SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİNİN HEKİM VE HASTA HAKLARINA ETKİSİ

AB’nin ortak bir sağlık politikası olmamasına karşın, son yıllarda halk sağlığı faaliyetlerini yoğunlaştırmış ve sağlık politikalarına önem vermiştir. AB’ye aday bir ülke olarak Türkiye sağlık alanında neler yapmaktadır ve insan haklarının sağlık alanındaki uzantısı olan hasta hakları nelerdir, gelişiminde neler olmuştur bu araştırmada bunlar incelenecektir. Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde hasta haklarının gelişimi, ikinci bölümde de Avrupa Birliği ile mevzuat uyumu boyutunda Türkiye’deki çalışmalar ve ulusal programdan bahsedilecektir. Anahtar Kelimeler: Avrupa Birliği, AB – Türkiye ilişkileri, Sağlık Politikası, Hasta Hakları

Sosyal Adalet için İnsan Hakları: Sosyal Haklar, TODAİE, 2014 içinde

ÖZET Sağlık iletişimi, hasta, hekim, sağlık çalışanı, sağlık kuruluşu ve bu süreci kapsayan, sınırlandırılması mümkün olmayan bir kavramdır. Günümüzde hasta ve hekim ilişkisinin önemi gittikçe artmaktadır. Hasta, hekimi ile kurduğu iletişimden memnun olduğunda, kendini tedaviye daha rahat açabilmektedir. Sağlıklı iletişim, hastanın sağlığında önemli rol oynamaktadır. Hekimin hastayı muayene ederken, tıbbi terminolojisi ile iletişim kurması dahi hastanın iletişimde zorluklar yaşamasına sebep olabilmektedir. Hekim açısından değerlendirildiğinde, hastasına yeteri kadar zaman ayıramaması dahilinde iletişimin kısıtlanması açısından sebebiyet vermektedir. Hastanın, tedavisi hakkında hekimi tarafından yeteri kadar bilgiye sahip olması gerekmektedir. Hasta, tedavisi hakkında yeteri kadar bilgiye sahip olmadığında, sosyal mecralardan veya başka yollardan hastalığı ile ilgili yanlış bilgiler edinebilmektedir. Bu durum hastanın sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Hasta ve hastalık kavramlarında, hasta hakları kavramı ortaya çıkmaktadır. Hasta hakları kavramı, hem hastanın haklarını, hem de hekimi koruma altına almaktadır. Hasta hakları kavramı, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi açısından önem taşımaktadır. Hekim tarafından, hastaya yapılan tedavi ile birlikte aralarında bir işbirliği doğmaktadır. Hasta ve Hekim arasında oluşan bu iş birliği, hastanın tedavisinde iyileşme sağlamayı amaçlamaktadır. Hekim, hastaya uyguladığı müdahaleler esnasında, tedavi hakkında gerekli bilgilendirmeleri yaparak, hasta hakları ve hasta rızası kapsamında, hastanın rızasını almaktadır. Hasta, kendi tedavisi ile ilgili karar verme ve tedaviden çekilme haklarına yasal açıdan sahiptir. Hekim ve hasta ilişkisinde, etkin ve sağlıklı iletişimin oluşabilmesi, hekimin hastayı dinleyebilmesi, hastanın hekime güvenmesi ve hekimin empati yeteneğini geliştirebilmesi ile birlikte sağlanabilmektedir. Empati, hekimlerin hastaya karşı kullanması gereken ve iletişimde pozitif bildirimler sağlayan bir kavramdır. Hasta ve hekim arasındaki ilişkide, hekim tarafından, hastaya onun dünyasından baktığı anlamını veren ve aralarındaki iletişimde önem arz eden bir kavramdır. Hastasına karşı, empati uygulayabilen bir hekim, hastayı tamamen algılayabildiğinden, hasta ile iletişimde başarılı olmaktadır. Hekimin hastayı dinlemesi ise, hastayla karşılaştığı andan itibaren, hastanın söylediklerini bütünüyle algılayabilmesi ile mümkün olabilmektedir. Bu çalışma sonuç olarak, hasta ve hekim ilişkisindeki olması gereken iletişimi ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Anahtar Kelimeler: sağlık iletişimi, hasta hekim ilişkisi, sağlıklı iletişim, hekim ve hasta iletişimi *İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Yüksek Lisans ABSTRACT 1

Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2010

Özet Hastanelerin toplumun gereksinim duyduğu sağlık hizmetlerini karşılamak amacıyla faaliyet gösteren emek-yoğun teknolojiye sahip bir organizasyon olduğu gözönüne alındığında belirlenen amaca ulaşmada, hastanenin başarısı ve başarısızlığı personeline bağlıdır. Hastanede görev yapan meslek gruplarının, hastane amaçları doğrultusunda güdülenmesini sağlamak için, beklentilerinin bilinmesi gerekir. Bu araştırmada, il merkezinde sağlık hizmeti faaliyetinde bulunan Denizli Devlet Hastanesinde görevli hemşirelerin, güdülenmesi ile ilgili etmenler belirlenmeye çalışılmıştır. Bağımsız değişkenler ve bağımlı değişkenlerin yer aldığı iki bölümden oluşan tanımlayıcı anket yöntemi uygulamasında elde edilen bulgulara göre, hemşirelerin daha çok para faktörüyle güdülendikleri, diğer faktörlerin güdülenmeyi etkilemede fazla etkili olmadıkları belirlenmiştir. Hastanelerde sağlık çalışanlarının güdülenmesi ile ilgili etmenler üzerinde düzenleme çalışmalarının yapılması konusunda bazı öneriler üzerinde durulmuştur. Abstract Professional groups who work in hospitals, to provide motivation for hospital purposes, expectations must be known. In this study, health care activities in the city center in Denizli State Hospital staff nurses in the study was to identify factors with reference to being motivated.that affect motivation. Independent variables and dependent variables, where the two-part descriptive survey method of application according to the findings of nurses more money they are motivated by factors, other factors affecting motivation in not more effective have been identified. Factors with being motivated of health workers in hospitals on the arrangements made in studies focused on some suggestions.

SAĞLIK VE TIBBA "HAK TEMELLİ" YAKLAŞIM, 2012

AMAÇ Sağlık ve sağlık hizmetleriyle ilgili kavramları "hasta / yararlanan açısından" bakmak, tanımlamak, "sağlık hakkı ve hasta hakları"nın temel unsurlarını gözden geçirmek. ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bu dersin sonunda öğrenciler: 1.İnsan haklarının sağlık alanı ve insan sağlığıyla bağlantılı boyutlarını tanımlayabilmeli. 2.Sağlık hizmetlerine hak temelli bakış açısının gereklerinin neler olduğunu açıklayabilmeli, 3.Sağlığın belirleyicilerini ve bunların etkisiyle oluşan sağlığı ve sağlıklılık halini "hak temelli yaklaşım"la açıklayabilmeli, 4.Mesleki faaliyetleri sırasında bu bakışın gereklerini nasıl yerine getirebileceğini kavrayabilmeli ve kendi davranış modelini geliştirebilmeli, 5.Sağlık hakkı ve hasta haklarının unsurlarını bilmeli ve uygulamadaki boyutlarını görebilmelidir. "Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi, Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi..." Kanuni Sultan Süleyman TANIM 1 "Herkesin yaşama ve kişi özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır." İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ (1948) Madde 25: Yaşamak yalnız soluk almak, kalbin çarpması, bedenin fizyolojik süreçlerinin işlemesi anlamına anlamına gelmez, "Sağlıklı Yaşama Hakkı" ile bütünlenir ve varolur. Dolayısıyla "Yaşama hakkı", 'kişinin fizik ve ruhsal bütünlüğünü koruyabilmesi, sürdürebilmesi, varlığının çeşitli etkilerle bozulmasına engel olabilmesi' biçiminde anlaşılmalıdır. Bu tanım aynı zaman "sağlıklı olma, sağlıklı kalma" hakkının da başka bir şekilde ifade edilmesidir. Her bireyin kendinde mevcut olan özellikler nedeniyle, bu hakkın hedefi herkes için farklı olmak kaydıyla "ulaşılabilecek en yüksek sağlık durumu (standardı)" olarak tanımlanmıştır. Yaşamın sürebilmesi için; insanın her anlamda; bireysel ve toplumsal yaşamıyla birlikte sağlıklı olması, insan organizmasının çevresi ve ilişkileri içinde bütünüyle ahenkli ve düzenli bir şekilde işlemesi gereklidir. Dolayısıyla sağlığın korunmadığı, sağlığı sağlayan koşulların ve olanakların bulunmadığı bir ortamda yaşam hakkının bulunduğu savunulamayacaktır. Böylelikle yaşama hakkı ona sıkı sıkıya bağlı başka bir hakkı ortaya çıkarmaktadır. Bu da "sağlık hakkı"dır. Sağlık hakkı temel hak olan "yaşama hakkı"nın zorunlu bir tamamlayıcısı olarak sağlık ve sağlıklılık halinin devamı anlamında birinci kuşak haklarla iç içe geçmiş 1

