k laıııa v arı l ı �t ı r. Efrcr , ' idc d,ılı;ı a k t i f o l ;ııı" kastcdi l m i ssc. "ak t i r · siiıciiğii "içe g i ren" ve "p;ısi l" siiıc iiğii " pe n i si içine a İ an" anl amıı;da k u l l anı l nı ı �s;ı. far k ı anl aıııak oldukc;a mrdur En ;ııı ııdan orj inal nıL' l i n lcrdc: prc- ıııodcrn .ı\ r:ıpçada hıı rar k ı giistercn hir siiı.cük hile yoktur. • -+. "i\· i n c g i ri len erkek" - geıı,: l l i k le nwlııı /Jilıil m t ı )iıl hilıi denir - 11111 '/Jiiıı değ i l d i r. Mu '/niıı- lıulugi g i b i - i�· i ne g i r i l ım:si ndcn lıo�laıı ı r . Mıılımıııaı ka­ d ı ı1 ' !d ı r. k ad ı n g i y s i l e ri giyer ı c k ad ı ıı davran ı � l arı ser g i l er: 11111 '/ıiin l c ,:�;ı rı l a ııı l ı değ i l d i r aıııa bi rçok rmı lı ;ı n nat aynı ıaıııanda ımı 'hiimW r. Ç i ft c i n s i ye t l i ye gene l l i k l e !11111111 d c n i ı·. Çoğ. lıiıwı. lımuıtll. l l c ı· /iiı ' u n k ; ı r� ı l ı ğ ı " prı;ı i nananl ar" deği l . "onun gönder i l diği insanlar" olmalıdır. 'i (;1111111 (ı /-;/ ge l ecek :-1 0 y ı l i ç i n rc fer;ırıs yçrinc gcı.;ccek b i r eser ol masına rağmen. Liil i�·e riğindc .fiılı i,111 siiı.cli):iiiıılin k u l l ;ı n ı l d ı ):i ı ;ıyet ler veri l ıııe1, ( I V l 'i . 1 Cı : V l l 80 : - 84: X X I X 28-3 5 ) : Liit ve ona i rıarıanl arııı h i k ayesi nden sonradan X I 7 7 - 8 1 ; X V 5 8- 7 7 : X X 1 7 8.79; X X X Y l l 1 33- U6: L 1 3 , LI I I :'i3: LI V i > --+O\la siiı edi l i r. 7 Lois .ı\ n i t a \�i llcıı: Tlıcon· of ıım/11ııe Lm·c ;ınıong tlıc Arahs. New York. 1 97 1 , s i: 1 4(ı. 1 47 : ·'.ı\ lıii ' I ' A h has .ı\ hmad i hıı ' Abdal w ahah aıı-Nuwairi Wliim; 7 3 2/ UJ 2 ) ' n i n ans i k l opedi s i nde ( N i lıayat :ıl -;ırah figunün a l-adalı) i k i n c i 11111 1 i n biri nci k ı s ı m ı ı ı ı ıı ii�· ii ıKii hiilü ıııii nlin hli yii k h i r k ı s m ı a�k te­ ori s i ııc ayrı l ın ı s t ı r. Tü m hu materyal leri l hn al-Clauıi ' ıı i n /)u111111 11/­ //111 m ' sı n ı n iic;iincii hi'ı lii ıııii ııdcıı ha�l:ıyıp ci nsel .s apı k l ı i--Lı i l g i l i dlinyn· i \'C hal--i ,·cıalarla i l g i l i hiilii ıniiııiiıı soııuna dek olan k ı s ı mda buldum. Y aıar. h i r\·cıl-- 1--L·ı l hrı al-Cauıi ve oıı u rı eseri ni del i l giistcrir. hunu öylesine yapar ki o k u r y :ı l ıı ı ı.ca hu pasajın l hıı : ı l -Cauıi ' dcn a l ı n d ı ğ ı n ı dii�lineh i l i r. oysa gen; c k tc hepsi ondan a l ı ıı m ı .) t ı r B i rçok dunı ıııda N u w a i ı·i . /Jmıııı ı ' da hu­ l u ıı;ın 11.rnııü/i :ıdlar ve haıen y �l / l l arın s ı ra s ı n ı deği � t i ri r. Y i n e de k opya edi le n hüliiıııler. İ hıı al -Clau ı i ' n i n y aıdığı iinsiiıdck i kel i meleri h i raı dc­ i!i.� t i rıı ı i � o l alıi kccği ycııi h i ı koııuııun ha�l angıcıııdaki iin siiı scı t ı rl a rr n ı n haı ı Lırı d ı � ı ııd:ı. k e l i ım:si kç l i ıııcs ı nc a y n ı d ı r. Liw<ıt lıal--k ı ııdaki hii l ü ımle. an- N u wani yaı ı l :ıııl arı ıı s ı ra s ı n ı n n· asanid hül ü nıii n i i aynen k u l l a n ı r < Da nı nı al-lıaıı <1. e d . M usta l':ı \ hd:ılw;ıhid. :ıl-Qii h i ra. 1 3 8 1 / 1 9(ı2. say. 1 92 ve dcv:ı ı ı ı ı ) . · .. S . . . . ıi n:ı v;ıpaıı hir c ılcğc veri l rn ,·cıarı ı n ayn ı s ı ı.i n a yapan h i r kadı n;ı d a veri 1 i r . 1 7-+ 'J . rn/;111 ve lwdd u::.-::.iıw P e l l a L ' ı ıı "aynı � e k i l dc" sü.ı:ü y l e k asldli ği i l e aynı anlama gel mel'.. !wdd a::.-::.inrı h ikr ( y a n i d a h a önce hiç mqru c i n s e l i l i ş k i d e b u l u n m a m ı ş k i � i ) i c,; i n 1 00 k a m c,;ı be l i rt i r, t a ş l a n ma/ ra,�111 değ i l . 1 0. 13 urad;ı d i k kat e d i l mesi gere k e n Pi l l at ' ı rı l i wa t ' ;ı karşı o l a n gerçek tavrı ıı ı ıı nornı a l d e lıo nıose k s ü e l l i ğc karşı o l a n t a v r ı o ld u ğu d u r . 1 1 . M u lı a m m cd ' i n Tanr ı ' d a n v a h i y a l d ı ğ ı dönemden iince. B i rçok araş t ı rmacı lıad i s l e ri ıı b ü y ü k b ö l ü m ü n ü n M u lıaııı ıııed ' i n yaşam s ü reci nden �·o k dah:ı genç o l d u ğ u n u v:ırsayarlar. Pc l l at ise o n l arı onun yaşa m ı ndak i İ s l am i yet üncesi diirıcıııe yerlqti r i r . Daha fa/ l a b i l g i i ç i n k a ynak : J a mcs A. B e l l a ııı y : Scx :ıııd S o c i c t y un l s l aııı i c Popu l :ıı- Li tcr:ıturc, Socie1. 1· i//l{/ ı/ıc Scxes in Medin•a/ !.ı !tı111 (cd. i\ . L . Sayyid- M arsot). M a l i bu : Udcmı , 1 976. s. 1 7 Rcgis B a l c here (Hisıoire d e l a /iıı/mıure aruhc. Pari s. 1 95 2 - 1 9 66: R . S c l l lı c i m ( Spriclı ı vii1N r.rn111111!1111gC11. 1 9 54: Fes/schrigı Herıold Sıı11/e r ' de k i A hu · A l i :ıl-Qa l i . J ,e icl c n , 1 9 8 1 : M a t eri:ı l i en l'. U r ;ırahisclı c ıı Lileraturgeschichle . W i ­ cshadcn. 1 976. iiı.e l l i kl e 366-367 . say foi <ır) : S . M . Sarnuk ( /)ie lıi.ızorisclıen {)/}('r/icfcrıı11gen, Fra n k ru rt . 1 97 8 ) : ı :red Le u ıı ı lı u i s (Ms. 1075 liıf.\·ir o/ ılıe Coirc11e /)ur ol-Kuııı wıd des A m/ıi.ıwı.ıs el lslwııismıı.ı. J\111sıcrdm11. 1 9 78. Lei d e ı ı . 1 98 1 . say: 1 (ı7 - I 8 0 ) : CJ. S t auth ( 0/ıalie/i·ıwıg des Ko­ rmıko111111mı11rs D i rs . G i esseıı. 1 96 9 ) : A . R i pp i n ( //m 'A h/ıus, BSOi\S 44. 1 9 8 1 ) : .J . Rusb (A mhisı/ıe A lclırnıisıc11 1. 1 I c i d c l herg- 1 924 ) : M art i n P l cssııL�r ( (;11/1ir llın 1!11 rrwı, Z D M C 1 1 5 . 1 'Xı5 ) . 1 2 . :ıl -G alı i z d:ıha "ınraLın /ıulugi o l arak kedi l e r. d o m u z l a r v e e.�e k l crden siiJ eder (Che i k lı Mous:ı. A ra h i ca X X I X . s:ıy. 208, 209 ) . Pc l l :ıt hu "oLıy ı n "an:ıl i l i ş k i y i " l ı a y v a ııc;ı" ııı ı y o k s a "do�! a l " ın ı Lır� ı l ad ı ğ ı n ı h i ı.c a ç ı k L ı ıııa;,. I J . Bu ceza X l . 8 2 ( 11 ·0 wn-wrıuw '11/oilw /ıi/f.11mıa11 111i11 s{.(i!,ilin 111mıdiidi11 = ve ç o k tah:ı k a l ı t o prağ ı n ta ş ı sağııak h a l i nde yağar) siizii y ü /.ünden seçi l m i ş o l a b i l i r. 1 4 . A s l a böy l e b i r h ad i s l e k a r� ı l aşnı ad ı m . 1 5 . B u y az ı n ı n y;mırı Pel l : ı t ' ı ıı kemfo i d i r. B urada �öy l e yaıar: " B u meşhur h i k ay e . :ıyııı z:ıırnıııda. 1-l i s J m ' ı ıı (//uw/11·11/ 1, i. 1 2 1 ) ya da S ü l e ynıan ' ı n ( u / ­ ,1 _�1111i. ecl. Beynı t , i v 275) veya a l - W a l i d (ilıid , i v , 2 7 8 ) h. ' ;\hd a l - M al i k ' i n M c k kc v e M e d i n e v a l i l c r i ııc h u i k i k u tsal şeh i rd e k i k ad ı n s ı erk e k l er i n ( ah.� i ) say ı m ı n ı y a p m a l a r ı n ı b u y u rduğu m e k t u b u y l a k ay ı t l ara gcc,;nı i şt i r : İ h ş i ' y i o k u ya n re s m i ııı e ın u r o n l a rd :ııı i k i s i n i ( ya d a d o k u z u n u ) had ı m et m i ş . iiı.c l l i k l c ş a r k ı c ı a l - D a l a l ' ı (u/-Agr)ni. i v 17 3 ) . . . h u n u tarihsel h i r o l ay yap­ ı ııaya n ı cy i l l i gckne k l c rc rağmen. h ii tiin h i k ay e hoş hir anekdottan başk a h i rşcy değ i l d i r. . . . . . Z E L P:ı ris i V s. 1 1 1 8 . Leidcn i V . s. 1 09 7 . 1 6 . "Gerçek i b ne l i k doğudan ge l i r' ' d ii � ü ııcesi i ç i n M c r. t e k b i r k a y n a k güsteriı-. Pcl l at d;ıha gen i ş hir b i l g i tabanı ııı ı gös termek i st e m e k ted i r' ' Neden i k i nc i k ayrı a U;ır y o k ' ' M c r. ;\ J ıııancı urj i n :ı l . s. 3 3 7 : İ s pany cık;ı çcv: s : 4 2 7 . 1 7 . at-T�ıl i h i ' n i n k a y ıı a k l ;ırı : aıı- N u wa i ri v e aş Ş a ııııııalı i . 1 8 . B ü yiik hi r o Lı s ı l ı k l a l'el l at ' ı n dcııı e k i s t e d i ğ i h u n u n b i r i lt i r:ı o l a y ı o l ııı : ı d ı ğ ı . 1 75 fakat üst düzeydeki insanlara saldırı amacıyla onlara mal edilmesi yoluyla cinsel sapıklığı savunmanın kastedildiğidir. Yoksa herhangi biri h u cüm­ leden bir anlam çıkarabilir mi'? 1 9. Doğru deği l. Örneğin Hanbali l bn Qudama gair mulı,l'in için taşlanmayı buyurmaz. oysa Malik lbn Anas bu cezayı uygun görür. Buradaki fark Hanbal i ler ve diğerleri arasında değil . Hanafi - bunu bir lıadd olayı olarak görmezler- ve diğerleri arasındadır. 20. Kimin tarafı ndan uygulanmaz? 2 1 . Pellat kaynağını belirtmediğinden dolayı, bunun söz edilen ki taplardan biri olduğunu tahmin ediyoru m : an-Nuwairi ' nin Nihaya ' sı fakat hu yazar "İbn Hazın" değil . "madlıab İbn H azın" şekl i nde yazmıştır ( 1 1 ,207), yani İs­ panyol Zahiriler. Bundan başka, "azaltma''nın /uıilere karşı uygulanan özel bir davranış olmadığını belirtmek önemli görünmekte. Zahiri ler asla ne gur 'wı ne de sumıa'da belirtilen suçlar için bir ceza olan 1 0 kamçıdan faz­ lasını uygulamazlar. 22. Acaba evl i l i k dışı ilişki ''suçunun" açıklaması mı olacaktı? 23 . A t amanca oıji nal s. 34 1 ; İ spanyolca çeviri s. 433. 24. Bu paragraf- son cümle dış ında- liwaıla ilgili değil, siluıqla ilgi ldir. "Liwat" başlığı atılması bir rezalet; "/iwaı"tan değil, "homoseksüellik"ten söz edi­ yor. 25. Şumt al-ard 26. Hangi tutarsızlıklar? 27. Böyle bir kitap yoktur: 1 95 3 ' de La Morale de f 'fslaın yayınl an mıştı . 1 966' da genişleti lmiş bir basımı "L 'eılıique . . . adıyla yayınlandı. 72. say­ fada Bouhdiba iki gezginden söz eder: bunlardan bir tanesi, Yon Hammer, konuya bir cümle tahsis eder. . 28. İdriş ( Levi Provençal tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiş.) tek bir kaynak gösterir: Ahbar al-Malıdi ( Abu Bakr aş-Şanhag al- Baidaq. Pellat ' ı n neden ' A rapça kaynağı vermediğini anlayamadı m. 29. Brunschvig'in hunun için tek kaynağı: Leo Africanus. 30. Genel ahlak anlayışı kritiğinin bir tarzı. 3 1 . Pellat gerçekten alwditin '' Peygamher"in gerçek sözleri olduğuna inanmıŞ görtinmekte. 32. Tuzak kurarak ya da zorla karanlık ya da uyuşturucu örtüsü altında (kur­ banlara) tecavüz etmek. 33. Cennet ve dünyada sizin zekanızın "taayül edebileceğinden daha çok şey vardır. Kanıl için hkz: Nıdıa adlı eserinde tüm IX. bölümü hu konuya ayırmış olan tit-Tirasi ( R . Khawan' ı ıı Fran. çev. say. 2 1 5-224) ve Abu Nuwas ya da M uhammad M ' rahet tarafı ndan yazılan şiirler: Tlıe Datura Tree. 1 76 34. Karşılaştırın : E. Wagner. Die arabische Rangstreitdich tung in der al­ legemeinen Liıemtıırgeschic!ıte. Wicsbadrn, 1 963. 3 5 . Karşıl aştırı n : ( Pseudo-) Lukian. Erotc.ı· ve The Arabian Lights adlı eserden Thc Dispute of' the Learned Woman and ılıe Lover of' hoys. 36. Prof. Pcl l at' ın elinde bulunan Bouhdiba'nın kitabı ve Kitah al-imta ' wa '/ benimkilerden farkl ı basımlar. Bendeki kopyada bir "homme cffemine yani /iiıi'nın zıttı olan muhannaıtan söz edi l iyor, çünkü tüysüz gençleri değil k ı l l ı l arı arıyor. (/mta, ed. Ah. Amin, Beyrut, 1 37 3 , 1 95 3 , s.52) mu 'ana.ı·a 3 7 . Acaba Pellat. neden Bouhdiba'nın söz ettiği kitaplardan kast ederken, "en karakteristik eserler'' demiştir? Daha karakteristik eserler olmasından öte Naswa homoseksüell ikten çok az söz eder. 3 8 . Önemli bir sözcük atlanmış; kıyaslayın: "d'exemples d ' amourex qui se consument pour leur belle, perdent la raison et meurent . . . dement apre.ı· coup cette assertion" ; sonra aksini iddia eder. ondan sonra da aksini ispat eder. 39. Bu iki hikayeden manastırların cşcinsel l i ğe d üşmanca yaklaştıkları so­ nucunu çıkarıyorum; İsa. manastırın onun için tek "güvenli" yer olduğunu düşünmüştü. (32.Not) DABBAB /DİB= "SÜRÜNME"YE İLAVE Tedbirli ol! Abu Nuwas: [Oğlan gözledi m ] Uykunun habercisi gelip, göz kapakları düşene dek Derin uykuya dalana dek bekledim sabırla Sonra ay nı bir akrep gibi süründüm- zaman zaman karnımın üstünde Ve arkasından girdim pantolonunun sakladığı. Ona karşı tutkum y üzünden mı zrağı m yolunu şaşırdı, Fakat o , arkasında çiviyi hissetti ve sıçradı ... Daha sonra üzerime uzandı . .. Kaçtım başım zonklayarak, kulaklarım kanayarak . . . S adece varsayimlara dayanarak hareket edenlerin sonu işte bu. Abu Nuwas, Wiesbaden, 1 965 s: 1 06 ilk ol! B i r zamanlar Antakya' dayken, İskenderiyel i bir arkadaşım ve ben 1 77 m is t i k - ruhan i b i r konsere davet ed i l d i k . Şark ı c ı , çok güzel bir oğlan. o l an Türk k iÜeden h i l e daha güzel 1 5 yaşında b i r genç t i . Bir gece i ç i n babası n a l ()() D i rhem ödenmesi gere k t i ğ i halde h u genç ç o k revaçtay d ı . B u özel konseri n e v sah i b i o n u n l a sevi şebi l mek i ç i n o n a b i r k a ç k e z i ş verm i ş t i - a m a a nı ac ı ıı a u l aşamaırn ş t ı . Ko nserden son ra, t ü m konuk l ar yatmaya hazırl a n ı rk e n , ş ark ı c ı y er i n i a l d ı , y an ı n d a - k i m s e n i n o n a y a k l aşmay acağ ı nı gara n t i l em e k amac ı y l a- küle ve babası vard ı . H erkes uyuduk tan- ya d a uy u ı ıı uş görü n d ü k t e n sonra- arkadaşı m 1arkıc ı y a doğru süründü. o n a ve yan ı ııdaki l eıe i l aç kok l at t ı . i k i o ğ l a n arası ııa d e r i b i r ç u va l koyup ş i ş i rd i , biiy lece o n l arı b i rb i r i n d e n u,caklaştırd ı . A ra l ar ı n d a yete r l i ıne­ safo o l u n c a ç u v a l ı ıı havas ı n ı boşa l tt ı , d üzgü nce k a t l a d ı ve yere uzand ı . Şark ı c ı n ın g i y s i l eri n i v ü c u d u n u n b i r bii l ü ııı ü ıı ü açı k la b ı rakaca k şe­ k i ld e ayarlad ı ve nemlend i r i c i b i r k rem yard ı m ı y l a "giizleri rı i n önün­ deki k ü ç i i k d e l i k " l e i lg i l e n meye baş l a d ı . A rzu l a d ı ğ ı amaca u l aş t ı k tan sonra aynı şey i bir kez daha t e k rarlad ı . Daha sonra a y n ı şey i Tür k l e yap t ı . d u v ar kenar ı n d a Geri g e l d i ğ i nde oğ l a n l arı he n l e paylaşmad ı ğ ı i ç i n s i tem etti m . İs­ kende r i ye l i "Sofra k u ru l d u , yemek hazır," d i y e y a n ı t l ad ı . Fakat ben "art r k l arı yeın e ııı" d ed i m . A r ka d aş ı m ise bir suııraki konsere gelmemi tiğütledi . . . Zai n ad d i n ' Abdarrahi ııı b . ' U ıııar ad- D i m asq i a l - Gaubar Kito/J ol- nwhtor fi kwf ol- o.\'l'(/r wo-lıotk a/-ostar. 26. Bii l ü ııı çev: Fran: Rene Khawanı : Le voi/c wniclıc, l l l . Cilt Par i s : Phebus. 1 980, say : 1 67- 1 73 1-fo:.Jr!tklı ol! B i r ver i c i y l e , k e n d i rı zası o l ma k s ı z m . i l i � k i k u rmak i stey rn b i r k i ­ � i ıı i ıı organı b ü y ü k o l m ama l ı v e aşağ ı d a be l i rt i l en 1 3 şeye sah i p o l ­ ııwl ı : uzun i p l i k l i b i r iğne y a d a çengel (ç ü n k ü ba;:ı oğl an l ar ı ş ı k l ar söndükten \ e herkes u y u ııı u � giirü n d ü k t en sonra yerler i n i deği�tiri rler: oğl a n ı n g ı y s ı s ı ııe tutturul ıııuş i p l i k y ard ı m ı y l a tec avüzcü k urban ı n ı bulur). 1 78 - b i r top kağıt ( o d adaki al arm durumundaki adam l ar ı n ya k t ı ğ ı m um l arı söndürmek i ç i n k u l l a n ı lmak amacıyla). - y u m uşak terl i k l er (hem atak y ap m ak hem geri çe ki l m e k i ç i n ) . - üç adcı Çak ı l t a ş ı (dabbih. oğl an ı n deri n uykuda o l up o lm ad ı ğ ı n ı k o n t ro l etmek i ç i n b i r tanes i n i bakır kaba atar; eğer uyumamı şsa, daha s o n ra a y n ı i ş l e m i tekrarl ar . . . ) . - t o z l a d o l u küçük b i r torba ( oğ l an s ı rt ü s tü uy uyorsa. dabhih kur­ ban ı n ı n gözüne b i r avuç toz atarak o n u n arkas ı n ı dön m es i n i sağl ar; eğer u y a n ı rsa, tecavüzcü bir avuç toz atarak görmes i n i engel l er ve kaçar). - ş i şi r i l eb i l i r deri torb a ( y u karıdaki h i kayeye bak ı n ı z) . - b i r hal ka ve makas (oğl a n ı n g i y s i s i nde y u varlak b i r del i k açmak i ç i ıi k u l l a n ı l ı r. - sıı nwq y aprakları ( o n l arı çiğnemek, anüs ve pen i s i nemlendirmek i ç i n gerek l i olan. tük ürüğü artı rır ) . - y apay pen i s ( k alçayı p e n i se hazırlamak i ç i n ) . - baş l ı ğ a t u ttur u l an b i r parça tü y ( oğl an tecavüzcüyü e n azıııdarı d el i l o l acak b i l i ne n b i r türbanı kapmaya çalı ş ı r ke n . tüm alabi l d i ğ i ta­ n ı nmayan b i r tüy parças ı ) . - sahte para (eğer u y a n ı r v e karşı koyarsa oğlana vermek i ç i n : ka­ ran l ı k ta gerçek paradan ay ı ra m az). - küçük b i r y as t ı k ( bağırmas ı n ı ü n l e m e k amac ı y l a ctğzı n ı kapamak i ç i n ). - Çiğ b i r y umurta (her şey ters giderse tecavüzcü kendi yeri ne koşar, pan talo n u n u i n di r i r, y ü zü koy u n yatar ve y u m urta n ı n beyazı ıı ı kalçaları n a s ü rer; böy lece d i ğerleri teca vüzc ü n ü n b i r ö n c e k i kurbanı o l d u ğ u n u düşün erek ona ac ı y acakl ard ; r ) . at-Tcfas i , N11zfwı al-olbiJ/7. 9. böl ü m ü n aç ı k l aması Kendi nuılw/izın ol! Çağdaş bir Fas met n i : Haınecl kahve yapacağ ı n ı söyledi . . . . M utfağa gi tti . [Datura ] çi­ çckkri n i ceb i nden ç ı kararak s ı cak suyun içine koyd u . Uygun bir süre 1 79 kay namaları n ı bekled i . Sonra onları çıkardı ve tuvalete attı. Kahve yapmak için kul l an ı l m ı ş olan sarı suyu kullanarak i yice sert hazırladı . Hazı r olunca iki bardağa doldurdu ve diğer odaya götürdü. Daha sonra mutfağa gitti ve kendi kahvesini alarak geri döndü. Mustafa ve Abdeslam konuşurken kahveler i n i içti ler. Konuşmaya devam etti ler ama kısa bir süre sonra kel imeler güçlükle çıkmaya baş­ ladı. Ve büyük b i r sessi zli k oldu. Sonunda Mustafa gözlerini kapadı ve yere yuv�ırlandı. Abdeslam i se, gözleri ve ağzı açı k, oturduğu yerde kal d ı . Hamed Abdeslam ' ı n yanına oturdu, pantolonuna uzandı ve ke­ meri n i çözdü. Pantolonunu ç ıkarmaya başladı . Abdeslam hareket et­ med i . Ö nce pantolonu sonra çamaşırını çıkard ı . Abdeslam hala ha­ reketsizd i . Hamed onu itti ve karnının üstüne yatırdı. Üstüne ç ı ktı ve kalçaları arasına tükürdü. Daha sonra aşağılamaları nın bedelini ödetti . . . . İşi b i ttikten sonra odasına gitti ve uyudu. Muharnmad M' rabet: The Datura Tree (M' hashish, San Francisco, Cilty Lights Books, 1 969) 1 80 JOHN BOSWELL' İN MÜSLÜMAN EŞCİNSELLİGİ HAKKINDAKİ YAZILARININ ELEŞTİRİSİ A rn o Schm itt JOHN BOSWELL ' iN en iyi eseri C!ı ristianity, Sociol Toterance wıd Honıosexıwlity 1 , bil imsel süslemelerle yükl ü olduğu halde (birçok dip­ not, yabancı di lde alıntılar, metinlerin baskısı ve çevi ri leriyle i l g i l i eleştiriler, büyü k araştırmacı ları n del i l leri n i n sert b i r şeki lde çü­ rütülmesi, kitabı n alan ı n ı aşan ve kendi bilgisi ol mayan binlerce problem le i l g i l i dokunmalar) çarpraşı k tahmin ler, yanlışlıklar, çar­ pıkl ı k l ar ve atl amalarla dol udur. Filozofik n i tel iği olmas ı na karşın Towords t!ıe Long view: Revolutions, Universals and Sexual Ca­ tcgo ries2 de daha iyi deği ldir. Bu görüşü, İslamla i lgi l i bu iki eserden bölümlerle desteklemek is­ tiyoru m . Boswell akadem ik kariyerine İspanya'daki Müslümanlarla il­ gili i k i çal ışmayla başladığıııdan dolayı bu sıııırlanıa doğruclur.3 "Müslüman kültürlerin çoğunun homoseksüell iğe karşı yakl aşı m ı hayra n l ı k olmasa bile kayıtsızlı ktır."4 d i y e yazar v e İslamiyeti n eş­ cinsell iğe karşı olan genel tavrı "olaylar" için bir açıkl ı k sağ­ lanıaksızııı pozitiftir5 der. 181 Şu cümle i ç i n h i ç b i r k a y n a k gösteri l ın e ın i ş t i r : "Neredeyse is­ t i s n a s ı z, A rap ş i i r ve n es i ri n i n t ü m k l as i k eserler i . . . q c i n s e l lere v e onların c i nsel l i ğ i n e , saygı ya da ilgisiz bir k a b u l l en i ) l e yak­ l a � ıı ı ı � l a rd ı r. 6 Tabi i , eğer Boswc l l ' i n z i h n i nde k l as i k eserl erin bel i r l i k i ş i sel b i r k ri t eri varsa k i m se o n u n la t artı şanı ;ız, a ı ı ı a eğer b i z !\rap � i i r ve nes i r i n i n k l as i k periyodunun önem l i eserlerini giiz ö n ü ne a l ı r­ s a k Boswe l l hata l ı d ı r. BoswelL " İ ran � i i r ve roman l arı n ı n t,;oğunda ahl aksal a ş k ı ve eş­ c i n s e l i l i ş k i l eri n i kapsay a n örnek ler vard ı r,"7 tez i ne h i ç b i r örnek ver­ mez. ASILSIZ iDDiALAR S a n ı r ı m b u tari h ç i n i n ara � t ı rııı as ı n ı n y etersiz l i ğ i n i gösterecek e n iyi a l ı ntı �udur: "M ü s l ü m a n l ar İspan y a ' y ı i s t i l a etti k l e r i n d e . . . İspanya' d a yaşayan b i rç o k Yahudi o l d uğ u n u görd üler ve h i ç b i r M ü s l ü m a n yazar ho­ moseksüe l l e r i n varl ı ğ ı n ı göz ü n ü n e a l m am ı � o l d u ğ u n d a n b u n d a n h i ç s ü z ccl i l ıııeııı i � o l m a s ı n a r a ğ m e n a y n ı şey b ü y ü k b i r o l as ı l ı k l a eş­ c i ıısd ler i ç i n de geı;erl i yd i ."8 Şu görüşü tamamen y a n l ı ş : "Di k kat ed i l mesi gereken 440-80. say fa l ard a k i (İbn- H a l d u ıı ' u n . sen t h a l ' ı n ç e v ri s i : New York, hepsinin bir erkekten diğerine Muqoddinw ad l ı eser i nden F. Ro1 95 8 ) a ş k ş i i rl eri n i n hemen h e m en y az ı l nı ı � o l d uğ u d u r. " Ben, bir ar­ kad aştan d i ğeri n e y a z ı l ııı ı ş s ad ece b i r, y ak ı ş ı k l ı oğl a n l a r h ak k ı nd a b i rkaç ş i i r b u l a b i l d i m , fa�<it " b i r erke k t e n d i ğeri n e y az ı l m ı ş" b i r t e k a ş k � i i ri h u l a ın acl ı ııı . Arzul u b i r a n l am içeren ba�ka b i r durum ise Clıristiwıity, sayfa 1 96/T ele ( eşc i n sel aşk ve c i n se l l i ğ i i ç e ri ğ i n d e ) b i r c ü m l e : " . . . Va- l c n s i y a Kral l ı ğ ı , birbirine aş ı k , ö nc ede n köle ol an i k i k a m u göre v l i s i tarafı n d a n y ö n e t i l ın e k ted i r. . . b i rb i r l e ri ne o l a n aş k l arı ş a i rleri n m ı s ­ ral arı n d a i l an e d i l m i şti . . . " D i pnotta BosweL b u h i kayeyi i ç i ne a l an Arap tar i h i n i n W i l he l ııı Hoenerbaclı tarafı n d a n yapı l a n ( k ı s m e n ) A l ­ ııı;ın c a ç e v i ri s i n i iiver.9 Eık a t o k u rl a r ı n çoğu orada b u l a b i l d i k l e r i n e ş aş ı ra c ıı k l ard ı r : "Gerçek d o s t l a r ı n , e n ü s t ü n d e rece s i i k i z l e r ve a ş ı k ­ l a rd a görü n e n . t u t u m ve d a v ra n ı ş l arı . . . her zaman b i r arada . . . y a l nızca 1 82 · karı l a rı/kad ı n l arı y l a o l a n c i n s e l i l i � k i d e ay rı l ı r ( n w i ııı Verkehr m i t den Frauen getrcn nt).'' ÇA RPIKLIKLA R Clu i.ı tionitr ' de k i (s. 1 97 ) bu bö l ü nıii çarpı k l ı k ve gerç e k s i z l i ğ i n ze k i ce b i r k a rı � ı m ı o la ra k e l e a l ı n : ' ' Homoseksüel eroti z m i ç i n y apı l an k ü l türel terc i h i n l a i k l eştirme y a d a d i ns e l s a p ııı a n ı ıı b i r sonucu o l d u ğ u n u d ü ş ü n m e k hata o l u r : İs­ panyol islaın ı ö n e m l i h u k ukçuhır ve i l ahiyatç ı l ar taraf m d a n üretilen Lııı uııa ve a h l a k a u y g u n d a v ra n ı � l arı n sert l i ğ i n e d i k kat etm i ş ve ge­ nel l i k l e İ s l am d ü n y as ı n ı n d i ğer ü y e l eri t�ırafı n daıı fa nat i k o l arak dii­ ş ü n i.i l e ıı Mü s l ü ın a ıı la r tara fı n d a n yöneti l m i ş ti . Homos e k s ü e l aşk fan ­ tazi s i . İ s p a n y a i ç i n d e v e d ı ş ı n d a k i İs l a m i m i s t i k edeb i y at ı ıı st and art b i r tarzı i d i . İ ber yarı m adas ı n d a k i erot i k e�c i n s e l ş i i r tarz ı n ın ya­ zarl a rı n ı n çoğu Kman iiğretııı e ıı l e r i . d i n l i derleri y a d a kad ı l ard ı : hemen hemen h e p s i ( ' ) a ş k ş i i rl e r i k adar ge l e ne ksel d i nsel �i i rl e r d e yazd ı l ar : A l nıeri a ' d a b i r K u r a n öğretme n i o l an İ b n a l - Farra' s ı n ı f öğ­ · re n c i l e r i n e a�k l a i l g i l i b i r � i i r gö nd e r m i ş ve i st e k s i z a�ığı . glldim i n (yani ha k i m i ) genc i n iiğretnıerı i ıı önder l i ğ i ne tes l i m ed i l mes i rekt i ğ i n i b u y u rd u ğ u , n ı a h k e n ıeye verm e k l e i l g i l i b i r ş i i r yazm ı � t ı : ge­ S o n ra ( h ak i m ) a l ı n ac a k ç i çe k l ere Ve tad ı l m a s ı gereken d udak l ara i şaret e t t i, Ve sev g i l i m o n u n b e n i m tarafımı t utıuğunu Ve rırıık aram ı z d a k i tart ı ş m a n ı n b i tt i ğ i n i a n l ay nı c a D i ren m e k ten vazgec;ti ve h e n onu k u c a k l a d ı m S a n k i heıı b i r lcını v e aş ı ğ ı nı b i r o li/iıı i .� g i b i . . . ı o B u yasay l a i l g i l i ş u ıı u siiy l eıııek i s t i yoru m : B i ri n c i s i İspanya ge­ nellik l e fanal i k l cr taral'ından yön cti \ rnec\i . İki nci s i , bu paragrafı dik­ kats i z okuyan b i ri d i n dar İ spanya M ü s l ünıaıı l arı ıı ı rı , k a n u n konusunda sert b i l e o l sa l a r homoseks ü e l l i k k o n u s u n d a y u m u şak o l d u k l arı so­ n u c u n u ç ı k a rab i l i r. Boswe l , İ s panyol ıııüs l ü ın a n h u k u k ç u l arı n ço­ ğ u n l u ğ u n u n l ı c rn a k t i f hem de pas i f. henı ( önced e n ) ev l i olan hem de h i c; c v l e n nı e nı i ş hoınoseksi.i e l l cr i c; i n ö l ü m cezası uygu l ad ı k l arı ko ııusunda o k u r u ay d ın l atmaz. 1 81 Önceki sayfadaki bir d ipnot da aynı derecede yanlış fi kirier verir' "Erkek fah işeler Andalusyon şehirlerinde çoktu Bkz: "Le traite d 'Ibn Abdun." 1 1 Boswell bu tezin nitel iğini açı klamaz; bu, i nananlar top­ luluğu ve on ların yönetici tarafı ndan düzeltilen ayıplanan (yani İslami olmayan) olay listelerinin edebi tarzına aittir. Bu y üzden bu kitaplar fu­ huştan ziyade yararların ı anlatırlar. Fakat Boswell tanı m l amayı, erkek-erkeğe seksin hararetli eleştirmenler i n i n varl ığını dikkate al­ maksızın eleştirmeden ele alır. Üçüncüsü, Boswell, di nsel mahkemenin bir gencin öğretmeni n i n önderliğine verilmesi gerektiğini buyurduğu i zl enimini verir. Şöyle söylemek daha doğru olacaktır: a) bu di nsel . bir (yani devlet) mah­ keme değ i l, hayali bir aşk mahkemesidir (qadi hakkı nda konuşan Boswel l ' di r lbn al -Farra' değil), b) hakim "tadıl ması gereken du­ dakları değ i l ; emilmesi gereken tükürüğü işaret eder, c) genç öğ­ retmeniyle hakim arasındaki tartışmanın art ı k b ittiği n i görmez, bu iki adam baştan beri ayn ı fik i rdedi r (artık Boswell tarafından ilave edil­ miştir), d) Boswel l Arapçada "aşkım" anlam ı n a gelen sözcüğü "aşı­ ğım" olarak tercüme eder, bu da "aşık" ve "aşık olunan kişi" ara­ sındaki zıtlığı bulanı klaştırır. Boswel l teknik olarak doğru, fakat yan l ı ş yönlendiren cümleler kullanmıştır, örneğin Christianity , s. 1 97 . "Kuran ve ilk dini yazılar, homoseksüell iğe karşı b iraz olumsuz bjr tavır sergileseler de İslam toplumu hu protestolara önem vermemektedir. . . " 1 2 Kuran ' ın ve ilk dini yazıl arın erkek- erkeğe cinsel l i ğe karşı olum­ suz bir tavır sergiledikleri doğrudur, fakat sadece sonraki dini ya­ zılarla kıyas landığı nda bu görülebi l i r. Hoş karşı lamama derecesi daha sert ve düşmanca bir durum alı r ve hem bu dünyada hem de öteki dünyada uygun görülen cezalar daha katıdır. Son alıntının dipnotu şöy ledir: "Batıl ı Doğu d i lleri uzmanları, ge­ nell ikle, Arapça sözcükler olan "lüwat [liwat?] ("homoseksüel l ik" ya da '"homoseksüel") ve "luti"nin Lut için olan Arapçadan türediğini \'; ı r, ; ı \ arlar fakat bu oldukça garip görünür, çünkü Kuran' ı n Lut' la ve Su\l, ı ı ı ı ! ularla i lg i l i bölümlerinde Lut'un meleklerin cinsel tacizine izin , , l: r ı ı n·\-cıı tek erkek olduğu açı kça bel irti l miştir. 1 2 Bu hülüm birçok bakımdan yanlış yönlendirmektedir: 1 . "Cinsel taciz", "cinsel bakımdan kötüye kullanmaya kal­ k ı şm ak" ol arak al ı nmalıdır. 2. Lut, bu kal kışmaya izin vermeyen tek erkek değildi, aklından, familiası ndan hiç k imse (erkek hizmetkarlar ve yanaşmalar dahil ) buna i z i n vermemişti. 3 . Kuran ' ı n hiçbir yerinde şehrin (Sodom) adı verilmemiştir, yer­ li lerini ad landırmak için kullanılan tek yol "Lut' a inananlar" dır; yani "Lut'un Tanrı tarafı ndan gönderi ldiği insan lar" ; ayn ı şeki lde Arap­ l<ırdan da "Muhamrned'e inananlar" diye söz edil i r. Bundan dolayı "Sodomlular" şeh ire göre değil Lut'a göre anılabil irler. 4. Liwôtın Lutdan türediğini söyleyenler yal nızca Batı lı Doğu dil­ leri araştırmacı ları değil, aynı zamanda, Arap dilbil imci leri , tarihçi ler ve Kuran yorumcularıdır. 1 3 Boswell şöyle devam eder: "Luti"nin Arap edebiyatında sürekli küçük düşürü lmesi top lumun genel tavrının y ansıması olarak al ın­ mamalı : düşmanca tavı rl arındaki baskı daha çok "homoseksüel l i kten ziyade "cinaedus"tur. Boswel l , Arapça sözcüklerin küçük düşürücü gücü konusunda emi n değildir; bu yüzden tedbirli olmak amacıyla "daha çok" sözünü kullanır. Fakat lutini n anlamının (yalnızca "gücünün" degil) daha çok "einaedus" olduğunu ima eder, oysa tam ters idir: luti, yaklaşık o l arak "aktif olan" (yani oğlancı) anlamına gel i r, "ci naedus"un anlamı ise "arkadan veren (para karş ı l ı ğ ı ) kadı nsı şarkıcı"dır. Ayn ı d ipnot şöy le devam eder: "İspanyolca-Arapça edebiyatının en başta gelen lügatçı larından olan R. Dozy, lbn Khaqan ' ı n lakabı­ nın "oğlancı" olduğu yorum una karşı ç ıkışını, "oğlanc ı l ı k , o sı ralar­ da Araplar arasında öylesine yaygındı k i , bu şerefsizl i k ifadesi olarak kul lanılamazdı diyerek açıklar. Konu olan "Ibn Khaqan ' ı n lakabı" değil, "Ibn Hakan"ın lakabıdır. Her halde Boswel l , "lbn Hakan"ın gerçek anlamını bilmiyor. Dozy •1• Çcvi rıııcnin not u : Sodoıııitc: Sodtiııı lu sodoıııitc: lıoıııoseksücl a n l amında k u l l a n ı l d ı ğ ı ndan İ n gi l i zce 'de bu iki sözcük için aynı sözcükler k u l l an ı l nıı�tır. Boswe l l ' i n ka­ rı � t ı rınası bu neden ledir 1 85 sii . . d ü ğ ü n ü n g i r i � i n de şöyle y azar; ( k ı s m e n al ı n m ı ş t ı r ) : "y a k ı ş ı k s ı z b i r l a k a p , ş o k edi c i b i r k a b a l ı ğ ı n i fadesi . . . "oğlan fah i şe·· . . . . I b n Hakan l:ıu lakabı genç T ü r k l er i n (yan i H a k an ' ! a r ı n B ağdat saray ı nda ye­ t i ş t i r i le n oğu l l ar ı ) bu ba� k e n t i n efen d i l e ri n i n i gre nç t u tk u l ar ı n ı tatm i n etmeye h i zmet e t m e l e r i n d e n d o l a y ı al ın ı ş t ı r. " 1 4 ·'Oğl anc ı " n ı n ' l bn I-la k an ' ı n a k ra n l arı gözü nde k üç ü l tü c ü ö l maması fakat "oğ l a n fah i şe" y e o l d u kç a o l u m s u z bak ı l m a s ı B oswel l ' i n "eş c i n s c l u n a uy m ay a n gcn.; c k lerd i r. Weltmıschavwıg" GARiP MANT!K "'Güzel k ı z ları n , güzel o ğ l a n l ara n as ı l " k ad ı n l arı n aç ı kç a benzeti l me k i ç i n g i y d i r i l mesi n i n d i � i o l arak değerlen d i ri l me s i gere k t i ğ i " an­ l a m ı n a ge l d i ğ i n i a n l a makta g üç l ü k çeki y or u m . ı s Fakat, b u n u aç ı k gören k i ş i l e r i �'. i n b i l e , "travest i l i ğ i n olağan d ı ş ı form u n a dah i l o l a n k a d ı n l ar" i fadesi , b u k ad ı n l arın k ö l e y a da h i z­ metçi/fa h i ş e o l nı as ı g i b i , tamamen ö n e m s i z say ı l amayacak b i r ger­ çeği saklar; y a n i o n l ar d a h i l e d i l i rler. Revolııtions, Univer.rnls mıd Sexual Catogories' de Boswc ! L "Sa­ acl i a Gaoıı - t u t k u aşk ı ıı - arzu edi l eb i l i rl i ğ i n i tartı şl l", a ç ı k ç a be l l i d i r k i kastet t i ğ i y a l n ı zc a homos e k s ü e l t u tkud ur," d i y e i dd i a cder. 1 6 B u yan­ l ı ş t ı r : Saacl i a A m n o n " u n Tamar' a karşı o l a n t u t k u s u n d a n söz eder (2. S aıiıuc l 1 3 : 1 5 ) . Aynı derecede "Saad i . homoseksüel t u t k u n u n çok fazla var o l d u ğ u n u kabul eder." i d d i a s ı da y an l ı ş t ı r. İ s l a m d ü n yas ı n ı n uzın a n l arı n ııı homn ve lıetcroseksüe l l i ğ i n ka­ tegori l eri n i k u l l a n d ı ğ ı izl e n i m i yaratarak Boswe l l şiiy l e yazar: "Sa­ ad i a ' n ı ıı k e n d i s i , özel de l i l i l g i l er i n saptanmas ı y l a i l g i l i çeş i t l i teorileri o l arak göster i r, " 1 7 oysa S aad i a ' ıı ı ıı çqi t l i teori l e r i ç ürütmeye ç a l ı � t ı ğ ın ı şiiy l e ıııek doğru o l u r. . . . S aad i a onun fi k i rl er i n pay laşmaz. Aynı konuy l a ilgi l i 1 8 B o s we l l şöy l e yazar, "Qusta. ho­ moseksüe l l i ğ i n genet i k nedenler i n i \ 33 - \ 36 . s ayfalarda u z u n uzun tar­ t ı � ı r. " B e n hu s a y fa l ard a, ya da başka b i r yerele biiy l e tart ı ş m aya- rast­ ! anı ad ı ııı. Christimıit_ı, ' n i n 1 9 . aş k ı y l a i l g i l i say fası ııda Boswel l , b i r ç e v i rm e n i , "eşc i n sel lıer lı i kayey i "giicendirici uımirlcri dc,�iştirnek · ro mant i k b i r heterose k s ü e l a � k ı ıı a çev i rme k l e' " s u ç l a r ve böyl ece Acem­ ce h a k k ı nda çok az şey b i l d i ğ i n i gösterir (erkek, kad ı n ve c i n s i yeti 1 86 bel l i o l maya n l a r i ç i n fark l ı zami rler y okt ur. Y i ne de tartışması n ı , Aceınceden fark l ı çevi r i l er i n doğrul t u s u n da ş u cümley l e b i t i r i r: "Şüp­ hes i z . o r ij i n a l yeri n e geçen bir şey yoktur." 1 00. notta (s. 1 % ) eleşti re l bir d i l le �öy l e der: · ' M e t i n y al n ı zc a Arapça o l s a da, bu ç a l ı ş ımı zaman zaman Frans ı zcada, U n monuel !ıispwı ique de Hisba şek l i nde del i l o l arak göster i l d i ." Fakat 1 0 1 . notta (ay n ı sayfada ) ay n ı şeyi yapar: a l - M aqqari tanianıcn Arapça o l an eseri Najh lıt-Ti/J (ed . 1 2 . Dozy , Leiden . 1 85 5-66) i ç i n bask ı l ı o l arak yal n ı zc a A ıı u lectl!s s u r / Jı istoire et in liı ıcrotııre des oru/Jes d ' Es ­ po g nc ' y i veri r. 1 06. n otta, ne (ya da k i m) o l du ğ u n u açı k l am a k s ı z ı n V a l enc i a ' n ı n f(ıqis i h a k k ı nd a yazar. Faqi!ı i n h u k uk b i l g i n i an l am ı na gel d i ğ i n i var­ say ı yo ru m , fakat bu d u ruımla /(ıqi/ı i fadesi uygun ol mayacaktı r. ç ü n k ü b ü y ü k ş e h i rlerde o n l arda n çok �ay ı d a vard ı r. 1 001 GECE MASALLARJ Boswe l l , / ()() / Gece Mosallo rı ' rıın , "herhangi b i r d üzen i ç i nde, o n i k i nc i y ü zy ı l d a var o l up o l m ad ığ ı n ı n " h ft l il ya n ı t l an ma m ı ş hir soru o l d u ğ u n u d üş ü n ü r, 1 9 fakat şu kes i n d i r k i , 1 9 . yüzy ı l Arapçasında çok tan y a y ı I ın ı şl ard ı . 20 B o s we l l : ·�Bu Arapça masa l ı n (erkek l e o k u muş kad ı n -aras ı nd a k i m ücadel en i n masa l ı ) . ş i m d i k i form unda, Gany med ve H e l e ıı e ' den önce yazı l m ı ş o l ması k e s i n l i k l e m ü m k ü n değ i l d i r."21 Oysa ben, 1 1 . y ü zy ı l yazarı as-Sa izari ' n i ıı b i r yazı s ı n d a k i m a s a l ı n '·Gan y nıed ve He­ l ena" d a n h i r a s ı r d a h a önce y azı l dı ğ ı n ı keşfett i m (Christ. s . 2 5 8 : 1 2. y ü zy ı l ve sonras ı n a giire ) . " 1 00 1 Gecc' tle homoseksüel l i ğe o kadar s ı k ras t l a n ı r k i . e n bel l i baş l ı örnek l er i b i l e del i l göstermek o l a n a k s ı zd ı r. " 22 B e n sadece 20 kadar say d ı m ve hu say ı . çok k ı s a o l a n l arı n ı da i çe rmekte ( bu n l ara. Boswe l l ' e göre "erkek eşc i n se l i ıı kad ı n l ardan nef­ ret etmed i ğ i nden d i k kate değer b i r şek i l d e söz ed i l d iği ve lıenı de er­ kekten hoş l a n a n ; d o l ay ı s ı y l a ne hoıııo- ne de lıeteroseksüel o l arak ka­ tegorize e d i l e n ; ' ' b i seksüe l " boy a c ı da n bahsed i l d i ğ i (d i gerı i trop ) o lduğu ima edi len bir 1 42 . gece n i n b i r c ü nı l es i n i rı beş i n c i s i de dahi l ) . 1 87 · Boswell şöyle devam eder: "4 1 9 . gecede bir kadın, oğlanlara öz­ lemle bakan bir erkeği gözlcr . . . "23 Gerçekte bu adam bir tek oğlana bakmaktadır, kadı nın erkek kardeşine! EŞCiNSELLiK DOGUŞTAN MI? Bu son bölümde cşcinsel tari hinin nastl olabileceği tartışmasında Boswel l ' i n kendisinin ve kar�ıt düşünceye sahip olanların görüşlerin i sunuşunda, nasıl yanlış yönlendirici olduğunu göstermek istiyoru m . Rl'volutions, Univasal wıd Sexual Cotegories, homoseksüelliğe karşı iki olası tavırın felsefi ve tarafsız sunumunu gösternıektedir.24 Fakat Boswell , sadece bir tarafın en uç görüşlerini verirken diğerlerinin daha tartışı labil i r görüşleri ni gizler (aç ı kça ''bi z homoseksüel olarak doğduk- biz doğuştan hoınoseksüeliz'' demek yerine sonradan öğ­ reni len "kendinden varolan" ve "doğal". sıfatlarını kullanır). İlk olarak kendi tarafı nın görüşlerin i nasıl sunduğunu açıklayacağım, sonra ra­ kiplerin i n görüşünü özetleyeceğim, son olarak da gerçek bir rakibin (kendimi n), durumunu tanı olarak bel irteceğim. Boswell: İnsanlar (doğuştan) .c insel olarak farklılaşırlar ... "He­ teroseksüell ik" i nsanoğlunda doğuştan var olan bir davranış biçimini üçıklar. Her insan iki ya da daha çok cinsel kategorinin birine aittir. yine de dış baskılar ve koşullar belirti len toplumdaki bireylerin, kendi doğal cinsiyetleri dışındaki bir kategoriye ait olduklarını dü­ şünmelerine (hatta buna i nanmalarına) neden olabi l ir. Karşıt görüş: Sosyalleştirme tarzları, cinsel tercih kategorileri n i n , onlardan etki lenen k işi lere doğru görünmesin i sağlar. İnsanlar ken­ �lileri n i n "homoseksüel" ya da "heteroseksüel" olduğunu düşünürler. çünkü i nsanoğlunun ya "homoseksüel" ya da "heteroseksüel" ol­ duğuna i nandırı l mışlardır. Böyle bir sosyal leştirme taı:zı ol maksızın kendi hal lerine bırakılsalardı, sadece cinsel ol urlardı.25 ''He­ teroseksüel lik" kategorisi i n sanlarda var oları davranış biçimini çok fazla açıklamaz. Tüııı insanlar değişebi len bir ci nselliğe. yani her iki ci nsle eroti� ve cinsel il işki kapasitesine sahiptir. Toplumsal baskı , yasal ce­ zalandı rıııa, di nsel i nançlar, tarihsel ve bireysel koşullar gibi dış et­ ki ler her bireyi n cinsel duyguları n ı n gerçek ifade tarzına yön verir. 1 88 Schmitt: Yetişkinler ci nsel bakı mdan farkl ı l aşırl ar. Kes i n sos­ yalleştirme tarzları i nsanları "homoseksüel" ve "heteroseksüel" yapar. .. Eğer toplum/dil "heteroseksüell ik" ve "homoseksüell i k" ka­ tegorilerin i sunuyorsa, i nsanlar kendi lerini buna göre etiketlendirecek ve görecek; büyük bir olası lıkla yerleştireceklerdir. Tüm i nsanlar bel i rgin olmayan bir cinsell ikle doğarlar. Sosyal ko­ şullar adı altında açıklanan c insel yönelmey i biçimlendiren dış et­ kenler deği l , emzirme (bakım), yetiştirmeni n gerçek tarzlarıdır. 1 89 C lıicago, 1 980. 2. Sa/11uıgııııdi 5 8/'J. Saratoga S p ri ng s . N . Y . , 1 9 8 2 . :ı . Tlıe Rornl Trerısıırc, N C ' w l l awerı, Y a l e U n ı vcrs i t y Prcss, 1 97 7 v e Tlı e Spnin of' Tlırcc Neligio11s. 4. Clırisıiwı i ı r s. 1 94. '· 5. 1 ')8. 6. '· 1 94/5. 7. S. 27. 8. s . 1 76 . 9. Li :«ın a d - D i n l hı ı a l - H at i b , K i tab A ' mal a l - a ' l a m , A l manya, Zuri eh, 1 978 s .40 8 . 1 0 . Arap harfleri h1111 ve olif' öylc hir tarzda hir arada kul lanı l nu�tı ı· k i , burada biri d i ğerine ek l eme ol ;ırak a l ı n ı r. 1 1 . l hı ı Ahdüıı ( l 2 . y y ) : Jourııal asiatique 4-6. 1 934 - A ra p �· a h i r melin- say: 24 1 . Fra n s ı zc a s ı Lcv i - Proverıc,:al Seville m11sulmmıc (111 drhııt dıı Xllı; sifrlc, Pari s : Mai.ı·m111cııı'e, 1 947. s. 1 1 4. 1 2 . A b artı l ı d ı r. 1 3 . Do�u D i l leri u z m a n l arı ll e ıı ri Percs ve A. R. N ykl ' ın c ü m l esi hu a l ı n t ı y ı ve veri l en sayfaları destekl ememektedir. 1 4. Clırisı iuıı i ı ı· . s. 1 9 5 . \abartılıdır). 1 5 . A y n ı e s e r (abartı l ı d ı r) . 1 6 . 'Bosl(l•c l l ha� l ı k o l ar a k .... / 'tiqcldfıı yerine Kiırlh ol 'Anwııfıı wu '/- lcıik­ lwdclt vcrrıı i �t i r. l 7 . Ncl'O/uıions s. ] () 1 . · s. 1 0.1 . 1 8. 1 9 . Clırisıirıııiıy s. 2 5 7 ni 5 6 . 20. N a h i a Ahbot l . ;\ Ninılı- C('lılurı· Fmgmenı of'ılıe " Tlıoııswıd Niglııs". Neı1· Ug/ıı on ıhc /'.'url_ı· f!isıon· 11('1/ıe A mhia11 Nig!ıı.ı (./ourııa! o/ ' Near 1c·a.ı ıem Sııulies. l 949 ) . 2 1 . Clıriı·ıimı iı r. s . 2 5 7 . 22. Agy. 2 3 . Rc \'illlitions say: 1 02 . blu.: L i ttmarııı fil ci l t 5 80 . 24. Boswel l görüşünü açı k l a m a ırn ş t ı r h i l e- b i rey b u n u okuyarak ç ı k ar m a k zonıııdacl ı r 2 '.'i . Toplu ııısal l aşmayan hi<;·hir irısaııoğlu olamaz. Acaba Bosw c l l özel b ir lop­ l u ııısal l a � ıııa- 1 90 c i mc l bir t o p l u m sa l l aş nıa t'i kri mi vermek i sti yor'/ İS LAM Maarten Sch i l d DÜNYADA yayg ı n b i r d i n o l an İ s l a m i yet. y ed i n c i y ü zy ı l da, Ara­ b i s t a n ' d a M u ham med Peygarnber' i n vaazları ndan k ay n a k l a n ı r. İna­ nan (ya d a 11 1 iis/i111 ) ' ı n tek tanrı (Al l a h ) ' ı n buyru k l ar ı n a boy u n eğmesi ( A rapça: ls/0111) pren s i b i n i te mel al ı r. Tanrı ' n ı n buyru k l ar ı , her rn ü s­ l ü nı an ı n inanç larından d o l ay ı boy un eğmek zorunda o l d u ğ u gii ­ rev l cri rı kural l arı ndan meydana gelen İ s l a m i kan u n l a r l a açı k l a n ı r . Şe­ ri11t o l arak b i l i n en l s l aın i k a n u n u d avran ı ş l arı n bask ı c ı k a n u n u n u ve M ü s l ü m a n ı c e n nette k i i l ah i l ütuf hedefi ne doğru y ö n l e n d i ren dav­ ran ı ş ı n m ü ke m m e l o l arak t a k t i r ed i l en tarz ı n ı b i ç i m l e n d i ri r . Yasa, tanrı n ı n Pey g am b er i ne b i l d i rd i ğ i sözleri içeren K u rana, Peygam bere m a l ed i l en ve ö rn e k a l ı n a n siiz l eri n ve dav raıı ı ş l arı n o l u � turduğu ha­ d i s l ere ve İ s l am h u k u k�'.u ] arı n ı n ( u l ema) yoru m l a r ı n a dayan arak oiuş­ t u r u l ın u ştur. TEMEL ÖZELLiKLER A s ı l k o n u , İ s l a m k a n u n u ve o n u n erkek eşc i n se l l i ğ i ne k ur a m s a l yaklaşımı v e bu y a k l aş ı m ı n . gen c i d e b u t ü r d avran ı ş l ar serg i l ey e n M ü s l ü ıı ı a n l a r l a . n a s ı l hağda�t ı ğ ı d ı r. \'e� i t l i İ s l a m k an u n u o k u l l ar ı ve l l) ! mezhepleri (Şii gibi) arası ndaki düşünce farklılıkl arından dolayı genel bir İslam kanunundan söz etmek çok zordur; aynı şey uy­ gulan an İslami tutum için de söyleRebilir, çünkü bu durum bel l i ta­ rihsel dönemler ve bölgelere göre farklılıklar gösterir. Çağdaş Or­ tadoğudan alınan bir kaynağa odaklansak bile; bu mealde kabul edilen bir vurgulama olarak, genel eği l i mler bağlayıcı olmamalıdır. İslamiyet, cinsell iği, her insan ı n kesinlikle normal ve doğal bir ar­ zusu olarak kabul eder. Bu olumlu tavırın sembol ik olan yönü, ruhsal ve bedensel kimliğin doyurulacağı Cennette sekse verilen önemdir. Kızların bekaretlerinin sürekli yen i leneceği , saklı i nciler gibi güzel oğlanları n ölümsüzlüğü, sürekl i ereksiyon ve sonsuz orgazm gibi büyük zevkler Cennetin İslam i tanımıdır. Oysa dünyada i nsanı n ku­ sursuz olmaması sonucu seksin şüpheli bir yanı vardır, bu da ka­ nunları gerekli hale getirir. Kanunlaştırılmamış seks sosyal düzen i tehdit eder, anarşi ve kaosa neden ol ur, bu yüzden evl i li kle sı­ nırl andırı l malıdır. Evlilik toplumsal bir zorunluluktur ve erkek ve ka­ dının birbiri ni tamamlamasıyla oluşan i l ahi bir uyum izlenimi vererek düzenl i top lumun temel ini oluşturur. Evliliğin gerekli ve kutsal bir parçası olan seks i lahi arzuya bir taktir, tanrı n ı n cömertliğinin bir ka­ n ıtı ve Cenneti n zevklerine ön hazırlık olarak düşünülür. Sosyal düzen ve tanrı vergisi uyum bekarlıktaki c inselliğin baskısı ve he­ teroseksüel olduğu kadar homoseksüel olan evli l i k dışı cinsel ey­ lemlerle tehdit ed ilir. Bekarlık sıkıcı ve doğaya aykırı olarak dü­ şünülür ve karşı ç ıkılır çünkü kaçınılmaz olarak günahkar duygulara ve yasak kapıları çalmaya sebep olacaktır. Evl i l i k dışı cinsel li k, . zina İslam kanununca insanlık suçu olarak değerlendirilerek çok katı bir şekilde cezalandırıl ır, çünkü diğer birçok utanç verici olayın ka­ pılarını açar ve aileni n mahiyetini ve şerefini etki leyerek sosyal ya­ pıya zarar verir. Homoseksüel davranış (liwat), yani aynı cinsin üyeleri arasındaki seks, haram bir partnerle olan cinsell i k olarak değerlendirilen zina gibi düşünülür. Böyle bir eylemde bulunan kişi (luti) olağanüstü na­ mussuz olarak değerlendiril ir, çünkü cinsiyetlerin uyumunu ret etmiş ve tanrının y arattığı evreni altüst etmiştir: "Kadın gibi davranan er­ kekler ve erkek gibi davranan kadınlar lanetlenir." Homoseksüel dav­ ranı�, gerçekte, tanrıya karşı yapılan, dünyan ı n düzenini bozan ve 1 92 şeytanla anarşiye kaynak olacak bir i syan olarak görül ür. Böyle do­ ğaya aykırı ve günahkar duygulara karşı koymanı n tek çaresi onlarl a m ücadele etmek ve onları bastı rmaktır: "Kim k i , aşı k olur tutkusunu gizlerse o iffetlidir; kim ki sabırla geri durursa Tanrı tarafından af­ fedilecek ve Cennete alınacaktır." Israrla davranışlarını sürdürenler i se, en azı ndan teorik olarak ciddi cezalara hazır olmal ı l ar. KURAN VE HADiSLER Kuran ' da homoseksüel davranış açıkç a k ı nanır: "Ve bu nedenden dolayı suçlu olanlar için i ki s i n i de cezalandırı n. Eğer p işman olur ve hatalarını düzeltirlerse bırakı n . Tanrı affedici ve merhametl i dir." Ho­ moseksüel davranı ştan , daha sonraları , Tanrının bağlarına b i l i nçli olarak karşı çıkan namussuz ve kötü n iyetli Lut halkıyla i lg i l i Kuran' da sık sık anl atı l an alegorik hikayelerde söz edi l m i ştir. B u inançsızların davranışları bütünüyle günah olarak dü�ünülürdü, ku­ surları, sırasında kötü davranı ş ve tecavüz yolu ile yabancı ların rezil edil mesine kadar varan, m isafir sevmezl ik ve soygunculuğa neden olurdu . Bununla birlikte, davranı şları nın arazı olarak görülen ho­ moseksüel davran ı şlarıydı, çünkü bu, "dünyada daha önce hiç kim­ sen i n yapmadığı i ğrenç bir şey" ol arak değerlendi rilird i . Tanrı n ı n Lut tarafından getirilen mesaj ları n ı kabul etmeyi i natla ret etmelerinden dolay ı , Tanrı tarafından "kızgın ki reçten yapılmış taş" yağmuruyla ce­ zalandırıldılar, bunun sonucu hepsi öldü ve köyleri herkesi n Tanrının gücünü görmesi için h i r iıaret olarak harabe hal i nde bırakıldı. "Lut halkının yaptıkları , iize l l i kle homoseksüel davranı şların kastedi ldiği atasözleri konumuna geldi . öyle ki hem homoseksüel davranış hem de böy le bir eylemde bulunan kişi için kullanılan Arapça sözcükler Lut' un adından türemiştir. Hadislerde homoseksüel davranış sert bir biçi mde kınanır: "Ne zaman ki bir erkek başka bir erkeği n üzerine ç ıkarsa tanrının tahtı sars ı l ı r," melekler nefretle seyreder ve şöyl e derler: "Tanrım , neden yeryüzüne onları cezalandırmasını ve cennette onlara taş yağdırmasını emretmiyorsun?" Tanrı yanıtlar: "Ben sabırl ıyım, hiçbir şey benden kaçmayacak." Ahretteki korkunç işkenceler ve kötü davranışlardan başka homoseksüel davranış dünyada da cezalandırılmalıydı: "Eğer Lut halkı gibi davranan iki kişi görürseniz, aktifi ve pasifi öldürün." 1 93 YA SAL CEZALANDIRMA İslam hukuk�' ularının zi naya ve dolayısıyla homoseksüel dav­ ran ışa uygun gördük leri ceza gencide evli i nsanlar için taşlanarak ölüm, evl i olmayanlar i ç i n i se 1 00 kamçıdır. E\ li olan ki şiler daha sert bir biçimde cezal andırı l ırlar çünkü onl arı n davranı şları mahiyet ve şeref söz konusu olduğundan daha kötü sonuçlar doğuracak ve top­ lum düzeni için çok önem l i ol an evlil i k k urum u ve aile yapı sını ze­ deleyecektir. Verilen cezaların caydırıcı özelliği olduğu varsayı l ır ve bu yüzden halk önünde uygulanıı Cesarets izlik ve tövbeni n cezadan daha önem l i olduğu düşünülür, bu yüzden m ahkum iyetten iince aşağıdaki koşullar göz önüne alın­ malıdır: Dürüst, döı1 yeti şkin Müslüman erkek c insel eylemi gör­ düklerine yem i n etmeliler. Dön tanı k. tanıkların cezalandırılmasına neden olur, yalancı tanı k ise, ifti ra s4çundan , seksen kamçıyla ce­ zalandırı l ı r. S uçu i şleyen k i ş i yalnızca yeti şkin, Müslüman. ak lı ba­ şında i se ve suçu özgür i radesiyle işlem işse mahkum edi lebi li r. Eğer dört kez tekrarlanırsa itiraf m ahkumiyet i ç i n yeterlidir. Yine de kabul edi lmeden önce, hakim suçl anan kişiye i ti rafının sonuçlarını ve ta­ nıklardan önce yapı lan i ti rafı n daha az cezalandı rı l acağı n ı belirtmelidir. · Tüm bu koşu l l arı yerine getirmek hemen hemen olanaksız gibi görunür: uygulamada yal nızc a i nsanlar mahkum edi lir ve zina, do­ layısıyla homoseksüell i k suçuyla cezalandırı lır. TEORi VE UYGULAMA Teori k olarak homoseksüel davranış İslamiyette katı bir şekilde ay ıpl anır, fakat uygulam ada gerek günümüzde gerek geçmi şte ço­ ğunluk tarafından hoşgörülü davranı l makta ve İslam iyetin egemen ol­ duğu toplumlarda sık sık rastlanmaktadır. Var olan toplumsal sorunlar ve İslami ahlak anlayışı deği şmez olarak kabul edil i r ve bunu uy­ gulamaya döktükleri anlam ı n a gelmese de, Müslümanların büyük ço­ ğunl uğu tarafından saygı y l a karş ılanır. İslam i yet i nsanları kusurlu olarak kabul eder ve bunun sonucu olarak hata yapmalarını ve günah i şlemelerini bekler. Tanrı, i nsanoğl unun zayı fl ığını anlayışla kar­ ş ı l ar ve k i ş i utancı nda sam i m i ise ve günahkar davran ı şı ndan ötürü 1 94 pişman l ı k duyarsa onu affeder. Uygulamada suçlu çıkarılan yal­ nızca İslam i ahlak anlayı,ının açıkça çiğnenmesidir ve bu yüzden İslam kanunu bu ' Uçta g<)rgü tan ığının rol ü nü vurgular. Polisin kapal ı kapı ların ard ı mLı k i ·namu-; perdesi"' arkasındaki olası suçluları araş­ tırma izni yoktı ır. yalnızca '' l(;ü-;tü olanları yakalayabi lir. Başka bir deyişle. gizlilik tavsiye e d ı l ı ; , çünkü korkunç bir suçu ifşa etmek başlı başına bir suçtur. Fakat gizli likle onlenen yalnızca kanun ta­ · rafından cezalandırı lmak değildir . aynı şey İslam ülkelerinin sosyal rol model inde önem li hir .yc:r tutan kavram olan namus için de ge­ çerlidir. Namus, bireyin. diğerlerinin onun hakkında ne dü­ şünebileceğini düşünmesiyle oluşur ve genel tavır belirlenen role uy­ madığında ortaya çıkar. bu yüzden uygunsuz ve utanç vericidir; bireyin ayıplanmasına neden olur. ailesinin şerefini ve kanumunu le­ keler. Namus konusunda İslam kanunlarındaki yüzeel görüşe olduğu kadar toplum�aı görüşe verilen bu öriem, teorik olarak yasak ve utanç veric i bir davranışa göz yumulması yüzünden, iki yüzlülük sa­ yıl ab i lir. Fakat böylesi ne bir yargı , İslam ahlak anlayışı ve ona açıkça karşı koymadan sağlanan toplumsal rol modelinin geçerlil iği pren­ sibinde, tüm olay ı n özünü gözden kaçırarak konu dışında kalacaktır ki, s istemi n olduğu gibi sürmesini sağlayan yalnızca budur. Bazen edebiyatta fakat çoğunlukla sohbetlerde anlatılan müs­ tehcen ve şok edici h ikayelerden söz ederek hoşgörünün sınırlarını zorlamak her zaman popüler olmuştur, fakat kanun dışı davranışları artırmadığı ve ahl aksal doğrulara karşı koyma fırsatı vermediği sü­ rece toplumsal düzen için ciddi bir sorun oluşturmaz. Homoseksüel davranışa uygulam ada gösterilen genell i kle hoş­ . görül ü tavır, çoğunlukla tedbirli olarak vuku bulacağı gerçeğiyl e kıs­ _ men açı klanabi lir. B undan başka, örneğin heteroseksüel zinada olan, ciddi kişisel gizl i liği yoktur. (Kocanın kadın üzerinde kurduğu ) sa­ hiplenme ya da şeref ve aileyle kocanın değer kaybı sorunu; ayrıca, ne büyük bir şans ki, hamilelik tehlikesi yoktur. B un dan dolay ı , tedbirli homoseksüel davranışa karşı saygıyla ka­ rışık bir hoşgörüyle y aklaşmak bir kuraldır, fakat ya ho­ moseksüell ik? İslam kanunu, teorik olarak, yalnızca homoseksüel eylemleri kı nar ve homoseksüellik konusundan söz etmez. Eğer homoseksüelliğin, 1 95 1 9. yy. 'da biçimlenen ve cinsel davranışın birey i n kişi :iğinin ve k i m­ liğinin özell iğ i olduğu nosyonundan kaynaklanan ve bu yüzden bell i bir yaşam tarzına yol açarak genel tavırlar ı etki leyen Batıl ı bir kav­ r am olduğunu düşü nürsek bu hiç şaşırtıcı değildir . Böyle bir bvram özel l ikle İslami yetin baskın olduğu ülkeler için yabancıdır . çünkü C'ra­ l ar da (cinsel) davranışlar kişisel tercih ya da bireyin kişil i ğ i ta r afından değ i l . bireyi n rolü ve kendini içinde bul duğu koşullar ta­ rafı ndan belirl e n ir . Genel konuşursak, birey, bell i bir davranışın böyle bir durumda uygun ol up olmadığını belirleyen toplumsf!l rol modeline uygun özel bir durum sergiler . Buna uyar, çünkü aksi tak­ d irde. kendisi ve ailesine utanç verecek, değer ve şeref kaybedecektir. B u sebepten dolayı, ası l önem l i olan cinsel eylemin homo- ya da he� teroseksüel olması değil , hangi rolün sergilendiği (bir erkeğe uygun olan aktif ya da bir kadın gibi pasif) ve davranışın toplumsal gizl i l iğ i olup olmadığıdır . Bundan dolayı homo- v e heteroseksüel g i b i kav­ ramlar bu tür kültürlerde b ir anlam taşımaz. "Homoseksüel i m , o yi.iz­ den evlenmiyorum" gibi çağdaş Batıl ı sebepl erine gülünür, çünkü birey rolüne uymalıdır ve bu yüzden evlenmesi ve çocuk sahibi ol­ ması beklenir . Topl umdaki rolünü sürdürdüğü sürece k iş isel tercihl er i v e özellikler i kendinden başka k imseyi ilgilendir mez, tab i i sürekli de­ ğilse ve kimseye zarar vermiyorsa. iRAN 'DAKi BASKI O zaman, l 979- 1 984 yıl ları arasında, homoseksüell erin i dam edil ­ mesi- neden? Buradaki problem kavramlar ı n karmaşası, çünkü İran' da ''homoseksüell i k" kavramının anl am ı B atıdakinden çok fark­ lı. İran'da "homoseksüel l i k", diğer İslam ülkeler indeki gibi, olumsuz bir etiket haline gel m i ştir, fakat, Tanr ı ' ya şükür, akibeti daha iyidir . "Homoseksüel l i k" etiketi Tanrı vergisi toplum düzeni v e sosyal rol modeli ile uyuşmayan davran ış anlamına gel ir ; toplum namusunu ze­ deleyen bir davranı ştır ve aynı zamanda B atıdak i çöküşün tipik bir ör neği olarak görülür . "Homoseksüell ik" kesinlikle kabul edil emez ol­ duğu düşün :ilen pasif homoseksüel davranış olarak alınır ; kes i n likle kabul edi l em ez çünkü Tanr ı n ı n yarattığını altüst �der ve sosyal rol model i nde yansıtılan kadın ve erkek arasındaki Tanrı vergisi uyumu " tehdit eder. Honı oseksüel eylemde aktif rol oynayan erkek b ir erkek 1 96 gibi davranır ve bundan dolayı "homoseksüel" olarak değerlendirilmez. Bunun yanında, pasif homoseksüel eylem kadın gibi içine girilmesi demektir ve bir erkek için aşırı derecede lekeleyici ve küçük dü­ şürücü olduğu düşünülür, çünkü bir erkeği n kendi isteğiyle kadın kimliğinde şerefsiz ve itibarsız o.i mayı seçmesi anlaşılmaz bir şeydir. Daha yaygı n bir i nanış ise normlardan sapan cinsel davraıwj ı n has­ tal ığa neden olduğudur, bu da AIDS' i n ortaya çıkışıyla teyid e,1 ' ın i ş b i r fikir. "Homoseksüell i k"in olumsuz etiketlenmesinde etki n olan diğer mit ise c insel olarak toplum düzenine aykırı davranı�ın uygunsuz ol­ masıdır. Geçmişte Araplar homoseksüell iği Accn� etkisine yük­ lemişlerdi ve günümüzde genellikle Batıdan kaynaklandığı dü­ şünülür. B u m antığa aykırı bir bakış açısıdır, çünkü önceden başka türlüydü. B atı toplumu utanmaz ve baştan ç ıkarıcı , sonunda toplum kaosuna sürükleyici olarak görülür. "Homoseksüellik", bu Batılı bo­ zulmayı, bu "şehvetin azgı n isyanı"nı temsil eder. Son olarak, . . homoseksüellik" ahlakın genel ihlali, gizlil i k per­ desinin arkasına saklanmayı bilinçli olarak ret etme ve dolayısıyla var olan sorun lar ve değerlere açı kca meydan okuma demektir. Lut' un hi­ kayesinde olduğu gibi. günüımizde ··homo�eksüellik" genel olarak şeytani davranışları n alameti konumuna gelm iştir. .. Homoseksüellik'•in kaos ve bozul maya neden olması ka\;.ınıl mazdır ve bu yüzden ''ho­ moseksüeller" anti -sosyal ve toplum d iuenine bir tehdit olarak de­ ğerlendirilirler. Ayatu l l ah Humeyni ..homoseksüeller''in kökünün ka­ z ın ması gerektiğini söy lemi�tir, çünkü on lar birer asalaktır ve "gunahkarlı ğın lekesi"ni büyüterek ulusu bozarlar. "Homoseksüellik" yalnızc a kendi içinde şeytani olarak görünmez. aynı zamanda kötü in­ sanları n gene l i n ı damgalamak için uygun bir eti ket sağlar. Geniş bir a L u ı ı H,;ercn bu açı klama, homoseksüelliğin çoğunlukla suçlanan tüm i ıı �a rı l ara ll) '.!Ulaııan bır etiket o l arak yay ıldığı iran 'da olanları des­ tt:lleıııekte; dı Ne yaptıkları nın bir öneıııi yoktur. anti-sosyal , do­ l �t v ı s ı y l a '.'.Ünahkar o l d u l l arı ıı ı bi l ınd Vl'.IL'rliydi. Bu yolla, örneğin, ' pol itik ' u ç l u l a r h : ı: b i r '. ,ı-.;al \ :ırg ı l aı ı ı a o l ınaksınn ı h raç eJilebildiler. Ü i c· l ! ı k k '!tl \ e n i · k lı ı ı \ tc· rn ı ı ı ,·ok :' Lk l u ulJuğu kri/. ıaınanlarında ,: t: fh· i ,,h ! ; ıı, ;uı b \ ' ; i u ;t!1 . : . . . ttı ıir 'ı.ti �ı l ıı ı J) <t eğ ı l i m gösterir ve bir za­ m .ııı l a r ı' • u l a n a n , , , p l u ı 1 '' l" ı ! ' .. ·-ı P . ı LI) ın : ı \ .ııı daı !"J : l i 'i l a r y asaklan ı r. 1 97 Bundan başka, pol itik , ekonomik ve sosyal karışıklık dönemlerinde yurtiçi rıdeki kaos konusunda sık sık yabancılar suçlanır. Fakat İran' da olanlar homoseksüel davranışa karşı . tüm İslam ül­ keleri nde var oları tipik tuvır değildir. B u . İran'da bile i stisna olarak kabul edi lebilir. ··Homoseksüell er"i n idam l arı aşırılıklara ve terörün kapsayıcı atmosferine neden olan aşırı tepkisel ve Batı karşıtı etkiler yüzünden. devrimci karmaşa ortamında gerçekleşti . Y i ne de, bu tür aşır ıl ı kların kaynağı büyük bir olasıl ı kl a tüm İslam ülkelerinde mev­ cut ve bu pasi f homoseksüel davranışa karşı olan ol umsuz tavı rdan kaynaklanır, Batıl ı ahlak anlayışı ret etmeyi genel ahlaksızlığı ce­ zalandırm ayla birleştirir. Bu yüzden "homoseksüellik" kabul edi l mez. Uygulamada, sürekli olmadığı ve kimseye zarar vermediği sürece ho­ moseksüel davranışa, genelde, hoşgörül ü davranılır. Bu hoşgörü ta­ nınmamış bir Arap şairin i n d i zelerinde dile getirilmiştir. "Oğlan ona baktığı zaman, selefim harekete geçti, ve o fısıldadı. 'Bu olağanüstü. Lütfen sevişmesini tatmama izin ver. ' Şöyle yanıtladım: "Bu tür bir davranış eleştirilir, asl ı nda birçok kişi bunu kanuna aykırı bul ur." Şöyle ded i : 'Ah, onlar; ah, onlar! Benimle her şey kanunidir.' Ve ret edemeyecek kadar kibardıın." LEZBiYENLIK Kadııı- kadına seks ( mıısohaqa) hemen hemen hiç bilinmeyen bir şeydir. İslam kanunları bunu evlil i k dı�ı i l i �ki. dolay ı sıyla zina ola­ rak değerlendirir. (tüm sonuçları nı açıklamıştı m). Yine de içe g ırme olayı gerçekleşmediğinden, ceza, teorik olarak, yüz kamçıyla sı­ nırlandırıl mıştır. Uygulam ada lezbiyen i l işki bütünüyle önemsiz kübul edi l i r �·imkü gene l l i kle tedbirli ) apılır. KAYNAKLAR Abdclwahab Bouhdiba, Se>...iılity in lslam, London, 1 98 5 . C . H . Bousquct, L 'etlıique sexııclle de / 'lslam, Paris: Maisonneuve, i 966 Madclaine Farah, Marriage mu: Sexuality in /slam: A Translatio11 , ı; , , Glıu::.za/i 's Book on the Etiqueıte of Marriage, Salt Lake City; Uni vcr, ı ı y rn U lah Press , 1 984. (j abri c � k Mandd . l \ iwnisdıe Erotik, Frib, ıurg: Liber, 1 98 3 . Basını F. MusalLı ı n . Se.ı ,ulll Socieı_v i11 lsla11:.· Birth Control he/vre ılıe Nı ­ neıeen tlı Cenıurr. ı 983. A L. al S a y y ı d �l ursol. Socıeı v cıml ılıe Sexes C A : Undcna. l 'J7'J. 111 .-fedieı·al lslwn. \1 al ı bu. MAN OF ASHES B İR FİLM İNCELEMESİ Jehoeda Sofer İLK FİLMİ için, Tunuslu yönetmen Nouri Bouzid, Arap filmlerinde ender görülen konular seçmiş: cinsellik, erkekli k ve görücü usulüyle evli l i k . 1 966-67 yıl ları nda Bouzid Tunus televizyonu i ç i n çalıştı ve Steven Spielberg ' i n Raiders of the Lost A rk filmi de dahil olmak üzere 1 5 filmde asistan yardı mcılığı yaptı . 1 986' da Cannes Film Fes­ tival i ' nde "Man of Ashes" çok büyük i lgi gördü ve 1 L Carthage Film Festival i ' nde 1 ödül aldı . En önemli Arap fil m i i lan edildi. 2 Film , Sfaks' ı n bir taşra kasabasında yaşayan genç bir tahta oy­ macısı, Hachemi (lmed Maalal ) ' n i n hikayesini anlatır. Olay ailesi ta­ rafından seç i len kızl a evlendiği gece geçer. Tören için her şey ha­ zırdır, Hachemi d ı şı nda. Sorunu geli n i fazla tanımaması deği l , s ı k ıntı veren anı l ardır: l O yaşında, Hachemi ve arkadaşı Farfat (Khaled Ksouri ) efendileri, m arangoz Ameur, tarafından tecavüze uğramıştır. Kadı nlar düğün için hazırlanır, erkekler kahvede otururlarken, Hacheıni geç mişi açı klığa kavuşturmak i ç i n Farfat' a kaçar. Düğün ipt<ıl ,·d ı l ıııelidir. Ailen i n ası l öge olduğu Arap toplumunda bu yal­ ıı ı J Hachem i ' ni n adı n ı değ i l , tüm ailenin şerefini sarsacak bir ·., ll l . 1 ; ,; 1 1 1 . 20 1 B üy ü k şehrin fırsatların ı hayal eden bir i sy an kar olan Farfat ba­ bası tarafından evden kovu l m uştur. Biri duvara l e keleyic i şu yazıy ı yazmıştır. "Farfat erkek deği ldir." Hachemi v e Farfat' ın b i r çocukluk arkadaşı, Azouez, onların erkeklikleriy l e i l g i l i şüpheler i n i d i le getirir. O n ları bir geneleve götürür, bu bir başlangıç, e v l i l i k gecesi için bir s ı ­ navdır. Hachemi ' y l e birlikte olan fahi şe ç o k ki bardır: Olayı ger­ çekleştirmekte hiçbir sorunu olmaz. B u, parl ak , hemen hemen tüysüz bir erkek i ç i n y u muşak görünüşlü, yakı ş ı k l ı genç adam için güven kazandırıcı , rahatlatıcı bir deneyimdir. Fakat Farfat, erkekliğini başka b i r yolla kanıtlaması gerekti ğ i n i hisseder. Duvardaki yazıdan kendini kurtarmalıdır. Aıneur' u bıçaklayarak ö ldürür. Film biterken onun poli s tarafından takip edi ldiğini ve bir trenle kaçtığını görürüz. Fil m i n diğer teması atadır. Bpuzid, Arap topl umunda babay la oğul arasındaki güçlü duygusal y ükü gösterir. Güç l ü baba figürü üç şek i l de karşım ı za ç ı kar: biyoloj i k baba ve aile rei s i ; Yahudi öğretmen ve mü­ zisyen Levy (bu kişi Hachemi için bi lgeliği temsi l eder); efendi ve te­ cavüzcü A meur. Filmdeki tek özgür kadın genelevin çarpıcı patronudur. B ouzid açı sından, o, geleneksel yaşamın olumlu yönünü s i mgeler, duru bir güze l l iği vardır fakat kes i n l i k l e geçm i şe aittir. Filmdeki hi�· k i mse "eşc i nsel olarak" n itelendiri lemez. Ho mose ksüe l l i k hi�· b i r şeki lde, aç ı kça tartışıl maz, fakat erkekler ara­ s ın d aki seks ve ma�·oluk fi l m i n ana k.onularıdır, aynı masumiyetin yok. ol uşu ve çocuk l u k l a yeti şk i n l i k arası ndaki telafi si _imkansız boş­ l uk gibi. Erkek ler arasındaki dostluk diğer bir önemli tema. Üç oglan arasındaki dostluk e v l i l ikle tehdit edi l ir: bu çocuk l uktaki boşluktur. Bu, fil mde Arapça b i r sözl e açıklan ır: ''Evl i l i k erkeğin geçın i ş i n ı gömer." Problemleriyle arkadaşları n ı n yardımı ol maksızı n yüzleşmeye zor l a n ı rlar. Bu toplumsal yüzlqtirnıenin meydana �· ı kardı ğı kül lerı rı b i r ada m ı d ı r. ./'dan of A shes Arap psikolojisi ve !:'eııı; ııesliıı hayal k. ı ı ı k. l ı k l arııı ı L' i ,: �ıları c i d d i bir atı l ı m . Arapça Film adı: Rilı essed .Yönetmen: N ouri Bouzid. Oyuncular: lmed 2 Maalal (Hachemi), Khalcd Ksouri, Habib Belhaldi, Wassila Shawki. Tunus, 1 986. 1 09 Dakika. Hedi Kh6l i l , Mati6re, memoirc et regard i n Societie No. 28 (4. 1 990) s . 2730. KATKIDA BULUNANLAR A ndreas Eppink, (1946) Amsterdam Ü n iversitesi nde psikoloj i da­ l ında doktora yaptı, antropoloji çalıştı , Fas ' ı n çalışma alanı i ç i nde ara-k ültürel i letişim kon}-lsunda uzmanlaştı ; Akdeniz ve Arap Kül­ türleri özel ilgi alanı oldu . B i rçok k itap ve makalenin yazarı . Psi­ koterapist olarak çalışmakta. Thijs Janssen, (1961) Kato l i k Nijmegen Üniversitesinde (Hol­ l anda) kültürel antropoloji çalıştı . Doktora tezi, Türkiye' deki ho­ moseksüel davranışın imajıyla ilgi l iydi. Badruddin Khan, Pakistanl ı bir eşcinsel erkek. Şu an Toronto ' <la yaşıyor. Gary. B. MacDonald, Fas, Suriye, Lübnan, Ürdün ve Arap Ya­ rımad as ındaki tüm ü lkelerde yaşadı ve çalıştı ( l 977- 1 984 ). 19841987 arası kendi kurduğu ve i l k yöneticisi olduğu AIDS Action Ço­ uncil için çalıştı. 1987' den beri Latin Amerika ve Asya Hü­ kümetlerine planladıkları ve uluslararası AIDS'ten korunma prog­ ramı nda yerine getirdi kleri destek ve idari katk ı y ı sağlamaktadır. Gianni De Martino, Güney İtalya' dan seslenmekte. Milano' da ya­ şıyor. Üç ayda bir yay ı n lanan "Mandala"nın kurucusu ve yöneticisi; " Mundo Beat"in yayın yardımcısı ve birçok yazın ı n ve Mo rocco Nord Africa" adl ı k itabı n katıl ı mcısı. George Lapussa<le ile birlikte Saggio Sulta France adlı kitabı y ayımlad ı (1980). Düzenl i olarak Magrep' i ziyaret eder. Mehmet Ümit Necef: (1952) Türkiye'de doğdu ve Kopenhag Üni­ " , versitesinde kültürel sosyoloji okudu. Türkiye, homoseksüel l i k ve kadın sorunlarında İslamın rol ü hakkında yazılar yazd ı . Charles Pellat, (1914) Cezayir'de doğdu. Bor<leaux Üni­ versitesi nde (Fransa) edebiyat okudu ve Cezayir'de doktora yaptı ve Ecole Nationale de Langues Orientales Vivantes (1951-56) ve Sor­ bonne ( 1956-78) ders verdi . Encvclopaedia of Islam 'ın yayıncılarından biridir ve Academie des Sciences d' oGtre-mer ve Academie des Ins­ criptions et Belle- lettres Liyesidir. Eserleri : Lllngue et Litera tıtre aru bes ( 1952) , f A m be Vivant ( 1952 ), Le Millieu hll\'rien et .'a fumıııuon de Cahiz (1953), Textes berberes ( 1 955) ve lbn 'llııı hurd ( 1 96 3 ) . '\ :c1 ' 204 demie des i nscriptions et belles- lettres ( 1 95 3 ) ve Acadernie francaise ( 1 953) ödüllerin i kazanmıştır. David Reed, şu an New York ' ta yaşayan (bir daha asla Tahran' a dönmeyen) kendi hesabına çalışan bir yazar. . Maarten Schild, Utrecht Üniversitesinde Tarih okudu.. Ana konusu Ortadoğunun çağdaş tarihi idi. Doktora tezi : Homosexual Behaviour and lslam in the Middle East ve ayrıca ayn ı konuda birçok makale yazmış ve konferans vermiştir. İngilizce The lrresisitible Beauty of B!Jys: Middle Eastern Attitudes About Boy-Love ve Encyclopedia of Homosexuality'de y ay ı nlanmış m akaleleri vardır. 205 { kutupyıldızı kitaplığı } 1012 Arno Schmitt, Jehoeda Sofer azınlıklar üzerine yapılan araştırmaların tam n m ış ve güveni l i r iki adıdır. Bu kitapta da, eşcinsellerin , henüz incelemeye alınmamış bir coğrafyada, m üslüman topluluklardaki konumlanm, derleme bir çalışmayla ele alıyorlar. Fas'tan Afganistan'a kadar uzanan kuşakta ama özellikle de A rap yanmadası, İran ve Türkiye ekseninde erkek eşc i nseUerin yaşam ları, karşı karşıya kaldıkları uygulamalar, resmi ya da töresel/toplumsal baskılar, yasalar karşısındaki durum ele alımyor. Konu, belli açılardan ülkemizde ''tabu" halinde tutulan bir olguyu toplumbilimsel açılardan ele alan ilk kaynak olması nedeniyle de önem taşıyor. Aym zamanda, sol düşünceni n , görüş menzili dışı nda bırakmayı alışkanl ı k haline getirdiği bir toplum kesimini ele aldığı ve sol bir yaklaşımla incelediği için de marj inal haklanyla i lerlemesi gereken, beklenen sola katkıda bulunuyor. En üzücü yamysa, bizi bu denli yakından ilgilendiren bir olguyu, Arapça, Farsça, Türkçe kaynaklardan önce Batı dillerine çevrilen ve sonra da Türkçeye aktanlan bir çalışmayla tammaya çalışmamız. U m ud u m uz, yerli ve yeni çalışmalara ön açabilmesi. ISBN 976 366 045 6 ı