Cjournal 1

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 17

trSwf (1)

Ed0k ifbm/ 2003?

uGejf rLepfta&;awmfykH *sme,f


xkwaf 0jcif;trSm
ppfESifh+idrf;csrf;a&;jy\emu urBm}uD;udk
v$rf;cHae+yD? vdkvm;onfjzpfap rvdkvm;onfjzpfap
Armjynfu urBmhjzpfpOf}uD;twGif;wGif
wenf;enf;ywfoufae&onf?
rdrd.yx0Dtaetxm;u olrsm;ESifhrwl?
a&SmifIvGwfonfhtaetxm; r[kwf?
rdrdu ppfudkzefwD;Edkifolrsm;
r[kwfaomfvnf; ppf.eif;acsjcif;udkum; cH&Edkifonf?
udk,fh=urRmudk,f rzefwD;Edkifwkef;u ppfteif; 2 cgjyef
cH&zl;wmudk rarhoifh? *syefueif;vdkuf/ t*Fvdyf/
tar&duef/ wkwfu eif;vdkufjzifh
zGwfzGwfa=ucJh&onf?
,ckw}udrf teif;cH&v#ifum; rdrdudk,fwdkif.
tajrmftjrifrhJr_a=umifhom jzpfvdrfhrnf? war#mfwac:
r=unfhbJ rsufarG;wqHk;om =unfhwwfaoma=umifh
jzpfvdrfhrnf? olrsm;udk vJ$csI r&Edkifyg?
urBmhtcif;tusif;opf (New World
Order) twnfwus rjzpfao;or# urBm}uD;onf
ppftE W&m,fudk vG,fxm;&ygvdrfhrnf?
ArmjynfEdkifiHa&;onfvnf; wnf+idrfzdk@ rvG,fyg?
Todk@aom tajctaewGif Auy .
avhvmoHk;oyfcsufESifh oabmxm;tjrifwdk@udk
wifjy&ef vdkvmygonf? uGefjrLepfta&;awmfyHk
*sme,fonf 'Drdkua&pDa&; - +idrf;csrf;a&;ESifhwnf+idrfa&;
- trsdK;om;nD!Gwfa&; - zGH@z;wdk;wufa&;wdk@twGuf
xkwfa0jcif; jzpfyga=umif;?
pmwnf;tzGJ@

&JabmfocifA[de;f od@k wdik w


f rf;csuf
&JabmfA[def;cifAsm;&JabmfA[def;[m wHwm;OD;rSmarG;/ rE Wav;rSm}uD;/
&efukefrSm EdkifiHa&;vkyfcJhol jzpfayr,fh &JabmfA[def;udk wjynf
vH;k u ydik w
f ,fqw
kd m u|eaf wmfoyd gw,f? 'gayrJh tcku|eaf wmfh
ywf0ef;usif/ rE Wav;eJ@ wHwm;OD;wdk@rSm awG@ae&wJh pdwf
rcsrf;omzG,f&m tcsif;t&mawGudk wdkifwnfp&m &Jabmf
A[def;rSwyg; wjcm;rjrifvdk@ wdkifwnfvdkufygw,f? oufSd
yk*~dKvfrsm;udk wdkifwnfvdk@uvnf; olwdk@'kuQa&mufoGm;rSm
aocsmaevdk@yg cifAsm;?
p&r,fq&kd if rE aW v;taS@buf/ atmifyifv,fuyJ
pyg&ap? ta=umif;u yk*aH cwfuwnf;u Scd w
hJ hJ atmifyifv,f
uefe@J wjcm;tif;awG/ acsmif;awGukd ta=umif;y+y;D rif;wke;f rif;
u &wemyHk rif;aejynf&J@ wnfae&mudk aG;jc,fcJhwmrdk@yg?
&JabmfA[def;wdk@ rdbrsm;vufxufwkef;u atmifyifv,f
uef}uD;[m =umyef;awGeJ@ a&awGu wazG;azG;/ 0rf;yJ[oFm/
ud;=umawG wkef;kef;SdcJhwmudk &JabmfA[def; odygw,f?
tJ'Daemuf t*FvdyfawGu uefxJua&awGudk azmufxkwf/
v,fawGvkyf+yD; olwdk@t*FvdyfvlrsdK;awGudk cJGay;cJhwm &Jabmf
A[de;f aumif;aumif;odygw,f? 'gawGujkd rif+yD; em=unf;SmwJh
eef;awmfaS@q&mwifu ol@&@J atmifyifv,focD si;f rSm atmif
yifv,f - wu,fawm tppfuJhodk@/ tckawmh v,faum
jzpfvdk@rdk@/ aumif;zdk@G,faomacwfudk txl;ojzifh ar#mfrd
w,fvd@k wrf;wrf;ww a&;cJyh gw,f? tck tJ'aD tmifyifv,f
wa=umrSm tajymif;tvJopfawG awG@ae&jyefyg+yD? rE Wav;
arrd@ um;vrf;wav#muf atmifyifv,fuae taS@
qufoGm;&if pdrf;ndk@aewJh o&ufyif}uD;awGudk &JabmfA[def;
rSwrf rd mS ayg?h tck tJ't
D yif}uD;awG enf;oGm;+yD? vrf;cs@J z@kd q+kd yD;
vrf;wzufwcsufu tyifawGudk ckwfz,fypfvdkuf=uw,f?
urBmrSm olwumawGu tpdrf;a&mifywf0ef;usifawG
wnfaqmufae=ucsed rf mS rE aW v;rSm udv
k ekd pD epf'%fe@J urBmppf
'%fudk jzwfoef;+yD; usefaewJh SdpkrJhpk tpdrf;a&mifuGufawG
ae@cif;a=umifawmif aysmufqHk;ukefae&ygw,f? tJ'DvdkyJ

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
vrf;wdk;csJ@vdk@qdk+yD; aysmufuG,f&wJh opfyif}uD;awGxJrSm usHK;
taemufbufeJ@ ajrmufbufu opfyifawGvJ ygwmaygh?
e*dkurS zHkxl yltdkuf vdk@ emrnf}uD;wJh rE Wav;[m
yloxufylvdk@om vmaeygw,f &JabmfA[def; cifAsm;?
aemuf + yD ; rd @ r+id r f ; &J @ vl c |ef v l a umif ; oD c sif ;
tpcsD&mrSm pdwfv_yfSm;zG,f&m =um;&wJh _rqHk;awmhonf/
pdr;f vJv
h hJ ESppf Of/ v,fuiG ;f awGu war#mw
f ac: pdak jyvGif qdw
k hJ
jrifuiG ;f awGvJ aysmufu,
G af ejyefw,f? atmifyifv,fuefukd
wnfwJh rif;Sifapm[m [dkwkef;u xGefwHk;ylwufvdk@ac:wJh
tckAv
kd w
f ufuek ;f rSm aecJw
h myg? tck tJ'aD e&mrSm pdr;f nd@k aewJh
v,fuGif;awG rSdawmhbl;? rd@opfawGwJh? pufr_xGef;um;
vmvdk@ v,f,mu pufr_udk ae&may;&wmqdk&if usaemfwdk@
0rf;awmifomygao;w,f? 'gayrJh tck[mu rd@xu
J rE aW v;
om; ppfppfawG rd@jyifudk vGifhxGufvm=uwm? tdrfhSifawG
tdrfhjyifa&mufukef=uwJh tjzpfrdk@ toJemwmygcifAsm;? tJ'D
vlopfawG[m rE Wav;&J@ aumif;rGefwJhtpOftvmawGudk
odvnf;rod/ wefzdk;vnf; rxm;=uawmh udk,fhrd@udk,f
yg;uGufom;vuf tyfxm;+yD; vufydkuf=unfhae&ovdk jzpfae
ygw,f?f
&JabmfA[def;wdk@vufxufu rE Wav;rd@udkvmwJh
vlwa,muf[m aps;csdKawmfudk ra&mufzl;&if rE Wav;udk
ra&mufzl;bl;vdk@ tqdkSdordk@vm;? tJ'D aps;csdKawmf}uD;xJrSmyJ
&JabmfA[def;&J@rdcifeJ@ ta':rsm;vnf; atHkqdkwJh qefwef;rSm
qefqdkif}uD;zGifh+yD; qefa&mif;cJhwmav/ tck tJ'Daps;csdK}uD;
rSad wmhb;l cifAs? wu,fukd rSad wmhb;l ? u|eaf wmfw@kd i,fi,f
wkef;u aps;csdKawmf}uD; ajymif;oGm;+yD/ SmrawG@awmhbl;
qdkwm vlwa,muf rtlrvnfEdkifwmudk oa&mfwJh [mo
pum;&,f? tm;vHk;&J@ pdwfxJrSm aps;csdKawmf}uD;[m b,fvdkrS
raysmufu,
G Ef ikd b
f ;l / urBmwnfr,fv@kd yJ pGaJ e=uwm? tckawmh
aps;csdKawmf}uD; wu,faysmufoGm;+yDAsm? aps;csdK,Ofaus;r_vJ
aysmufuG,foGm;+yD?
rif ; wk e f ; rif ; u &wemyH k v d k @ b,f v d k y J emrnf
vSvSav; ay;cJhayr,fh vlawG +rdef+rdefSufSufac:aewJh
rE Wav;qdkwJh tac:ta0:[m rE Wav;awmifawmfudk tpGJy
ac:=uwmyg? 'DawmifawmfrSm &aoh}uD;OD;cE WDeJ@ tv@Sif
awG&@J aumif;r_e@J bk&m;awG/ wefaqmif;awG ay:vm+yD; _r+iD;wJh
awmifwawmif jzpfvmcJhw,f? tJ'Dawmifay:rSmrS bk&m;zl;
awG/ w&m;xdik o
f al wGe@J / aemuf+yD; apmif;wef;awGrmS aps;onf
awGeJ@? tck tJ'gawG b,fvdkjzpfukefyvJ? &JabmfA[def;
awG;awmifawG;zl;rSm r[kwb
f ;l ? ppftpd;k &u ppfa&;t& tcsed f

Ed0k ifbm/ 2003


raG;tajrmufqGJwifvdk@&atmif awmifay:udk um;vrf;awG
twufwvrf;/ tqif;wvrf; azmufvdkufwmrdk@ apmif;wef;
awG uef;ukefw,f? olawmfoljrwfawG atmif;w,fqdkwJh
awmif a y:rS m t&uf a opma&mif ; wmvJ S d / raumif ; wJ h
rdef;rawG ac:vmaysmfyg;wmvJ Sdvmw,f?
rE Wav;eJ@ oHCm/ oHCmeJ@ rE Wav;/ ordkif;rSma&m/
vufawG@rSmyg b,fvdkrScGJr&wJh taumiftxnfESpfckyg?
oHCmawmfrsm;[m 'Dr@d om;awGe@J at;twl yltr# ppfuv
kd nf;
jzwf/ uyfab;awGuv
kd nf; ausm/f rw&m;r_awGuv
kd nf; &ifqikd f
cJh=uwmyg? rE Wav;&J@ EdkifiHa&;v_yfSm;r_wdkif;/ 'ghtjyif *syef
awmfvSefa&;vdk udpP}uD;awGrSmvnf; oHCmawmfawG[m
wum - wumrawGe@J twlqifEcJ$ =hJ uwm wjynfv;kH todyg?
tck a wmh ppf t pd k ; &[m omoemawmf x J u d k ol w d k @ &J @
axmufvrS ;f a&;awG ouFe;f ta&cH+yD; 0ifcikd ;f / oHCmawmfawG
udk vlxu
k t=unf!ykd suaf tmifvyk /f oHCmawmfcsi;f aoG;cG/J
bmoma&; t"duk%f;awGtxd zefwD;aeygw,f? t*Fvdyf
udkvdkeDtpdk;&awmif rvkyf0HhwJhudpPyg?
tckawmh rE aW v;ol rE aW v;om;awG&@J acgi;f xJrmS
ppftpdk;&[m igwdk@&J@EdkifiHa&; Edk;=um;r_a=umifh igwdk@rd@udk wrif
ESrd af e/ zsuq
f ;D aew,fv@kd tawG;0ifae=uw,f? u|eaf wmfawmh
'g[m rvGefbl; xifygw,fcifAsm;?
pyfrv
d @kd &JabmfA[de;f &J@Zmwd wHwm;OD;rSmawmh tck
Edik if w
H umhpcH sed rf D av,mOfysu
H iG ;f }uD;wck Sad eyg+yD? ArmjynfrmS
taumif;qH;k yJ? wckyJ ajymp&mSw
d ,f? tJ'rD mS b,fav,mOfysH
rS rqdkufbl;/ rwufbl;cifAs? uGif;aqmufwJh uHxdkufawGyJ
yGomG ;=uwm? bmyJajymajym wHwm;OD;rSm wu,f*%
k ,
f pl &m
aumif;wJh udpw
P ck Sw
d ,f? tJ'gu 1990 ckEpS f aG;aumufyrJG mS
rd@vlxk[m trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu udk,fpm;vS,f
awGudk rJtjywftowf xnfhvdkuf=uwmyJ? cGifu|wfEdkifwJh
rd@awGxu
J wrd@ayg?h 'gayrJh tJ't
D rwfawG uG,v
f eG u
f ek =f u+yD?
jynfo@l v$waf wmfqw
kd muawmh a$jynf}uD; reD;ao;bJ jzpfae
ygao;w,fcifAsm;?
'gayrJh &JabmfA[def;pdwfcsygcifAsm;? rE Wav;[m
t*Fvdyfudkqef@usifwkef;u tmZmenf 17 OD;tuscH+yD; wdkufyGJ
0ifcJhovdk tckvnf; wdkufyGJ0ifaeygw,f? Spfav;vHk;wkef;
uvnf; wrd@vHk; aoewfoH wajzmufajzmuf =um;ae&wJh
t=um;u wdkufyGJ0ifcJhw,f tJ'Dvdk *k%fajymifwJh tpOftvm
udk qufxdef;odrf;oGm;rSmom jzpfygw,fcifAsm;? ?

3 odk@

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

Ed0k ifbm/ 2003

ppftyk pf ak rG;onfh olaX;rsm;


ppftkyfpkrsm;twGuf olaX;arG;zdk@ odyfvG,fonf?
EdkifiHawmfppfwyf}uD; wckvHk;udk tkyfpD;xm;olrsm;jzpfHkru
EdkifiHa&;tm%myg odrf;,lxm;olrsm;jzpfI vG,fonf?
*syefppfwyfudk ypPnf;oGif;&aom qyfyvdkif;
(supply) orm; olaX;jzpfonf? t*Fvdyfppfwyfudk ypPnf;
oGif;&onfh uefxdkuf (contract) orm; olaX;jzpfonf?
tpdk;&rD;&xm;Xmeodk@ ZvDzm; (sleeper) wHk;oGif;&ol olaX;
jzpfonf? 'gu EdkifiHwumESifhcsDonfh dkufpm;olaX;jzpfenf;?
ArmjynfwGifum; EdkifiHwumhenf;omru jrefrmh
enf;jrefrmh[ef olaX;jzpfenf;vnf; &So
d nf? umuG,af &;Adv
k rf S
ukau,folaX;jzpfenf; - vufeufcsu olaX;jzpfonfhenf;
wdk@ &Sdonf?
umuG , f a &;Ad k v f o l a X;? aAG a qmf O D ; ol a X;jzpf o l r S m
avmfppf[ef? olu udk;uef@apmfbGm; umuG,fa&;wyfrS
Ad k v f u av;? aemuf vm;d _ ; wyf r [mu arG ; xm;onf h
umuG,fa&; jzpfvmonf? xdktcgup+yD; jzwfvrf;olaX;
jzpfonfhtuGuf eif;rdonf? xl;xl;qef;qef; r[kwf? bdef;cs
vdkifpif&jcif; jzpfonf? udk;uef@umuG,fa&;wOD;tzdk@ bdef;cs
onfhynmudk wul;wuef@oifaep&m rvdk? arG;uwnf;u
ygvmonfyh nm jzpfonf? tpd;k &wyfr[mu vdik pf ifcsay;awmh
xdkif;odk@ bdef;vrf;yGifhawmhonf? xdkif;ppfwyf/ ykvdyfwyf
Ad k v f c sKyf r sm;uvnf ; CIA vuf r S w f & Ed k i f i H w um
bd e f ; uk e f o nf r sm; jzpf a eojzif h avmf p pf [ ef w a,muf
a&$ c if ; xm;onf h v rf ; ay: csuf c sif ; a&muf o G m ;onf ?
Adkvfatmif}uD;tr;yonfh qdk&S,fvpfwnf+rJ ppfAdkvfrsm;.
aus;Zl;a=umifh avmfppf[ef olaX;jzpf.?

ocifjrifah wmh u|ew


f ifq
h o
kd vdk qd&k ,
S v
f pfppfAv
kd }f u;D
rsm; tdraf pmifh (tdraf pmift
h pd;k &) vky&f aomtcg avmfppf[ef
wa,muf vm;d;_ pm;usurf aS e+yD; &efuek w
f uf pGmawmhonf?
&ef u k e f a &muf a wmh tjrif u s,f v monf ?
aumif;a&mif;aumif;0,f pD;yGm;a&;orm;. tjrifus,fjcif;
r[kwf? bdef;csol. tjrifus,fjcif; jzpf.?
(1) bdef;csp&m xdkif;om&Sdwm r[kwfqdkwm odvm
onf?
(2) uyfp&mu vm;_d;uwyfrif; (wyfr[mr;) eJ@
&efukefu Adkvfatif}uD;om &Sdwmr[kwfqdkwm odvmonf?
od@k jzifh ae0if;ppftyk pf u
k kd uyfro
d nf? yifv,frw
S qifh
EkdifiHwumokd@ bdef;vrf; aygufonf?
avmfppf[efonf umuG,fa&;Adkvfjzpfpu udk;uef@
apmfbGm;udk umuG,fzdk@yJ odonf? ppftkyfpkESifh aygif;rdrS Auy
&efrS umuG,fa&;om txGwftxdyfjzpfrSef; odoGm;onf?
a&$vrf;}u;D om ayguo
f nfr[kw?f a&$wiG ;f }u;D yg awG@omG ;onf?
Todk@jzifh avmfppf[ef ppftkyfpkwdkif;ESifh aygif;rd
oGm;onf? om;pOfajr;quf pm;aygufyGifhum at;&Sm;a0gvf
(Asia World) awGbmawGjzpfum vkyfief;aygif;pHk udkifawmh
onf? Adv
k af tmif}u;D xkwjf yefonfh pmwapmifwiG f avmfppf[ef
om; xGef;jrifhEdkiftm; ol@pD;yGm;a&;udk taoowfoltjzpf
pGyfpGJxm;wm awG@&onf? EdkifiHa&;taoowfwmuawmh
Auy U/G (u|wf) awGy[
J k tar&duefxGufajymonf?
EdkifiHa&; pD;yGm;a&; aooGm;ayr,fh Adkvfatmif}uD;
+idrfraeyg? jynfytoHv$ifhXme wcku AsL; aomtcg
a':atmifqef;pk=unfukd &efvyk o
f mG ;onf? ol@xuftouf}u;D

2 rS
(pmuif;)? OD;bazeJ@ vuf,mqdk&S,fvpfwdk@tuuf e,fcs@J e@J aphpyfoGm;vdk@ &JabmfA[def; rjrifcsifavmufatmif pdwfem
oGm;wJh Adv
k af tmifqef;wa,mufawmh e,fcs@J vufyg;ap vufcsuef @J usq;kH ygw,f? t*Fvyd ef ,fcs@J tpd;k &ud,
k w
f ikd u
f ay:vpDcs+yD;
vkyf}uHwm r[kwfygbl;? Adkvfatmifqef;udk u;ay;rowfvdkuf&bJ tm%mv$aJ y;vdkuf&wmudk rauseyfwhJ e,fcs@J a=u;pm;eJ@
e,fcs@J tvdkawmf&daygif;+yD; vkyf}uHvdkufwmyg? a&wdrfepfwmyg? &JabmfA[def; r&SdwhJaemuf &Spfvjynfhzdk@ - w&ufavsmhrSmyg?
tck ol@orD;u 'Drdkua&pDtzGJ@csKyfudk acgif;aqmifaeygw,f? Adkvfatmifqef;wnfaxmifcJhwJh wyfrawmf eJ@ wzufpD
jzpfaeygw,f? olwdk@ tm%mvGefqyGJ GJ vkyfae=uygw,f? tm%mv$rJ ay;csifwhJ wyfrawmf xJu *dk%f;wck u 'Dy,
J if;
rSm vkyf}uHwm r=umcifuyJ cHvdkuf&ygao;w,f? uH}uD;vdk@ vGwfoGm;ygw,f? tckawmh trsdK;om; nDvmcH qdkwmudk tJ'D
vkyf}uHa&;*dk%f; &J@ tvdkusvkyfzdk@ jyifaejyefyg+yD? trsdK;om;nDvmcH rSm olwdk@jzpfcsifovdk jzpfrvm&ifxyf+yD; vkyf}uHcH&udef;
jrifaeygw,f cifAsm;?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
0g}uD;olrsm;u etzudk 0dkif;tjypfwif aecsdefwGif olu etz
udk ppftkyfpk 0HomEk0g' jzifh umuG,fay;onf?
wu,f x l ; wJ h xl ; a&mif ; 0,f a &;? Ad k v f a tmif } uD ; u
umuG,fa&;olaX;om arG;onfr[kwf? ol@nD OD;atmifav;
udkvnf; olaX;jzpfatmif arG;onf? olESifheD;pyfonfh a':xl;.
xl;a&mif;0,fa&;vkyif ef; udv
k nf; arG;cJo
h nf? ol@nu
D yxp
tpdk;&acwfwGif pD;yGm;a&;tr_jzpf+yD; ywfoGm;onf? a':xl;u
ywfroGm;? rqv acwfwGif a':xl;ESifh atmif}uD; w&m;
wabmifjzpfwm =um;&onf? a':xl;bufu EdkifyHkay:onf?
ae0if;ppftkyfpkudk uyfrdoGm;yHkay:onf/ ,ckawmh etz udkyg
uyfrd+yD? a':xl;.om;ruf OD;awZqdkwm ay:vmonf?
Adkvfoef;a&$. vuf&if;vl[k ajym=uonf?
Adkvfcif!Gef@om; &JEdkif0if;xkwfonfh r*~Zif;wGif
xl;a&mif;0,fa&; vkyif ef; ta=umif; a&;xm;wm awG@vu
kd f
&onf? avwyfrawmfudk k&Sm;vkyf &[wf,mOf oGif;&onfh
uefxdu
k v
f yk if ef; vkyaf eonf[k od&onf? tpd;k &csi;f qufqH
aeygvsuf yk*v
~ u
d udk uefxdu
k af y;wm wu,fx;l ygayonf?
vufeufcsolaX;? vufeufcsolrsm;udk olaumif;yonfh
ay:vpDrmS 1948 ckEpS u
f wnf;u &So
d nf? &mxl;&mcH ay;onfh
enf;/ pm;aygupf m;vrf; zGiahf y;onfeh nf;/ Edik if aH &;tqifah e&m
ay;onfh enf;wdk@ &Sdonf? aemufydkif;a&mufaomtcg tkyfpk
vdkuf vufeufcsoludk pD;yGm;a&;t& olaX;jzpfatmif vkyfay;
onf? 1955 aemufydkif;wGif jzpfonf? vufeufcsrsm;twGuf
trawmfa=u; [lI wDxiG o
f nf? wyfom;/ wyf=uyf/ wyfr; /
wdkufe,f/ r@e,f/ cdkif/ wdkif;/ A[dk tqifhqifhowfrSwf+yD;
trawmfa=u;rsm; tqifhtvdkuf xkwfay; onf?
xk w f a y;onf h trawmf a =u;ud k tjynf h t 0
vufeufcsrsm; r&yg? qdk&S,fvpfAdkvfrsm;u jzwfpm;onf?
usefwmudk vufeufcsacgif;aqmifudk wpkwaygif;wnf;
ay;onf? vufeufcsacgif;aqmifu atmufajcodk@ cGJray;
awmhbJ ukr`%Dt&if;tESD;[lI vkyfypfonf? roHk;vHk; ukr`%D
qdkwm ay:vmonf? tdrfapmifhtpdk;&acwfjzpfI ukr`%D
axmif&wm vG,fonf? vkyfief;aygif;pHkvkyfzdk@ vdkifpif&onf?
oabFmydk@aqmifa&;ukr`%D cGJaxmifonf? oabFmpkwf}uD;
wpD;udk aiGawGtrsm;}uD;ay; 0,fonf? yxrqHk; ajy;qGo
J nfh
c&D;wGifyif ausmufaqmifudk wrifwdkuf+yD; ESpfypfvdkufonf?
vkyfief;OD;pD;olu olaX;jzpfoGm;onf?
opf p uf } uD ; ud k rwef w qaps; ay;+yD ; 0,f u m
opfpufaxmifonf? opfawG 0,fonf? +yD;awmh wrifr;D wdu
k f
zsufqD;ypfvdkufonf? OD;pD;ol olaX;jzpfonf? Todk@jzifh

Ed0k ifbm/ 2003


roHk;vHk; ukr`%D tH_;jyum Zmwfodrf;oGm;onf? tdrfapmifh
tpdk;&acwfjzpfI Adkvfatmif}uD;wdk@ tm%mxufwkef;jzpfI
jy\emray:yg? wdkif;jynfaiGudk tpdk;&AdkvfESifh vufeufcs
aygif;pm;vdkuf=uonf?
odk@aomf yxp tpdk;& ay:aomtcg trawmfa=u;
au; jyefawmif;onf? Adv
k af tmif}u;D wd@k rsuv
f ;kH jyL;awmhonf?
roHk;vHk;ukr`%D}uD;. OuUX}uD; oHr%darmifarmif uvnf;
bdk;awmf udk;uG,fol/ wap>ol&JawGudk u|wfapvGwfapol/
vloal wmfa,mifa,mif jzpfaeonf? tr_ppfvmv#if ol@tae
ESifh wu,fvufcH&&Sdaom pm&if;udk zGifhajym&awmhrnf?
Adkvfatmif}uD;wdk@ jzwfpm;vyfpm; vkyfxm;wm ay:awmhrnf?
odk@aomf 1962 tm%modrf;yGu
J u,fvdkufonf?
vufeufcs trawmfa=u; au;rsm;udk tpdk;&u av#mfypf
vdkufonf?
olaX;jzpfenf;tm;vHk; a&mar$vdkufonfh e0w - etz enf;?
umuG,fa&;rS olaX;jzpfenf;/ vufeufcsrS olaX;jzpfenf;/
uefxdkufolaX;/ vdkifpif& olaX;jzpfenf;? Tenf;tm;vHk;udk
e0wetz u a&mar$ay;vdkufonf?
,ck a cwf w G i f & S d a eonf h emrnf } uD ; uk r ` % D } uD ;
trsm;tjym;rSm a&mar$xm;onfhenf;udk vkyfae=ujcif;
jzpfonf? uefxdkuf,lum wdkufaqmuf/ wHwm;wnf/ pufHk
wnfvyk w
f mvnf; olw@kd ? rl;,pfaiG c0gcsay;onfh b%fvyk if ef;
vkyfwmvnf; olwdk@? vdkifpifolaX;}uD; vrf;azmuf tcGef
aumufwmvnf; olw@kd ? qefqD a&mif;0,f a&; vkyw
f mvnf;
olwdk@? ydk@aqmifa&; vkyfwm/ {uaxmifcsD pdkufysdK;a&;vkyfwm
vnf; olwdk@? ppfAdkvf - vufeufcs - bdef;orm; - uefxdkuf
vdkifpif&wdk@. r[m rdwftzG@J }uD; zG@J +yD;=u+yD?
ygvDrefacwftpdk;& 'grsdK;vkyfvdk@ r&? twdkuftcHu
a0zefrnf? owif;pmu a&;rnf? r*~Zif;*sme,fu oa&mfrnf?
awmwGif;u zGifhcsrnf? olwdk@tm%m& twGif;wGifyif uG=J u
+yJ=uvdrrhf nf?
tdrfapmifhtpdk;&uvnf; vkyfr&? tar&duefudk
rScD w
kd mavmufyJ vkyEf ikd o
f nf? vuf0u
J kd udu
k ;kd u|e;f yd@k Eikd o
f nf?
jynfwGif;ppf tywfwdkufEdkifonf? 'ghxuf ydkrvkyf0Hh?
1962 tm%modr;f tpd;k &vnf; vkycf si&f m vkyrf &?
twkta,mif qdk&S,fvpf awmfvSefa&;tvH xlxm;&onf?
jynfol@ aumifpD/ jynfol@ tvkyform;/ v,form;/ vli,f
vkyaf e&onf? tdraf pmifah cwfu =urf;cJ&h rf;cJh vkycf o
hJ r#twGuf
tmywfajz ae&onf?

5 od@k

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

Ed0k ifbm/ 2003

tD&wfppfy.
JG urBmywfjzpfpOf
(1)
tD&wfppfyGJ +yD;+yD[k bk&Sfu a=unmonf? av,mOfwif
oabFm}uD; vifuGef;ay:wGif avol&J ,leDazmif;0wfum
a=unmoGm;jcif; jzpfonf? vmbfjrifonfh pD;yGm;a&; urBm
tES@H jzef@a&;orm;u bk&.
fS avol&J 0wfpjkH zifyh u
kH kdf tkyv
f yk +f yD;
urBmod@k jzef@onf? uav;awGupm;zd@k tkyw
f kyf wd;k oGm;jcif;
jzpfI udpPr&Sd?
udpP&Sdwmu tD&wfppfyGJ tustqHk;&yfroGm;wm
jzpf.? owfyGjJ zwfyGu
J urBmywfaeonf? t*FvefwGif vldk;
vlajzmifh ody`Hynm&Sif a';Apfu,fvD ol@aoG;a=um oljzwf+yD;
aoa=umif;}uHoGm;onf? emusifr_oufomatmifqdk+yD; yg&m
pDwarmaq;rsm;aomufum udk,fhaoG;a=um udk,fjzwfvdkuf
jcif; jzpf.? ol@taeESifh emusifr_ oufomoGm;ovm;awmh
rod&? ol@rdom;pkuawmh emusifusef&pfonf? wdwfwdwf
usdwf+yD; 0rf;enf;cGifhav; ay;=uyg [k tpdk;&ESifh rD'D,modk@
yef=um;ae&onf? olw@kd u tus,t
f us,rf +idr;f zG,f rjzpfcsif
&Sm=uyg? ody`Hynm&Sifrdom;pk yDo=uygonf?
odk@aomf tD&wfppfyGJtustqkH;u t*FvefrSmom
jzpfonfr[kw?f tif'ekd ;D &Sm;wGif bmvDA;Hk cJrG /_ rm;&D;,wf[w
kd ,f
(Marriott Hotel) Ak;H cJrG r_ sm; jzpfonf? armfu
kd Ekd ikd if H umqm
bvefumwGif AkH;cJGr_ jzpfonf? AkH;cJGr_rsm; urBmywfvdrfhOD;rnf?
tustqkH; rsm;vdrfhOD;rnf?
bmvDAkH;cJGr_udk w&m;cGifwifaomtcg w&m;cHrsm;
ao'%f ay;cH&onf? ao'%fusc&H onfh rlqvif bmoma&;
q&muyH;+yD; vufraxmifjyonf? tr_ppfwm vmem;axmif
onfh bmvDAkH;cJGr_wGif aool.rdom;pkrsm;u vufckyf=obm
ay;=uonf? xdkvufraxmifjyr_ESifh vufckyfoHonf ,ck
urBmywfae+yD? rkef;pudk &Snfapawmhrnf? vufckyfoHu

4 rS

avol&J 0wfpHkjzifh bk&Sftkyf


tar&duef/ =opa=w;vs vljzLrsm;udk aoG;uapovdk vufru
rlqvifvl!dkrsm;udk a'gyGapvdrfhrnf?
pD;yGm;a&; urBmywfjzpfpOf (globalization) xuf
ppfaoG;u urBmywfjzpfpOfu urBmudk 'kuQay;ayawmhrnf?
(2)
'kwd,urBmppf wkef;u Armjynf ppfteif; 2 cg
cH&onf? awmifzsm;u ajrmufzsm;txd *syefueif;onf?
ajrmufzsm;u awmifbuftxd t*Fvyd /f tar&duef/ wkwjf zL
u jyefeif;onf? 2 cgeif;cH&I wdkif;jynfzGwfzGwfnufnuf
a=ucJhonf? ta&S@awmiftm&SwGif ppf 2 cg teif;cH&wm
Armjynfwckwnf; &Sd.? yx0Db0tusKd;ay;[k qdk&vdrfhrnf?
urB m }uD ; yd k I acwf r D a v - yd k I enf ; ynm
wd;k wufav Tb0tusK;d ay;u yd+k yD;tpGr;f jyav jzpfvrd rhf nf?
a&S @ wac: ar#mf + yD ; r=unf h w wf a om/ rsuf a rG ;
wqkH;om jrifwwfaom Trif; Tpdk; Tolcdk; (ppftkyfpk)
ESifhqdkv#if ppfeif;cH&kHru ro'<ga&pm&xm;aom oufwrf;
r&Snaf o;onfh tcsKyftjcmtm%mESihf e,fajrwnfwjhH ynfprHk _
onfyif teif;acs cH&awmhrnfavm[k pkd;&drfrdygownf;? ?

ppftkyfpk0if tdrfaxmifpkawGomru rnfolr# ukr`%DaxmifcGifh r&? ajr0,fwdkuf0,fwdkufaqmufwmyJ vkyfEdkifonf?


Adkvfpef;,kuawmf 'DudpPrSm emrnf}uD;onf? OD;ausmf+idrf;. eef;awmf qdkwmu Adkvfpef;,k/ Adkvfae0if; eef;awmfajczsm;udk rrD?
e0w - etz acwf ppftkyfpk0ifawGusawmh acwfrDolwdkif; ukr`%Daxmif=uonf? OD;ausmf+idrf; eef;awmf qdkwmavmufu
olwdk@tzdk@ uav;qkcswmavmufyJ &Sdonf? r*Fvm vufzGJ@/ arG;ae@vufaqmif/ tvu tulaiG onfyif OD;ausmf+idrf; eef;awmf xuf
tqaygif;rsm;pGm omae+yD?
e0w - etz u vufeufcsoal X;awG ajrmufjrm; pGm arG;xkw+f yD;+yD? vufeufcsoal X;qdw
k mrSm b,fub,fvkd a&mufvmwm
rod&onfh olaX;awG &So
d nf? vufeufuikd f wdu
k af epOfu olw@kd b,fa&muf aeonfukd rodyg? xd@k a=umifh olw@kd ukd vufeufcspm&if;oGi;f oifh
roifh pOf;pm;&vdrfhrnf? vufeufudkif rwdkufcJholwGif vufeufcsjy\em r&SdEdkifyg?
ed*Hk;csKyf&v#ifrdrdudk,fwdkifESifh rdrd.vufyg;aprsm;udk olaX;jzpfatmifvkyfcGifh &aeor# etzonf ol@oabmESifhol yvifay:u
qif;oGm;rnf r[kwfyg?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

Ed0k ifbm/ 2003

bdv
k AD ;D ,m;vlxt
k kH ur_
bdkvDAD;,m;rSm bmjzpfaeovJ
bdkvDAD;,m;rSm vlxktHkur_ ay:aygufaew,f?
orRw*GefZmvdk qefcsufpf'DvkdZm'dk (*GefeDvdk@vJac: =u) eJ@
umuG,af &;0ef}uD;tygt0if 0ef}uD;tawmfrsm;rsm; Ekwx
f u
G f
ay;zdk@ vlxku awmif;qdkae=uw,f? 'DESpfatmufwdkbm 16
&ufae@u bdv
k AD ;D ,m;r@awmf vmyufp&f @J t"du&ifjyif}uD;rSm
qENjyol aomif;aygif;rsm;pGmeJ@ jynfv#HoGm;w,f? oHcsyfum
um;rsm;/ cHuwkwrf sm;eJ@umuG,x
f m;wJh orRweef;awmfuv
kd J
qENjyolawGu 0dkif;vdkuf=uw,f?
'D v l x k t H k ur_ [ m tD r m&m (Aymara) Xmae
rsd K ;EG , f p k v ,f o rm;awG t"d u yg0if w J h t=urf ; rzuf
v_y&f mS ;r_uae+yD; wpwp}uD;xGm;vmwm jzpfw,f? 'DtrD m&m
XmaersdK;EG,fpk[m bdkvDAD;,m; vlOD;a&pkpkaygif;&J@ av;yHkwyHk
avmuf &Sdygw,f?
tHkur_&@J ordkif;Zmpfjrpf
1964 ckEpS u
f ae 1982 ckEpS f twGi;f bdv
k AD ;D ,m;rSm
t&yfom; tpdk;&jywfawmif;jywfawmif; wufchJwmuvGv
J dk@
ppftm%m&Sifpepfu zdEdSyftkyfcsKyfcJhwm jzpfygw,f? Xmae
rsdK;EG,fpk v,form;trsm;pk[m tzdESyfcHcJh&w,f? tvkyf
orm;awGeJ@ twdkuftcHawG[mvJ tvm;wlyJ tzdEdSyfcHcJh
&ygw,f? 'gayrJh 'Dtm;aumif;vSwhJ vlr_tpdwftydkif;awG[m
b,fvdkrS rysufokOf;cJh=uygbl;? olwdk@&@J ar#mfvifhcsufawG[m
jrifhrm;xdk;wufaeygw,f? txl;ojzifh ordkif;wav#muf
typfy,fcHcJh&wJh XmaersdK;EG,fpkawG[m 'Duae@rSm xyf+yD;
typfy,frcHEikd =f uawmhb;l ? 'g[m bdv
k AD ;D ,m;udk em;vnfEikd zf @kd
ta&;}uD;wJh aemufcHtcsufawGyJ jzpfygw,f?
2002 a&G;aumufyGJ
2002 ckESpf/ ZGefva&G;aumufyGJu bdkvDAD;,m;udk
vuf&Sdtusyftwnf;qD OD;wnfapcJhwm jzpfygw,f? tJ'D
a&G;aumufyGrJ Sm ygwDtopfjzpfwhJ MAS (Movimiento Al
Socialismo) u rJ 580000 (rSwfyHkwifxm;wJh rJqEN&Sif
pkpkaygif;&J@ 2094) &&SdcJhw,f? MAS [m v,form;/

tvkyform;or*~awGygwJh vlr_v_yf&Sm;r_awG&J@ !Gef@aygif;


tzGJ@}uD; jzpfygw,f? yk*~vduydkifya&;eJ@ aumfydka&;&Sif;awG
urBmv$rf;cHa&;udk jywfjywfom;om; qef@usif=uw,f?
'DtzG@J ukd csmyJa'o udu
k myifpu
kd yf sKd ;olrsm;&J@u,
kd pf m;vS,jf zpfwhJ
tDAdkrdk&mvufpfu OD;aqmifygw,f?
*GefeD&@J ygwDjzpfwhJ MNR u rJ 625000 (2246)
&cJhw,f? tjcm; ygwDtcsdK@eJ@aygif;+yD; tenf;pktpdk;& zGJ@Edkif
cJw
h ,f? *Geef [
D m rdik ;f wGi;f awGe@J pD;yGm;a&;vkyif ef; trsKd ;rsKd ;ydik w
f hJ
oef;u,foal X;wOD;jzpf+yD; bdv
k AD ;D ,m;Edik if aH &;rSm ordik ;f ouf
&SnfcJholvJ jzpfygw,f? (1993 - 97 rSm orRwjzpfcJhzl;+yD;
vkyfief;trsm;tjym;udk yk*~vduydkiftjzpf ajymif;cJhw,f)
'Da&G;aumufyrJG mS rJoyd rf &bJ tenf;pktpd;k &om zG@J Eikd cf ahJ yr,fh
*GefeD[m tar&duef&J@axmufcHr_udk tm;udk;+yD; vpfb&,f
0g'opfeJ@ rl;,pfaq;0g;qef@usifa&;awGudk cyf=urf;=urf;
vk y f y gawmh w ,f ? 'D r S m MAS tzG J @ [m orR w *G e f e D & J @
ay:vpDawGukd qef@usiw
f @kH jyefz@kd vlxu
k pkd nf;H;k v_@H aqmfcyhJ gw,f?
tar&duef - IMF eJ@ bdkvDAD;,m;
tar&duefEikd if [
H m vufwiftar&durSm oluvG+J y;D
tjcm;b,folrS 0ifrpGuf&bl;qdkwmudk rGefdk;a=unmcsuf
(1853 ckESpf) eJ@ twdtvif;xkwfjyefxm;wm jzpfygw,f?
bdkvDAD;,m;rSmvJ ol0ifpGufaewm =umvS+yD jzpfygw,f?
bdv
k AD ;D ,m;ordik ;f rSm t=urf;wrf;qH;k zdEydS cf w
Jh hJ [l*;kd bifZmpwJh
tm%m&SiftcsdK@udkqdk&if tar&duefu avhusifhay;cJhwm
jzpfygw,f?
+y;D cJw
h ahJ &G;aumufyrJG mS qd&k ifvJ MAS om tEdik &f &if
vufwHk@jyefr_awG vkyf&vdrfhr,fvdk@ bdkvDAD;,m;qdkif&m
tar&d u ef o H H k ; u ajAmif o wd a y; +cd r f ; ajcmuf cJ h y gw,f ?
'ga=umifh rJwcsdK@ avsmhoGm;&w,fvdk@ qdkygw,f?
bdkvDAD;,m;&Sd udkumyifrsm; zsufqD;a&;eJ@qdkifwJh
tar&duef&J@ay:vpDudk a'ocHpdkufysdK;olrsm;u qef@usif
=uygw,f? udkumyif[m ol@&@J tm[m&"mwf wefzdk;a=umifh
&mpkEpS af ygi;f rsm;pGm bdv
k AD ;D ,m;eJ@ tef';D a'o&J@ t"duoD;ESyH if
jzpfcJhygw,f? jrifhrm;wJhawmifay:rdkif;wGif;rsm;rSm rdkif;wl;
olrsm;[m udkum&Gufudk rjzpfrae rH@=u&ygw,f?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
vpfb&,f0g'opf ay:vpDawGa=umifh tjcm;oD;ESH
rsm;[m aps;uGuaf ysmufuek =f uygw,f? tJ't
D cgrmS touf&iS f
&yfwnfa&;twGuf udkumyifpdkufysdK;a&;yJ usefygawmhw,f?
tjcm;toufarG;0rf;a=umif;vkyfief; rzefwD;ay;bJ udkumyif
zsufqD;a&;udkom vkyfjcif;a=umifh a'ocHpdkufysdK;olawGu
qef @ usif = uwm jzpf y gw,f ? aemuf + yD ; tJ ' D a 'oawG r S m
ppf w yf a wG csxm;wJ h t cgrS m a'ocH r sd K ;EG , f p k a wG t ay:
rw&m;ESdyfpufr_awG/ owfjzwfr_awGvJ ay:aygufrsm;jym;
vmw,f?
vpfb&,f0g'opf ay:vpDawGuvJ bdkvDAD;,m;&J@
pD;yGm;a&;udk c|wfcHusapcJhw,f? 'Dwif;usyfwJhpD;yGm;a&;
ay:vpDawGudk EdkifiHwumaiGa=u;&efyHkaiGtzGJ@ (IMF) u
csrSwfay;cJhwm jzpfygw,f? 1985 ckESpfrSm aiGa=u;azmif;yGr_udk
&yfwef@apzd@k q+kd yD; IMF u taqmufttHx
k ed ;f !rd a_ wG pvkyf
cJyh gw,f? vkycf awG rwufapawmhbJ wef@xm;w,f? tcGeaf wG
wdk;aumufwJhtwGuf tv,ftvwfwef;pm;eJ@ qif;&J
om;awGyg tcGefydkaqmifvm=u&w,f? trsm;qdkif&m
0ef a qmif r _ v k y f i ef ; awG av#mh c sypf & w,f ? wif ; usyf w J h
ay:vpDawGa=umifh tvkyfvufrhJawG aygrsm;vmw,f?
tJ'Dtcsdefwkef;u EdkifiHawmftwGuf t"du0ifaiG
&Smay;aewJh oHjzLowWKwGif;udk tvGefenf;wJhaps;eJ@ EdkifiHpHk
aumfyakd &;&Si;f awGqD a&mif;ay;vdu
k w
f ,f? Edik if aH wmf&@J t"du
pD;yGm;a&;eJ@ vlr_zlvHka&;pepf&J@ tajccHawGjzpfwJh vkyfcif;
udkifcif;}uD;awGudk yk*~vduydkif yvkyfcJhw,f? 'Dae&mrSm
yk*v
~ u
d ydik v
f yk w
f ,fqw
kd m Edik if pH aHk umfyakd &;&Si;f awGukd wdik ;f jynf
&J@ o,HZmwawG aps;aygayge@J a&mif;ay;wm jzpfygw,f?
'Dvekd @J o,HZmwaygu,fvw
S hJ bdv
k AD ;D ,m;Edik if [
H m
vufwiftar&duwdu
k &f @J tqif;&Jq;kH Edik if rH sm;xJrmS ygc&hJ awmh
w,f?
tar&duef&J@ rl;,pfaq;0g;qef@usifa&;qdkif&m
ay:vpDe@J IMF &J@ pD;yGm;a&;jyXmef;csuaf wGukd v_u
d v
f u
d_ v
f v
SJ JS
vufcHusifhoHk;wJh orRw*GefeDudk tar&duefu axmufcHyHhydk;
ay;xm;w,f? tar&duef EdkifiHjcm;a&;Xmeajyma&;qdkcGifh&Sdol
abmufcsm u zGJ@pnf;yHkpepf jywfawmufoGm;wmrsdK;udk
vufcrH mS r[kwb
f ;l ? 'Dru
kd a&pDruswehJ nf;eJ@ ay:xGuv
f mr,fh
tpdk;&rsdK;udkvJ axmufcHrSm r[kwfbl; vdk@ ajymcJhygw,f?
qdkvdkwmu vlxkwdkufyGJa=umifh *GefeDtpdk;& xGufoGm;&rSm
udak &m/ 'Dwu
kd yf aJG =umifh ay:xGuv
f mr,ft
h pd;k &udyk g vufrcHb;l
vdk@ ajymvdkufwmygy?J

Ed0k ifbm/ 2003


vwfwavmta=umif;tcsuf
'DwdkufyGJ&J@ vwfwavmta=umif;tcsufuawmh
obm0"mwfaiG@ydkufvkdif; pDrHudef;yJ jzpfygw,f? 'DpDrHudef;udk
IMF uvJ wdu
k w
f eG ;f tm;ay;w,f? a':vm 52 bDvsu
H ek rf ,fh
pDrHudef;}uD; jzpfygw,f? EdkifiHpHkpGrf;tifaumfydka&;&Sif;}uD;awG
jzpf w J h &uf q d k ( Repsol/YPF SA )/ +Ad w d o #a&eH / yJ e f
tar&dupGr;f tif (Pan American Energy)/ bDyD yDt,fvpf D
(+Adwdef) eJ@ b&dwyfpfaumfydka&;&Sif; (tm*sifwD;em;) wdk@u
'DpDrHudef;udk xdef;csKyfuGyfuJrSm jzpfygw,f? bdkvDAD;,m;&J@
obm0"mwfaiG@udk csDvDEdkifiHjzwf+yD; tar&duefEdkifiHqDwifydk@zdk@
jzpfygw,f? 'DprD u
H ed ;f udk bkv
d AD ;D ,m;vlxu
k uef@uu
G q
f ef@usif
=uw,f?
1880 rSm bdkvDAD;,m;[m csDvDEdkifiHudk ppfH_;cJh+yD;
yifv,fxGufayguf qHk;H_;cJhw,f? 'ga=umifh bdkvDAD;,m;
trsm;pk[m csDvDudkrkef;=uvdk@ ol@qdyfurf;jzwf+yD; "mwfaiG@
yd@k rmS udk tckvkd qef@usi=f uwm jzpfw,fq+kd y;D owif;XmeawGu
a&;=uw,f? wu,fuawmh udk,fhwdkif;jynf&J@ o,HZmw
awGudk udk,fydkifqHk;jzwfvkyfudkifcGifh vdkcsif=uwm jzpfygw,f?
tar&duef/ EdkifiHpHkaumfydka&;&Sif;awGeJ@ IMF pwJh jyify&J@
xdef;csKyfuGyfurJ _udk qef@usif=uwm jzpfygw,f?
bdkvDAD;,m;[m ol@&J@o,HZmwawG EdkifiHjcm;u
0iftjrwfxw
k o
f mG ;wmudk &mpkEpS ef @J csD cHc&hJ wm jzpfygw,f? 19
&mpkESpfrSm aiGwifydk@cJhw,f? tJ'D&mpkaESmif;ydkif;rSm yifv,f
iSuaf cs; (ajr=oZm) eJ@ &mbm? 20 &mpkEpS rf mS awmh oHjzL? 'gayrJh
bdkvDAD;,m;uawmh qif;&JwGif;eufoxuf eufchw
J ,f? zGH@z;
wdk;wufr_vrf;a=umif;ay: ra&mufchJbl;?
tck obm0"mwfaiG@[m bdv
k AD ;D ,m;&J@ ta&;ygq;kH
o,HZmw jzpfygw,f? t&ifvdkyJ bmtusdK;tjrwfrS rcHpm;
vdu
k &f rSmudk pd;k &dr=f uwm obm0usygw,f? yk*v
~ u
d ydik f ya&;eJ@
yk*v
~ u
d &if;ES;D rK yfErHS q
_ ikd &f m pnf;urf;csuaf wGa=umifh wdik ;f jynf
u tusdK;cHpm;cGifhenf;cJhw,f? b&mZD;vfudk obm0"mwfaiG@
a':vm 12 bDvsHzdk; wifydk@chJayr,fh wdkif;jynftaeeJ@ a':vm
oef; 90 yJ &cJhw,f? tck tar&duefudk wifydk@&ifvJ odyfydk&vS
rSm r[kwfygbl;?
vlxkwdkufyGeJ @J tpdk;&&J@ t=urf;zufzcGrJ _
v,form;awGqu
D pvku
d w
f hJ wdu
k yf [
JG m r@jytxd
a&mufvmw,f? tvkyform;/ ausmif;q&m/ ausmif;om;/
x&yfum;armif;orm;pwJh tv$mpHku ygvmw,f? ppfr_
rxrf;rae&Oya't& wyfxJa&mufaewJh ppfonfawG&J@

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
rdcifawGu olwkd@om;awGudk udk,fhjynfol udk,fjyefowfzdk@
ppfxJv$wfvdkufwm r[kwfvdk@ tdrfjyefvm=uzdk@ awmif;qdk
=uw,f? tv$mvdu
k f awmif;qdck suaf wG&=dS uayr,fh tm;vH;k u
bdkvDAD;,m;EdkifiHykdif"mwfaiG@tay: bdkvDAD;,m;uom tcsKyf
tjcmydik &f r,fv@kd awmif;qd=k uw,f? vuf&ydS u
kd v
f ikd ;f pDru
H ed ;f udk
qef@usif=uw,f? aemuf+yD; orRw*GefeDEkwfxGufzdk@ awmif;qdk
=uygw,f? wdkufyGt
J &Sdef jrifhvmwJhtcgrSmawmh wdkif;yjynfy
v$wfawmftopfzGJ@pnf;a&;eJ@ yk*~vduydkifya&;eJ@ EdkifiHjcm;
&if;ES;D rKyfErHS O_ ya'awG kyo
f rd ;f a&;awGyg awmif;qdv
k m =uw,f?
tpd k ; &uvJ vl x k w d k u f y G J u d k t=urf ; zuf
EdyS u
f yG cf w
hJ ,f? pufwifbm 20 &ufae@u 0g&q
D mwmrSm &SpEf pS f
t&G,f uav;i,fwOD;tyg tDrm&mrsdK;EG,fpk 6 OD; aoqHk;
cJhw,f? 'g[m udkcsmbrfbmr@rSm vl 30000 eJ@ r@awmf
vmyufpfrSm vl 50000 pkHk;qENjy+yD; aemufwae@rSm jzpfchJ
wmyg? 'DEikd if aH wmft=urf;zufru
_ kd vufeufn@H zsi;f pGm wyfqif
xm;wJh tDrm&mXmae rsdK;EG,fpkjynfol@ppfawGu 0g&Dqmwm/
qd&k mwmeJ@ tcsmumcsw
D @kd rmS &Sw
d hJ ppfwyfe@J &JawGukd armif;xkwf
ypfjcif;jzifh wHk@jyefchJygw,f?
pufwifbmaESmif;ydkif;rSmawmh zdEdSyfowfjzwfr_awG
ydjk yif;xefvmcJw
h ,f? vl 60 rS 80 cef@aoqH;k +yD; &maygi;f rsm;pGm
'%f&m&cJw
h ,f? 'DEydS u
f yG rf a_ wGukd uGyu
f !
J e =f um;olawGxrJ mS
tar&duefppfbuft&m&Sdav;OD; yg0ifchJw,f?
orRw*GefeDeJ@ ol@twGif;vlwpku twdkuftcH
acgi;f aqmif/ ynmwwfe@J ausmif;om;awG oH;k av;&mavmuf
owfvu
kd rf ,f/ waxmif - axmifEh pS &f mavmuf zrf;vdu
k rf ,f
qdk&if wdkif;jynf +idrf0yf oGm;vdrfhr,fvdk@ wGufcJh=uw,f?
'Dae&mrSm Armjynf 88 ta&;awmfyHkumvwkef;u &ufydkif;
orRwjzpfcJhol AdkvfpdefvGifudk trSwf&p&myg? oluvJ vlxk
tHkur_udk ESdyfuGyfzdk@ w&mowfvdk@ +idrfroGm;&if waxmif
owfr,fvdk@ qdkcJhw,f r[kwfygvm;? tm%m&SifawG[m
ol w d k @ tm%m vuf r vG w f & zd k @ twG u f jynf o l a wG u d k
b,favmufowf&owf& vufr&G@H =uolawGcsn;f yJ jzpfygw,f?
'gayrJh ppfwyfe@J &JwyfzG@J atmufajcydkif;rSm trdef@
remcHr_awG ay:aygufvmw,f? ppfonfwOD;[m qENjyol
awGukd ypfcwfz@kd jiif;qefwt
hJ wGuf ol@txuf t&m&Su
d ol@ukd
ypfowfcJhw,f? ppfwyfxdyfydkif;twGif;rSmvJ 'DvlxkwdkufyGJ
awmif;qdkcsufawG&J@ 'Drdkua&pDobm0&Sdr_udk todtrSwf
ywmawG&Sd+yD; umuG,fa&;0ef}uD;udkvJ rvdkvm;=uygbl;?
'ga=umifh vlxkudk tpktyHvdkufowfjzwfzrf;qD;wmawG

Ed0k ifbm/ 2003


vk y f r ,f q d k & if ppf w yf E S p f y d k i f ; uG J o G m ;r,f h t ajctaersd K ;
jzpfvmygw,f?
tpdk;&tzG@J yuG+J yD
vlxkwdkufyt
GJ &Sdef jrifhvmwmeJ@tr# tpdk;&tzG@J vJ
rwnfr+idrf jzpfvmw,f? orRw*GefeDu "mwfaiG@ydkufvdkif;
pDru
H ed ;f udk qdik ;f iHx
h m;+yD; 'Dupd u
P kd vlxq
k ENc,
H yl JG usi;f yay;r,f
vdk@ a=unmcJhw,f? 'gayrJh tpktyHvdkuf owfjzwfr_awG
jzpf+yD;wJhtcgrSm orRwrEkwfxGufbJeJ@ wdkufyGJudk&yfwef@zdk@
vlxku jiif;qefch=J uw,f?
t"duEdkifiHa&;ygwDe@J EdkifiHa&; acgif;aqmifawGuyg
orRwEkwfxGufzdk@ awmif;qdkvm=uw,f? 'korRwum;vdk@pf
rDqm[mvJ *GefeDe@J cyfcGmcGmaevmcJhw,f? atmufwkdbm 13
&ufae@rmS awmh rDqm[m ol@&@J axmufcrH u
_ kd kyo
f rd ;f +yD; orRw
*GefeDEkwfxGufay;zdk@ awmif;qdkvdkufw,f? atmufwdkbm 17
&ufae@rSm EsL;&DbwfyvDuefzdk@pftzG@J [m !Gef@aygif;tpdk;&tzG@J
xJu (ol@tzGJ@u 0ef}uD;oHk;OD;&Sd) EkwfxGufvdkuf+yD; orRw
EkwfxGufay;zdk@vJ awmif;qdk vdkufw,f?
'DvdkeJ@ atmufwkdbm 17 &ufae@ naerSmawmh
orR w *G e f e D [ m &mxl ; rS E k w f x G u f a =umif ; a=unmvd k u f
&awmhw,f? 'g[m aomif;aygif;rsm;pGmaom tvkyform;/
v,form;awG r@awmfvmyufpfrSm 5 &ufqufwdkuf qENjyyGJ
awG yvkyf+yD;aemuf tckvdkEkwfxGufvdkufwm jzpfygw,f?
Ek w f x G u f + yD ; aemuf r S m orR w *G e f e D [ m 0g&S i f w ef r@od k @
xGufcGmoGm;ygw,f?
wdkufyG&J @J atmifoD;atmifyGifhrsm; t"Gef@&Snfa&;
bdv
k AD ;D ,m;u tkypf ;kd oltqufquf[m jynfoal wG
udzk Ed ydS /f wdik ;f jynfo,HZmwawGukd ud,
k u
f sKd ;twGuaf &mif;pm;
pojzifh xifovdk vkyv
f mcJ=h uwm jzpfygw,f? tar&duefuvJ
oljc,fvS,fvdk@&r,fh tpdk;&tzGJ@rsdK;awG ay:aygufatmif
pGufzufzefwD;cJhwm jzpfygw,f? 'grS ol@EdkifiHu aumfydka&;&Sif;
}uD;awGu 0if+yD;aoG;pkyftjrwfxkwfEdkifrSm r[kwfvm;? 'gayrJh
bdv
k AD ;D ,m;jynfoal wGu +idrrf cHbJ ordik ;f eJ@csD wH@k jyefwu
kd yf q
JG if
cJhwm jzpfygw,f?
tckwcgrSmvJ bdkvDAD;,m; jynfolawG[m udk,fh
jynfwiG ;f rSmyJ ud,
k t
hf m;ud,
k u
f ;kd eJ@ &J&ifn
h !
D w
G pf mG wdu
k yf 0JG if+yD;
atmifyGJ&cJhwm jzpfygw,f? urBm}uD;udk Adkvfuspdk;rdk;+yD;
yifbufr&Sd urBmhAdkvf}uD;vkyfcsifaewJh tar&duefEdkifiH[m
vufwiftar&duwdkufu EdkifiHawGudk ol@vufol@ajcvdk
9 odk@

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

Ed0k ifbm/ 2003

pDtikd af tu tvkyaf v#mufvm$ ac:aeonf


pD t d k i f a t. (0uf b f q d k u f ) www.cia.gov u
tvdk&Sdonf a=umfjimxnfhaeonf?
aomhcavmufq&m tvdk&Sdonf [k qdkonf?
aomh c avmuf q &m qd k o nf h a 0g[m&u pD t d k i f a t.
XmewGif;okH;pum; jzpfonf/ acwfrDenf;ynmqdkif&m t&m&Sd
rsm;[k t"dy`m,f&onf/
xdkt&m&Sdrsm; vkyf&rnfhtvkyfu acwfrDenf;ynm
ta=umif; euef;wvkH; rodolrsm;udk enf;ynmwckoifay;zdk@
jzpfonf? urBmwcGiyf wf+yD; oifay;Edik &f rnf[v
k nf; qdo
k nf?
oifay;krH u ud&,
d mudyk gvaJ$ y;cJ&h rnf[k qdo
k nf? Tr#qv
kd #if
tvkyfoabmudk tuJcwfI&+yD?
tar&duef. ypfrvJGAkH;rsm;u enf;ynm tvGefjrifh
wm rSefonf? +*Kd[fwku !ef=um;+yD; armif;olrhJ av,mOfu
ypfcwfEdkifonf? ygvufpwdkif;rS [mrwfpfacgif;aqmifrsm;
um;udk ypfcwfowfjzwfaewm w,fvDAD;&Sif;rS jrifzl;ae=uI
oabmudkod=u+yD; jzpfygvdrfhrnf?
xdt
k qifjh rifh enf;ynm. tm;enf;csurf mS wOD;OD;u
ypf r S w f u d k a&mif j cnf j zif h 'vpyf x d k ; jyae&jcif ; jzpf o nf ?
armfawmfum;qdkv#if um;udk/ tdrfceff;qdkv#if tdrfcef;udk
rjrif&onfah &mifjcnfwef;jzifh xd;k jyaerS Ak;H u ypfrvGx
J rd eS o
f nf?
pDtdkifat t&m&Sd.wm0efrSm a&mifjcnfxdk;jyrnfh

oludk oifwef;ay;zdk@ESifh ud&d,mudkv$cJ hzJ dk@jzpf.?


tar&duefwGif urBmtESH@ &efol&Sdaeonf? vkyf}uH
owfjzwf&rnfholu rsm;rSrsm;? Ttvkyfudkvkyfzdk@ pDtdkifat
uvnf; vuf,Ofonf? oifwef;wuf+yD; a&mifjcnf xd;k jyvdo
k l
a'ocHukd pnf;k;H zd@k uvnf; tar&dueftzd@k rcufv?S a':vm
ykHay;v#if vkyfvdkol &Sdrnf? aiGray;vnf; etz xdyfoD;rsm;udk
owfcsifolawG r&Sm;yg?
ra=umufb;l [kajym&if; 'l;wkeaf eonfh etzxdyo
f ;D
rsm;rSm tdrfruyfEdkifatmif ae@rSmrem; - nrSmrtm; tvkyf
vk y f a eol r sm;jzpf I uH & mpm;/ uH & moG m ;/ uH & mtd y f
ae=u&onf? pmtdwfAkH;/ tr_dufykHaxmifonfhAkH;/ &[wf,mOf
ay: wifay;onfAh ;Hk udk a&SmifEikd yf gonf? od@k aomf a&mifjcnfwef;
udk a&Smifzdk@cufvdrfhrnf?
vufaqmifay;onfhtxkyf ajz=unfhcdkif; - pm;rnfh
tpm ppfaq;cdik ;f - pm;yJaG y: yef;td;k rxm;eJ@ !e=f um; - &[wf
,mOfay: wifonfyh pPn;f wvmpDcikd ;f kEH iS hf r+y;D awmh? tar&duef
. ypfrvJGAkH; vmae+yD?
olwdk@aovdk@ vlxkxJu 0rf;enf;ol &Sdrnfr[kwf?
a&S@u uef@vef@cHaeI wufvrff;ydwfaeonf[k xifolwdk@u
0rf;om=uvdrrhf nf?

8 rS
oabmxm;cJw
h myg? tckvkd bdv
k AD ;D ,m;jynfoal wGu wH@k jyefwu
kd yf JG 0ifvu
kd w
f m[m ol@twGuf t_u
d t
f xd;k cHvu
kd &f ovkjd zpfrmS
trSefygy?J 'gayrJh tar&duef EdkifiH[m vG,fvG,fe@J tav#mhay;rSmawmh r[kwfygbl;? csDvDrSm tm,efa';wufvmwkef;u CIA
tpDtpOfeJ@ ppfwyfu tm%modrf;cJhw,f? orRwtm,efa';vJ usqHk;cJh&w,f? eDum&m*GmrSm ppftm%m&SifqdkrdkZmudk
qef'eD pPwmtzG@J u awmfveS +f yD; zwfcscw
hJ ek ;f uvJ uGex
f &molyek af wGarG;+yD; 0ify_ cf w
hJ ,f? 'DvOkd yrmawG rsm;vSygw,f? 'ga=umifh
&&Sdxm;wJh atmifoD;atmifyGifhrsm;udk xdef;odrf;xm;Edkifzdk@ bdkvDAD;,m;jynfolawGtaeeJ@ owd&Sd=u&ygr,f? ?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

10

Ed0k ifbm/ 2003

owif;ESifh rSwfcsuf

r[moD,majymwm
*sL;l qef@usiaf &;avm
r[moD,m. rde@f ceG ;f onf *sL;qef@usiaf &; r[kw?f
ZD,eG 0f g'qef@usiaf &; jzpfonf? ZD,eG 0f g'ESihf acwfopfueG q
f m
aA;wpf0g'udk qef@usifwmrSefor#udk urBmhjynfolwdkif;u
axmufcH=uonf?
APEC tpnf;ta0;odk@ bk&Sfwufvmjcif;onf
vmrnfh orRwa&G;aumufyt
GJ wGuf vma&mufrq
J ,
G jf cif;om
jzpfa=umif; xif&Sm;onf? r[moD,m.rdef@cGef;udk aumuf
udkifum tar&duef*sL;rsm;rJudk qG,fjcif;om jzpfonf?
tar&duefwiG f jrefrmrJqEN&iS f rsm;rsm;pm;pm; r&Syd g? xd@k a=umifh
Armjynfjy\emudk 0wfauswrf;ausom ajymoGm;onf?
vlrsKd;wrsKd;udk aumif;onfqdk;onf[k rnfonfh
ykrH eS Of ;D aESmuf&o
dS rl sm;rS rajymyg? wdik ;f jynfwjynfuv
kd nf; rdpm>
wdkif;jynf[k rajym=uyg?
*sL;vl r sKd ; xJ r S *sD ; pyf c d k u f p f / um;vf r mh u f p f /
tdkifpwdkif;wdk@vdk urBmudk ol@enf;ESifhol tusKd;yolrsm;
ay:xGufovdk ZD,Gef0g'Dvlqdk;awGvnf; xGufygonf?
ol @ tazvd k j zpf r S m bk & S f (ti,f ) od y f a =umuf
aeygonf? 'ga=umifh urBmvSnu
hf m tar&duefrq
J EN&iS rf sm;udk
rJqG,faejcif;om jzpfyga=umif;?

wpnygwD
xGuv
f m+yD
wpn xGufvmzdk@/ EdkifiHa&;vkyfzdk@ Auy u
wdkufwGef;aewm =um+yD? ,ck xGufvmojzifh uqdkygonf?
a&G;aumufyo
GJ =H um;I xGuv
f mwm jzpfy&Hk onf? a&G;aumufyGJ
r&S d v #if toH w d w f a e+yD ; &S d r S toH a y;vmjcif ; uawmh
raumif;yg?
vlyk*~Kdvfudk tajcrcH [kajymjcif;onf ae0if;ESifh
vrf;cJv
G u
kd +f yD[k a=unmwm jzpfy&Hk onf? wjcm;xkwjf yefcf suf
awGuawmh &Sif;&Sif;vif;vif; r&SdvSyg? odk@aomf taumif;
buf r S , l + yD ; t"d y ` m ,f z G i f h = unf h y gonf ? aumif ; aom
ajymif;vJjcif;ESihf raumif;aomajymif;vJjcif;&So
d nfh ta=umif;
udk azmfjyxm;jcif;onf etzudk r&Jw&Ja0zefaejcif;[k
,lqygonf? ukvor*~ qkH;jzwfcsufudk ypfy,fxm;or#
aumif;aomvrf;a=umif;ay: ra&mufEdkifwmudkum; rajymbJ
xm;onf?
tjcm;ta&;tom;rsm;uawmh
a&;dk;a&;pOf
a&;aejcif;om jzpfyga=umif;?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

11

Ed0k ifbm/ 2003

tifyg,mopfEiS hf us;_H Edik if rH sm;

(1)
ppfat;acwfukefqHk;oGm;aomtcg tar&duefEdkifiH
onf wckwnf;aom r[mtiftm;}uD;EdkifiH jzpfvmcJhonf?
Edik if w
H ckcsi;f taejzifh pD;yGm;a&;t&/ ppfa&;t& ,SOEf ikd o
f nfEh ikd if H
r&Sad wmhacs? Tonfukd tcGiahf umif;,lI tar&duefEikd if o
H nf
urB m }uD ; ud k rd r d p d w f uuf pd k ; rd k ; jc,f v S , f E d k i f & ef t wG u f
vHk;yef;vmonf? 0ifdk;wckurBmpepfudk xlaxmifEdkif&ef
tm;xkwaf wmhonf? orRwbk&w
fS ufvmaomtcg ydI
k vuf&J
Zuf&EJ ikd v
f monf? 9 - 11 ta&;tcif; jzpfvmaomtcgwiG rf l
qdkzG,f&mr&Sdawmh? rdrdwdk@bufuavm/ qef@usifbufuavm
[k bk&Sfu uH;0g;vdkufonf?
od k @ jzif h tar&d u ef E d k i f i H u d k tif y g,mopf [ k
vnf;aumif;/ a&mrtifyg,mopf[kvnf;aumif; trnfay;
ac:a0:vm=uonf ? tar&d u ef E d k i f i H u usif h o H k ; aeaom
ay:vpDudkvnf; e,fcsJ@0g'opf/ uGefqmaA;wpf0g'opf[lI
&nf ! $ e f ; ajymqd k = uavonf ? tar&d u ef orR w bk & S f E S i f h
ol.vufHk; rdp>m 3 aumif udkvnf; vufopfuGefqm
aA;wpf0g'Drsm;[k ac:qdk=uygonf?
(2)
e,fcsJ@0g'opf/ uGefqmaA;wpf0g'opfqdkonfwdk@
tay: ynm&SiftcsdK@. t"dy`m,fzGifhqdkcsufrsm;udk azmfjy
vdkygonf? 9 -11 ta&;tcif;aemufydkif; tar&duefEdkifiH.
EdkifiHjcm;a&;ay:vpDonf uGefqmaA;wpf0g'opfjzpfonf[k
qd=k uygonf? e,fcs@J 0g'opf[v
k nf; ac:qdEk ikd af =umif; okawoD
rsm;u qdk=uygonf?
uGefqmaA;wpf0g'opfonf zufqpf0g'ESifh tcsuf
wcsufwGifom uGmjcm;onf[k ynm&SifwOD;u qdkygonf?
urBm}uD;udk u,fwifa&;[laom rGefjrwfonfh&nfrSef;csuf
&So
d a,mif zufqpf0g'u rnfonht
f cgr# [efraqmifcq
hJ akd om
tcsufom uGmonf[k qdkonf? xdk@tjyif uGefqmaA;wpf
0g'opfu ,if;wdk@. b0aexdkifr_yHkpHonf urBmay:wGif
taumif;qH;k jzpfonf[k ,lq+yD; ,if;yHpk u
H kd usev
f l tm;vH;k u
twif;tusyfvufcHusifhoHk;ap&ef pdwfxufoefae=uonf?

txl;ojzifh rdpm> ,Ofaus;r_ . vdrn


f mr_atmufwiG f use&f dS
aeolrsm;udk ydkI&nfpl;onf qdk.?
e,fcs@J 0g'opfwiG f a'guw
f ikd f ay:vpD oH;k &yf&o
dS nf[k
tjcm;ynm&Sif wOD;u qdkygonf? tjcm;EdkifiHwdk@. pD;yGm;a&;
taqmufttHkrsm;udk csKyfudkifodrf;,ljcif;rSm yxra'gufwdkif
jzpfonf? ,if;odk@ vkyfaqmif&mwGif tar&duef.vufudkif
ud&d,mrsm;jzpfaom EdkifiHwumaiGa=u;&efyHkaiGtzGJ@ (IMF)/
urBmb
h %f (World Bank) ponfw@kd rw
S qifh vkyaf qmifonf?
'kwd,rSm jzpfEdkifonfhae&mrsm;wGif kyfao;tpdk;&rsm; xl
axmifjcif; jzpfonf? wwd,rSm EdkifiHwdk@. vufeufudk
zwfodrf;jcif; jzpfonf? tpkvdkuf tyHvdkufzsufqD;Edkifaom
vufeufqdkonfrSpI aemufqHk; EdkifiHawmfumuG,fa&;udkyg
zsufodrf;ypfjcif; jzpfonf? tcsKyfqdk&ygu tuif;rJhcsKyfudkif
xdef;csKyfa&;yif jzpfonf[k qdkonf?
e,f c sJ @ 0g'opf / uG e f q maA;wpf 0 g'opf w d k @ ud k
ynm&Sifwdk@u t"dy`m,fzGifh=u&mwGif wlnDcsufw&yfrSm
tuif;rJh tm%mxlaxmifjcif;yif jzpfonf? EdkifiHa&;t&
aomfvnf;aumif;/ pD;yGm;a&;t&aomfvnf;aumif; ESifh
,SOfyifjcif;udk e,fcs@J 0g'opfu cGifhryacs?
(3)
usH_;EdkifiHrsm; (failed states) [k &nf!$ef;oHk;E_ef;
vm=uonfuv
kd nf; awG@&&dS onf? us;H_ Edik if q
H o
kd nfrmS bmvJ?
ynm&S i f w OD ; u ,ck v d k t "d y ` m ,f z G i f h y gonf ? ,if ; wG i f
ta&;t}uD;qH;k vuQ%m (4) ck &So
d nfq.
kd ? jynfo@l tm%mudk
woD; yk*v
~ csKyfuikd x
f m;jcif;/ vufeufuikd w
f yf ppfb&k ifrsm;.
vufatmufwGif tpdwfpdwfuGJaejcif;/ t=urf;zufr_onf
tESH@tjym;ESifh vufawG@wGif w&m;0ifuJhodk@ jzpfaejcif;ESifh
trsm;oH;k ypPn;f - vkyif ef;aqmifwm (a&ay;a0a&;/ v#ypf pfr;D
ponf) rsm; vHk0O\HkeD;yg; ysufpD;aejcif;wdk@ jzpfonf[k
qdkygonf? usH_;EdkifiHrsm;wGif jynfyrS 0ifa&mufpGufzufr_
tE W&m,f rsm;ygonf? xdkynm&Sifu wEdkifiHcsif;taejzifh
0ifajz&Sif;ay;vdk@ r&? ydk+yD;qdk;0g;apvdrfhrnf[k qdkonf?
ukvor*~.OD;aqmifr_jzifh xdkEdkifiHwdk@. tusyftwnf;rsm;udk