Öz Sağlık hizmeti sunumunun kamusal mal niteliğinde olmasından dolayı kamunun sağlık hizmeti sunumunda var olmaması mümkün değildir. Ancak son yıllarda kamu harcamalarının artış göstermesi sağlık hizmeti sunumunda yeni arayışlar içerisine girilmesine neden olmuştur. Kamu-özel işbirlikleri ve sağlıkta özelleştirme politikaları ile birlikte özel sektörün sağlık hizmeti sunumunda yer alması sağlanmıştır. Türkiye'de sağlıkta özelleştirme kavramı herhangi bir mülkiyetin özel sektöre devri şeklinde gerçekleşmeyi özel sektörün teşviki anlamına gelmektedir. Bu nedenle sağlıkta özelleştirme kavramı yerine sağlıkta özelleşme kavramı kullanılması daha doğru olacaktır. Çalışmada çeşitli göstergeler ışığında kamu ve özel sektörler tarafından sağlık hizmetinin sunulması karşılaştırılmıştır. Ayrıca Türkiye ile bazı yabancı ülkelerin sağlık göstergeleri karşılaştırılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Sağlık, sağlıkta özelleştirme, sağlıkta etkinlik GİRİŞ Özellikle 1980'li yıllardan itibaren dünya genelinde yaygın bir şekilde görülen özelleştirme uygulamaları Türkiye'de de kendine farklı alanlarda yer bulmuştur. Sağlık sektörü de bunlardan biri olmakla birlikte sağlıkta özelleştirme kavramı özellikle Türkiye açısından özel sektörün teşvik edilmesi ve kamu kesiminin payının azalmasını ifade etmektedir. Ancak kullanılan bu kavramın sağlıkta özelleştirme değil de sağlıkta özelleşme olması daha doğru olacaktır. Çalışmada öncelikle özelleştirme kavramı ele alınacak, sağlık hizmetine ilişkin açıklamalara yer verilerek sağlık alanında özelleştirme incelenecektir. Son olarak bazı yabancı ülkelerin sağlık sistemleri ve karşılaştırmalı olarak sağlık göstergeleri analiz edilecektir. I. SAĞLIK HİZMETİ SUNUMU VE ETKİNLİK Bireylerin ve buna bağlı olarak toplumların sağlıklı olabilmeleri ve bunun sürekliliğinin sağlanabilmesi için sağlık hizmetlerinin üretilmesi büyük önem arz etmektedir. Sağlık hizmetleri, toplumların gelişmişlik düzeylerine göre gelişme göstermekte, toplumların sağlık ve hastalık konusuna bakışlarına, kültürel algılarına ve sosyal yaşantılarına göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle sağlık hizmetlerin kapsamı ve çeşitliliği farlılık göstermektedir. Günümüzde bilimsel kriterlere göre yönlendirilen, tanı ve tedavi süreçlerini kapsayan batı tipi sağlık hizmetleri yaygın olmakla birlikte şifacılık, bitkisel ve metafizik kürler * Arş.Gör. Gazi Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü.