PD 37

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 294

Arm_ynfuGef_rLepfygwD A[dkpnf;@Hk;a&;aumfrwD.

tmabmf

*sme,f

pdef&wktxdrf;trSwf
yxrtkyf

trSwf (37)
pufwifbm/ 2014 ckESpf?

*sme,f
trSwf (37)

rmwdum

pufwifbm/ 2014 ckESpf?

pmwnf;tzGJ@trSm 1
A[dkpnf;H;k a&;aumfrwD. pde&f wkxkwfjyefcsuf 5
pde&f wkumvwGif tmZmenftaxmiftaomif;tm; txdr;f trSwfyjcif; 10
pdef&wktxdrf;trSwf ay;ydk@vmonfh nDaemifygwDrsm;. o0%fv$mrsm; 15 - 32
xkwfa0cJhaom pmapmifpmwrf;rsm;rS aqmif;yg;rsm; 34-135
AdkvfaZ,sxrH S 0ef}uD;OD;AaqGodk@ay;pm 136
Auy . yJcl;dk;rzGJ@pnf;yHk 138
Auy EdkifiHa&;qHk;jzwfcsuf (1960 ckESpf) 145
awmfvSefa&;aumifpDodk@ Auy .jyef=um;csuf 175
q&m}uD;ocifudk,fawmfr_dif;rSwqifh awmfveS fa&;aumifpDodk@ Auy . jyef=um;pm 180
Auy . y%mrudk,fpm;vS,ftzGJ@ &efuek fo@dk qu
dk fa&mufjcif; 182
Auy y%mrud,
k fpm;vS,t
f zGJ@. owif;pm&Sif;vif;yGJ 186
aqG;aEG;yGJysufjym;+yD;aemuf Auy y%mrudk,pf m;vS,ftzGJ@a=unmcsuf 193
*syefawmfvSefa&; ESpf 20 ajrmufae@ Auy a=unmcsuf 196
jynfol@awmfvSefa&; 17 ESpfajrmufae@ Auy a=unmcsuf 201
aphpyfaqG;aEG;yGu
J dk ppftpd;k &u wzufowfzsuq
f D;ypfvku
d jf cif;ESifh ywfoufI Auy a=unmcsuf (1981) 207
aphpyfaqG;aEG;yGJEiS yfh wfoufI Auy OuUX&J@ jynfolvlxkxHok@d wifjycsuf 214
ygwD 45 ESpfajrmufae@ Auy a=unmcsuf 224
ygwD 45 ESpfajrmufae@ OuUX&J@ rdef@cGef; 231
e,fcs@J pepfEiS hu
f v
dk edk w
D ydik ;f EdkifiHrsm;ESihyf wfoufI wwd,ygwDuGef*&ufobmywdtzG@J r&S iS ;f jycsuf 237
awmfvSefa&;'Da&jrifEh iS hyf wfoufI wwd,ygwu
D eG *f &ufobmywdtzGJ@rS &Si;f jycsuf 255
wwd,ygwu
D eG f*&uf owif;jyefwrf; 263
Auy . wdkif;jynfodk@yef=um;csuf 266

r'w ESifh aqG;aEG;&mrSm Auy OuUX&J@ wifjycsuf 269


r'w ESifh Auy wdk@. wdkif;jynfodk@ xkwfjyefa=unmcsuf 273
r'w ESifh Auy wdk@. oabmwlnDcsuf 275
jynfo@l tm%mxkwfa0jcif;rSww
f rf; 277
jynfol@tm%mxkwfa0jcif;twGuf ygwDOuUX&J@trSm 278
ygwDESpf 50 ajrmufarG;ae@wGif ajym=um;aom OuUXrdef@cGef; 280

ArmjynfuGefjrLepfygwD
pwifxlaxmifcJholrsm;

ocif a tmif q ef ;

ocif A [d e f ;

&J a bmfb wif (*dk & S, f)

ocif p d k ;

ocif v S a z (Ad k v usf m )

&J a bmf x G e f ; armif ( a'guf w mewf )

ocif A d k

Arm_ynfuGef_rLepfygwD.tpOftqufacgif;aqmifrsm;

pmwnf;tzGt
hJ rSm
pde&f wkro
S nf &mjynfq
h o
D @dk
jynfol htm%m*sme,f trSwf (37)

pufwifbm/ 2014

(1) ygwDo rkdi f;


ygwo
D rkid ;f [m u,fwif&iS o
f rkid ;f r[kw/f vH;k yef;wku
d cf u
dk cf &hJ wJh orkid ;f / wku
d cf u
dk f
ae&qJorkid ;f jzpfw,f?
e0w acwfrSm ay:xGufvmwJh Adkvfae0if;jzpfapcsifwJh yHkpHeJ@ nef=um;/
a&;xkwcf JhwhJ wyfrawmforkdif; okd@r[kwf u,fwif&Sif orkdif;qdkwmeJ@awmh
ajymif;jyefyJ? qkd&S,fvpfawG 0kdif;0ef;r_eJ@ ppfwyfrmS Akv
d fae0if; ppfOD;pD;csKyf jzpfvm
+yD;wJah emuf wyfrawmf&@J rlv&nfreS ;f csuaf wG aysmufuek w
f ,f? ppftyk pf q
k w
kd mu
tm%maiGZeG ;f uku
d f arG;vmolawG jzpfomG ;=u+y;D / aoewfvufxJ ukid x
f m;Ekid o
f r#
t&mtm;vH;k a&ueftoifh =umtoifh jzpfomG ;cJ+h yD; orkid ;f ukd (pmtkyx
f rJ mS awmh)
a&;csio
f vkad &;vd@k &oGm;+yD?
ygwDorkdif;ukd 'Dvkda&;vdk@ rjzpf? ygwDrmS vrf;pOftrSm;awG &Sdcw
Jh ,f? usifhok;H
=unfhawmh vufawG@Ekdiif Ha&;eJ@ t[yfuGm+yD;/ wkd;rayguaf wmhbl;? azmufxGufzdk@
}uKd ;yrf;=u&w,f? vuf0aJ oGzaD &;trSm;/ vuf,maoGzaD &; trSm;qkw
d mu trsKd ;rsKd ;
&SEd idk +f y;D trSew
f &m;qkw
d mu wckyJ &Sw
d ,f? vrf;pOfreS &f if awmfveS af &;wufwmyJv@dk
ajymwwf=uw,f? 'gayrJh 'gu twWbm0xJu tpdwftykid ;f wckom jzpfygw,f?
vufawG@yidk f;taeeJ@ vlxpk nf;Hk;a&;/ aemuf yuwdbm0tykid f; pwmawG useyf g
ao;w,f?
vufeufuidk af wmfveS af &;qkw
d m w&m;0ifygwaD wGvdk ar#mxm;vk@d &wwf
wmrsdK; r[kw/f ykyfvHk; avovyfovkd jzpfoGm;r,f? wcg tcsed fray;Ekdib
f l;qdk+yD;
avmvkd@uvnf; rjzpf/ vuf0pJ Gef; a&mufoGm;Ekid fw,f? tvkyfjzpfwhJ vrf;pOfwck
&+yDvkd@ xifaecsed f urBmhawmfvSefa&; tajymif;tvJ/ jynfwGi;f tkyfpkd;ol tajymif;
tvJeJ@ }uHKjyef&if tvkyfu rjzpfjyefbl;?
jzwfoef;r_}uD;av tawG@t}uHKrsm;avqdkwm rSefygw,f? 'gayrJh
1

_ynfolhtm%m
vufeufuidk af wmfveS af &; &Sn=f umvmwmeJ@tr# jy\em rsm;w,f? ydyuQrsm;w,f/ r[mrdwaf wGe@J awmif yGww
f u
dk rf a_ wG
&Scd w
hJ ,f/ ra&SmifEidk b
f ;l ? wcg r[mrdwaf wGxrJ mS awmif rdwaf qGu &efbufozG,f jzpfomG ;wm &Sw
d ,f? wcsKd @ qef@usib
f uf
wku
d cf u
dk af e&muae rdwaf qGjzpfvmwmvnf; &Sw
d ,f? e,fajrykid ef uftwGu/f tcGeb
f mtwGu/f ppfom;a&aomufjrpf
twGu/f &dumQ twGuf pwJh jy\emawG t+rJwufw,f?
wcg awmfveS af &; &Sn=f umav tcuftcJ}u;D av/ tom;xJu avmufxu
G w
f mrsm;av qdw
k mvnf; a&Smifcsif
vk@d r&bl;? ukd,q
f ufrvkduyf gEikd fv@dk awmfveS fa&;qkdwm csOfygw,f vkd@ ajym=uvnf; rwwfEkdifbl;? awmfvSeaf &;
&xm;}uD;uawmh qufcw
k af rmif;aerSmyg?
tckygw&D @J oufwrf;[m 75 ESpf jynfch +hJ y?D trSm;awGvnf; &S/d trSeaf wGvnf; &Scd w
hJ ,f? tajccHuswhJ tc&muswhJ
bufawGrmS tm;aumif;cJw
h ,f? jynfo@l tusdK;pD;yGm;ay:rSm tajcpku
d fxm;wJh &yfwnfcsuf/ wkdi;f cspjf ynfcspfpdw&f dw
S hJ &yf
wnfcsu/f tqif;&Jtyifyef;cHwhJ vky[
f ef/ 'gt
h jyif acgi;f aqmifawGe@J ygw0D ifawG[m tqH;k tjzwfcef;rSm vufeufawmhrcs/
toufyJ pGef@r,fqdw
k Jh tmZmenfpw
d f"mwf/ wAkdvu
f swAkdvfwuf wm0ef,o
l Gm;wJh pnf;Hk;a&; vkyf[ef/ a0zefa&;eJ@
rdru
d ,
dk u
f ,
dk af 0zefa&; usio
hf ;kH r_/ tcGix
hf ;l cH tacsmifrvku
d /f pGe@f vw
$ t
f epfemcHwhJ orkid ;f a=umifh ckvw
dk nf+raJ ejcif; jzpfw,f?
a&S@uv
dk nf; ar#mrf eS ;f =unfah eygw,f? u|eaf wmfw@dk taeeJ@ tedrq
hf ;kH rsKd ;qufwqufpmavmuf c&D;twGuf jyifqif
zk@d vkyd gr,f? jynfwiG ;f tajctae/ Ekid if w
H umhtajctaeawGudk rsujf cnfrjywf xdawG@avhvm+yD; jynfoal wG vGwaf jrmuf
atmif }uHqvkyfaqmifae&r,f? a&S@c&D;twGuf rsdK;qufopfawG arG;xkwaf y;ae&vdrhrf ,f? EkysdKaewJh ygwDw&yftjzpf
c&D;qufae&r,f? jynfolawG qifEa$J ewJh wkdufyJaG wGrSm tcsut
f csmuswJh ae&mawGuae wm0ef,lEdik af tmif }udK;yrf;
vkyaf qmifae&r,f? aemifEpS t
f pdwaf vmufq&kd if ArmjynfoiG jf yifvuQ%m[m ajymif;&r,fqw
dk hJ oEMd mef &Sad e=u&r,f?
'DtcgrSm bk;d ouf&SnfygwD[m ESpf 100 jynfh+yDaygh
&Ja bmfwkd@ cg;awmif;usKd uf rjzKwfbJ ESpt
f pdwaf vmuf qufvk;H yef;=uygO;D pkd@? tcuftcJawGudk ausmfvm$ ;zd@k u|efawmfw@dk
wawG oufvkaH umif;ae=u+yD r[kwyf gvm;?
(2)

pdef& wk jynfol@tm%m (odk@r[kwf) raoEkdifwJhzD; epfiSuf

(u) TpmapmifwGif nDaemifygwDawGu ay;ykd@whJ pde&f wk o0%fvm$ rsm;/ uGejf rLepfae@pOfrS pmrl 2 yk'feJ@ a&S@OD;ykdif;eJ@
aemufydik ;f umvrsm;txd xkwaf 0xm;wJh jynfo@l tm%m aqmif;yg;rsm;/ a=unmcsurf sm;/ toHvi$ chf surf sm; xnfo
h iG ;f
azmfjyxm;ygw,f?
ygwDordik f;rSm =oZmt&Sdq;Hk tcsdef 3 csdef &SdcJhw,f?
1? zufqpfawmfveS af &;umvrS vGwv
f yfa&;&wJt
h csed t
f xd
2? jynfwiG f;ppfumv 484950 txdtcsed f
3? yJc;l kd;rumveJ@ ta&S@ajrmuf ppfa'oumv
2

_ynfolhtm%m
aqmif;yg;rsm; a&G;cs,&f mwGif oifhawmfwJh pmrlrsm;ukdom umv 3 ck pvHk;ygatmif (r#+yD;) a&G;cs,fygw,f?
awmfawmfrsm;rsm; csefxm;ygao;w,f? xnfhoifhwmwcsKd @ tcsdefrD a&mufrvm/ &Sw
d mukd &SmrawG@v@kd useaf ewmvnf;
&Sdw,f? aemifygwD0ufbfqdu
k fe@J pde&f wk jynfol@tm%m/ trSwf (2) rSm xnfah y;zk@d pOf;pm;xm;csuf &Sdygw,f?
usew
f phJ mrltm;vH;k ukd topfjyefu
dk x
f m;ygw,f? ygww
D iG ;f rSm rSww
f rf;tjzpf xm;ygr,f? trSm;awG av;eufz@kd /
oifcef;pm,lEidk zf @dk / trSeu
f dk qkyu
f idk Ef idk zf @kd xm;jcif; jzpfw,f? ygww
D iG ;f rSm b,forl qdk avhvmcGihf &Syd gw,f? avhvmzd@k vnf;
tm;ay;w,f? aemif&aJ bmfawG&@J aqG;aEG;0kid ;f awGrmS vnf;aumif;/ jyKpka&;om;zk@d tcsut
f vufvv
dk #iaf omfvnf;aumif;
vkt
d yfv#if awmif;qkEd idk =f uygw,f?
r&Sad o;wJph mrlawGudk u|eaf wmfw@dk xyf&mS &ygO;D r,f? ta0;&Sd &JabmfawGuv
kd nf; usew
f ,fxifwmawG ay;yk@d jcif;eJ@
t}uHjyKcsurf sm;ay;zd@k awmif;qkdygw,f?
(c) Tpmapmifukd zwf=unfhHkeJ@ uGefjrLepfygwDtaeeJ@ orkdif;ay;wm0efukd b,fvdx
k rf;aqmifcJhw,fqdw
k m
od&EdS idk yf gr,f?
uGejf rLepfygw[
D m tvkyo
f rm;/ v,form;/ ausmif;om;/ vlvwfwef;pm;/ +rdK@aeqif;&Jom;/ tr_xrf;rsm;ukd
tajccHxm;wJyh gwD jzpfw,f? olwk@d udk pnfk;H +yD; +Adwdo#e,fcs@J orm;ukdvnf; wku
d cf hw
J ,f? zufqpfawmfveS af &;ukdvnf;
qifEJc$ w
hJ ,f? azmufjyefwhJ tkypf ;dk ol tqufqufuv
dk nf; tmcHcw
hJ ,f? 'Dvw
l ef;pm;awGtwGuf a&S@u&yfcw
hJ ,f?
'Dacwfe@J [yf=unfrh ,fq&dk if &yfwnfcsu/f tjrif/ enf;emrSecf v
hJ @kd tJ'aD cwfu tvkyo
f rm;ta&; awmif;qkcd suf
awG[m 'Dae@txd acwfrDaeao;wm awG@&r,f?
v,form;udpq
P &dk if +Adwo
d #acwf/ ajr&Sipf epfe@J 'Dacwfppftpd;k & ajr&Si}f u;D pepf bmuGmovJ? cspw
f ;D awGae&mrSm
ck b,foal wG a&mufaeovJ? ppfwyfvm;/ cked v
D m;/ 2 OD;pvH;k vm; - E_id ;f ,SO=f unfEh ikd fw,f?
wkid f;&if;om; vlrsdK;pkawGta&;rSm OD;wnfcsufwckwnf;tay: twlwufvrS f;Ekdifzd@k pnf;Hk;pifwifay;cJw
h m/
r[mrdwfzJ@G chw
J mawG awG@Edik yf gw,f?
ygww
D iG f; wkduyf JG ('kwd,t}udrf uGe*f &uf) rSm ygwaD cgif;aqmifawG[m ukd,chf |w,
f iG ;f csuu
f dk 0efcw
H m/ wm0ef
,lwm/ pdw&f n
S &f n
S x
f m;+yD; aqG;aEG;wm/ trsm;pkqENukd vku
d ef mwm (ocifp;dk udp)P awG awG@&r,f? 'gawGu bmukd azmfjy
ovJ? k;d om;wm/ ygwpD nf;H;k a&;pnf;rsO;f ukd vku
d ef musio
hf ;kH wm/ twWudk ku
d cf sKd ;Edik w
f mukd jyw,f? vkyx
f ;kH vkyef nf;awGudk
jyw,f?
csKyfvdu
k f&if - ArmjynfueG jf rLepfygwD[m vlxek J@awmfveS fa&;tay: wm0ef,pl w
d &f w
dS hJ av;eufwyhJ gwD jzpfw,f?
- 'Dpmapmif[m tkyfpkd;ol tpkd;&tqufqufu zHk;uG,fxm;cJhvdk@ uGif;qufjywfaewJh orkdif;a=umif;awGukd
qufay;Ekid cf w
hJ ,f?
- wyfaygi;f pkudpP ygw}D udK;yrf;yHk orkid ;f wpdww
f a'o r'nw rS aemufyikd ;f r'w txd avhvmEkid w
f ,f?

_ynfolhtm%m
- 63 ckEpS f jynfwGif; +idrf;csr;f a&; awG@qHkaqG;aEG;yGeJ J@ 81 ckESpf aqG;aEG;yGJawGrSm usio
fh Hk;cJhwhJ ygwD&J@ &yfwnfcsuf/
tjrif/ enf;emeJ@ &efou
l oH;k wJh aoe*FAsL[m enf;AsL[mawG[m bmvJ? tck UNFC/ NCCT wd@k e@J aqG;aEG;
&mrSm 'Denf;emawGudk quftoH;k jyKao;vm;? E_id ;f ,SOfavhvm=unfah pcsiw
f ,f?
(3)

ed* Hk;
ta&S@ajrmufppfa'o +ydKuGrJ j_ zpf+yD;aemuf ygwaD cgi;f aqmifwa,mufu 'Dvdek d*k;H csKyfcw
Jh ,f?
ta&S@ajrmufppfa'orSm u|eaf wmfwkd@ pmar;yGJ ratmifcJh=ubl;wJh?
[kww
f ,f? 'gayrJh u|eaf wmfw@dk pmar;yGJ xyfajz=u&vdrrhf ,f? 'gawmfveS af &;orm;awG tvky/f uGejf rLepfawG&@J tvkyyf ?J
&nfrSef;csuf rayguaf jrmufrcsif;/ rsKd ;qufe@J csD+yD; pmar;yGaJ wG xyfajz=u&OD;rSmyg?

pmwnf;tzGJ@
24/ 9/ 2014?

Armjynfu Ge fjrLepfy gwD[ m


vlxkeJ@awmfvSefa&;tay:
wm0ef,lpdwf&SdwJh av;eufwJhygwD
jz pf w ,f

Armjynfue
G fjrLepfygwD
A[dp
k nf;H;k a&;aumfrwD.
ygwDpe
d f&wk xkwjf yefa-unmcsuf

&Jabmfwk@d rdwfaqGwdk@ jynfolvlxktaygif;wdk@

'Dae@umv[m u|efawmfw@dk &ifxJu ae0ef;eD ArmjynfuGejf rLepfygwD&J@ pdef&wktcsdefor, jzpfw,f? ckqdk


ygwD&J@oufwrf;[m 75 ESpf wif;wif;jynfhchyJ g+yD? 'DtcsdefrmS aemufa=umif;jyefazmf=unfhcsifw,f?

1? Auy tuseJ@twuf

tyif;tdik ;f ay:cJw
h h/J a&S@qifhaemufqifh ay:cJw
h hJ acwfyifygwaD wGuawmh acwf awG&@J tuJprf;r_/ wGe;f wdu
k f
yxkwfra_ wGa=umifh ordkif;ZmwfckaH y:u qif;ay;oGm;cJh=u+yD?
u|efawmfwdk@ygwDrSmvnf; tcuftcJtusyftwnf;awG r&SdcJhwmr[kwf renf;raem &SdcJhw,f? tkyfpdk;ol
tpdk;&tqufqufu OD;wnf&efot
l jzpf ypfrSwx
f m; twdkufcH&wJh ygwDrk@d ydkcH&/ qH;k H;_ r_xx
k nfyk}d uD;ygw,f? 1975
5

_ynfolhtm%m
ckEpS rf Sm jynfwiG ;f ygwDA[du
k ppfa&;vrf;pOftrSm;/ pnf;Hk;a&;vrf;pOftrSm;awGa=umifh acsr_e;f cHc&hJ w,f? e,fpyftiftm;
awGyJ usefchw
J ,f? 'gayrJh udk,ht
f m;udk,u
f dk;wJhvkyf[ef xGe;f um;atmif rvkyfEdkifcjJh yefbl;?
wcg urBmph epfopf ajymif;vJomG ;&mu 1989 ckEpS rf mS e,fpyfA[d[
k mvnf; ud,
k w
hf yfwiG ;f ykeu
f efcx
JG u
G rf a_ b;eJ@
uH&jyefum wyfr&Sd/ vufeufcJ,rf;r&Sd/ tajccHa'or&Sd jzpfcJh&w,f? ajymufusm;a'owcsdK@eJ@ vufuseftiftm;
wcsdK@rSwyg; wyfeJ@tajccHa'o qHk;H_;oGm;w,f? e,fpyfa'o&Sd 85 A[dkaumfrwDtrsm;pk}uD; tem;,lvdku=f u&w,f?
acgi;f aqmifawG taeeJ@uawmh ckwifay:rSm raocsi/f ppfajrjyifrmS aocsiw
f ,fv@kd ajymcJ=h uw,f? (cktxd ajymaeqJvnf;
jzpfw,f?) atmufajcydkif; =unfhvdkufawmh ygwDeJ@twl zufaor,fqdkwJh ygwD0ifawG/ jynfol@wyfrawmfom;awGeJ@
DPA wyfu &Sad eqJ jzpfw,f? 'Dwyfz@JG awGe@J a'oa[mif;awGqq
D if;zd@k jyifqifc=hJ uw,f? qif;r,fo
h al wGu ausmyd;k tdwf
udk,fpDeJ@ tqifoifhjzpfae=u+yD? tdrfaxmifonfawGeJ@ vdkufzdk@roifhawmfwJh &JabmfawGudkawmh csefxm;cJh&w,f?
t&yfom;tjzpf vkyfuidk pf m;aomufz@dk wwfEidk o
f r# aiGa=u;uav;rsm; xkwfay;xm;vdu
k w
f ,f? wcsKd @ukd vdktyfwht
J cg
toHk;csEdkizf dk@ aemufcset
f jzpf xm;cJhw,f? usef&pfoltm;vHk; &ifuGJyufvuf? rsu&f nfvnf&y$J J?
vufxJrmS &Sdaeao;wJh vufeuf}uD;awGeJ@ cJ,rf;rD;ausmufawGudkawmh qufwdkufOD;r,fqdkwJh r[mrdwfeJ@
a'ocH (101) ppfa'oudk cGJa0ay;xm;vdkufw,f?
'gayrJh ta=umif;a=umif;a=umifh 'DprD u
H ed ;f uvnf; ysuo
f mG ;jyefw,f? ygwt
D aeeJ@ UG vkyzf @kd yJ useyf gawmhw,f?
'ga=umifh zG@J pnf;yHkawG topfjyefajymif;cJ&h w,f? ,l*syD gwu
D kd taxGaxGtwGif;a&;r;&Jabmf=uifarmif wm0ef,lygw,f?
wyfeJ@twl jynfwGif;qif;r,fh A[dkaumfrwD (tzd;k }uD;) wcsdK@udk tem;,lapvdu
k fygw,f?
tem;,lomG ;wJh A[dkaumfrwDtm;vH;k udk em,u}uD;rsm;tjzpf owfrw
S fygw,f?

2? ukef;kef;x=ujcif;

aemuf taxGaxGtwGi;f a&;r;&Jabmf=uifarmif OD;pD;um 1992 ckEpS rf S 1994 ckEpS t


f xd jynfv;kH qdik &f m uGezf &ifh
wck v#Kd @0Sufusif;ycJhw,f? 85 ck A[dkaumfrwDrJ/ ygwD0ifx&k J@reJ J@ acgi;f aqmifr_opf A[dkpnf;H;k a&;aumfrwD (pDtpdk D)
udk a&G;cs,fwifajrmufcJh=uw,f?
'Dtcsdet
f xd ArmjynfuGefjrLepfygwD qufvufwnfwhEH dkifyghrvm;qdkwm tmrrcHEdkif=uao;ygbl;?
'Dacgif;aqmifrt
_ opfukd &Jabmf=uifarmifacgi;f aqmifum wygwDvk;H 10 ESpaf vmuf vHk;yef;tm;xkwfvku
d f=u
awmhrS ygwDtvH ajrrcawmhbl;qdkwm ajymEdkif=ujcif; jzpfw,f? 'gu twWbm0tydkif;?
6

_ynfolhtm%m
yuwdbm0tydki;f udk qufvufwifjyygr,f?
ygwDordkif;[m jynfol@tusdK;aqmifwJhordkif;jzpfw,f? wdki;f jynfeJ@jynfoludk umuG,fcJhwo
Jh rdkif; jzpfw,f?
e,fcs@J pepf/ zufqpfpepfudk wGef;vSefwku
d yf 0JG ifcw
hJ hJ tpOftvmu jynfo@l &ifciG fxrJ mS pG+J rJaew,f? azmufjyefwhJ tkypf ;kd ol
tqufquf&@J ab;&efukd a&S@wef;rSwm;qD;aeol[m uGefjrLepfawGyq
J kw
d m olwk@d ow
d ,f? yJcl;dk;rtpOftvmu pdrh0f if
xm;+yD; jzpfw,f? ylyal EG;aEG; 4828 &J@rw
S w
f rf;udk azsmufzsufxm;vd@k r&cJhbl;? 'gah =umifh Auy &J@ tjrpf[m &Snfw,fvk@d
u|efawmfw@dk ajym&Jjcif; jzpfw,f? ygw0D if/ ygwDvv
kd m;ol/ ygwu
D kd av;pm;ol/ ygwrD w
d af qGawG[m vlxx
k rJ mS tjyef@tES@H
&Sw
d ,f? ArmjynfEdkifiHa&;avmurSm &JabmfawG&@J toufaoG;awGeJ@ xkqpfwnfaqmufcJh&wJh ygwD&J@ *k%o
f dumQ [m
rSed fysufaysmufu,
G f roGm;ao;bl;? csKyfajym&&if Armjynf[m Auy &J@ blrdeufoefa&cHajrcHaumif; jzpfw,f?
'gawG[m ygwt
D vH ajrrcwJh yuwdbm0tydik f; jzpfw,f?

3? pde&f wkygwD

2014 ckESpfudk ygwDpdef&wktcsdeftcgor,vdk@ owfrSwfum t"dy`m,f&Sd&Sd usif;yoGm;zdk@ &nfrSef;csufxm;


vkyfaqmifaeygw,f?
2014 yxr 4 vydki;f rSm&Edkifor# ordik f;taxmuftxm;awG pkaqmif;ygw,f? xkyfydk;xm;wmawG ajz (+zD)
&ygw,f? ygwaD rmfuGef;wdkuu
f dk ar$aESmuf&ygw,f? ouf&x
Sd if&mS ; usefaeao;wJh rsdK;qufa[mif;acgif;aqmifrsm;udk
ar;jref;&ygw,f? ae&mtESH@ a&mufaewmawG o,f&ydk;&ygw,f? a&mufvmor#udk zwfvk@d &atmif dkuEf Sdyf&ygw,f?
aumfyDu;l +yD; pdef&wkusif;ya&; aumfrwDu jzef@cGJzwf=u/ a&G;cs,f=u&ygw,f?
'kwd, (4) vydkif;rSmawmh udk,fpDa&;om;ypk=uwm/ te,fe,ft&yf&yfu a&mufvmwJhpmrlawGudk a&G;cs,f
wnf;jzwf=uwmawG vkyfygw,f? 'DvdkeJ@ 7 vydki;f ukefukefcsi;f pdef&wktxdr;f trSwfy ta&;awmfyHk*sme,f (twGJ 2
trSwf 2) xkwfEidk fcyJh g+yD? ygwD0ufbfqku
d fraS eIvnf; aemufuspmrlawGeJ@ pkaqmif;xm;wJh pmrlawGxu
J oifhawmf&m
pmrlrsm; rjywfxnfah y;aeygw,f? pmrlrsm; qufvufa&muf&aSd e&m jynfol@tm%mwGiv
f nf;aumif;/ 0ufbfqu
dk w
f iG f
vnf;aumif; tqufrjywf azmfjyay;aerSm jzpfygw,f?
wwd, (4) vywfrSmawmh usefjynfo@l tm%m 2 wGJeJ@ ygwo
D rdik f;ypkwt
Jh vkyfudk vufpowfEkid fatmif
vH;k yef;tm;xkwfoGm;rSm jzpfygw,f?

_ynfolhtm%m
4? txdrf;trSwfyr_rsm;?
aomifomwJ&h aJ bmfrsm;u ygwaD e@twGuf acgi;f pOfwyf+yD; ygwu
D kd ajymyavmufwhJ aiGa=u;yrm% v'ge;f =u
ygw,f? ta0;a&muf&JabmfwOD;eJ@ teD;tem;&Sd &JabmfwOD; v'ge;f aiGu tawmfrsm;ygw,f? aiGa=u;wwfEkid folrsm;u
tqifrajywJh &Jabmfrsm;udk aiGa=u;jzifh ar;jref;wmawGvnf; &Sdygw,f? 'DESpf xl;jcm;csufwcku trsdK;orD;tzGJ@u
2013 ckESpfuwnf;u ygwpD de&f wkukd &nfrSe;f um usdwf+yD; wvcsif;pkxm;wJhaiGawGudk ygwDae@tu bGm;ueJ today;
v'gef;ygw,f? olwdk@vwmvnf; rsm;ygw,f?
ygwu
D kd txdr;f trSwf y&mrSm Armjynf te,fe,ft&yf&yfe@J jynfya&muf&adS e=uwJh ygw0D ifrsm;/ ygwv
D v
kd m;ol
rsm;u 0ef;&H=uwm/ pdef&wktxdr;f trSwf oEMdXmefcsr_rsm;/ ygwD*k%f&nfudk azmfusL;r_rsm; ycJ=h uovdk ygwDtwGuf
aiGa=u;tuket
f uscu
H m vkyfukid fay;r_rsm;vnf; &SdcJhw,f?

5? pde&f wkpdwf"mwf

pdef&wkumvwGif jynfoo
l dk@ today;uwdopPmycsifygw,f?
-

uGefjrLepfygwDqw
dk m jynfou
l dk tvkyt
f au|;yzdk@ wnfaqmufxm;wJhygwD jzpfw,f? jynfoal wG
vGwfajrmufatmif u;yrf;aewJhygwDvnf; jzpfw,f?

u|efawmfwdk@ uGejf rLepfawG[m tcuftcJudka=umuf+yD; jynfolux


dk m;cJhum wdkuyf GJciG fu pGef@cGm
xGufajy;oGm;rnfhorl sm; r[kwyf g?

tkyfpdk;ol zGifhay;xm;wJh rufvHk; awGaemuf aumufaumufygatmif vkdufrnfholawGvnf;


r[kwfyg?

aps;wGufwGu+f yD; taetpm;acsmifatmifvnf; vkyfrnfr[kwyf g?

jynfolawG&J@ tusKd ;pD;yGm;udky=J unf+h yD; wwfpGrf;or# vkyfaqmifomG ;ygr,f?

u|efawmfwdk@wawG[m
jynfol@tusdK;udkaqmif+yD; awmfvSefa&;twGif; toufpGef@oGm;=uwJh OuUXocifoef;xGef; tr;ywJh
acgif;aqmifawG&@J rsufEmS 8

_ynfolhtm%m
,H=k unfcsut
f wGuf ESvk;H rwkef/ &ifrckeb
f J awmfvSefppfyJrG Sm usq;Hk oGm;=uwJhtmZmenf&aJ bmfrsm;&J@rsufESm&efo&l @J tusO;f pcef;/ u|e;f pcef;eJ@ tkwf ;kd axmifawGtwGi;f rSm tnHrh cH/ 'l;raxmuf wdu
k yf q
JG if&if; toufay;
oGm;ol &Jabmfrsm;&J@rsufEmS ygweD J@twl v_y&f mS ;wdkuyf 0GJ ifchw
J hJ c&D;=urf;}uD;rSm usq;kH oGm;wJh tv$mtoD;oD;u jynfolvx
l kawG&@J rsuEf Smta&;tcif;awGrSm jynfolawGeJ@ wom;wnf;&yf=uvdk@ wnfhwnfhypfaewJh usnfqefawGreS f+yD; twHk;tHk;
usqHk;oGm;wJh ,l*sD&aJ bmfawG&@J rsufESm/ jynfol@awmfveS fa&;orm;awG&J@ rsufEmS 'gt
h jyif jynfo@l 'rD u
kd a&pDawmfveS af &;rSm a&muf&mae&m us&mwm0efe@J wcsKd @ysKd ysKd &,
G &f ,
G /f wcsKd @trkd if;wGi;f us
t&G,t
f xd xrf;aqmif=u&if; uG,v
f eG o
f mG ;=uwJ&h aJ bmfawG&@J rsuEf mS awGukd u|eaf wmfwk@d b,fawmhrS arhazsmufypfrmS
r[kwfb;l vdk@ pde&f wkumvrSm uwdopPmyvdkufygw,f?

ArmjynfuGefjrLepfygwD t"Gef@&Snfygap
ppftm%m&Sifpepf rkcsusqHk;&rnf

awmfvSeaf &;opPmjzifh
A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfueG fjrLepfygwD

pdef&wkumvwGif
tmZmenf taxmiftaomif;tm; txdr;f trSwfyjcif;
jynfor
l sm;tm; E+wc
f e
G f;qufojcif;ESifh 0rf;enf;pum;qdjk cif;

1? (ed'gef;)

r*Fvm&SdwJh tcsed ftcgor,yg?


rsdK;qufa[mif;acgif;aqmifawGu ygwDaiG&wk/ a&$&wkumvawGudk jzwfoef;&if; olwdk@wm0efudkolwdk@
ausyGepf Gm xrf;aqmifoGm;cJh=uyg+yD? ,ck 'DygwDpdef&wkwdkifatmif &Sdaeao;wJh acgif;aqmifqdkwm wu,fhut
dk enf;pk
jzpfygw,f? yxrqHk; olwdk@udk *k%fyvdkufygw,f?
'kw,
d *k%f ycsiw
f mu usq;kH oGm;=u+yjD zpfwhJ tmZmenf taxmiftaomif;eJ@ uG,v
f eG o
f mG ;=uwJh &Jabmfrsm;udk
jzpfygw,f?
wwd,*k%f yzdk@vw
dk mu ygwDtyytvJvJjzpfcsdefrSm ygwDudk rpGef@cmG bJ ,ae@txd zufwG,cf Jh=u/ wm0ef
xrf;aqmifch=J uwJh &Jabmfrsm;eJ@ topf0ifa&mufvmwJh &Jabmfrsm;udk jzpfw,f? olw@kd [m ygwDxrJ mS qufae&if/ ygwDxJ
0if&if iwfr,f/ jywfr,f/ qif;&Jr,f/ ESyd pf uf!i ;f yef;cH&r,f/ toufuykd if pGe@f &Edik w
f ,fqw
dk m odvsuef @J ygwx
D J qufae/
ygwDxJ 0ifvmolawG jzpfw,f?
10

_ynfolhtm%m

2? jynfolawG&J@ tcef;u

ArmjynfuGefjrLepfygwq
D dkwm Armjynfjynfoal wG&@J ygwDjzpfw,f? jynfol[m t&if;cHusw,f? jynfolr&SdbJ
(Auy) qdkwm r&SdEdkiyf g?
Armjynfjynfoal wG[m }uD;jrwfwhJ jynfoal wG jzpfw,f? e,fcs@J qef@usiaf &;/ zufqpfawmfveS af &; wdu
k yf aJG wGe@J
xGef;ajymifwJhordkif; &SdcJhw,f? azmufjyefwhJ tpdk;&tqufqufudk awmfvSefcgcscJholawG jzpfw,f? tck ygwDeJ@twl ppf
3 ppfudk qef@usiw
f dkuyf GJ0ifae=uw,f? olwk@d rvGwfajrmuf=uao;yg?
awmfvSeaf &;vkyfw,fqdkwm vlxkurdk SDck+d yD; vkyf&wm jzpfw,f? olw@dk &J@ om;orD;awGudk pnf;Hk;odrf;oGif;+yD;
wyfrawmfxlaxmifum awmfvSepf pf qifEJc$ Jh&wm jzpfw,f? jynfoel J@ygwD[m a&eJ@ig;vdkjzpfcw
Jh Jh umvawG &Scd Jhw,f?
od@k aomf pnf;Hk;a&;ay:vpDtrSm;a=umifh jynfolawG epfemcJ&h wmawG &Scd Jhw,f? txif&Sm;qHk; om"uwckuawmh
ygwDwiG f; awmfvSefa&; qdkwJh zwf/ xkwf/ owf udpPjzpfw,f? 'DtrSm;udk ygwDu tcGifhomwmeJ@ um,uH&Sifrsm;xH
yHpk HrsdK;pHk/ enf;rsdK;pHkeJ@ awmif;yefcJh+yD; jzpfygw,f? 'DtrSm;wcke@J ygwD[m oHk;r&awmhbl;/ ordkif;a=umif; aumif;cJhwmawG
ysufjy,foGm;+yDvk@d vlxku oabmrxm;/ aumif;wJh rSefwJhtydkif;eJ@ qdk;wJh rSm;wJhtydkif; cGJjcm;cH,l=uwm awG@&w,f?
ygwDudk cktcsdefxd rypfy,fcJhygbl;?

3? ol&aJ umif; tmZmenfrsm;/ uG,fvGeo


f l&Jabmfrsm;

wdkufyGJawGrSm usqHk;cJhwJh &Jabmfrsm;/ &efolowfjzwfvdk@ EdSyfpufvdk@ toufqHk;H_;oGm;&wJh &JabmfawGudk


tmZmenf rsm;vdk@ owfrSwfygw,f?
wm0efwck xrf;aqmif&if; zsm;emvdk@ aoqH;k oGm;olrsm;/ tpmjywf a&iwfeJ@ uG,fveG foGm;&olrsm; ygwrD Sm
trsm;tjym; &SdcJhygw,f? (180 ppfa&;pDrHudef;udk wdkufyGJ0iftaumiftxnfazmf&if; usqHk;cJhwJh &JabmfawG&J@&ifudk
cG=J unfhawmh tpmtdrfxJrSm jrufawGyJ awG@&a=umif; &efol@tpD&ifcHpmrSm azmfjyxm;w,f?)
ygwDxJ a&mufvm+yD; wcsdK@ ysKd ysKd rsprf spef J@ uG,v
f eG o
f mG ;=u/ wcsKd @ tdkrif;wGi;f ust&G,ftxd wm0efxrf;aqmif
oGm;=uwJh&Jabmfrsm;udkvnf; ygwDu wefzdk;xm; *k%fyvdkufygw,f?
11

_ynfolhtm%m
olwdk@wawG b,fumv/ b,fae&mrSm b,fvydk HkpHeJ@ toufpGef@oGm;=uovJvdk@ rSwfwrf;wif=unfhygw,f?
umv - e,fcs@J qef@usiaf &;/ zufqpfawmfveS af &;eJ@ jynfwiG ;f ppfumvawGtwGi;f rSm toufay;cJ=h u&ygw,f?
a'o - e,fcsJ@qef@usifa&; ('kwd,urBmppf rwdik frDeJ@ ppft+yD; wjynfvHk;ae&mtESH@) zufqpfawmfvSeaf &;
(tdENd,Edkiif HrSm ocifAdkvfeJ@ av,mOfysuu
f s&mwGif ygoGm;aom &Jabmfrsm;/ yJcl;dk;rw0dkuu
f &Jacgiaf jymufusm;rsm;eJ@
Edik fit
H ESH@ wdu
k fyJrG sm;rS usqHk;olrsm;)
jynfwiG f;ppf - wwdik f;jynfv;Hk r@jytp aus;&GmtqHk; awmawmifawGrSmygrusef usq;Hk cJh=u&w,f? tenf;
tusOf; xyfrt
H ao;pdwf&&if yJcl;dk;r/ &cdkifdk;r/ &Sr;f d;k rpwJh dk;r 3 oG,f - [dkbufjcrf; 'Dbufjcrf;eJ@ ucsifawmifwef;/
{&m0wDab;eH 2 bufjzpfwJh jrpfzsm;wdkif;/ roHk;vHk;eJ@ qufpyfe,fajr/ jrpf0u|ef;ay:tjyef@tESH@/ ppfawmif;/ oHvGif
ta&S@jcrf;/ taemufjcrf; (0/ u&if/ u,m;/ rGeaf 'orsm;)/ weoFm&Da'o pwJah e&mawGrmS tmZmenftaxmiftaomif;
ay:xGef;cJhw,f?
b,folawGu b,fypHk He@J owfcJhovJ?
vGwv
f yfa&;acwfrmS qd&k ,
S v
f pfawG owfcv
hJ @kd ygw&D @J uGejf rLepfae@pOf[m ema&;a=umfjimowif;pmvd@k emrnf
wGifcJhw,f? jynfwGif;ppfumvrSm Adkvfae0if;ppfwyfeJ@ Adkvfatmif}uD; vJAD;wyfowfvdk@ wcsdK@ &GmvHk;u|wf rkqdk;r
jzpfuek w
f m/ &GmvHk;u|wf rD;d@_ c&H wmawG &Scd w
Jh ,f? awmwGi;f wdu
k fyJaG wGrSm rdvmwJh ygw&D JabmfwcsdK@ zrf;ac:vmwm&Sv
d @dk
Adv
k fae0if;&J@ r@ay:rSm uGefjrLepf&Sm;vdk@ rif;wdk@udk awmxJoGm; tyifch dki;f wm r[kwb
f l;? ac:rvmeJ@ &Si;f ypf qdw
k Jh
trdef@a=umifh towfcH&wmawG &SdcJhw,f? 'Dvky[
f ef[m aemufyidk f;txd ygvmw,f? Adv
k foef;a&$vufxufusawmh
tpdwfom;awmif rcsefeJ@ qdkwht
J rdef@rsdK; ay;vmcJhw,f?
ArmjynfuGefjrLepfygweD J@ jynfo@l wyfrawmf[m pnf;urf; 3 &yfeJ@ owdy&ef 8 csufudk apmifx
h def;wJhygwD
jzpfw,f? oH@k yef;ay:vpDukd wdwu
d sus vdu
k ef mcJo
h al wG jzpfw,f? 'gayrJh &efou
l awmh qef@usib
f ufu yrlw,f? 'ga=umifh
ygwD&JabmfawGtaeeJ@ awmfveS fa&;vkyw
f m[m cHpm;zdk@r[kwf/ pGef@v$wftepfemcHz@dk jzpfw,fqdkwm oabmaygux
f m;
=u+yD; jzpfw,f? 'gah =umifv
h nf; ygwx
D J pG+J raJ ewJh &Jabmfrsm;eJ@ topf0ifvmwJh &JabmfawG&@J wefz;kd [m ydjk rifw
h ufvmjcif;
jzpfw,f?
txufyg ay:ay:xifxifjzpf&yfrsm;tjyif wm0efeJ@v$wfvku
d f&if; aysmufjcif;rvS aysmufoGm;olrsm;/ ta&;
tcif; umvwGif tdrfjyefra&mufvmwJh ajratmuf,*l sDrsm;&,fvdk@vnf; &Sdw,f?
4? uGe fj rLepfq dkw Jh uGefjrLepfrsm;
uGefjrLepfygwD pwifxlaxmifpeJ@ zufqpf*syef0ifvmpOfu uGefjrLepfqdkwJhoal wG[m uGefjrLepf emrnf
cHrxm;ayr,fh wdik ;f odjynfod ausm=f um;+yD;om; Edik if aH &;orm;awG jzpfw,f? wcsKd @u xdyw
f ef;tkyfcsKyfa&;orm; tpd;k &
12

_ynfolhtm%m
tzGJ@0if 0ef}uD;awG vkyfae=uw,f? wdik f;jynfu av;pm;tm;xm;olrsm;jzpfovdk urBmu todtrSwfjyK wdkif;jynf
acgif;aqmifawG jzpfae=u+yD? 'kwd,wef; acgif;aqmifwcsKd @q&dk if zufqpfawGuyif vufzsm;cg rsuv
f Hk;jyL;&wJhoal wG
jzpfaew,f? (Oyrm ocifoef;azeJ@ udknDav;)
ordkif;jzpfpOfawGt& uGefjrLepfqdkwm tkyfpdk;olvlwef;pm;&J@ jrLqG,rf _/ rd_i;f wdkufr_awGudk vufrcH/ +cdr;f ajcmuf
ESyd fpufr_ro
S nf owfjzwfcH&r,fhtcsdet
f xd rwkerf v_yf tH}udwfcH+yD; toufpGe@f oGm;wJhoal wG jzpfw,f?
uGejf rLepfqw
dk m rw&m;r_rSef&if iHk@co
H rl [kw/f wGef;vSet
f mcH&JolawG jzpfw,f? aoewfeJ@ zdESdyfjcif;/ w&m;H;k eJ@
zdESdyjf cif;/ tusOf;axmifeJ@ zdEySd fjcif;rsm;udk &ifqdki&f Joal wG jzpfw,f?
&efolu zrf;rd+yD; UG kyfvk;H ay:oGm;wJhtcg [kwfw,f/ iguGefjrLepfyJ? igyh gwD/ igjh ynfol/ igh&JabmfawGudk ig
opPmrazmufb;l ? wa,mufrS azmfrajymEdkifbl;? rif;wdk@uufovdkvkyf qdk+yD; toufpGef@oGm;wJh uGejf rLepf?
u;pifwufzk@d v&dk if wufr,f vdk@ uH;0g;cJhuGefjrLepfawG &Sdcw
Jh JhygwDrk@d ckvdk pde&f wkobif usif;yEdkifwm
jzpfygw,f?
&mxl;tm%m xd;k tyfwmudk acgi;f cgco
hJ rl sm;/ aiGa=u;pnf;pdraf wGe@J !Kd @qw
JG mudk &,forG ;f aoG;olrsm;/ vufeuf
rcs&ifowfr,fajymwJh &efou
l kd 'l;raxmufbJ towfco
H Gm;wJh &Jabmfrsm;/ trsdK;om;wef;wla&;/ aoG;pnf;nD!w
G af &;
twGuf wyfaygi;f pkvyk if ef;vkyaf qmif&if; towfco
H mG ;&wJh &Jabmfrsm;/ 'Dv&kd aJ bmfawG&cdS v
hJ @kd vnf; ygw&D @J *k%af &mif[m
xGef;ajymifcJhwm jzpfygw,f?

5? 0efcsawmif;yefjcif;eJ@ wm0ef,lr_rsm;?

ygwo
D rdik ;f rSm ygwAD [d&k @J vrf;pOfay:vpD trSm;rsm;a=umifah omfvnf;aumif;/ a'oqdik &f mtzG@J tpnf;
rsm;&J@ rSm;,Gi;f pGm udik w
f ,
G frr_ sm;a=umifv
h nf;aumif;/ vkyef nf;vky[
f efvaJG csmrf r_ sm;a=umifv
h nf;aumif;/ trSm;eJ@ rvdu
k f
zufwJh tjypfay;cH&r_rsm;/ ta&;,lcH&r_rsm; &Scd Jhygw,f? 'D&aJ bmfrsm;&J@ rdom;pkrsm;xH 75 A[dak umfrwDu 0rf;enf;
a=umif;eJ@ awmif;yefyga=umif; ta=umif;=um;cJh+yD; jzpfw,f? rydk@Eidk fwhJ ae&mawGvnf; usefygao;w,f? ,ckwzef
pdef&wkumvwGifvnf; A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD (COC) u xyfrHI 0rf;enf;pum; awmif;yefpum;ytyfygw,f?
tvm;wl aemufyikd ;f usq;kH oGm;ol &Jabmfrsm;&J@ rdb/ tdraf xmif/ aqGrsKd ;t0ef;t0dik ;f rsm;xH usq;kH oGm;yHek @J ygwu
D
todtrSwfya=umif; u;pm;+yD; owif;pum;yg;ygw,f? wwfEkid o
f avmuf ar;jref;or_yygw,f?
13

_ynfolhtm%m
89 ck ygwD+ydKuGrJ _jzpf+yD;aemuf wcsdK@&aJ bmfrsm; ygwDeJ@ uif;uGmoGm;cJh=uw,f? t&if;vJI tzsm;xif;jzpfukef
cJ=h uw,f? ygwDu wm0ef,l&r,fhupd Pyg? 'D&JabmfawGudk ygwDu em;vnfr_ay;ygw,f?

6? ed*Hk;

awmfveS af &;umv apmapmydik ;f rSmawmh usq;kH oGm;wJh &JabmfawGukd use&f pfol &JabmfawGu vGr;f ol@yef;acG
oDcsif; oDqw
dk rf;w&if;eJ@ r+yD;qHk;ao;wJh wm0efawGudk qufvufxrf;aqmifomG ;r,ft
h a=umif; oEMdXmefycJ=h uygw,f?
&efol@tusOf;pcef;xJrSm usqHk;oGm;wJh &JabmfawGudkawmh ajray:&Sd &JabmfawGu &&Sdor#tcGifhta&;udk
toHk;cs+yD; tcrf;tem;av;awGvkyf+yD; *k%fy=uwm &Sdw,f? tJ'D&Jabmftm;vH;k udk 'Dae&muae+yD; tav;eDjyKygw,f?
vGwfajrmufa'orSm a&mufaewJh&JabmfawGu oifhawmfwJhyHkpHeJ@ oufqdkifwJh,lepfawGrSm txdrf;trSwf
ycJh=uw,f? tedrhq
f ;Hk 0wK/ uAsm/ aqmif;yg;awGe@J ygwDpmapmifawGrSm rSwfwrf;wifch=J uw,f?
'DtpOftvm[m ygww
D nf&daS eoI wnf&Sdaeygvrd fhr,f?

usqHk;ol&Jabmfrsm;&J@pGef@v$wrf _xm0pOfO'gef;wGifygap -

A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfueG fjrLepfygwD

1376 ck/ 0gacgiv


f qkwf 5 &uf?

14

(2014 ckESpf/ =o*kwfv 15 &uf)

Arm_ynfuGef_rLepfygwD
pdef&wkarG;aehtxdrf;trSwftwGuf
ay;ydkhvmonfh
nDaemifygwDrsm;.
o0%fv$mrsm;
15

xdkif;EdkifiHuGef_rLepfygwD.
o0%fv$m
A[dkaumfrwD/ xdki;f Edik fiHuGefjrLepfygwD

2014 ckESp/f =o*kwfv 1 &uf?


odk@
A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
cspfvSpGmaom &Jabmfrsm;cifAsm; xdkif;EdkifiHuGefjrLepfygwD A[dkaumfrwD.taejzifhvnf;aumif;/ rdrdwOD;csif;taejzifhvnf;aumif; Armjynf
uGefjrLepfygwD wnfaxmifonhf (75) ESpfajrmuf txdrf;trSwt
f wGuf cspf=unf&if;ESD;pGmjzifh To0%fvm$ udk ay;ydk@
*k%fytyfygonf?
ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf e,fcs@J qef@usiaf &;ESihf tm%m&tkypf ;kd olrsm;udk qef@usiw
f u
kd yf JG 0ifco
hJ nfh Snv
f sm;
*k%fajymifaom ordkif;Sdcho
J nhfygwD jzpfygonf? txl;ojzifh 'kwd,urBmppftwGif;Y ArmjynfuGefjrLepf ygwo
D nf Arm
Edik fiH. zufqpfqef@usifa&;wdkuyf GJwiG f tjrKawESifh acgif;aqmiftiftm; jzpfcJhygonf?
,ae@uJhodk@aom ppftm%mSifrsm;. zdESdyfr_atmufYyifv#if ArmjynfuGefjrLepfygwDonf ArmjynfwGif
ppfrSefaom 'Drdkua&pD&Sda&;/ +idrf;csrf;a&;xGef;um;a&;/ wdkif;jynfzGH@zd;wdk;wufa&;ESifh trsdK;om;aoG;pnf;nDnGwfa&;
wd@k twGuf ajratmufv_yf Sm;r_rsm;udk &J&ifhpGmvkyfudkifvsufSdygonf?
16

_ynfolhtm%m
ArmjynfuGefjrLepfygwED Sifh xdkif;Edkifiu
H GefjrLepfygww
D dk@onf tdrfe;D em;csif;ygwDrsm; jzpf=uovdk ESpyf gwpD vHk;yif
rmhufpf0g' - vDeif0g'udk udkipf GJ+yD; uGejf rLepf0g'taumiftxnfay:a&;udk tjrifhqHk;&nfreS f;csuftjzpf xm;Sd=uygonf?
rdrdw@dk ESpyf gwDt=um;wGif ordkif;wmSnfaom cspf=unf&if;ESD;+yD; tjyeftvSefulnDonhf qufqHa&;SdchyJ gonf? rdrdwk@d .
aS@awmfvSefa&;vrf;a=umif;wav#mufwGif ESpfygwDt=um;rS &JabmfozG,f qufqHa&;udk qufvufcdkifrmatmif
vkyfaqmifomG ;=uvdrrfh nf[k ar#mfvifhyga=umif;?

&JabmfozG,f 0DcsdKif; csLorf


(twGif;a&;rSL;)

ESpyf gwt
D =um;rS
&JabmfozG,f qufqHa&;udk
qufvufckid rf matmif
vkyaf qmifomG ;=uvdrrhf nf[k

17

_AdwdefuGe_f rLepfygwD.
o0%fv$m
odk@
wm0efcH
EdkifiHwumqufoG,af &;Xme
ArmjynfuGefjrLepfygwD
2014 ckESp/f =o*kwfv 4 &uf?
ta=umif;t&m?

? ArmjynfueG jf rLepfygww
D nfaxmifonhf (75)ESpaf jrmuftxdr;f trSwt
f wGuf o0%fvm$ ay;yd@k jcif;?

cspfvSpmG aom&Jabmf -

&Jabmfwk@d .ygwD wnfaxmifonfh (75) ESpfajrmuftxdrf;trSwt


f wGuf +AdwdefuGefjrLepfygwDu o0%fv$m
ay;ydk@&if; &Jabmfwdk@ESihf wom;wnf;Sda=umif; azmfjytyfygonf?
1939 ckEpS q
f u
D ArmjynfueG jf rLepfygwrD &S aJ bmfrsm;ESihf u|eaf wmfw@kd ygwrD &S aJ bmfrsm;onf +Aw
d o
d #e,fcs@J orm;ESihf
Edik fiHwumzufqpftiftm;pkawGudk qef@usifonfh bHkta&;awmfyHkwGif vufwJw
G dkufyGJ0ifch=J uonf//
,ae@tcgwiG f e,fcs@J pepfonf urBm}uD;udk xyfr+H cdr;f ajcmufvmaejyefayonf? tvm;wlyif usO;f ajrmif;aom
trsKd ;om;a&;0g'ESifh vlrsKd ;}u;D 0g'wd@k onfvnf; urBmud+k cdr;f ajcmufvmaeonf? Oa&mywGif aewd;k tiftm;pkrsm;udk wd;k cs@J
ae+yD; ypdzw
d fa'owGif ppfa&;jyifqifr_rsm; tvsiftjrefyvkyaf eayonf// uGejf rLepfrsm;ESihf uGefjrLepfvy_ fSm;r_rsm;tzdk@
18

_ynfolhtm%m
+idrf;csrf;a&;ESifh vlr_b0vGwfajrmufa&;wdk@twGuf Edkiif HwumaoG;pnf;nD!Gwrf _onf t"du*k%f,lp&mpH jzpf+rJjzpfae
ayonf?
&Jabmfrsm;cifAsm; - &Jabmfwdk@. ppfrSefaom'Drdkua&pD&Sda&;ESifh jynfol@b0wdk;wufa&;twGuf wdkuyf GJrsm;
atmifjrifapa=umif; u|efawmfwdk@u qENyvdu
k fygonf?
&JabmfozG,af EG;axG;aom*k%fyr_jzifh -

a&mbwf*&pfzpf
(taxGaxGtwGif;a&;r;)
+Adwed fueG fjrLepfygwD

+idr;f csrf;a&;ESihf vlr_b0vGwaf jrmufa&;wd@k twGuf


Edik if w
H umaoG;pnf;nD!w
G rf o
_ nf
t"du*k%f,pl &mpH jzpf+rJjzpfae

19

tdENd,EdkifiHuGef_rLepfygwD.o0%fv$m
12 - 8 - 2014
cspfvSpmG aom&Jabmfrsm;cifAsm; -

ArmjynfueG jf rLepfygww
D nfaxmifjcif; (75) ESpjf ynhfajrmufonfh Tr*FvmSad om tcgor,wGif tdE,
dN Edik fiH
uGefjrLepfygwD A[dkaumfrwDudk,fpm; nDaemifozG,f aEG;axG;pGm E_wfcGef;qufovdkufygonf?
ArmEdkifiH zufqpfqef@usifa&;wdu
k fyJw
G Gif ArmjynfuGefjrLepfygwD. t"duusaom tcef;uudk tdENd,EdkifiH
uGefjrLepfygwDu taotcsmowdyrdygonf? tkyfp;dk onhyf gw.
D opPmazmufzsufr_a=umifh ArmjynfuGefjrLepfygwrD Sm
ydwyf ifc&H um ajratmufa&mufo
dS mG ;cJ&h ygonf? ,cktxdqv
kd #if ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ykeu
f efrr_ sm;udk jzwfoef;&if;
&yfwnfSifoefvsufSdygonf?
vufdt
S csdefwiG f ygwDonf ajratmufvyk if ef;rsm; azmfaqmif&if; vufpdS pftkyfp;dk olrsm;udk qef@usifwu
dk cf ku
d f
ae&um r=umaomtem*wfwiG f ArmjynfuGefjrLepfygwo
D nf ppfrSefaom 'Dru
dk a&pD/ +idrf;csr;f a&;/ wdik ;f jynfw;dk wufa&;
ESifh vlr_w&m;r#wr_twGuf wdkufyGJrsm;wGif jynfolvx
l k}uD;udk acgif;aqmifEkid faom taetxm;udk a&mufSdrnf[k
rdrw
d k@d u pG+J rJpmG ,H=k unfygonf?
20

_ynfolhtm%m
tdENd,EdkifiHuGejf rLepfygwDtaejzifh ArmjynfueG fjrLepfygwD. vufdt
S cef;uudk todtrSwfy&if; wzuf
uvnf; Armjynfjynfolrsm;twGuf wdkufyJrG sm;wGif atmifyGJrsm; aemufxyf&Sd&ef qENyvdu
k fygonf?
tdENd,EdkifiHuGefjrLepfygwDESifh ArmjynfuGefjrLepfygwDwdk@t=um;/ aemuf+yD;ESpfEdkifiHjynfolrsm;t=um;rS
cspf=unfaoG;pnf;r_ ydkrdkcdki+f rJaatmif wnfaqmufEdkirf nf[k ar#mfvifhygonf?

aEG;axG;pGmE_wfcGef;qufovsuf A[dak umfrwD


tdENd,EdkifiHueG fjrLepfygwD

Armjynfjynforl sm;twGuf wdu


k yf rJG sm;wGif
atmifyrGJ sm; aemufxyf&S&d ef
qENyvdkuyf gonf

21

qGmZDvefuGef_rLepfygwD.o0%fv$m

qGmZDvefuGefjrLepfygwDu
ArmjynfuGefjrLepfygwDodk@ay;ydk@onf@o0%fv$m
qGmZDvefueG jf rLepfygwt
D aejzifh 2014 ckEpS /f =o*kwv
f 15 &ufae@wiG f usa&mufaom ArmjynfueG jf rLepfygw.
D
75 ESpaf jrmuf txdrf;trSwu
f dk *k%fyvdkufygonf?
ArmjynfuGejf rLepfygwD. ArmEdik if w
H Gif zufqpfqef@usifa&;ESifh tm%mSifpepfqef@usiaf &; wdu
k yf JrG sm;u ygwD
ay:aygufa&;ESifh vufSdygwD uHawG@ae&aom tcuftcJrsm;udk jymef;ygonf?
u|Efkyw
f dk@taejzihf &Jabmfwdk@. ygwDwnfaqmufa&;ESifh ygwDpnf;Hk;a&;wdk@wGif azmfjycJah om pnf;urf; Sdru
_ dk
txl;tmHkpu
dk fr+d yD; &Jabmfw@dk . wdkufyGJomefEiS hf pnf;Hk;v_yfSm;yHrk sm;udk &Jabmfwdk@xHrS ydkrdkavhvm&Sdrnf[k ar#mfvifh
ygonf?
u|Efkyfwdk@. qGmZDvefuGefjrLepfygwDonf TZmwfcHkay:odk@ aemufydkif;rSwufvmoljzpf+yD; &Jabmfwk@d ygwD.
ordkif;ESiw
fh dkuyf GJrsm;udk=unhf+yD; tm;wuf&ygonf? qGmZDvefEidk fiHrSmvnf; tESpfom&tm;jzifh tjcm;ygwD tm;vHk;udk
ydwyf ifxm;+yD; Edik if t
hH xGwt
f xdyb
f &k if. ygwu
D tkypf ;kd xm;aom wygwpD epfEikd if o
H m jzpfygonf? u|Eykf w
f @kd onf Tbk&if
pepf wygwDtyk fp;dk r_ESifh ya'o&mZft&if;Sifpepfukd zsufodr;f &ef wdkufyGJ0ifae=uygonf?
22

_ynfolhtm%m
xdk@a=umifh rdrdwdk@taejzifh &Jabmfwdk@ygwD.vkyfief;rsm;udk txl;owdyum apmihf=unhfavhvmygonf?
rdrdw@dk tzG@J tpnf;ESpfckt=um; vufawG@vkyfief;rsm;wGif aoG;pnf;r_wnfaqmufEdkirf nf[k ar#mfvifhygonf?
&Jabmfw@dk taejzifh tvGefr*FvmSad om/ &Jabmfw@dk twGuf atmifyJu
G dk vrf;!$ejf yEdik af om txdr;f trSwfyw
GJ ck
jzpfap&ef qkrGefaumif;awmif;vdu
k fygonf/
ArmjynfuGefjrLepfygwDt"Gef@Snfygap?
qdk S,v
f pf0g' t"Gef@Snfygap?
tvkyform;vlwef;pm;EdkifiHwumh0g' t"Gef@Snfygap/

&Jabmfwdk@ESifhaoG;pnf;vsufuJeufuleif;
taxGaxGtwGi;f a&;rl;
qGmZDvefueG fjrLepfygwD
2014 ckESp/f =o*kwfv 12 &uf?

rdrw
d @kd tzG@J tpnf;ESpcf t
k =um;
vufawG@vyk if ef;rsm;wGif
aoG;pnf;r_wnfaqmufEik d rf nf[k

23

*smreDuGef_rLepfygwD.o0%fv$m
odk@
Edkifiw
H umqufoG,fa&;wm0efcH
ArmjynfuGejf rLepfygwD
t,fqif- 2014 ckEpS f? =o*kwv
f 13 &uf
cspv
f SpGmaom&Jabmfrsm;cifAsm;ArmjynfueG jf rLepfygwD (75) ESpaf jrmuftxdr;f trSww
f iG f u|eaf wmfw@kd taejzifh av;pm;r_/ ypPn;f rJh cifrifrw
_ @kd jzifh
taumif;qHk;qENyvdkufygonf?
'kw,
d urBmppf. rD;awmufr;D v#Hrsm; ay:ayguv
f mcsed fwiG f arG;zGm;cJah om oifw@kd .ygwrD Sm ESpt
f enf;i,fr#om
w&m;0if&yfwnfEdkifcJhonf? OD;pGmtm;jzifh +Adwdo#ukv
d dkeDorm;rsm;ESifh *syefzufqpfrsm;/ aemufydki;f wGif ppftm%mSif
toGijf zifh tkypf ;kd cJah om ArmjynfrS azmufjyefa&;orm;tqufqufukd qef@usiw
f u
kd yf 0JG ifco
hJ nfh vufeufuikd w
f u
kd yf o
JG nf
oifwdk@ygwDtm; oifwdk@EdkifiHrS tvkyform;vlwef;pm;. 'Drdkua&pDtcGifhta&;/ EdkifiHawmftcsKyftjcmtm%mydik fciG fhEiS fh
tem*wf+idr;f csr;f a&;ESifh qdk S,v
f pfta&;wdk@twGuf wdkuyf GJqifaom xufjrufonfh vufeufjzpfatmif aq;om;wif
ay;cJhayonf?
e,fcsJ@acgif;aqmifrsm;twGufrl ArmEdkifiHonf olwdk@.urBmvHk;qdkif&m upm;yGJxJwGif olwdk@. pdk;rdk;r_udk
tm;jznfhp&me,fkyfom jzpfonf? olwdk@atmifjrifrnf r[kwfyg? rdkifaxmifaygif;rsm;pGm uGmjcm;aomfvnf; rdrdwdk@
24

_ynfolhtm%m
ESpfygwDonf oabmw&m;a&;t&/ EdkifiHwumpdwf"mwfa&;t& wlnDaom&efoludk twlwdkufyGJ0if=uum aS@odk@
wufvSr;f oGm;=urnf jzpfayonf?

EdkifiHwumypPnf;rJh0g' t"Gef@Snfygap?
ArmjynfuGejf rLepfygwD t"Gef@Snfygap?

rif;z&uftdki'f vm
(EdkifiHwumaumfrSif'kwd,wm0efcH)
*efwmydk;
(EdkifiHwumtwGif;a&;r;)
*smreDueG fjrLepfygwD

rdrw
d @kd ESpyf gwo
D nf oabmw&m;a&;t&/
Edik if w
H umpdw"f mwfa&;t&
wlnaD om&efou
l kd twlwu
kd yf 0JG if=uum

25

uae'guGef_rLepfygwD (rmhufpfvDeif0g') .
o0%fv$m
&ufpGJ - 2014 ckESpf/ =o*kwfv 14 &uf?
odk@A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
cspfvSpGmaom&Jabmfwdk@
'kw,
d urBmppf}u;D rwdik rf u
D yifv#if ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf Armjynfjynforl sm;udk vGwv
f yfa&;ESihf ud,
k yf ikd f
jymef;cGihw
f @kd twGuf pnf;H;k v_yfmS ;aom wyfO;D tzG@J tpnf; jzpfcyhJ gonf? OD;pGmtm;jzifh 'kw,
d urBmppftwGi;f *syefppf0g'D
rsm;udk ol&Jaumif;yDopGm wdkufyGJ0ifcJh+yD; ,if;aemufwGif jynfol@tcGifhta&;rsm;udk eif;acszsufqD;aom ppftpdk;&
tqufqufudk qef@usifwu
dk fy0GJ ifcJhayonf?
,ckESpf =o*kwfv 15 &ufae@wGifusa&mufaom ArmjynfueG fjrLepfygwDwnfaxmifonfh 75 ESpf ajrmuf
txdrf;trSww
f Gif &Jabmfwdk@tm; &JabmfozG,fEw
_ fqufum &Jabmfwk@d . ygww
D nfaqmufa&;vkyfief;ESifh ArmEdkifiHwGif
qdk S,v
f pf0g'ESihf ppfrSeaf om'Drdkua&pDpepf xGef;um;a&;vkyfief;wdk@wGif atmifjrif=uygapa=umif; qENjyKvdkufygonf?

uGejf rLepfw@dk .nDaemifozG,Ef _wfqufjcif;jzifh


A[dak umfrwD
uae'guGefjrLepfygwD (rmhufpf0g'-vDeif0g')
26

*&duGef_rLepfygwD.o0%fv$m

atoif? 2014 ckESpf/ =o*kwf 14 &uf?


cspfvSpGmaom&Jabmfwkd@-

ArmjynfuGefjrLepfygwDoufwrf;ESifh v_yfSm;r_rsm; (75) ESpf jynhaf jrmufonhf tcgor,twGuf *&dueG fjrLepf


rsm;u aEG;axG;pGmE_wq
f uftyfygonf? uGefjrLepfygwx
D al xmifvdkufjcif;onf oifwk@d Ekid if rH S jynfolrsm;. udkvdkeDpepfESifh
e,fcsJ@pepfwk@d rS vGwaf jrmufa&;wdkufyt
GJ wGuf rSwfwidk w
f ckyif jzpfygonf? xd@k jyif oifwk@d Eikd if .
H tvkyform;v_yf mS ;r_EiS hf
oifwdk@ygwDu acgif;aqmifchaJ om zufqpfqef@usiaf &;wdkufyGJw@dk twGufvnf; ta&;ygaomrSwfwidk f jzpfygonf? ,ck
tcgwGif ArmjynfuGejf rLepfygwDonf qd;k 0g;vSaom tajctaersm;atmufwiG f oifw@dk Eikd if HrS tvkyo
f rm;vlwef;pm;ESihf
jynfolrsm;. tajccHtcGifhta&;rsm;ESihf vdkvm;csufrsm; tmrcHcsufdaS &;twGuf ppftpdk;&awGudk qufvufqef@usif
wdkufyGJ0ifaeayonf/
ordkif;tawG@tuHu uGejf rLepfygwD.urSm tpm;xdk;r&a=umif; jyoaeayonf? xdk@jyif uGefjrLepfygwu
D dk
wnfaxmifvdkufjcif;rSm tvkyform;vlwef;pm;vGwfajrmufa&;/ olwdk@udktm%m&,la&;/ "eSifvlwef;tm%mudk
wGef;vSefa&;wdk@ESifh ywfoufonhf EdkifiaH &;todrsm; wyfqifay;a&;wdk@twGuf ordik f;ajcvSrf;w&yfvnf;jzpf/ rjzpfrae
jzwfoef;&rnfh jzpfay:r_tqifhwckjzpfa=umif;vnf; jyoaeayonf?
xyfjyefwvJvjJ zpfaom EdkifiHwumt&if;Sipf epftusyt
f wnf;}uD; ay:ayguv
f m+yD;aemuf Edkifiw
H umwGif
e,fcsJ@csif;ydifqdkifr_rSm urBmt0Srf;ESifhoifha'owGif jyif;xefvmaeayonf? ,ae@wkid fatmifyif xdyfwef;tiftm;}uD;
EdkifiHjzpfaeolrsm;ESifh e,fcsJ@tiftm;tjzpf ajymif;vJvmaeolrsm; yg0ifaom tqufjzwfjcif;/ tqufjzwfjcif;udk
27

_ynfolhtm%m
wefjyefjcif;/ r[mrdwzf GJ@jcif;rsm; ay:aygufcJhayonf? tm;vHk;tuH;0ifaom ydyuQjzpfr_}uD;/ odk@wnf;r[kwf tm;vHk;
tuH;0ifonfh e,fcsJ@ppfy}GJ uD; jzpfay:vmEdikf fonhf tE W&m,frSm ydkrsm;vmaeayonf?
"eSiv
f w
l ef;pm;ESihf olw@kd .Edik fiaH wmfonf olw@kd .tm%mudk +cdr;f ajcmufc&H +yD[,
k q
l v#if uGejf rLepfrsm;tay:
olwdk@. pufqkyfGHSmzG,f&m kyfrsufESmudkazmfjy&ef enf;enf;rS0efrav;a=umif; oifwdk@ udk,fwdkifjzwfoef;cJh&onfh
tawG@tuHt&u jyoaeayonf? t&if;Sifvlwef;pm;/ if;wdk@. Edik fipH Hkor*~rsm;ESifh tpdk;&rsm;onf olwdk@.tusdK;
pD;yGm;ESifh tjcm;aome,fcsJ@EiS fh jzpfay:p e,fcs@J Eidk fiHrsm;. tusKd ;pD;yGm;udk umuG,&f eftwGufqdkv#if ajymiftusqHk;
zufqpftiftm;pkrsm;udk axmufcHzk@d 0efav;=urnf r[kwfay - Oyrm,lu&def;ESifh tjcm;ae&mrsm;wGif vufSdjzpfae
onfrsm;//
cspfvSpGmaom&Jabmfrsm;cifAsm;wcGifwjyifvk;H vuQ%maqmif+yD; xyfjyefwvJvJjzpfaeaom t&if;Sifuyfa=umifhrdk@ tvkyform; v_yf Sm;r_.
tm;enf;csufESifh qHk;H_;r_tE W&m,frsm;udk ydkjrifEdkifvmonf? xdk@jyif atmufygwdk@twGuf vkdtyfr_udkvnf; azmfjy
aeayonf? ,if;wdk@rSm qdk,
S fvpfpepf/ qdkS,v
f pfpepftwGuf wdkuyf GJrsm; ay:oifhcsdefwGif ay:xGujf cif;/ Edik fiw
H um
uGefjrLepfv_yfSm;r_udk jyefvnfpkpnf;&ef/ jzpfay:pyaeaom pD;yGm;a&;uyfudkausmfv$m;&ef/ tiftm;}uD;vmaewJh
tacsmiform;0g'. vd_ufpm;aom*,ufudk wdkuzf suf&ef/ aemuf+yD; rmhupf f0g' - vDeif0g'tajccHay: Y wkduyf GJ0ifae
=uaom ygwDrsm;. tm;enf;csufrsm;udk ausmfv$m;&efwdk@ jzpfonf?
*&dEikd if t
H &if;Sit
f yk pf ;kd olrsm;. Edik if aH &;a=umifh jzpfay:vmaom pD;yGm;ysuu
f yf. qd;k 0g;aom tusKd ;qufrsm;rSm
avsmhonfrS/d eufd_if;Iom vmaeonfh cufcJvSonfh tajctaersm;udk u|eaf wmfwdk@ ygwDu wdu
k fy0GJ ifae&ygonf?
us,fjyef@aom vlxt
k v$mtajrmuftjrm;rSm pdwfqif;&Jae&ygonf? wcsed w
f nf;wGif Edik if Ha&;pepfyjyifa&;rSm tSed &f ae
ygonf? "eSifvlwef;pm;. pDrHued f;rsm;xJrS tajccHusonhf pDrHudef;wckrSm *&dueG fjrLepfygwDukd taotcsmjyifqif
wdkufcdkuf&ef/ ygwD. v_yfSm;r_rsm;udk uef@owf&ef/ ygwDESifhtvkyform;vlwef;pm;/ ygwDESifhvlxktv$mwdk@t=um;rS
qufqHa&;udk txpftaighawG jzpfap&efwk@d jzpfygonf?
u|efawmfwdk@.vkyif ef;rSm vuf0g;}uD;tkyft&if;Sifrsm;vufrS tm%mudk&,l&efESihf olwdk@ vufxJwGif pkpnf;
aeaom xkwfvyk fr_ypPn;f rsm;udk trsm;ydkiaf tmifvky&f efwk@d twGuf tvkyo
f rm; v_yf Sm;r_udk jyefvnfppk nf;a&;ESifh
28

_ynfolhtm%m
tvkyo
f rm;vlwef;pm;/ ypPn;f rJw
h ydik ;f vlwef;pm;ESihf r@d jyESihf aus;vufw@kd wiG f rdrb
d mom vkyu
f ikd pf m;aomufae =uolrsm;.
tusKd ;pD;yGm;udk ud,
k fpm;yonfh jynfo@l wyfaygi;f pkw&yfudk azmfxw
k f&ef jzpfonf?

cspv
f SpGmaom&Jabmfrsm;cifAsm;-

u|efawmfwdk@ygwDtaejzifh rdrdwk@d wiG fo


Sd r# tiftm;tm;vHk;udkpkpnf;um rmhufpfvDeif0g'tay: tajccHonfh
uGefjrLepfygwDrsm;. 0if;dk wckxal xmifzk@d ud;yrf;oGm;&efEiS fh qdk S,fvpf0g'ESifh awmfvSefaom t,l0g'rsm;udk tpGrf;ukef
umuG,fomG ;ygrnf? wygwnf;wGif uGefjrLepfESit
fh vkyo
f rm;ygwDrsm;. Edkiif Hwum awG@qHkyGJrsm;udk qufvufusif;y
oGm;&ef/ ,if;wdk@.tpOftvmrsm;udk xdef;odrf;umuG,o
f Gm;&ef/ tvm;wl a'oqdkif&mESifh ta=umif;t&mtvdkuf
awG@qakH qG;aEG;yGrJ sm; ydrk rkd sm;jym;pGm ay:ayguaf p&efEiS hf urBmt
h vkyo
f rm;or*~tzG@JcsKyf (WFTU)/ urBm+h ird ;f csr;f a&; uGe*f &uf
(WPC)/

urBmh'Drdku&ufwpfvli,frsm; tzGJ@csKyf

(WFDY)

(WIDF)

wdk@ukd axmufco
H Gm;ygrnf? "eSiftawG;tac:ESifh Edkiif Hwumtvkyform;or*~ESihf qufaeonfh aphpyfa&;

ESifh EdkifiHwum trsdK;orD;rsm; 'Drdku&ufwpftzGJ@csKyf

orm; tvkyform; or*~rsm;u wifae=uaom vlwef;pm;aphpyfa&;/ uGefjrLepfqef@usifa&;ESifh tacsmiform;0g'


tE &W m,f}uD;vSonfu
h wd@k udk rem;wrf;qef@usifwu
dk fcu
dk fomG ;ygrnf?
txufygpmydk'frsm;jzifh &Jabmfwk@d ygwD. (75) ESpfajrmuf txdrf;trSwfukd *k%fytyfygonf?

&JabmfozG,fEdkifiHwumqufo,
G fa&;Xme
*&dueG fjrLepfygwD

29

b&mZD;vfueG _f rLepfygwu
D ay;ydo
hk nhf
o0%fvm$

(15 - 8 - 2014)
cspfvSpGmaom ArmjynfuGefjrLepfygwrD S &Jabmfrsm;cifAsm;+Adwdo#ukv
d ked q
D ef@usifa&;/ *syefusL;ausmfr_ESihzf ufqpfqef@usiaf &; tawG@tuHrsm;uG,f0+yD; e,fcsJ@orm;u
taxmuftulay;xm;aom ppftm%mSifpepfatmufwGif cufcufcJcJjzwfoef;aeaom ArmjynfwGif oufwrf;
t&ifq
h ;kH ygwjD zpfonhf ArmjynfueG jf rLepfygw.
D 75 ESpaf jrmuf txdr;f trSwt
f wGuf b&mZD;vfueG jf rLepfygwu
D aEG;axG;aom
tav;jyKv$m yg;vdu
k fygonf?
ArmjynfueG fjrLepfygwED iS fh b&mZD;vfueG fjrLepfygww
D @dk wiG f wlnDaomordik f;a=umif;rsm; S=d uygonf? u|eaf wmf
wd@k onf zufqpfqef@usifa&;/ ppftm%mSifpepfqef@usifa&; wdu
k fyrGJ sm;qifEJ+$ yD; w&m;r0ifygwt
D jzpf v#Kd @0Suf&yfwnf
v_yf&Sm;cJh+yD;aemuf b&mZD;vfEkid fiH 'Drdkua&pDxGef;um;a&;twGuf ta&;ygaom tusKd ;ycsufrsm; vkyfaqmifcJhygonf?
30

_ynfolhtm%m
ArmjynfuGefjrLepfygwt
D aejzifh aS@vmrnfEh Spfrsm;twGif; rmhufpfvDeif0g'udk rSefuefpGmqufvuf udkipf GJ+yD;
wdik f;jynfdS tvkyform;vlwef;pm;twGuf &nf!$e;f p&mjzpfatmif wdkuyf GJrsm; qifEo
$J Gm;vdrrfh nf[k ar#mfvifhygonf//

ArmjynfuGefjrLepfygwDt"Gef@Snfygap?

&pfum'dktvDarmftmbl;
Edkifiw
H umqufoG,fa&;Xme
b&mZD;vfueG fjrLepfygwD

ArmjynfueG jf rLepfygwED iS hf
b&mZD;vfueG jf rLepfygww
D @kd wiG f
wlnaD omordik ;f a=umif;rsm; S=d uygonf

31

uae'guGejf rLepfygwDA[dak umfrwD


2014 ckESpf/ =o*kwfv 15?
odk@
A[dpk nf;H;k a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
cspv
f SpGmaom&Jabmfrsm;cifAsm;ArmjynfueG jf rLepfygww
D nfaxmifonhf (75) ESpaf jrmuf tcgor,wGif u|eaf wmfw@kd u 0rf;ajrmuf 0rf;ompGmjzifh
nDaemifozG,f E_wfcGef;qufvdkufygonf?
trsm;tm;jzifh w&m;r0ifygwb
D 0/ z,fusOfcHxm;&aomb0jzifh &Jabmfwdk@ygwDqifEJc$ Jhaom Snfvsm;vSonfh
wdu
k yf v
JG rf;a=umif;u Armjynfru
S eG jf rLepfrsm;. awmfveS af omydik ;f jzwfcsuEf iS hf &Jabmfw@kd Eikd if rH S tvkyo
f rm;vlwef;pm;ESihf
vkyfom;jynfolrsm;. tusdK;pD;yGm;jrifhwifa&;twGuf &Jabmfwk@d . oEMdmefudk azmfjyaeygonf?
&Jabmfw@kd u Armjynfe@J Armjynfjynforl sm;. ppfreS af om'Dru
kd a&pD&Sad &;/ +ird ;f csr;f a&;/ zG@H z;d wd;k wufa&;wd@k twGuf
qufvufv;kH yef;aejcif;udk u|eaf wmfw@kd tav;yvdu
k yf gonf?
&JabmfozG,frdu
k f*G,fzD*gdk;tm;
A[dkaumfrwD
32

uae'gueG fjrLepfygwD

75 ESpf rSwfwrf;

ArmjynfuGefjrLepfygwD. (75) ESpfwm


oufwrf;twGif;
xkwfa0cJhaom
a=unmcsufrsm;/ rdef@cGef;rsm;ESifh
pmapmifpmwrf;rsm;rS
aqmif;yg;rsm;udk
vufvSrf;rDor#xJrS
oifhEdk;&m&mrsm;udk
azmfjyxm;ygonf?
&ufpGJpOftvdkuf
azmfjyxm;jcif; jzpfygonf?
33

uGejf rLepfygwDrsm; ay:aygufvmyHEk iS hf


27 ESpf tjzpftysufrsm;
(jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (7) 1945 Edk0ifbm 10 ae@xkwfrS)
(rl& if; owfy Hkt wdki f; / zwfr&aomae&mrsm;wGi f --- jzifhj yxm;ygonf/)
1917 ckEpS f Ek0d ifbmv 7 &ufae@wiG f vDeifacgi;f aqmifaom bkv
d &SAD pfygwo
D nf Ekid if aH &;wefc;dk tm%m odr;f yku
d cf hJ
avonf?
bkv
d &SAD pfygwrD mS trsm;ac:emrnfjzpfI emrnftppfrmS k&mS ;jynfueG jf rLepfygwD jzpfavonf? uGejf rLepf ygw[
D I
l
1917 ckESpf twGi;f rSom trnfajymif;I ac:cJhayonf?
1917 ckEpS f {+yDvY usi;f yaom bkdv&SDApfygwD. uGezf &ifho@dk vDeifwifoGi;f aom {+yDvppfwrf;wGif Ekid if aH &;
jy\emrsm;tjyif pnf;Hk;a&;jy\emESifh ygwfoufI atmufygwkd@ yg0ifavonf?
(u) k&Sm;jynf qkd&S,f'Drdu
k &ufwpf ygw[
D laomtrnfukd uGefjrLepfygwD[k trnfajymif;&ef
( c) urBmvH;k qkdif&m uGefjrLepftzGJ@csKyftopfwck wnfaxmif&efwkd@jzpfonf?
qdk&S,f'Drkdu&ufwpfygwDukd uGefjrLepfygwD[k vDeifonf tb,fa=umifh trnfajymif;vkdonf? ? 1840
ckESpfrS 1874 ckEpS favmufwGi;f Oa&mywcGifwiG f/ tar&duefjynfwiG f awmfvSefa&;rsm; ta&;awmfykrH sm; tquf
rjywfay:aygucf .
hJ ? 1840 ckEpS f ausmaf usmaf vmufu um;vfrwf(pf)ESihf tde*f v
J (f pf) wk@d onf rdrw
d @kd }uD;rSL;aom tzG@J csKyfudk
uGefjrLepftzGJ@csKyf[k ac:cJh=u.? yrt}udrfajrmuf urBmvHk;qkdif&m tzGJ@csKyf[k trsm;uac:aom tzGJ@csKyfukdvnf;
wnfaxmifcJh.?
1880 ckESpfavmufrSpI awmfvSefa&;'D[ek fonf usqif;cJh.? 1886 ckESpfavmufwGif 'kwd,urBmvH;k qkdif&m
tzGJ@csKyfjyefvnf wnfaxmif&ef touf&Sifvsuf&daS o;aom tdef*fvf(pf) onf acgif;aqmifcJh.? emrnfay;&efvnf;
pOf;pm;=uonfhtcg qk&d S,'f Dru
kd &ufwpfygwD[k ac:&ef tdef*Jvf(pf)u t}uHay;cJh.?
qkd&S,fqkd&mY qkd&S,fvpfpepfukd &nfrSef;a=umif;jy.? 'Drkdu&ufwpfqkd&mY jynfol@orwEkdifiHukd
wnfaxmifrnf[al om oabmukjd y.? 1911 ckESpf bmqvf+rdK@wGif usi;f yaom urBmvH;k qdik f&m uGef*&uftxd qkd&S,f
'Drkdu&ufwpfygwDwkd@onf puULay:wifaom qHk;jzwfcsufrsm;t& razgurf jyefaomvrf;ukd vkfu
d fchaJ yonf?
ok@d &mwGif 1900 ckEpS af vmufupI qk&d ,
S 'f rD u
dk &ufwpfygwt
D wGi;f vlrsKd ;a&;0g' tacsmiform;0g'wk@d onf
wpwp v$rf;rkd;cJhav+yD?
34

_ynfolhtm%m
1914-18 ckEpS f urBmppf}uD;twGi;f Y qk&d ,
S 'f rD u
dk &ufwpfygww
D @kd onf
txufxufu qH;k jzwfcsufrsm;ukd ypfy,fcg e,fcsJ@orm;wkd@EiS fh aygi;f cJh=u.?
vlxk}uD;ukd opPmazmufcJh=u.? qkd& S,f'Drkdu&ufqkdv#if vlxk}uD;u
atmhESvHk;emcJhav+yD?
xdk@a=umifh(u) 1917 ckESpfwGif k&Sm;uGejf rLepfygwD[k emrnfajymif;cJhayonf?

urBmu
h eG jf rLepf

( c) 1919 ckESpfwGif urBmu


h GefjrLepftzG@J csKyfukd armfpukd+rdK@wGif wnf
axmifcJh.?

tzG@J csKyfonf

urBmu
h eG jf rLepftzG@J csKyfEiS hf qufo,
G af om tzG@J rsm;tzd@k owfrw
S af om
pnf;rsOf;rsm;wGif yg0ifonfhtcsuf tcsdK@um;/

ESppf Of

(u) ygwDwkdif; uGefjrLepf[laom trnfukd cH,l&rnf?

tpnf;ta0;rsm;
usi;f ycg
wrsKd ;wnf;aom
vrf;pOfjzpfatmif
pDrcH ahJ vonf

( c) zGJ@pnf;yHpk nf;rsOf; wrsKd ;wnf; jzpf&rnf?


urBmhueG fjrLepftzGJ@csKyfonf ESpfpOftpnf;ta0;rsm; usif;ycg wrsdK;
wnf;aom vrf;pOfjzpfatmif pDrHcJhavonf? vltrsm;u ol@ukd wwd,urBmh
tzGJ@csKyf[k ac:=u.?
'kwd,urBmhtzGJ@csKyfonfum; evHrwlawmh? zkzd &Jjzpfch.
J ?
1920 - 23 ckESpfavmuf t=um;wGif =opa=w;vsrS qkd&,
S fvpfwpk
ay:cJ.
h ? olw@dk onf qk&d ,
S 'f rD u
dk &uf tzG@J csKyfudk wurBmvH;k u atmhEv
S ;kH emaeI
tzG@J jyefvnfwnfaxmif&efvnf; rvkv
d m;/ uGejf rLepftzG@J csKy&f @J pnf;rsO;f vnf;
rvkdufemEkdif/ okd@jzpfI =um;tzGJ@csKyfwckukd wnfaxmif&ef vH;k yrf;=uao;.?
olwkd@udk urBmu ESpf-ESpfykdif;wykdif; urBmhtzGJ@csKyf[k jyuf&,fjyKI ac:=u.?
urBmhtvkyform; vlwef;pm; &mZ0ifwGif TuJhodk@ [kdvv
kd kd 'Dvv
kd kd
a,mif u ef ; vk y f o nf h ygwD r sm;/ yk * ~ d K vf r sm; awG @ &ayonf ? ok d @ &mwG i f
=um&SnfrwnfEkdif? olwkd@onf uGefjrLepftzGJ@csKyfokd@/ e,fcsJ@orm;wkd@ESifh
=umckdaeaom qkd&S,f'rD kdu&uf*kd%f;rsm;okd@ ygoGm;=u&avonf?
1928 ckESpf qrt}udraf jrmuf urBmvHk;qkid f&m uGejf rLepftzGJ@csKyf
uGef*&ufusif;yonfhtcgY urBmhuGefjrLepf tzGJ@csKyf. vkyfief;pOftopfukd
a&;qGJxkwfjyefcaJh vonf? tzGJ@csKyf. vkyfief;pOfw&yfrmS 35

_ynfolhtm%m
qk&d S,v
f pf0g' trnfcH+yD;oumv vlxkukd pnf;Hk;cg e,fcsJ@orm;wk@d ukd tpOfwpku
d f tm;ay;axmufcHjcif;
jyKaeaom qk&d S,'f Dru
kd &uf*dk%;f rsm;ukd wkduzf suyf pf&efjzpf.?
qdk&S,'f Dru
kd &uf*d%
k f;wkd@onf wajz;ajz;tm;wufvmaom zufqpf0g'. a&aomufjrpfjzpfa=umif;ukv
d nf;
ausnmcJhayonf?
1923 ckESpfrS pI zufqpf0g'onf Oa&mywGif jyef@yGm;cJh.? 1933 ckESpfwGif emZDygwDonf *smrefwGif
tm%m&cJah v&m zufqpf0g'onf urBmt
h E&m,fjzpfvmcJhayonf?
1935 ckESpfwGif urBmhuGefjrLepftzGJ@csKyf. owWrt}udrf uGef*&ufukd armfpukd+rdK@wGif usif;ycJh.? t"du
qH;k jzwfcsufrsm;um; (u) zufqpf0g'ukd wkduf&ef?
( c) ppfrufjyifqifjcif;wk@d ukd ckc+H yD;oumv urBmh+idrf;csrf;a&; &&Sdap&ef?
( *) urBmvlxk}uD;. cHwyfjzpfaom qkAd D,uf,le,
D efukd &efolwdk@usL;ausmf&efpu ckcHwkdufzsuf&ef?
(C) qkAd D,uf,leD,efEiS fh zufqpf0g' rvkdvm;aom wkid f;jynfrsm; r[mrdwfjzpfa&;twGuf vHk;yrf;&ef?
( i) tjynfjynfwGif zufqpfwu
dk zf suaf &;/ jynfo@l vw
G v
f yfa&;tzG@J csKyfrsm;ukd wnfaxmif+yD;oumv jynfol
vlxkvufxJ EkdifiaH &;wefc;kd tm%m &&Sdap&ef vHk;yrf;=u&efw@kd jzpfavonf?
1928 ckESpfrwkdirf DS qkdA,
D uf,el D,H uGejf rLepfygwDrS xa&mhpuD;tm; xkwfypfHkru jynfESifypfvkduf&m pwkw
t}urd af jrmuf urBmvH;k qkid &f m tzG@J csKyfudk wnfaxmifc.
hJ ? rnfonfw
h idk ;f jynfrmS rS aemufvu
dk rf &cJah y? olw@dk tvkyu
f m;(u) qkAd D,uf,le,
D Hukd emrnfysufatmifvkyfjcif;/
( c) uGefjrLepfygwDrsm;. tvkyfukd vkdufzsufjcif;om jzpf.?
xdkrSwyg; zufqpf0g'orm; emZD0g'orm;rsm;. tultnDESifh qkdAD,uf,le,
D ef ysufpD;ap&ef urBmvlxktm;
ysufpD;ap&ef vkyfch.
J ?
1936 ckESpfavmufwGif vlwpk ay:vmjyef./ xkdvlpw
k kd@onf
(u) xa&mhpuDESifh xa&mhpuD*kd%;f ukd urBmvlxk}uD;u &GH&mS rSef;odojzifh xa&mfpuDaemufvkduf[lIvnf;
rvkyf&J?
( c) okd@&mwGif tvkyt
f m;jzifh xa&mhpuD0g'twkdif; vkyf=uavonf?
xku
d Jhod@k ygwDrsdK;um; t*FvefjynfrS tif'Dyif;'ifh avbmygw/D pydefjynfrS yDt,
kd ltrJ fygwD/ tdEdN,uGef*&uf
qkd&S,fvpfygwDwkd@jzpf.?
36

_ynfolhtm%m
1938 ckESpfavmufwiG f urBmt
h zG@J csKyfwck wnfaxmif tm;xkw=f uao;.? okd@&mwGif
tzGJ@csKyfudk oH;k ESpfykdif;wykdif; [k ysuf&,fjyKac:=uavonf?
pydejf ynfrS yDt,
kd t
l rJ yf gwo
D nf z&efudk atmifjrifa&;ukd tm;ay;cJ.
h ? uGe*f &ufq&dk ,
S v
f pfygwo
D nf tdE,
dN jynf
ok@d *syefvmap&ef vHk;yrf;cJh.?
ArmjynfrS a'guw
f mAarmf. qif;&Jom; 0HomEkygwDESifh ocifygwDw@kd um; Armjynfojl ynfom;wk@d todjzpf.?
qkd&S,f'Drkdu&ufwpfygwDrsm;/ oHk;ESpfykdif;wykdif;om;rsm;u zufqpf0g' v$rf;rdk;a&;ukd wkdufkdufaomf/
oG,f0u
kd I
f aomf vH;k yef;cJhapumrl uGejf rLepfygwDw@kd onf vlxu
k dk pnf;Hk;um zufqpf0g'ukd wku
d cf u
dk &f ef vHk;yrf;cJh.?
(u) qkAd D,uf,leD,efEiS fh +idrf;csr;f a&;vkdvm;aom Ekdiif H}uD;rsm; pkaygif;I +idrf;csrf;a&;&&Sdap&ef?
( c) pydefjynf/ wkyjf ynfwkd@udk ulnDap&ef?
( *) zufqpf0g' e,fcs@J 0g'vufatmuf usa&mufaom wkdif;jynfrsm; vGwfvyfap&efwkd@ukd }udK;yrf;cJh.?
1939 ckESpfwGif +Adwo
d # jyifopfe,fcsJ@orm;wk@d u wbuf/ *smrefemZD0g'orm;wkd@uwbuf ppfjzpfaomtcg
uGefjrLepfygwDwkd@onf(u) wku
d faeaom ppfyo
GJ nf zufqpf0g'udk wkduf&aomppfyGJ trSefrjzpfao;a=umif; &Sif;vif;+yD;
( c) e,fcsJ@ppfyGJ}uD; vmcJh.?
vlx}k uD;rSm rcHr&yfEidk f t*Fvefjynf-tar&duefjynfrS acgi;f aqmifw@dk vnf; zufqpf0g'ukd wu,f
wku
d fcu
kd f&ef pdwf,dr;f ,kid fvm=u.?
1940 ckEpS f ZGev
f 22 &ufae@wiG f *smreDonf qkAd ,
D uf,el ,
D efudk wku
d cf u
dk &f m ppf.tajctaeonf ajymif;vJc.
hJ ?
e,fcsJ@ppfrS jynfol@ppf(0g) vlxkppfjzpfvmcJh.?
urBmt&yf&yf&dS uGejf rLepfygww
D d@k onfvnf; vlxu
k pdk nf;H;k cg zufqpf0g'ukd wku
d cf u
dk &f ef vH;k yrf;cJ=h uavonf?
zufqpf0g'ukd pepfwus ydrk w
dk u
dk cf u
dk &f eftwGuf urBmu
h eG jf rLepftzG@J csKyfudk 1943 ckEpS f arvwGif zsuo
f rd ;f cJah v
onf? tzGJ@csKyfzsufodrf;&jcif;ta=umif;ESihyf wfoufI 1943 ckEpS f arv 28 &ufae@wGif urBmu
h GefjrLepfacgif;aqmif}uD;
pwmvifonf /
urBmhueG fjrLepftzGJ@csKyfukd zsuford f;vkdufjcif;onf tcgESifh qDavsmf.? [pfwvm0g'wnf;[laom &efou
l kd
vGwfvyfa&;vkdvm;aom wkdif;jynfwkdi;f u pkaygif;I wkdufckdu&f ef pnf;Hk;r_wGif vG,fulaponf?
urBmhueG fjrLepftzGJ@csKyf zsuo
f drf;jcif;onf oifhavsm.
f - ta=umif;rlum;?
tjcm;wkdif;jynfrsm; udpPwiG f pGuzf ufjcif;onf [lI
37

_ynfolhtm%m
txkwfajzjyjcif;jzpf.?
urBmvH;k qkid &f m zufqpfqef@usiaf &; ppfy}JGu;D wGif yg0ifqifE&J$ eftwGuf vGwv
f yfa&;ukd vkv
d m;aom wkid ;f jynfwidk ;f Y
ygwD*%
kd f;*%ra&G;/ t,l0g'ra&G;/ wk;d wufaom tiftm;pktaygi;f ukd aoG;pnf;um nDnGwfa&;wyfOD;ukd zefwD;&ef
vG,fulapcJ.
h ? uGejf rLepfw@kd ukd rsKd ;cspfpdwf"mwfuif;rJholrsm;[lI rpGyfpJEG ikd af wmh?
ppf}uD;+y;D I zufqpf0g'um; usq;kH cJ+h y?D zufqpf0g'ukd wGe;f vSe+f zKd zsu&f mwGif urBmEh idk if t
H oD;oD;rS uGejf rLepfygwD
wdk @ onf tif t m;pk rsm;uk d aqmif u m zuf q pf0 g'uk d rd r d wk d @ wm0efu k d tpG rf ; uke f
aqmif&GufcJh=uonf?
tbkd@wGifum; avmavmq,fq,f rsufarSmufjyKae&onfh ukv
d kdeu
D |efEkdiif Hrsm;. vGwfajrmufa&; urBmh
vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifpepf e,fcsJpepfwkd@ukd okwfoifI qkd&S,fvpfpepf xlaxmifa&;wkd@ukd tjrefxkwfacsmuf
csDwuf=u&ayvdrfhrnf?

tjynfjynfwGif zufqpfwu
kd fzsufa&;/
jynfol@vGwfvyfa&;tzGJ@csKyfrsm;ukd wnfaxmif+yD;oumv
jynfolvlxkvufxJ Ekid fiaH &;wefc;kd tm%m &&Sad p&ef
vHk;yrf;=u&efw@kd jzpfavonf

38

uGejf rLepfq'dk g bmvJ(aqmif;yg;)


jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (7) - 1945 ckESpf Ed0k ifbm (10) xkwrf S
(rl&if;owfyt
Hk wdki;f jzpfonf? zwfr&aomae&mrsm;wGif () jyxm;ygonf?)

4? ygwD 0 if t m;vH k ; onf


ygwD0iftrsm;u aqG;aEG;+yD; qHk;jzwf
xm;onfh tcsurf sm;twkid ;f av;pm;
uGejf rLepfygwDu uGefjrLepfjzpfvmrnfh pGm aqmif&Guf=u&rnf? rdrdwkd@ a&G;
olrsm;/ uGejf rLepftjzpfEiS hf aernfo
h rl sm; aumufwifajrmufxm;onfh acgif;
tm; atmufygtcsuf 4 csuu
f dk vky&f aqmifrsm;. trdef@rsm;ukd kdao&rnf?
rnf[k wkduw
f Gef;awmif;qkd.?
uG ef jrLepfy gwD u tb,f
1? ygwD 0 if t m;vH k ; onf a=umifh ygw0D ifw@dk xrH S Ttcsurf sm;ukd
ygwu
D OD;pD;onfh wkid f;oljynfom;rsm; awmif;qkd&oenf;?
tusKd ;twGuf vufawG@tvkyfawGukd
Tar;cGef;ukd jynfol@tm
xxuu vkyf&rnf?
%m*sme,fpOfwGif qufvufxnfh
2? ygwD 0 if t m;vH k ; onf oGif;rnfh aqmif;yg;awGu ajz&Sif;ay;
twkdif;wkdif;tjynfjynfwGif aemuf tH?h ,ck yxrqHk; tajzum;/
aemuf u uG ef j rLepfr sm;u rdr d w kd @
wkdif;oljynfom;rsm;ukd atmifyGJokd@
acgi;f aqmifcyJh kH enf;emrsm;ukd avhvm vufawG@tusdK;aqmifjcif;?
&rnf ? yk d + yD ; ouf o macsmifc sd onf h
uGejf rLepfygwo
D nf jynfo@l
aea&;xkdifa &;ukd zefwD; ay;cJhonfh ygwD jzpfonf? uGefjrLepfygwDonf
tjcm;wkdif;jynfrsm;rS uGefjrLepfawG wkdi;f jynfwidk f;. aygrsm;u,f0vSonfh
vkyfyHkvkyfenf;awGukd oHk;oyf&rnf? ypPnf; bmrsm;ukd vuf0,fodrf;
uGefjrLepfygwD0ifwkdif;
Ttcsufrsm;ukd vkyf&rnf

3? ygw0D iftm;vH;k onf ygwD


u vkyo
f ifo
h nft
h vkyrf sm;ukd aqG;aEG;
ESD;aESm&mwGif 0ifa&mufaqG;aEG;&rnf?
qHk;jzwf&rnf? ygwD.vkyif ef; wk;d wuf
atmif t}uH^m%fay;&rnf?

yku
d v
f suf wkid ;f oljynfom; tvH;k t&if;
}u;D rSm ypPn;f bmuif;rJh tusKd ;rcHpm;
&apatmif cs,v
f S,af eonfh Armol
u,foal X;ESihf Ekid if jH cm;t&if;&Sif pD;yGm;
&Sifwd@k ukd wkdufcdu
k fonfh ygwDjzpfonf?

vlxk}uD;tm;/ olu,fawG pD;yGm;


&SifawG cs,v
f S,fcsifovkd rcs,fvS,f
Ekid af tmif ckcu
H muG,af om ygwv
D nf;
jzpfonf? jyKwfatmif jzKwfrnfh ygwD
vnf;jzpfonf?
Tt&if;&Sifwkd@um; ta&
twGuftm;jzifh vufwqkwfr#om
&SdI enf;yg;vifhupm; ypPnf;&Sdonf?
wefcdk;tm%m &Sdonf? yg;eyfonf?
v#ifonf? olwd@k rmS &So
d nfhypPnf;onf
olwkd@vkdv#if trsm;}uD; taxmuf
tyHhay;Ekdio
f nf? ypPnf;ESifh (0g) aiGEiS fh
ykvdyft ult nD &Ekdifonf? vlq kd;
xm;jyawGukd ckdif;Ekdfifonf? ppfwyf
awGudyk if olwd@k tm; ulnaD pEkdifonf?
ukd,hw
f ikd f;jynfopPmazmufrnfh vmbf
rufaom vl@usm;}uD;awG. tul
tnDvnf; vkdv#if&wwfao;.?
onfvt
dk bufbufu tif
tm; pHkvifonfh &efoal wGEiS fh &ifqdik f
wku
d yf EJG u
J$ m atmifjrif&onfh wkid ;f ol
jynfo m;wkd @. ygwDonfvla ygif;
oef;ESichf sI
D vufxv
d ufa&muf ulnrD _
&Sd&ayrnf? wwkdif;jynfvHk;u ygwD
tvkyu
f kd axmufc&H ayrnf?
39

_ynfolhtm%m
wjynfvk;H woabmwnf;
vkd nDnw
G f/ wa,mufxJvdk pnf;H;k rd
aev#if wkdif;jynfxuf vmbfaiGruf
onfh vl@usm;}uD; awG / vlq k d;
olqkd;awG/ ykvdyfawGESifh ppfwyf}uD;
awGonfyifv#if wkid f;jynfEiS fh qef@usif
bk@d tiftm;uif;rJ&h .?
wk d i f ; ol j ynf o m;rsm;u
odef;eJ@oef;eJ@csD+yD; vufxv
d ufa&muf
yg0ifulnDatmif ygwDudk wjynfv;Hk u
axmufcHatmif uGefjrLepfygwDonf
rnfokd@vkyfEkdifygoenf;?
uGefjrLepfygwDonf wkdif;ol
jynfom;wk@d . rdwaf qGppfjzpfa=umif;ukd
tvkyfESifhjy&rnf?
igwkd@onf igwkd@. rdwfaqG
wkid ;f oljynfom;rsm;ta=umif; aumif;
aumif; odonf? olwd@k onf igwd@k 'kuQ
}uHKv#if ulcJhonf? igwkd@ukd uln&D ef
tepfemcHbdk@vnf; toifh&Sd =uonf?
olwkd@onf +yHK;Ekdifonfh tcsdef wGif
igwk d @ ES i f h t wl &$ i f = ujrL;=uonf ?
igwkd@ESifh=urRmwl wavSxJpD;rsm; jzpf
=uonf? t=uif Armwkid ;f oljynfom;
rsm;tm; uGejf rLepfw@dk onf olw@dk . rdwf
aumif;rdwpf pfjzpfonfudk aumif;aumif;
odap&rnf? olwkd@ tusyft wnf;
awG@v#if vGwaf tmif od@k r[kwf tenf;
qH;k oufomatmif vufvrS ;f um ul&
rnf ? ol w k d @ .aumif ; usd K ;twG u f
tepfemcH& rnf? olwkd@ESifhqkdifonfh
ta&;udpPrSefor# oma&;ema&;udpP
wk@d wGif yg0ifaqmif&u
G f&rnf?

od ef ; oef ; csD I igwkd @tm;tult nD


ay;=uayrnf? odk@ro
S m wjynfvk;H u
oabmouf0if axmufcH=uayrnf?
ok@d rSom Armvlxk}uD;ukd ESdref if;pk;d rk;d ol
twef;tpm;tm; t+yD;owf atmifyJG
okd@vrf;jya&S@aqmifEdkifayrnf?
uGefjrLepfygwDonf wkdif;ol
jynfom;wkd@. tcGifhta&;rsm;&&ef
wkdufckdufa eonfh wkdif; oljynfom;
wkd@.ygwD jzpfonf? vl*k%fwefq dk
onfh EkdifiHa &;orm; eJeJuav;ukd
Ekid if aH &;tm%m&+yD; aeapbk@d vyk o
f nfh
tzGJ@tpnf;r[kwf vlysif;awG rwnf
=unfonfh vlawGukd vlw@dk . uk,
d u
f sKd ;
twGuf EkdifiHa&;tm%m&bkd@ qENukd
jznfph rG ;f a&;wGif uGejf rLepfygwu
D dk toH;k
rcsEidk af tmif olw@dk vcdk sio
f vkd wufb@dk
avScg;xpfrjzpfa tmif igwkd @wawG
b,fvadk ocsmatmif vky=f u rnfenf;?

vlxk.tusdK;ukd pdwfa&m
uk,
d fyg tpGrf;ukef tyifyrf;cH+yD; ygwD
0ifrsm;u vkyf=ubkd@enf;om &Sdonf?
w&m;pifa y:wuf vlawGusatmif
a[m+yD; emrnf}uD;atmifvkyfHkr#jzifh
EkdifiHa&;tm%m&bkd@ ar#mfvifo
h lawG/
EkdifiHa&;vl_yfawG [kd0ifonfxGufESifh
uvdefus+yD; EkdifiHa&;tm%mukd&bkd@
&nfrSef;olawG ZdrfcHae&rnfhb0ukd
wyfrufolawGum; vufawG@tvkyf
ukd rvkyfcsif=u? okd@jzpfjcif;a=umifh
t=uifokd@aom tacsmiform;awG
vlysif;awG jzwfvrf;orm;awGtbkd@
uGejf rLepfygwo
D nf r0ifEidk af tmif wHcg;
ydwv
f suf &Sad csawmhonf? vlx.
k rauseyf
okd@rSom wkdif;oljynfom; r_a wGukd olwkd@. ukd,fusdK;twGuf

40

oHk;&ef tcGih&f SmolawGonf uGefjrLepf


ygwD0if rjzpfEikd f?
jynfol@twGuf wkdufyGJwGif
uvdef^m%frsm;I aiGa=u;tiftm;
awmifah om &efbufrsm;ESihf ppfwvif;
wGif rsufESmcsif; qkdif&ayawmhrnf?
olw@dkudk Ekid &f efrmS olw@dk (wkid ;f jynf &efol
rsm;) xufy+kd yD; vdrrf myg;eyf &ayrnf?
ykd+yD;jzwfvyf&ayrnf? ykd+yD; xxuu
&Sd&ayrnf? wkdif;jynf&efolawGxuf
igwkd@u ykdI urBmha&;&mawGukd urf;
usif ESH@pyf&ayrnf? jyif;jyif;xefxef
avhvm&ayvdrhrf nf? twkdif;wkid ;f
tjynfjynf&dS igw@dk &aJ bmf uGejf rLepfawG
ta=umif;ukd rem;wef; pHpk rf;&ayvdrfh
rnf? igw@dk &aJ bmfrsm;jzpfonfh Ekid if jH cm;rS
uGejf rLepfw@dk onf tESpw
f &mr#yif rdrd
wk@d . wkid ;f oljynfom;rsm;ukd om,m&$if
vef;aom b0ok@d wqif+h y;D wqifh acgi;f
aqmifc=Jh u.? olwd@k . vkyfief;awGukd
qnf;yl;&ayvdrrhf nf?
ok@d aomfpmtky}f u;D awG bwfkH
r#ESifhr+yD; oabmw&m;awG xHk;vkad cs
a&vkdaESmufatmifESH@pyfEHk Sihf rjynfhpHk?
um;armif; twwfonf
tne;f pmtkyzf wfEkH iS hf rwwf/ wd&p>mef
aq;ukwwfatmif aq;usr;f awG a=uHk
ESihf rjzpf? onfhavmufomreftwwf
uav;awGukdyif aumif;aumif;wwf
atmif um;ukv
d ufawG@armif;+y;D oif&
onf? EGm;ukd vufawG@u+ky;D rS wwf&onf?
wurBmvHk;ukd urBmhvlxk
}uD;. tusKd ;twGujf zpfatmif ajymif;
vJypfzd@k qdo
k nfrmS eJecJ ufonfr[kwf?

_ynfolhtm%m
{&mr tcuftcJ}uD;jzpfonfh ajymif;
vJr_ukd igwkd@wawG atmifjrifpGm &&Sd
Ekid &f ef pmtkyaf wGrnfr# bwfa_ vhvm
&rnfenf;? vufawG@tvkyaf wG rnfr#
vkyf&rnfenf; ? awG; =unfhygavmh?
yrwef; ynm&Sd}uD;awG tawmfqHk;
avmu"gwf
yg&*l}uD;awGuyif
oabmqkdonfrSm vufawG@ rprf;
owf rauseyf&ao;v#if toHk;rus
a=umif; axmufc=H uaprnf? xk@d a=umifh
ukd,fxdvufa&muf tusdK;aqmifbkd@
xyfwvJvJ E_;d aqmf&ayonf?
uGefjrLepfjzpfzkd@ qkdonfrSm
iSufa ysmoD; pm;ovkd vG,fulonf
r[kwf? uGefjrLepfqkdv#if tvkyfukd
yifyifyef;yef; vky&f onf? tvkyf yifyef;
}uD;pGm vkyf&ayrifh pD;yGm;jzpfrvm?
ola;jzpfrvm? okd@aomf &Gmol& Gm
om;awG . rd w f a qG p pf ok d @ r[k w f
wkid ;f oljynfom;wkd@. cifyGe;f aumif;.
b0um; aysmfarG@bG,fb0 jzpfonf?
vltjzpfonf vlxk. cifrifav;pm;
jcif; cH&ol/ ol@pnf;pdrfum; b,fpnf;
pdrfeJ@rS rvJEkdifaom pnf;pdrfrsdK; jzpf
onf? wkr&onfum; uGefjrLepfwd@k EiS hf
pD;yGm;rJhvlxk. vlrsdK;ra&G;0g'jzpfonf?
Proletarian Internationalism

vlrsdK;a&;0g'rSmvnf; ESpfrsdK;&Sdonf?
wrsKd ;rSm vlxw
k rsKd ;u wrsdK;ukd v$rf;rk;d
atmif tm;ay;aom0g' jzpfonf?
igwkd@trsdK;um; urBmrSm b,foEl Sihrf #
rwl igw@dk om urBmrSm t}uD;us,q
f ;kH /
igw@dk om aoG;tppfq;kH / tjcm;vlrsKd ;awG
[m vlnHhawG vl+ydef;awG ponfjzifh
xifjrif,q
l ajymqkad om0g' jzpfonf?
xk d 0 g'uk d "e&S i f e ,f c sJ @ orm;wk d @ u
tjcm;e,f y,fE kd if iH uk d vk vk do jzif h
wnfxGifxm;onf? tjcm;vlrsdK;ukd
tnGef@cl;vkd aoG;pkwfvkdojzifh wnf
xGifxm;jcif;jzpfonf? +Adwo
d #u t+rJ
wap ArmESifholwkd@ wef;wlr[kwf[k
qkdxm;onf? olwkd@u ArmxufykdI
wwfonf? vdrrf monf? ,Ofa=u;onf
[k qkx
d m;onf? *syefuvnf; xk@d twl
yif? TvlrsdK;a&;0g'um; e,fcsJ@orm;
wkd@. vlrsdK;a&;0g' jzpfonf? 'kwd,
vlrsdK;a&;0g'rSm vlwrsdK;ESihw
f rsKd ; wef;
wlatmif/ wrsKd ;u wrsKd ;ukd v$r;f rk;d jcif;/
aoG;pkwjf cif;aysmufysuaf tmif aqmif
&Guaf om0g' jzpfonf? Armu +Adwo
d #
ESihf wef;wlatmif }udK;pm;apaom0g'
jzpfonf? u&ifESifhArmwef;wlatmif
}udK;pm;aom0g' jzpfonf? &Srf;ESiAfh rm
wef ; wl a tmif }ud K ;pm;aom0g'

jzpfonf? xk0d g'um; uGefjrLepf ()


vlrsKd ;a&;0g'jzpfonf? vlx.
k vl ()
0g' jzpfonf? trSefpifppf wu,fh
() onf wuJhvlrsdK;a&; 0g'ESifh
woabmwnf;jzpfonf? wuJhvrl sdK;
0g' r&SdbJ wuJv
h lrsdK;ra&G;0g' r&SEd kdif?
ocifbaomif;. vlrsdK;a&;
0g'um; e,fcs@J orm;. vlrsKd ;a&;0g'yif
jzpfonf? }uD;Ekdifi,fni ;f vlrsdK;a&;0g'
jzpf.? ,k;d ',m;ESihf ukvm;ukyd g Ekid fcJh
wm[laom pum; ArmvlrsdK;ESifh
wjcm;vlrsdK; csdefcGifv#m wifvdu
k fv#if
Armbufukd csdefcGifv#m apmufxkd;
vkduf a pcsifqdk a om pum;rsm;ukd
[pf&if; u&if/ ucsif/ &Srf;/ csi;f wkd@ukd
rw&m;csKyfcs,fjcifa om0g' jzpf.?
*syef o l v #d K vk y f c J h = uaom ocif
ausmf p d e f / ocif o d e f ; armif E S i f h
onfcpfaysmfyGJpm;Hkykdif&Sif ocif
Aaomif;wkd@onf ,cktcsdefwGifyif
zufqpf*syefukd awmfvSefcJholw@kd tm;
typfqkdI e,fcsJ@orm;. vlrsdK;a&;
0g'ukd a[majymae=u&m *syefolv#dK
b0rS +Adwdo# ukd,fpm;vS,fb0okd@
tqifhtwef;wuf&ef jyifqifaom
ajcvSrf;jzpfoavm[k awG;awm&ay
ownf;?

uGefjrLepfygwDonf wkid ;f oljynfom;wk@d.


rdwaf qGppfjzpfa=umif;ukd tvkyEf iS hjf y&rnf
41

Armjynf tvkyo
f rm;or*~
owif;pmq&mrsm;ESihf awG@qjHk cif;?
(jynfo@l tm%m twGJ (1) trSwf (8)/ 1945 Edk0ifbm 17/ paeae@xkwrf S)
(rl&if;owfyHktwdkif;)

101145 &ufae@Y &efuek f+rKd@ ajreDukef;/ ajrEkvrf;/ trSwf 14/ wGif Armjynf tvkyform;or*~rS owif;pmwkduf
toD;oD;wkd@ukd bdwfac:+yD;vsif or*~ESihyf gwo
f ufaom udpPt00rsm;ukd Armjynftvkyformor*~ OuUX ukAd [def;u
atmufygtwkdi;f &Sif;vif;ajymqkdonf?
u|efawmfwkd@ Armjynftvkyform; or*~onf/ ppfrjzpfrDtcsdeftcguyif wnfaxmifxm;aom toif;
jzpfygonf? u|efawmfw@dk onf xkt
d csed t
f cgu pdwaf useyfavmufatmif raqmif&u
G Ef idk cf b
hJ l;? pnf;k;H pOfyif ppfjzpfvm+yD;
wkid ;f jynfysuo
f mG ;onf? &efuek +f rKd@o@dk / tvkyo
f rm;tusKd; vkv
d m;=uolrsm; jyefvnfa&muf&v
dS maomtcg/ u|eaf wmfw@dk
onf ZGefv 1 &ufae@wGif or*~ukd jyefvnfwnfaxmifygonf?
u|efawmfw@kd . &nf&G,fcsut
f rSwf 1 rSm
zufqpfwkdufzsufa&;pepft& aqmif&Guf&ef?
T&nf&,
G cf suEf iS yfh gwfouf+yD; od&&dS efrmS / xkt
d csdeu
f &efuek f+rKd@onf &efolvufu vGwaf jrmufcaJh omfvnf;/
*syefrsm;onf vufeufrcsao;/ yJc;l &kd;rawmifajcwGif *syefrsm;ukd wkdufckduv
f #ufyif &Sdao;a=umif;/ ppfwdu
k faeaom
ppfom;wkd@. atmifjrifr_rSm ppfaemufwGif&Sdaom tvkyform;. vkyfukdifr_ay:rSm wnfaeygonf? zufqpfwkd@ukd
ppfom;rsm;omru/ tvkyo
f rm;rsm;uvnf; wkducf kdu&f efvkdygonf?
ppftkycf sKyfa&;. vkyu
f kdiyf kHawGukd tvkyform;urauseyf=u/ okd@aomf rauseyfI oydwfarSmufjcif;/ tvkyf
rvkyfjcif;/ tp&Sdonfwkd@ukd vkyfaeu/ zufqpfwkdufzsufa&; =uef@=umoGm;vdrfhrnf? zufqpfwkd@ukd axmufcHovkd
jzpfvdrfhrnf? ppfukdaESmuf&Suf&m a&mufvrd hrf nf? xkd@a=umifh u|eaf wmfwkd@ tvkyform; twef;tpm;awG[m/ Armjynf
&mZ0iftpOftvmt& =unfhv#if rsKd;cspfpdwf&Sdolrsm; jzpfvm=uonfhtav#muf/ zufqpfwkdufzsufa&;pepft&
aqmif&u
G f&rnf[laom &nf&G,fcsuu
f kd xm;cJhygonf?
&nf&G,fcsuf 2 rSm
ArmjynfvkH;0vGwfvyfa&;&&ef?
Ekid fiHa&;onf tvkyform;ta&;r[kwf/ tvkyform;ta&;onf EkdifiHa&;r[kwf/ EkdifiHa&;onf tvkyform;
ESirhf qkid /f tp&So
d nfrsm;ukd tcsK@d w@dk u ajymqkad e=u.? vGwv
f yfa&;[m tvkyo
f rm;vlwef;pm;ESihf vk;H 0oufqidk yf gonf?
42

_ynfolhtm%m
u|eaf wmfw@dk Armjynf Ekid if aH &; &mZ0if
ukd =unfhv#if vGwfvyfa&;twGuf
trSeaf qmif&u
G o
f lrsm; acgi;f aqmifol
rsm; aoG;pnf; () tvkyform;rsm;
om jzpfonf? tvkyform;rsm;[m
vGecf ahJ om tcgu vGwv
f yfa&;twGuf
aqmif&u
G fovkd ,ckvnf; aqmif&Guf
oGm ;ygrnf a&S@ukdvnf; aqmif& Guf
=uygvdrfhrnf?
wwd,&nf&G,fcsufrSm
wkid f;oljynfom;t}uKduf Armjynfukd
jyefvnfxlaxmif&ef?
T&nf&G,fcsufESifh ygwfoufI EkfdifiH
a&; ac:csifac: b,fvb
kd Jac:ac: ,ck
ay:aygufaeonfh aoa&;&Sifa&;tr#
ta&;}uD;aeonfh wkdif;jynf jyefvnf
xlaxmifa&; jy\emonf tvkyf
orm;rsm; ajz&Sif;&rnfh vkyfief;om
jzpfonf? rnfolu rnfod@k vkyfygrnf
[kajymajym wu,fjyefvnf xlaxmif
a&;ukd vkyf&rnfholrsm;um; tvkyf
orm;rsm;yifjzpfonf? vkyfEkdifrnfh

olrsm;vnf; tvkyform;rsm;yif jzpf cJ=h uygonf? bwfpu


f m;awG &yfb@dkae&m
onf?
&atmifEiS hf ykvyd u
f um;awGudk t&rf;
odr;f jcif;ukv
d nf; umuG,af y;cJyh gonf?
aemufqkH;&nf&G,fcsufrSm
olw@dk uv
dk nf; pnf;vk;H pGm vkv
d m;csuf
tvkyo
f rm;rsm;. ae@pOfjy\emrsm; rsm;ukad zmfjy&ef rw&m;aom t"rRenf;
rsm;ukd rokH;&efukdvnf; !ef=um;cJh
ukd ajz&Sif;&ef?
ygonf? jrif;vSn;f qku
d u
f m;rsm;twGuf
(u) ae@pOfay:aygufaewJh jy\em ukdvnf; &yfxm;&ef ae&m&atmif
rsm;ukd ajz&Sif;&ef u|efawmfwkd@onf aqmif&Gufv#uf&ySd gonf?
or*~rsm;ukd xlaxmifcyhJ gonf? pnf;k;H
(C) tvkyo
f rm;rsm;onfvnf; wkid ;f
cJhygonf?
jynf aumif;usKd;twGuf rsKd;cspfrsm;.
(c) +rKd@jytkyfcsKyfa&; (pD-at-tufpf) wm0efrsm;ukd xrf;aqmifv#uf &Sdyg
vkyfykHukdifykHukd u|efawmfwkd@ rauseyf onf? TuJhokd@ aqmif&Gufjcif;onf
=uyg? okd@aomf zufqpfwu
kd fzsuaf &; vnf; tvkyo
f rm;rsm;. Ek;d =um;vmr_
twGuf tjrefatmifjrif&ef u|eaf wmf a=umifhom jzpfygonf?
wk d @ onf pD - at-tuf p f twG u f
(i) pkpH rf;a&;
tzGJ@wzGJ@ukdvnf;
tvkyform;rsm; &Smay;cJhygonf?
u|eaf wmfw@dk zG@J xm;ygonf? TtzG@J u
(*) tvkyform;vlxk. jy\emrsm; ydwfxm;onfh pufkHrsm; tvkyf kHrsm;
ukdvnf; Armjynf tvkyo
f rm;or*~rS pm&if;/ 4if;pufHk tvkyf Hrk sm;&Sd tvkyf
a&S@aqmifvkyfcJhygonf? jrif; vSnf;/ orm; OD;a& usm;-r OD;a&/ tvkyfcsed f/
EGm;vSnf;udpPwGif qkdif&mppftpkd;&u/ tc/ ypPn;f txGu/f tp&Sdonfrsm;ukd
7 &uftwGi;f +rK@d jyifxu
G &f rnfv@dk trde@f &SmazGpkaqmif;&efjzpfygonf?
ay;onf/ trde@f uadk &$qidk ;f &ef aqmif&u
G f

aoa&;&Sia
f &;tr# ta&;}uD;aeonfh
wki
d ;f jynfjyefvnfxa
l xmifa&; jy\emonf
tvkyo
f rm;rsm; ajz&Si;f &rnfh vkyi
f ef;om
jzpfonf

43

urBmE
h i
dk i
f H }uD;i,ftoD;oD;wGif uGejf rLepfygwDrsm;.
vufiif;vkyi
f ef;pOf
(jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (8) 1945 ckESpf Edk0ifbm (17))
1943 ckESpf arv 2 &ufae@wiG f urBmhueG fjrLepfacgif;aqmif}uD; pwmvif. ausnmcsuft& (u) tjcm;wkid f;jynf. ta&;udpPrsm;wGif armfpukduae+yD; 0ifpu
G faeonf[al om [pfwvm0g'orm;wkd@.
vdrfvnfcsuu
f kd acszsuf&ef/
(c ) uGefjrLepfygwDw@kd onf wkid ;f &if;jynfow
l d@k . tusKd ;ukdr=unhf tjyifrS trde@f ukd em,lum vkyaf eonf[lI
vkyfom;vlxkt=um;0,f uGefjrLepfwkd@. &efolrsm;u r[kwfwrf;w&m; ajymaeonfudk tqHk;owfap&ef/
(* ) zufqpfpepf}uD;ukd wku
d fckdu&f ef wkid f;jynfvGwfvyfa&; wyf}uD;wcktwGif;okd@ bmomt,l0g'ra&G;/
ygwD*%
kd f;*%ra&G;/ aumif;usdK;vkdvm;olwkdif; wpnf;wHk;vkyfuikd fEikd fa&;twGuf/
(C) EkdifiHcsif;wef;wla&;ukd tajccHtyfaom urBmhtrd faxmifp}k uD; tem*wfwGif wnfaxmifa&;twGuf
&nfrSef;+yD; oumv urBm}uD;ukd [pfwvm0g'v$rf;rkd;rnfh tE&m,fukd wkdif;jynfwkdif;rS rsdK;cspftm;vHk;wkd@onf
jynfaxmifpk nGef@aygif;wyfr}uD;tjzpf pnf;H;k wkdufcu
kd fEikd fa&;twGuf/
urBmhuGefjrLepftzGJ@csKyfukd zsufodrf;cJhayonf?
urBmhtzGJ@csKyfwnf&mXmeukd armfpukd+rdK@ukd xm;cJhpOfu ppftawmtwGif;wGif tquftoG,fvnf;
rvkyfEdik fchaJ y? jyif tzGJ@csKyfuvnf; zufqpf0g' rususatmif wkduf=u[laom a,bk,snef=um;csufrSvGJI
yk+d yD; rne=f um;Ekid ?f armfpukdwiG faeolwd@k . tjrifrmS vnf; wjcm;wkid f;jynf&dS ygwrD sm;tjrifEiS fh tao;pdwf wlEikd &f efvnf;
cJ,Of;ayonf?
uGefjrLepftzGJ@csKyfukd zsufodrf;vkdufjcif;tm;jzifh wkdif;jynftoD;oD;rS uGefjrLepfygww
D kd@onf rdrdwd@k wikd f;jynf
tajctaet& aqmif&u
G fEikd fc=Jh uayonf?
1943 ckEpS f Ek0d ifbmvwGif wkwu
f eG jf rLepfacgi;f aqmif *sKd tdev
f idk ;f onf csKH uif;rS a&eefo@kd jyefa&mufonft
h cg
E_wfcGef;qufrde@f cGe;f wGif uGefjrLepftzGJ@csKyf zsuo
f drf;vkdufojzifh uGefjrLepfygwDwd@k onf rdrdwdk@wkdif;jynftajctaeESifh qDavsmfatmif
vkyfEikd fc+Jh yD[k qdkavonf?
1941 ckESpf ZGefvrSpI uGefjrLepfygwDwdik f;onf
(u) zufqpf0g' usqHk;&ef/
(c ) qdkAD,uf,leD,H}uD; vGwfvyfwnf+rJ&ef/
44

_ynfolhtm%m
(* ) wkid f;jynfwdik f;wGif zufqpf0g' tm;ay;cJholrsm; jzKwfcs&ef/
(C) zufqpf0g' wku
d fzsuaf &;twGuf jynfaxmifneG @f aygi;f zGJ@pD;rd&ef/
(i ) wkid ;f jynfwidk f;wGif zufqpfwu
dk fzsuaf &;twGuf vlxk}uD; pnf;H;k rdap&ef
(p ) vlxpk nf;H;k a&;. tajccHjzpfaom tvkyo
f rm;vlwef;pm;. pnf;H;k a&;ukd &&S&d efw@dk twGuf vH;k yrf;cJ=h u.?
jynfol@ppfyGJ (0g) vlxpk pfyGJ. tusKd ;um; (u) zufqpf0g'/ emZD0g'/ *syefppf0g'wkd@onf usq;Hk cJ.
h /
(c ) qkAd ,
D uf,el ,
D efonf ab;uif;&efuif;jzpfc.
hJ ?
(* ) urBmhtrd faxmifpk}uD; wnfaxmifa&;twGuf ckdif+rJaom tajccH&cJh
(C) ,l*kdpavAD;,m;/ ykdvefpaom wkdif;jynfwkd@wGif vlxk. ukd,pf m;vnfw@kd onf tpdk;&jzpfcJhavonf?
t*FvefjynfwGif zufqpf0g' ausmaxmufaemufcH*kd%f;wkd@ jyKwfus+yD; vlx.
k axmufcHjcif;cH&aom tpdk;&wufcJh
avonf?
(i ) wkyfjynfonf zufqpfw@kd vufatmufrS vGwv
f yfch.
J ? oef;w&m&Sad om e,fy,frsm;wGif vlxktm%m
v$rf;rkd;cJhayonf?
(p ) a&S;u vufatmufcw
H kdi;f jynfrsm;wGif EkdifiHvw
G fvyfa&;tiftm;pkonf wpnf;wvHk;wnf; tpkdit
f cJ
jzpfvmcJhav+yD?
(q) wkid f;jynfrsm;pGmwkd@wGif vlxk}uD;onf wefc;kd tm%m r&apumrl tm%mukd odrf;,lEdik frnfh pcrf;odk@
eD;uyfcJhav+yD? Oyrm jyifopfjynf?
,cktcgY ppf}uD;onf +yD;cJhav+yD?
ppft+yD; TacwfwGif uGefjrLepfygwDwd@k . wm0efum; tb,fenf;?
(u) qkAd D,uf,leD,ef. =oZmwefc;dk jyef@yGm;rnfukd tar&duefESifh +Adwdo# vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifwd@k u
trsdK;rsdK; ajcxkd;aESmuf,Sufaejcif;/ qkdAD,uf,le,
D efESifh Oa&myta&S@ykdif; wkdif;jynfrsm; &if;ESD;pGm aqmif&u
G faeay&m
taemufOa&myom;jcif; yl;aygif;avmh[laom au;a=umfoHukd [pfaejcif;/ qkdAD,ufrkef;wD;a&; oabmw&m;rsm;
kdufwm ,lEkdufwufy&ufponfh owif;ukd,fpm;vnfwkd@u v$ifhaejcif;/ EkdifiHjcm;a&;0efrsm; uGefz&ifhukd ajcxkd;I
zsufypfjcif; - ponfw@kd um; zufqpfukdwdu
k f&mwGif acgi;f aqmifIwkducf kdufaom qkAd D,uf,leD,efukd EkdifiHa&;t&/
pD;yGm;a&;t& wkdufcdu
k faejcif; jzpfayonf?
(c ) *smrefzufqpfw@dk udk pGe@f peG @f pm;pm; vlxt
k iftm;jzifh wGe;f vSew
f u
dk cf u
dk cf +hJ yD; vlx.
k uk,
d pf m;vnf tpk;d &rsm;
wufa&mufaeaom ,l*kdpav;AD;,m;/ blvfa*;&D;,m;/ lar;eD;,m;wk@d wGif tpkd;&jyKwfusatmif usKd ;yrf;aejcif;vnf;
45

_ynfolhtm%m
jyKaeayonf?
(* ) wkwfjynfwGifvnf; csefau&Sdwfonf *syefkyfao;wyfrsm; tar&duefppfwyfrsm; tultnDESifh vlxk
tm%m v$rf;rdk;cJah om a'orsm;wGif tpkd;&a[mif;rsm; jyefykd@&ef pDpOfaeayonf?
(C) tif'kdcsdKif;em;/ tif'kdeD;&Sm;paom vufatmufcHwkdif;jynfwkd@wGifvnf; vufeufrcsao;aom *syef
ppfwyfwkd@. tultnDjzifh e,fcs@J tpk;d &a[mif;ukd jyefvnfxlaxmif&ef pdkif;jyif;aeayonf?
(i ) ArmjynfwiG v
f nf; *syefzufqpfudw
k du
k f&if; vlxt
k iftm;wkd;wufvmcJ.
h ? zufqpfwdu
k fzsuaf &; jynfo@l
vGwfvyfa&;tzGJ@}uD;twGif;Y ygww
D kdif; vlrsdK;pHk/ tzG@J pHk ygchaJ v+yD? +Adwdo# t&if;&Sifw@kd onf pD;yGm;a&;wGif rsKd pm;&ef pDrH
ae.? Ekdiif Hu t,Hkt=unf uif;rJhaeaom EkdifiHa&;orm;a[mif;wkd@ tultnDEiS fh pepfa[mif; jyefvnfaxmif&ef
vH;k yrf;ae.? &&Sd+yD;aom pnf;vH;k r_udk +zdKcGJ&ef pkdif;jyif;ae.?
jynfol@vGwv
f yfa&;tzG@J csKyfwiG f vlrpHak o;?
jynfo@l vw
G fvyfa&;tzG@J csKyfwGif uGejf rLepfawG }uD;pk;d aeonf?
jynfo@l vw
G fvyfa&; tzGJ@csKyfonf zufqpfpepfrsm; toHk;jyKonf?
Armjynfonf *&dwjf ynfEiS hf wlonf
jynfol@vGwfvyfa&; tzGJ@csKyf0ifrsm;u vufeufESifh olykefx&ef pDpOfaeonfjzifh r[kww
f rf;w&m; pum;rsm;
v$ifhum tiftm;ysufpD;atmif trsdK;rsdK; taumuf}uHaeayonf?
urBmESifh+cHKI=unfhv#if uGefjrLepfygwDtoD;oD;wk@d . vkyfief;um; (u) vlxkppfa=umifh &&Sdvmaom tusdK;tjypfrsm;ukd wnf+rJap&ef/ wkd;wufjyef@yGm;ap&ef?
(c ) vlxt
k m%mwnf&m 'Dru
dk a&pD topfrsm;(,l*pdk av;AD;,m; uGejf rLepfygw/D wkyjf ynf) wk@d udk umuG,
f
(* ) vufatmufcH a[mif;okd@ jyefra&mufap&ef/ nDnw
G fr_ukd ckdif+rJoxuf ckdif+rJ
wkd@jzpfawmh.?
Ttwkid ;f yif uGejf rLepfygww
D @kd onf vH;k yrf;ae=u.? vlxk. wk;d wufr_a=umifh vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Siw
f @dk rmS
cHppf qifae=u&.? olw@dk onf vlxt
k iftm;pkudk wku
d &f mY vlxu
k ,
dk pf m;vS,rf sm;u zufqpfpepf toH;k jyKav[efw@dk udk
toHv$ifh+yD; 'Drkdua&pDtoGifukd aqmifaejcif;jzpf.? ,l*kdpav;AD;,m;/ *&dwfta&;wdk@ukd =unfhavmh? ArmjynfwGif
jynf ol@vw
G v
f yfa&; tzG@J csKyfonf zufqpfpepfrsm;ukd toH;k jyKaeonf/ 'Dru
dk a&pDjzpf&rnf au;a=umf+yD; tm%m&Sipf epf
toHk;jyKaeaom vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifwd@k . ukd,pf m;vnf Armjynfbk&ifcHuho
J kd@yif jzpfay.?
vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifwd@k onf cHppfqifae&ay&m a&S;u olw@kd ESihf yl;aygi;f cJo
h lw@kd onf vlxt
k =um;0,f
t&if;&Siw
f @dk . ajymuf=um;wyfrsm;jzpfvmayawmh.? t*FvefjynfwGif vlxw
k d@k qENEiS hf avbmygww
D ufvmcJh&m a&S;u
46

_ynfolhtm%m
t&if;&Siw
f @dk EiS hf yl;aygi;f aqmif&u
G cf ahJ om vpfb&,fygwo
D nf t&if;&Siw
f @dk . ajymuf=um;wyf jzpfvmcJah v+y?D Arm jynfwiG f
t&if;&Sifw@kd u jynfol@pnf;Hk;r_ukd +zdKcGJ&ef pkid f;jyif;aepOf jynfol@vw
G fvyfa&;tzGJ@csKyfukd aemufuG,frS wku
d fae aom
jynfo@l tusKd ;aqmif tzG@J uo
hJ @dk aom tzG@J rsm;ESihf tcsKd @owif;pmrsm;um; t&if;&Siw
f @dk . ajymuf=um;wyfrsm; jzpfayonf?
ppf+yD;urBmY vlxt
k iftm; wk;d wufvm&mwGif uGejf rLepfw@kd csn;f vlxu
k kd v$r;f rk;d aeonfr[kwf? tvkyform;
vlwef;pm; &mZ0ifwiG f uGefjrLepfwd@k tm; trsKd ;rsdK; taESmift
h ,Suf ay;xm;cJhaom qk&d S,'f rD u
kd &ufwd@k vnf; txufo@kd
a&mufvmcJh.?
qkd&S,f'Drkdu&ufwkd@um; ta&;}uHKv#if zufqpfjzpfv#ifjzpf/ rjzpfv#if uGefjrLepfjzpfwwf=u.? vlxkppfyGJ
jzpfaeonfhtcg qkd&S,f'Drkdu&ufw@kd .owWd ykdIxif&Sm;vmcJh.? qkd&S,f'Dru
kd &uf vufsm*k%
d f;om;wk@d onf zufqpfrsm;
emZDrsm; jzpfuke+f yD; vuf0J*kd%f;om;wkd@onf uGefjrLepfwkd@ESifh yl;aygi;f +yD; zufqpfawmfvSefcJh=uayonf?
vlxpk pfy}JG uD; +yD;oGm;onft
h cgY qk&d ,
S 'f rD u
dk &ufw@dk onf rlvZmwdjyefay:vm=uavonf? vlxu
k dk ypfy,fum
vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifwd@k tvkdusvkyfvkdonfh Zmwdrsm; jyvmukef.? avbmygwDrS EkdifiHjcm;a&;0ef}uD; bDAifonf
uGeq
f maA;wpfw@kd . Ekid if jH cm;a&;0g'twkid ;f vkyfrnfqckd .
hJ ? jyifopfjynfrS qk&d S,v
f pfw@dk onfvnf; qkdA,
D ufqef@usiaf &;
t&dyfedrdwfrsm; jyvmayonf?
wkyfjynfwGif csefau&Sdwfonf *syefwkdu&f mwGif uGefjrLepfwd@k EiS fh yl;aygif;wkducf Jhaomfvnf; ppf+yD;onft
h cg
csefau &Sdw.
f vufsm*kd%f;wynfrh sm;u uGefjrLepfygwDukd jynfwGi;f ppfqifI aeavonf?
-


vlxkppfyGJwiG f t}uD;qHk; qkdAD,uf,el D,eftm; umuG,f
vlxkppfyGJwiG f t}uD;qHk;aom qH;k _H;olum; zufqpfpepfjzpf.?
vlxkppfyGJwiG f t"duvufeufudik f nDnGwfa&;wyfaygif;r_ jzpf.?
'Dr k du a&pD t opf acwf Y um; qk dA D ,uf ,l e D, ef umuG , fa &; r[k w fa wmh ? 'D rk d u a&pDt opf r sm;
umuG,fa&;jzpf.?
t}uD ; qH k ; aom &ef o l u m; pD ; yG m ;a&;tm;jzif h vuf 0 g;}uD ; tk y f t&if ; &S i f / Ek d i f i H a &;tm;jzif h
wkd@ud,
k fpm;aqmif&Gufae+yD; qkd&,
S f'Drkdu&uftoGif aqmifaeaom vufsm*kd%f;om;rsm; jzpf.?
t"duvufeufum; qk&d ,
S 'f rD u
kd &uf *k%
d ;f om;wk@d tm; 0kid ;f yg,u
f m tvkyo
f rm; vlwef;pm;. wuJh pnf;vH;k r_
&&Sda&;jzpf.? vufatmufcHwkdif;jynfwdk@wGif tvkyform;/ awmifolv,form;/ +rdK@aeqif;&Jom; vleJpkwkd@.
wuJhnDnw
G fr_&a&; jzpfvmayownf;?
47

e,frsm;wGif awmfveS af &; usif;y=uyHrk sm;


(jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (9) 1945 ckEpS f Edk0ifbm 24 xkwrf S)

ArmjynfwiG f yxrOD;qH;k t}urd jf zpfvifu


h pm; wjynfv;kH tES@H
tjym;wGif txl;ojzifh &efuek f/ rEWav;vrf; wav#muf&dS
jzL;/ awmifi/l ysO;f rem; paom+rdK@aygi;f rsm;pGmwGif atmuf
wdb
k m awmfveS af &;ae@ txdr;f trSwyf rJG sm;udk tHt
k zkH szs usi;f y
+yD;cJah yonf?
e,frsm;Y tm;wufb,
G af umif;onfrmS vlaygi;f
axmifaomif;csDI vma&mufwuf=ujcif; jzpfavonf?
tcsK@d a0;vHaom t&yfrsm;rS v,form;rsm;onf xrif;xkyf
rsm;ESihf vmIwuf=u.?
om,m0wDwGif v,form;aygif; 4000 ausmf
wdk@onf xdkae@u pkHk;tm;jycJh=uavonf? trSefwdkif;qdk
v#if y&dowfaygif; 10000 ausmfwufzdk@jzpf.? odk@&mwGif
e,fcsJ@orm;. bufom;rsm;u xdkae@wGif Armjynf awmf
vSefa&;udk pawmhrnfuo
Jh dk@ owif;vdrfrsm;udk }udKwifI
v$ix
hf m;aoma=umifh vltiftm;rSm rsm;oifo
h avuf rrsm;
bJ jzpfomG ;&avonf?

- jynfol@v$wfawmf tjrefac:avmh?
- jynfo@l tm%m v$rf;rdk;&rnf?
- qif; &Jom;avmu xla xmif=updk@?
[laom au;a=umfou
H
kd [pfatmfau;a=umfum
csw
D uf=uolrsm;onfum; atmufwb
dk m awmfveS af &;ae@
txdrf;trSwftjzpf owfrSwfcJh=uonfrSm vlxk}uD;
tcsK@d onf aus;&GmtoD;oD;wd@k rS awmifolv,form;rsm;/
tvkyform;rsm;/ ypPnf;rJhrsm;/ jrif;vSn;f or*~rsm;/ qHyif
!yo
f rm;or*~rsm;/ aps;olaps;orm;rsm;/ vli,for*~rsm;
wd@k onf 10000 ausmrf mS pdwaf &mud,
k yf g csw
D ufvn
S v
hf nf
um usif;yyG}J uD;jyKvkyfonfh ud;k crf;Z&yf}uD;odk@ xrif;xkyf
udk,fpD/ carmufudk,fpDwdk@jzifh wufa&mufem;axmif=u
awmhonf? aumufpu
dk ftzGJ@0if trsKd;orD; 1000 cef@wdk@
onfvnf; tcsKd@Ek@d pdk@uav;rsm;udk csyD dk;v#ufwufa&muf
onfudk awG@&ayonf?

w&m;a[majymonfh w&m;pifaemufcHudk wlwpH Of


tvH}uD; rm;rm;rwfrwfv$ihx
f lum r[mrdwf tvHrsm;udk
'dk@vJyg.?
ezl;pD;tjzpfxm;+yD;v#if um;vfrmhpf/ tdef*s,f/ vDeif/
d x
f m;um 28
- vGwfvyfa&;udk 'dk@vdkcsif vlxkwGif;wGif pwmvifw@kd . yH}k uD;rsm;udk owf&yfpmG qGcJ sw
}udrfajrmuf urBmt
h vkyform;/ v,form;/ ypPnf;rJrh sm;wd@k
pnf;Hk;=updk@?
. atmifycJG o
H nfah e@}u;D [laom qdik ;f bkw}f u;D wd@k jzifh wcrf;
- trsK;d om;tpd;k & 'd@k wnfaxmif 'd@k jynfaxmifukd wem; pDpOfxm;avonf?
'dk@omzefwnf;?
usif;yyGJ}uD;udk ae@ 12 em&DwdwdtcsdefwGif pwif
[laom oHcsyrf sm;udk
zGiv
fh pS cf g k&Sm;jynf}uD;wGif qif;&Jom;/ tvkyo
f rm;/ v,f
48
- zuf q pf p epf z suf w m jref r mjynf r S m

_ynfolhtm%m
orm;/ ypPn;f rJw
h @kd u "e&Sipf epf}u;D udk awmfveS f atmifjrif+yD;
qif;&Jom;avmuD edAefxal xmifyu
Hk dk t"duxm;+yD; urBm
t&yf&yfwGif&daS om qif;&Jom;rsm; atmifjrif+yD; atmif
jrifqJ atmifjrifvdrrfh nf ta=umif;rsm;/ ArmjynfrS v,f
orm;/ tvkyo
f rm; ypPn;f rJw
h @kd onfvnf; tvm;wl atmif
yGJrsm; qifE$JEdkif&ef or*~toD;oD;zGJ@pnf;um nD!Gwf&ef
ta=umif;rsm;udk yk*~dKvf toD;oD;wdk@u a[majym+yD;v#if
nae 3 em&DtcsdefY usif;yyGJ}uD;udk kwfodrf;vdkuf=u
avonf? () um;/ jrif;vSn;f paom ,OftoGm;tvm
tvsOf;r&Sday?
urBmt
h vkyo
f rm;/ v,form; ypPn;f rJrh sm;. avmu
opf}uD;udk tkwjf rpfcsaomae@ [laom a=unmpmwrf;udk
dkufESdyfa0iSI +rdK@e,frsm;udkvnf; jzef@jzL;a=umif;?

urBmt
h vkyo
f rm;/
v,form;
ypPn;f rJrh sm;.
avmuopf}uD;udk
tkwjf rpfcsaomae@

jzL;+rdK@e,fwGifum; eHeufrdk;vif;upI tkwftkwf


uufuuf jzpfv#uf&Sdavonf? vrf;ab;wdkif;&Sd opfyif
rsm;/ "mwfr;D wdik frsm;wGifvnf; jynfol@vGwfvyfcGifhukd - 'if;jynfhay;?
nD!Gwaf &;[m - 'dk@vufeuf?
ArmuH=urRm - Armom zefwnf;rnf?

[laom ydwd"mwfzHk;onfh pdwfESvHk;jzifh &$ifjyum t0wf


tpm;topfrsm;jzifh oGm;vmae=uayawmhonf?

paom au;a=umforH sm;jzifh qGJcsdwfuyfxm;onfudk


ausmif;olausmif;om;rsm;rSmvnf; ausmif;wuf&
+rd K@ol +rdK @om;rsm;ESif h vrf ; oGm ;vrf ; vmrsm; zwf _a e
rSef;yif owdr&=uawmh? armfawmfum;tvkyfHk/ aq;
=uonfudk awG@&ayonf?
vdyf rHk sm;vnf; rzGi=fh u/ tvkyrf qif;=u/ aps;qdkirf sm;vnf;
vrf;wdkif;&Sd tdrfwidk f;Yvdyk if wlwHpOftvHrsm;jzifh &J&J ydwv
f #u/f aps;}uD;rSmvnf; ajcmufaoG@v#uf w+rdK@v;kH udyk if
awmufv#ufaeayonf?
rdrdwdk@tvkyfcGifwGif pdwfr0ifpm;Edkif awmfvSefa&;ae@
txdrf;trSwfyGJ}uD;odk@ wufa&muf&ef csdef;qdkxm;onfh
tvkyform;rsm;/ v,form;rsm;ESifh ausmif;ol
tcsdeef m&Dudk apmifholapmifh/ &yfa0;awme,frsm;rS wuf
ausmif;om;rsm;rSmvnf; &ifbwfwGif 28 }udrfajrmuf
a&muf=urnfh tvkyform;rsm;ESifh v,form;rsm;tm;
atmufwkb
d m awmfvSefa&;ae@ [laom pmwrf;ygonfh
au|;arG;{nfhcH&eftwGuf xrif;xkyfrsm; csufjyKwfxkyf
wlwHpOfESifh =u,ftvHeu
D av;rsm; xdk;xm;v#uf Tae@
vkyfae=ujcif;jzifh udk,fvkyfae=u vkyif ef;rsm;udk &yfqdkif;
um; 6 yHk 1 yHkaom urBmhypPnf;rJhwdk@. t&if;&Sipf epfudk
xm;=uavonf?
+zdKzsufatmifEdkifI qdk&S,fvpfavmu}uD; wnfaxmif
atmifjrifaom txdrf;trSwf ae@x;l ae@jrwf}uD;aywnf;
pD&ifpkESifh +rdK@e,fuGefjrLepfygwD taqmuftOD}uD;a&S@
49

_ynfolhtm%m
tvHwdkifwGifvnf; uGefjrLepfygwD tvH}uD;rSm wvlvl wGifvnf; um;vfrmhpf/ tdef*s,f/ vDeif/ pwmvifwk@d . rSef
v$ifhv#uf&Sd.? tkwfeH&Hrsm;wGif au;a=umfoH ydkpwmrsm; abmifoGif; csdwfxm;aom yHkwlum;}uD; rsm;rSmvnf;
udv
k nf; qGJcsdyx
f m;onfudk awG@&ayonf?
om;em;vSayonf?
uGefjrLepfygwD taqmuftODa&S@ uGufvyfvuf0J
vlxk}uD;rSm }udw}f udww
f k;d aeawmh. vSn;f wef;
buf eHab;wGifvnf; ,m,DtaqmuftODxJ (wJ) wck }uD;rSmvnf; tqufrjywfawmh?
aqmufvkyf+yD;v#if (awmifilcdkif &Jacgifaysmuf=um;rsm;
0g'jzef@csda&; trsKd;orD; 20 cef@wdk@onfvnf;
wdu
k fcu
dk fatmifEkid f+yD; &&Sdxm;aom *syefppfypPnf;jywdu
k f)
[k om;em;onfh ezl;pD;pmwrf; (qdkif;bkw)f }uD;jzifh *syef awmfveS af &;txdrf;trSwf pmtkyif ,frsm;udk a&mif;csjcif;/
wdk@xHrS wdkufyGJrsm;wGif &&SdIxm;aom ppfypPnf; rsm; tvHi,frsm;udk tcrJah 0iSjcif;jzifh rtm;atmif&aSd vonf?
udv
k nf; om;em;pGm cif;usif;jyoxm;ayonf?
&yfa0;rSvmolrsm;udk pepfwus xrif;xkwf
tqdkyg *syefppfypPnf; rsm;rSm *syef& mxl; wHq dyf a0iSay;.?
trsKd;rsKd;/ ppfaoewftpm;pm;/ dkufz,ftpm;pm;/ ypfpwdk/
0g'jzef@csad &; wl&d,m0dkif;uvnf; Edik fiHa&;oDcsif;
*syefpwif;*ef;/ jrif;pD;aoewf/ rSefajymif;t}uD;ti,f rsm;jzifh wD;r_wf{nfch HI aeayonf?
tpm;pm;/ tcsufjy"mwfrD;rsm;/ w,fvDzHk;aowWmrsm;/
au;a=umfoHydkpwm zwfoluzwf/ wl&d,m0dik f;
toHzrf;pufrsm;/ tvHrsm;/ aq;rsm; cGpJ w
d u
f o
k aom u&d,m
rsm;/ OD;xkyftrsKd;rsK;d / "m;&Snf}uD;rsm;ESifh ta0;ypftajrmuf em;axmifoluem;axmif/ jywdkuf=unfholu=unfh/ opf
yif&dyfwGif xrif;xkwfpm;olupm;ESifh wu,faysmfp&m
}uD;wvufw@dk jzpfayonf?
}uD;aywnf;?
wae&mwGif ar*sm*sife&,f&;D pf (19 eHywf r[mrdwf
xrif;xkwfrsm;twGif;rS aiG 20d/ 25d &olrsm;
wyfAdkvcf sKyf) yHkESih
f xHrS awmifipl D&ifpk ppfaumifpDOuU
ocifoef;azxHodk@ ajymufusm;wyfrsm;. *syefudk xd vnf; &=u.?
a&mufpGm wdu
k fcu
dk fco
Jh nft
h wGuf 0rf;ajrmufaus;Zl;wif
ae@ 11 em&DcGJwdwdwGif c&moH=um;&. vlxk
a=umif; pmudkyl;wGJum rSefabmifoGif;v#uf qGJcsdyfxm;
}uD;onf pifjrifhqDodk@pk;Hk =uav+yD ylavmifaom aea&mif
onfudk awG@&onftjyif 19 eHywfwyfr}uD;. AdkvfcsKyf
atmufwGif vlxk}uD;rSm+idrfv#uf&d.
S ?
uyif ,ckjywdkufwGifxm;aom *syefwdk@. ppfypPnf;rsm;
t+rJwef;jywdkuf zGiv
fh Spx
f m;cGifhukv
d nf; pmjzifh cGihjf yKxm;
tvHawmfudk tav;jyKum tpnf;ta0;udk
onf[k od&&Sd ayonf?
zGifhavonf? obmywd ocifoef;azu atmufwdkbm
qd&k ,
S v
f pfawmfveS af &;ta=umif; Armjynfqif;&Jom;wd@k .
uGefjrLepfygwD taqmuftOD. vuf0b
J ufwGif
vrf;pOfudk &Sif; vif;jyavonf? 12000 ausmf vlxk
&Sdaom (bmomuGuf) uGif;}uD;. ajrmufbufxdyfwGif
}uD;onf pl;pdkupf Gm em;axmifvsuf&d.
S ?
pifjrifh}uD;udk om;em;pGm aqmufvkyx
f m;v#uf 28 }udrf
ajrmuf atmufwb
kd m qd&k ,
S v
f pfawmfveS af &;ae@ [laom
zufqpfwdkufzsufa&; jynfol@vGwv
f yfa&; tzGJ@
ezl;pD;pmwrf;}uD; atmufrS au;a=umfoHrsm;ESifh ygwD csKyf.vkyfief;rsm;udk axmufcjH cif;/ tif'dkeD;&Sm;wd@k . vGwf
tvH}uD;udk aemufcHum qif,ifxm;avonf?
vyfa&;wdkufyGJudk vlxk}uD;u wnDw!GwfxJ axmufcH
jcif;jyKay.?
au;a=umf o H r sm;. ezl ; pD ; pmwrf ; atmuf
50

_ynfolhtm%m
xdkae@nae 6 em&DupI ygwDtwGif;wGif/ a&S@vw
G fvyfa&;wGif/ jywdkufwGi
f / ygwDtaqmuftOD0if;
tkwfeH&w
H av#mufay:wGif/ "mwfrD;rsm;/ rD;yH;k rsm;/ au;a=umforH sm;udka&;+yD; pmvHk;azmufxm;aom rD;yH;k }uD;rsm;ESifh
zufqpf*syefawmfveS fa&;wGif usqk;H =u&Smaom awmifilcdkif &Jacgifajymufusm;aygi;f 64 a,mufwdk@. trnf ae&yf
tjynfhtpHka&;um twGi;f rSr;D xGe;f xm;aom om;em;jrifrh m;onfh ausmufwidk }f uD; ponfjzifh xdefvif;v#u&f daS yonf?
yGJaps;wef;wGif/ t+idrfhcpHk ifjrifha&S@&Sd bmomuGufwGif/ ygwDywf0ef;usifvrf;rsm;/ ajruGufrsm;wGif
}udwf}udwfw;dk r#pnfum;vS.?
jywdu
k af &S@wiG u
f m; +rdK@o+l rdK@om;rsm;omru jzL;+rdK@wiG f pcef;csv#u&f adS om ppfwyfrsm;rS ukvm;/ t*Fvyd pf pfAv
kd f
ppfom;rsm;rSm zufqpf*syefwdk@xrH S wdkuf,l&&Sdvdkufaom ypPnf;rsm;udk wtHw
h =o =unfh=uayonf?
nwGifvnf; w&m;yGJ}uD;usif;y.
aemufwae@wGifvnf; qufvufI awmfvSefa&;ae@ txdrf;trSwfy}GJ uD;udk usif;y=uavonf? ppfukid f;wGif
vlaygif; 2000/ rEWav;wGif 1000/ &rnf;oif;wGif 2000/ wyfuek ;f wGif 4000/ usn;f awmifuefwiG f 1000/ v,fa0;wGif
1000/ a&wm&SnfwGif 2000/ rHk;wGif 5000/ anmifajcawmufwGif 1000/ aZ,s0wDwGif 1500/ u!GwfuGif;wGif
1300/ u|yJ GJwiG f 3000/ ydef;ZvkyfwGif 2500/ ra'gufwGif 1000/ anmifav;yifwGif 500 ausmfr#aom vlxk}uD;u
tm;jycJh=uayonf? ?
u|Ekfyw
f dk@. cdkifowif;axmufrsm;xHrS

awmificl di
k f &Jacgifaysmuf-um;rsm;
wdu
k cf u
kd a
f tmifEi
kd _f yD; &&Sx
d m;aom
*syefppfypPn;f jywdu
k f

51

tnmjyefaqmif;yg; (2)
z = w = y = v ESihf txufArmjynfEikd if aH &;
jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (10) 1945 ckESpf 'DZifbm 1 xkwfrS (rl&if;owfykt
H wdkif; jzpfygonf? zwfr&aomae&mrsm;wGif () jyxm;ygonf?
ysOf;rem;odk@ a&mufonfhtcg ocif
wifxGef;/ ocifazwihfwdk@ESifhawG@.?
AdkvfcsKyfatmifqef;wdk@u u|efawmfwk@d
t&if a&muf+yD; aqG;aEG;yGw
J ckusi;f y+y;D
xGufoGm;+yD[k ajymonf?
ocifazwifhESifh aqG;aEG;&m
olwdk@. v,form;pnf;H;k a&;rSm wdk;
wufaea=umif; jynfo@l tm%m eHywf
4 wGif or*~0ifwaomif;rSm enf;ae
a=umif; ajym.? Tum; }uHKrS azmfjy
jcif;om jzpfay. e,f&o
Sd r*~0ifrsm;.
csKd@,iG f;csufrmS toif;om;pm&if;rsm;
udk pepfwusrydk@ay;ao;jcif; jzpf.?
xdrk w
S yg; zG@J +y;D om;tzG@J rsm;udk t+rw
J ef;
vkyaf eonfh tzG@J rsm;jzpfaeap&ef vdak y
onf? od@k ro
S m vlxv
k yk if ef; atmifjrif
rnf? odk@r[kwfv#if *sD pD bD at/
0HomEk/ wdk@Arm/ wdk@Armqif;&Jom;/
r[mArmuJo
h @kd puULtzG@J rsm;om jzpfae
ayrnf?

aysmb
f ,
G o
f @kd a&mufv#if jynf
ol@vw
G fvyfa&; tzGJ@csKy Of uUa[mif;
udo
k ed ;f azESiafh wG@.? aysmb
f ,
G f tzG@J rmS
ysufjy,fjy,f jzpfaeonf[k od&.
aysmb
f ,
G ef ,f taemufyikd ;f wGif 0HomEk
rsm; v$r;f rdk;aom e,fjzpf.? ,if;awmf
e,fum; "m;jyrsm; aomif;use;f cJah om
e,fjzpf.? awmifo}l uD;rsm;/ ,morm;
rsm;ESifh eD;pyfaomvkyfief;pOf jyif;jyif;
xefxefvyk u
f wu,ftiftm; }u;D rm;
rnfh e,fwe,f jzpfvmrnf? od@k &mwGif
,ck rvkyf=uao;?

rdwDvm ta&S@yidk f;wGif od&


oavmuf pnf;Hk;a&;r&Sad o;/ pnf;Hk;
a&; r&Sd oavmuf Edki fiH a &;tqifh
twef;edrfhusI aeayrnf?

11 em&Davmuf awmwGif
OD;b&if. wdu
k w
f iG f Edik if aH &;aqG;aEG;&m
olu 'dkrDeD,efpaw;wyfudk r}udKuf
a=umif; urBmt
h ajctaeudk apmif=h unfh
aea=umif; tar&duef/ k&mS ;od@k omG ;+yD;
ynmavhvm&ef &nf&,
G af =umif; ajym
avonf pdwu
f ;l aumif;. vkyEf ikd v
f #if
aumif;. odk@&mwGif vufiif;jy\em
rsm;udk rarhoifah y?

Edk0ifbmv 3 &ufae@nae
rEW a v;a&muf = uonf ? q&m}uD ;
rpPwm&mZwftdrfwiG f wnf;=uonf?
a&mufa&mufjcif; txufArmjynf
tzGJ@csKyfHk;wGif&Sd+yD; tr_aqmifrsm;ESifh
aqG;aEG;=uonf? em,uq&mawmf
OD;uvsm%ESifh oHCmawmfrsm; u
a&mufcs;D jriho
f nf? Adv
k cf sKyfatmifqef;
uyif EdkifiHa&;tajctae &Sif;jy+yD;
aemuf?

rEWa v;odk@ nae 6 em&D


avmuf a&mufayonf? tajctae
udk csKHI=unfhvsif a,bk,stm;jzifh
yJcl;/ awmifil/ ysOf;rem;wdk@rSm tm;
wufp&m pdwfup&mjzpf.? rdwv
d m/
ausmufqnfrSm rsm;pGmvdkaeao;
ayonf?

ysO;f rem;rStxGuf wyfuek ;f


wGif em;=u.? wyfukef;wGif t*Fvdyf
OD; b&if onf [oFmw
jynfol@vGwfvyfa&; tzGJ@
ppfwyf&.
dS ? ukeaf &mif;/ uke0f ,f qHpk nf; OD;jrESifh rsKd;cspftzGJ@udpP aqG;aEG;ao;.
&m Xme}uD;wck jzpf.? tjyefwGif od& OD; jr.vkyfief; udk axmufcHonf[k csKyf &Syd gvsuf tb,fa=umifh ygwDrsm;
ay:aygufvm&oenf; [la om
onfum; wyfukef;onf pnf;Hk;a&; ajymayonf?
jy\em ay:xGufI vmayonf?
atmifjrifaeaom e,fwe,f jzpf.?
52

_ynfolhtm%m
TudpPESifhywfoufI vlxk
*sme,f OD;vS&Sif;jyonfrSm tcgtcGifh
oifhay.? ,cktcg ygwDawG rzGJ@&
ao;bl; qdak yrJh ygwt
D aeeJ@awmh ud,
k hf
tzGJ@ udk,f&daS ewmyJ?
&efukefu vla wGvnf;
qdik &f mqdik &f mawGe@J qufaewmyJ tzG@J
csKyfxJrSm ygwDtaeeJ@ r[kwfawmif
udk,fhtpkuav;eJ@ udk,fjzpfaewmyJ?
ygwt
D ae/ tzG@J taeeJ@ vkyw
f maumif;
ygw,f?
udkvSajymonfudk rjiif;Edkif
=uay? aemufwae@wGif rEWav;+rdK@&Sd
tzGJ@aygif;pHkrS udk,fpm;vS,frsm; tpHk
tnD tpnf;ta0;wckusi;f y&ef rusi;f
yrSD acgif;aqmifrsm;u qdkif& mtzGJ@
0ifrsm;ESifh aqG;aEG;=u&ef tm;vHk;
oabmwl=uonf?
aemufwae@ ae@vnf 12
em&DwGif tzGJ@aygif;pHkrS udk,fpm;vS,f
tpHt
k nD tpnf;ta0;}uD;wck usi;f y
onf?
OD;auo& q&mawmfu
em,utjzpf aqmif&u
G f+yD; OD;vSu
tusKd;aqmiftjzpf aqmif&Gufonf?
Adv
k fcsKyfatmifqef;/ OD;baz/
[oFmwOD;jr/ udkausm+f idr;f / u|efawmf
wd@k u EdkifiaH &;tajctae &Sif;jyonf?
ygwDawG bma=umifhay:&
ovJ [laom jy\emxyf+y;D ay:vm
jyefonf?
AdkvfcsKyfatmifqef;u tm;

vH;k wzGJ@wpnf;wnf; jzpf&efvdkvm; wd@k [m b,feJ@[mvnf; ar;&m?


a=umif; odk@&mwGif ygwDtzGJ@rsm; &Sdae
wd@k Armtpnf;tH;k ud,
k pf m;
onfrmS rjiif;Edkifa=umif; tzG@J taeESihf
pk+yD; tzGJ@csKyf zGJ@xm;&efvdka=umif; vS,rf sm;u usKyfw@kd &efuek ef @J qufwhJ
wd@k Armtpnf;tH;k r[kwb
f ;l ? usKyfw@kd
ponfjzifh &Sif;vif;ajymqdkonf?
u vGwfvyfwJh wdk@Armtpnf;tHk;
[oFmwOD;jruvnf; ,ck jzpfw,f [k jyefajymonf?
tcg tm;pk&efvdka=umif; tzGJ@tm;&Sd
&efukefeJ@qufv#if rEWav;
v#if tzGJ@vdkuf/ yk*K~d vftaeeJ@ tm;&Sd
v#if yk*d~Kvftvdkuf &or#tm;pk&ef tzGJ@csKyfY ryg&ef? rEWav;tzGJ@csKyfwGif
ygv#if &efuek o
f @kd rquf&ef oabmwl
vdak =umif; ajymjyonf?
=u+yD; rEWav;wdk@Armtpnf;tHk;udk
tawmf=um jiif;cH+k yD;aemuf vufcHonf?
ygwDrsm; &Sdaejcif;udk rjiif;Edkifojzifh
tzG@J csKyfz@JG &m ud,
k pf m;vS,pf kH
tzGJ@csKyftopf jyefvnfz@GJ pnf;&mwGif
wzG@J v#iu
f ,
kd pf m;vS,f oH;k OD;us pm&if; ap&ef 56 a,mufyif ygayonf? q&m
}uD; rpPwm&mZwftm; OuUcef@a&;
ay;&ef awmif;&onf?
twGuf tawmf=um aqG;aEG;&onf?
aemufwae@reuf t+yD;ay; aemufq;Hk rpPwm&mZwfuydk if OuU
&efjzpfaomfvnf; pm&if;rpHo
k jzifh rzGJ@ tjzpf a&G;vdkufonf? udkvt
S m;
&? qd&k S,v
f pfygwDuvnf; rEWav;odk@ taxGa xGtwGif;a&;rSL;tjzpf a&G;
udkausmf+idrf;a&mufrS wnfaxmif& vdkufonf?
ojzifh emrnfray;Edkifao;?
zGJ@+yD; v#if uGefjrLepfygwD
tzGJ@csKyfzGJ@I rjzpfao; a&$bdk udk,fpm;vS,f udkaX;u txuf
rStjyef 7 &ufae@nrS udk,pf m;vS,f Armjynf tzG@J csKyfukd q&m}uD;&mZwf/
pm&if; tpHk&onf? xdkae@rS zGJ@&onf? udv
k SEiS fh uGefjrLepfrsm;u rwnfI zGJ@
aemufwae@ reuftapm}uD; rEWav; pnf;cJah =umif; uGejf rLepf 20 ausmo
f nf
rS xGu=f urnfjzpfojzifh 7 &ufae@n tzGJ@csKyftwGuf t+rJwef;vkyfae=u
t+yD; zGJ@&onf?
a=umif; tzGJ@opfwGif uGefjrLepfudk,f
pm;vS,frsm;
tvGeef nf;oGm;
tzGJ@rsm; ppfaq;&mwGif aomfvnf; uGefjrLepfwdk@onf wdkif;
rEWav;wdk@Armtpnf; tHk; uvnf; jynfnD!Gwfa&;udk tvdkvm;qHk; jzpf
tzGJ@csKyf0if&ef ta=umif;=um;xm; onf h t wd k i f ; tzG J @ csKyf x J r ygaom
onf? u|efa wmfvnf; vly&dowf uGefjrLepfvnf; tzGJ@csKyftwGuf quf
tv,fwiG f &efuek u
f XmecsKyf wd@k Arm vufaqmif&Gufrnfhta=umif; ajym
tpnf;tHk;onf z w y v wGif avonf?
ryga=umif; ausnmaeonf? cifAsm;
53

_ynfolhtm%m
rEW a v;rS m ygwD E d k i f i H a &; onf? q&mawmfomru a&muf&d=S u
tawmfyif rsm;ojzifh tzGJ@csKyfjzpf aom &[ef;ysdKudk,af wmfrsm;uvnf;
atmif tawmfyif vkyfch&J ayonf? ESpo
f uf=uonf?
ppfudkif;/ a&$bdk/ ausmufqnfwdk@wGif
oHCmawmfrsm;u oef@&iS f;
onfr#avmuf ryifyef;ay?
aom EdkifiHa&;udk tm;ay;oavmuf
Edk0ifbm 4 &ufae@reufu Armjynfwdk;wufrnfudk rEWav;u
AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh u|efawmfwdk@ tjyefwGif ydI
k ,H=k unfcJhayonf?
q&mawmfO;D uvsm%tm; oGm;a&muf
Edk0ifbmv 5 &ufae@wGif
uefawmh=uonf? oHCmawmfrsm;ESifh
Edik if aH &;b,fuho
J k@d pDr&H rnfukd ar;jref; aeol&def Hk}uD;Y Edkiif Ha&;w&m;yGJ}uD;
usi;f yonf? aeol&ed f [laom trnf
onf?
um; wdkif;jynf. vGwfvyfvdkaom
wynfah wmfwdk@ tjrift& pdw"f mwfukd txdr;f trSwf jyKouJo
h @kd
atmufArmjynfESifh txufArmjynf jzpfaeav+yD?
wGif oHCmawmfrsm; =oZmanmif;yHk
&efukef aeol&def tpnf;
rwlyg? &efukefwGif oHCmawmfrsm;
ta0;onfum; wwdik f;wjynfvHk;udk
EdkifiHa&;tm;ay;apumrl
odrfhodrfhwkef apcJhav+yD? urBmw0Srf;
(u) txufArmjynf oHCm vH;k udk Armjynf. qENjy&m jzpfcahJ v+yD?
awmfrsm;u rnfonfyh gwu
D rkd S wbuf e,fcsJ@orm;wdk@tm;vnf; 'l;wkef&ifcHk
owf tm;ray;bJ?
apcJh+yD? Armjynf olykefxawmhrnf
[k r[kwfowif;rsm;yif v$ifh&onfh
(c) wdkif;jynfEdkifiHa&;udkrl tajcod@k qdkufchaJ yonf?
tm;ay;&ef?
&efukeEf Sifh t+rJwef; ycHk;csif;
(*) wdkif;jynfjyefvnf xl ,SOfavh&Sdaom rEWav;onf tb,f
axmifa&;wGif wum - wumrrsm; a=umifh onfemrnfukd roH;k aernfenf;?
tm; q&mawmfrsm;u =o0g'ay;yg&ef?
rE a v;tpnf ; ta0;wG i f
(C) omoemawmftwGif; y&dowf 5000 ausmw
f ufa&mufonf?
roef@r&Sif; jzpfonfwdk@udk z,f&Sm;&ef? ykord f}uD; v,form;or*~u v,f
(i) &[ef;ysKw
d dk@u Edik fiHjcm; orm; waxmifausmf csDwufvmcJh
bmomrsm;ES ifh avmu"mwfy nm onf ? rEW a v;tvk y f o rm; or*~
rsm;udk qD;yl;+yD; awmolawmifom; rsm;vnf; wuf=uonf?
wdk@udkynmay;yg&ef?

Hkudkv#H+yD; tjyifwGifvnf;
vl
a
wG
=uyf
c J a eayonf ? tpnf ;
ponf j zif h av#muf x m;

54

ta0;rvkyfrSD rdk;&Gmojzifh vlvmoifh


oavmufrvm rEWav;+rdK@rSm aep&m
r&S d o jzif h vl r sm;jyef a &muf o if h
oavmuf ra&mufao; odk@rSr[kwf
v#if EdkifiHa&;+rdK@awmf jzpfaeaom
rEWav;um; rsKd;cspfpdwf"mwf. cHwyf
}uD; t+rJjzpfaeayrnf? od@k aomf
rEav;aeol&def u &efukef aeol
&def udk ycH;k csi;f r,SOEf ikd af o;? Ht
k wGi;f
v_yfp&m aep&mr&S?d 0if+yD;v#if xGuf
vd@k r&? odk@&mwGif vlawGum; rv_yf?
t+y;D xdae&mu ra&G@=u Tonfvnf;
rEWav;+rdK@. xm0&*k%f=uufoa&
jzpfawmhrnf?
y&dowf a&S@qHk;wef;wGif
wbufaygi;f aom v,form;rsm;um;
tm;wufp&mjzpf.? ArmjynfEidk if Ha&;
onf v,form;udk a&SmifIb,fvkrd S
&rnfr[kwfaom [efum; olwdk@udk
=unfhv#if ay:vm.?
u|eaf wmf 'Dae@aeraumif;
vdk@ pum;odyfrsm;rsm; rajymcsifbl;?
wdkw dkyJa jymygr,f [lI ed'gef; ysKd;
+yD;oumv Adv
k cf sKyfatmifqef; pum;
ajymonf? 4 em&DrS 6 em&D arSmif
onfhtcsdeftxd 2 em&Dcef@ =umonf?
y&dowfrsm;um; r+iD;aiG@/
tayghtyg;yifroGm; xdkifae&mu
rx=u AdkvfcsKyfatmifqef; ajymor#
pum; tukefrsKdIcsayonf? AdkvfcsKyf
atmifqef;um; EdkifiH. toJpGJjzpfae
av+yD? ?
ocifoef;xGef;

d;k om;olwikd ;f av;pm;&rnfh tpnf;ta0;


jynfo l@ tm%m twGJ (1) trSw f (10) 1945 ckE Sp f 'DZ ifb m 1 xkw fr S

(18- 11- 45) ae@ a&$wd*Hk'kwd,ypP,HwGif usif;yaom jynfol@tpnf;ta0;}uD;rSm txl;yifpnfum;I


pnf;urf;ao0yfojzifh d;k om;olwkid ;f av;pm;=u./ 0efc=H u./ aomif;aomif;jzjzajym=u.? ol&,
d u (21- 1145) xdt
k pnf;ta0;}uD;onf zwyv tzGJ@csKyf}uD;u }uD;rSL;usi;f yaom
tpnf;ta0;jzpfonfhtjyif axmif
aomif;ru vl}u;D vli,fra&G; pdwt
f m;
xufoefpGmjzifh wuf=uaoma=umifh
Edik if t
H pd;k &ESiw
hf uG jynfot
l rsm; *krpdu
k f
ta&;r,l rpOf;bJ raeEdik af om tpnf;
ta0; jzpfonf [k qdkayonf?
vrf;!Gefu (21- 11- 45)
r}uHKpbl;atmif }udwf}udwfwdk; +rdK@
vH;k u|w/f e,fvHk;u|wf tpnf;ta0;
}uD; wuf=uyHk udk azmfjycsD;usL;=u.?
jrefrmhtvif;uvnf; (21- 11- 45)
jrefrmjynf Edik if aH &; &mZ0ifwiG f r}uHK
bl; avmufatmif vlxky&dowf
tiftm;}uD;rm; rsm;jym;+yD; tpp
pnf;urf;ao0yfpmG +y;D ajrmufomG ;onf
axmufj_ cif;tm;jzifh jynfo@l vw
G v
f yf
a&;tzGJ@csKyf}uD; tay:Y wdkif;jynfu
rnf r #,H k = unf ud k ; pm;v#uf & S d o nf ?
vGwfvyfa&;udk vdkcsifaom tmom
qEN rnfr#jyif;jyv#uf&Sd=uonfw@dk udk
xif&mS ;pGm odEikd af yonf? [k a&;om;
&Si;f vif;xm;ay.?

tpnf;ta0;udk av;pm;=u.? azmuf


jyefaom uGefqmaA;wpfwk@d u tarG
ay;cJah om udv
k ekd 0D g'udk rpGe@f Eikd af o;aom
avbmygwo
D wif;pm/ a'vD[,f&,f
owif;pmu jynfo@l tpnf;ta0;}u;D
rSm vGefco
Jh nfh 25 ESpf twGi;f t}uD;
tus,q
f ;kH ESihf vlxt
k iftm; taumif;
qH;k jzpfonf [k azmfjy.? od@k aomf d;k
om;aom &eforl sm;tjyif rd;k om;aom
&efolrsm; &Sad y.? wd@k um; xdk
tpnf;ta0;}u;D udk wwfEikd af omenf;
jzifh _H@cs=u.?
tpdk;&u }uD;rSL;xkwfa0
aom &efukefvdkufba&;wm;u (2211 - 45) ae@tm; tem;,lolwdk@EiS fh
bk&m;zl;vmol wdk@jzifh jynfhESufae
aom y&dowf[k xdktpnf;ta0;}uD;
udk ysu&f ,fjyK.?

Armhacwf (21- 11- 45) u


owif;ay;&mwGif vlaygif; wodef;
ausmfwufa&mufjcif; ay;+yD;? acgif;
}uD; rS xkdtpnf; ta0;}uD; jyKvkyf
d;k om;aom rdwaf qGrsm; enf; aomae@onf wefaqmifrek ;f v tzdwf
wl dk;om;aom &efolrsm;vnf; xdk ae@ jzpfonfjh yif tpnf;ta0; jyKvkyf

onfhae&monfvnf; a&$wd*jHk zpfjcif;


a=umifh ponfjzifh ao; atmif
a&;om;avonf?
e,f c sJ @ orm;. [pf w d k i f
jzpfaom bDbDpD a&'D,dkrS jynfol@
tpnf;ta0;}uD; Y Zmwfwdkufxm;
aom qHk;jzwfcsufrsm;udk qHk;jzwfcJhI
xdkqHk;jzwfcsufrsm;udk rnfolr# av;
eufpmG oabmrxm;a=umif; v$ijfh yef
onf? vlodewf=um; vlrsm; rsm;jym;
aeojzifh olwk@d rvdrfEkid af omtcg vm
a&mufaomolwdk@onf taysmfouf
ouf vmolrsm;ESifh (0g) rsKd;cspfpw
d f r&Sd
olrsm;jzpfonf[k v$ifhjyefonf? eHeuf
6 em&DrS x+yD;jyifqifum bk&m; t
a&muf csDwufI waeukefxdkif&aom
vlrsm;onf vlaygv
h lavrsm; jzpfonf
[k olwdk@ qdkxm;.? 0rf;pm&SmazGjcif;
&yfpJI tpnf;ta0;wufaom qdkuf
um;orm;rsm;onf rsKd;cspfpdwfr&Sd[k
olw@dk u _@H cs=u.? trSefrSmum; olwk@d
rvdkrke;f xm;Iqdkaom pum;onfyif
jynfol@tpnf;ta0}uD;. atmifjrif
csuf oufoufjzpf.?
55

_ynfolhtm%m
vdkufba&;wm; (tpdk; &
wnf;jzwfaom owif;pm) u tpnf;
ta0; qHk;jzwfcsufrsm;onf }udKwif
jyifq ifx m;aom qHk ; jzwf csufr sm;
jzpfonf? tpnf;ta0;}uD;onf *k
pdu
k fI t}udKufjyifxm;aom tpnf;
ta0;}uD; jzpfonf?[k aigah wmhawmh
a&;.? tqdkuk}d udKwifjyifqifjcif; jyKcJh
onfrSef.? }udKwifIvnf; ausnm
xm;cJh.? odk@rSom tuGef@wufvdkol
awG jyifqifcsif jyifqifEikd =f urnf? uef@
uGufEdkif=urnf? odk@rSom 'Drdkua&pD
enf;ESifh nDvdrhrf nf? tqdkudk }udKwif
jyifqifjcif;um; xHk;pHyifjzpf.? vdkuf
ba&;wm;/ ArmhacwfESihf bDbDpDwdk@
csnf; rif;rlEdkifaomtcgY azmufjym;
qef;us,pf mG ay:ayguv
f mrnfh avmu
opfwGifom tqdkudk }udKwifjyifqif
jcif; r&Sdjzpfayvdrfhrnf? tpnf;ta0;
rSm wu,fyif *kpu
kd I
f t}udKufjyif
xm;aom tpnf;ta0;jzpf.? *k
pdu
k fI rjyifv#if pnf;urf;rao0yfbJ
wpHkw&mjzpfyGm;Edkifonf? wdk@onf
*kpu
dk fI t}udKufjyifxm;onf udk
r}udKufjcif;udk axmufaomf wpHw
k &m
jzpfyGm;jcif;udkvdkonf }udKufonf[k
,lq&rnf? xdkrSom ppfykvyd fu vuf
eufrJhaom vlxky&dowfukd usDqHjzifh
}uJEidk rf nf? e,fcs@J orm;wdk@onf pD;yGm;
a&;aoG;pkyf jkH zifh rauseyfbJ ArmaoG;
pdrf;udk aomufv[
dk ef &Sdayonf?

jzpfrnf [k r[kww
f ef;w&m; owif;rsm;
v$iafh e.? Armhacwfu jynfol@tpnf;
ta0; ac:olwdk@ukd qlylr_udk vdkvm;ol
rsm;[k a&;xm;.? ppfwyfrsm;twGif;
wGif ukvm;Arm t"duke;f jzpfrnf?
toifah e=u[laom au;a=umfoHrsm;
udk =um;ae&.? tajctjrpf r&So
d nf
rSm 18 &ufae@ jynfo@l tpnf;ta0;od@k
ukvm;wpfcsdK honf wufa&mufjcif;
tqdak xmufcHjcif;rsm;wdk hudk jyKjcif;jzifh
xif&Sm;ay.? xdkjyifowfowf Edk0if
bmv 25 &ufae@wGif &efukef+rdK@ae
ukvm;wdk@. tpnf;ta0;}uD;wckudk
usif ; yavonf ? yxrtqd k o nf
bk&ifc.
H tr_aqmiftzG@J zG@J a&;ESihf ywf
oufI zwyv tzG@J csKyf}uD;. awmif;
qdkcsufudk axmufcHaom tqdjk zpfav
onf? xdktpnf;ta0; pifjrifah y:wGif
zwyv tzG@J csKyf}uD;. tvHEiS hf tdE,
dN
trsKd;om;tvHwdk@udk +ydKifwlv$ifhxl
xm;.? Arm/ ukvm; aygif;+yD; e,fcsJ@
pepfwdk@udk wdkufzsuf&r,f qdkaom
toHwdk@rSmvnf; qlnHaeavonf?
Tum; vGwv
f yfa&;wdu
k yf w
JG iG f ukvm;
- Arm yl;aygif;rnfh t&dyfedrdwyf if jzpf
.? xdkuJho@dk ukvm;ESifhArm yl;aygif;I
Edik fiHa&;e,fwGif yxrt}udrf u;yrf;
cJhbl;onfrSm yXrurBmppf}uD;t+yD;
*spD b
D aD t ay:pu jzpfco
hJ nf? ,ck 'kw,
d
t}udrf jzpf.? od@k aomf ,cifuvdk yl;
aygi;f r_onf ysujf y,fomG ;&rnf r[kwf
bJ a&S@odk@om wdk;wufoGm;&ayvdrfh
rnf?

taESmuft,Sufay;aeaom udpPrSm
vl0ifvlxGuf uef@owfa&;udpP jzpf.?
Ed0k ifbv 14 &ufae@u usif;yaom
bk&ifcH. tr_aqmiftzGJ@wGif vl0ifvl
xGuf uef@owfa&;twGuf pnf;rsOf;
a&;qGJ&ef OD;at;/ OD;btkef;ESifh qm
xGef;atmifausmfwdk@ yg0ifaom qyf
aumfrwDwckukd zGJ@vu
dk favonf? xdk
tzGJ@u tdE,
dN jynfESifh csKyfq&dk rnfh vl
0ifvlxu
G f uef@owfa&; pmcsKyfopfukd
a&;qGJ&vdrfhrnf?
udk,fhuH=urRmudk udk,fwdkif
zefwnf;a&; (0g) ud,
k w
f ikd jf yXmef;Edik cf iG hf
(0g) vGwv
f yfa&;twGuf tmcHaeaom
Armjynfonf vl0ifvlxGufuef@owf
a&;Y }udKufovdk pDrHcGih&f atmif vkyf&
rnfrSm "rRwmyifjzpf.? vGwfvyfa&;
twGuf u|efawmfw@dk uo
J dk@yif }udK;yrf;
v#uf&Sdaom tdENd,trsKd;om;wdk@u
xdktcsufudk em;vnfvdrfhrnf[k ,Hk
=unfay.?

odk@aomf ESpOf D;ESpfbuf=um;


wGif jzefajzav#mhaygh&ef tcsufrsm;&Sd
ao;.? Armwdk @onf 0if vmonfh
ukvm;wdik ;f udk ruef@uu
G x
f u
kd /f ukvm;
wd@k uvnf; t&rf;0ifjcif;udk rawmif;
qdx
k dkuf (1) Armjynf&Sd wdkif;&if;om;
rsm;ESihf vuf&u
dS v
k m;vlrsK;d wd@k . aea&;
xdik fa&; ravsmu
h sapjcif;iSm wpHw
k &m
u|r;f usirf _ r&Sad om ulvt
D vkyrf sm;udk
0ifcGihrf jyKxdkuf/ Armjynf. pufr_vkyf
z - w - y - v udk
ief;rsm; wdk;wufa&;udk &G,fudk;vsuf
axmufcHonfh ukvm;rsm;
pufr_vufr_wpHkw&m u|r;f usiaf om
vl0ifvx
l Guf aumfrwD
tpnf;ta0;rwdik fru
D 18
tvkyform;rsm;um; ArmjynfwiG ;f od@k
&ufae@wiG f ukvm;ESifhArm t"dukef;
ukvm;/ Armaygif;a&;wGif 0ifxdkuf.? () tvkyform;rsm;udk
56

_ynfolhtm%m
&Edkifyg () atmif ukvm;ulvD
rsm;udk () vlxkuu
dk m; uef@uGuf&
vdrfhrnf? () rjzpfaom *smr'gvdk
tvkyform;rsm;um; c|if;csufxm;&
vdrhrf nf? xdktvkyform;rsK;d ESifh u|rf;
usifaom tvkyform;rsm; twGuf
vnf; oifah wmfaom twef;tpm;jzifh
aexdkifpm;aomufEdkifatmif tmrcH
csufrsm; &Sd&OD;rnf? (2) ukvm;"e&Sif
rsm;ESihf ywfoufIrl tm;vH;k udkvnf;
rydwfEkid f/ tm;vHk;0if&efudkvnf; wm;
qD;&rnf? aiGrS aiGjzpfapaom aiGwdk;
acs; vkyfief;udkvkyfrnfh ukvm;rsm;ESifh
aiGwdk;ukefoG,fa&;/ ukefuJh0Sufa&;/
ukefaps;upm;a&;wdk@wGif jrKyfESHrnfh
ukvm;rsm;udkum; 0ifcGifhrjyKxdkuaf y?
ukepf nfvyk jf cif;/ pufw
kH nfaxmifjcif;/
o,f,ly@dk aqmifjcif; paom wdkif;jynf
. touf 0 rf ; a=umif ; a&;ud p P u d k
acsmifcsw
d ;kd wufapaom ae&mrsm;wGif
aiGudkjrKyfESHrnfh ukvm;rsm;udkom 0if
cGifhjyKxdkufayonf?

ajrmuf *sDpDbDat uGefz&ifh}uD;wGif


trsK;d om;ae@tjzpfjzifh owfrw
S &f efae@
a&G;cs,=f uavonf? rif;ESpyf g;ygawmfrl
&Smaom wefaqmifrek ;f vqkwf 8 &uf
ae@ukd tcsK@d utqdo
k iG ;f .? uGezf &ifu
h
xdak e@onf;H_ aomae@jzpfojzifh r*Fvm
r&Sd xd@k a=umifh vqkwf 10 &uf/ ausmif;
om;rsm; wnDw!Gwfwnf; oydwf
arSmufaomae@ukd trsK;d om;ae@ tjzpf
jzifh a&G;cs,cf aJh vonf? ygawmfral e@ukd
1297 ckESpfusrS jrefrmhtvif;owif;
axmufa [mif; olemjyKOD; bESif; u
bke;f }uD;tyg; 50 udk qGr;f au|;+yD; usi;f
ycJhavonf? vGefcJhaom q,fESpf
twGif; ygawmfrlae@onf pnfpnf
um;um; jzpfonf[k r&Scd ?hJ ,ckESpw
f iG f
ocifu,
kd af wmfrid_ f;ESihf ocifbaomif;
wd@k }uD;rSL;I emrnfausmf pdefygwD/ OD;
yG}u;D / udb
k oef; paom *Dwobifynm
onfrsm;. tultnDjzpf vkyaf omfvnf;
rpnfum;vS?

xd k o d k @ qd k a omtm;jzif h
ygawmfrlae@
ygawmfral e@ukd arh&rnf[k rqdkvadk y/
jzpf c J h y H k u d k o m azmf j yjcif ; jzpf . ?
ocifudk,fawmfr_dif; udk,f u|efawmfwdk@tzdk@rSmum; xdkae@onf
wdik f wufa&mufzl;aom e0r t}udrf

jynf ol@tpnf ; ta0;ESi fh / trsKd;


om;ae@ESih
f uyfaeojzifh tm;wuf
oa&m 0ifa&mufqifE$jJ cif; rjyKcJhaomf
vnf; xdkae@udk arhrnfr[kwf rarh
aom a=umifv
h nf; () ul;ajymif;
jcif; jzpf& um pD; yGm;a&;wGif ya'
o&mZfa cwfw0uf t&if; &Sifa cwf
w0uf jzpfvsuf avmif;&dyfrad om pD;
yGm;a&; jzpfaeay.? +Adwdo#t&if;&Sif
wd@k . ukefrsm;udk }udKufaps;ESiho
f Gi;f &m
Armjynfru
S ek =f urf;rsm;udk wd@k }udKuf
aps;ESifh E_wf,l&maps;wckom jzpfae
ay.? Tod@k aom avmif;&dyrf ad eonfh
pD;yGm;a&;pepfudk rwdu
k fzsufbJ (0g) +Ad
wdo#t&if;&Sifwdk@. vuf0g;}uD;tkyf
jcif;udk rwdkufbJ (0g) +Adwdo# e,fcsJ@
pepfukd rwdu
k zf sufbJ xGe;f um;u,f0
aom Armjynfonf ayguzf mG ;vmbG,f
r&S?d Armvlx}k uD; vGwv
f yfb,
G &f mr&Sd
xd@k a=umifh u|efawmfwk@d onf ygawmf
rlae@udk rif;ESpfyg; ygawmfrjl cif;xuf
Armhwk;d wufa&;udk [ef@wm;aomae@
tjzpfjzifh todtrSwfjyK+yD;vsif Tae@
T&ufwGif vuf&pSd epfqdk;udk +zdKzsuf
&ef tm;opfudkaqmifrnf jzpfay
ownf;? ?

ausmif;om;rsm; wnDw!Gwfwnf; oydwfarSmufaomae@ukd


trsKd;om;ae@tjzpfjzifh a&G;cs,fcahJ vonf

57

ArmtrsdK;orD;rsm;
(jynfo@l tm%m twJG 1 trSwf 11 - 1945 'DZifbm 8 paeae@rS)

ArmtrsKd ;oRD;rsm; jy\em

OrSjzifh [laom tpJGtvef;udk y,fzsufc=Jh uonf?

'kwd,urBmppf}uD;t+yD; urBmt
h wdik ;f wdik ;f tjynfjynfuho
J @kd
Todk@tm;jzifh - wdkif;jynfvlxk vGwfajrmHr_
Armjynfonfvnf; }uD;rm;rsm;ajrmifvSaom jy\em twGuf usoifo
h r#aom wm0efukd xrf;aqmifch=J uav+yD?
t&yf&yfwdk@udk rsufarSmufyv#uf &Sad cs+yD?
zufqpf*syefvnf; Armhajray:rS qkwcf mG &Hrk #ru
ppf}uD;twGif;Y/ ppf}uD;+yD;qHk;oGm;csdefY/ vH;k 0'l;wkwf vufeufcs&ay+yD
t}uD;qHk;aom qif;&J'u
k Qudk awG@&}uHK&olwdk@rmS trsdK;oRD;
zufqpfpepf vHk;0usqHk;oGm;aomfvnf; Armh
rsm;om jzpfawmhonf?
vlxkum; rvGwfvyf=uao;?
zufqpf*syef vl,w
k frmwdk@ Armjynfajray:wGif
trsKd ;oR;D wd@k onfvnf; }uD;av;vSaom jy\em
}uD;pd;k =upOfu trsm;qH;k ESyd fpufni ;f qJ cs,v
f ,
S o
f r_ ty
wd@k udk rsufarSmufyv#uf &Sd=uav+yD?
cH&olwk@d rSm rde;f rrsm;om jzpfawmhonf?
usyfwnf;vSaom pD;yGm;a&;tajctaea=umifh
w0rf;0r_ - wcg;vHkr_twGuf *syefwdk@. tcs,ftvS,f
jymyHktwd - avmifpmtwdjzpfaeaom Armjynf
cH&ol rdrdwk@d . udk,fukad &mif;&ol trsKd ;oRD;wd@k vnf; teE? udk jyefvnfxlaxmif&mwGif wdkif;jynf. vlOD;a&xuf0uf
toufxuf t&SufudkiJhum wudk,frvHk+cHKr_ ausmfaom trsdK;oRD;rsm;yg0if aqmif&Guf&ef vdkayonf?
twGuf toufudkpGef@ol/ u;qJGcsol/ a&xJckefcsolwdk@
*syefvl,kwfrmwdk@vufwGif; b0qHk; cJh&aom
rSmvnf; rsm;jym;vSawmhonf?
trsLd ;oR;D trsm;wd@k tm; ysupf ;D avvGihf ae&mrS u,fwif&ef
ArmhtrsdK;oRD; wdk@. vGwfvyfcGifh[lor# vHk;0 olwdk@tm; xdrf;odrf;=unfh_aom u,fq,fa&; Xmersm;
zGifhvSpf&ef?
ajymufuG,fcJhaom tcgvnf;jzpfawmhonf?
xdk@a=umifhyif-

ArmvlrsdK;wrsdK;vHk;tm; tnGef@wkH;atmif zdpD;


ESdyfpufaeonfh jynfwefqmpepfudk okwo
f ifwu
dk zf su&f ef?

ArmtrsdK;oRD;aygi;f ajrmufjrm;pGmwdk@onf yuwd


paomjy\emt&yf&yfwdk@udk ArmtrsdK;oR;D rsm;
Edk; =um;aom todjzifh zufq pf*syefa wmfvSefa &;wGif
toufpGef@umjzifh EdkifiH.tusdK;udk a,mufsm;rsm;ESifh &if ajz&Si;f &ef vdkaeayonf?
abmifwef;um vdu
k yf gaqmif&u
G cf =Jh uonf r[kwfygavm?
Tjy\emt&yf&yfwdk@udkvnf; pnf;Hk;aqmif
58

Todk@tm;jzifh ajcz0g;awmfEkEk - aoG;ajcawmf &Gufr_ tiftm;jzifh ajyvnfatmif ajz&Sif;=u&ayrnf?

_ynfolhtm%m
ArmEdkiif Hvk;H &Sd trsKd ;oRD;rsm;tm; Tvkyfief;rsm;twGuf pnf;Hk;&ef vdktyfvmavonf?
xd@k a=umifhyif Armwdik f;vHk;qdkif&m trsdK;oRD;vGwfvyfa&; tzJG@csKyfudk zJG@pnf;wnfaxmifchaJ vonf?
ArmtrsdK;oR;D wdk@onf pnf;Hk;r_. tiftm;wefb;dk udk odem;vnfv#uf &Sd=u+yD?

Armjynft&yf&yf cdkiftoD;oD;wGif trsdK;oRD;wdk@onf tcsdK@XmecsKyfrS nef=um;csuft&/ tcsdK@rdrdwdk@


tav#muf/ trsdK;oRD;tzJG@rsm; zJG@pnf;wnfaxmifc=Jh uI trsdK;oRD;tzJG@csKyfESihf qufoG,f=uavonf?
,ckavmavmq,ftm;jzifh zsmyHk- [Hom0wD- [oFmw- om,m0wD- awmifi-l ysOf;rem;- a&eHajrajrmif;jr tp&Sdaom cdkifrsm;wGif trsdK;oRD;tzJG@tpnf;rsm;udk zJG@pnf;wnfaxmif +yD;av+yD?
armvrifu|e;f - bdkuav;- anmifav;yif- acsmuf tp&Sad om r@rsm;rS trsKd ;oR;D rsm;onfvnf; rdrdwdk@
tvdktavsmuf wufuEdk;=um;pGmjzifh trsdK;oRD;tzJG@rsm; zJG@pnf;=uI XmecsKyfESifh qufoG,f +yD;pD;=uav+yD?
jynfwefqmpepfokwo
f ifa&;twGuf tkyfcsKyfa&;Xme/ Armjynfaq;Xmewdk@ tultnDjzifh ysufp;D avvGifh
aeaom trsdK;oRD;rsm;twGuf apmifha&Smufa&;Xme wHk;udk &efukefr@wiG f zGifhvSpf+yD;jzpfI Armjynft&yf&yfwGifvnf;
TuJhodk@ zGihv
f SpfEdkif&ef usdK;pm;oGm;rnfjzpfa=umif;/

ArmtrsKd ;oR;D aygi;f


ajrmufjrm;pGm;wd@k onf
yuwd Ed;k =um;aom todjzifh
zufqpf*syefawmfveS af &;wGif
toufpeG @f umjzifh Edik if .
H tusKd ;udk

59

&efyakH iGtwGuf vlxck sO;f uyfyg?


(jynfo@l tm%m twJG 1 trSwf 11 - 1945 'DZifbm 8 paeae@rS)

cspf&Jabmfwdk@A[dk&yf gwD&efyaHk iGonf rnfr#ta&;}uD;onfudk &Jabmfwdk@od=u+yD; jzpfygvdrfhrnf? odk@aomf - tenf;i,fawmh


ajymcsiaf o;onf? &HyakH iGenf;ojzifh A[d&k w
f iG f t+rJwrf;tvkyo
f rm; rsm;rsm;rxm;Edik ?f rxm;Edik f rkH u &S+d yD;t+rw
J rf;udyk if
av#mhypf&rvdk &Sdaeonf? e,fu&Jabmfwdk@onf pnf;Hk;a&;r;awG c%c%awmif;.? odk@aomf aiGr&Sdojzifh rydk@Edkif
&Jabmfwk@d onf aiGy@kd &efuu
kd m; vH;k vH;k pdww
f iG rf &Sd? vlxo
k m c%c%awmif;ae=u.? &Jabmfwk@d . acgif;aqmifrsm;onf
oHr%djzifh oGef;vkyfxm;olrsm; r[kwf? rrmrusef; jzpfwwf=u.? Oyrm- ,ckt,f'Dwm &Jabmfb[def;zsm;ae.?
aq;aumif;aumif;rpm;&? tqD=oZmygaom pm;aumif;aomufbG,u
f dk rrSD0&J / &HyHkaiGr&Sdojzifh jzpfovdkbJ aeae&.?
'Dvdkom A[d&k fonf oGm;ae&v#if igw@dk ygwo
D nf tb,frSm Armjynfudk vGwv
f yfa&;od@k yd@k Eidk fteHh nf;? A[dk&f
onf b,fvdkvyk f+yD; ygwDukd acgif;aqmifEdkifrnfenf;?
&Jabmfwdk@ aiGaumufI A[dk&f&HykaH iGodk@ ydk@=u? xdkudpPudk t"duvkyfief;w&yftjzpfjzifh xm;&rnf?
aiGa&;a=u;a&;ESifh ywfoufI &Jabmfwk@d onf A[dkuo
dk m rSDcsif.? trSerf Sm A[dk&fonf vlxkESifh wdu
k fku
d f
qufaeonfr[kw?f &Jabmfw@kd om vlxEk iS hf wdu
k f u
kd q
f ufaeonf? A[d&k rf mS aiGuv
kd yk Ef ikd o
f nfr[kw?f vufaqmiftjzpf
jzifhvnf; b,furSr&? vlxkxrH Som aiG&edkio
f nf? vlxkxHrSaiGudk &Jabmfwk@d uom aumuf,lEdkifonf?
trsm;aom &Jabmfwk@d rSm vlxo
k nf tvGeq
f if;&Jaeojzifh vEkid frnfr[kwf[k xif=uonf? aiG&a&;twGuf
qif;&Jom; vlxkudk tm;rud;k ? jzwfx;dk om }uH=uonf? ,cktcg vbuf&nfqidk faxmif/ aysmfyGpJ m;Hkaxmif/ pmtkyfqidk f
axmif/ um;axmif/ ukeful;jcif;wdk@jzifo
h m ygw&D yH kaH iG &Smae=uonf? aemufq;Hk wGif ygwDonf ukeu
f ;l jcif;jzifhom tcsed f
ukefaeonf? tjcm;ygwDvkyfief;awG vpf[if;ukef.? aiG&Sm&if; ukefo,
G fa&;/ tjrwf,al &;udk ygwDvkyfief;xifvm=u
awmh.? aemufq;kH ygwo
D nf acwfysuyf pGJ m;ESihf arSmifcakd ps;onfw@kd . ygwo
D m jzpfayawmhrnf? Tum; vlxu
k kd tm;rud;k
60

_ynfolhtm%m
jcif;a=umifhjzpf.?
&Jabmfwdk@ vlxkudk txifrao;ESifh?
&Jabmfwdk@om wuJhvx
l kvyk fief;udk awmfvSefa&;orm;+yD+yD vkyfcJhaomf?
&Jabmfwdk@om vlxka&S@arSmufwGif rsdK;cspftjzpfjzifh txift&Sm;jyEdkifcJhaomf?
&Jabmfwdk@om udk,fusdK;r&Smaom vlxktusKd ;aqmif wyfom;tppfjzpfa=umif; jyEdkicf Jhaomftrsm;jynfol vlxu
k m; &Jabmfw@kd tm; ypfrxm;? ygwo
D nf olw@kd .ygw[
D k em;vnf+yD; ygwu
D kd axmufyef@jcif;
onf olwdk@.wm0ef[k ,lqvmvdrfhrnf? &uf&ufa&ma&m xnfh=uvdrrfh nf? EGm;waumif&Sdolu xdkEGm;udkyif vvm
vdrhrf nf? qdkufum;orm;u olwae@ kyf&iS rf =unfh/ pD;u&ufraomufbJ ac|wmI vvdrrfh nf? pma&;u vcxkwv
f #if
&mcdkiEf _ef; tcsKd ;us xnfv
h drrfh nf? ausmif;om;u rkef@bdk;ac|wmI vvrd fhrnf?
&Jabmfwk@d ygwD&HyHkaiGaumufjcif;onfvnf;
vlxkvyk fief; vkyfjcif;[k em;vnf=uavmh?
ygwD0g'jzef@jcif;yif jzpfonf[k em;vnf=uavmh?
&Jabmfw@kd onfenf;twdik ;f &HyakH iGtwGuf vlxu
k kd csO;f uyf=uyg? trsm;jynfov
l x
l u
k em;vnfatmif ygw0D g'
udk &Sif;&if; aiGaumuf=uyg?
jzwfvrf;awG rvdkuyf gESifh?
igwdk@[m vlxkxHrSvGJI b,fur# taxmuftyef@r&Edkif? vlxx
k HrS&rSvnf; uGefjrLepfjzpf&usdK;eyf+yD[k ,lq
Edkifayrnf?

ode;f az

61

uHq dk;aomwdkif;
(jynfol@tm%m twJG 1 trSwf 11 1945 'DZifbm 8 paeae@rS)

uHqk;d aomwdkif; (5)


cJavor# - oJa&usjzpf&awmhrnfavm
Adv
k f}uD;wifxGe;f rSm pdwaf omuAsmyga=umifh pum;yif rajymEdkif&Sm?

(jynfol@tm%m txl;owif;axmufa&;onf)

usKyfwdk@awmh raeEdkifawmhbl; csawmhr,f? csrSbJjzpfr,f? usKyfwdk@ cscsifvSbD Todk@ESpf}udrfwdkifatmif


*syefukd wdu
k fcu
dk f&ef +Adwdo#ppfXmecsKyfo@dk ta=umif;=um;olrsm;um; wdkif; 5 (weif;om&Dwidk f;) wyfyifjzpfawmh.?
rwdkuef J@ rwdkufeJ@ tcsed frusao;bl;- rwdku=f ueJ@?
Tum; - +Adwo
d #w@dk . ta=umif;jyef=um;csujf zpfonf?
od@k aomf wdik ;f 5 &Jabmfw@kd onf tb,frmS v#if csKyfw;D atmift
h ;D I aeEdik =f uygrnfenf;? *syefw@kd . vlusiv
hf }l uH
r[kwaf om ni;f yrf;r_rsm;/ ESyd pf ufr_rsm;/ owfjzwfrr_ sm;rSm enf;enf;uav;r# onf;rcHEidk af vmufatmif jyif;xefvsuf
&So
d nf? ao&tHq
h q
J J acG;l;onf rJrJjrif&mudk vdkuI
f udu
k o
f uJo
h @kd t&rf;brf; - t&rf;qJ-G t&rf;ni;f - t&rf;owfjzifh
*syefzufqpfacG;l;wd@k onf yrlaeawmh.?
jynfolwdk@onf zufqpf.'%fudkrcHEidk f=uawmh+yD?
62

_ynfolhtm%m
awmfvSefa&;onf wHcg;udk vmIacgufaeacs+yD?
awmfveS af &; 'Dt[keo
f nf a&umwmudk csdK;azgu+f yD; 'v=urf;a0gueJ pD;qif;awmh.?
vufeufay;yg- vufeuf- vufeuf [k r[mrdwfwk@d xrH S *syefzufqpfw@dk udk awmfveS f () awmif;qdk
awmh.?
odk@aomf
od@k aomf ray:vm
bma=umifhvJ [kar;vdkuf.?
avxD;ESiq
hf if;&ef +Adwo
d #rsuEf SmjzL wa,mufrS a&G;vd@k r&ao; [k tajzay;vdu
k f.?
vufeuf&jcif;- r&jcif;/ tultnD&jcif;- r&jcif;onf t"dujy\emr[kwf? rdrw
d dk@wGif usa&mufaeonfh
0wW&m;udk a=uyefpGm xrf;aqmif&rnf[lI em;vnfonfhtwdkif; wdkif; 5 &Jabmfwdk@onf jzpfEidk foa&G@ twwfEkid fqHk;
*syefukd ajymuf=um;ppfqifum wdkufyG0J if=uavonf?
wdik ;f (1) rS wdik ;f (7) txd ae&mcJI
G wm0ef,u
l m wdu
k cf u
kd =f uolrsm;teuf wdik ;f 5 rSm uHtqd;k wumhtqd;k qH;k
jzpfawmhonf? tb,fa=umifhqk;d oenf;?
ArmwjynfvHk; awmfvSeaf &; rkefwdkif;qif=u&mwGif ArmjynftwGif;&Sd *syefppfwyftm;vH;k rSm vSdrfhIvSdrI
fh ppfawmif;jrpfudk ausmfjzwfcg weoFm&Dbuf wdkif; 5 bufodk@ qkwfcGgvm=u.? wdki;f 5 wGif *syefwdk@onf jynfo
h nf
xufjynf-h usyo
f nfxuf=uyfvm.? b,fae&m=unf=h unfh *syefcsnjhf zpf.? r@rsm;wGiv
f nf; *syef/ &Gmrsm;wGiv
f nf;*syef/
awmifay:wGiv
f nf;*syef/ awmxJwGifvnf;*syef/ *syef- *syef - ae&mwum*syef?
wdik ;f 5 &Jabmfw@dk rmS tvGef}uD;rm;aom u|ef;yif}uD;rsm;t=um;wGif aygufIae&Smaom rsuyf ifuav;rsm;ESihf
rjcm; rvl;omrvGe@f omatmif jzpfaeawmh.?
Todk@tm;rwefaomfvnf; wdki;f 5 &Jabmfwdk@onf rmefudkrav#mhEkid fbJ *syefawGywfywfvnf0dki;f aeonfh
twGif;rSyif ra=umufr&HG@- rwGe@f rqkwf tm;r,kwfbJ ajy;&if;v$m;&if; ppfcif;=uavonf?
wdik f; 5 &Jabmfwk@d onf / ajymrjyEdkifavmufatmif tvGefqk;d 0g;aom tjctaetwGif;rSyif *syefaygi;f 500
ausmu
f kd owfjzwfEdkifcJhavonf?
oxHkwGif wdu
k fyaJG ygi;f 10 yJGr#wdkuf+yD; *syef- 200 ausmfowfvdkuf.?
udsKuQrw
D Gif - 5 yJGr#wdkuf+yD; *syefaygif; 50 cef@ owfvdkuf.?
a&;wGif - 5 yJGr#wdku+f yD; *syefaygif; 100 ausmfowfvdkuf.?
63

_ynfolhtm%m
xm;0,fwiG f - 4 yJGr#wu
dk +f yD; 100 - avmufowfvu
dk .
f ?
wa,mufpD 2 a,mufpD tvpfwGif towfcH&aom *syefum; renf;?
wdik f; 5 onf vufeufcJ,rf;rD;ausmuf rvHkavmufI xifoavmuf raygufojzifh - 12 eHygwfwyf}uD;udk
ar#mfvifhrd=u.? -12 eHygww
f yf}uD; csDvmawmhrnf? csDvmawmhrnfESihf owif;}uD;vsuf&Sd.? od@k aomf - 12 eHygwf
wyf}uD;rSm bmjzpfaeonfrod/ ppfawmif;udk rausmEf ikd /f *syefw@kd uyifv#if yJc;l udk jyeford ;f awmhrvdk jzpfcahJ o;.? weoFm&D
urf;dk;wef;rS a&wyfwufvdrfhrnf[k owif;ajy;vmjyef.? owif;onfowif;r#om jzpf.?
vufeufc,
J rf; rD;ausmuf rvHrk avmufEiS yhf if/ ppfqifcahJ oma=umifh wdik ;f - 5 rS &Jabmfaygi;f - 20 r# usq;kH cJh
&avonf?
aemufq;kH wGif oxHek ,fwiG f vufeuftenf;i,fcsay;aom tultnDukd &=u.? tm;wufomG ;.? onfwyJG
wGif taotcsmE$Jawmhrnf/ *syefudk ususeewdkuf&ef jyifqif=uavonf?
od@k aomf - vufeufenf;enf;yg;yg;&I taotcsmwdu
k rf nfjyifumrS/ *syefvufeufcsomG ;ojzifh [mueJ jzpfomG ;
awmhonf?
xdt
k cg wdik ;f 5 wyf&if;onf &efuek o
f @kd jyefvm&efom &Sad wmh.? vrf;yef;tquftoG,u
f vnf;raumif;/ uufpbD
uvnf; rulnDonfhtjyif taESmuft,Sufyif ay;aoma=umifh jyefrvmEdkifatmifjzpfae=u.?
wokwpf -D wokwfpDvlc+JG yD; bwfpum;ESihf vm=uawmhrS &efuek o
f k@d a&muf=u&awmh.? &efuek o
f k@d Ed0k ifbmv
13 &ufae@u a&muf=u.? od@k aomf tm;vH;k ra&mufao;/ tcsKd @ukd uufpbDu aESmuf,u
S af oma=umifh csex
f m;cJ&h .?
,ck wyfom;aygif; 415 a,mufom a&mufao;.?
olwdk@ &efuek fo@dk a&mufvm=uaomtcg- &ifuJGyufvuf jzpf&awmhonf? cJavor# - oJa&us jzpf&awmh
rnfavm[k ylyifaomua&muf=u&awmhonf?
,cktopfzJG@pnf;aom wyfrawmfpm&if;wGif wdk@ryg=u? olwk@d ut
dk odtrSwfry?
wdik f;r;Adv
k fwifxGe;f rSm OD;acgif;wGif rD;awmufawmhonf?
pm&if;oGi;f jcif;/ todtrSwf yjcif;wd@k rmS 12 eHygww
f yfjzifh qdik o
f jzifh oGm;Iar;.? olw@kd EiS rhf qdik -f weoFm&Dwikd ;f
5 rSm ta&S@tm&Sawmifydkif; ppfXmecsKyfEiS fhom wdu
k fu
dk fqkid fonf[k ajzvdkuf.? ta&S@tm&Sawmifyidk f; ppfXmecsKyfrS
todtrSwfyygrnfavm- [kar;aomtcg/ rod[kjyefajzaoma=umifh- tcufawG@aeavonf?
wdik f;r;Adv
k fwifxGe;f rSm - .wyftwyfv;Hk udk todtrSwt
f y rcH&Hkr#omr[kwfao;/ &duQmvnf; vHk;0
taxmuftyef@r&/ vpmqdkonfrSm a0vma0;?
yJcl; 12 eHygwfwyfodk@ &duQmaxmufyef@&eftwGuo
f Gm;.? bmr#rqdik fI ray;Edkif[k qdkvdkuf.?
64

_ynfolhtm%m
,ck wyfom;rsm;udk - wdkif;r;AdkvfwifxeG f;u om;i,frsm;udk rdbu &Sm}uHau|;&onfhtwdkif; wwfEdkio
f r#
acs;iSm;a&mif;cs+yD; au|;ae&onf?
Tod@k jzpfaeonft
h wGi;f owif;axmH+yD+yD tvdu
k rf odbJ pdw0f ifpm;p&maumif;wJh wdu
k yf t
GJ a=umif; ajymjyprf;
yg[k cdkif;vdkuf.?
[mAsm- aeprf;ygt;Hk - pdwf _wfvGe;f vd@k [k ajymum - wdkif;r;AdkvfwifxGef;onf/ jywif;aygufudkausmfjzwfum/
jymaomaumif;uifukd r_id fawGai;armum =unfah eygawmhonf?
rnfodk@vky=f urnfenf;? ?

Adv
k fwifxGef;. uHq;dk &Smaom wdki;f 5
1945 ck/ 'DZifbmv 8 &ufae@xkwf u|Efyk fwdk@. jynfol@tm%m *sme,fwGif cJavor# oJa&us jzpf&awmh
rnfavm [laom acgif;pOfjzifh wdkif;-5 (weoFm&D) wGif/ Adkvf}uD;wifxGef;onf/ *syefzufqpfwdk@tm; rnfuJhodk@
awmfvSecf Jhjcif;? wdkufaepOf *syefvufeufcsvu
dk fjcif;/ &efukefo@dk jyefvmaomtcg (uufpbD) u rulnDbJ taESmuf
t,Suyf ifay;jcif;/ tcsKd @uckd sex
f m;cJ+h yD;/ wyfom; 419 a,mufEiS o
hf m a&mufvmjcif;/ topfz@GJ pnf;rnfh ppfwyfpm&if;wGif
wdkif;5 rS rygjcif;/ &efukefwGif rnfuJhodk@ 'kuQa&muf&jcif; tp&Sdonfrsm;udk u|Ekfyfwdk@. txl;owif;axmufonf
a&;cJh.?
rnfuo
J @kd aom tajctaea&mufae+yDukd u|Eyfk w
f @kd owif;axmuftm; oGm;a&mufppkH rf;&ef cdik ;f vdu
k af omtcg/
u|Eykf w
f @kd txl;owif;axmufonf 0rf;omtm;&jyefvm+yD; [efusomG ;+yD/ olw@kd ukd todtrSwf y+yD [laomowif;udk
ajymjyavonf?
t,f'w
D m?

vufeufc,J rf; rD;ausmuf rvHrk avmufEiS yhf if/ ppfqifcahJ oma=umifh


wdik ;f - 5 rS &Jabmfaygi;f - 20 r#

65

zufqpf*syefudk Arm_ynfwGif yXrqHk; a_ymufjum;ppfqifI


armif;xkwfcJhonfh
&cdkifrsdK;cspfrsm;udk t_ypf&Sm brf;ae_yD
jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (12) 1945 'DZifbm 15/ pae)

t*Fvdyt
f pdk;&onf jynfoljynfom; rsdK;cspfrsm;ESit
fh wl yl;aygif;aqmif&Gufrnfhtpm;/ rsdK;csprf sm;udk t&rf;brf;ae.?
rqlqlatmif vkyfae.? pD;yGg;a&; =uyfonfxuf=uyfatmif zefwD;ae.?
1942 ckEpS u
f &Jabmfoed ;f az ESihf &Jabmfwifa&$w@kd tdE,
dN jynfo@kd a&muf&ef &cdik jf ynfujkd zwfIoGm;pOf &cdik jf ynfrS
wdik f;vHk;qdkif&m wdkif;&if;om;tpnf;tH;k 0ifrsm;ESihf awG@.? tdE,
dN od@k a&mufEikd &f ef olw@kdu pDpOfay;.? xdt
k cgrpS I &Jabmf
odef;azwdk@onf &cdkifjynf wGif *syefzufqpfawmfvSeaf &;rsdK;aphudk cscJhavonf?
1943 ck/ 'DZbFmvwGiu
f m; OD;ynmoD[ESifh=umvSatmifwdk@ acgi;f aqmifaom &cdkifaysmuf=um;wyfom;
rsm;onf vufeufpu
GJ ikd I
f zufqpf*syefukd awmfveS =f uav.? xdak wmfveS rf a_ =umifyh if t*Fvyd rf sm;onf &cdik jf ynfo@kd tvG,f
wul 0ifa&mufvmEdkif=uavonf?
t*Fvyd rf sm;onf &cdik jf ynfo@kd 0if+y;D aemuf yXrOD;qH;k ta&;w}uD;vkyaf omvkyif ef;rSm *syefuakd wmfveS =f uonfh
aysm=H um;wyfom;rsm;udk brf; qD;jcif; jzpfawmh.?
&cdik af ysmuf=um; wyfom;rsm;onf *syefrsm;.tajctae owif;udyk @kd &ef t*Fvyd rf sm;xHo@kd pdwt
f m;xufoefpmG
oGm;cJ&h m/ r[mrdwrf sm;onf xdak ysmuf=um;wyfom;rsm;tm; qD;Ibrf;av.? vufqyk v
f ufuikd f ajym&v#iu
f m;/ ajryHek ,f
*syefcw
H yf}uD;&S&d m *ef@a*:- ysufacsmif;wdk@udk ajryHEk Sihw
f uG owif;ay;ol aysmH=um;wyfom; armifausmaf r$;tm; qD;I
brf;cJ.
h ? () vlq;kd pm&if;0ifqo
dk lrsm;onfum; 1942 ckESpfu t*Fvyd fe,fcsJ@orm;udk wdu
k x
f w
k I
f v$wx
f u
kd o
f rl sm;
aywnf;?
TuJho@dk brf;bdk@&ef t*Fvyd u
f kd vdv
k m;aom &cdik yf pPn;f &SiEf iS hf t&m&S}d u;D rsm;u pm&if;ay;jcif;/ v_@H aqmfjcif;wd@kudk
y=u.?
TudpEP iS yhf wfouf+yD; aysmuf=um;wyfAdkvf t*Fvdyfar*smwOD;ESifh pD-at-tuf(pf) bDwk@d pum;rsm;=u&m/
66

_ynfolhtm%m
xdak ysmuf=um; ar*smu t*Fvyd fukd vdkvm;onfh ypPnf;&Siv
f lwpkukd tm;udk;aeaom pD-at-tuf(pf)bD t&m&S}d u;D wOD;
tm; ajymonfum; &cdkijf ynfrSm t*Fvdyfudk vdkvm;wJh ypPnf;&SifawG&Sdwm rSew
f ,f? 'gaywJh 'DvlawG[m *syefudk
vufndK;yif xdk;0ef@orl sm; r[kwf?
TuJho@dk brf;qD;aom udpPrsm;udk aqmif&u
G &f ef OD;ynmoD[ESi=hf umvSatmifw@dk onf tdEd,
N odk@ oGm;a&muf
cJh&m/ xdt
k wGi;f &cdik jf ynf&Sd pD-at - tuf(pf)bD t&m&Sd tcsKd @onf OD;ynmoD[ESi=hf umvSatmifw@kd tm; t*Fvyd w
f @dk u
av,mOfysHay:u yifv,fxJ wGe;f csvu
kd +f yD paom owif;rsm;udk rsdK;csprf sm; pdwyf suaf tmif/ qlyal tmif trsKd ;rsKd ;vky}f uHI
v$ifh=uavonf?
awmfvSefa&;orm;rsm;udkvnf; qufvufbrf;qD;um EdkifiHa&; nO;f yrf;r_rsm;udk vkyaf v.? rdrw
d dk@xif&mudk
brf;+yD;rppfaq;bJ tcsKyfxJwGif csKyfxm;&m tcsdK@rSm (8) v wdkifatmifyif tcsKyfxw
J Gif 'kucQ H=u&.? aiGay;v#iu
f m;
vGwfEdkif.?
atmufwb
kd mvavmufu tjypfrv
hJ il ,fav;OD;rSm tbrf;cH&av.? ykvyd rf sm;u aiG 500 usy&f v#if v$wyf pf
rnfqdk.? vli,frsm;onf aiGudkray;bJ a&S@aearmifpdeq
f dkolESihf wdik fyif=u.? OD;armifpdefu ta&;ydkix
f H av#mufv$m
wif.? xdktcgrS ykvdyrf sm;onf rdrdwk@d tr_ray:&ef vli,frsm;udk v$wfIypfvdkuf=u&avonf? Tvdk v$wfypfaom
tjzpfrsdK;um; &Sm;yg;vSayonf?
TuJho@dk brf;qD;Hkomru/ zufqpf*syefw@dk xuf rnHv
h Saom ni;f yef;ESdyfpufr_rsm;udv
k nf; y=u.? qJqdk
uefa=umufjcif;um dk;Iae.? ptdw
k Gif;odk@ 'kwEf Six
fh dk;oGif;jcif;udkyif dkif;pdki;f &ufpufpGm yusifh=u.?
ppftkyfcsKyfa&;u TuJo
h k@d tr_rsm;udk usL;vGeaf ejcif;/ *syefpuULrsm; tvum;jzpfoGm;jcif;/ t*Fvyd faiG &Sm;yg;
jcif;/ taetxdik f pm;a&;aomufa&; =uyfwnf;jcif;/ vufeufrsm; vlqdk;rsm;vufwGif;odk@ tysH@a&mufaejcif;wdk@a=umifh
vlqdk;xm;jyrsm;rSm wjynfv;kH od@k yif aomif;use;f Iae.? r+idrrf ouf jzpfae.?
tkyfcsKyfa&; t&m&Sdrsm;onfum; wdkif;jynf+idr0f yfyjd ym;atmif Tvlqdk;rsm;udk ESrd feif;rnfhtpm; wdik f;jynf.
om;aumif; () rsdK;cspfrsm;udk vdu
k I
f brf;aeav()ruao;/ vl qd;k ESyd fuyG fa&;udk vHk;yef;aeonfh rsKd ;cspfrsm;udyk if
brf;qD;vdkufao;.?
xm;jyrsm;qlyal e&m ,d;k acsmif;w0dik ;f wGif OD;ynmoD[onf +ird ;f csrf;a&;udk aqmif&u
G f&ef }udK;pm;aepOf TudpP
wGif trsm;qHk;tultnDay;Edik o
f nfh e,frS OD;armif&iS u
f kd brf;qD;&ef }udK;pm;cJh.? odk@aomf txrajrmufcaJh y?
r@a[mif;e,fwiG f vufeufuik d v
f q
l ;kd wpk ta=umif;udk =umvSatmifu ykvyd x
f H oGm;a&mufwikd w
f ef;&m ykvyd u
f
ta&; r,lay? qif;&Jol - qif;&Jom;rsm;xHrSvnf; aiGnpfae.? wcgu ckacsmif;odk@ [if;oD;[if;&Guo
f nfwa,muf
a&Smufvm.? tm; ykvyd rf sm;u brf;qD;+y;D ol}uD;vufrw
S f awmif;=u.? vufrw
S &f aomtcg qkwyf pfvu
kd .
f ? xd@k aemuf
T[if;oD;[if;&GufonfwGif ygvmaomaiG 20d udkawmif ,lvdkufavonf?
tpd;k & oufomacsmifcsad &;XmerS txnfrsm;udk ol}uD;rsm;onf xkw,
f l+yD; &Gmol&mG om;wd@k ukd aps;ydI
k a&mif;
=u.? r@a[mif;e,fwGif ol}uD;tm;vHk; TuJhodk@ yvkyfae.? xdkta=umif;udk =umvSatmifonf pD-at-tuf(pf)
tm; ta=umif;=um;cJ&h m ,cktcsed fwdkif bmrSta&;r,lay?
67

_ynfolhtm%m
tqdk;qHk;um; pD-at-tuf(pf) t&m&Sdrsm;onf wuJhrsKd ;cspf yk*~dKvfrsm;udk olck;d xm;jytjzpfok@d a&mufatmif
uvdefOm%fqifIae=ujcif; jzpfavonf? wae&mwGif xm;jyrsm;udk z-w-y-v vl}uD;rsm;u brf;ay;&m pD-attuf(pf) onf xdkvlqdk;xm;jyrsm;tm; z-w-y-v u twdu
k fcidk f;I wdkuf&onf[laom tajzrsKd ;&atmif vSnyfh wf
+cdrf;acsmufI ppfar;cJhavonf?
jyif &cdkijf ynfwGif OD;pdE<mESifhpdefxeG f;wdk@ acgif;aqmifaom xm;jy 400 ausmfwdk@onf qlylaomif;use;f ae
onf[k t*Fvdypf pfbufrS xkwfaom (pD;,uf) owif;pmonf t}u;D tus,f a&;om;azmfjycJ.
h ? Tenf;jzifh t*Fvyd f
e,fcs@J orm;onf &cdik jf ynfwiG f xifwikd ;f usifh&mY urBmu tjypfrwifEkid fap&ef owif;vdrfrsm;udk v$ifhch.
J ?
trSeu
f m; OD;pdE<mrSm xm;jy Adkv}f uD;r[kwfonft
h jyif/ *syefawmfvSefa&;wGif acgi;f aqmif}uD; OD;ynmoD[ESihf
vkyaf bmfuikd b
f ufjzpf.? rsKd ;cspf yk*Kd~ vf}uD;wa,mH jzpf.? pdex
f eG ;f . xm;jy*d%
k ;f rSmvnf; vl 400 r&S?d rajymyavmufaom
vl 10 a,muf avmufom &Sd.? wdk@rSmvnf; ,cktcg ESdref if;+yD;+yDjzpf.?
rsKd ;cspfyk*~dKvf}uD; OD;pdE<mum; ,cktcg r[mrdwf wdk@.&efa=umifh awmwGi;f Y yke;f atmif;Iae&.? OD;pdEm<
onf *syefppfajy;rsm;ESiahf ygi;f +y;D olyek x
f vdrrhf nf[k pD-at-tuf(pf) u t*Fvyd f ppfwyfudk ta=umif;=um;Ixm;aom
a=umifh ppfwyfu vdku&f Smae.?
TuJo
h @kd vdu
k &f mS aeHw
k ifruao; OD;pdEm< =oZm v$r;f rd;k aom ajryHek ,f =umtif;awmif wdu
k ef ,fwckv;kH &Sd e,fol
e,fom;rsm;udk brf;qD;+yD; ni;f yef;ESdyfpufae.? avmavmq,f vl 22 a,muf tcsKyfcHae&.? rk'de;f usifhr_rsm;vnf;
&S.
d ? wpHkwa,mufonf OD;pdEWm. wynfhjzpfonf[k vl 2 a,mufu oufaocHv#if ypfowf&ef/ OD;pdEmW udak wG@v#if
ypfowf&efpaom trde@f rsm;udk xkwx
f m;onf[k owif;=um;&.? Ttwdik ;f rSev
f #if t*Fvyd o
f nf zufqpf*syefwk@d .
enf;rsm;udk &ae=uovm;[k awG;p&mjzpfae.?
TuJho@dk OD;pdEmW udk brf;&efvnf; OD;pdEWmudk rvdkaom t*Fvyd fudk vdv
k m;olwpku rD;xdk;ay;vsu&f d.
S ? t*Fvdyf
uvnf; Tolrsm;udk tm;udk;.? Tolrsm;onfum; *syefuadk wmfvSefpOfu a&Smifwdr;f aecJh=uolrsm;aywnf;?
OD;pdEmW onf &cdik fe,fwGif 0ifa&muftbrf;cHv#if tndK;ESifh tnOf;qJ tESyd fpufcH&rnfudk od.? ol@udk e,f
t&m&Sdrsm;onf xm;jyvdk qufqH=urnf jzpf.? TuJo
h dk@ rw&m;r_rsdK; npfywfr_rsdK;udk rsKd ;cspfyk*~dKvf}uD; OD;pdEWmvnf;
rcHEdkif? xdk@a=umifh tbrf;rcHbJ a&Smifae.?
TuJhodk@ pD-at-tuf(pf)-bD onf rsdK;cspfrsm;udk uvJhpm;acs&ef vdkufvHbrf;aeaomtcg rsdK;csprf sm;ESifh
qufqaH eaom jynfojl ynfom;rsm;onf wxdwx
f w
d f wvef@vef@EiS hf ae=u&.? tvkyt
f udik yf su.
f ? Tum; pD;yGm;a&;
=uyfwnf;r_wGif ta=umif;&if;wckjzpf.?
ppfawGe,fwiG f trawmfaiGr&/ v,fyikd &f iS rf sm;uvnf; t&if;xkwrf acs;? v,frsm;rSm rvkyfEikd b
f J ypfxm;&.?
vkyfaomv,frsm;rSmvnf; ,ckaumufodrf;csdefwGif t&if;r&Sdojzifh cufaeao;.? tpdk;&onf trawmfaiG
vHkavmufpGmxkwfay;oifh.?
vrf;yef;tquftoG,fvnf;raumif;/ ,cktpdk;&uxm;aom oabFmi,fESpfpif;rSm rvHkavmuf/ vrf;rS
68

_ynfolhtm%m
xm;jyrsm;&efa=umifv
h nf; toGm;tvmodwfr&S?d xdak =umifh taetxdik t
f pm;taomuf =uyfwnf;ae.?
v,form;rsm;rSm pyg;a&mif;&rS aiG&drS nfjzpf.? a&mif;&efpyg;vufuseu
f m;r&S?d xGurf nfhpyg;rSmvnf; pm;bd@k
yif vHkavmufrSvaHk vmufrnf? pD;yGm;a&;tajctaeum; - Todk@jzpfae.?
TuJho@dk ta&;}uD;aomudpPrsm;udk aqmif&Guf&ef t*Fvdyftpdk;&onf jynfoljynfom; rsdK;cspyf k*K~d vfrsm;ESifh
twlyl;aygif; aqmif&Gufrnfhtpm; rsdK;cspfyk*~dKvfrsm;udk t&rf;vdkufbrf;ae.? rql-qlatmifvkyfae.? pD;yGm;a&;
=uyfonfxuf=uyfatmif zefwnf;ae.?
odk@&mwGif &cdkifwdkif;vHk;qdki&f m wdkif;&if;om;tpnf;tHk;}uD;onf TuJhodk@ESdyfuyG fr_rsm;=um;wGif epfrwfI
roGm;acs?
,cktcg Ttpnf;tH;k }uD;onf z-w-y-v trnfuk,
d lI ppfawG/ ausmufjzL oHwJG t&yfwdk@wGif vlxu
k dk
vdkufvHpnf;Hk;rdaeav+yD?
vlqdk;xm;jyokwfoifa&; (+idrf0yfydjym;a&;)
wdik f;jynfEiS fhtpdk;& &if;ESD;pGmqufqHa&;?
jyefvnfxlaxmifa&;?
EdkifiHa&;tjrifus,fa&;?
nDnGwfa&;?
Tta&;udpPrsm;udk atmifjrifpGm vkyfaqmifEdkif&ef u;yef;Iae=uav+yD?
tzJG@csKyf}uD;wGif OD;ynmoD[u acgi;f aqmifI udkausmfjru twGif;a&;r;tjzpf aqmif&Gufaeay.?

brf;qD;Hkomru/ zufqpf*syefwk@dxuf
rnHhvSaom nif;yef;ESyd fpufrr_ sm;udkvnf;
y=u.

69

Armomv#if u&iftrsdK;om;
(jynfol@tm%m twJG 1 trSwf 12 1945 'DZifbm 15 paeae@xkwrf S)

wd;k wufajymif;vJvsu&f daS om u&iftrsKd ;om; vli,frsm;. oabmxm;um;


Armomv#if u&ift rsdK;om;wdk@. r[mrdw f

ArmvlxEk iS fh trsdK;om;a&;vkyfief;wGif yl;aygi;f aoma=umifh Armu}uD;pd;k vdrrfh nf[k pd;k &drf&efrvd?k


Armjynfvw
G v
f yfa&;onf qif;&Jom;ESihf wdik ;f &if;om; vlenf;pk vGwv
f yfa&;jzpfonf?
(19-10-45) ae@u rtlyifr@wGif/ u&iftrsKd ;om;rsm;. uGefz&ifw
h &yfudk usif;ycJ=h uavonf? xdkuGefz&if.
h
cs,f,mriftjzpf rtlyifcdkif u&iftrsdK;om;tpnf;tHk;. OuUXjzpfol apmbZef bDatu aqmif&Guf.?
apmbZefrSm- apm0if;armifEiS fh apmaygat;+idr;f wdk@ OD;pD;zJG@chaJ om u&ifawmfvSefa&;tzJG@wGif xif&Sm;aom
yk*~dKvfwa,muf jzpfayonf? Tu&ifawmfvSefa&;tzJG@rmS zufqpfqef@usifa&; tzJG@ESifh yl;aygif;aqmif&GufchaJ yonf?
TuGefz&ifhY rtlyifcdkif&dS u&if&Gmtm;vHk;avmufrS ud,
k fpm;vnfrsm; pHknDpGm wufa&muf.? ,cifu u&if tpnf;ta0;rsm;rSm rsm;aomtm;jzifh bmoma&;tpnf;ta0;rsm;ESifh bmoma&;qefqef tpnf;ta0;rsm;om
jzpfc.
Jh ? od@k &mwGif ,cktpnf;ta0;. xl;jcm;csufrSm bmoma&;ESihf vHk;0rywfoufjcif; jzpfavonf? u&iftrsdK;om;
tm;vHk;udk wzJG@xnf; pkpnf;rd&ef TuGefz&ifhudk usif;ycJh.?
apm0if;armifESifh ar*smxGef;pdef wufa&muf=u.? apm0if;armifrSm r=umrDu tdENd,rS jyefvmoljzpfI
ArmEdik if v
H ;kH qdik &f m u&ifvil ,frsm;tpnf;tH;k rS ud,
k pf m;vnftjzpf wufa&muf.? ar*smxGe;f pderf mS wjynfv;kH *syefukd
cspOfu u&ifppfwyf. ppfAkv
d jf zpf+yD;v#if ,cktcg ArmEdkifiv
H ;Hk qkdi&f m u&ifvli,frsm; tpnf;tHk;. OuUXjzpfayonf?
70

_ynfolhtm%m
,cift*Fvdyv
f ufxufu rif;wdkiyf iftrwfa[mif; *syefvufxufwiG f uufbed uf0ef}uD;jzpfol OD;vSazvnf; uGefz&ifh
od@k wufa&muf.?
uGezf &ifch s,,
f mrif apmbZef.rde@f cGe;f wGif TuGezf &ifhukd usif;y&jcif;rSm u&iftrsKd ;om;wkid ;f bmomra&G;
Zmwfra&G; wpnf;wvHk;xJ jzpfEidk f&ef ac:&jcif;jzpfa=umif; &Si;f vif;ajymjyavonf?
xd@k aemuf qufI u&ifuk,
d fpm;vnfrsm;onf &GmtoD;oD;wGif u&iftpnf;tHk;cJGrsm; zJG@&ef/ A[dk&fu&if
trsdK;om;tzJG@csKyfukd aiGaumufcHyk@d &ef ponfwdk@udk ajymjy.?
jyif rtlyifcdkif&Sd vlO;D a&udk twdtus&Edkifbdk@ pm&if;aumuf&ef n$ef=um;avonf?
xdk@aemuf ar*smxGef;pdefu rdrdESihf rdrd.ppfom;rsm;onf wjynfv;Hk *syefudkcspOfu u&iftrsdK;om;wdk@twGuf
tb,fykH aqmif&u
G cf yhJ /Hk u&ifArmwdu
k fyrGJ sm;udk t}udr}f udrf rdrjd zefajzcJyh /Hk ArmjynfwiG f u|e;f opf-a&eH paom tbd;k wef
tESpfrsm;udk Armwdkif;&if;om;wd@k u bmrStusdK;rcHpm;&bJ +Adwdo#e,fcsJ@orm; t&if;&Sifwdk@uom vuf0g;}uD;tkyf
xm;yHkukd u&iftrsdK;om;rsm;u aumif;pGmem;vnf=u+yD;oumv xxuu pnf;H;k vkyu
f dkif=u&efwdk@udk ajymjyav
onf?
apm0if;armifuvnf; atmufygtwdkif; tusOf;csKyfI ajymjy.?
u|eaf wmftEd ,
dN jynfuvm+yD; awmifilrmS avxD;ESihf cHck spOfu ajcaxmufusKd ;oGm;ygw,f? u|eaf wmfzufqpf
awmfveS af &; wyfO;D rSm 0ifvyk w
f t
hJ wGuf t*Fvyd u
f tjcm;ol@atmufu u&ift&m&Sad wGukd ,Ho
k vkd u|eaf wmht
f ay:rSm
r,Hb
k ;l ? 'ga=umifh awmifirl mS u|eaf wmfz@GJ cw
hJ hJ u&ifajymuf=um;awGtwGuf vufeufawG rsm;rsm;csray;bl;? u|eaf wmfw@kd
u&iftrsKd ;om;awGuvJ t&ifw;kH uvdk t*fvdyef ,fcs@J orm;udk odwrf ,H=k uyge@J ? t&ifu trSm;awGukd azsmuf=u&r,f?
u|eaf wmfaemufq;kH ajymvdw
k muawmh u&iftrsKd ;om;tm;vH;k wnDwnGwx
f J pnf;vH;k +yD; w&m;ojzifh &xdu
k w
f hJ tcGihf
ta&;awG&atmif wdkuf,l=ubdk@bJ?
u&ifvli,frsm;tpnf;tH;k rS urBm. wdk;wufaom tydkif;udkjrifaom apm0if;armifonf TuJhodk@ oabm
aygufavonf?
r=umrSu
D bk&ifc.
H tr_aqmiftzJ@G wiG f &mxl;,lomG ;=uaom- u&ifvl}uD;rsm;onf u&ifvil ,frsm; tpnf;
tH;k ESihf bmr#rygwfoufay? zufqpf*syefcsa&;wGifvnf; yg0ifcJholrsm;r[kwfay? u&ifvlx.
k ud,
k pf m;vnfrsm;vnf;
r[kwf=uay?
jyif u&iftrsdK;om;tzJG@csKyf. emrnfESifh xkwfjyefxm;aom Armjynfv;Hk 0vGwfvyfa&; rvdkvm;jcif;ESifh
ygwfoufIvnf; wd;k wufaom u&ifvil ,frsm;tpnf;tHk;u raxmufcaH y?
trSefrSm- u&ifvli,frsm; tpnf;tHk;onf urBm. wdk;wufajymif;vJaejcif;udk trSDvdkufEdkifolrsm;om
yg0ifonfjzpfaoma=umifh Armwdk@EiS hcf rJG xGub
f J wpnf;wvHk;wnf; vGwfvyfa&;udk t&,l+yD;v#if tusKd ;tcGiht
f a&;udk
tnDtr# cJGa0cHpm;vdk=u.? Ttwdik f;vnf; usdK;pm;Iaeayonf?
71

_ynfolhtm%m
wd@k um;- *syefukd awmfveS f&mwGif ud,
k fxv
d ufa&muf 0ifIcscho
J rl sm;wnf;?
xd@k a=umifhyif u&ifvli,fwOD;jzpfol apmwifatmifoef;onf jynfol@tm%m twGuf atmufygtwdik f;
a&;vdkufavonf?
,Ofaus;r_ aygi;f oif;qufqefa&; Edik if aH &;wd@k ukd c&pf,ef u&ifrsm;omv#if em;vnfc.
hJ ? Ak'b
< momu&ifw@kd
rSmrlum; rddk;zvmxH;k wrf;pOfvmwdk@rSwyg; bmudkr# em;rvnfcJh=uay? pdwfvnf; r0ifpm;=uay? odk@&mwGif c&pf,ef
u&ifrsm;onf ,ckxufwidk f e,fcs@J orm;. u;qJGjcif;ukdcI
H ae&avonf?
,ckurBmt
h ajctaerSm wdik ;f jynfwikd ;f vdv
k ykd if wd;k wufaom jynfojl ynfom;wd@k . vufwGi;f odk@ a&muf&daS e
avjyD? acwfaemufusaeaom u|Efkyw
f dk@u&ifvrl sdK;rsm;tbdk@um; bma=umifhacwfaemufusaeoenf;[k ar;&ef&daS v
onf? u|Efky.
f tajzum; vuf&daS cgif;aqmifrsm; nHhzsi;f r_EiS fh pdwfapwem r&Srd _w@dk a=umifhyifjzpf.?
vGefco
Jh nf-h 1935 ckEpS f Armjynftkycf sKyfa&;t& a&G;aumufyv
JG kyfpOfu u&iftrwf- 12 ae&mtwGuf
a&G;aumHyJw
G iG f tuket
f uscEH kid af om v,fyikd &f iS rf sm;/ olaX;rsm;omv#if ta&G;cH=ua&avonf? Tae&mwGif rJxnho
f l
rsm;. csdK@,Gif;r_a=umifh trsKd ;om;twGuf 0uGuf+yD; 0ef}uD;jzpf&ef usdK;pm;aom trwfrsm;om rsm;awmh.? TuJodk@
ud,
k fusdK;&Smorm;rsm;udk trwfajrmufrdonfh trSm;rsdK;udk a&Smif&Sm;oifah v+yD/
u&if[o
l r# rsdK;d;k ra&G; bmomra&G; pnf;vHk;=ubdk@vo
dk nf? rJxnfholrsm;onf rdrx
d nfv
h dkufaom rJwrJ.
wefb;kd udk od&rnf? rJ&olrsm;uvnf; rdr.
d om;r,m;ta&;twGuf aqmif&u
G &f ef vufrw
S &f onf[k ratmufarh oif?h
,ckvmrnfh a&G;aumufyw
GJ iG f r=umrSu
D zJ@G pnf;atmifjrifcahJ om u&iftrsKd ;tm;tzJ@G csKyf}uD;u trwfavmif;
rsm;udk a&G;&rnf? trwfavmif; aumif;aumif;&&efrSm acwfrSDacgif;aqmifopfrsm;. wm0efjzpfonf? odk@rSomv#if
u&ifv$wfawmf trwfwdk@rSm wpdww
f a'oxnf; nDnGwf+yD; vdt
k yfonfh t () aqmif&GufEdkif=urnf?
od@k &mwGif u&iftrsdK;om;tpnf;tHk;onf qif;&Jcsrf;omra&G;/ bmomra&G; wu,fwef;u&iftrsdK;om;
tm;vHk;wdk@. udk,fpm;vnftzJG@}uD; jzpfap&rnf? t&ifuuJhodk@ ajrydki&f Sif/ "e&Sifaygufp rsuEf Sm&Sdolwdk@ pka0;&m tzJG@
rsKd ;rsm; rjzpfap&? tb,fah =umifq
h akd omf tqdyk gtoif;tzJ@G w@kd . &nf&,
G cf surf mS txufwef;pm;rsm;om aumif;pm;&ef
jzpf+yD; qif;&Jom;vlxktusdK;twGuf bmrSrvkyaf y?
xd@k jyif u&ifvlrsdK;rSm ESpfrsdK;&Sd.? paumu&ifEiS fh ydk;u&ifjzpfonf? pmjcif;pum;jcif; rwl=uay? xdk@a=umifh
u&iftrsKd ;om; tzGJ@csKyf}uD;rS xkwfor# a=ujimcsufrsm; rSwfwrf;rsm;udk u&ifpm ESpfbmomESifh a&;oifhayonf?
aemufwGiu
f m; u&ifEpS frsKd ; pnf;vHk;rd&ef u&ifpmwckxnf; jzpfvm&ef ta&;}uD;.? u&ifrsdK;csprf sm;u ta&;
,loihf.?
xd@k jyif a'otav#muf cJGjcm;aexdkif=uaom u&ifvlrsKd ;rsm;xJrS tr_aqmiftzJG@wGif udk,fpm;vnfrsm; yg0if
ap&rnf? ta&tawGufrSm e,f&Sdu&ifvlrsdK;rsm;. vlO;D a&tcsdK;tpm;tvdkufyg0ifap&rnf? tzJG@csKyf}uD;onfvnf;
EdkifiHa&;wGif/ ,Ofaus;r_wGif/ aygif;oif;qufqefa&;wGif/ wu,fwef; wdk;wufatmif aqmif&Guf&rnf?
,cifu bmoma&; tzJ@G rsm;udk zJG@vkv
d #if oD;jcm;zJ@G +yD; tzJG@csKyf}uD;udkum; taESmuft,Suf ray;oifah cs? tzJ@G csKyf}uD;u
72

_ynfolhtm%m
vnf; bmoma&;a=umifh rysufp;D &atmif owdy&rnf?

Armwdkif; olj ynfo m;wdk@ESifh trsdK ;om;a&; vkyfief; wGif yl; aygif; &ef
u|Efkyw
f dk@ vlrsKd ;rsm;onf vlenf;pkuav;jzpf.? vlenf;pkonf acwftav#mH vlrsm;pk. zdESdyfjcif;udk r=um
c%cH&ayrnf? acwftav#mufjzpfI tqef;[k rqdkom jyefIvnf; pm;+rHKrjyefoifh/ tmz&duwdkuf&Sd uy`vDvlrsdK;
rsm;onf vGecf Jhonfhacwfu wd&p>mefobG,f- a&mif;0,fu|efvkyf cdki;f jcif;udk cHch=J u&.? tiftm;}uD;olwdk@u tEdkif
usi.
fh ? xdkacwfum;- tEdkifusifhaomacwfjzpfojzifh ajym&efrjzpfEdkif/ ,ckacwfum;- vlrsKd ;tcsif;csif; cspf=unfpGm
aygi;f oif;qufqef&rnfh acwfjzpf.? omwlnrD # qufq&H rnfah cwfjzpf.?
xd@k a=umifh zufqpfwku
d fzsuaf &;-jynfol@vw
G v
f yfa&; tzJ@G csKyf}uD;onf atmufygtwdkif; twdtvif; a=u
nmcJah yonf?
Armjynfukd Armjynf&dS wdik ;f &if;om;vlrsKd ; toD;oD;wdk@tm;vH;k oabmwl vGwfvyfpmG zJ@G pnf;aom wdik ;f jynf
}uD; xlaxmif&ef Todk@wnfaxmif&mY yg0ifaom vlrsdK;toD;oD;wdk@u rdrdwdk@. uH=urRmudk rdrdw@dk uom zefwnf;Edkif
aom tcGifhta&;ay;xm;&ef?
xdk@a=umifh Armrsm;ESifh cJGxu
G f&ef rvkdonfhjyif/ twlaygi;f I nDnGwfpGm vGwfvyfa&;udk t&,l&efvkad yonf?
cGx
J Guv
f #if u|Eyfk fwk@d tm;eJ+yD;/ u|Eyfk fw@dk a&m-ArmtrsdK;om;rsm;a&m b,folrS vGwv
f yfa&;r&bJ aevdrrfh nf? cJGxGuf
jcif;onf +Adwdo#e,fcsJ@orm;. tuufjzpfvdrfhrnf? u|Efkyfwdk@ wdkif;&if;om;tcsif;csif; yl;uyf=urS vGwfvyfa&;udk
&Edkifrnf?
e,fcs@J orm;onf u|Eykf w
f @kd tm; ajrmv
H #u&f .
dS ? aoG;rajrmuf=uESihf y&d,m,fjzpfonf? ArmESichf +GJ yD; ESpfrsKd ;om;
pvH;k udk tkypf m;vdI
k om jzpfonf? Armomv#if u|Eykf w
f @kd . tdref ;D csi;f jzpfI t+rJtwlaexdik f pm;aomuf=uolrsm; jzpfonf?
Armomv#if u|Eykf w
f @kd r[mrdwfjzpfonf? e,fcs@J orm;r[kwf?
yl;aygi;f aoma=umifh Armu}u;D pd;k vdrrhf nf[k pd;k &dr&f efrvdk pnf;urf;ESihf aygi;f rnfjzpf.? Armjynfvw
G v
f yf+y;D aemuf
qdv
k #if qif;&Jom;rsm;ESifh wdkif;&if;om; vlenf;pkrsm;. vGwaf jrmuf&mjzpfonfh jynfo@l tm%m pepfopft& a'oEW&
v$wfawmfESihf vlrsdK;a&;v$wfawmf[lI ESpfrsdK;&Srd nfjzpf&m a'oEW&v$wfawmfwGif u|Ekfyfwdk@trwftiftm; enf;rnfjzpf
aomfvnf; vlrsdK;a&;v$wfawmfwGif ArmESihf trwfOD;a&csif; nDr#rnfjzpf.? v$wfawmfEpS f&yfrSm tm%mwljzpf.?
odk@jzpfv#if ArmESihf yl;aygif;I trsdK;om;a&;vkyfief;udk twlaqmif&Guf&mwGif oHo,jzpfp&m bm&Sad o;
oenf;?

73

tnmjyefaqmif;yg; (3)

rEWav;wGif
Edik fiaH &;aqG;aEG;cJph Ofu
jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (12)
1945 ckESpf 'DZifbm 15 xkwrf S-

zufqpfawmfveS fa&;jzifh &&SdcJhaom pnf;Hk;r_udk cdkif+rJap+yD;


t&if;&Sifpepfudk wdkufzsuf&rnf?
rEWav;u ygw0D ifrsm;ESifh Edk0ifbmv 4 &ufae@
naewGifaqG;aEG;&mY taxGtxl;raqG;aEG;rd aqG;aEG;&
onfhtcsed frmS nOfhtawmfeuf+yD; aemufwae@vnf; udpP
trsm;}uD; &Sad o;onf? arSmif}uD;rJ}uD;xJwGif rD;cGuu
f av;
wcGufEiS fh aqG;aEG;cJh&.? olwk@d uGefjrLef;wGif b,fvkad evdk@
b,fvdkxdkif=uonf bmwm0efawG b,fol@rSm &Sdonfudk
vnf; rpHpk rf;cJh uGefjrLef;vkyfxm;aom taqmuftODum;
tawmf}uD;. tcef;aygif; ajrmufrsm;pGm &Sdayonf? vl
aygif; 30 ausmf&aSd eayonf?
(u) urBmwGif 'Drdkua&pDopfrsm; ay:vmojzifh
wdk@ukd umuG,fa&;onf t"dujzpfvmyHk?
(c) ArmjynfwGif zufqpfawmfvSef&if; &&Sdvm
aom pnf;vHk;a&;udk cdkif+rJapI vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sif
pepfudk wdkuf&rnfhwm0ef?
(*) ygwu
D pepfwusz@GJ pnf;&efvkyd /Hk ygw0D ifw@dk .
pnf;rsOf;/ ae@pOf0wW&m; uGefjrLepftjzpfESifh rnfuJhodk@
tEW&m,frsm;udk ausmfeif;&rnf?
74

ponfw@kd ukd tus,w


f 0ifah jym.? u|eaf wmfajym
+yD;v#if aqG;aEG;&efajym.? b,folrS bmar;cGef;rS rar;?
n 12 em&Dausmf+yDjzpfI jyefcJh&onf? txufArmjynfu
vlrsm; txufArmjynf pdwf&d=S u.? &efuek u
f ArmEdik if H
vH;k qdik &f m vkyv
f #if rEWav;uvlrsm;u txufArmjynf
vH;k qdik &f m vkyw
f wf=u.? tjcm;olrsm; txufArmjynf
pdw"f mwf &So
d nfum; raxmif;om? uGejf rLepfrsm;onf
pdw"f mwf&o
dS nfum; raumif;? ygwo
D nf Armjynfpnf;H;k a&;
() ArmjynfuGefjrLepfygwD () tpnf;tHk;rsm;
zG@J pnf;&mYvnf; Tenf;ESiEf Sifjzpf.? txufArmjynfvHk;
qdik &f m tvkyo
f rm;or*~/ txufArmjynfv;kH qdik &f m awmif
olv,form;or*~/ txufArmjynfv;Hk qdik &f m trsK;d orD;
tzGJ@csKyf ponfhjzifh zG@J xm;=u.? zufqpfwku
d zf suaf &; jynf
ol@vw
G v
f yfa&; tzG@J csKyfo@kd vlxt
k pnf;tH;k rsm; qufo,
G f
a&;udpP pOf;pm;onfhtcg vlxktpnf;tHk;rsm;udk tod
trSwf rjyKvo
kd /l vlxt
k pnf;tH;k rsm;udk t+rw
J rf;uGaJ tmif
vkyfaeolwdk@vufxJ vufeufay;ovdk jzpfaeayawmh.?

_ynfolhtm%m
vlxt
k pnf;tH;k rsm; emrnf}uD;}uD;ESihrf zGJ@bJ rdrw
d @kd u,
kd fukd orm;wdk@ pm;bdk@jzpfvdrhrf nf?
tajccdik rf S ydik yf ikd Ef ikd Ef ikd }f uD;vky&f ef txl;owdjyKoifah yonf?
aps;rsm;rSm wef;aeayonf? *syefrsm;a&mufp
wnf;tdrfo@dk jyefch.
J ?
'kwd,ESpfaps;twdkif; jzpfaeonf[k od&.? bma=umifh
'DvdkjzpfovJajym&m () ukefcsif;zvS,fonfh pepfudk
aemufwae@nwGif rsKd;cspftzGJ@0ifwOD;u xrif; ajym. ukefzvS,fonfhpepfrmS tzGJ@tpnf; r&Sdv#if toHk;
zdwo
f nf? oGm;=u.? wkwt
f rsK;d om;toif; ud,
k pf m;vS,f jyKbdk@aumif;aomfvnf; a&mufaeonfh aps;udkum; csrypf
OD;ausm!
f Ge@f EiS hf rEWav;pD;yGm;a&; tjctaeudk aqG;aEG;cJh.? Edik f odk@jzpfI rEWav;wGifaps;rSm 42 ckEpS frwdkifrSDu 10 q
ae@pOfpm;p&dwrf mS 10 qcef@ wd;k wufvma=umif; twdkif; wef;aeayonf?
od@k &mwGif tvkyo
f rm;wOD;v#if wae@tbd@k 14 yJ om&.?
pD;yGm;a&;tajctaeqdk;onf awmifolv,f
ulvq
D ifhonfrmS *syefvufxufu ac|;wyfqJo
G vdk jzpfae orm;wdk@tm; t}uD;tus,f xdcdkufapawmh.? 5 &uf
ao;onf odc&hJ .? ulvrD vdu
k Ef ikd o
f w
l @kd rmS wOD;v#if 5d usyf ae@nwGif ykodr}f uD;e,fv;Hk qdik f&m OuUOD;bd;k armif/ OD;+rJw@dk
pk+yD;ay;&onfudk =um;cJh.?
u|efawmfESihf vma&mufawG@. olwdk@tajctae &if;&if;
rEWav;wckvHk; jymuscJh.? jyefvnftopf ES;D ESD; odc&Jh .?
aqmufa&;twGuf tpDtpOfr&Sad o;/ rD;avmifajrrsm;ay:
rEWa v;e,fwGif v,fa jr{u 90 &mcdkifE_ef;
wGif t+rJwrf;aetdrfrsm; raqmuf=u&/ zsufckid f;v#if zsuf avmuf pdkufrnfcef@rSef;&. tpdk;&tvkyform;rsm;udk ay;ygrnf[k uwdESifhom aqmufae=u&.?
1d - 2 yJ uef@owfxm;ay&m aumufpku
d for wa,muf
1d
/
xG
e
f
o
rm;
wa,muf
1d
4
yJ ESifh waeukef
tdraf qmuf&ef taqmuftODtwGuf ypPn;f rsm;
d jzifh oD;pm;orm;wd@k v,fuv
l D
ta&mif;t0,fr&Sd? tpdk;&wkd@u tdrfaxmif 5000 pm vky=f u&.? vSn;f EGm; r&So
jzpfukefonf? ESrf;/ yJ/ ajymif; ponfwk@d pdkufysKd;+yD;+yD?
twGuf ypPnf;rsm;xkwfay;rnf[k od&.?
rEWa v;+rdK@ jyefvnfwnfa qmufa&;twGuf
&efukefrS ukr`%Dudk vuf0g;}uD;tkyf v$Jvu
dk frnf[k =um;&
.? 'Dtwdkif;rSecf hv
J #if tvGeq
f ;dk .? aqmufvyk fa&;toif;
wckzGJ@pnf;&ef u|efawmf t}uHay;onfudk OD;ausmf!Gef@u
vufcH.?
tzGJ@ vkyf&rnfv
h kyfief;rsm;um; -

pyg;aps;udkum; 154d uef@owfxm;.? a&S@u


jiKyfo;D wyd\m wyJ 5 jym;ay;&. ,ck 7d usyfay;&.?
qefwtdyf udk;q,f ay;ae&.? jrif;pm;aom rk,if;pyg;yif
wwif; 4d a&mif;ae.? tpdk;&u aps;ESdrfxm;onfrSm
vGev
f eG ;f aeay.? 400d atmufusI b,fenf;ESirhf S ra&mif;
Edik f qdk=u. odk@&mwGif ppftkycf sKyfa&;vufxufu wtdrf
axmif pyg;av;wif; twif;awmif;cJh.?

(u) opf0g;pkaqmif;a&;?
(c) tkwzf w
k o
f nfv
h yk if ef; jyefvnfxal xmifa&;?

toD;tESaH ps;r&Sd yJudk uGif;xJyHkxm;. cdk;rnfhol


r&Sd?

a&rSm a&S;tcgu rvHkavmuf? trwfOD;boDu


(*) oHwo
kd pH ak qmif;a&;? ponfw@kd ukd aqmif&u
G f
uwdtrsK;d rsKd;y;aomfvnf;? yefaygufwck rzGifhay;chJ? *syef
&vdrfhrnf? e,fwGif&Sd t&yfom;wdk@onf? ud,
k fh+rdK@udk,&fh Gm
vufxufwGif qnfpma&;ESifhaygif;+yD; v,form;wdk@ yef
jyefvnfxlaxmifa&;twGuf pDrHudef;rsm;toifh&Sd&ef vkd
azmuf,l.? ,cktcg a&vHkavmuf+yD?
onf udk,futoifhr&Sdv#if vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sif
75

_ynfolhtm%m
v,form;acgi;f aqmifrsm; tqdkt& t0wftxnfypPn;f a0iSa&;rSm &,fp&mjzpf.? vl 800 cef@ &Sad om
&GmwGif txnf 20/ rD;cspftvHk; 20/ qyfjymcJ 10 acsmif; a0ay;. wdk@ukd ol}uD;uwxnf/ +rdK@tky/f vSnf;orm;u
wxnf ponfjzifh ay;vdkuf.?
,m;emaq;/ wifcsm/ uGDEidk fw@dk a0ay;aeonfo&d .? awmifov
l ,form;or*~. }udK;yrf;r_a=umifh uGDEkid faq;
jym; 500 cef@&onf? aemufvnf; &vdrOfh D;rnf?
v,fcGerf sm;rSm w{u - 9d 8 yJ jzpf.? olwdk@onf v,foD;pm;crsm;twGuf pdwfylae=u.? *syefacwfuyif
oabmwlaomE_ef;. 4 yHk 1 yHkom ay;&onf? ,ckEpS f waphrrS ay;oifh ,lq=u.?
tpnf;H;k 0ifjcif;. wm0efuko
d d=u. &Gm}uD;v#if 10d/ &Gmi,fv#if 5d qufa=u;ay;&.? a'oEW&tvdkuf pDrH
xm;jcif;jzpf.? A[dkupnf;rsOf;rl toif;om;wa,muf 1d [k owfrSwfxm;.? awmifolv,form; or*~vkyif ef;rSm
A[dkrSususee OD;pD;jcif;r&Sdao;I pepfwrsKd;pDjzpfae.? rjyifv#irf jzpfay?
'Djyife,fu or*~awGuawmh ud,
k hf ;kH ud,
k f aqmufae=uwmyJ [k u|eaf wmfu ajymonft
h cg [kww
f ,f/
[kwfw,f usKyfwk@d owif;pmxJrSm awG@w,f? usKyfw@dk vnf; 'Dtwdkif;vkyfr,f [k OD;+rJu tm;wufoa&m jyefajym.?
jynfo@l tm%m udk usKyfwk@d owif;pm [k qdkEdkifavmufatmif v,form;rsm;tzdk@ jzpfchaJ v+yD?
or0g,rtoif;qdkifrsm; zGib
fh dk@ajym&m rludk}udKuf. emrnfudkr}udKuf or0g,rvkyfief;um; ArmjynfwGif
t}uD;tus,f emrnfysufae. olwdk@uyif or*~toif;qdkif ac:&eft}uHay;.?
rEWav;awmifov
l ,form;wd@k um; vl t rsm;r[kwaf wmh ud,
k w
hf m0efu,
kd o
f d ud,
k jf y\emudk wjznf;jznf;
ajzwwfvm=u+yD? ?
ocifoef;xGef;

zufqpfawmfveS af &;jzifh &&Scd ahJ om


pnf;H;k r_ukd cdik +f rJap+yD; t&if;&Sipf epfukd
wdu
k zf suf&rnf

76

ArmESiahf ygif;vdak om = rd;k rdw&


f r
S ;f vlx}k uD;
(jynfo@l tm%m twJG 1 trSwf 15) (5-1-1946 pae)

&Sr f; jynfq if ; &J o m; vl x k} uD ; rS m -awmif ; wmay;? au|;wmpm;? xm;&mae? ap&mvk y f& aom-tn i f ; cH
tm%mrJh b0wGif &Sdae=uonf?
Armjynfu rodv dkufa om-rdk; rdw fe,f- *syefa wmfvSefa &;?
awmfvSefa&;orm;rsm;tm;-r[mrdwfu qD; Iay;vdkufa om qkvmbfrsm-brf; qD;vdkufjcif;yifjzpfa vonf?
tjypfum;-zufqpf*syefukd armif;xkwf&ef &Srf;vlxk}uD;udk Edk;=um;pnf;Hk;rdaom-jypfr_aywnf;?
&Srf;jynfwGif rdrdw@dk om;oRD;rsm;udk qefESifhvpJ m;ae=u&+yD?
vGefcJhaom 7 ESpfcef@u rdk;rdwfr@wGif vli,fwpkonf apmfbmG ;rsm;tm; ta&;ay;xm;jcif;/ tm%may;xm;jcif;?
uarBmZtoif; [laomtrnfEiS fh pm=unfhoif;wckudk
(2) xd@k a=umifh apmfbmG ;rsm;rSm jynfow
l @kd EiS hf quf
zJG@cJhbl;onf?
qef&mwGif ya'o&mZf tm%mrsm;udk xifwdkif;oHk;cGifh
od@k &mwGif toif;Yxm;aom pmtkyfrsm;rSm e*g; &Sdaejcif;?
eDEiS hf jzefcsad &;rS pmtkyrf sm;omrsm;aoma=umifh e,ft&m&Sd
Tta=umif;rsm;a=umifh &Srf;jynfEdkifiHa&;rSm
rsm;onf xdkpmbwftoif; raxmif&ef wm;jrpfydwyf ifcJh/
tcuftcJtrsdK;rsKd ;udk rsuaf rSmufyae&avonf?
acgif;aqmifvli,fwa,mufudk tmrcHaiG 2000d awmif;
vdu
k f.? xd@k a=umifh Tpmbwftoif;uav;rSm tajcrcdik f
apmfbGm;ESihf t&m&Sdrsm;onf ya'o&mZf tcGifh
rSyD if ysuI
f oGm;&avonf?
tm%m[lor#ukd tuket
f piftoH;k yv#uf e,foel ,fom;
d @kd vlwef;pm;wnfwef@a&;twGuf
od@k uvdk Edik if aH &;pmtkyrf sm;udrk S vGwv
f yfpmG rbwf rsm;udk tkycf sKyfae.? rdrw
f xm;.? wd@k rmS topftqef;
Edkifatmif jynfol@tcGifhta&;rJhvSaom a&S;a[mif;ya' eif;jym;vlwef;pm;udk zdEydS I
r[k
w
?
f
ord
;
k
us
tpOf
tvmjzpfae.? jynfol@tm%m
o&mZf tkyfcsKyfr_atmufwGif EkdifiHa&;vkyfaqmifr_rSm
vH;k 0 r&Sd? tcsKyfq&dk aomf &Sr;f jynfqif;&Jom; vlxk}uD;rSm
rsm;pGm cufcJayonf?
awmif;wmay;? au|;'gpm;? xm;&mae? ap&mvkyfae&
h 0wGif &Sdae=u.?
(1) e,fcsJ@orm;u &Srf;vlxk}uD;tm; xifovdk aom tnif;cH-tm%mrJb
aoG;pkwfr_wGif apmfbGm;rsm;rSm tumtuG,fjzpfaejcif;/
Armjynfukd *syef&+yD;aemuf &Sr;f jynfr;kd rdwef ,frmS
jynfow
l @kd . ed;k =um;xur_wu
kd zf suaf &;wGif e,fcs@J orm;.
*s
y
ef
p
pf
b
ufXme tajccHxm;&me,f jzpfvm.? odk@jzpf&
tdrfapmifhacG; jzpfaejcif;? xdk@a=umifh e,fcsJ@orm;onf
onfrSm t*Fvyd f-tar&duefwdk@ ppfqif&mwGif 0ifa&muf
77

_ynfolhtm%m
avh&daS om e,fwe,fjzpfaejcif;/ *syef cJhavonf?
ppfwyftwGuf tpmqefa& &Edik fjcif;
xdkpOfu Todk@tm%m&Sif
wd@k a=umifh jzpf.?
apmfbGm;rsm;ESifh aygif;I jynfolwdk@
1943 ckESpf 0if;*dww
f yfrsm; tay:wGif *syefrsm;. &ufpufro
_ nf
0ifa&mufvmpOfu *syefrsm;onf rd;k rdwf um; twkr&Sday? acsmulvD u|J-EGm;
e,fukd tajccHxm;+yD; wGef;vSew
f dkuf qHpyg; awmif;onfrSm ra&wGufEdkif
cd k u f c J h . ? aemuf q H k ; t}ud r f wd k u f ay? acsmulvD qifhxm;aoma=umifh
cdu
k f&mwGif *syefppfom; 60000 cef@r# tar aov#uEf iS hf vdu
k &f &Smol tpmrJh
xdek ,fY wyfpJGaecJ.?
aom om;r,m;udkypfI vdu
k f&&Smol
rsm;um; r&Sm;ay?
xdo
k dk@ *syefrsm; oHk;ESpt
f kyfpdk;
oGm;pOftwGif; rdk;rdwfe,frSm rsm;pGm
Todk@ *syefwdk@ t=urf;buf
twd'kuQa&mufcJhavonf? e,f&Sif tm%moHk;cg &ufpufr_udkrSDI apmf
apmfbGm;rSm- t*Fvdyfrudk ,lxm; bGm;ESifh t&m&Srd sm;onf pD;yGm;&Sm=u
onfhjyif t*Fvdyfppfom; ppfAdkvfwOD; .? vrf;jyif&ef *syefrsm;u wcgw&H
vnf; jzpfcJhbl;aoma=umifh *syef0if aiGrsm;tvHktavmuf xkwfay;aom
vmaomtcg rSm brf;qD;csKyfcs,f tcg e,ft&m&Sdrsm;onf =um;jzwf
jcif; cH&ayawmhrnf[k kwfw&ufxif ,lcg e,fole,fom;rsm;udk *syefESifh
p&m ta=umif;&S.
d ? od@k &mwGif apmfbmG ; acsmufvSef@I udk,fhxrif;udk,fpm;rSm tcsKyftcs,frcH&onfhjyif *syef tcrJh apcdkif;cJh.?
wd@k . ta&;ay;jcif;udkyif cH&av.?
*syefu =uufy\
d mcsed f 100
ta=umif;um; om,mpD; awmif;v#if olwdk@u 200 awmif;.?
orm;jzpfaom apmfbGm;onf zufqpf tydk 100 rSm olw@kd twGujf zpf.? qef*syefudk {nf0h wfa=uyefpGm {nfhcHav pyg;-u|EJ mG ;awmif;v#iv
f nf; Tenf;
.? =u,fwyGifhppfom;uav;yif jzpf twdkif;jzpf/.? xdk@a=umifh *syefwdk@.
apumrl awmif;or#-cdik ;f or#ukd waoG &ufpufr_rSm tqD;twm;r&SdbJ wGef;
rodrf; vkyfudkifIay;.? vrf;ulvD - tm;yif &Iaeawmhonf?
awmif;or# ay;cJh.? a[;[dk;ulvD Tenf;jzifh e,fole,fom;
awmif;or#ukd wa,mufrav#mh ay;cJh
.? qHpyg;/ u|EJ mG ; [lor#uv
kd nf; *syef rsm;xHrS qefpyg;-u|J-EGm;-=uufulv-D aetdr-f vSn;f ponfw@kd ukd *syef
tvdkus jznfhch.
J ?
rsm;onf t"rRodr;f ,lch=J u.? t}udrf
TuJo
h @kd apmfbmG ;onf jynf aygif; um; ra&rwGufEdkif? t*Fvdyf
olwdk@udk nif;qJESdyfpufcg/ *syefudk wyf r sm; eD ; vmavav-od r f ; av?
vmbfx;kd I&aom tm%mjzifh jynfol todrf;vnf; =urf;vmavav jzpf
wd@k tay:wGif vufv$wfpy,f usi}fh uH awmh.? aemufr=umrSD zufqpf*syef
78

rsm;onf aetdrfrsm;udkzsuf rD;d_@-u|J


EGm;rsm;udk awG@or# ypfowf/ ulvD
twGuf &Gmom;rsm;udk twif;brf;/
qefpyg;rs;udk twif;0ifv/k rde;f rrsm;udk
t"rRusifhESifh t&ufpufqHk;/ t=urf;
uwfqHk;aom tr_rsm;udk aemufqHk;
ydwf yusifh=uav.? r[mrdwfrsm;
onf wjznf;jznf;eD;I vmav.?
apmfbGm;ESifh e,ft&m&Sdrsm;
onf *syeftvdkus vkyfudkifay;ap&ef
ausmif;q&m/ ol}uD;ESifh &Gmvl}uD;rsm;
udk tm%mv$Jay;+yD; rdk;rdwfr@ESifh 15
rdik fcef@a0;aom awmwGif;odk@ oGm;
a&muf yke;f atmif;aeav.? we,fv;kH
udk *syefvufwGi;f od@k tyfxm;ypfch.
J ?
xdt
k csed Yf rd;k rdww
f iG f *syefukd
xcs&ef vli,fwpkonf pdik f;jyif;vsuf
&Sad vonf? acgi;f aqmifvil ,frsm;wGif
udv
k Srif;vnf; yg0if.?
rsKd ;cspv
f li,frsm;onf &GmpOf
a&Smuf+yD;v#if tjyifbrf;tm;jzifh rif;
vdw
k dkifac: umuG,fa&;wyfrsm;udk zJG@
um v#dK@0SufI zufqpfqef@usifa&;
tiftm;pkrsm;udk pnf;Hk;cJh.? tm&S
tpnf;tH;k udv
k nf; [efjyaxmifch.
J ?
jyif txl;ykvdyfzJG@um *syefolv#dK
rsm;udk vdkufvHpHkprf;jcif;/ *syefol}uD;
rsm;udk zwfcsjcif;rsm;udk ycJh=uav
onf?
,cifu e,fole,fom;rsm;
tm;/ t"rRbEd ydS n
f i ;f yef;jcif; +yD;oum
v/ rdrd.ae&m wnf+rJa &;twGuf
*syefukd tvdkjznfhcaJh om apmfbGm;jzpf
olonf ,cktcg *syefudkcs&ef vHk;yef;

_ynfolhtm%m
aeonhf rsdK;cspfvli,frsm;udk ulnDae
jyefonfrmS tH=h op&mr&Sad y? ta=umif;
rlum; tacsmiform;jzpfaom apmfbmG ;
vdkvlrsdK;onf t*Fvdyfrsm; ta&;jyef
omvmaomtcg om,mbufodk@
0ifpD;rnfomwnf;?

r=umrSD udpt
P &yf&yfukd aqG;
aEG; ajymqdk+yD; r[mrdwfppfwyfrS
udkvrS if;ESifh udkoef;azwdk@udk Aef;armf&Sd
+Adwdo#ar*smwOD;xHodk@ ydk@avonf?
u olwk@d tm; ArmjynfrS b,ftzJG@
ESifh qufoG,fovJ[k ar;&m olwk@d u
zufqpfwu
kd zf suaf &; tzJ@G }uD; (atxdt
k cgu vlwidk f;yif *syef. tufzf-tdk) eJ@ qufoG,w
f ,f? [k
ESdyfpufnif;yrf;r_udk r}uHKpbl; cH=u ajzvdkufavonf?
&ojzifh pdwt
f em}uD; emae=u.? *syef
udk cHcsvdkae=u.?
zufqpfwu
kd zf suaf &; tzJ@G
}u;D ESifh qufoG,fw,f [k ajzvdkuf
&JabmfudkvSrif;ESifh &Jabmf ygrS e,fcs@J orm;onf ArmjynfrS zuf
oef;azwdk@u &Gm-umuG,fa&; tzJG@ qpf*syef jrefjrefxu
G o
f Gm;rnfukd pdk;&drf
rsm;tm; wdkucf u
kd fenf;/ pHak xmufenf; Iavmrod? zufqpfwdkufzsufa&;
rsm;udk oifay;.? vufeuftiftm; tzJ@G }uD;.vkyif ef;rSm Edik if aH &;jzpfaeI
rSm dik zf ,f- 35 vufESihf ajcmufv;Hk jyL; rulnDEdkifa=umif;udk &wdjywf ajym
- 5 vufom &Sad vonf? 'geJ@bJ p=u vdkufcg &Jabmfrsm;tm; rdk;rdwfo@dk jyefI
r,f[k olwdk@qHk;jzwf=u.?
v$wfvu
dk favonf?
r[mrdwrf sm; rd;k rdwef ,fwiG ;f
odk@ 0ifcsdefwGif zufqpfqef@usifa&;
orm;onf *syefupkd I cs=uav.? *syef
uifaywdik Ef iS hf ppfom; - 19 a,mufukd
wae&mwGif 0ifpD;um owfypfvdkuf
.? *syefwu
kd af &; pmwrf;rsm;udak 0jcif;/
vlpkrsm;udk ajAmif0g'jzef@jcif;rsm;udk y
vkyf=u.?

rdk;rdwfodk@ olwdk@jyefa&muf
aomtcg zufqpfwdkuzf sufa&; tzJG@
rsm;. tultnDa=umifh rdk;rdwfwe,f
vHk;rSm r[mrdwfrsm;vufxJwGif us
a&mufaeay+y?D xd@k twGuf cs;D =uL;aom
taejzifh olwk@d tm; r[mrdwu
f qD;I
ay;aom qkvmbfrSm brf;qD;vdkuf
jcif;yif jzpfavonf? tjypfum; zuf
r[mrdwrf sm; rd;k rdwf r@EiS hf rdik f qpf*syefudk armif;xkwf&ef &Srf;vlxk
30 cef@tuGmodk@a&mufaomtcg zuf }uD;udk Edk;=um;pnf;Hk;rdaom jypfr_
qpfwdkufzsufa&;tzJG@rS vlrsm;onf aywnf;?
r[mrdwfwyf&d&S modk@ vm=u+yD; *syef
udo
k ef;aztm; tcsKyfcsum
tiftm;/ pcrf;/ toGm;tvmrsm;udk udv
k Srif;tm; pHkaxmufXmeodk@ yd@k .?
wdusreS u
f efpmG owif;ay;=u.? r[m ar*sm[maA;qdo
k o
l nf udkvSrif;tm;
rdwrf sm; csDwuf&mwGif a&S@rSvrf;jy=u dkif;jypGm ppfaq;+yD; v$wfvdkuf.?
.? odk@jzifh r[mrdwfrsm;udk c&D;wGifap aemuf umuG,af &;yk'fr 5 (1) t&
cJh.?
jyefI brf;jyefav.? rdk;ukwfr@ESihf 8

rdkifumG ydef;jypf ac: yavmif&GmwGif ol@


tm; awmfvSefa&;udk vkyftHk;uGm
[laomtnKd ;ESihf avxD;u;ESiw
hf w
k I
f
xm;.? aemufq Hk;Y *vJhpm;acs
Itm;&ojzifh ol@tm;v$wfvdkuf=u
avonf?
xdpk Ofu tzJ@G 0ifrsm;rSm Armh
ta&;/ urBm@ta&;udk bmr#rod=uay?
vkyo
f r#rmS bmr#t&mrxifc=hJ u? Arm
jynfuvnf; rod=u? tquftoG,f
uvnf; raumif;? t*Fvyd fuvnf;
trsdK;rsdK; +cdrf;ajcmufae.? brf;ae.?
rsKd ;cspfrsm;ESihf yl;aygif;um - *syefwku
d f
a&; jyefvnfxlaxmifa&;udk vkyfrnfh
tpm; rsKd ;cspfrsm;udk &efrlae.?
odk@twGuf ay:vmonfh
tusKd ;um; iwfrGwfjcif;ab;}uD;om
jzpfawmhonf?
rd;k rdwf/ oDaygESifh awmifyidk f;
(erf;qrf) e,frsm;rSm awmifuek ;f a'o
rsm; jzpfaeI vbufrSvJGI tjcm;
tpm;tpm qefpyg;pdkufIr&? acwf
aumif;pOfu rD;&xm;jzifh a&mufIvm
aom Armjynfrq
S efudk t"durScD dkaecJh
=u&.? ,ckum; rD;&xm;vrf;ysuf
aeojzifh xdke,f&Sd &Srf;yavmifwdk@rSm
iwfjywfIae=u.?
olw@ko
d nf tpm&a&;twGuf
qefpyg;xGufaom rdk;rdwfe,fwGif;odk@
t+yHKvdkuf qif;Ivm=u&m OD;a&rSm
4000 ausmf jzpf.? olwdk@onf acwf
aumif;pOfu pkaqmif;xm;aom a&$wkd
- aiGp vbufpakd jcmufrsm;udk rwef&if
um aps;ESihf a&mif;cs=u&.? tjrwf}uD;
79

_ynfolhtm%m
pm; ukeo
f nfyJGpm;wdk@. o'<gor# qef AvmrJh/ tpm;csdK@wJh/ taepkwfyh/J aeyl
pyg;uav;ESihf vJvS,f=u&&Sm.?
rd;k &Gmra&Smif oGm;vmaexdik &f r_a=umifh
tzsm;a&m*grsm; pkuyfcg t+yHKvdkuf
ypPnf;rJh &Srf;yavmifwdk@rSm ao=u&&Sm.?
um; &GmpOfvn
S hv
f ,fI toem;cHum
awmif;pm;=u&.? tcsdK@aom usrRm
pD-at-tufp-u zGix
fh m;
oefpGr;f onfh a,mufsm;-rde;f rrsm;rSmrl aom oufomacsmifcsad &; Xmeudk e,fcH
rdrw
d @kd tm; au|;arG;Edik o
f nfh olrsm;xHY apmfbmG ; t&m&Srd sm;ESihf ukeo
f nfw@kd u
xrif;pm;u|efcHtjzpf 0ifa&mufvkyf vuf0g;}uD;tkyfcg &ufpufpmG pD;yGg;&Sm
udkif=u&&Sm.?
=u.? qefwwif;udk uef@owfaom
aps; 6 usyf ESihaf &mif;&rnfhtpm; 25dtcsdK@aom olrsm;um; rdrd 30d aps;xm;I a&mif;ae=u.?
wd@k . cspv
f pS mG aom &ifaoG;om;orD;
rsm;udyk if qefEiS fhvJae=u&av+yD?
trSerf mS vnf; &Sad omqefrmS
rvHkavmuf? odk@aomf t*Fvdyfe,fcsJ@
olwdk@Y ae&eftdrfr&Sd/ Z&yf orm;onf iwfrGwfao=uysufpD;ae
ysuf ausmif;ysurf sm;wGif uyfIae=u& aom xd&k Srf;/ yavmif'kuQonfrsm;xH
.? tcsdK@um; &GmeD;-+cHKpyf-awmu odk@ ArmjynfrSqefukd vHak vmufatmif
+cHK=um;rusef ajray:Y tcif;r&Sd ae ydk@ay;rnfhtpm; wefcsdefaygif; axmif
xdik =f u&&Sm.? td;k cGurf mS -oHb;l -trJ aomif;r#aom qefwdk@ukd tdENd,jynf
bl ; -tvG w f r sm;om jzpf a wmh . ? odk@ t"rRwifydk@um a&mif;cstjrwf
t0wftpm;qdv
k #if t&Suu
f kd apmifpw
k f xkwfaeayonf?
rsm;ESihf zH;k zdIxm;=u&.? cav;vli,f
rsm; tdkrif;rpGrf; &Sdolrsm;rSm t0wf
xdt
k wGufa=umifhyif rdk;rdwf

e,foel ,fom;rsm;rSm rdrw


d @kd trd ef ;D csi;f
armjynfu rdrw
d @kd xufomI vGwv
f yf
aom tajctaeudjk rifum ya'o&mZf
pepfatmufrS H;k xGuv
f =kd u.? *syef}uD;
pd;k pOfu *syefudk tpGrf;ukefulnDum
e,folwdk@. aoG;ac|;rsuf&nfwdk@ESifh
rdrd.ae&mwnf+rJr_udk u;pm;aom
apmfbGm;vdk vlrsdK;. vufatmufrS
vGwfajrmufvdk=u+yDjzpf.?
olw@kd onf Armrsm;ESihf aygi;f
vdk=u.? zufqpf*syefvufatmufrSm
yif ArmESihf aygi;f vdu
k +f yD qdI
k 0rf;om
cJh=u.? olw@kd . u|efc/H tm%mrJb
h 0rS
aeI olwdk@xufomaom vGwfvyf
aom vGwfvyfawmhrnfh Armjynf.
tajcudkjrifum oGm;a&,drk d=uonf?
xdkxuft jrifus,f olwdk@
um; Armwdk@ vGwfvyfa&;t& ,l&m
wGif ya'o&mZfpepfudk csdK;zsufcg Arm
wd@k EiS hf wavSxpJ ;D +y;D yg0ifaqmif&u
G v
f kd
=uayonf?

tjypfum; zufqpf*syefukd armif;xkw&f ef


&Sr;f vlx}k uD;udk Ed;k =um;pnf;H;k rdaom
jypfra_ ywnf;?

80

uGejf rLepf0g'ESihf bmomw&m;


OD;at;armif ("EkjzL) a&;onf?
(jynfol@tm%m twGJ 1 trSwf 15 ? 5-1-1946 pae)

vltrsm;xifjrifovdkr[kwfbJ u|Efkyf. wdkif;jynfY bmomw&m;udk rzsufq;D ?


(1941 ck pufwifbmv 23 &ufae@u vef'efr@Y k&Sm;oHtrwf udak rpuD; . ajymqdkcsuf)
ArmjynfopfY uGefjrLepfygwD txift&Sm; xGufvmcJh&m/ ArmuGefjrLepfwdk@onf Ak'<bmompaom bmom
w&m; tm;vHk;wdk@udk zsufqD;vdrhrf nf[k tcsdK@aom &[ef;&Sifvlwdk@u txiftjrifvGJrmS ;aea=umif;?
uGejf rLepfw@kd onf bmomw&m;udk zsuq
f ;D olrsm; r[kwb
f /J bmomw&m;udk vGwv
f yfpmG ud;k uG,,
f =kH unfciG hf
udk todtrSwfyolrsm;jzpfa=umif;? vDeifa&;om;aom qd&k ,
S v
f pf0g'ESihf bmomw&m; pmwrf;Y vlwikd ;f rdrEd pS fouf
&m bmomw&m;udk ,Hk=unfudk;uG,f&ef vHk;0vGwfvyfap&rnf[k az:jyxm;a=umif;? jyif vDeifa&;om;aom
tvkyform;rsm;ygwDu bmomw&m;tay:Y oabmxm;yHk pmwrf;Y tpdk;&u bmomw&m;udk wOD;wa,muf.
ud,
k fa&;udk,fwmudpP[k ausnmoifhonf[lI ypPnf;rJhygwDu awmif;qdo
k nf ponfjzifh az:jyxm;a=umif;?
Tjy\emESifh ywfoufI qdk&S,fvpfwdki;f jynfjzpfaom qdkAD,uf k&Sm;jynfY qdAk D,uftpdk;&u bmom
w&m;tay:Y rnfo@dk oabmxm;onfudk Armjynf&dS Ak'b
< mom0ifw@kd ESiw
fh uG tjcm;bmom0ifw@dk od&o
Sd ifah ya=umif;/
,H=k unfr_ vGwfvyfa&;? udk;uG,fr_ vGwfvyfa&;onf qdkAD,uf'Drdkua&pD. tajccHw&yfjzpfa=umif;?
1936 ck pwmviftyk cf sKyaf &; Oya' tyd'k f 124 t&/ qdAk ,
D uf&k mS ;jynfY bmomw&m; ud;k uG,,
f =kH unfro
_ nf
vH;k 0vGwv
f yfaya=umif;/ qdAk ,
D uftpd;k &onf bmomud;k uG,rf u
_ kd wdik ;f oljynfom; wOD;wa,muf. ud,
k af &;ud,
k w
f m
udpP[k oabmxm;cg rnfodk@r# aESmuf,u
S fzsufqD; csKyfcs,jf cif;ry? bmoma&;tr_udpPwdk@udk aESmuf,Suaf pmfum;
olwdk@tm; qdkAD,ufw&m;Hk;rsm;u tjypf'g%fay;a=umif;?
qdAk D,uf&k Sm;jynfY c&pf,mefbmom/ a&0wDbmom/ r[mar'ifbmom/ Ak'<bmom paom bmomw&m;
tajrmuftjrm;&Sda=umif;/ vuf&cSd &pf,ef*k%
d f;rsm;rSm/ *dk%f;a[mif; - *dk%f;opf - uufovpf - vlom&if - {0Ha*vd
- ESpfjcif; -pae*dk%;f wdk@ jzpfa=umif;/ qdkA,
D ufk&Sm;jynfY xGef;um;aeaom Ak'<bmomrSm r[m,meac: ajrmufyidk f;
81

_ynfolhtm%m
Ak'<bmomjzpfa=umif;/ 1940 ckESpfpm&if;t& qdkAD,ufk&Sm;jynfY bmoma&;*dk%f;tpkaygif; oHk;aomif;ausmfbk&m;&Spcf ;kd ausmif;aygi;f &Spaf xmifausmEf iS hf bke;f }uD;ausmif;aygi;f ajcmufaomif;cef@&adS =umif;/ bmom0iftaygi;f wd@k onf
rdrdw@dk qidk &f m bmomw&m;udk usio
fh ;kH jcif;/ bk&m;&Spfc;dk ausmif;wufjcif;/ bmomw&m;t& vufxyfjcif;/ cav;trnf
rSnfhjcif;/ tokbtcef;tem; yvkyfjcif;/ bk&m;yJGusif;yjcif;/ bmoma&;acgif;aqmifwdk@udk a&G;aumufwifajrmufjcif;
tp&Sdaom bmoma&;tr_upd Pt00wdk@udk vHk;0vGwv
f yfpmG aqmif&u
G fae=uaya=umif;/ qdkAD,uftpdk;&onf ae&m
taqmuftOD;wdk@udk bmoma&;udpPtwGuf tcGeftcrJh oHk;pJGcGifhay;xm;a=umif;/ urBmppfa=umifh ysufpD;aom
bmoma&; taqmuftOD;rsm;udk tpdk;&taxmuftyef@jzifh jyefvnfxlaxmifrnfqadk =umif;?
txufabmfjyygwdk@udkaxmufaomf ArmjynfuGefjrLepfwdk@onf bmomw&m;udk zsufqD;vdrfhrnf[laom
xifjrif,lqcsufonf vH;k 0tajctjrpf r&SdonfrSm xif&mS ;vSayownf;?