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

12

Ed0k ifbm/ 2003

0ifa&mufajz&Sif;ay;jcif;udk olu axmufcHonf? Oyrm usH_;EdkifiHrsm;jzpfaom uarBm'D;,m;/ qD&D,mvD,GefESifh a[wDEdkifiH


wdk@wGif ukvor*~u OD;aqmif+yD; u,fq,fch&J onf[k qdkonf? Tynm&Sifu uarBm'D;,m;/ a[wDponfh EdkifiHrsm;udkyJ Oyrm
ay;onf? rjynfhpHkyg? ukvor*~ 0ifu,fwdkif;vnf; ratmifjrifyg? qdkrmvD,m;EdkifiHudk ukvor*~ 0ifu,fcJh aomfvnf;
t&mra&mufrkH u ydq
k ;kd oGm;onf? ,ckawmh ukvor*~omru urBmrh 'D ,
D mavmu uyg ypfxm;vdu
k +f y?D ukvor*~0if u,f
cJah om tmz*efepPwefvnf; vH;k jcmvnfaeonf? orRwumZdik ;f (Kazai) cGuv
f ufpJG urBmvSnu
hf m awmif;&rf; aeaomfvnf;
cGufjynfhatmif r&awmhyg? bdef;xkwfvkyfa&; eHygwfwpfae&m jyefa&mufoGm;onf? udk,fydkifppfwyfrsm;udk rzsufodrf;Edkif?
r@awmfjyifywGif A[dktpdk;&tm%m rxda&muf jzpfaeonf?
(4)
tifyg,mopfu ol.tifyg,mudk csJ@xGifaecsdefwGif rdrdEdkifiHonf rnfonfhtajctae/ rnfonfhtqifhtwef;odk@
a&muf&Sdaeoenf;qdkonfrSm ta&;}uD;ygonf? odk@r[kwfygu ,ae@urBmh tajctaewGif tE W&m,frsm;vSygonf?
jrefrmEdkifiHonf rqv ppftpdk;& acwfuyif zGH@z;r_tedrfhqHk;EdkifiHpm&if; 0ifchJ+yD;jzpfonf? onfhaemuf e0w - etz
vufxufwGifvnf; tajctaet&yf&yfrSm ydkIqdk;0g;vmonfrSm trsm;tod jzpfygonf? e,u/ w,u/ c,u/ r,u
ppfAv
kd rf sm; ud,
k t
hf m%mt0ef;t0dik ;f wGif xifwikd ;f }uJae=uonf? a':atmifqef;pk=unfukd umuG,af y;ae&wmyg [k e,u
u ajymaeonf? w,u &efuvm;/ c,u &efuvm;/ e,u wcsKd @&@J &efuvm;/ b,fu &efv?J twdtus rajymyg? 'Dy,
J if;
tjzpfrSef ay:rSm odyfa=umufaeonf? tjzpfrSefay:oGm;v#if usH_;aeqJEdkifiH jzpfa=umif; bl;ay:ovdk ay:rnf? ukvor*~
udk rsufpdrdSwftmcHae&jcif;ESifh ASEAN udk tm;emyg;em jiif;qefae&jcif;rSm 'ga=umifh jzpfonf? r=umrD bmvDrSm 0ef}uD;csKyf
Adkvfcif!Gef@ (EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;udk,fpm;) l;a=umifrl;a=umifvkyf&awmhrnf? jrefrmjynf rnfonfhtqifodk@ a&mufae+yDenf;?
txufwGifazmfjycJhaom tcsufrsm;jzifh ,SOfxkd;=unfhEdkifygonf? tdrfeD;csif;EdkifiHwckrS aqmif;yg;&SifwOD;url jrefrmEdkifiHudk
wpdwfwydkif;usH_;EdkifiH[k oHk;E_ef;oGm;onfudk awG@&Sdvdkuf&yga=umif;?

ol&aJ umif;tpOftvm}uD;rm;+yD; *k%af jymifwhJ tD&wfueG jf rLepfygwD

trSm
ygwD&J@oufwrf; 64 ESpfom jynfhvmw,f? 3 ESpfyJ ajray:ygwDtjzpf &yfwnfcGifh&cJhw,f? vGwfvyfa&;wdkufyGJ
tjyif;xefqHk;tcsdefjzpfvdk@ udk,fhudpPyJ udk,ftmHkpdkufaecJh&w,f? 'ga=umifh nDtpfudkygwDawGta=umif; avhvmcGifh r&cJhbl;?
CPI, CPC wdk@ ta=umif;yJ avhvmEdkifchw
J ,f?
tck tcgtcGifhaumif;&Sdwht
J cdkuf avhvm=uzdk@ vdkw,f? txl;ojzifh olwdk@&@J wdkufyeGJ nf;y&d,m,fawGudk avhvm
oifhw,f?
tD&wfuGefjrLepfygwDta=umif; aumufEkwfbmomjyefay;vdkufw,f? u|efawmfwdk@ Ek - tufwvDpmcsKyf udk
a0zefaecsed rf mS olw@kd u Portsmount pmcsKyf udk a0zefaecsed yf gvm;? qENjyvlxk 400 ypfowfc&H ygvm;? 0ef}uD;csKyf xGuaf jy;&
ygvm;? ygwDacgif;aqmifawG u;ay;cH&ygvm;? 'gayrJh jynfwGif;ppftxd olwdk@ rwufvSrf;EdkifchJbl;?
wdik ;f jynfawG ygwaD wGrmS ud,
k yf ikd x
f ;l jcm;wJh ordik ;f &Sw
d ,f? yHw
k u
l ;l vd@k r&bl;? 'gayrJh olw@kd &J @wu
kd yf JG enf;y&d,m,fawGukd
rdrdtajctaeeJ@ aygif;pyf+yD; rdrd&@J enf;y&d,m,ftjzpf xdk;xGif;}uHqEdkifw,f? ygwD0ifawG tcsdef&cdkuf avhvm=uapcsifw,f?
taxGaxGtwGif;a&;rSL;
ArmjynfuGefjrLepfygwD
3/ 9/ 2003?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

13

Ed0k ifbm/ 2003

ol&aJ umif;tpOftvm}uD;rm;+yD; *k%af jymifwhJ


tD&wfueG jf rLepfygwD
tar&duefusL;ausmo
f rd ;f ydu
k +f y;D aemuf b*~'ufr@rmS
yxrqHk;xkwfa0wJh owif;pm[m tD&wfuGefjrLepfygwD
owif;pm jzpfygw,f? wjcm;EdkifiHrS uGefjrLepfawGxJrSmyif
tD&wfuGefjrLepfygwDta=umif; od&Sdol tvGefenf;ygvdrfhr,f?
'ga=umifh tD&wfuGefjrLepfygwD Iraqi Communist Party
(ICP) &J@ rkefwdkif;xefwhJ ol&aJ umif;yDowJh ordkif;tusOf;udk
wifjyygr,f?
ta&S@tv,fydkif; a'otwGif; t}uD;rm;qHk;
uGejf rLepfygww
D &yf&@J a=uuGzJ ,
G &f m ordik ;f jzpf&yfrsm;rS t"du
tcsufrsm;udkom azmfjyoGm;ygr,f? +Adwdo# ausmaxmuf
aemufcHytkyfpdk;r_udk zcs+yD; orRwEdkifiHw&yfxlaxmifcJhwJh
1958 ck Zlvdkifv awmfvSefa&; umvrSm ICP [m
EdkifiHwGif;rSm =oZmwduUrt}uD;qHk; tiftm;pkw&yf jzpfvm
cJw
h ,f? ol[m zdEydS rf &_ @J xd;k ESuw
f u
kd cf u
kd cf suaf wGukd qd;k qd;k 0g;0g;
cHc&hJ +yD; 1963 ck zdEydS cf &H r_[m tqd;k 0g;qH;k jzpfw,f? tif'ekd ;D &Sm;
uG e f j rLepf y gwD r S t y tjcm;b,f y gwD r S tD & wf u G e f j rLepf
ygwDuhJodk@ ,ckvdk =urf;uwf&ufpufr_rsm;eJ@ ruHawG@chJ&yg?
tdENd,a&m tD&wfyg +Adwdo#udkvdkeDEdkifiHrsm; jzpfcJh
=uwJh 1920-ckESpfrsm;twGif; ESpfEdkifiHpvHk;u uGefjrLepf
tawG;tac:awG jzpfay:wdk;yGm;vmwJh vrf;a=umif;csif;
wax&mwnf; wlnaD e=uwm[m pdw0f ifpm;p&myg? 'DEpS Ef ikd if H
pvHk;rSmyJ e,fcsJ@qef@usifa&;orm;rsm;[m atmufwdkbm
awmfveS af &;&J@ v_@H aqmfvy_ Ef ;d_ ay;r_ukd cHc=hJ u&ygw,f? wu,f
awmh rmhupf 0f g'udk yxrqH;k qkyu
f ikd rf w
d hJ tD&wftrsKd ;om;[m
tdEdN,udk a&mufvmcJhygw,f?
uGejf rLepfygw&D @J tp
tD&wfEdkifiHrSm rmhufpf0g'tawG;tac:&J@=oZm
du
k cf wfru
_ kd yxrqH;k cH&wJh ynmwwf[m Husain al Rahhal
jzpfw,f? ol@rdbrsm;u ol@udk Oa&myrSmynmoifzdk@ apv$wf
w,f? ol[m bmq&m (Basra) rS Oa&mytoGm; u&mcsd
(Karachi) rSm oabFmay:rSqif;+yD; tdEdN,rSm wESpfausmf
aexdkifchw
J ,f? tdEdN,rSm aexdkifpOftwGif; &,f'Du,f t,l
tqrsm;eJ@ xdawG@&if;ESD;cJh+yD; Oa&myrSm ynmoifaepOf 'D
t,ltq[m &ifrh n
S v
hf mw,f? ol@rsKd ;qufacwfu taemuf

wdkif; ynmwwfrsm;enf;wl ol[m Rajani Palme Dutt


t,f'DwmvkyfwhJ Labour Monthly udk b*~'ufrSm rSm,l
zwfj_ cif;jzifh uGejf rLepfr0l g'rsm;udk em;vnfvmcJw
h ,f? yxrqH;k
rmhufpf0g' avhvma&;tpk (Janati) udk ol[m 1924 rSm
rd w f a qG w csd K @eJ @ zG J @ pnf ; w,f ? tpk x J r S m tapmqH k ;
tD&wf0wKa&;q&mwOD;jzpfwhJ Ahmad Sayyid vJ yg0ifw,f?
1920 rS 1932 txd[m EdkifiHaygif;csKyftzGJ@}uD;
(League of Nations) &J@ tcGifhtm%may;r_t& tD&wfudk
+Adwo
d #w@kd wdu
k f u
kd t
f yk cf sKyfwu
hJ mv jzpfw,f? 'Dumvrsm;rSm
pufr_eJ@&xm;vrf;azmufvkyfa&;vkyfief;rsm; zGH@z;vmr_u
acwfrDtvkyform; vlwef;pm;w&yf ay:aygufvmapw,f?
rD;&xm;tvkyo
f rm;rsm; pnf;H;k qifEw
J$ hJ yxrqH;k oydww
f u
kd yf JG
[m 1927 rSm ay:aygufvmcJh+yD; rD;&xm;tvkyform;rsm;&J@
yxrqHk; tvkyform;or*~udk 1929 rSm xlaxmifw,f?
ICP udk 1934 rSm wnfaxmifw,f? tJ'grwdkifrDu
bmq&muJhodk@aom tD&wfawmifydkif;a'o&Sd uGefjrLepftpk
uav;awG & J @ vk y f i ef ; rsm;eJ @ tpycJ h & w,f ? bmq&m
uGefjrLepftkyfpktwGif;rS uGefjrLepfygwD&J@ yxrqHk;aom
pnf;kH;a&;rSL;eJ@ xl;c|efwJh acgif;aqmifwOD;jzpfol Yusuf
Salman Yusuf ud k ay:xG u f a pcJ h y gw,f ? ol @ ud k Fahd
(usm;opf) vd@k vlord sm;+yD; ol@ukd ta&S@wikd ;f tvkyo
f rm;rsm;&J@
uGejf rLepfwuUov
kd f Communist University of the Toilers
of the East odk@ ynmawmfoiftjzpf uGefjrLepfowif;
qufo,
G af &;tzG@J Comintern rS apv$wcf w
hJ ,f? ol[m 1933
rSm tzrf;cH&+yD; w&m;Hk;rSm uGefjrLepfwOD;tjzpf udk,fwdkifckcH
av#mufvcJ hw
J hJ yxrqHk; tD&wfwa,muf jzpfvmcJhw,f?
tD&wftpdk;&tqufquf&@J zdESdyfr_
e,fcsJ@qef@usifa&;wdkufyGJrsm;eJ@ ya'o&mZfajr&Sif
qef@usiaf &;wdu
k yf rJG sm;twGi;f tD&wfueG jf rLepfygw[
D m vuf0J
tiftm;pkrsm;&J@ acgif;aqmifjzpfvmw,f?
tpydkif;uwnf;u Eke,fao;wJhygwD[m +Adwdo#
tapmifhta&SmufcH tD&wftpdk;&tqufquf vufxufawG
rSm jyif;xefwzhJ Ed ydS rf a_ wG cHc&hJ w,f? 1935 rSm ygwt
D wGi;f a&;rSL;
Asin Fleyych tzrf;cH&um ygwDyHkESdyfwdkuf todrf;cH&w,f?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
1937 =o*kwrf mS tD&wfygvrD efrS tD&wfEikd if rH mS uGejf rLepf0g'udk
w&m;r0ifa=umif; a=unmcJhw,f? uGefjrLepf0g'udk ppfwyfe@J
&JwyfzGJ@twGif; jzef@jzL;cJhv#if ao'%faomfvnf;aumif;
tvky=f urf;eJ@axmif'%fwoufaomfvnf;aumif; uscaH prnfh
Oya'ud k jyXmef ; w,f ? Fahd [m 1941 ck E S p f r S m ygwD
taxGaxGtwGif;a&;r; jzpfvm+yD;aemuf ol@acgif;aqmifr_
atmufrSm ygwD[m rdrdtzG@J tpnf;udk cdkifrmawmifhwif;ap+yD;
ol@aqmif&Gufr_awGuvJ vlxkwGif;rSm *k%foduQm ydkrdk}uD;rm;
vmygw,f? ol&Jaumif;yDowJh qdkAD,ufjynfolrsm;&J@ emZD
*smr%D qef@usifa&;wdkufyGJa=umifh vltrsm;[m uGefjrLepf
0g'tay: ydkrdkwdrf;!Gwfvmygw,f?
tD&wfueG jf rLepfygwD yxrt}udru
f eG zf &ifu
h kd 1944
rSm usif;y+yD; ygwD&J@trsdK;om;a&; rl0g'qdkif&m xkwfjyef
a=unmcsuf rl=urf;udk a&;qGcJ w
hJ ,f? rl=urf;udk 1945 {+yDv
rSm usif;ywJh yxrt}udrf jynfvHk;qdkif&m ygwDuGef*&ufrSm
twnfy+yD; A[dak umfrwDw&yfukd a&G;jc,fwifajrmufcw
hJ ,f?
tD&wfuGefjrLepfygwD[m vlrsdK;wrsdK; 'grSr[kwf
vlrsKd ;pktyk pf w
k ckck tay:rSm tajccHjcif;ry? ygwpD wifz@JG pnf;pOf
uyif vkyfom;jynfolrsm;eJ@ ynmwwfrsm;twGif;&Sd tpdwf
tydkif;toD;oD;rS taumif;qHk;trsdK;om; trsdK;orD;rsm;udk
qGaJ qmif odrf;oGif;EdkifchJw,f? 1940 ckESpfrsm;twGif; au'gESifh
acgif;aqmifrsm;udk &SD;,mhESifh qGefeD tm&yfrsm; (Arab Shias
and sunnis) umh'rf sm;rS oifah wmfvakH vmufaom tcsKd ;tpm;
jzifh tpOfa&G;jc,fcJhw,f? vlenf;pktrsdK;om;rsm; twGif;rS
c&pf,mefESifh *sL; (50 ckESpfrsm;wdkif) rsm;vJ acgif;aqmifr_wGif
yg0ifchw
J ,f? wu,fqdkawmh t"duacgif;aqmifjzpfwhJ Fahd
yifv#if c&pf,mefrsdK;dk;Zmwd&Sdol jzpfygw,f?
1944 - 46 umv[m tvkyform;or*~v_yf&Sm;r_
}uD;xGm;vmwJh umvrsm;jzpf+yD; xdkpOfu zG@J pnf;cJhwhJ tvkyf
orm;or*~ 16 ck teuf 12 ck [m uGefjrLepfygwDrS OD;aqmif
cJhwm jzpfw,f? 'DtawmtwGif;rSmyJ tD&wf um'pfpwefrSm
ygwD&J@ ,lepfrsm;udk xlaxmifcJhw,f? ygwD[m umh'fjynfol
rsm;&J@ udk,fydkifjyXmef;cGifhe@J aemufydkif; olwdk@&@J udk,fydkiftkyfcsKyf
a&;udk tpOfwpdkuf axmufcHchw
J ,f?
yxrqHk; v,form;tHkuv_yf&Sm;r_tjzpf tD&wf
aus;vufa'o ajrydkif&Sif &Sdwf (Sheikh) qef@usifa&;wdkufyJG
(Sheikh qdkwm &Gmol}uD;vnf;jzpf rlqvifbmoma&;
acgif ; aqmif vJ jzpf w ,f ) [m Arbat &G m rS m 1947 u
ay:aygufcJhw,f? vlxkv_yf&Sm;r_rsm;}uD;xGm;vm+yD; ICP &J@

14

Ed0k ifbm/ 2003


vl x k w G i f ; =oZmwd u U r }uD ; xG m ;vmr_ u k y f a o;tpd k ; &eJ @
wdk@&@J +Adwdo# t}uHay;yk*~dKvfrsm;tm; wkefv_yfajcmufjcm;
vmapw,f? Fahd eJ@ ygwDacgif;aqmiftajrmuftjrm;udk
1947 ZEM0g&D rSm zrf;qD;csKyfaESmif+yD; ICP udk jyif;jyif;xefxef
xdk;ESufvdkufw,f? tpdk;&zwfcs&ef }uHpnfr_eJ@ olwdk@udk
pGcJ suw
f ifw,f? Fahd eJ@ tjcm;ay:vpfAsLd0k ifwOD;jzpfol Zaki
Basin wdk@udk ao'%fpD&ifcsufcscJhw,f? wdk@ touf
u,fwifa&;twGuf Edik if w
H umrS v_y&f mS ;r_w&yfe@J qifEw
J$ u
kd yf JG
0ifvdk@ axmif'%fwoufwu|ef;tjzpf jypf'%fav#mhaygh
ay;cJh&w,f?
wdkif;jynfrSm tD&wfuGefjrLepfygwDu tc&muswJh
EdkifiHa&;tiftm;pktjzpf }uD;xGm;vmwJh 'DumvtwGif; AlWathbah (ckefysHausmfv$m;r_) tjzpf xif&Sm;wJh trsdK;om;
tHkur_}uD;[m 1948 ZEM0g&DvwGif ay:aygufvmcJhw,f?
'DtHkur_}uD;&J@ a&Smifwcifta=umif;&if;uawmh +Adwdo#eJ@
tD&wftpd;k &wd@k t=um; Ports mount pmcsKyf vufrw
S af &;xd;k
vdu
k jf cif;ygy?J pmcsKyft& ppftajcpdu
k pf cef;rsm; wjcm;csKyfuikd rf _
rsm;eJ@ tD&wftcsKyftjcmudk qufvufcsdK;ESdrfxm;zdk@ jzpfw,f?
uG e f j rLepf r sm;acgif ; aqmif w J h od e f ; eJ @ csD w J h vl x k } uD ; [m
b*~'ufr@&@J vrf;rawGay: xGuf qENjy=uw,f? ykvdyfrsm;u
r@awmf&@J vrf;rawGay:rSm vl 400 udk taoypfcwf owfjzwf
cJhw,f? 0ef}uD;csKyf wdkif;jynfu xGufajy;&+yD; tpdk;&[mvJ
pmcsKyfudk y,fzsufzdk@ zdtm;ay;wm cH&w,f?
vlxktHkur_e@J twl tvkyform;wdkufyGJ v_dif;vHk;vJ
,SOfwGJay:aygufvmw,f? 1948 {+yD Haditha a&eHwGif;rS
tvkyform; 3000 [m b*~'ufodk@ ordkif;0if 250 uDvdkrDwm
csDwufyeGJ @J wEdkifiHvHk;odk@ v_yfEd_;vdkufw,f?
ta&;ay:tajctae xkwfjyef+yD;aemufydkif;rSm
azmufjyefa&;tpd;k &[m wpwp jyefvnfxed ;f csKyfvmEdik w
f ,f?
wqufwnf; vkyv
f mwJh ESyd u
f yG rf r_ sm;twGi;f uGejf rLepf&maygi;f
rsm;pGmudk tusO;f enf;ppfaq;+yD; axmifoiG ;f tusO;f cscw
hJ ,f?
axmifxJxnfhxm;wJh taxGaxGtwGif;a&;r; Fahd eJ @
ay:vpfAsLdktzG@J 0if ESpfOD;jzpfwhJ Zaki Basim eJ@ Al Shabibi
wd@k ukd tr_jyefvyk +f yD; ao'%ftjypfay;cJw
h ,f? olw@kd ukd nOfeh uf
oef;acgifrSm u;ay;uGyfrsufchw
J ,f? u;pifodk@ ac:xkwfoGm;
pOfrSm Fahd [m rwkefrv_yfbJ ,ckvdk xkwfazmfa=unm
oGm;cJhygw,f? igwdk@rSm kyfcE<meJ@ tawG;tac:&Sdw,f?
rif;wdk@[m igwdk@&@J cE<mudk,fudkom zsufqD;Edkifr,f? igwdk@&@J
tawG;tac:udk b,fawmhrS zsufqD;EdkifrSm r[kwf

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
acgif;aqmif 3 OD;&J@kyftavmif;udk r@wGif;oHk;ae&m
cG+J yD; qGcJ sdwfjyoum jynfolvlxkudk a=umufvef@oGm;atmif
vkyfcJhw,f? uGefjrLepfrsm;udk zdESdyfowfjzwfvdkufaomfvnf;
tD&wfuGefjrLepfygwD[m tmZmenfrsm;&J@ygwD tjzpf
ausmfapmvm+yD; jynfolawG&J@ av;pm;r_eJ@ csD;usL;axmyem
yr_wdk@[mvJ jrifhrm;}uD;xGm;vdk@om vmcJhygw,f?
aemufxyf vlxk wdkufyGJ v_dif;vHk;rsm;?
50 ckESpfrsm;&J@tapmydkif;rSm ICP [m rdrdudk,frdrd
jyefvnfwnfaqmufcJh+yD; i,f&G,fwJh acgif;aqmifr_tzGJ@u
pd e f a c:r_ r sm;ud k &if q d k i f c J h w ,f ? aemuf x yf vl x k w d k u f y G J
v_dif;vHk;rsm;[m jrifhrm;wdk;wufvm+yD; 1952 Edk0ifbm tHkur_
(Intifada) rSm txGwt
f xdyo
f @kd a&mufcw
hJ ,f? &J@x;l jcm;r_
uawmh ygwDu pnf;Hk;zGJ@pnf;ay;xm;wJh v,form;tzGJ@
tpnf;rsm;&J@ acgif;aqmifr_atmufrSmqifE$JwJh ajr&Sif
qef@usifa&; v,form;wdkufyGJrsm;yJ jzpfw,f? tHkur_udk
ESrd ef if;zd@k ppfwyfukd cdik ;f ygw,f? vlxw
k u
kd yf eJG @J v_y&f mS ;r_awGrmS
EdkifiHa&;t& wufupGmyg0ifwJh ppfom;awG ydkrdkrsm;jym;
vmwmrdk@ wyfr; wyfom; tpnf;tHk;twGuf trsdK;om;
aumf r wD w &yf zG J @ pnf ; zd k @ 1954 ck E S p f u k e f r S m ygwD u
qHk;jzwfchJw,f?
1958 txd ygwDeJ@ ygwDOD;aqmifwJh vlxktzGJ@
tpnf;rsm;[m rSerf eS w
f ;kd yGm;}uD;xGm;vmcJw
h ,f? od@k jzifh 1958
Zlvikd f awmfveS t
f kH ur_twGi;f rSm ygw[
D m t"dutiftm;pk}uD;
tjzpf tqifhae&m &vmw,f? 'DtHkur_}uD;u &GH&SmzG,f
aumif;wJh kyfao;tpdk;&udk zwfcscJhw,f? 'DaemufrSmawmh
AdkvfcsKyf}uD; umpif Qasim OD;aqmifwJh trsdK;om;a&;tpdk;&
tm%m&vmw,f?
1959 rSm tvkyform;or*~0ifaygif; 250000 /
v,f o rm; 200000 ud k ud k , f p m;ywJ h aus;&G m
v,form;or*~ aygi;f 3000/ tD&wftrsKd ;orD;tzG@J csKyf0ifaygi;f
84000 &S d v mw,f ? xl ; jcm;csuf u awmh ppf t &m&S d e J @
ppfonftrsm;tjym; uGefjrLepfygwD0if jzpfvm=uwmyg?
ICP [m 1958 awmfvSeftHkur_}uD;rSm xl;jcm;
xif&Sm;wJhuu yg0ifchw
J ,f? topfwufvmwJh tkyfpdk;ol
todik ;f t0dik ;f eJ@ tm%m}uD;xGm;vmwJh trsKd ;om;"e&Sirf sm;u
'Dtjzpfukd a=umufvef@vmw,f? uGejf rLepfygw&D @J =oZmwdurU
tjrifhqHk;odk@a&muf&Sd+yD; vlxkawmif;qdkcsufudk jznfhpGrf;zdk@
ajr,myjyifa&;pnf;rsOf;Oya'eJ@ tvkyform;Oya'wdk@udk
pwifypkcw
hJ ,f? tpd;k &tzG@J opfrmS uGejf rLepfrsm;udk xnfo
h iG ;f zd@k

15

Ed0k ifbm/ 2003


qENjyyGJ}uD;awG ay:aygufvmw,f? 'gayrJh trsdK;om;a&;0g'D
ppft&m&Srd sm;eJ@ "e&Sirf sm;u 'Dawmif;qdck suu
f kd vufcpH Of;pm;zd@k
jiif;y,f=uw,f?
1959 ar 1 b*~'ufr@wiG ;f vlxk 300000 csw
D uf+y;D
tpdk;&tzGJ@twGif; uGefjrLepfygwD yg0ifapzdk@ au;a=umf
awmif;qd=k uw,f? 1959 Zlvikd v
f rSm ygwu
D tpk;d &tzJ@G twGi;f
yg0ifapzdk@awmif;qdkcsufudk kyfodrf;vdkufw,f? "e&Sif tpdwf
tydkif;toD;oD;eJ@ =um;tiftm;pkrsm;twGif; em;vnfr_
vGrJ mS ;wmawG qd;k qd;k 0g;0g; ay:vmvd@k q+kd yD; ygwAD [dak umfrwDu
'DqHk;jzwfcsufudk cs&wmyJ? ygwDacgif;aqmifr_twGif; yjyifa&;
tydkif;u tompD;&oGm;ygw,f? 'Dawmif;qdkcsufudk pGef@v$wf
vdkufojzifh uGefjrLepfrsm;tay: zdESdyfr_wdk;vmapw,f? 1960
rSp+yD; topfwzef wdkufcdkufr_rsm; wausmhjyefvmygw,f?
wjcm;ygwDawG jyefvnfpnf;Hk;zGJ@pnf;cGifh&=uvdk@
tD&wfueG jf rLepfygwu
D cGihf ycsuf av#mufxm;cJah yr,fh umpif
tpd;k &u ygwu
D kd w&m;0ifciG hf yzd@k jiif;y,fcw
hJ ,f? aemufyikd ;f rSm
ygwu
D uGejf rLepfrsm;yg0ifwhJ awmfveS w
f hJ 'Dru
kd &ufwpf tpd;k &
w&yf xlaxmifa&; au;a=umfoHrS aemufqkwfchw
J hJ trSm;udk
odjrifcJhw,f?
CPSU &J@ t&Sdef=oZma=umifhvJ umpiftpdk;&eJ@
trsdK;om;"e&SifawGtay: tav#mhay;wJhvrf;pOfudk csrSwfcJh
&wm jzpfygw,f? xdkpOf 50 ckESpfrsm;aESmif;ydkif; (CPSU 20
}urd af jrmuf uGe*f &ufaemufyikd ;f ) wke;f u trsKd ;om;"e&Sirf sm;eJ@
aygif;a&;/ uGefjrLepfygwD&@J oD;jcm;vGwfvyf trSDtcdkuif;a&;
tcef;udk zsufodrf;a&; vrf;pOfudk qdkAD,ufygwDrS pwif&yfcH
vmcJhwmudk owdyzdk@ vdkygw,f? wwd,urBmrS wjcm;ygwD
rsm;enf;wl tD&wfygwD[mvJ qdkAD,uf=oZmay; pGufzufr_rS
rvGwfuif;EdkifchJyg?
1958 rS m tD & wf o rR w Ed k i f i H o pf wnf a xmif
vdu
k jf cif;[m trSew
f u,fvw
G v
f yfwhJ Edik if aH wmfay:xGe;f jcif;&J@
trSwftom;jzpfw,f? wdk;wufwJhtiftm;pkrsm;&J@ =oZm
v$ r f ; rd k ; r_ a tmuf r S m umpif t pd k ; &[m e,f c sJ @ vd k v m;wJ h
tkyfpdk;r_a[mif;udkzcswJh vkyf&yfwpHkvHk;vkyfaqmifcJhw,f?
tD&wf[m b*~'ufpmcsKyf (Baghdad Pact) udk zsufodrf;cJh+yD;
+Aw
d o
d #ppftajcpdu
k f pcef;rsm;udk kyo
f rd ;f apcJw
h ,f? ajr,myjyif
ajymif;vJa&; vkyfief;pOfeJ@ tvkyform;or*~rsm; 'Drdkua&pD
tzGJ@tpnf;rsm;&J@ w&m;0iftcGifhta&;rsm;udkvJ xkwfjyef
a=unmcJhw,f?

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f

16

umpiftpd;k &&J@ ta&;}uD;wJh ajcvSr;f w&yfu t*Fvkd


- tar&duef a&eHukr`%Dydkif tD&wfa&eHukr`%Dudk awmifyH
jzwf+yD; uef@owfydwfyifr_awG vkyfvdkufwmyJ? tpdk;&rS
ukr`%DawGtay: vdkufavsmay;xm;cJhwJh aoG;pkyfcGifhawGudk
wif;wif;usyu
f syf uef@owfcsKyfuikd zf @kd qH;k jzwfvu
kd w
f ,f? 'gayrJh
uGejf rLepfaxmufcrH t
_ ay: trSD yxm;wJh &,f'u
D ,f tpd;k &tzd@k
trsdK;om;"e&Sifrsm;u a&&SnfvufcHEdkifjcif;r&Sd jzpfvmw,f?
umpiftpdk;&[m ol@udk usm;uefay;xm;wJh t"durdKif
uGejf rLepfrsm;udk wdu
k cf u
kd cf jhJ cif;a=umifh ol@bmomol tm;enf;
usqif;vmw,f?
umpif t pd k ; &[m ol @ &J @ tm%m&S i f q ef v mwJ h
enf;vrf;awGa=umifh wjcm;EdkifiHa&;ygwDrsm;eJ@ uif;uGmum
ydrk t
kd xD;usef jzpfvm+yD; 1963 ck azazmf0g&w
D iG f azmufjyefa&;
tm%modr;f yGw
J &yf ay:ayguw
f t
hJ ajc qdu
k cf w
hJ ,f? trsKd ;om;
a&;0g'D ppft&m&SdwcsdK@eJ@ bmhofygwD (Baath Party) wdk@
yl;aygi;f vufw+JG y;D umpifukd zwfcsum uGyrf suyf pfvu
kd yf gw,f?
'D t csd e f r S m uG e f j rLepf a wG o mv#if b*~ ' uf r@&J @ vrf ; u
vrf;=um;rS qif;&Jom;jynforl sm;udk acgi;f aqmifum wkwaf wG
udkifqGJ+yD; wifhum;rsm;/ pufaoewfrsm;udk &ifqdkifcJh=uwm
jzpfw,f? tm%modr;f r_ukd ckcq
H ef@usirf t
_ m; tiftm;omvGef
}uD;rm;wJh ppftiftm;eJ@ zcGyJ pfchJw,f?
tarSmifrdkufqHk;umv?
umpiftpdk;&udk z,f&Sm;vdkufjcif;[m uGefjrLepf
rsm;udk &ufpuf=urf;uwfwJh aoG;acsmif;pD;okwfoifr_rsm;
jzpfay: apcJhw,f? 'g[m ICP &J@ tarSmifrdkufqHk;umvygy?J
tenf;qH;k uGejf rLepf 3000 towfc&H um axmifaygi;f rsm;pGm
axmifxaJ &mufchJ&w,f? owif;azmfjycsufrsm;t& tm%m
odrf;yGJrwdkifcif tar&duefaxmufvSrf;a&;at*sifpD CIA rS
bmhofygwDacgif;aqmifrsm;eJ@ tm%modrf;&ef }uHpnfaeol
rsm;xH uGefjrLepfacgif;aqmifrsm;&J@ trnfpm&if;udk ay;tyfcJh
w,fv@kd qw
kd ,f? ygw&D @J yxrtwGi;f a&;r; Husian ar- Radi
[m yke;f atmif;aewJah e&mrS zrf;qD;jcif; cHvu
kd &f w,f? ol[m
av;&ufv;kH vH;k qd;k 0g;&ufpufpmG ni;f yef;ESyd pf ufccH &hJ +yD;aemuf
bmrS xkwfazmfrajymbJ usqHk;oGm;cJhw,f?
tm%modr;f yGaJ emufyikd ;f &ufrsm;rSm uGejf rLepfrsm;eJ@
wdk;wufolrsm;tay: yusifhchJwhJ =urf;uwf&ufpufr_rsm;[m
aemif q,fpkESpfwckt=um yifEdka&S; (Pinochet) tpdk;&u
csD v D v uf 0 J o rm;rsm;tay: yusif h c J h w mxuf tyH k } uD ;
qdk;0g;ygw,f? bmhofygwD&J@ trsdK;om;tapmifhwyfzGJ@[m

Ed0k ifbm/ 2003


umpiftpdk;&vufxufu csKyfaESmifxm;wJh uGefjrLepfrsm;udk
qG J x k w f + yD ; ypf o wf = uw,f ? ICP rS &wJ h pm&if ; t&
tm%modrf;wJh yxroHk;&uftwGif; towfcH&wJh ygwD0ife@J
ygwDvdkvm;olaygif;[m 5000 &Sdygw,f? tm;upm;uGif;awG/
ppfpcef;awG/ ausmif;awG[m vkyif ef;toD;oD;rS aomif;eJ@csw
D hJ
jynfolawGudk ppfa=umxdef;odrf;wJh pcef;rsm;jzpfvmw,f?
ygwD[m jyefvnfkef;uefv_yf&Sm;Edkifzdk@ trmcHtiftm;rsm;udk
umh'fa'orSm jyefvnfpkz@GJ &w,f?
bmhoftpdk;& wm&SnfrcHyg? 1963 Edk0ifbmrSm
ywfusygw,f? tm%modrf;tzGJ@ u;udkifolrsm;[m tm&yf
wrsd K ;om;vH k ; qd k i f & m trsd K ;om;a&;0g'D r sm; (Pan-Arab
Nationalist) eJ@ tD*spfpHy emqm0g'Drsm; (Nasserites)
jzpf=uwJ@ ppft&m&Sdrsm; !Gef@aygif;tpdk;&tzGJ@ jzpfygw,f?
ppftpdk;&[m 1968 txdom cHygw,f? bmhofygwD[m
ppft&m&Sdwpk&@J tultnDe@J ppfwyftm%modrf;+yD; jyefwuf
vmw,f? xdktcsdefup+yD; bmhofygwD[m twdkuftcHrSefor#
zsufodrf;ypfum tm%mudk cdkifatmifvkyfw,f? vHk;0O\Hk
Adkvfusv$rf;rdk;Edkifzdk@ u;yrf;&mrSm bmhofygwD[m uGefjrLepf
ygwDudk zdESdyfacsr_ef;a&; qufvufvkyfaqmifchw
J ,f?
tD&wfuGefjrLepfygwDrS vGwfvyfwJh a&G;aumufyGJ
rsm;eJ@ 'Drdkua&pDtajccHrlrsm;/ udk,fydkiftkyfcsKyfa&; tajccH
rlrsm;jzifh umh'ftrsdK;om;jy\em ajz&Sif;a&; EdkifiHjcm;ukr`%D
rsm;tay: tav#mah y;r_ zsuo
f rd ;f a&;wd@k yg0ifwhJ zG@J pnf;tkycf sKyfykH
rlabmifw&yf wifjyawmif;qdkcJhaomfvnf; 1971 txd
uGefjrLepfrsm;tay: qdk;0g;=urf;uwfwhJ zdESdyfr_rsm; qufvuf
vkyaf eqJ jzpfw,f? ICP rS wd;k wufwt
hJ iftm;pktm;vH;k yg0ifwhJ
jynfcspfwyfOD;w&yfeJ@ !Gef@aygif;tpdk;&w&yfzGJ@pnf;zdk@ wifjy
cJhw,f?
tD&wfa&eH ukr%
` t
D ay: vnfrnpx
f m;wJh wm;qD;
ydwfyifxm;r_awGudk csdK;zsufypfzdk@ ajcvSrf;jyifvmwJh bmhof
ygwD[m EdkifiHwumhtajctaeeJ@ &ifqdkifae&ygw,f? tD&wf
tpdk;&[m a&eHxkwfvkyfa&;twGuf qdkAD,uf,leD,HxHrS
tultnD,w
l hJ oabmwlncD suu
f kd 1969 rSm yxrqH;k t}udrf
vufrSwfa&;xdk;wJhtcg qdkAD,uf,leD,HeJ@ qufqHa&;[m
tvSnfhtajymif;opfw&yf jzpfvmw,f?
=um&Snf=umrsm; !dEd_if;aphpyf+yD;aemuf 1971 - 72
wGif trsKd ;om;a&; ta&;,laqmif&u
G rf _ xkwjf yefa=unmcsuf
(a national action charter) ay: tajccHwJh wdk;wufwJh
jynfcspftrsdK;om;wyfOD;w&yf zG@J pnf;zdk@ bmhofygwDe@J ICP wd@k

uGefjrLepfta&;awmfyHk*sme,f
oabmwlnDr_w&yf &cJhw,f? uGefjrLepf0ef}uD;ESpfOD; tpdk;&
tzG@J wGif; yg0ifvmw,f?
1978 rSm bmhofygwD[m uGefjrLepfrsm;tay:
aemufw}udrf &efvkyfvmjyefw,f? jynfcspfwyfOD;rS uGefjrLepff
udk,fpm;vS,ftm;vHk;udk xkwfy,fypf+yD; zrf;qD;csKyfaESmif
vd k u f w ,f ? 1978 arvrS m tD & wf u G e f j rLepf y gwD 0 if e J @
axmufcHol 31 OD;udk vufeufudkifwyfzGJ@twGif; ygwD
uvmyfpnf;rsm; zGJ@w,fqdkwJh ta=umif;jycsufeJ@ tqHk;pD&if
ypfcJhw,f? uGefjrLepfrsm;tay: ,ckvdk topfwdkufcdkuf
vmr_[m 1974 a&eHaps; w[kefxdk;jrifhvmr_aemufydkif; a&eH
0if a iG pef ; xvmr_ a =umif h jzpf y gw,f ? tpd k ; &tk y f p d k ; r_
wnf+idrfa&;twGuf tultnDay;zdk@ tD&ef&Sm;bk&ifeJ@vnf;
em;vnfr_&xm;vdk@vnf; jzpfw,f? tD&wfu ta&;ygwJh
Shaat-al-Arab a&a=umif;vrf;udk tD&efudk toHk;ycGifh
vdkufavsmum twHk@tjyeftm;jzifh tD&wfrS umh'folykefrsm;
tD&efe,fpyfjzwfausmfr_udk ydwfqdk@zdk@eJ@ ppfa&;taxmuftyHh
ray;zdk@jzpfw,f?
1979 {+yDrmS jynfcspw
f yfO;D [m r[mrdwt
f zG@J w&yf
r[kwfawmh/ bmhofygwD&@J vufudkifwkwf jzpfoGm;+yDvdk@ ICP
rS a=unmw,f? ICP [m quf'rf[pl ed f (Saddam Hussein)
orRwtm%m tjynfht0qkyfudkifwJh 1979 rSm bmhof
tpdk;&tay: twdtvif; qef@usifa=umif; a=unmw,f?
xdkESpfaemufydkif; uGefjrLepftrmcH ajymufusm;,lepfrsm;udk
umh'fa'orSm zG@J pnf;cJhw,f?
tD&wfuGefjrLepfygwD ICP eJ@ umh'f'Drdku&ufwpf
ygwD (Kardish Democratic Party) umh'fqdk&S,fvpfygwD
(Kardish Socialist Party) wd k @ 1980 rS m wqif h w d k ;
r[mrdwfzGJ@=uw,f? tkyfpdk;oludk vufeufudkifwdkufyGJeJ@
qef@usifzdk@ oEMdXmefy=uw,f? xdktcsdefupvdk@ tD&wfvl@tzG@J
tpnf;udk bmhofyHkpHoGif;a&; (Baathisation) ay:vpDeJ@
wygwt
D m%m&Sit
f pd;k & wnfaxmifrw
_ @kd &@J aemufyikd ;f rSm ICP

17

Ed0k ifbm/ 2003


[m a=umufcref;vdvd pGe@f vw
$ t
f epfemcHre_ @J twl ajratmuf
twdkuftcH tiftm;pkw&yf jzpfvmcJhw,f?
ESpfaygif;rsm;pGm ausmfjzwf+yD;aemuf tar&duefrS
tD&wfudk wdkufcdkufzdk@ jyifqifvmcsdefrSm ICP rS tar&duef&J@
b,fvpkd pfa&; pGuzf ufrr_ sKd ;udrk qdk qef@usicf w
hJ ,f? tar&duef
usL;ausmfr_tvm;tvmeJ@ uHawG@ae&pOf 2002 Edk0ifbm
vef'efrSm tar&duef uruxvkyf usif;ywJh twdkuftcH
tkypf rk sm;aqG;aEG;yGo
J @kd wufa&mufz@kd jiif;y,fcw
hJ ,f? tD&wfukd
odr;f ydu
k +f y;D aemuf aysmn
h w
hH hJ tpd;k &tzG@J z@JG pnf;zd@k aemufct
H aeeJ@
jyifqifwhJ t"dy`m,foufa&mufwht
J wGuf jzpfw,f? ICP &J@
&yfwnfcsufu quf'rftpdk;&eJ@ tar&duefusL;ausmfr_udk
qef@usifwhJ &yfwnfcsufjzpfw,f?
tD & wf j ynf o l r sm;[m tar&d u ef o d r f ; yd k u f r _ e J @
kyfao;tpdk;&zG@J pnf;jyXmef;ay;r_udk tm;rmefcu
J m a&&SnfckcH
qef@usifaeonfhenf;wl tD&wfuGefjrLepfygwD[m w}udrf
xyfrHum vrf;qHkvrf;cGrSm csdefqae&ygw,f? ygwD&J@ vlxk
tajccHtkwfjrpf wnfaqmufa&;eJ@twl e,fcsJ@usL;ausmf
odrf;ydkufr_udk qef@usifwhJ tm;aumif;wJh 'Drdku&ufwpf ckcHr_
w&yf }u;D xGm;wd;k wufvmapzd@k pdeaf c:r_e@J &ifqikd &f rSm jzpfw,f?
'DjzpfpOftwGi;f tD&wfukd bmoma&;a&S@wef;wifwhJ Edik if w
H &yf
tjzpf ajymif;ypfvdkwJh tpPvmrftiftm;pkrsm;eJ@tyif vHk;yef;
&rSm jzpfw,f?
yxr ES p f 60 twG i f ; tawG @ tuH u,f 0 +yD ;
ol&aJ umif;tpOftvm}uD;rm;wJh tD&wfueG jf rLepfygwD (ICP)
[m tcuftcJrsm;twGif; EGHrepfwhJywWjrm;tppfjzpfa=umif;
jyo+yD; a&S@rSm pdefac:r_rsm;udk &ifqdkifoGm;&ayvdrfhr,f?
&nf!e$ ;f ? ? Iraqi Communist Party ; A Heroic
Legacy by Prakash Karat.
Peoples
Democracy
May 11, 2003.

ArmjynfueG jf rLepfygwD A[d0k g'jzef@csad &;Xmeu xkwaf 0w,f?

You might also like