ArmjynfueG jf rLepfw@kd onf


bmomw&m;udk
zsuq
f ;D vdrrhf nf[al om
xifjrif,q
l csuo
f nf
vH;k 0tajctjrpf
r&So
d nfrmS
xif&mS ;vSayownf;

82

armfpudkuGefz&ifh
(jynfol@tm%m twJG 1 trSwf 15) (5-1-1946 pae)
tywfpOfowif;a0zefcsuf

'Drdkua&pDtiftm;pk avjyif;rkefwkid f;}uD;


vef'efEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;rsm;. tpnf;ta0; bma=umifhysufjym;&ovJ?

armfpudkuGefz&ifhtay:rSD;
Ed0k ifbmv 18 &ufae@Y orwxl;rif;u oH;k jynfaxmif tpnf;ta0;rsm;udk aemufxyfrac:vdak wmha=umif;/ Edik if w
H um
ta&;t&mwGif tcuftcJrsm;udk ajz&Si;f &ef Edik if cH si;f nGe@f aygi;f tpnf;tH;k }uD; (uno) udkom 0dik ;f tm;xm;awmhrnf
jzpfa=umif; ajymqdkavonf? pifppftm;jzifh oHk;jynfaxmif nDnGwaf &;twGuf tm;rxkwfawmh[k qdkjcif;rSm urBm
nDnw
G af &;udk vufav#m+h yD; +Adwdo# tar&duefacgif;aqmifaom *d%
k ;f ESifh qdAk ,
D ufacgi;f aqmifaom *dk%;f [lI urBmudk
cJaG wmhrnf[q
k &dk m a&mufayonf? od@k aomf rpPwmxl;rif;onf xdo
k @dk ajym+yD;I &ufowWwywfr=umrSD armfpudk r@wGif
t*Fvyd f - tar&duef - qdAk D,uf Edik if jH cm;a&;0ef}uD; oH;k OD;awG@=uawmhrnf[al omowif;onf ay:vmav.? 'DZifbm
15 &ufae@wGif oHk;jynfaxmiftpnf;ta0; pavawmh.?
t*Fvdyf tar&duefe,fcs@J orm;wdk@onf Tod@k oHk;jynfaxmifnn
D Gwfa&;udk ypfy,faompum;ajym+yD;aemuf
csufjcif;jyefjyif&onfukd axmufaomf- ToHk;jynfaxmiftpnf;ta0;udk olwdk@bmomtavsmuf vdv
k m;vSonf
r[kwf? wpHkw&mu wGef;uefay;aoma=umifh oHk;jynfaxmiftpnf;ta0; ac:&jcif;jzpfa=umif; xif&mS ;ayonf?
,ck armfpudt
k pnf;ta0; rusif;yrSDu 1945 ck pufwifbmvxJwiG f EdkifiH}uD; ig;Edkiif H (tar&duef/ t*Fvyd f/
qdAk D,ufk&mS ;/ jyifopfESifh wkyf) wdk@rS EdkifiHjcm;a&;0efw@dk . tpnf;ta0;udk vef'efr@Y usif;ycJo
h nf? xdktpnf;ta0;
onf bmr#ratmifjrifbJ ysujf ym;cJ.
h ? ysujf ym;jcif;. ta=umif;rsm;rSm (yXr) yd@k p'f rf (bmvif) Y pwmvif-tufwvDxl;rif; acgi;f aqmif}u;D oH;k OD;wd@k . oabmwlncD surf sm;udk tufwvD-xl;rif;wd@k onf jyefvnfjyifqifvjkd cif;/ ('kw,
d )
ajrxJyifv,fw0dku&f Sd tDwvDydkif udkvdkerD sm;udk pDrHcef@c&JG mY +Adwo
d #onf qdkAD,ufk&Sm;udk csex
f m;cJhvdkjcif;? (wwd,)
t*Fvyd fESihf tar&duef (txl;ojzifh t*Fvdy)f onf abmfvuefEdkifirH sm;&Sd jynfol@tpdk;&rsm;udk todtrSwf ryvdkjcif;?
(jyif) tDwvD-[efa*&Dpaom *smreD. r[mrdwfa[mif;rsm;ESifh ppfajy+idrf;a&;pmcsKyf-csKyfqdk&ef a&;qJG&mwGif
rqdkifaom Edik fiHrsm; (txl;ojzifh t*Fvdyf. tvdkawmf&d Edik if Hrsm;) udk xnfhoGi;f &ef pdik f;jyif;jcif; ponfwdk@jzpfavonf?
83

_ynfolhtm%m
pifppf Edkiif Hjcm;a&;0ef}uD;wdk@. vef'efuGezf &ifh ysufjym;&jcif;rSm t*FvdyfESifh tar&duefwdk@onf tEkjrLAkef;udk vufukid f
xm;I qdAk D,ufk&mS ;udk rw&m;yvkyf&ef u;pm;jcif;a=umifh jzpfavonf?
Edkifi Hc sif; csif; qufo G, fr _w Gi f ppfa iG@ rsm;oef; vmjcif;
Edik if jH cm;a&;0ef}u;D wd@k . uGezf &ifh ysuo
f nfrpS I Edik if cH si;f csi;f qufo,
G rf w
_ @kdonf wae@wjcm; qd;k 0g;vmcJh avonf?
tcuftcJrsm; wck+yD;wck ay:vmavonf?
wkwjf ynfY ulrifwefzufqpfrsm;onf t*Fvyd Ef iS hf tar&duefw@kduwbuf qdAk ,
D uf,el ,
D u
H wbuf ESpf yuQxrJ S
t*Fvdyf tar&duefwdk@. c|i;f csurf &Sd axmufcHtm;ay;jcif;udk &vdrrfh nf[k wGufq,H=k unfavonf? xdo
k lwk@d tbdk@
wkwfjynfwGif;rSmvnf; 'Drku
d a&pDESifh nDnGwaf &;r&SdrS toufcE<m+rJrnfjzpf.? EdkifiHjcm;a&;0efrsm;. tpnf;ta0;
ysujf ym;aomtcg wd@k onf tcsu&f +yD[k wpcrf;xvm=uavonf? uGejf rLepftiftm;pkrsm;udk pwifapmfum;jcif;jzifh
jynfwGif;ppfudk p=uavonf? tar&duef e,fcsJ@orm;onf ulrifwefzufqpfwdk@bufrS oabFmav,OfysH vufeuf
ponfwdk@jzifh ulnDpGub
f ufavawmhonf?
yg&Sm; tD&ef jynfwGiv
f nf; +Adwdo#e,fcs@J orm;wdk@. axmufcHtm;ay;jcif;jzifh yg&Sm;jynf. acwfrrSaD om
ya'o&mZf tpd;k &onf yg&mS ;jynfom; 'Dru
kd a&pDtiftm;pku
dk / tZmab*sef trsKd ;om;ud,
k yf kid t
f yk fcsKyfa&;orm;rsm;
ud
k ESyd fuyG &f efr&l mrS tpyI jynfwGi;f ppf jzpfyGg;cJah y.? qdkA,
D uf ppfwyfrsm;onf jynfwGi;f ppftajctae ydrk I
dk rqdk;0g;
ap&ef yg&Sm;wyfrsm; tZmab*sef trsKd ;om;wdk@. e,fwGi;f odk@ r0ifEdkifatmif ydwfyifxm;&onfh tajcxd qdkuaf &mufcJh
av.?
+Adwdo#e,fcsJ@orm;onf tif'dkeD;&Sm;Y AHk;}uJav,OfysH/ tajrmufponfwdk@jzifh trsdK;om;vGwfajrmufa&;
vkyfief;udk zsufqD;vsuf&Sday.?
t*Fvyd Ef iS hf tar&duefw@kd onf tEkjrLtiftm; xkw,
f jl cif;udk qdAk ,
D uf&k mS ;ESihf rr#v[
kd k qdjk cif;tm;jzifh ppfwu
kd &f ef
pdik f;jyif;vsuf&do
S nf? yg&Sm; tma&As paom a'ow0du
k fY +Adwdo#ppfwyfrsm; wdk;Icsxm;onf[laom owif;vnf;
ay:aygufvmcJh.?
*syeftyk cf sKyaf &;Y tar&duefwOD;wnf; xifwikd ;f rvkyb
f J +Aw
d o
d #tar&duefw&ky/f k&mS ;wd@k yg0ifaom }u;D =uyfa&;
tzJ@G z@JG &ef k&mS ;uawmif;qdck suu
f kd tar&duefonf toGijf iif;qefaecJah y.?
Todk@aom tajctaeudk axmufcx
H m;vsuf armfpudu
k eG zf &ifhudk usif;ycJah vonf?
atmifj rifo Gm ;aom uGe fz &ifh
Tarmfpudu
k eG zf &ifrh mS udik ;f rD;,m;Y kpbJv-f csmcs-D pwmvif oH;k OD;om;wd@k wnDwnGww
f nf; qH;k jzwfchJ onfukd
vdkuef maomtm;jzifh t*Fvdy-f tar&duef - k&Sm;wdk@om yg0ifcJhay.? urBmh+idrf;csrf;a&;udk t+yD;tydkifqk;H jzwf Edik faom
Edik if }H uD;oHk;EdkifiHudk rlwnfI +idrf;csr;f a&;jy\emudk aqGaEG;jcif;onfyif edrw
d af umif;wck jzpfawmh.?
armfpudu
k Gezf &ifu
h 1946 ck arv 1 &ufae@rwdkirf SD EdkifiHwum +idrf;csrf;a&;uGezf &if}h uD;udk zGifhvSpfrnf[k
qH;k jzwfavonf? tDwvDEiS hf +ird ;f csr;f a&;pmcsKyu
f kd a&;qJaJG omtcg +Aw
d ed -f tar&duef-k&mS ;ESihf jyifopfw@kd om qJ=G u vdrrhf nf?
84

_ynfolhtm%m
lar;eD;,m;/ blvaf *;&D;,m;/ [efa*&Dw@kdEiS hf ajy+ird ;f a&;udk a&;qJaG omtcg t*Fvyd -f tar&duefEiS hf k&mS ;wd@k om yg0ifvrd rhf nf?
zifvefESifh ajy+idrf;a&;udk a&;qJGaomtcg/ t*FvdyEf Sifh k&Sm;om ygvrd fhrnfjzpfav&m/ rJqG,faomtm;jzifh t*Fvyd -f
tar&duefwdk@onf rqdkiaf om Edik fiHrsm;udk qJGroGi;f Edkiaf wmhacs? TtcsufrSm vef'efEkid fiHjcm;a&;0efrsm; uGefz&ifhY
qdAk D,ufk&mS ;. awmif;qdkcsufyif jzpfonf? ,ckrSyif xdak wmif;qdck sufudk &awmhonf?
'kw,
d tcsufrmS jynfaxmifcsif;csif; nGef@aygi;f tpnf;tH;k }uD; (UNO) rS }uD;r;I tEkjrLtiftm;udk }uD;=uyf
&ef aumfr&Sifwck zJG@pnf;vdrfhrnf? xdkaumfr&Sifonf (u) +idr;f csrf;a&;twGuf &nfrSef;I avmu"mwfynm ta=umif;
t&mrsm;udk vJvS,n
f dEdi_ f;&ef? (c) avmu"mwftpGrf;rsm;udk +idrf;csrf;a&;twGufom oHk;&ef? (*) tEkjrLvufeufEiS fh
tjcm;aom xkx,f}uD;}uD; ysufpD;apaom vufeufrsm;udk zsufqD;ypf&efESihf (C) vufrSwfxdk;aom EdkifirH sm;onf
vdu
k ef monf rvdu
k ef monfukd ppfaq;&efpaom wm0efrsm;&Sv
d rd rhf nf? urBm+h idr;f csr;f a&;udk trsm;qH;k +cdr;f acsmufaeaom
jy\emwck &Sif;oGm;av+yD? Tonfvnf; urBmolurBmom;ESifh qdkA,
D uftvdktwdki;f vdu
k favsmjcif;jzpfavonf?
wwd,tcsurf mS *syefut
kd yk fcsKyf&ef tar&duef-t*Fvyd f-wkyf-k&Sm;wd@k yg0ifaom }uD;=uyfa&;aumfr&Siu
f kd
zJ@G avonf? tar&duefowif;pmrsm;u Tudpw
P iG f k&mS ;tvdko@kd tar&duefonf tpGrf;ukev
f u
kd af vsmjcif; jzpfonf[k
qdk=uay.?
pwkwt
csurf mS ud;k &D;,m;jynfwiG f vH;k 0vGwv
f yfa&;od@k ra&mufcif ,m,DtrsKd ;om;tpd;k & wnfaxmif&rnf
jzpfonf?
yOPrtcsufrmS wkyjf ynfwiG f 'Drku
d a&pDtiftm;pk trsm;tjym; yg0ifaom trsKd ;om;tpdk;& wnfaxmif&efEiS hf
jynfwGif;ppfudk &yfpJ&efjzpfonf?
aemufq;kH tcsurf mS abmfvuefEikd if rH sm;&Sd vlxt
k pd;k &tzJ@G rsm;wGif twdu
k t
f cHbufrS ud,
k pf m;vnf wa,muf
ESpfa,mufpDr# yg0ifap+yD; xdkvlxktpdk;&wdk@udkyif t*FvdyEf Sifh tar&duefwdk@onf todtrSwfy&ayvdrfhrnf?
Tarmfpudu
k eG zf &ifu
h m; xl;jcm;aom atmifyef;rsm;jzifh a0jzmvsu&f adS vonf? qdAk ,
D ufEiS hf urBmol-urBmom;
+idrf;csrf;a&;orm; 'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;onf tvdkjynfhjcif;jzpfawmh.?
e,fcsJ@orm;wdk@onf tb,fa=umifh Todk@vdkufav#mvm&oenf;? yXrtcsufrSm tEkjrLAHk;ESifh acsmuf
aomfvnf; ra=umHbJ rdr.
d tr_rSm rSefonf-w&m;onfudk ,Hk=unfaom qdkAD,ufk&Sm;. &efolwumcef@nm;&aom
tiftm; jzpfay.? 'kw,
d tcsufrmS blvfa*;&D;,m;/ lar;eD;,m;paom abmfvuefEkid if Hrsm;wGif&dS zufqpfwu
dk zf suaf &;
tzJG@csKyf tpdk;&rsm;aemufwGif vlxkonf rm;rm;rwfrwf axmufcHvsuf&daS omtiftm; jzpf.?
wwd,tcsufrSm wkyjf ynfwiG f uGefjrLepfygw/D uGefjrLepfvufeufuikfd t
f iftm;pkEiS hf 'Dru
dk &ufwpfvd*f- wdk@.
'Da&uJodk@ wufaeaom tiftm;yifjzpf.? pwkwtcsufrSm t*Fvef- tar&duefESifh jyifopfjynfwdk@&Sd 'Drdkua&pD
tiftm;pkyif jzpfay.? tcsKyftm;jzifh 'Drku
d a&pDtiftm;pk avjyif;rkefwdkif;}uD;onf t&yf&yf&Sd acwfaemufjyefa&;
rolawmftiftm;pk wJtdk/tdrfaqG;rsm;udk wdu
k fvi$ fhzsufqD;ypfvsuf &Sdav+yD?
2-1-46
85

tvkyform;awG oydwfarSmuf+yD ---- b,fol@wm0efvJ


jynfol@tm%m twGJ(1) trSwf (17) (19-1-46) rS
pD;Hk;a&;vufeufESifh tcGifhta&;wku
d f,rl nf
e,fcsJ@orm;awGu oydwu
f kd usdK;oGm;atmif ESdrfrSmbJ/ usKyfwkd@&J@ oydwf[m vlxktwGuf erlemjzpf&r,f?
(owif;axmufwOD;xHrS)
usKyfwkd@ ckoydwfarSmuf+yD; xGufvm=u+yD? usKyfwd@k ukd wcsdK@u t&ifacwfuvkd tzsufpdwaf wG
rukefao;olawG tjzpf xifcsifxif=ur,f? usKyfwd@k [m usKyfwkd@&J@ wm0efukd odygw,f? wkdi;f jynfjyefvnf
xlaxmifa&;rSm usKyfw@kd om acgif;aqmif&r,f? usKyfwd@k opfpuftvkyo
f rm;awGu opfawGukd cGJpw
d fay;EkdifrS
wkid f;jynfjyefvnfxlaxmifa&;vkyif ef; ykdrkdatmifjrifvmr,f qkdwm awG
usKyfwd@k u wkdi;f jynftwGuf wm0ef
a=uoavmuf tkyfcsKyfwJholawGu
usKyfw@dk udk cs,v
f ,
S af e=uw,f? 'gawG
ukd rcHEkdiv
f kd@ usKyfwkd@oydwaf rSmufwm
bJ[k oydwaf rSmuf tvkyform;
wa,mufu ajymavonf? opfpuf
tvkyo
f rm;rsm; olw@dk tay: usa&muf
aeaom wkdif;jynf.wm0efukd od=u
onf? ,cifuvkd olwkd@onf omref
rauseyfr_uav;ukd ta=umif;jyKI
oydwfarSmuf=ujcif; r[kwaf y?

rsm;onf olw@kd . oydwfvufeufukd oydw f[m tvkyform; vlxk }uD;


twGuf erlemjzpfapr,f[k oydwf
toHk;jyKjcif;jzpfonf?
acgif;aqmifwa,mufu }uHK;0g;av
oydwaf rSmufI xGuv
f m=u onf?
aom tvkyform;rsm;xJwGif ppf
olwkd@onf olwkd@. ae@pOf
waumif; ukvm;rsm;
[dEML/ Arm ponfjzifh vlrsdK;aygif;pHk tawG@t}uHKjzifh e,fcsJ@orm;wkd@.
yg0if=uonf? olwdk@. ae@pOftajc oabm&if;ukd od&d=S uayonf? olwkd@
taejcif; wlnD=uojzifh olwkd@onf onf e,fcs@J orm;wk@d . tvkyrf ygaom
vlrsdK;rcGjJ cm;bJ nDnGw=f uonf? olw@kd toHr#omjzpfonfh pum;vHk;uav;
onf cHpm;ae&aom epfemr_rsm;ukd rsm;ukd r,Hk=unf? olwd@k . atmifjrif
oD;rcHEkdifawmhojzifh oydwfvufeuf r_ukd olw@kd omv#if usKd ;yef;&rnfukd od
olwkd@onf oydwfrarSmufrSD
=u.?
ukdifp=GJ uavonf?
qkdif&m t&m&Sdrsm;xH oGm;a&mufI
tvkyform;rsm;onf opf
,ck av#mhypfvkdufa om vpmaiG
&efukefrSm t*Fvdyf0ifvm
twkdif; rnfonfhenf;ESifhr# rvHk wJah emuf usKyfwd@k &J@ oydwf[m yr puftwGi;f ae@pOfESifhtr# t&m&Sdrsm;
avmuf? xkd@a=umifh vcukd wkd;wuf qH;k bJ? e,fcsJ@orm;awGuawmh usKyf . nOf;yef;r_rsm;ukd cHae&avonf?
ay;&ef awmif;qdkcJh=uonf? qdkif&m wkd@&@J oydwu
f kd OD;usKd ;oGm;atmifq+kd yD; txl; cef@xm;a&;r; vkd t&m&Sdrsm;
f S,af e=u.? ,cifu
wkd@u rav#mhEkdifa=umif; wif;wif; ESdrfypfrSmbJ? usKyfwkd@uawmh b,f xifovkd cs,v
rmrm jiif;qkdvu
kd fro
S m tvkyform; awmhrS av#mhray;bl;? usKyfwkd@&J@ vc 200d r#&aom Xmebufqkdif&m
86

_ynfolhtm%m
OD;pD;wa,mufonf ,ck tcgwGif
- rnfuJ hokd @ aexkd if
pm;aomufEkdifrnfenf;? wae@ 1d 10J
&aepOfuyif tvkyform;onf rvHk
avmufojzifh wtdro
f m;vHk; uav;
rsm;yg rusef awG@&mtvky frsm;ukd
&SmazGvyk fuikd f pm;aomuf=uonf?
,ckt cgwGifu m; epf emr_
t&yf&yfudk rcHEidk =f uonfh tvkyo
f rm;
rsm;onf w&m;r#waom awmif;qkd
csufrsm;ukd vkdufavsmavhr&Sdaom
zufqpfqefonfh tpkd;&tm; oydwf
wku
d fyjGJ zifh olwkd@. vkdvm;csufrsm;ukd
wif;wif;rmrm awmif; qkdvkdufacs+yD?
jyefvnfxlaxmifa&; vkyf
ief ; onf tvk yf orm;rsm;twGu f
tvkyfEiS fh tajctae aumif;rGefa&;/
vcwkd;wuf&&Sda&;wkd@rS tpjyK&ay
rnf? tvkyform;rsm; oufomacsmif
cspd mG raexkid Ef idk yf gu jyefvnfxal xmif
a&;ukd xda&mufpGm aqmif&GufEkdirf nf
r[kwfay? xkrd Seu
f efaom tcsufrsm;

ESifh ajzmifhajzmifhq ef@usifI e,fcsJ@


orm;rsm;. jyefvnfxlaxmifa&;rSm
ppf'%fa=umifh t&if;tESD;rsm; ysupf D;
cJah om "e&Sifurk `%D}uD;rsm;tm; jyef
vnf toufoiG ;f a&;ESihf tvkyo
f rm;
rsm;xHrS cspfcsKyfcg toufaoG;cJrsm;ukd
vk,+l y;D t&if;&Sirf sm;ukd ajrawmifajrmuf
ay;a&;tpDtpOf jzpfayonf?
vuf&Sdtpkd;&ESihf ukr`%D}uD;
rsm; yl;aygif;I jyefvnfxlaxmifa&;
[laom tay:,Ha&$r_HjzL;xm;onfh
aoG;pkwfa&;tpDtpOfukd tvkyo
f rm;
rsm;onf acgif;aqmifI wkduf=u&
ayrnf?
,cktcgwiG u
f m; aexkid fa&;
tajctae ed r f h u svsuf & S d a eaom
tvkyform;rsm;twGuf a&S@rS rm;rm;
rwfrwf acgif;aqmifI wkdufay;rnfh
Armjynftvkyform;or*~ tzGJ@}uD;
ay:aygufvsuf &Sday+yD?
txufy g opf puf t vky f
orm;rsm;. oyd w f a tmif j rif a &;

twGuf tpGrf; ukefulnDaqmif& Guf


ay;aeaom olrsm;rSm tvkyform;
or*~ acgi;f aqmifrsm;yif jzpf.? oydwf
arSmuf tvkyform;twGuf oydwf
pcrf;rsm; zGiI
hf ay;cg vkt
d yfaom aiGa=u;
tpm;tpmrsm;ukd or*~ cG Jr sm;xH rS
aumufcI
H ay;cJhonf?
opfpuf tvkyform;rsm;
oydwf atmifyGJqifa&;twGuf ykZGef
awmif uGefjrLepfygwDESifh aps;olaps;
om; or*~/ yGJpm;rsm; or*~wkd@u vkd
tyfonfh aiGa=u;/ pm;eyf&dumQ rsm;ukd
tultnDay;vsuf &Sdayonf?
Toydwf arSmufr_onf
um; e,fcsJ@orm;wkd@. wefqmqif
xm;aom vdrfvk;H v$JvHk;rsm;ukd tvkyf
orm;wkd@onf rdrdwd@k . vufawG@t&
r,Hk=unfawmha=umif; rdrdwkd@. tcGihf
ta&;rsm;ukd rdrw
d @dk. pnf;H;k a&;tiftm;
nDnw
G af &; vufeufwd@k jzifh wku
d fcu
kd f
,lawmhrnf[k zGifhvSpfjyvkduaf om
t"dy`g,fyif jzpfayonf?

rdrdwk d@. tcGihfta&;rsm;uk d rdrdwk d@. pnf;Hk;a&;tiftm;


nDnGwfa&;vufeufwk d@jzifh wk dufck duf,lawmhrnf[k
zGifhvSpfjyvk dufaom

87

qkAd ,
D uf,el ,
D H v$waf wmfa&G;aumufy}JG u;D
jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (23) (2-3-46)
Ekid fiaH &;&m pnf;urf;&Sdru
_ kd &Jabmf}uD;pwmvifu urBmwGif t}uD;tus,fqHk;aom
a&G;aumufy}GJ uD;jzifh prf;owf=unfh _jcif;
1946 ckESpf azaz:0g&Dv 10 &ufae@Y qkdA,
D uf OD;pD;tzG@J (v$wfawmf) twGuf a&G;aumufyGJ
usif;yonfrSm urBm wGif r}uHKbl; xl;uJ}uD;us,fvSaya=umif;? qkdAD,uf,leD,H}uD;. Ekdiif Hawmfol
Ekid fiaH wmfom; oef;aygif; w&mhwq,f (110000000) cef@wkd@onf qkdAD,ufEikd fiHawmf}uD;
(tvkyform;vlwef;pm;wkd@. jynfol@tm%m wnfwef@a&;) twGuf tm;wufoa&m rJqENay;=uawmhonf?
vGecf o
hJ nfh 1945 ckEpS f atmufwb
dk m vqef;avmufupI
a&G;aumufyGJ}uD;ESifh ywfoufI rJqENay;Ekid fa&; tpDtpOf tvkyform;wk@d tusdK;twGuf xnf;xnf;=uef@ckdif r,drf;
wk@d ukd pwifjyKvkyfchaJ vonf?
r,kid f zufqpf"e&Sifwd@k ukd tvJxd;k vku
d f+yD; u,fq,fvdu
k f
ojzifh yg0ifyl;aygif;vm=uaom (,lu&def;/ ykdvefta&S@yikd f;
xkdokd@}udKwifI apmpD;pGm jyifqifpDpOfcJhjcif;rSm
bufqm&mAD;,m;/ vdole;D ,m;/ vwfAD;,m;/ tufpfwkd;
ta=umif;&SI
d yifjzpf&m eD;,m;) e,fy,ftrsm;tjym; wk;d wufvm+yD;v#if oef;aygi;f
(1) qkAd D,uf,le,
D H. aemufqHk;t}udrf +yD;pD;cJh rsm;pGmaom a&G;cs,fcHEkdicf Gihf rJqENay;cGi&fh Sdolrsm;/ wkd;wuf
aom a&G;aumufyGJ}uD;rSm 1937 ckESpfwiG fjzpfI tcsdet
f m; yGm;rsm;vmjcif;ponfwkd@ jzpfaya=umif; (tufpfAuf&Sm;)
hf @dk wiG f vH;k 0tcsKyf
jzifh (8) ESpf ausmf (9) ESpfcef@r# &SdoGm;+yD jzpfonf? urBm. owif;pmwGif rJay;ykid cf iG -hf ta&G;cHEidk cf iG w
d jzifh a&G;aumufyEJG iS hf ygwo
f uf
zufqpf&ef tjrpfjyKwfawmfveS af &;ukd rem;rae }udK;yef;cJ&h tcs,f taESmuft,Surf &So
dk a&pDoabm tppftrSeu
f efq;Hk jzpfojzifh
ojzifh rJay;a&; pnf;urf;rsm;ukdyif arhaysmufvkberf; I urBmwGif 'Dru
qdkAD,uf,leD,H}uD;. wefckd;tm%monf ,ciftxuf
&Sdae=ujcif;?
ausmu
f m&Duxuf ykI
d ckid cf ef@wif;rmcJ+h yD[k a&;om;azmfjy
(2) wyfeDawmfom; oef;aygif;rsm;pGmwkd@rSm a=umif;?
(1937) ckESpfa&G;aumufyGJ usif;ypOfu tuav;t&G,f
qkAd ,
D ufO;D pD;tzG@J }uD;. tvkt
d & a&G;aumufjcif;
vli,frsm;om jzpfao;onf? ,cktcg tcsed t
f &G,f a&mufvm
+yDjzpfaoma=umifh wkd@. oufwrf;wGif yrqH;k t}udrf qkdi&f m Oya'pnf;rsOf;rsm;ukd k&mS ;owif;pmwk@d wGif tjynfh
wu,f'h rD u
dk a&pDtcGit
hf a&;ukd toH;k csjcif;tm;jzifh wk@d a&;om; xnfhoiG f;=ua=umif;?
. Ekid if aH &;&m pnf;pepfuser_udk &Jabmf}uD;pwmvifu
touf (18) ESpfESifh (18) ESpftxufausmfol
wk@d u,
kd fwikd f taotcsm od&Sdem;vnfap&ef vkdvm;jcif;?
(usm;-r) wkdif;tm; vGwfvyfpGm rJqENay;EkdifcGifh&Sdap+yD;
(3) 1937 ckESpfrS vGefajrmufvmaom qkdA,
D uf ta&G;cHol (usm;-r) wkdif;rSm tenf;qHk; touf 23 ESpf
,leD,H}uD;rSm 'kwd,urBmppf}uD;wGif urBmhqif;&Jom; &Sdap&rnfjzpfa=umif;?
88

_ynfolhtm%m
a&G; aumufy GJ t*Fg vuQ% mrsm;

tvkyform; or*~rsm;/ or0g,rtoif;rsm;/


uGefjrLepfygwDtpnf;tHk;rsm;/ vli,ftoif;tyif;rsm;/
tvkyform; - v,form; - ppfom;rsm; tp&Sdonfwd@k .
ukd,fpm;vS,frsm;yg0ifaom (14) OD;aumfr&SiftzGJ@tm;
qkdAD,ufOD;pD;tzGJ@. twnfjyKcsuft& rJqENay;&mwGif
apmifh=uyf=unfh_apavonf?

jyif;xefonfh a'oqkdif&m wkdufyGJrsm;jzpfyGm;cJh


pOfu pGr;f pGr;f wref wku
d yf 0JG ifco
hJ rl sm;tm; txku
d w
f efq;kH ESihf
toifhawmfq;Hk jzpfonf[k ,lq=u+yD; trsm;. cspf=unf
ndKjcif;cH&olrsm;omv#if ta&G;cHot
l jzpf a&G;cs,w
f ifajrm uf
=uavonf? ta&G;cHrnfholonf uGejf rLepfygwD0if jzpf&ef
rvkdacs? vGecf Jhaomt}udrfu OD;pD;tzG@J (v$wfawmf) wGif
owif;pmwkduf}uD;rsm;ESifh jynfoljynfom; vlxk
ta&G;cH&olaygif; 1143 a,mufteuf uGefjrLepf 855 tpnf;tH;k rsm;rS uk,
d pf m;vS,w
f @dk onf qENrrJ sm; a&wGuf
a,mufom yg0if+yD; usev
f rl sm;rSm ygwED iS hf rygwo
f ufow
l @dk onfh tcgwGif wufa&muf=unfh _ yg0ifEdik fciG fh&Sd=uonf?
jzpfavonf?
qkdAD,uf,leD,HwGif &SdaeolvlrsdK;aygif; 2000
a&G;aumufyJrG wkid frD wvtvkd (1946 ckEpS f/ ZEM ausmt
f wGuf ta&G;cHEikd f&ef e,fy,ftrsm; cGJjcm;xm;av
0g&Dv 10 &ufae@wiG f ta&G;tcs,fcrH nfh olrsm;. trnf onf? rJqEN&iS f 1500 rS 3000 &Sdv#if uk,
d fpm;vnfwOD;
wkd@udk rJqEN&Sifrsm;u ppfaq;=unfh_&ef wifjy=u&rnf 0ifa&mufta&G;cHEikd af &;ukd pDpOfI ay;avonf? okd@&mwGif
jzpfonf? ta&G;cHrnfhol wOD;wa,muftm; oabmrus qkAd ,
D uf,le,
D H ta&S@wikd ;f zsm;wGifrl t}uD;qH;k aom ta&G;
a=umif; wkid =f um;jcif;rsm; &Scd v
hJ #if eD;pyf&m ckid q
f Adk ,
D uf tvkyf cH&me,fy,fY rJqEN&SiOf D;a& (100) cef@r#om &Sdavonf?
tr_aqmiftzGJ@okd@ 3 &uftwGif; wifjy&rnf jzpfonf?
azaz:0g&v
D (14) &ufae@u &&So
d nfh vef'ef+rdK@rS
tuef@uu
G cf &H olu tqkyd g tr_aqmiftzG@J qH;k jzwfcsuu
f dk
a=u;eef
;
owif
;
t&
od
&
&
d
S
onf
r
m
S
tqk
dyg OD;pD;tzGJ@ a&G;
rauseyfcJhv#if jynfol@w&m;Hk;awmf wckwGif t,lcH&ef 3
GJ Gif rJqEN&Siaf ygif; (100450936) a,mufr# rJ
&uf ykrd &dk cGi&hf adS ponf? jynfo@l w&m;H;k awmfrv
S nf; trsm;pHn
k D aumufyw
a&S@wGif tr_oGm;tr_vmukd =um;emrnfjzpfonf? jynfol@ qENay;xnfh=ua=umif;/ 0ifa&mufta&G;cH=uolw@kd rSm uGef
jrLepf ygwD 0ifE Si fh uGe fj rLepfy gwDE Si fh rygwf oufo lw kd @
w&m;H;k awmfrS csrSwfcsuo
f nf twnfjzpfonf?
jzpfa=umif;?
rJqENay;&m rJay;HktwGif;0,f rJqEN&SifrSwyg;
&Jabmf}uD;pwmvifrSmrlum; 1937 ckESpfwGif 0if
rnfow
l pHkwa,mufr# aecGifhr&Sdacs? rJay;HktwGif; w&m;
d #ypf pf tvkyf kH
a[majymjcif;/ pm&Gufpmwrf; a0iSjcif;rjyKvkyfap&ef wm; a&mufta&G;cHonfah e&mjzpfaom armfpukv
rS tvkyform;rsm;ESifh vufr_ynmonfwkd@u qkdAD,uf
jrpfxm;onf?
,le,
D H OD;pD;tzG@J 0ifavmif;tjzpf a&G;cs,fxm;onfudk armf
ta&G;cHow
l pHkwa,muftm; qENrJray;vkdv#if qEN pukda&'D,kdrS ausnmcsuft& ZEM0g&Dv (2) &ufae@pGJjzifh
rJpuULukd a&;rSwjf cif;rjyKbJ Avmxm;cJhjcif;jzifh +yD;Ekid o
f nf? vef'efa=u;eef;owif;Y yg&Sday&m 1937 ckESpfwGifrl
&Jabmf}uD;pwmviftm; qef@usifonfhrJ wckwavr#yif
1937 ckESpf a&G;aumufyGJwGif rJqENaygif; ray;cJ=h uojzifh ykrd dw
k ;kd wufvmaom 1946 ckEpS rf mS qkdv#if
(100000000) ausmt
f euf (632000) cef@rmS AvmrJrsm; um; tb,fqkdzG,f&m &Sad wmhtHhenf;?
jzpfavonf?

89

vlxt
k a&;onf ausmif;om;ta&;jzpfonf
jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (23) (2 - 3 - 46) xkwfrS

ypPnf; rJhvlw ef; pm;onf ausmif; om;wkd@. r[mrdwfj zpf. ? ausmif; om;wkd@. rdbjzpf.?
ausmif; om;ausmif; olwdk@onf wkdif; jynft wGuf awmfvSe fonfht ykdif; rS vlxkt m;a&S@ aqmifc Jh=uonf?
a&;ol ukdcspf& D
rwfv 27 &ufa e@um; ArmwjynfvHk; wrsdK;vHk;u zufqpf*syefukd twdtvif; ppfausnmI
awmfvSefykeu
f ef ajrjrKyfypfcho
J nfh ae@aywnf;? Armvlxk urBmvlxktm; aus;Zl;jyKcJhonfh ae@vnf;jzpfayonf?
uGe fj rLepfygwD jynfo l@ ta&;awmfy Hkt zGJ@ Armhw yfrawmf &Ja cgifa jymuf=um; tr; jyKonfh z-q
-y-v rS }uD; r; awmfvSefcJhonf? tvkyform; v,form; ypPnf;rJhvlwef;pm;wkd@onf vljzpfygvsufESifh
vlvkdrae& vlvkdrpm;& vlvkdr0wf& bJ vlESifhyif qufqHraygif; oif; &bJ wd&dp>mefu|JEGm;ukd tabmfjyKum
toufqufae&onfh olwkd@. b0qkd;ukd *syefzufqpf0g' usqH;k rSomv#if olwkd@. vGwv
f yfa&;/ 'Drkdua&pDa&;
vrf;yGifhrnf[laom todjzifh awmfvSeaf &;ukd vufeufpGJudik f 0ifa&muf qifEJc$ Jh =uayonf? igwkd@ausmif;om;
ynmwwf vlvyfwef;pm;rsm; rnfonfhae&mrS yg0ifc=Jh uoenf; qef;ppf=upkd@?
oltaygif;wkd@ igwkd@onf wkdif;jynf igwkd@onf awmfvSefa&;wyfOD;rS csD
twG u f wu,f w uf uawmf v S e f wufc=Jh uonf?
onfh tykid ;f rS vlxt
k m; a&S@aqmifc+hJ yD?
okd@wyfOD; rS a&S@aqmifcJh
xkdr#avmufESi fh igwkd @wm0efa us+yD
aoma=umifv
h nf; oxHck kid w
f iG f pde*f |e;f
avm?
ausmif;om;or*~ OuUa[mif; (tm&S
igwkd@ausmif;om;vlxkum; vli ,f rsm;tpnf ; tHk ; taxG a xG
vG efc Jho nf h *syefzufq pfr sm; r0if twGif;a&;r;) ocifnDav;ESihf bDvif;
a&mufcif
t*Fvdyfacwfuyif e,fausmif;om;or*~ OuUa[mif;
ukad tmifausmf trSL;jyKonfh rEav; ukdoef;jrifhwkd@onf awmfvSefa&;ukd
tmZmenf ausmif;om; acgif;aqmif OD;pD;&if; zufqpf*syef uifaywdik fwd@k .
17 OD; wkd@onf t*Fvyd fe,fcsJ@pepfukd vufo@dkusa&mufI &ufpufpmG towf
a&S@ajy;awmfvSef taocHjy&olrsm; cHcJh=u&onf? olwd@k wGifru Armh wyf
&Jabmf ausmif;om;ausmif; jzpfc=hJ uonf r[kwyf gavm? ,ckvnf; rawmfESifhtvm;wl tjcm; ckdifrsm;

igw@dk ausmif;om; ynmwwf vlvyf


wef;pm;rsm;xnf;rS wu,f wufvnf;
wufu pdwf&if;aumif;vnf;&Sdonfh
&Jabmfwkd@onf tvkyform; v,f
orm; vlwef;pm;tm; igwkd@. ynm
^m%frSefaysmif;jzifh urBmwGifzufqpf
0g'. azmufjyefyku
H kd azmfxkwfI igwkd@
Armjynf vlxk. zufqpf0g'rS vGwf
ajrmuf&mvrf; atmifyGJqif=u&m
pcrf;ok@d vrf;nefjycJh+yD? awmfvSeaf &;
wku
d yf u
JG dk wyfO;D rS rD;;wefaqmiftjzpf
a&S@aqmifcsDwufc=Jh u+yD?
90

_ynfolhtm%m
wGiv
f nf; igw@dk&aJ bmf ausmif;om;aygi;f Ek dif cJh a y+yD? vGe fcJ honfh ,cifa cwf
ajrmufrsm;pGmyif usq;Hk cJ=h uav+yD? a[mif;tcgrsm;u ausmif;om;rsm;pk
onf Armvlxk}uD;. ta&;ygaom
olwkd@ zufqpfukd taocH tiftm;pkw&yf jzpfcJhonf? okd@aomf
awmfvSefcJhjcif;jzifh igwd@k &&Sdrnfh tusdK; ,ckum; ukdatmifausmf tr;jyKonfh
um; t*Fvdyfe,fcsJ@pepf. brf;qD; tmZmenf 17 OD;ESifhwuG zufqpfukd
axmifcs/ nif;yef;jcif;yif jzpfae+yD? awmfveS &f if; usq;kH cJ=h uonfh ukn
d aD v;
t*Fvdyfe,fcsJ@pepfum; aoG;l;aoG; tr;jyKonfh ausmif;om; &Jabmfrsm;
wef; azmufjyefvsuf &Sad v+yD? t*Fvyd f oif;csdKif;rS xqJavmuf atmifyif
e,fcsJ@pepf ydoaE<wGif zufqpf0g' igwkd@azmufjyefcJh=u+yD? aus;pGyfch=J u+yD?
onf vl0ifpm; jzpfcJhav+yD? xkd@a=umifh
vnf; olw@dk onf zufqpfr[mrdwyf yD D
igwkd@ausmif;om;rsm;onf
igwkd@tm; zufqpfukd awmfvSef&ygrkd@ vlx.
k uk,
d pf m;vnf wkid ;f jynf. wyfO;D
vm;[k-olwkd@. azmufjyefusqHk;jcif; jzpfonfh z-q-y-v ESifhyl;aygi;f &rnfh
ukd umuG,f&ef Armvlxktm; ESdyu
f yG f tpm; oD;jcm;uif;uGmum +Aw
d o
d #e,fcs@J
aeay+yD? Tonfyif usq;kH av+yD;onfh pepftm; awmif;yefwkd;v#dK;a&;0g'jzifh
&Jabmfrsm;tm; apmfum;jcif;yif jzpf tvkyftau|;jyKaeay+yD? igwkd@onf
awmhonf? usqHk;av+yD;onfh &Jabmf ausmif;om; vli,f vlwrsdK;tjzpfEiS fh
wk@d . *k%o
f a&ukd umuG,&f efrmS usef vHkavmufvm=uolrsm;tvm; Arm
&Sdonfh igwkd@wm0ef r[kwfygavm? rSef tvkyo
f rm; v,form; ypPnf;rJh vl
onf/ igw@dk usq;kH av+y;D onfh &Jabmfw@dk wef;pm; tiftm;pk}uD;rS cGJxGufcg
. opPmukd apmifhodkdao&ef t"dmef +Aw
d o
d # aoG;cGaJ &;0g'ukd axmufcaH eay
jyKcJh=uonf?
+yD?
,ckvuf&dS igw@dk ausmif;om;
tajctaeudkvnf; ppf=upkd@? *syef
acwf av;ESpv
f ;kH vH;k ysupf ;D cJo
h nfh ynm
a&;ESifh pnf;Hk;a&;ukd igwd@k ausmif;om;
or*~rsm;jzifh jyefvnfIum; pnf;Hk;

Armjynf vlOD;a&. 90
&mckdifE_ef;onf qif;&Jom; vlrsm;pk
jzpfonf? igw@dk vnf; olw@dk rS aygub
f mG ;
vm=uolrsm; jzpf=uonf? olw@dk rvGwf
vyfu igw@kd rvGwfvyf olwd@k rcsr;f om

u igw@dkynmroifEidk ?f olw@dkonf igw@dk


rdbqkdv#ifvnf; [kwfrnf? r[mrdwf
qkv
d #iv
f nf; rrSm;? olwkd@ESifh oD;jcm;
uif;uGmaeIvnf; rjzpf? xdk@a=umifh
olwkd@ta&;onf igwkd@ta&;? igwkd@
ausmif;om;ta&;onf olwkd@vlxk
ta&; jzpf&rnf? Armvlx.
k vkv
d m;
awmifhwcsufum; vGwfvyfa&; jzpf
rnf? xkd@a=umifh igwd@k onf wlnaD om
&nf&G,fcsuf wlnDaom tusdK;ESifh
wl n D a omtvk y f t wG u f (ol w k d @
tvkyform;/ v,form;vlwef;pm;)
ESifh yl;aygif;I zufqpfukdawmfvSefcJh
onfh rwfv 27 &ufae@wGif usqHk;
av+y;D onfh &Jabmfw@dktm; igw@dk.trSm;
rsm;ukd 0efcH=uygpkd@? olwd@k ne foGm;&m
vGwv
f yfvrf;odk@ OD;vnfroHk qHcsnf
ra&G@ csDwufygrnf? opPmqkd=upkd@?
tav;jyK=upkd@?
&Jabmfausmif;om;ausmif;
ol taygif;wkd@ rwfv 27 &ufae@um;
Armvlxu
k zufqpf*syeftm; tjyKwf
ESHchaJ om ae@aywnf;? igwkd@. atmifyGJ
qif&m urBmwGif *k%f,lp&m ae@ay
wnf;? xkd@a=umifh igwkd@wrsdK;vHk;.
atmifyaJG e@ukd igwd@k vnf; rysurf uGuf
pnf;pnf;Hk;Hk; 0ifa&mufqifE$J=uygpd@k ?

igwk@d usqH;k av+yD;onfh &Jabmfw@kd. opPmukd


apmifhod akd o&ef t"dmefjyKcJh=uonf
91

brf;xm;aomolrsm;udk c|if;csufr&Sd
v$wfavmh?
(jynfol@tm%m twJG 1 trSwf 23 / 2-3-1946)
zufqpfawmfvSeaf &; orm;rsm;udk zrf;jcif;onf +Adwdo#w@dk .
0g'jzpfonf
om;udrk rdI taztar aqGrsdK;rsm;udk zrf;jcif;onf
*syefuifaywdkipf epfudk tarGcHjcif;yif jzpfoavm?
a&;ol- &JabmfAode;f wif/ A[dak umfrwDv}l uD;
+Adwdo#wdk@onf Armhvlxk}uD; . tult nDudk
r&&SdcJhonfht wGuf 1942 ckESpfu ArmjynfrS tdENd,jynft xd atmifjrifpGm qkwfcGgcJh& bl; av+yD? 1945
ckESpfwGifrl Armhvlxk}uD;. tult nDudk vHk; 0&&SdvdkufonfhtwGuf zufq pf*syefwdk@tm; vHk;0tEdkif&cJha y+yD?
Tonfyifv#if vlxk.tultnD&r_ - r&r_onf rnfr# ta&;a&mufonfudk
ocF% f; pm,lp &myif?
odk@aomfvnf; +Adwdo#tpdk& (0g) +Adwdo#e,fcsJ@tpdk; & udk,fpm;vnfwdk@onf tdk; ESifhtdrf ud,
k fEiS fhtoufwk@d jzifh &if;ESD;+yD;rS &&Sdonfh tbdk;xdkufwefvSaom ocF%f;pmw&yfudk *krybJ wenf;um;/
vlxk.tusdK; - vlxk.tvdkudk rvdu
k fbJ ighavSigxdk;-yJc;l a&mufa&muf qdkovdk/ *syefzufqpftm;
ud,
k fxv
d ufa&muf wdkucf dkucf Jhaom vlxk r[mrdwfwdk@tm; tultnD trsdK;pHkay;cJhaom vlxkEiS fh
vlxkacgif;aqmifwdk@tm; tdENd,&mZowfwGif yg&Sdaom yk'rf trsdK;pHk/ ESit
fh m;r&ao;I ArmjynfumuG,af &;
Oya'wd@k ESihf trsdK;rsdK;wyfqifI zrf;qD;csKyfcs,faeonfudk Armjynft&yf&yfwGif ,ckvuf&Sd awG@&ayonf?
Armvlxk}uD;onf zufqpf*syef vuf
atmufwGif 3 ESpfausmf aecJh&jcif;
a=umifh Edik if aH &;-pD;yGm;a&;-ynma&;vlr_qufqHa&; tppt&mwGif rnfr#
qkw,
f w
k f csKd @wyhJ supf ;D cJah =umif;ESihf rnf
r# *syefvufcsufa=umifh qif;&Jjcif;
ab;udk cHpm;awG@}uHKcJh&onfudk Arm
jynftwGif; *syefvufatmufwGif ae
xdkifcJholrsm; od&Sdem;vnf Edkifayvdrfh
rnf? ArmjynfrS +Adwdo#ppfwyfrsm;ESifh
twl qkwfcGgcJhI ppfr+yD;rjcif; AHk;ab;
92

rSaomfvnf;aumif;/ a0;vSaom tdE,


dN
jynfwGif ZdrfESifhaexdkifcJhol +Adwdo#
tpdk; &ESifh tpdk; &udk,fpm;vnfrsm;
em;vnfEikd v
f rd rhf nf r[kwaf y?
xdka =umifh r[kwfa vm +Adwdo#rsm;wd@k onf AH;k ab;-ppfab;udk
wvSdrfhvSdrhcf Hch&J I jymtwdusaeaom
ArmjynfESifh Armvlxkaumif;pm;a&;
twGuf jyefvnfxal xmifa&; vkyif ef;
udk vkyfay;rnfhtpm; Armhvlxktm;
trsdK ;rsdK; ES dyfu Gyf cJh .? Armvlx k.

vwfwavmvdv
k m;csuf jy\emum;
t0wftpm;/ +idr0f yfyjd ym;a&;yif jzpf.?
+Adwdo#wdk@u Armvlxk Tvufiif;
jy\emudk tdEd,
N &mZowfyk'fr/ Arm
jynfumuG,fa&; Oya'ESihf &Sif;cJah y.?
xm;0,fcdkifonf Armjynf
wGif zufqpf*syefrsm; OD;pGmyXr pwif
0ifa&muf odr;f ydu
k jf cif;udk cH&aom cdik f
wckjzpfonft
h wdik f; zufqpfpepfqk;d .
t&omudk ArmjynfwiG f yXrOD;pGm cHpm;
vdu
k &f ayonf?

_ynfolhtm%m
92
zufqpf*syefrsm; 1945 ckEpS f
wGif aemHqkwfcJh&onfhwdkifa tmif
weoFm&Dwikd ;f rSaeI aemufq;kH vufeuf
csvu
kd o
f nft
h xd ckc&H ef tvH;k t&if; ESihf
wyfpG JI aecJha om cdki fwckjzpf jcif;
a=umifh txufArmjynfwGif Armvl
xk }uD ; . wdk ufc dku fr _ud k cHcJ h& aom
*syefrsm;u xm;0,fcdkiw
f iG f twd;k ESihf
jyefI*vJhpm;acsjcif; udk cHcJh& onf
omru ArmjynfwGif zufqpfpepfqdk;
.vufatmuf t=umqHk; 'kucQ Hpm;cJh
&aom cdkifwckvnf; jzpfayonf?
zufqpf*syefrsm; vufeuf
cs+yD;onfhaemH r[mrdwfppfwyfrsm;
xm;0,fcdkifodk@ 0ifa&mufvmaom
tcg zufqpfwdk@. ab;rS vGwf+yD u|w+f y[
D k ,H=k unftm;ud;k csuEf iS hf ajzmifh
ajzmifhqef@usifum vlxkacgif;aqmif
rsm;tm; zufqpfqefaom enf;rsm;
jzifh ESdyfuGyfjcif; trsm;qHk;cH&aom
cdkifwckvnf; jzpfayonf?
Tpum;rSef.? atmufyg
tjzpf t ysuf r sm;u uG u f u G u f
uGi;f uGi;f oufaocHaeav+yD?
Adv
k fvufsmESifh xm;jyr_?
1942 ckESpf ZEM0g&Dv 19
&ufae@wGif *syefrsm; xm;0,fr@odk@
pwif 0 if a &muf vmonfh t cg Armh
vGwfvyfa&; wyfrawmfEiS fhtwl Adkvf
vufsmvnf; OD;pD;I ygvmavonf?
xm;0,fr@ok@d a&muf&SdonfESihf wyif
euf Adkvv
f usmf ud,
k w
f ikd u
f ppft&m&Sd
csKyft jzpfESifh xm;0,f+idrf ; csrf; a&;
tzJ@G ukd pwifz@GJ pnf;cJah vonf? +ird ;f

csrf;a&;tzJ@G u cdik +f idr;f csr;f a&;ESihf Armh


vGwfvyfa&; wyfrawmfom;rsm;tm;
au|;arG;&ef p&dyftvdk&SdonfhtwGuf
r@o-l r@om;rsm;xHrS tvaiG aumuf
cHav&m OD;eDwdk;qdkaom owKwGif;ESifh
qefpufykid f&Sif olaX;wOD;u aiGxnfh
Edkifa om t&nftcsif;&SdygvsufESifh
aiGxnfh&ef nif;qHaoma=umifh Adkvf
vusfm. trdef@t& OD;eDwdk;tdrfwGif
Armh v G w f v yf a &; wyf r awmf o m;
rsm;udk tapmifhcsxm;+yD; Adkvfvufsm
ud,
k fwidk f tdrfwiG f&SmazG+yD; aiGwodef;
udk ,lcJha=umif;/ wodef;xufydkaom
aiGrsm;ESifh wjcm;pdefa&$ypPnf;rsm;udk
awG@jim;aomfvnf; aiGwodef;om ,l
cJ+h yD; aiGwodef;&&Sda=umif; vufrw
S u
f kd
vnf; ay;xm;cJhayonf?

'DZifbmv 2 &ufae@u brf;qD;vdkuf


avonf? ocifApdefrSm +idrf;csrf;a&;
tzJ@G &pdS Ofu bma&;wm0efcH jzpfav
onf? ocifApdefonf axmifESifhrdwf
buf jzpfaeovm; rajymwwf? *syef
vufxufu a&jzLr@ydkiftjzpf awmf
vS efa &;vkyf ief ; ud k a&jzLe,fa cgif;
aqmifwOD; jzpfonfhtwdik f; *syefrsm;
u 1945 ck {+yDvwGif brf;qD;+yD; *syef
rsm; vufeufcsonftxd *syefuifay
wdkif vufxJwGif trsdK;rsdK;nif;qJcHcJh
&olwOD; jzpfonf? +Adwo
d #ppfwyfrsm;
xm;0,fo@kd a&mufvmaomfvnf; *syef
axmifrS wjcm;vlawGudk v$wfvdkuf
aomfvnf; ocifApdefESifhwuG *syef
awmfvSefa&; vkyif ef;wGif yg0ifcaJh om
ociftcsdK@udk rv$wfbJ xm;vdkuf+yD;
aemufqk;H atmufwkb
d m 22 &ufae@rS
+Ad w d o # ppf t k y f c sKyf a &; v$ wfvd kuf a vonf? *syefa xmif rS
xm;0,fr@o@dk a&mufvmaomtcg v$wfI rsm;r=umrSD ,ckt*Fvdyf
Ttr_ E S i f h ywf o uf I td E N d , axmifok@d jyefa&mufaeav+yD?
&mZowfyk'fr 395 - 397 vufeufjy
I xm;jywdu
k rf _EiS hf tr_ziG +hf yD; ,ck Arm
Ttr_ESifhygwo
f ufI tH=h o
wyfrawmf ('D-tdik -f *s)D jzpfol ume,f p&maumif;aom tcsuw
f &yfrmS ocif
vSa z (Ad kvfvusfm) ocifApdef/ OD; ApdefESifhtwl w&m;cHtjzpf yg0ifae
nm%fvd_if/ ocifcsdeyf dk/ udkxeG f;jrwfwk@d aom yk*~dKvfwcsdK@rSmvnf; xm;0,fr@
tm; w&m;cHtjzpf w&m;pJGqdkxm; ay:wGif yGifhyGifhvif;vif; oGm;vmae
a=umif; od&onf?
xdkifI uGefjrLepfygwD vkyfief;ESifh zq-y-v vkyfief;wdk@udk aqmif&Gufae
Tudpw
P iG f Adkvfvusfmonf ygv#uf ykvyd w
f @kdu ,ae@wikd f &Jabmf
eHygwf (1) w&m;cHtjzpf yg0ifaer_ rsm;tm; rbrf;qD;ao;jcif;rSm vlwdkif;
a=umifh trsm;uyif pdwf0ifpm;vsuf em;rvnfEdkifaom udpPjzpfayonf?
&Sdayonf?
od@k &mwGif Zefe0g&v
D 16 &uf
eHygwf (1) w&m;cHyif jzpf ae@wGif Adkvv
f usmf udk,fwdkif xm;0,f
aomfvnf; Adv
k v
f usmf tm; bmr#ta&; od@k (Burma Army) ppfom; pkaqmif;
r,lbJ ocifApdef wOD;wnf;udkom a&;ud p P E S i fh vma&muf a omfv nf ;
93

_ynfolhtm%m
ykvyd b
f ufu brf;qD;jcif;ryay?
xdk@xuftHh=op&m aumif;
aom tcsufrSm ocifApdef xm;jyr_udk
Hk;odk@ 4 }udrfwdkifwdkif xkwf,lvm
aomfvnf; tr_wJGudkrwifbJ &refcH
,lI tr_udk a&$@qdkif;vdkufavonf?
w&m;cHrpHkI tr_udkrwifao; od&
aomfvnf; wjcm;w&m;cHrsm;&Syd gv#uf
b,ftwGuf w&m;cHrsm;pHv
k ifatmif
rbrf;qD;ao;onfrmS &,fp&myif?
Ttr_wGif ta&;t}uD;qHk;
aom eHygwf (1) w&m;cHjzpfonfh Adkvf
vusfmtm; bmr#ta&;r,lbJ wjcm;
w&m;cHrsm;tm;vnf; rbrf;qD;ao;
bJ ocifApdew
f OD;wnf;udo
k m brf;qD;
xm;jcif; onf 'Drdkua&pD0g't& jy
Xmef;xm;aom +Aw
d o
d #Oya'twGi;f T
uJo
h @kd jypfcsuw
f cktwGuf wOD;udt
k a&;
,lI wOD;udk bmr#ta&;r,lbJ vpf
vsL_Edkifygoavm?
TuJhodk@ vHka vmufaom
ta=umif;t&m rjyEdkifbJ ocifApdef
tm; tr_vnf;rwif/ &refomxyfcg
wvJvJ cH,l+yD; brf;qD;xm;jcif;rSm
ocifApdefonf zufqpfawmfvSefa&;
wGif acgif;aqmifwOD; jzpfcJhIayavm
[k awG;p&m&Sad wmhonf?
ocifApdefonf uGefjrLepf
ygwD0ifwOD; jzpfavonf? ocifcsdeyf dk
onf *syefawmfveS af &;twGi;f aoqH;k
oGm;ol jzpfonf?
o&ufESpfcG?
94

o&ufacsmif;r@e,f o&uf

ESpcf &G mG onf *syefvufxufu xm;0,f


cdik ftwGif; *syefnif;yef;r_udk trsm;
qHk;cH&aom &Gmw&Gm jzpfavonf?
,ck+Adwdo#rsm; jyefa &muf+yD; onfh
aemufvnf; xm;0,fcdkiftwGif;&Sd
&Gmrsm;rS vltrsm;qHk; tbrf;cH&aom
&Gmw&Gm jzpf&jyefav+yD?

*syefrsm;&Spd Of o&ufESpfc&G Gm
onf *syeftnif;tyef; trsm;qHk;
cHch&J jcif;rSm *syef ()awmfveS fa&;wGif
trsm;qH;k pdkif;jyif;cJhjcif;a=umifyh if jzpf
onfqdkonfrSm txl;ajymp&m rvdk?
TuJhodk@ *syefrsm;tm; trsm;qHk;
awmfvSef&ef pdkif;jyif;cJjh cif;udk +Adwdo#
wd@k u todtrSwf y+yD; aus;Zl;Oyum&
*syefvufxuf xm;0,f cdik f wifonfhtaeESifh o&ufESpcf G&Gmom;
wGif *syefw@kd tm; awmfveS af &; vkyif ef; 20 a,muftm; brf;qD;xm;jcif;ay
paomtcsed rf SpI *syefrsm; vufeufcs avm?
vdu
k o
f nftxd o&ufEpS cf &G mG tm; *syef
rsm;ESihf *syefyv
k yd rf sm;u oH;k }urd w
f ikd w
f ikd f avxD; 2-a,muf u,fq,fco
hJ l
w&GmvH;k 0dik ;f +y;D tdrf 15 aqmifukd rD;_@d I
xm;0,fcdkifwGif uGefjrLepf
vl 4 a,mufukd owfypfco
hJ nfomru
vltrsm;udk uifyifaywdik rf sm;u brf; ygwDu acgif;aqmifI zufqpfawmf
d fyek f;
qD;jcif; cHc&hJ ayonf? TuJo
h @kd tni;f vSefa&; vkyif ef;rsm;udk wdwfww
;cHc&hJ jcif;rSm o&ufEpS cf &G mG wGif zufqpf vkyfae&aom 1945 ckESpf rwfv 26
wdu
k zf suaf &; jynfo@l vw
G v
f yfa&; tzJ@G &ufae@wiG f avxD;jzifh Armhwyfrawmf
0ifrsm;ESihf rsKd ;cspw
f yfrawmfrsm; &So
d nf rS wyf=uyf}uD;ygaom 0dkif,mvuf ydk@
[k *syefrsm;u odaoma=umifh jzpfav orm; pGefcgESifh 0dkif,mvufu&d,m
tpHt
k vifw@ku
d kd r[mrdww
f @k du xm;0,f
onf?
awmfvSefa&;tzJG@odk v$wfay;vdkuf
+Adwdo#rsm; xm;0,fr@odk@ a=umif;?
jyefvnford ;f ydu
k af omtcgrSpI ,ae@
avxD;orm; ESpaf ,muf
wdik af tmif vlaygi;f 20 a,muf o&uf
ESpfcG&GmrS brf;qD;jcif;cH&onfhteuf ESifh u&d,mwHqmyvmrsm;udk &efol
10 a,muf/ 10 - 110 ESihf axmifwESpf ab;rS awmfvSefa&;tzJG@u tif;jym;
pD csvku
d f+yD; usefvlrsm;udk ,ae@txd &Gmae ocifausmfxeG ;f ESihf =umtif;&Gm
yk'frtrsdK;rsdK;ESifh brf; qD;xm;cJhay ae ocifcspfazwd@k tm; wm0efay;tyf
xm;cJah vonf? ocifausmx
f eG ;f ESihf ocif
a=umif;?
cspfazwdk@uvnf; wjcm;awmfvSeaf &;
brf;qD;jcif;cH&aom o&uf tzJG@0ifrsm;. tultnDjzifh *syefvuf
ESpfcG&Gmom;rsm;rSm rsm;aomtm;jzifh eufcsvu
dk f+yD; r[mrdww
f yfrsm;xHodk@
ocifa[mif;rsm;jzpf+yD; o&ufESpfcG jyefydk@vdkuo
f nftxd avxD;ol&J 2 OD;
ta&S@tm&S vli,fa cgif;aqmifrsm; tm; tppt&m&m umuG,fapmifh
vnf; yg0ifaea=umif;?
a&Smuf =unfh_chaJ vonf?

_ynfolhtm%m
avxD;orm;rsm; qif;vm
onf[k owif;&&SdI xm;0,fcdkif
tES@H tjym;wGif *syefrsm;u vdu
k v
f H &Sm
azGaeaomfvnf; ocifcspaf zonf *syef
&efudk ra=umuf () avxD;orm;
ES p f O D ; ud k =umtif ; &G m od k @ () wG i f
tawmf=um () ayonf?
ocifcspaf ztm; 1946 ckESpf
Zefe0g&Dv 25 &ufae@wGif xm;0,f
ykvdyftzJG@rS umuG,fa&;Oya' yk'fr
129 ESifh brf;qD;vdkuf&m oGm;IpHkprf;
=unfo
h nft
h cg rnfonft
h jypfcsu&f I
dS
brf;onf[k rod&bJ xm;0,fykvdyf
Xme pHkaxmufbufrS tvdk&SdI brf;
xm;+y;D xm;0,fXmemwGif xm;a=umif;
om od&avonf?
Armjynf cdkiftoD;oD;wGif
r[mrdwf avxD;orm;rsm;tm; vuQH
apmifha&SmufcJhaoma=umifh oifhawmf
aom qkaiGrsm;udk ppfbuftpdk;&u
cs;D jrifhonf[kom =um;od&ayonf?
ocifcspfa zudkrl umuG,f
a&; 129 ESifh brf;xm;onfrSm ocif
cspfaztm; wjcm;cdkiftwGif;&Sdaom
avxD ; orm;rsm;ud k vuf c H a pmif h
a&SmufcahJ om olrsm;xufyI
kd txl;qk
ay;vdkufjcif;ayavm?
&J0efajymufqHk;oGm;jcif;?
*syefvufxufu xm;0,f
cdkif&JAdkvfvkyfol ocifzdk;rSJ@tm; uif
aywdkifu awmfvSefa&;udpPESifh ()
oGm;+yD;aemuf &JAdkvfr; ocifzdk;rSJ@.
ae&mwGif () ayonf?

OD;bqifh cdik &f AJ v


kd rf ; jzpfvm
onfESifh wyifeuf xm;0,fcdkifwGif
zufqpfawmfveS af &;wGif yg0ifow
l @kd EiS hf
awmfvSefa&;orm;rsm;ESifh tquf
toG,&f o
dS nfxifaom vlrsm;tm;vH;k
wdk@tm; twif;'v=urf; *syeftvdk
awmfus nif;qJowfjzwfjcif; yav
awmhonf?
awmfvSefa&;orm;rsm;ESifh
qufoG,o
f nf[k ,lqaomolwdk@udk
brf;qD;+yD; *syefpepft& nif;qJI
xm;jyqd k + yD ; aemuf q H k ; towf c H &
avonf? Tenf;ESiEf iS f OD;bqifo
h wf
vmcJhaom vlaygif;rSm (30) ausmfr#
jzpfavonf? xdkr#ruao; OD;bqifh
onf *syeftm;ud;k ESi
hf / vufeufuikd f
ykvdyftzJG@ tm;udk;ESifh cdkifwckvHk;
wGif rif;rlcJhavonf? Oyrm- ydu
k fq&H Sd
aomolrsm;udk brf;qD;jcif;y+yD; aiG
awmif;- aiGawmif;I&v#if jyefvw
$ f/
r&v#if trsKd ;rsKd ;ni;f qJonfukd xm;0,f
r@oltm;vHk; todyif?

r@ol r@om;wd@k tm; toHcsJ@pufESifhyif


ausnmcJhavonf?
vufeufcsvdkuf+yDjzpfaomf
vnf; r[mrdwpf pfwyf odk@r[kwf ppf
t&m&Sdrsm; rvmrSD pufwifbmv 8
&ufa e@wGif xm;0,fr@ twGif; odk@
trnfrodol vlwpk armfawmfum;jzifh
ac:oGm;onfrSm ,ae@wkid f OD;bqifh.
owif; r&awmhay? OD;bqif.
h tdraf y:
rSvnf; vufeufwcsdK@ ,loGm;ao;
onf[k od&avonf? *syefppfbuf
uvnf; csufcsif;armfawmfum;jzifh
vdu
k f&Sm.? odk@aomf tpterawG@&?

TudpPESifhywfoufI ,ck
brf;qD;xm;aom vli,frsm;onf OD;
bqifhtr_wGif trSefygonf rygonf
udk rnfolr# rajymEdkifaomfvnf;
atmufyg aumufEw
_ fcsufrsm;url
+Adwdo#wdk@. twGif;oabmudk yGifhyiG fh
vif;vif; xifxif&Sm;&Sm; odayEdik v
f rd hf
xm;0,fr@twGif;-upm; rnfjzpfa=umif;?
0dik f; (5) 0dki;f udk twdtvif; zGiafh y;+yD;
*syefonf zufqpfjzpf.?
wvv#if w0dik ;f rS (100000) wode;f pD
OD; bqifhum; *syefvl& if;
,la=umif;udv
k nf; vlwdkif;todyif?
zufqpfjzpf.?
xd k t csd e f t cgwG i f v nf ;
OD;bqift
h m; vlwpku ac:,l
xm;0,fcdkiftwGif jzpfysufaeaom
tajctaerSm tvGeq
f ;kd &Gm;oavmuf oGm;onf
tvGef&Dp&maumif;ayonf? Oyrm
OD ; bqifh t m; ac:,l oG m;
=o*kwfv 17 &ufae@wGif *syefrsm;u
onf[k vli,fwpktm; +Adwdo#wk@d u
vufeufcsvdkufaomfvnf; xm;0,f
,ckbrf;xm;.?
cdkiftwGif;&Sd *syefppfwyfEiS fh OD;bqifh
u igwdk@ vufeufcsjcif; r[kwf
*syef.tvdkEiS fh +Adwdo#w@dk .
r[mrdwv
f mv#if igw@kd cw
H u
kd rf nf [k
95

_ynfolhtm%m
tvdu
k m; wlnaD e.?

jzpfaeav+yD?

zuf q pfE Sifh 'Dr dkua&pDw dk@


+Aw
d o
d #w@kdonf Armjynf udk
onf TudpPwGif wlnDaom &nf&G,f &ef o l t jzpf jyef v mjcif ; r[k w f /
csuf &Sd.?
r[mrdwf tjzpf jyefvmrnf [k Arm
wjynfvk;H udk rodrf;ydkuf&rSDu +Adwdo#
od@k twGuf +Adwo
d #onf zuf wdk@onf ArmESihu
f rBmudk ausnmcJ.
h ?
qpfavm r[kwyf g? +Adwdo#onf 'Drdk
ua&pDjzpf ()ausm=f um;vsu&f o
dS nf?
od@k aomf - +Adwdo#wdk@onf
()
arhvG,f aomolrsm; jzpfava&m
ovm;rod? ArmjynfwiG f +Adwo
d #w@kd .
xm;0,faxmifonf wwd, tytrlrsm;onf rdrdwk@d ausnmcsuf
wef;pm; axmifr#omjzpf+yD; tusOf; ESifh vHk;0qef@usif+yD; &efoltjzpf jyef
orm; (197) a,mufom xm;&Sd&ef rvm [k qdak om +Adwo
d #w@kd u rdrw
d @kd
ae&m&Sdaomfvnf; ,ck azaz:0g&Dv tm; tultnDtrsm;qHk; ay;cJah om
yXr tygwftxd tusOf;orm;aygif; Armvlxk acgi;f aqmifrsm;tm; txuf
(420) &S+d yD; (42) teuf H;k u tjypf yg tjzpftysurf sm;ESiehf nf;wl Armjynf
'g%af y;xm;+yD;aom tusO;f orm;rSm w0Srf;vHk;wGif tESH@tjym; zdESdyfvsuf
(40) a,mufom &So
d nf[k od&av &Sad ejcif;um; ausmif;awmfu &efp
onf? usef (380) eD;ygrmS [dyk 'k rf -'Dy'k rf rsm;udk uvJph m;ajcjcif;ayavm?
yk'frtrsdK;pHkESifh brf;xm;jcif;cH&aom
vlrsm;omjzpfonf[k od&onf? onf
r[mrdwf tjzpf jyefvm
xuf qdk;&Gm;aom udpPrsm;rSm om;jzpf aom +Adwdo#wdk@u tajymtm;jzifh
olw&m;cHudk rbrf;rdI tazjzpfol r[mrdwfrjzpfapbJ/ wu,fvuf
udak omf/ od@k r[kwf &if;ES;D aom rdwf awG@ tvkyftm;jzifh r[mrdwf jzpf
aqGrsm;udk aomf/ tarjzpfoludk a=umif; jyEdkif&rnf? vufawG@tvkyf
aomf/ brf;qD;xm;jcif;vnf; &Sd jzifh jy&efrSmvnf; ,ckbrf;qD;xm;
ao;onf[k od&&Sd a=umif;? +Adwo
d #w@kd aom olwdk@tm; trsm;jynfolwdk@u
onf *syefuifaywdkifpepfudk tarGcH xyfcgwvJvJ awmif;qdkxm;onfh
,lcJhjcif;ayavm[kom awG;p&m &Sd twdkif; csujf cif;-c|i;f csurf &Sd v$wyf pf
awmhonf? vlwa,mHukd jypfcsuw
f ck &efom &Sdonf? od@k rSomv#if +Adwdo#
ESifh axmifrSxkwfI Hk;wifppfaq;+yD; jynfoljynfom;wdk@ ,Hk=unfouf0if
v#if tjypfr&SdqI
dk v$wfypf-v$wyf pf aom vltrsm;pktwGuf-trsm;qHk;
vdu
k fonfESihf wyifeuf Hk;ay:wGiyf if tusdK;&Sdatmif vkyfay;&ef[laom
umuG,fa&; Oya'ESifh xyfrHbrf;qD; 'Drdkua&pD0g' rl& if; tcsufw&yfESifh
jcif;um; xm;0,faxmifwiG ;f &Sd tusO;f nDnw
G af yvdrrhf nf?
orm;rsm;twGuf dk;aeaomudpPyif
96

t0wftpm;-+idrf;csr;f a&;
wnf;[laom 0rf;udu
k af &m*g pJu
G yfae
onfh Armjynfvrl rmudk +Adwo
d #u,
kd f
pm;vnf wnf;[laom q&m0efu
tdE,
dN &mZowfy'k rf umuG,af &;yk'rf
wnf;[laom cJpG w
d f ukojcif;jzifh ukI
r&Edik af y? temwjcm; aq;wjcm; ay;jcif;
tm;jzifh q&m0efa&m vlrrm 2 OD; pvH;k
tacstaeom qd;k &Gm;vmp&mta=umif;
&Sad wmhonf?
0rf;udkufa&m*g tpGrf;qHk;
aq;rSm tufrvif;jzpfovdk Armjynf
twGuf taumif;qHk;aq;rSm Arm
vlxt
k wGuf tusKd ;&Srd nfh jyefvnfxl
axmifa&; vkyif ef;om jzpfawmhonf?
jyefvnfxal xmifa&; vkyif ef;rsm; wGif
Armvlxo
k nf tc&mjzpf.? Arm vlxk
udk TuJhodk@ ESdyfpufaejcif;rSm vlxk
twGuf jyefvnfxlaxmifa&;udk ydwf
yif+yD; e,fcs@J orm;. jyefvnfxal xmif
a&;udk qJo
G iG ;f aejcif;jzpfay.?
od k @ twG u f Armjynf w G i f
,ckvuf&Sd azmufjyefaom +Adwdo#
tpdk;&wdk@. yrlcsufwk@d onf wdk;wuf
aeaom ArmjynfArmvlxkESifh vHk;0
tqifrajyawmhay? tqifrajyaom
pepfwckudk Armjynfvlxku =um&Snf
vufcHrnf r[kwfa=umif;udk +Adwdo#
wd@k em;vnfxm;+yD; rdrw
d @kd . vuf&0dS g'
tytrl tcsdefrSD ajymif;v$J&ef jzpfay
onf?
+Adwdo#wdk@. 0g'udk ajymif;
oifh+yD?

awmfveS af &;aeh
jynfol@tm%m (twJG 1 trSwf 23 / 2-3-1946)

rwfv (27) &uf?


&Jabmfw@dk vGecf ahJ omESpf rwfv 27 &ufae@utpyI igw@dk onf zufqpfawmfveS af &; vkyif ef;}uD;udk vlxEk iS cfh sI
D qifEcJ$ hJ
=uonf?
igw@kd . vufeufuikd t
f iftm;pkrsm;jzpfaom ArmhwyfrawmfEiS hf ajymuf=um;wyfom;wd@k onf &efo*l syef 20000
ausmfukd owfjzwfokwfoifI aomif;ode;f rsm;pGmaom *syefppfom;rsm;udk z,dkz&JESihf wyfuGJajy;apavonf? ArmEdkifiH
ordkif;wavsmufwiG f tawmufyqH;k aom owW*d k%fudk jycJh=uavonf?
igw@dk . jynfol-jynfom; trsm;wdk@uvnf; vufeufudkif tiftm;pkESiht
f wl tHkuI xcJh=uonf? vufeuf
udik f tiftm;pk. aq;ay;rD;,l taxmuftul tjzpfjzifhomru olw@kd u,
kd w
f kid u
f vnf; *syef. ppf,EW&m; tpdyt
f ydik ;f
rsm;udk udk,fxdvufa&muf zsufqD;cJh=uonf? vrf;awGudkzsuf vufeufwdkufrsm;udkazmuf rD;&xm;vrf;awGudk
arSmuf=uonf? tpkuJv
G maom *syefrsm;udk enf;trsKd ;rsKd ;jzifh owfch=J uonf? q,fho;kH ESpo
f m;uav;uyif *syefacgi;f udk
jzwfcJhonf? xrf;orm;wdk@u xrf;a&wGif tqdwfcyfI *syefudk owfcJh=uonf? tdrf&Sifru *syefudk tpmacsmah u;+yD;
tqdwcf yfowfonf? tdr&f iS af ,mufsm;u pum;vufq=kH uaeaom *syefrsm;udk 'g;ESi0hf ifIydik ;f =uonf? avSorm;rsm;u
*syefrsm;udk jrpfv,facgiw
f iG f avSEpS I
f owfco
hJ nf? &efoel ,fcs@J aumif owfenf;rsKd ;pHu
k kd vlxu
k xGiI
f a&S@aqmifcahJ v+yD?
Todk@tm;jzifh igwdk@onf zufqpf*syeftjrefqHk; xGuaf jy;atmif yvkyfc=Jh uonf? urBmppf}uD; atmifjrifpGm
+yD;qHk;a&;wGif }uD;rm;aom taxmuftulrsm; jzpfc+Jh yD; vl@avmuonf +idr;f csrf;a&; r*Fvmjzifh a0jzmapcJh+yD? igwdk@tm;
vufatmufcH udkvdkeDpepfudk y,fzsufaom vlxktm%mv$rf;aom w&m;aom +idrf;csrf;a&;twGuf wdkufyJG0if&ef
yd@k aqmifvu
dk fav+yD? igwk@d tm; t+yD;tjywf vGwfvyfa&; wdkufyJGtwGuf jyifqifIay;vdkuf+yD?
97

_ynfolhtm%m
zufqpf*syef awmfvSefa&;}uD;onf urBmzh ufqpfqef@usiaf &; 'Dru
dk a&pDtiftm;pk. wpdwfwa'o jzpfay
onf? zufqpf*syefawmfvSefa&;onf? ArmhvlxEk Sihf urBmhvx
l kudk *a[qufay;cJh+yD; ArmhvlxkEiS fh urBmv
h lxkudk aoG;
pnf;ay;cJh+yD? igwdk@onf urBmolurBmom; vltrsm;. arwWmudk cH,l&av+yD?
xd@k a=umifh zufqpfawmfvSeaf &; pwif&m rwfv27 &ufae@udk b,fawmhr# rarhtyf? rarhHkru xdkae@ - xdk
ta&;wd@k udk tjyeftvSef qifjcifoHk;oyfI ocF%f;pmaumuf&rnf? tm;,l&rnf/ t}uHy&rnf?
,ckEpS f rwfv 27 &ufae@wiG f usq;kH aom Armhwyfrawmfom;rsm; ajymH=um;wyfom;rsm;ESihf vlx.
k om;aumif;
&wemrsm;udk od&=u&rnf? *k%f y=u&rnf? toufESiu
fh ,
dk f+rJI use&f pfc&hJ aom awmfveS af &;wdu
k yf 0JG if &Jabmftaygi;f
tm; tZmeDrsm;tjzpfjzifh cs;D =uL;=u&rnf? Armjynf vH;k 0vGwv
f yfa&;ESihf 'Dru
kd a&pDopf wnfaqmufa&;od@k a&mufonfh
wdik fatmif a&S@wdk;Iwdk;I csDwuf=u&ef tm;ay;=u&rnf?
,ckrwfv 27 &ufae@wGif igwk@d onf toGifopfjzpfay:aeaom zufqpfpepf tuif;t}uHrsm;udk okwo
f if
&Sif;vif;&ef topfjzpfaom oH"dXmefrsm;udk y=u&rnf? zufqpfenf;rsm;jzifh igwk@d jynfoljynfom;wdk@tm; +Adwo
d #wk@d u
nif;yef;ESdyfpufaeonfrsm;udk uef@uGufwdkufzsuf=u&rnf? awmfvSefa&;jzifh rmefwufaeaom igwdk@vlxk}uD;udk
t+yD;tjywfvw
G fvyfa&; wdkuyf JGok@d a&S@aqmifomG ;=u&rnf? igwk@d onf Edik fiHa&;tm%mudk odr;f ydu
k fI 'Drdkua&pDopf
vlxktm%mudk xlaxmif&ef rav#mhwef; aemufrqkwfwef; u;yef;&rnf jzpfayonf?
odef;az

Armjynf vH;k 0vGwv


f yfa&;ESihf 'Dru
kd a&pDopf
wnfaqmufa&;od@k a&mufonfw
h ikd fatmif a&S@w;kd Iwd;k I
csDwuf=u&ef tm;ay;=u&rnf

98

"e&Sirf sm;bk@d 46 ckEpS o


f pfu;l txl;vufaqmif
jynfol@tm%m twGJ(1) trSwf (23) (2-3-46)

ESpfOD;ukd txl;}udKqkdcJhaom oydwf?


ynwfoGm;&m "gwfoufygaom pwD;-oHr%doydwf
zl;&mu um;vmaom zl;um;tvkyform; tpnf;tHk;? 47 &uf +rJ+rHcJhaom oydwf
oydwfarSmuf&uftwGuf tcukd &cJhaom oydwf
a&;ol ocifAwif-Armjynftvkyform;or*~
a&S;ujzpftif46 ckEpS f-ESpfOD;ukd oydwjf zifh }udKcJ=h uaom pwD; zl;um;ESifh [kH[if;opfpufrsm;rSm a&S;u
pnf;H;k r_ r&SdchaJ y? tvkyform;or*~[lI =um;r#r=um;bl;=u? ukd,t
fh cGiht
f a&; uk,
d fawmif;&rSef; - qkd&rSef;
rodcJh=uay? 1300 jynfh oydwfta&; ay:pOfuvnf; zgodzgom cyfat;at;aecJh=uolrsm;jzpfonf?
oydwfrarSmufvkdpnf;H;k r_/ pkaygif;awmif;qdrk _udk em;rvnfonfhtavsmuf oydwaf rSmuf&ef rvkv
d m;cJ=h u? txl;ojzifh ppfab;
ppf'g%f tjyefjyef cHvkduf&olrsm;/ tkd;rJhtdrfrJh tajctaerJholrsm;jzpfojzifh oydwfoHukd em;rcHvkd=uay? odk@aomfppftkycf sKyfa&;vufxufu 1d-10yJus &aeaom tvkyform;rsm;ukd wae@ 1dusxd avsmhcsvkdufjcif;/ avmufvnf;
ravmuf/ vlpm;&efvnf; roifah om&dumQ rsm;ESihf tqkyd g 1d ESihf vkycf siv
f yk /f rvkycf six
f u
G o
f mG ;ponfh jyif;jykid ;f pkid ;f vSonfh
"e&Sif. armufrmoHwkd@rSm oydwb
f ufokd@ tmHn
k wfajymif;apawmhonf?
tvkyfvyk f&if; iwfaejcif;
tvkyf&iS fwd@k vwfvwfavmavm jyKvkdufykrH Sm tcavsmrh avsmh/ avmuf-ravmuf jy\emr[kwfawmhbJ
tvkyfvyk &f if; tiwfcHrmS vm;/ tvkyrf vkyb
f J tiwfcrH Smvm;qko
d nfjh y\em ay:ayguv
f mawmhonf? tvkyfvyk &f if;
iwfv#if v_y&f Sm;&onft
h wGuf ykdIrGwo
f dyfvmayrnf? tvkyfrvkyfbJ iwfv#if acGacGuav; tdyfae&ojzifh oufom
ao;onf[laom t}uHrSm olwkd@OD;aESmufxJok@d tvkdvdk a&mufvmawmhonf?
99

_ynfolhtm%m
umu0v,
d -jymusarmifESH-

"e&Siw
f dk t
h wGi;f ^m%f
oabmqk;d ukd tvkyo
f rm;rsm;
&uf&ufa&ma&m
zGichf sa0befaomae h

tifzuftrk;d =uLk;d wkdix


f l aeyl}uJ}uJ 0ufou
dk w
f J
wGif tk;d wvH;k zsmr&Sd blru
d rvm ajrarG@,mwGif jcLcsmawmf
rlvSaom umu0vd, -jymusarmifESH? xrif;&ufcsefa&&ufrSefESifh uifusefrGJaw zGwfbkd;at? csKyfkd;w&m zm&mu AvAspf - arSmifusatmif npfaywJh-yqpftrd f?
ponfh OD;ykn. rGo
J kyaf zmfpmcsdK;rsm;rSm pmawG@omjzpfI
opfpuf tvkyo
f rm;rsm;tbk@d rl-igawG@ jzpfacsawmhonf?
okd@nif;yef;HkESifh rwif;wdrfEkdifao;aom "e&Sifrsm;um;
ZEM0g&Dv 1 &ufae@u tcxyfI av#mv
h kduaf yao;.? tvkyform;rsm;um; vnfpif;I cHrnfavm? ppfbuf+ydKifrnf
avm - wavmavmukd a&G;cs,f&awmhrnf?
wm;r&awmh+yDAkv
d fwaxmif "eDawmrS oydwjf rnf[D;oHukd =um;v#if=um;jcif; Armjynftvkyform;or*~ tr_aqmiftcsdK@
pwD;opfpufod@k oGm;I oydwftvsifpvkd rarSmuf&ef oGm;a&mufwm;jrpf=u.? okd@aomf "e&Siw
f kd@ 'g%u
f m; jyif;xef
vGef;I oD;rcHEidk af wmh+yD jzpf&um; ZEM0g&v
D 2 &ufae@wiG f ukvm;tvkyo
f rm;rsm;/ 4 &ufae@wiG f jrefrmtvkyo
f rm;rsm;
toD;oD; oydwaf rSmufxGufcJh=u.?
rD;ckd;wdwfr#?
tvkad wmf&d pma&;tcsdK@rv
S I
JG uset
f vkyo
f rm; ukvm;a&m Armyg tvkyfrqif;awmhojzifh ,cifu opfcJo
G /H
pma&;}uD;oH/ uyfyg;oH/ "e&Sifo/H E_wfcrf;yJjh cif; rD;r_wo
f H/ eifoH-[,foHwnHnHjzpfaeaom pufk}H uD;rSm toufuif;rJh
aeawmhonf? tvkyf&Sifrsm;um; tr_rxm;ao;/ tdajENrysuf cyfat;at;yif +yHK;Ekdif&$iEf kdif=uao;.?
ZEM0g&v
D 5 &ufae@wiG f pufrv
_ ufr_EiS hf tvkyo
f rm;0ef}uD; H;k crf;od@k tvkyform;uk,
d pf m;vnfwpk a&mufae
=uonf? olw@kd . rwefwq epfemr_awGukd wkid f=um;=uonfwwfEikd for# }udK;pm;vkyyf ghr,f? 'Dvkduarmufur
rjzpfap&ygb;l [laom uwdrv
S GJI bmrSr&cJah y? 0ef}uD;ESifhawG@+yD; 23 &ufae@ajrmufrS aphpyfa&;cHzk GJ@rnfhta=umif;
ta=umif;=um;awmhonf?
opfpDru
H de;f bkwftzGJ@?
ZEM0g&Dv 11 &ufae@wGif A[kd&for*~u,
kd fpm;vS,rf sm;ESifhtwl oydwfarSmuftvkyo
f rm;rsm; opfprD Hued f; bkwf
tzG@J 0iftcsKd @EiS hf oGm;a&mufawG@q=kH uavonf? xdt
k zG@J rmS tpk;d &Xmewckjzpfvsuf opfEiS yhf wfoufaom vkyif ef;t&yf&yf
ukd OD;pD;OD;ckid f vuf0g;}uD;tkyf vkyfukdifaomtzGJ@ jzpf.? Armjynf jyefvnfxlaxmifa&;r[kwb
f J ArmjynfwGif "e&Sif
t&if;&Sifpepf jyefvnfxlaxmifa&;vkyif ef;wGif ta&;ygaomtcef;u 0ifa&mufaqmif&Gufae&aom Zmwfvdu
k fausmf
}uD; jzpf.? pwD;/ wD-bD-wD-pD/ zl;um;/ ruU&u
D mpaom opfukr`%Drv
S rl sm; pkaygif;zGJ@pnf;xm;aom e,fcs@J tpd;k &}udKuf/
"e&Sif}udKuf/ Armvlxk rsufjzLqkdufaprnfh tzGJ@yif jzpfawmhhonf?
100

_ynfolhtm%m
xkt
d zG@J 0ifrsm;ESifh pum;ajym&av "e&Sifwkd@. tuef@towfr&Sad om avmbaZmukd od&avjzpfonf? 41
ckESpfuxuf ukefaps; (8) q wufaeaom 45-46 ckEpS fwGif 41 ckEpS fxuf wqcGJausmfausmf tcjzifh avmufiEkdifonf?
(0g) avmufatmif pm;oH;k &rnf[laom wGufudef;rsdK;ukv
d nf; wtHhw=o =um;odcJh&avonf? pwD;tvkyform; 750
- . tcukd av#mhcsjcif;jzifh ArmhvlO;D a& 17 oef;wk@d pm;oHk;aeaom ukeaf ps;E_H;ukd avsmhaprnf[laom qifvHk;jzifh
acsyaom qifacsrsm;ukdvnf; =um;odcJh&ayonf? pwD;tvkyform; 700 ausmf oydwfarSmufonfhtwkdif; olwkd@rSm
bmrS txdtcku
d f r&Sd[al om *k%muif;rJhaom rmeoHukd =um;cJh&ayonf? olwkd@a&mif;aomqefrSm vlrsm;tbkd@
pm;bkd@ tawmf[laompum;ukd usD;vkdtkI
H yGuf=uonf? rcHr&yfEkdifjzpf=uonf? pifppfum; vla0;I -acG;au;Ir#
rpm;a=umif; zl;um; tvkyform;rsm; oufaocH+yD; jzpfonf? xdktzGJ@0ifrsm;jzifh aphpyfIum; atmifjrifrnfr[kwf[k
,wdjywf odc&hJ onf?
olw kd@vSHcsuf
opfprD u
H ed ;f bkwt
f zG@J . vScH suu
f m; pwD;tvkyo
f rm;wk@d uo
dk m r[kw/f zl;um;/ [H[
k if; tvkyo
f rm;wk@d ukv
d nf;
pl;cJah v+yD? pwD;tay: pl;0ifaomvScH suu
f dk E_wfv#if (pwD;vca[mif; jyefay;v#i)f wkd@oufomrnf[k ESpo
f drhf apcJo
h jzifh
zl;um;tvkyo
f rm;rsm;rSm ae@&ufawG ukev
f eG af tmif apmifph idk ;f cJ=h uonf? apmif&h if; rdrw
d @dk epfemcsurf sm;ukd yaysmufatmif
rvkyfEikd fv#if pwD;enf;wl oydwv
f ufeuf pGu
J kdif&awmhrnfta=umif; 2 }udrfwkdifwikd f owday;cJhavonf? okd@aomf
tvky&f iS u
f m; t+yHK;rysuf wnf+rJwnfae=uao;.? aphpyfrv
_ uQ%m t&Si;f ray:vmbJ? pwD;oydwrf mS 27 - &ufwmr#
anmif;cJhav+yD? &ufanmif;v#if tvkyform; pnf;Hk;r_tiftm; qkwf,kwf+yD;-!wfvmrnf[k ,lq xm;aom
tvkyf&Sifum; rSm;avpG? pwD;um; ynwfoGm;&m "gwfoufygcJhav+yD? pwD;oHr%dvdkrmaom pwD;oydwfum;
uGo
J HtufoHray: yuwda'gifa'gifjrnfaeao;.?
zl;um;
xkdtcsdefwGif "e&Sif
apwemukd tm;ukd;I r&rSef;
oda om zl; um;ESifh [Hk[if;
tvky form;rsm;rSm oydwf
vufeuf pGu
J dik jf yefawmhonf?
ZEM0g&Dv 27 &ufae@um;
zl ; um;puf 0if; twGi f; wG if
"e&Siw
f @dk twGi;f ^m%f oabm
qk d ; uk d tvk y f orm;rsm;
&uf&ufa&ma&m zGifhcsa0bef
aomae@vnf; jzpf.? zl;&mrS
um;vsuf ig;ig;pGifhpGifh um;
um;}uD;yGirhf nfh zl;um; tvkyf
orm; pnf; Hk; a&;yEMufwkdif
101

_ynfolhtm%m
wnf+rJcdik fcef@aomae@vnf; jzpf.?
'kw d, ppf r sufE Sm
Tum;'kwd, ppfrsuEf SmzGifhjcif; jzpfawmhonf? xkdppfrsufESmzGi+fh yD; aemufwae@wGif tvkyf&Sib
f ufrS aphpyf
urf;vSrf;csufa&mufvmawmhonf? "e&Siw
f kd@ pka0;&m-vnf;avsmif;&m rSDct
kd m;xm;&mjzpfaom tpkd;&rSm raeom
awmhojzifh aphpyfa&;cHkwck zGJ@pnf;avawmhonf?
okd@aphpyfa&;tzGJ@ - zGJ@pnf;aeqJwGifyif tpkd;& jynfol@qufqHa&;XmerS tvkyf&Sifrsm;udk pD;vGwf0g;vGwf
yif;vsuf tvkyf&SifavoH&mckdifE_ef;jynfhygaom ausnmpmwrf;wapmif xkwfa0avonf? xkdausnmpmwrf;.
azmufjyefyHk uarmufurEkdifyHkrsm;udk jynfol@tm%m trSwf (20) wGif/ ae@pOfowif;pmrsm;wGif yg+yD;jzpfI
az:jyjcif; rjyKawmhay?
aphpyf+yD?
ZEM0g&Dv 30 &ufae@upI aphpyfa&;tzGJ@xkdifav+yD? eD;uyfI aphrSpyfI&aom aphpyfa&;udpPrSm yr
tpnf;ta0; 1 ck 2 ckwiG f aphpyfI&yHrk ay:? tvkyf&Sifrsm; wif;rmvSayonf? Oyrm-41 ckESpfEe_ f;xuf 8 qr# ukefaps;
wufaeonfukd ayv,sjyKI olwk@d ay;aomE_ef;rSm 41 ckEpS f E_ef;xuf 1 qcGaJ usmaf usmf &Sad =umif;jzifhom wbufowf
ajymaeawmhonf? tvkyform;bufuvnf; wif;rmawmhonf? okd@ESifh tay;t,loabmjzifh aphpyf=u&m vkyfcrsm;
wk;d ay;a&;/ &dumQ ay;a&;wkd@wiG f t=urf;rsOf;oabmwl=uawmhonf?
oydw&f uftwGufay;a&;
aemufqk;H wGif oydwfarSmuf&ufrsm;twGuf tcay;a&;wGif rwifrusjzpfawmhonf? oydwfrSm w&m;aom
oydwjf zpfa=umif;/ awmif;qkcd surf sm;ukd aemufq;kH vku
d af vsmjcif;jzifh tvky&f iS rf sm;tpu wif;rmr_a=umifo
h m jzpf&a=umif;
(tvky&f Sib
f ufu csdK@,Gi;f Ijzpfa=umif;) ok@d twGuf xkd&ufrsm;twGuf tcay;oifah =umif; tvkyform;ukd,pf m;vnf
rsm;u awmif;qkdavonf? tvkyf&Sifu,
kd fpm;vnfrsm;url tvkyfrvkyfaom &ufrsm;jzpfI ray;xku
d fa=umif; qifajc
vJonf? oydwb
f ,fo@l a=umifh ay:ovJ? tvkyf&Sifa=umifh jzpfay:&onf? tvkyform;rsm; oydwfarSmufvdI
k r[kwf/
rarSmuf arSmufatmif tvky&f Siu
f vkyfojzifh tvkyfvky&f jcif; jzpfonf? xk@d a=umifx
h &kd ufrsm;twGuf tvkyo
f rm;rsm;
repfemap&? tctjynfh&&rnf[k tvkyform;bufu ta=umif;jyavonf? tvkyf&Sifrsm;u xkdtcrsdK;ay;v#if
aemufaemif oydwaf rSmufjcif;rsm;ukd tm;ay;ovkd jzpfrnfqd+k yD; uef@uu
G =f uawmhonf? tvky&f Sirf sm;tbk@d Tr#aiGrmS
bmr#ta&;r}uD;/ oydwfarSmuf&uftwGuf tcay;&onf[k tpOftvmjzpfoGm;rnfukd pkd;&drfonf? olwkd@*k%fukd
xdcu
dk rf nf pk;d &dro
f nf? ta=umifu
h s}uD;pGmESihf wm;qD;umuG,=f uawmhonf? tvkyo
f rm;rsm;tm; ay;or#,l au|;or#
pm;ap+yD; ckdif;or# vkyf=ujcif;jzifh tqDtom;wkd;vsuf&Sdaom aoG;pkwf"e&Sif}uD;rsm;rSm ukd,fhbufxdrnfh tcsufrsm;
usv#ifrl jymjymovJ rsufpyd sufrsufESmysuf umuG,f=uavonf?
ok@d ESifh awmif;olu 100? ay;olu oknjzifh xkad phpyfa&;rSm ratmifjrifbJ &uftawmfanmif;awmhonf?
()pufxJ () xGuo
f nfEiS fhw+ydKif () xGuf+yD; () t&Sed fowfxm; () tvkyform;tiftm;
() orm;rsm;um; eurRwd?
102

_ynfolhtm%m
TtwGi;f wGif tvkyo
f rm;rsm;tbk@d tvkyf
&Six
f uf a=umufp&maumif;aom owW0gwrsKd ;. ab;&ef
vnf; &Sad yao;.? wk@d um; tvkyo
f rm;bufvnf;
ygEkdi/f tvkyf&iS fbufvnf; ygEdik f.? ikpd m;&Dpm; rsuEf Sm
ESpb
f uf xm;wwf.? txufrus atmufrus atmuf
uvdtm pma&;twef;tpm;jzpf.? tvkyo
f rm;tusKd ;
vko
d a,mif toGiaf qmifvsuf "e&Sio
f v
l #Kd vyk .
f ? yOPrH
wyfom;tjzpf tr_awmfxrf;.? taqGcifyeG f;a,mif
aqmifaom &efoljzpfI &efolxufyifa=umufp&m
aumif;ao;.?

tvkyo
f rm;rsm;
oydwaf rSmufvI
dk r[kw/f
rarSmuf arSmufatmif
tvky&f iS u
f vkyo
f jzifh
tvkyv
f yk &f jcif; jzpfonf

wk@d url yr t&Si.


f usKd ;EGH adk ovSpmG aom aus;awmfrsKd ;u|eaf wmfrsKd ;tjzpfjzifh oydwrf arSmufvadk =umif;
jyif;y,f.? aemiftvkyform;tiftm; }uD;rm;ojzifh a&ma,mifum oydwfarSmuf.? oydwfarSmufpOfyif tvky&f Six
f H
c,vsuf u|efawmfwdk@awmh oydwfrarSmufvkdyg tvkyform;awG oydwfwm;rSm a=umufvkd@yg[k wbufvSnfh
ajymxm;wwf.? ay;or#ESifh auseyfvsuf tvkyform;xuf t*Fvdyfpm ykdwwfonfponfh wu,fht&nftcsif;
r[kwo
f nfw@dk jzifh tvkyo
f rm;xuf twef;jrifo
h nf[k exifaoG;a&mufcg bmrS r,fr,f&& vkyw
f wforl sm; r[kwaf y?
pufxw
J iG f () ab;&efudk () yif+zdKciG ;f cJ&h ayonf? TvlrsKd ;ukd tvkyo
f rm;rsm; }u;D pGmaom owdjzifh a&Smif&mS ;&ef
vkdtyfayonf?
ok@d EiS t
hf vky&f iS u
f ni;f / tvkyo
f rm;u wif;ae ojzifh aphpyfa&; atmifjrif&ef vrf;paysmufaeawmhonf?
cs,,
f mrifum; raeomawmh oydwaf rSmuf&uftwGi;f tcxuf0ufay;&ef t}uHay;onf? xkt
d }uHudk tvkyf orm;
uk,
d pf m;vnfrsm;u vufc&H ef oabmwl=u avonf?
*sD ; rsm;wk e f ; yif ?
od@k yifjzpfap tvkyf&iS frsm;url wk@d ESihf tusdK;pyf&m tjcm;tzG@J rsm;ukd wkdiyf if&OD;rnfjzpfI wxkdifwnf;
rajzEkid fa=umif;jzifh ajymqkdavonf? aemuf 3 &uf=umrS =um;uatmifoG,frsm;rSwqifh 50 &mckdifEe_ f;xuf avsmh
r&a=umif; odawmhrS cs,,
f mrift}uHudk vufcrH nf[k uwd&cJah vonf? aemufq;kH azaz:0g&v
D 19 &ufae@usrS ESpOf ;D
ESpb
f uf ausat;vsuf t+yD;tjywf vufrSwaf &;xkd;jzpfchaJ vonf?
oydw fv Se f+ yD?
azaz:0g&v
D 16 &ufae@wiG f aphpyfa&;tzG@J cs,,
f mrifxrH S tvky&f iS rf sm; 50 &mckid Ef e_ ;f ay;&ef oabmwl a=umif;?
xko
d abmwlnDcsufudk 19 &ufae@wGif vufrSwfxkd;rnfjzpfa=umif;ESifh 18 &ufae@wGif tvkyq
f if;apvkda=umif; jzifh
pmwapmif&&S&d m/ cs,f,mrif. apwemaumif;ukd todtrSwfjyKaomtm;jzifh tvkyform;rsm; 18 -&ufae@upI
oydwv
f eS v
f u
dk =f uawmhonf?

103

_ynfolhtm%m
bmha =umifh o ydw fa tmifj rifo vJ?
opfpufoydwf atmifjrifr_. t"dutcsufrSm oydwfarSmuftvkyform;rsm; pnf;Hk;a&;tiftm;jzpfonf?
taxmuftyHhEiS fh acgi;f aqmifr_rmS tiftm;}uD;rm;aom taxmuftyHhrsm;jzpfayonf? tvkyform; 750 wkd@ukd 45
&ufwidk w
f idk f 500 ausmw
f @dk ukd 23 &ufwidk w
f idk f au|;arG;axmufychH ahJ om +rKd @o+l rKd @om; o'Ng&iS rf sm;. aus;Zl;um; }uD;rm;aypG?
opfpufoydwfum; w&m;aom oydwfjzpfonf? tvkyf&iS fwd@k rw&m;zdpD;onfudk ckcHumuG,fjcif; jzpfonf?
Toydwf atmifjrifatmif wwfprG ;f or#un
l rD nf ponfw@dkum; z-q-y-v tzG@J csKyf 'voabFmusi;f tvkyo
f rm;or*~/
Armjynf rD;&xm;tvkyform;or*~rsm;. pdwf"gwftm;jzifh ulnD=ujcif; jzpfayonf?
vltm;/ aiGtm;/ &duQmypPnf;tm;jzifh ulnD=uaom toif;tzG@J rsm;um; rsm;vSaypG? &efukef+rdK@vHk;qkdif&m
armfawmf,Ofor*~/ odrjf zLvlxkaumfrwD/ tvHke,fvlxkaumfrwD/ =unfhjrifwkdif uEMm;aps;or*~/ ukefpdr;f yGJpm;or*~/
vrf;r awmfoHaps;or*~/ tvHkaps;or*~/ vrRawmfuEMm;aps;or*~/ vrRawmftrsdK;orD;tzGJ@/ ykZGefawmifaps;or*~/
ykZeG af wmif t&yfot
l &yfom;rsm;/ tvH&k yf qk&d ,
S v
f pfygw/D &efuek +f rdK@v;Hk qkid &f m qku
d u
f m;or*~/ wmarGe,fol e,fom;
rsm;/ r*kv
d rf; ukvm;Armukeo
f nf}uD;rsm;/ &efuek &f dS armfawmf,Ofor*~ toD;oD;/ odr}f uD;aps;'Do
kH r*~/ &yfuu
G t
f oD;oD;&Sd
uGefjrLepfygwDrsm;ponfwkd@rSm oydwv
f kyfief;ukd tm;opfavmif;cJh=uayonf?
txl;jcm;qHk;aom atmifjrifcsuf?
oydwfarSmuf&ufrsm;twGuf tcay;jcif;rSm rlvpnf;urf;ESifh qef@usiaf =umif;/ ,if;okd@ay;jcif;jzifh tvkyf
orm;rsm;rSm aemiftcg epfemcsuf &Sdonfjzpfap r&Sdonfjzpfap () ajrmufjyKonfESifhwla=umif; ponfjzifh
aphpyfa&;tzGJ@ tpD&ifcHpmwGif () a&;om;xm;avonf? () &Sif () tvkyform;tbk@d tvkyfvyk fc
()
,ckopfpuf () +Adwdo#wdk@ Armjynfukd jyefvnfodrf;ykduf+yD;onfh tcsdefupI yryGJOD;xGuf aps;OD;azguv
f kduaf om oydwt
f jzpf xl;jcm;.? 47 &ufwkdiw
f kdif =umaevsuf oydwftiftm;rysub
f J vkdvm;csufrsm;
a=ueyfatmif&ojzifh omIxl;jcm;.? Armjynfoydwf&mZ0ifwiG f wcgrS r&bl;aom oydwfarSmuf&ufrsm;twGuf
tcxuf0uf&ojzifh txl;jcm;qHk;jzpf.?
okd@aomf ,ae@qifjref;vkduf&aom atmifyef;um; wu,fatmifyef;r[kwfao;/ ,ae@qifE$Jvkdu&f aom
wku
d fyJu
G m; wu,fhwkdufyGJr[kwaf o;? &maygif;rsm;pGm usef&aSd o;aom wkdufyGJrsm;teuf wckaom wkduyf GJr#omjzpfI
&maygif;rsm;pGm qifjref;qGwcf sL&rnfh atmifyef;teuf wyef;omjzpfayonf? Tonfukd &Jabmftvkyform;rsm; rarh
apvkd? rrSdwfroHk rr_aH omrsufpjd zifh "e&Sifrsm; y&d,m,fukd =unhw
f wf-odwwf-wm;qD;wwf=u&OD;ayrnf?
,ae@atmifyef;qGwfcl;vkdufaom opfpuftvkyform;rsm;. wkd;&aom tcyifv#if vlpOfrSDrSD vlpOfr#r#
aexkdifEkdifaom tcr[kwfao;/ ,ae@olwkd@cHpm;ae&aom tcGifhta&;rsm;um; rl;wif;yJwif; tcGifhta&;rsm;om
jzpfao;onf? a&S@tbkd@wGif qufvufv;Hk yrf; () jzpfa=umif; }uD;pGmaom owd () =u&ayrnf?

104

ArmjynfuGefjrLepfygwDrS
ocifp;kd wk@d vlpk xGuf=ujcif;
jynfol@tm%m twGJ (1) trSwf (23) (2 - 3 - 46) xkwfrS

rmhufpf-vDeifwkd@. 0g'twkdif; avhvmusifhoHk;


xkd@a=umifh A[kd&faumfrwDukd azaz:0g&Dv 20
=uaom uGefjrLepfygwDwkdi;f onf tjcm;aomygwDEiS fh 0g' &ufae@ eHeuf 8 em&DrSpI usi;f yvdrhrf nf? b,fenf;ESirhf qkd
rsm;ukd a0zefwkdufckdufonfomru rdrdwkd@ygwDwGif;wGif wufa&mufEikd fatmif }udK;pm;apvkdonf?
vnf; rmhufp-f vDeifwdk@. =o0g'ESifh c|if;acsmw
f drf;yg;jcif; &Sd
rSwfcsuf? ? &Jabmfpkd;u a&S@aqmif a0bef
r&Sdukd a0zefjcif; jyK&onfrSm ygwD. tajccHvkyif ef;w&yf
aqG;aEG;vdrfrh nf?
jzpfayonf?
c&D;toGm;tvm cufcJr_a=umifh A[kdaumfrwD
xkd@a=umifh ArmjynfuGefjrLepfygwD taxGaxG
twGif;a&;rSL; &Jabmfodef;azu A[kd&faumfrwDvl}uD; tpnf;ta0;ukd azaz:0g&Dv 20 &ufae@wGif rpjzpfbJ
rsm;ESifh A[kdaumfrwD pnf;Hk;a&;rSL;rsm;xHokd@ atmufyg azaz:0g&Dv 22 &ufae@rS pwifusif;yjzpfavonf? A[kd&f
aumfrwDv}l uD;rsm;ESihf pnf;H;k a&;rSL;rsm; 31 a,muf teuf
bdwfpmukd (26-1-46) ae@pjGJ zifh ay;ykd@cJhavonf?
ocifA[def;/ rcif=unf=unfESifh rapmcspfwkd@rSm rusef;rrm
&Jabmfw@kd jzpfae=uojzif
h / ukad usm&f if (oHw)JG rSm c&D;vGeaf eojzifh
rwufa&mufEdik f=uay?
(1) 45-ck Zlvkdifvu usif; ycJha om ygwD.
'kwd,uGef*&ufrSpI ,ae@wikd fygwDu xm;cJah om 0g'ESifh
tpnf;ta0;wGif tpOftvmtm;jzifh A[kd&f
vkyfcJhaom vkyfief;pOfrsm;ukd jyefvSefqifjcifoHk;oyf&ef aumfrwD vl}uD; 14 OD;om rJqENay;ykid cf iG hf &SI
d pnf;H;k a&;rSL;
tajcok@d qku
d af &mufaeonf? tjyeftvSeaf 0zefI ocF%;f pm 17 OD;rSm rJqEN ay;ykid cf iG hf r&Sad cs? ocifpd;k u A[k&d af umfrwD
rsm;,l&ef vkdtyf+yD?
vl}uD; (C.C.M) ESifh pnf;H;k a&;rSL; (C.C.O) rsm; a&G;cs,f
(2) rSeu
f efaom0g'ukd wduspmG qH;k jzwfI vkyif ef; xm;r_ESifh ywfoufI rauseyfaom vltcsdK@&Sdonf? xkd@
a=umifh vl}uD; 14 OD;ESihf pnf;H;k a&;rSL; 17 OD;pvH;k rJqENay;cGihf
pOfopfrsm;ukd a&;qGJ&efvdak yvdrfhrnf?
jyKxu
dk o
f nf[k awmif;qkad vonf? aygvpfjALku
d ygww
D iG ;f
d m;ojzifh ocifpkd;. awmif;qkdcsuu
f kd
(3) vkyif ef;pOfopfrsm;t& &Jabmfrsm;ukd wm0efcJG - *kd%;f uGJr_ukd rvkv
vufcH&ef A[kd&faumfrwDtm; t}uHay;avonf? A[k&d f
a0r_topf jyKjyif&ayvdrfhrnf?
105

_ynfolhtm%m
aumfrwDuvnf; vkduaf vsmjcif;jyKay&m wufa&muf=u
aom aumfrwDvl}uD;ESihf pnf;Hk;a&;rSL; 27 a,mufonf
tm%mykid fjzpfvmavonf? aygvpfjALkd ESifh ocifpkd;onf
xkd 27 OD;. rsm;&mqH;k jzwfcsufukd vkdufem&ef jzpfIvm
ayonf?

A[kd&faumfrwDrSyif xGufay;&rnf[k awmif;qkdonf? ukd


ode;f azESihf ocifoef;xGe;f wk@d onf trsm;u awmif;qdv
k #if
xGufay;ygrnf[k ajymcJhonf? ukdodef;az. taxGaxG
twGif;a&;rSL;tjzpfrS E_wfxGufcsuf/ ocifoef;xGef;.
aygvpfjALkrd S E_wfxGufcsufwkd@ukd A[kdaumfrwDu vufcH
+yD;aemuf A[kd&faumfrwDtzG@J 0if (yJc;l ) ocifZifu trsm;
tpnf;ta0;onf azaz:0g&Dv 22 &ufae@rS pku,
dk pf m; atmufygw@dk tm; A[k&d af umfrwD0iftjzpf t}uH
rwfv 7 &ufae@ow
kd kdif wae@ 8 em&D=umatmif xkdicf Jh ay;cJhavonf?
=uonf? tpnf;ta0;wGif ocifpkd;u ygwD. vkyfief;pOf
wdk@ukd tjyif;txefa0zefjyavonf? ygwDu =uL;vGefcJh
(1) ocifp;dk (2) ocifwifjr (3) uko
d ufwif (a&eH
aom trSm;rsm;ukd abmfxkwfjyHrk u tb,fa=umifh b,f ajr) (4) ocifA[def; (5) ocifoef;+rdKif (6) ocifoef;az
vkd () jzifv
h nf; ykid ;f jcm;&Si;f vif;ayonf? uko
d ed ;f azESihf (awmifil) (7) ocifAodef;wif (xm;0,f) (8) ukda;
ocifoef;xGef; tygt0ifjzpfaom A[kdaumfrwDwckvHk; (rEav;) (9) ukdodef;wef (10) ukdveG f; (zsmyHk) (11) ocif
onf rSm;cJhaomtrSm;rsm;ukd 0efcH=uHkru ocifpkd;u wif oef;xGe;f (12) ukdode;f az (13) ukdwifxGe;f wkd@jzpfonf?
oGi;f aom 0g'opf vkyfief;pOfopfESifh pnf;rsO;f opfrsm;ukd
trsm;pk ukd,fpm;vS,frsm;ESifh ocifpdk; aphpyf&m
vnf; vuQHtwnfjyK=uayonf? xkdvrf;pOftopftwkid ;f
c&D;qufvufcsDwuf=u&efvnf; oH"dmefjyK=uavonf? atmufygtwkdif; A[kd&faumfrwDESifh aygvpfjALkdukd a&G;
aumuf&ef yrOD;pGm ocifpkd;u oabmwlonf?
ok@d aomf ocifp;kd ESifh trsm;pk oabmuGv
J GJcsuf
A[kd&faumfrwD?
wck &Scd Jhonf? ocifpd;k u ygw.
D trSm;rsm;twGuf ocif
oef;xGef;ESifh ukdodef;azwkd@onf t}uD;qH;k tjypf &Sdonf?
(1) ocifpkd; (2) ocifwifjr (3) rapmjr (4)
wkd@onf jyifyghrnf *wday;Hkjzifh jyifvrd fhrnf[k r,lq ukx
d Ge;f pdef (5) ukx
d Ge;f oef; (6) ukx
d eG ;f &if (7) ocifoef;az
a=umif;jzifh pGwfpGJavonf? trsm;pku xkdpGwfpGJcsufukd (8) ocifAodef;wif (9) ocifwifxGef; (10) ukda; (11)
vufrcH? trSm;rsm;twGuf tm;vHk;yif tjypf&Sdonf? ukdvGe;f (12) ocifA[def; (13) ukdoed ;f wef (14) uko
d def;az
uko
d de;f azESifh ocifoef; xGef;wkd@onf rodrom pdwfrygbJ (15) ocifoef;xGef;?
rSm;onf? wkd@. jyifrnfqkdaom *wdukd vuQH&rnf? jyif
aygvpfjALkd
vnf; jyifEikd o
f lrsm;jzpfonf? ukdode;f az-ocifoef;xGe;f wk@d
uJo
h kd@yif ocifpd;k wGifvnf; tjypf&Sdonf? wm0ef&Sdonf[k
(1) ocif p k d ; - taxG a xG t wG i f ; a&;rS L ; (2)
A[kad umfrwDu ,H=k unf=uayonf? ocifp;dk u ol@rmS vnf;
uko
d de;f az (ygwyD HkEdyS fwkduf *sme,f ponf) (3)
tjypf&aSd =umif; 0efcHonf? okd@&mwGif ocifp;kd u ukdoed ;f az
ocifoef;xGef;
ESihf ocifoef;xGe;f ukd acgi;f aqmiftjzpfrS cs&rnf[k awmif;
qko
d nf? trsm;pku oabmrwlacs?
aemufwae@wGif
ok@d aomf uko
d ed ;f azESihf ocifoef;xGe;f wk@d onf tjypf
A[dk& fa umfrwDpm&if; ukd rlvtwkdif; xm;+yD;
ukd,laomtm;jzifh taxGaxGtwGif;a&;rSL; tjzpfrS/ aygvpfjALkt
d wGuf aygvpfjALkdrS E_wfxGufpmukd A[kd&af umfrwDo@kd wif=u
(1)ocifp;dk -taxGaxG twGi;f a&;rSL; (2) ocifwifjr
avonf? ocifp;dk url uko
d ed ;f azESihf ocifoef;xGe;f wk@d onf
106

_ynfolhtm%m
(ygwDyHkESdyfwkduf *sme,fponf) (3) ocifoef;az (ocif
vma&mufaom A[kdaumfrwDvl}uD;ESifh A[kd
oef;azu vufrcH) wk@d udk xm;&ef ocifp;dk u awmif;qkv
d m aumfrwDpnf;Hk;a&;rSL;aygif; 27 OD; (ocifA[def;tyg 28
jyefonf?
OD;) teuf atmufygwkd@onf ArmjynfuGefjrLepfygwDukd
qufvufacgif;aqmifoGm;vdrfhrnf jzpfayonf?
trsm;pku ocifp;dk .pm&if;ukd vufrcHbJ atmufyg
pm&if;ukd wifoGi;f avonf?
(1) uko
d ed ;f az (2) ocifoef;xGe;f (3) ocifA[de;f
(4) ocifAodef;wif -xm;0,f (5) ocifoef;az -awmifil
A[kd&af umfrwD
(6) ukad ;-rEav; (7) udak tmifol (oHr%d ukad rmifarmif)
d _di-f ppfukdi;f (9) ukv
d Gef;-zsmyHk(ukdvaS omif;) (10)
(1) ocifpkd; (2) ocifwifjr (3) ukdxGef;pdef (4) (8) ukv
d ke;f armif -zsmyHk (11) ocifwifxGef; -ysOf;rem; (12)
ukdAodef;wif (5) ukda; (6) ukdvGef; (7) ocifoef;+rdKif ukt
(8) ocifwifxGe;f (9) ocifoef;az (10) ukdodef;wef (11) ocifwifa&$ - ausmufqnf (13) ukdxGef;-om,m0wD
(14) ukdodef;wef (15) ocifoef;+rdKif (16) ukdjrifhaqG
uko
d de;f az (12) ocifoef;xGef;
(tvkyo
f rm;or*~) (17) OD;ausm+f idrf; (tvkyo
f rm;or*~)
aygvpfjALkd
(18) ukdarmifarmifped f -vlenf;pk pnf;H;k a&; (19) ocifZif
- yJcl;ESifh (20) ocifjroGif (awmifolv,form;or*~) wkd@
(1) ocifpkd; (ay:vpfjALkd-obmywd) (2) ocif
jzpfayonf?
oef;xGef; (ay:vpfjALkdv}l uD;) (3) uko
d def;az (ay:vpfAsLkd
- twGif;a&;rSL;)
ArmjynfuGefjrLepfygwDrS ocifpkd;wkd@vlpk xGuf
oGm;aomfvnf; e,fcsJ@pepf wkdufzsufa&;/ vlxkpnf;Hk;a&;
A[k&d af umfrwD tpnf;ta0; wufa&mufow
l idk ;f
paom vkyfief;rsm;wGif rnfuJhod@k tvkyfwlvkyo
f ifo
h nf
trsm;qENtwdkif; vku
d ef maqmif&Guf&efjzpfaomfvnf; xkd
a&S@wGif b,fuJhokd@ qufoG,foifhonf ponfwkd@ukd
pm&if;ukd ocifpkd;wkd@vlpku vufrcHbJ (1) ocifpkd; (2)
aqG;aEG;v#uf &Sad o;a=umif;?
ocifwifjr (3) ukdxGe;f oef; (4) ukx
d Ge;f &if (5) ukdxeG f;pdef
(6) rapmjr (7) uko
d ufwif (8) ukx
d eG ;f vSw@dk onf Armjynf
uGefjrLepfygwDrS xGuo
f Gm;=uav+yD?
ygwDrS xGufoGm;aom ocifpkd;/ ocifwifjrESifh
ukdxGef;pdefwkd@ae&mwGif ocifA[def; (ay:vpfjALkd obm
ywd) ukdausmf&ifESifh ocifZifwkd@tm; xyfrHa&G;aumuf
vkdufavonf?

A[kd&af umfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD?

rdrw
d dk yh gwDwiG ;f wGiv
f nf; rmhupf f = vDeifwkd .
h
-o0g'ESihf c|i;f acsmfwrd ;f yg;jcif; &Srd &Su
d dk a0zefjcif;
jyK&onfrSm ygwD. tajccHvyk if ef;w&yf
107

zufqpf*syefqefu
@ sifa&;udk
Armvlxku
toufaoG;jzifha&;cJ+h yD

zufqpf*syefawmfvSefa&;ukd Armvlxku toufaoG;jzifh a&;cJh+yD?

jynf ol@tm%m twGJ 11? twGJ 25? ( 16-3-46 )


1307 ck/ waygif;vqef; 14 &uf paeae@ ? wapmifwusyf?

rwfv 8 &ufae@wiG f ppfuidk f;e,fu awmfveS af &;pcJo


h nf?
armifvdi_ f (A[k&d f aumfrwD pnf;kH;a&;rSL;) a&;onf?
Armjynf awmf v S e f a &; om;aumif; om;jrwfukd pwifarG;zGm;
f m; rwfv 8 &ufae@jzpf
txdr;f trSwf ae@tjzpfjzifh rwfv 27 onfh tcsdeu
&ufae@ukd z- q- y- v tzG@J csKyfu onfukdvnf; odxm;tyfonf?
owfrSwfvkdufav+yD?
txuf A rmjynf w G i f vl
d Af xl;/ Akv
d o
f ed ;f OD;
tvky fo rm;/ v,form; trsm;. yg;pyfzsm;Y Akv
vlwef;pm; tygt0if urBmv
h yk fom; ponfjzifh xif&Sm; ausmf=um;vm
vlxk. 1 eHygwf &efol=uD;vnf;jzpf avmufatmif toufaoonftxd
urBmt
h &if;&Sif e,fcs@J orm;wk@d . aemif pGef@pm;wkdufckdufcJh=u&aom ppfukdif;/
d f wku
d yf rGJ sm;onf wjynf
awmf v nf ; jzpf a om *syef z uf q pf rEWav;w0ku
vldik f;rsm;ukd ArmjynfrS tvkyform;/ vkH;tm; yJhwifxyfap&kHr#ru e,fcsJ@
v,form;/ ausmif;om;vli,f/ trsK;d aumifw@kd uyif xkwaf zmfcsD;=uL;cJh&.?
orD;ygrusef pkaygif;pnf;vkH;xm;aom
ujrif;&mrS rv$Jra&Smifom
vlxk}uD;onf vufeufpu
GJ kdicf g awmf
bJ ydoaEW&SdcJhaomom;ukd tao
vSefykef uefa&;ukd atmifjrifpGm qifE$J
aumifuav; tjzpfESifhom arG;xkwf
cJh.?
vkdaom rdcifuJhokd@ t*Fvdyf e,fcsJ@
Armjynf tESH@tjym; w+yKdif aumifonf ArmjynfwGif wcJeuf
wnf; t}uD;tus,f awmfvSefcJhonfh awmfvSefa&; rjzpfapvkd e,fcsJ@pepf
h m ppfa&;qifvd.
k jynf
rwfv 27 &ufa e@ukd todt rSwf enf;tm;jzifo
jyK&rnf jzpfaomfvnf; xkad wmfveS af &; ol@pepfenf;tm;jzifhom ppfa&;rqif
108

vkd () awmfvSef a&;orm;wkd@buf


rS &Ja bmf wa,muf usqkH ; +yD; v#if
wa,muf'g%f&m&. awmfvSefa&;
bufrS &Jabmfukd,fpm;vnf ESpf
a,mufonf t*Fvdyft&m&Sdrsm;xH
okd@ oGm;I Akdvfodef;OD;tm; v$wf&ef
awmif ; qkd = u. TwG i fr S raeom
awmhonfh tav#muf Akv
d o
f ed ;f OD;tm;
csucf si;f v$waf y;+y;D v#if vufeufc,
J rf;
&duQmrsm;ukdyg axmufyhu
H ln+D yD; quf
vufI *syefrsm;ukd wku
d af y;yg[k awmif;
yefvm=uawmh.?
Akv
d Af xl;onfvnf; tquf
toG,f pdwfcs,kH=unfpGm r&ao;rD
twGif;u t*Fvdyfwyfrsm;ESifh rawG@
atmif a&Smif&if; zufqpf*syefrsm;ukd
cufcJpmG wku
d fc.
Jh t*Fvdyw
f yfrsm;ESifh
awG@v#if Akv
d Af xl;. awmfveS af &; tpD
tpOfonf rkcsysufrnf trSefjzpf.?

_ynfolhtm%m
awmfvSefa&;acgif;aqmifwkd@onf
tb,f a =umif h e,fc sJ@ pepf e nf ; uk d
tvkdr&SdbJ jynfol@pepfenf;ukd tvkd&Sd
=uoenf;
e,fcsJ@pepfenf;onf jynfol
wkd@. tiftm;ukd rav;pm;bJ vuf
eufcJ,rf; tm;ukd; jzifh Akef; awG}uJ
tajrmufawGypf ppfaoewfawG &rf;.
xk@d a=umifh &Gmol&Gmom;awGao tdrf
awG rD;avmif ypPn;f awGqkH; wbuf
&efou
l u
dk m;rxd &efot
l m;um; rysu?f
jynfol@ppfenf;onf jynfolvlxk.
tultnDukd,l vufeufc,
J rf;rsm;ukd
vnf; t&rf; r+zKH;? xkd@a=umifh tdraf wG
wmawG rysufpD; &Gmol&Gmom;awG
rao/ wbuf&efolukdom xdrSefcg
qkwfajy;&.? e,fcsJ@pepfenf;xuf
jynfol @pepf enf;u oma=umif; rSm
t*Fvyd f ppfwyfrsm;onf ppfukdif;+rKd@ukd
2 vwkdiw
f kdif rodrf;ykdufEdik fbJ &yfwef@
ae&mrS Akv
d o
f ed ;f OD;wk@d acgi;f aqmifaom
awmfveS fa&; wyfom;rsm;u &Gw&f w
G f

c|efc|ef 0ifa&mufwdu
k cf u
kd af omtcg 5
&ufESihf +rKd@ukd odrf;yku
d fEikd fjcif;u ouf
aocHayonf? vlxkEiS fhcsDI wkdufjcif;
onf rnfr#yif}uD;aom &efoljzpfap
umrl atmifEdik fjcif;ukd jycJh+yD?

t"rR0g'Dorm;jzpfaom *syefzufqpf
pepfqkd;ukd &GH&mS rke;f wnf;a=umif; rvkd
vm;a=umif;ukd toufESifhvJcg jy=u
av+yD? ArmjynftESH@tjym;wGifvnf;
igwkd@.&Jabmf ajymufusm;rsm; rsKd;cspf
wyfrawmfom;rsm; tvkyform;rsm;/
e,fcsJ@aumifwkd@onf Arm v,form;rsm; vli,ftygt0if zuf
jynfwGif awmfvSefa&;[laom om; qpfqef@usifa&;ukd toufaoG;jzifh
aumif; om;jrwfudk t&Sifuav; arG; a&;cJh=uav+yD?
rxkwfvkdojzifh awmfvSefa&; acgif;
aqmifrsm;. a'goukd b,fvydk if uvd
okd@aomf ,cktcg +Adwdo#
xkd;cg qGcJhaomfvnf; awmfvSefa&; e,fcsJ@pepfonf 4if;.t=uyftwnf;
acgi;f aqmifw@dkonfum; oabmw&m; rsm;rS vGwfajrmHausmfvGef&ef zufqpf
rSef tjrifrSefjzifh vufiif;tcsdefwGif pepfqkd; ukd jyefvnftoufoGif;&ef
rnfoo
l nf igwd@k . t"du&efol jzpf }uHpnftm;xkwfvmonfrSm xif&Sm;
onfqdak om tcsuu
f dk owd rvpfap onfxuf xif&Sm;vm.?
bJ a'goukd csKyfwnf;Ekdicf Jh=uayonf?
&Jabmfw@dk igw@dkonf Akv
d Af xl;/
&Jabmfwkd@
Akdvfodef;OD; wkd@ukd om"uxm;=upkd@
vGwv
f yfa&;twGuf u|wu
f |wf vGwf
Akdvfodef;OD;ESifhwuG &Jabmf vGwf pGef@pm;&ef tqifoifh&d=S upkd@?
11 OD;wkd@onf ppfukdif;ppfajrjyif oajy
yif wku
d yf YJG ke@f &if;=urf;wrf;I rw&m;
e,fcsJ@pepfudk tjrpfyg jzKwf=upkd@?

t*Fvyd pf pfwyfrsm;onf ppfuidk ;f _rKd u


h dk 2 vwkid w
f idk f
rodr;f yku
d Ef idk b
f J &yfwef ah e&mrS Akv
d o
f ed ;f OD;wkd h
acgi;f aqmifaom awmfveS af &;wyfom;rsm;u

109

atmifycJG cH ahJ om
&Jacgifajymuf-um;rsm;
jynfol@tm%m twGJ(1) trSwf (26) (23-3-46)rS?

*syefppfwyf}uD;. toufaoG;a=umukd awmifilu jzwfvdu


k fojzifh upifhuvsm;jzpfoGm;&.
*syef 7059 a,mufaoonf/ 2703 a,muf'%f&m&onf/ oHk@yef; 538 a,muf brf;rdonf?
*syefvufeufaygif; 2500 wkd@ &&Sdvdu
k fonf?
a&;ol-&Jabmfatmifjrifh-jzL;
1945 ckESpf atmufwkdbmv 13 &ufae@xkwf jynfol@tm%m trSwf 3 wGif awmifilpD&ifpk
&Jacgifajymuf=um;rsm;ta=umif; wcgygbl;onf? wESpfjynfhvm+yDjzpfI awmfvSefa&;vkyfief;rsm;ukd
jyefvnfoHk;oyfjcif; jyKxkdufonfhtwkdif; ,ckwzef a&;&jyefonf?
awmifilpD&ifpktwGif; zufqpfawmfvSefa&;. tjrKaw (0g) ydoaE<wnf&mum; uGefjrLepfygwD
jzpfonf? 1943 ck *syefu Armtm; -a&$a&pdrfvGwv
f yfa&;ay;onfhtcsdefwGif awmifile,fY
uGefjrLepfygwD0ifaygif; 10 OD;cef@ &Sdae+yDjzpfonf? 1944 ck {+yDvwGif pD&ifpkygwDuvyfpnf;ukd zGJ@pnf;cJhI(1) wyfom;opfrsm; odrf;oGif;a&;? (2) 0g'jzef@csda&;/ awmfvSefa&;ynm avhvma&;ESifh (3) vufeuf
pkaqmif;a&;rsm;ukd aqmif&u
G cf =hJ uavonf? *syefa&mufp (bD-tkid -f at) acwfuwnf;u *syefudk jyefcs&ef vufeufrsm;ukd
xdrfcsefxm;cJh=ujcif;um;-tusdK;xl;pG?
1944 ck/ =o*kwfvwGif ocifA[def;a&mufvmonf? ola&mufvmaomtcgwiG fum; vkyfief;rsm; wkd;wuf
vmonf? ol@tultnD &onfuvnf;wa=umif; &SEd iS +hf y;D &Jabmfrsm; tvkyw
f ;dk vky=f uIvnf;wa=umif;/ xkt
d a=umif;
ESpaf =umif;a=umifh jzpfonf? &Sd&if;pGJvyk fief;rsm;tjyif (1) pepfusaom ygwDoifwef;rsm;ESifh (2) awmfveS f&ef jyifqifjcif;
wk@d ukd wkd;jznfv
h kyfukdifcJh=uonf?
awmfvSef&efjyifqif&mwGif atmufyg t"duvkyfief;rsm;ukd aqmif&GufcJh=u&onf? (1) acgif;aqmif&rnfh
olrsm;ukd pepfwus oif=um;jcif;? (2) bD-tdkif-at acwfu trSm;rsm; xyfrrSm;&ef qifjcifaqmif&Gu=f ujcif;? (3)
u&ifEiS
hf / aZ,s0wD ukvm;rsm;ESi
hf &if;ES;D aoG;pnf;rda&;? (4) ppfynm -txl;ojzifh ajymuf=um;ppfy&d,m,frsm;ukd
avhusio
hf m;ay;jcif;ESihf (5) Ekid if jH cm;ESihf qufo,
G af &;wk@d jzpfonf? xkv
d yk if ef;rsm; tm;vHk;wGiyf if atmifjrifpmG aqmif&u
G f
110

_ynfolhtm%m
Ekdicf =Jh uonf?

aemufwae@ taemufawmifay:pcef;odk@ wufoGm;onf?


20 &ufae@wiG f ar*smul;/ uy`wdefba&mif;ESifh qm*sif
&Sifw@kd avxD;ESifh qif;=ujyefonf? olwd@k um; yrOD;qHk;
tqkid ;f jzpfaom t*Fvyd pf pfAv
dk rf sm;jzpfI olw@dk EiS t
hf wl &ckid f
&Jabmf uko
d mausmf ygvmonf? xkpd Ofu a&S@q;Hk ppfa=umif;
ESifh rkdif 200 cef@ uGmao;onf?

u&ifrsm;ESifh tquftoG,f aumif;aumif;&&Sd


Hrk #ru ,Hk,Hk=unf=unf yl;aygi;f aqmif&Gucf Jhonf? awmf
vSeaf &;pv#ipf jcif; ajymuf=um;wyfom;aygi;f 800 wGif u&if
200 yg0ifco
Jh nf? u&ifESihAf rm &ifabmifwef;I zufqpf
awGudk wku
d cf o
hJ nf? Armh&aJ cgiaf jymuf=um;rsm;ukd u&ifawG
u &dumQ axmufco
hJ nf? aZ,s0wD *&eftwGi;f wGif t*Fvyd f
yr rwfv 25 &uf/ aemuf{+yDv 27 &uf/
avxD; ppfAv
dk f uy`wed b
f a&mif;tm; *syefvufyg;ap tkid -f aemuf rwfv 27 &uf tajctae=unfh+yD; &ufawG owf
tif-at tcsdK@u brf;xm;onfukd ukvm;wpku u,f rSwfc=Jh uonf? aemufqk;H awmifilpD&ifpktwGuf {+yDv 2
q,fI ajymuf=um;rsm;xH ydk@cJhonf?
&ufae@ &ufjywfonf? cs=u&awmhrnf? rwfv 28-2931 &ufae@rsm;wGi
f / {+yDv 1 &ufae@wiG f/ usvdu
k f
EkdifiHjcm;tquftoG,fESifh ygwfoufIum; onfhavxD;awG/ ygvmonfwkd@rSm t*FvdyfppfAdkvf 12
1944 pufwifbmvwGif &JabmfbnGef@onf tdENd,okd@ a,muf/ rsdK;cspfArm 6 a,muf/ vufeufawG ypPnf;awG
jrpf}uD;em;rSwqifh oGm;cJhI &Jabmfat;ausmfonf ESpf uGif; 2 uGi;f wGif tvSnfhoifhovkd cscJhonf?
'DZifbmvwGif &ckid rf jS zwfI tdEd,
N ok@d ukeaf =umif;yif oGm;
a&mufcho
J nf? 1945 Zefe0g&v
D wGif &JabmfbnGe@f avxD;
wyfrawmf tultnDvnf; rsm;pGm&cJo
h nf? Akv
d f
ESihf ckefcscJhonf? csdef;xm;onfh tcsderf wkdifrSD av,mOfysH Axl;xHrS a&$awG/ Akv
d af usmaf ZmESihf Akv
d &f x
J G w
f @dkxrH S vufeuf
a&mufvmojzifh apmifhaeolr&Sd rD;rawG@& &rf;+yD;ckefcs awG ypPnf;awG/ ocifoef;xGef;ESifh ppfAv
kd fppfom;aygif; 18
vku
d fonf? ae&mrSefESihf 5 rkdif a0;onf? a*strfyDAdv
k fcsKyf a,muf/ Akdvf&JxGfwyfrS ckdifppfwm0efcHAkdvfoD[yg 12
tcsdeu
f pcef;csaeonfh rH;k +rdK@rESifh 2 rkid fom uGmonf? a,muf/ aygi;f 30 jzpfonf?
tem;u o&ufyif}uD; w&GmvH;k od=uonf? uav;vl}uD;
wyfcGJ 8 ckcGJxm;onf? vlaygif; 800 rSm tm;vHk;
a,mufsm; rdef;r q,ftdrfacgif;utp ulnD=uonf?
ta=umif;um; t*Fvyd f v#dKr[kwb
f J zufqpf*syefukd *syefucdk s&ef vuf,m;ae=uonf? &Gae=uonf? toifjh zpf
f iG ;f wku
d f&efqif;vma=umif; olwkd@od&aoma=umifh jzpfonf? ae=u +yD? {+yDv 2 &ufae@nodk@ a&mufvmcJh+yD? tkww
t*Fvyd o
f m 0ifvmonf olw@dk raygu=f um;cJ?h ok@d ukb
d nGe@f u|JyGJ-xef;wyif-rHk;ausmuf}uD;/ aZ,s0wDESifh u|Jrao
wk@d a&mufvmaomtcgrS EkdifiHjcm;ESifh aumif;aumif;}uD; (yJcl;kd;r ppfwrf;) wk@d &Sd *syefrsm;ukd wkdu=f uonf? u|Jrao
tquf&awmhonf? t*Fvdyfa&mufonfh tcsdeftxd wGif taoqH;k jzpfonf? 70 cef@aoa=uonf? ae&mrsm;pGm
owif;aygi;f 200 yk@d co
hJ nf? xk&d efo@l owif;rsm;a=umifh ao wGif pum;ajym a=u;eef;}udK;awGukd jzwfc=Jh uonf? *syef
vkdufonfh*syefawG "mwfqD*gvH 6000 ausmfavmuf ppfarmfawmfum;awGukd wkdufckdufcJh=uonf? ajymuf=um;
ukefonf? 0kid f,mvufk}H uD;wHk ysufpD;oGm;onf? &duQmHk wyfrsm;wGif u&if-Arm-&Srf;-awmifol-wkyf-u,m;
awG a=uukefonf? xkdowif;rsm; b,fu&oenf;? *syef vlrsdK;pHkygonf? ArmESifh*syef &efojl zpf+yD? jynfolawGvnf;
d af e
ac|;wyftqGJcH&+yD; *syefxH ulvDvkyaf e&olawG ay;onf? ul=uonf? tpmay;- vSn;f ay;-avSay;-vrf;jy/ wku
wk;H opfyifay:wufI *syef twuftqkwfukd atmfajym/
jynfolawG ay;onf?
*syefawGukd enf;trsdK;rsdK;ESifh owf? olwkd@ulnDwmawG
awmfveS b
f @dk &ufowfrw
S v
f u
dk +f yD? 1945 ck/ rwfv a&;v#if rukefEikd fatmif rsm;onf? armfawmfum;awGukd
18 &ufae@wGif ocifoef;xGef; jzL;odk@a&mufvmonf? npOfwu
kd f/ *syefawGudk acsmif;ypf/ wcgu &xm;wpif;ukd
111

_ynfolhtm%m
wkdu+f yD; ypPn;f awG odr;f xm;/ aemufwcg &dumQ H}k uD;wHkudk
odrf;/ &xm;vrf;awGukd 'kdif;erkdif;ESifhcGJ/ trsdK;rsdK; wkdufch=J u
onf? wkdu&f if;ckduf&if;yif 0kid f,mvufXme 3 ckrS/ t*Fvyd f
vkd owif;awG ae@pOfeJ@tr# yk@d cJhao;onf? wyfom;rsm;
vnf; wae@wjcm; wkd;vm&m 1500 ausmfvm+yD? pIcs
uwnf;u *syef&ef trsm;}uD; at;oGm;onf? ac|;wyfvm
rqGJ&Jawmh-vSnf;vmrawmif;&Jawmh/ pyg;awG rD;r_d@jzpf?

tiftm;/ txl;ojzifh v,form; pnf;H;k r_aumif;aome,f


jzpfonf?
(c) ta&;}uD;qHk;ESifh t"dujzpfaom ta=umif;
um; jynfo@l tultnD&jcif;yif jzpfonf? wjynfv;Hk ul=u
onf? vltrsdK;rsdK; ulnDyHkenf;trsdK;rsdK;/ jynfol@tul
tnDum; ajymuf=um;ppf. t"dutcsufyif?

(*) acgif;aqmif=uolawGrSm tjypfuif;cJh=u


{+yDv ukefcgeD;wGif t*Fvdyfa&mufvmonf?
olwkd@a&mufvmrSom wkdufae&onf? aemufqHk; *syef onf? orm"d&cdS =hJ uonf? jynfoal wG. t=unfnKd ukd cH=u
vufeuf cs+yD;rS wyfawG zsufvu
kd f&onf? av;vausmf &onf? t&nftcsif;&Sdonf? tokdif;t0kdif;aumif;onf?
ig;veD;yg; wkducf Jh=u&onf? ajymufusm; 600 ausmu
f m;
(C)
A[kd&frS ocifA[def;ESifh ocifoef;xGef;
wyfrawmf wkid f; 6/ wyf&if; 5 wGif qufvuf 0ifa&muf wd@k &Sdaejcif;uvnf; rsm;pGmtaxmuftul&onf?
cJh=uonf?
(i) xkd*sifjrif; enf; y&d,m,fukd aumif; pGm
t_;H tjrwfay:+yD/ *syef 7059 a,mufao/ 2703 usifhoHk;EkdifcJh=uonf? *syefawGu olwkd@ppfEkdifa&;twGuf
a,muf 'g%f & m&/ oH k @ yef ; 538 a,muf rd c J h o nf ? ulnDonfqkd+yD; vufrSwfawG ykd;pawG ay;&mwGif *syef
*syefvufeuf 2500 cef@/ t*Fvdyf vufeuf 400 cef@ &cJh awmfvSeaf &;orm;awG trsm;qH;k &=uonf?
onf? w,fvDzkef;/ 0g,mvuf/ rSefajymif;/ aq;/ cGJpdwf
(p) ajymuf=um;ppf. vkdtyfonfhtcsufrsm;
ud&d,m/ "gwfyHkkdufud&d,mrsm;/ qif-jrif;-EGm;? ouf&Sd
j
z
pf
a
om
wyf
i,fuav;rsm;jzpfI a&$@&ajymif;& vG,u
f jl cif;/
oufrhJ pHv
k yS gbd? ckxufxyd if jywku
d w
f vHk;pm &Sdao;onf?
t&yfom;awGjzpfaeI &efolu rodEkdifjcif;ESifh ajrtae
&Jacgiaf jymuf=um; 40 usq;kH I/ 60 ausmf 'g%&f m txm; vrf;yef;rsm;ukd aumif;pGmu|rf;usijf cif;wk@d jynfph HkcJh
&onf? vGwfvyfa&;twGuf olwd@k toufpeG f@ch=J uonf? ayonf?
vGwfvyfa&;twGuf toufpGef@cJh=uolwkd@um; Armjynf
csdK@,Gif;csufrsm;vnf; &Sda o;onf? ppfynm
}uD; bmjzpfaeonfukd odcGifhr&Sd=u&Smawmh?
u|rf;usifr_ (Oyrm-a&S@uvlukd ausmfI *syefukd ypfjcif;/
+yD;cJo
h nfudk a0bef&ef ta&;}uD;onf? awmifil twuftqkwf ru|rf;usifjcif; ( ?)
e,fwiG f awmfveS af &;rSm tvGew
f &m atmifjrifco
hJ nfum;
zufqpf*syef ( ) aovnf;aocJh=uI
jiif;p&mrvkd? okd@atmifjrifcJh&onfh ta=umif;rsm;um;
emolawGvnf; emukefcJh+yD jzpf&um; usef&o
Sd lrsm;u Armh
tb,fwkd@enf;?
vGwfvyfa&;twGuf qufvufI qxufwefbkd;aqmif
(u) a&S;uwnf;u pnf;vHk;nDnGwf pnf;Hk;a&; &Guf&ef t"dmefjyKoifhownf;?

112

zufqpf*syefudk vlxu
k awmfveS cf ahJ om rwfv27 &ufae h
jynfol@tm%m twGJ 1 trSwf 26? (23-3-46)

Armjynfoljynfom;awG[m 'kw,
d urBmppf}uD;
rSm +Adwo
d #e,fcs@J orm; olc;dk pepfu
dk / zufqpf*syef xm;jy
pepfukd awmfvSefcJh=uw,f?
omreftm;jzifh =unhrf ,fq&dk if +Aw
d o
d #e,fcs@J orm;
ol c k d ; pepf u k d armif ; xk w f a wmh zuf q pf * syef x m;jy
&ckdifjynfrSm OD;ynmoD[ acgif;aqmif+yD; zufqpf*syefukd
0ifvmw,f?
1944 ckESpfukefcgeD;rSm awmfvSefcJhw,f?
rke@f v;kH puULuyfocD si;f vkd csmvnfvu
dk af ew,fv@dk
'kw,
d txufArmjynfrmS Akv
d rf LS ;}u;D Axl;}u;D rSL;+y;D
xif&w,f?
1945 ckESpf rwfv 8 &ufae@upI awmfvSefcJhw,f?
ArmvlrsKd ;awG +Adwo
d #e,fcsJ@orm;ukd awmfveS fcJh
wwd, 1945 ck/ rwfv 27 &ufae@rmS atmuf
jcif;[m zufqpf*syefukd cspfv@kd r[kwfbl;? zufqpf*syefukd
awmfveS jf cif;[mvnf; +Aw
d o
d #e,fcs@J orm;ukd cspv
f @dk r[kwf Armjynf t&yf&yfrmS z-q-y-v tzG@J csKyf}uD;u }uD;rSL;+yD;
ykefuefcJh w,f?
bl;?
awmfvSefa&;}uD; xajrmufatmifjrifcJhwm[m
ArmvlrsKd ;wk@d vv
dk m;aom vGwv
f yfa&;/ 'Dru
dk a&pD
pifppfawmhwwkid ;f wjynfv;kH vSn;f aeavSatmif; jrif;apmif;
a&;wd@kd twGuf awmfvSefcJhjcif;jzpfw,f?
rusef z-q-y-v tzGJ@csKyf}uD;&J@ a&S@aqmifcsDwuf&mukd
igwkd@. awmfvSefa&;tiftm;[m tvGeftrif; pnf;pnf;vHk;vHk; vkducf Jh=uvkd@bJ?
r}uD;rm;ao;? 'gigw@dk vkv
d m;wJh vH;k 0vGwv
f yfa&;ukd 'ifjynfh
1945 ck rwfvqef;rSm Akv
d cf sKyaf tmifqef;tdrrf mS
r&ao;bJ &Sdae=uwmbJ?
tpnf;ta0;vkyf+yD; atmufArmjynft&yf&yfrSm rwfv
'gayrJh-igwkd@&J@ awmfvSefa&;[m wqihfxuf 25 &ufae@wiG f awmfveS fa&;ppfyq
JG ifE&$J ef qH;k jzwf=uw,f?
wqifh tqifhtwef;jrifhvm+yDvkd@ qkd&r,f?
AkdvfcsKyfatmifqef;/ ocifpkd;/ ocifoef;xGef;/
igwkd@awmfvSefcJhwJh rESpfu zufqpf*syefwkd@ukd ukdausmf+idrf; (qkd&S,fvpf)/ ocifcspf/ Akdvfvufsm/ Akdvf
awmfvSefa&;[m urBmrSm cJhw,f? yrOD;qHk; ae0if;wkd@ygwhJ A[kdppfaumifpt
D zGJ@udk zG@J pnf;vkdufw,f?
113

_ynfolhtm%m
Akv
d cf sKyfatmifqef;ukd ppfacgif;aqmif/ ocifpd;k ukd
'DtcgrmS r[mrdwfawG[m 'Dvdw
k jynfv;Hk igwkd@
Ekid fiaH &;acgif;aqmiftjzpf wifajrmuf=uw,f?
awmfvSefa&;vkyfwmukd rvkdvm;cJb
h l;? olwd@k vckd siw
f mu
olw@dk wyfawG a&mufcge;D rS twGi;f uulwm/ olw@dk udk owif;
xkdaemuf e,ftoD;oD;ukd owfrSwf+yD; ay;wmavmuf olw@dk vcdk siw
f ,f? wu,fv
h x
l ek @J awmfveS f
a0,l=uw,f?
wmukd olwkd@ r}udKuf=ubl;?
ta&S @ ? (2)
ocifoef;xGe;f awmifirl SaeI r[mrdwfwkd@ESifh qufoG,f
&ef? (3) ocifpkd;/ Akv
d fae0if;/ jrpf0u|e;f ay:taemufykdif;?
(4) Akv
d fvufsmESifh u&iftrsdK;om;wyfrsm;/ jrpf0u|ef;ay:
ta&S@ydik f;?(5) ocifcspf/ Akv
d fausmfaZm/ yJcl;-oxHk-zgyeG farmfv+rdKif? (6) qkd&S,fvpf-ukdausmf+idrf;ESifh Akdvf&JxGf/
ysOf;rem;? (7) ukAd aqGEiS fh tvkyf orm;or*~ ukad usmf+idr;f /
&efukef?

rwfv 24 &ufae@rmS Ekid if aH &;acgi;f aqmif ocifp;dk


wk@d u igwkd@awmfvSefawmhr,fhta=umif; toHv$iafh jymwJh
tcg r[mrdwfawGqDu qkdif;tHk; t&rf;rvkyfeJ@vkd@ wm;
w,f? 'Du rqkid ;f Ekid ?f usKyw
f @dk bmbJjzpfjzpf rwfv 27 &ufae@
twGif; awmfvSefawmhr,fvkd@ jyefajymvkdufw,f?
'geJ@ rwfv 27 &ufae@ awmfvSefa&;pwmbJ?

igwkd@awmfvSefwJhtcsdefrSm zufqpf*syefawG[m
tJ'DXmeawGtjyif tif;pdefe@J om,m0wDo@kd / pyg;awG twif;odrf;ae=uw,f?
xm;0,fESi+fh rdwo
f d@k ppfbufESifh Ekid if aH &;qkdif&m wm0efcH
EGm;awG twif;qGJaew,f? vSJawG twif;qGJae
rsm; apv$wf=uw,f?
w,f? txufArmjynfrSm txnf=urf;/ 0g/ ESrf;/ ajryJawG
awmifilckid u
f dak wmh a&mufESi+fh yD;jzpfaewJh ocif odr;f aew,f? aemufqk;H ig;ajcmuf/ ykZGefajcmuf/ bl;oD;
A[def;eJ@ e,fcH&Jabmfrsm;ukd wm0efv$Jtyfvkduf=uw,f? c&rf;oD; rusef odrf;ae=uwJt
h csdef jzpfaew,f?
'DtcsdefrSm Akdvrf SL;}uD;Axl;eJ@ txufArmjynf&Sd
wbufukd =unfh&if vlawGukd ac|;wyftwif;
wyftoD;oD;[m awmfvSeaf e=u+yD?
qGJaew,f? [J[;kd wyfqGJaew,f? av,mOfysHuGif; ulvD
vkyfae=u&w,f?
tJ'v
D adk pv$w+f yD; {+yDv 2 &ufae@rmS taotcsm
awmfvSef&efae@[k jyifqifowfrSwfvkduf=uonf?
wbufud=k unfh&if av,mOfysHu AH;k }uJaew,f?
pufaoewfawGu ypfaew,f? wbufud=k unhfjyef&if pm;
'DtcsdefrSm igw@kd [m r[mrdwfawGxHrS Armjynf p&mawG aps;}uD;aew,f? 0wfp&mu acgifckdufaew,f?
vGwfvyfa&;twGuf bm*wdrS r&cJhbl;? igwkd@uvnf; aep&mu tdrfr&Sdbl;?
rawmif;bl;? igw@dk awmfveS Ef idk &f if igw@dk tcGit
hf a&;&r,fv@dk
igwkd@tm;ukd igwd@k ,kcH Jhw,f?
ae&mwumrSm *syefuifaywkdif&J@ &ufpufr_
a=umifh/ *syefov
l #dKawGa=umif
h vlwkdif;rSm wkefv_yf
r[mrdwfawGxHu vufeufcJ,rf;rD;ausmuf ajcmufjcm; ae=uw,f?
tultnD&r,fqw
dk mvJ bmrSraocsmbl;? &Ekid &f ifaumif;
wmbJ[k ocifoef;xGef;ukd r[mrdwfwyfrS t&m&Srd sm;eJ@
'Dvdk'u
k QawGtrsKd ;rsKd ;/ xdyfvef@p&mawG trsKd ;rsdK;
awG@bd@k omv$wf+yD;/ igw@kd rmS &So
d r# vufeuftm; vltm;eJ@ jzpfaewJt
h csderf mS b,fEdik if aH &;orm; b,facgif;aqmif}uD;
wkid f;jynf&@J vlxk tultnDukd ,l+yD; wkduf&efom igwkd@qHk; awGrS em;&Gufrcwf0ef@=u?
jzwfvkdufw,f?
tJ'DtcsdefrSm AkdvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifwJh
114

_ynfolhtm%m
Armhwyfrawmf wdww
f w
d yf ek ;f pcrf;oGm;aewJh uGejf rLepf ygw/D jzifh r_rvS cHch&J w,f?
jynfol@ta&;awmfyt
Hk zGJ@w@kd [m omrefEdik if Ha&;orm; awG
awmfvSefa&;ukd atmifjrifpGm igwkd@ acgif;aqmif
pdwrf rS ul;&J rawG;&JwhJ zufqpf*syefudk awmfveS f ykeu
f ef&ef
pkid f;jyif; +yD; z - q - y - v tzGJ@csKyf}uD;ukd wdwfwdwfyek f; EkdifchJjcif;[m igwkd@aemufrSm vlxk}uD;u rm;rm;rwfrwf
&yfwnfae jcif;a=umifhjzpfw,f? igw@kd acgif;aqmiftcsdK@[m
wnfaxmifcw
hJ ,f?
*syefacwfrmS tpk;d &ykid ;f rSm a&mufaeayrJh wkid ;f jynf&@J arwWm
&Jabmftrsm;ukd tdENd,jynf-wkyfjynf- tar ukd cH,cl =hJ uw,f? *syeftusKd ;ukd r=unf/h wkid ;f jynftusKd ;ukd
&duef ppfrsufESmwdk@udk wdwfwqdwfy@kd cJhw,f?
jzpfEikd foavmuf vkyf=uw,fqdkwm vlxu
k odw,f?
cJ,rf;rD;ausmufrsm;ukd vd#K@0u
S pf ak qmif;=uw,f?

igw@dk&@J awmfveS af &;acgi;f aqmif Akv


d cf sKyaf tmifqef;
u *syefvGwfvyfa&;[m vGwfvyfa&;tppf r[kwfbl;qdk
ae&mwumrSm *syefawmfvSefa&;pmwrf;awG wmukd twdtvif; vGwfvyfa&;ESpfvnftpnf;ta0;
jzef@a0/ *syefawmfveS fa&;vkyif ef;awGe@J aoG;pnf;cJ=h uw,f? }uD;rSm wkdif;jynfukd xkwaf jymwm owd&=utHk;rSmbJ? 'D
f drfhwkefcJhw,f?
tJ'pD Ofu awmfveS af &;ukd vkycf =hJ uolawG[m jyef owif;[m *syefjynfwkdiaf tmif odrho
&Siv
f mr,fv@kd rawG;awmrd=ubl;?
awmfvSefpOftwGif;rSm igwkd@awmfvSeaf &;orm;
Armwjynfv;Hk }udrfr;D tHk;onhEf S,f cHpm;ae&wJh
b0u vGwaf jrmufa&;udk a&S@+_ yD; ajrmufrsm;pGmaom igw@dk
&J@ &JabmfawG&J@toufudk taocHum Armvlx}k uD; vGwf
ajrmufa&;twGuf igwkd@[m awmfvSefykeu
f efru
_ kd jyKcJh=u
w,f?

wkid ;f [m vlxktusKd ;ukd a&S@=_ unfch hw


J ,f? vlxk epfemrnf
xifu taocHwdu
k w
f ,f? oxHkeJ@ usdKufxdw
k kdufyGJukd=unfh
r[mrdwpf pfwyfawG rygbJ &efoal wG=um;rSm vlxu
k rdk cGgbJ
igw@kd &aJ bmfawG wkdu=f uw,f? wkid ;f jynf&@J om;aumif;wOD;
jzpfwhJ Akv
d }f u;D atmifaZ,se@J &Jabmftrsm; usq;kH cJ=h uw,f?

tJ'v
D x
l t
k wGuf toufpeG @f =uaom tmZmenf
igw@dkawmfveS af &;rSm &efo*l syefawGuom taESmifh
t,Su&f Sdwm r[kwfao;? igwd@k tom;xJu avmufxu
G f rsm;ukd atmufarh+yD; igw@dk [m vmrJah wmfveS af &;ae@u p+yD;
I ajrmufrsm;pGmaom igwkd@&aJ bmfwkd@rmS &efol&@J vufcsuf useaf o;wJh igw@dk &@J wm0efudk a=uyefpmG xrf;aqmif=upk@d v@dk
oH"dmefjyK=uygpkd@?

igwk@dawmfvSefEikd &f if igwk@dtcGit


fh a&;&r,fv@dk
igwk@dtm;ukd igwk@d,kcH w
Jh ,f

115

urBmhtvkyform;rsm;aeh}uD;
(ocifvS+rdKifa&;onf?)
jynfol@tm%m/ twGJ (1) trSwf (30) (20-4-46)

ara';tp
1889 ckEpS w
f iG f jyifopfjynf yg&pf+rdK@awmfY usi;f ycJah om urBmvH;k qkid &f m qk&d ,
S v
f pfueG *f &uf}uD;rS pwifI ESppf OfEpS w
f idk ;f
arv 1 &ufae@wGif urBmhtvkyform;rsm;u wdk@. ae@xl;ae@jrwftjzpf jyKvkyfusif;y&ef qHk;jzwfcJh.? k&Sm;jynfwGif qkd;npf
,kwfrmvSaom Zmbk&if. toufOD;qHykdifpepf. vufatmufwGifyif vDeifESifhpwmvifwkd@u k&Sm; tvkyform;rsm;ukd acgif;
aqmifum ara';ae@rsm;wGif tvkyform; ypPn;f rJhvlwef;pm;wdk@tm; awmfvSefa&;vkyfief;rsm; ukd &ifhoefatmif avhusihcf =Jh u.?
xkd@a=umifhyif 1912 ckESpf arv 1 &uf ara';ae@wGif tvkyform; 4 odef;wkd@tm; w+ydKifeufoydwfarSmufapcJhjcif;/
1914 ckEpS f arv 1 &ufae@wiG f k&mS ;tvkyform; 5 ode;f wkd@tm; w+ydKifeufoydwfarSmufapcJjh cif;ponfh awmfveS af &; tavhusihf
rsm;a=umifh 1917 ckESpfwGif ypPnf;rJhwkd@. ,rf;tkd;}uD;onf k&Sm;jynfrSpI pwifaygufuGJcJhum tvkyform;wkd@u tm%mukd
tuif;rJh odrf;ykdufcJhaom tpkd;&ukd wnfaqmufEkdifcJhacs.?
k&Sm;tvkyform;wkd@uvnf; ESpfpOfara';ae@rsm;Y urBmhtvkyform;rsm;okd@ atmufygtwkdif; au;a=umfEkdifcJh.?
rdrdEkdifiHukd cspfcif=uaom tvkyform; &Jabmfrsm;wkd@ taqGwdk@tm; csKyfcs,fzdESdyfxm;aom e,fcsJ@orm;wkd@. vufatmufY
xuawmfvSefI rdrdwkd@. vGwfvyfa&;ukd t&aqmif,l=uavmh?
ara';ESifh Armjynf
ArmjynfwGif ara';ukd yrOD;pGm a&eHajrrSpwifI 1939 ckESpfrS jyKvkyfcJh.? Armjynfw0Srf;vHk;wGif 1940 ckESpfrSpI
tESH@tjym; pwifjyKvkycf &hJ mrS tvkyo
f rm;ypPn;f rJhw@dk . awmfveS rf &_ mZ0ifudk awmufajymifapcJ.
h ? xkpd Oftcgu Armtvkyform;
wkd@onf rdrdwkd@. nmvufoD;udkwif;=uyfpGm qkwfvsuf wlwZif tvHawmfatmufwGif pkHk;um tav;eDjyK=u+yD;aomf Armh
tvkyo
f rm;wkd@ aoG;pnf;=uavmh wlwZiftvHatmufwGif pkk;H =uavmh/ "e&Sit
f pkd;& ysufpD;ygap/ tvkyform;tpk;d &
wnf+rJygap[laomwcJeuf au;a=umfoHrsm;jzifh yJhxifxyfapcJhum rdrdwdk@. tvkyform;vlwef;pm;wkdufyGJwGif OD;vnfrokef
qufvufcsDwuf&ef t"dmefjyKcJ=h u.? Armjynf. vH;k 0vGwv
f yfa&;twGu
f / Ekid fiaH &;orm;rsm;ukd v$wfypf&efaomf ta&;
qkdcJh=uum pDwef;vSnfhvnfyGJrsm;ukdyif okduf+rdKufpGm usif;yEkdifcJhonf?
xdk@a=umifhvnf; tvkyform; ypPnf;rJhwkd@. awmfvSefr_toGifomefonf xkdtcsdefrSpI wpwpjyif;xef
ayguu
f cJG aJh vonf? e,fcs@J "e&Sit
f pk;d &ESihf tvkyo
f rm;wku
d yf o
JG nfvnf; xkt
d csed rf S pwifum "e&Sit
f pk;d &rSm ,dr;f ,kid fajcmufcsm;
cJhonf r[kwfavm? ?

116

awmfvSefa&; rqk;H rD uG,fvGef&&Smonfh


t,f'DwmcsKyf
&Jabmfb[def;
jynfol@tm%m twGJ 2? trSwf 28? (23-11-46) 1308 ck? wefaqmifrke;f vqkwf 15 &uf paeae@xkwfrS

igwkd@ jynfol@tm%m*sme,f t,f'DwmcsKk yfjzpfaom &Jabmf


b[def;onf 20-11-46 &ufae@ eHeuf 6 em&D tcsdefwGif
rEWav;+rKd@ aq;kH}uD;Y uG,fvGef tedpP a&mufcJhav+yD?
&Jabmfb[def;onf igw@kd q&mjzpfonf?
&Jabmf[def;onf igw@kd acgif;aqmifjzpfonf?
xk@d a=umifh igw@kd onf ,l=uKH;r& wo0rf;enf;jcif; jzpf=u
&onf? &Jabmfb[def; uG,fveG fjcif;onf igwkd@tbkd@ }uD;pGm
aom qk;H _H;jcif;yif jzpfonf?
igw@dk tbk@d omv#if r[kwaf o; Armjynf tvkyo
f rm;/ v,f
orm;/ qif;&Jom; eif;jym; vlxk=uD; tbkd@&mwGifvnf; }uD;
rm;aom qkH;&_H;jcif; jzpfayonf? &Jabmfb[de;f &Spd Oftcgu
tvkyform;/ v,form;/ qif;&Jom; eifjym; vlxk=uD;.
tusKd;ukd ausmif;om;b0 uwnf;uyif &J&J=uD; a&S@aqmif
cJhonf?
1300 - jynfEh pS f taxGaxGoydw}f u;D ay:cJ&h m &Jabmfb[de;f
onf a&eHajrokd@ oGm;a&mufcg a&eHajr tvkyform;wkd@.
oydwf}uD;ukd acgif;aqifvkyfcJhI yxrOD;pGm e,fcsJ@orm;.
tusO;f axmiftwGi;f Y usa&mufoufqif;cJ&h onf? axmif
wGi;f rSmyif "e&Sifavmu[laom pmtkyfukd a&;om;jcif;jzifh
ypPnf;rJhvlwef;pm;wkd@. rSefaomb0ukd azmfjyv#uf tvif;
a&mifay;cJah vonf? ausmif;rS xGu+f yD;onfh aemufwiG v
f nf;
ocifb0jzifh wkid ;f jynfudk acgi;f aqmifcjhJ yefonf? ocifb0ESihf
tvkyo
f rm;/ v,form;wk@d . wyfO;D tppfjzpfaom uGejf rLepf
ygwDukd xlaxmif&ef }uKd;pm;&mwGif yg0ifcJhol jzpfonf?
117

_ynfolhtm%m
xkdtcgu &Jabmfb[def;onf ta&;awmfykH pmwrf;? rD;yGm;paom pmapmifrsm;ukd v#Kd@0SufpGm xkwfa0cJhonf?
ocifb0jzifh 'kw,
d t=udrfajrmuf e,fcsJ@orm;wk@d . axmifoGif; tusOf;csxm;jcif;ukd cH&jyefonf? t*Fvdyf
tpk;d & xGuaf jy;rS vGwaf wmhonf? *syefacwftwGi;f ok@d a&mufonfh tcgwiG v
f nf; &Jabmfb[de;f onf *syefudk awmfveS f
a&;twGuf raerem;}uKd;pm;cJhonf? aemufqkH;Y awmifile,fwiG f ajymufusm;wyfrsm;ukd pnf;kH;um }uD;rm;aom
tiftm;jzifh ukd,w
f kdiyf g0ifwkdufckdufco
Jh nf? *syefrsm;tm; armif;xkwf+yD;onfhaemuf &Jabmfb[def;onf ArmjynfvkH;
qkid &f m tvkyo
f rm;or*~ OuUXtjzpfEiS 4hf if;/ uGejf rLepfygw.
D aygvpfAsL&kd vl}uD;tjzpfEiS 4hf if;/ ypPn;f rJt
h a&;ukd a&S@aqmif
cJhavonf?
&Jabmfb[def;onf }uD;av;aom wm0efrsm;ukd qufwkdufxrf;aqmifcJh&mwGif c&D;rqk;H rSD uG,fvGeftedpP
a&mufc&Jh +yDwum;? &Jabmfb[de;f &nfreS ;f aomc&D; rqk;H rSD uG,fveG fc&hJ I igw@dk wiG f }uD;pGm ylyifaomu jzpf&aomfvnf;
igwkd@onf &Jabmfb[de;f . awmfvSefa&; 0dOmOfudk qufcHum t+yD;owf atmifyGJqifonftxd c&D;vrf;qkH;atmif
wku
d fyJrG sm;ukd qufvufqifE$JoGm;rnf[k t"dXmefjyKvkdufyg.?
Ed0k ifbm 27 &ufae@wGif (&Jabmfb[de;f csD;=uL;yGJ) ArmwjynfvkH; usif;y=uavmh?
&Jabmfb[def;tm; tav;eDjyKyg.?

&Jabmfb[de;f onf
}uD;av;aom wm0efrsm;ukd
qufwu
dk x
f rf;aqmifc&hJ mwGif
c&D;rqk;H rSD uG,v
f eG t
f edpP
a&mufc&hJ +yDwum;

118

_Adwdo#tpdk;&oabmxm;
Oa&my'Drdkua&pDopfEdkifiHrsm;
_Adwdo#pD;yGm;a&;uyf 'Drdkua&pDopfEdkifiHrsm;.
jyefvnfxlaxmifa&;pDrHudef;ESifh nD!Gwfa&;wyfaygif;pk

uGefjrLepfae@pOf twGJ (1) trSwf (120) (23-9-47) rS


(rl&if;owfyHktwdkif;)
&efukef 22 - 9 - 47
,ae@ ae@vnf 12 em&DwiG f ArmjynfuGejf rLepfygwD A[d&k f ;kH
Y/ t*FvefjynfY usif;ycJhaom tifyg,muGefjrLepfygwD
uGefz&ifhodk@ ArmjynfuGefjrLepfygwD. udk,fpm;vnftjzpf
wufa&muf+yD;aemuf/ jyifopf/ csufudkpvdkaA;uD;,m;ESifh
,l*pkd av;AD;,m;Edik if w
H @kd o@kd vSnv
hf nfavhvmcJah om &Jabmf
atmif}uD;u/ owif;pmq&mrsm;ESifh awG@qHkum rdrdudk,f
awG@rsm;udk jyefvnfajymqdkaqG;aEG;a=umif;?
ArmhvGwfvyfa&;vkyfief;?
tifydkif,muGefz&ihf+yD;onfhaemuf/ bmrif[ef
udkAifb&DESifhaemfwif[ef r@rsm;Y vlxktpnf;ta0;rsm;
wufa&muf+yD;/ ArmhvGwfvyfa&; vkyfief;ta=umif;/ zuf
qpfawmfvSefa&;ta=umif;/ ysOf;rem;ta&;ESifh e,fcsJ@
zdESdyfr_rsm;ta=umif; a[majymcJhonfrsm;udk &Sif;vif;
ajymjya=umif;?
Armjynftay:oabmxm;/
t*FvefjynfwGif t*Fvdyfowif;pmrsm;ESifh &D;pf-0DvD,H
uJhodk@aom avmbmacgif;aqmifrsm;onf/ ArmjynfvGwf
vyfa&; awmif;qdkcsufESifh ywfoufI/ 'drk DeD,HqG,v
f Hk;rsm;
oHk;aeonfudk awG@cJh&a=umif;? Armjynfu vGwfvyfa&;

udkom qHk; jzwfrnfqdkuvnf;/ pmcsKyfrsm; csKyfq dk+yD; /


tD*spjf ynf vGwfvyfa&;rsdK;ay;&ef vdv
k m;a=umif; &Sif;jy+yD;/
18 &ufae@xkwf pwdwfrif;owif;pmwGifygonfh owif;
(Towif;pm pmrsuEf mS 6 Y az:jyxm;a=umif;/) udk bwfjy
um/ tckxd t*Fvdyfe,fcsJ@orm;[m tJ'Dt}uHawGudk
vufrav#mhao;a=umif;jzifh/ Armjynfay: t*Fvefjynf.
oabmxm;rsm;udk ajymjya=umif;/ avbmtpdk;&onf/
e,fcsJ@pepfrludk tcktxd tD*spfjynfta&S@tv,fydkif;/
rav; ponfwdk@wGif vkyfvsuf&Sdao;a=umif;?
t*Fvef. uyfqdkufr_
t*FvefjynfwGif tajctaeESifh ywfoufI pD;yGm;a&;
=uyf w nf ; aeyH k / ausmuf r D ; aoG ; &S m ;yg;r_ j y\emrS m /
xdkpD;yGm;a&; =uyfwnf;r_. toGifw&yfyif jzpfa=umif;?
,cktcg/ bDAiftr;&Sdonfh avbmygwDacgif;
aqmifr_onf/ t&if;&Sifwdk&Drsm;eSifh aphpyfaeIwa=umif;/
tar&duefe,fcsJ@ EdkifiHjcm;a&;0g'. aemufrD;qGJjzpfaeI
wa=umif;/ t*Fvefjynf. pD;yGm;a&;jy\emudk rajz&Sif;
EdkifbJjzpfaea=umif;/ pufr_vkyfief;}uD;rsm; txl;ojzifh oH
vkyfief;udk trsdK;om;ydkifvkyfa&; t*FvefwjynfvHk;ESifhcHI
pD;yGm;a&;pDrHudef;a&;qGJa&;/ qdkAD,ufta&S@Oa&my EdkifiH
rsm;paom pDrHudef; t&/ &yfwnfaeaomEdkifiHrsm;ESifh
119

_ynfolhtm%m
ukefpnfqufoG,fa &;ponfwdk@udk rvkyfbJ/ +Adwdefudk
tar&duef wynfhuav;b0odk@ ajymif;vJaprnfh tar
&duefa':vmaemufodk@ vdkufaeIjzpfa=umif;/ ,cktcg
+Adwdo#ueG jf rLepfygwDu owday;csujf zifh avbm olyek f
trwfrsm;onf/ TavbmygwDacgif;aqmifr_udk vrf;pOf
trSefodk@a&mufatmif wdkufvsuf&Sda=umif;/ tvkyform;
or*~awmfawmfrsm;rsm;uvnf; Todk@ wdkufcdkufIvm+yD
jzpfa=umif;?

vpOfESifhtr# ,kwfavsmhIaea=umif;/ 'Drdkua&pDopf EdkifiH


rsm;wGif arSmifcadk ps;onf aysmufu,
G v
f su&f +Sd yDjzpfa=umif;/
aiGwefbdk;rSmvnf; cdkif+rJvsuf&Sda=umif;/ vlawGtaeESifh
=unfhv#if t*Fvefvlxkonf tem*gwfta&; acgif;_wf
ylyefaeyH&k I csufukpd vdak AuD;,m;/ ,l*pkd av;AD;,m; vlxk
rsm;rSmrl emZDppf'%f tjyif;txefcHch&J vifhupm; wufu
&$ifvef;I tm;wufoa&m&SdvSa=umif;?
T 3 ck csufydkifv#if

pD;yGm;a&;rdKif
qufI Oa&mywGif/ tar&duefe,fcsJ@orm;u
rm&S,pf rD u
H ed ;f jzifh a':vme,fcsJ@a&;udk vkyaf ev#u&f do
S nf
udk ajymjya=umif;/ a':vmaiGacs;a&;udk ta=umif;jyI
csmcsD. taemufOa&my*dk%f;udk tar&duefu vufawG@
vkyfIae+yDjzpfa=umif;/ taemuf*smreD&m;e,f pufr_
vufr_a'owGif/ t*Fvdyf tar&duef e,fcsJ@orm;rsm;u
t&if;jrKyfI taemufOa&my*d%
k ;f . pD;yGm;a&;rdKiftjzpf
aqmif&Guf&ef u;pm;vsuf&Sda=umif;/ xdka=umifh jyifopf
jynf tDwvDjynfrsm;wGif/ uGefjrLepfqdk&S,fvpf nD!Gwf
a&;ud k aoG; cJ Gz sufq D ; &ef u;pm;cJ ha =umif ; / tD wvD
qdk&S,fvpfrsm;u TaoG;cGJjcif;udk vufrcHcJha=umif;/ ,ck
tar&duefu/ p&m*wfqo
kd u
l kd acgi;f aqmifap+y;D qd&k ,
S v
f pf
ygwD twkta,mifwckukd zefw;D cJah =umif; ponfjzifh &Si;f vif;
ajymjya=umif;?
'Drdkua&pDopf
xdkaemuf/ ta&S@Oa&myEdkifiHrsm;wGif/ 'Drdkua&pD
opftajccHt&/ EdkifiHa&; pD;yGm;a&; jyefvnfxlaxmifaeyHk
rsm;udk ajymjya=umif;?
t*Fvefjynf&duQm0ef}uD; px&wfcsDu roHk;
rjzpfonfh ukepf nfrsm;teuf/ 4 ckwGio
f m aps;av#mah tmif
vkyfEdkifI usefypPnf;rsm; aps;wufaeygonf[k 0efcHae
&aom tcsed fY csuu
f pkd vdak A;uD;,m;wGif pm;ukef aomuf
ukef txnft0wfrStp ukefypPnf; aps;E_ef;rsm;onf
120

'Drku
d a&pDopfEkid fiHrsm; Todk@jzpfvm&jcif;rSm (1)
awmfvSefa&;wGifomru/ EdkifiHopfjyefvnfxlaxmifa&;
wGif rsdK;cspftm;vHk;ESifh jynfolvlxkwckvHk; yg0ifonfh
nDnGwfa&;.wyfaygif;pkrsm; zGJ@xm;jcif;/ (2) EdkifiHa&; tkyf
csKyfa&;t& vlxkonf wu,fhtm%mydkifjzpfaejcif;/ (3)
pD;yGm;a&;t& aomhcsupf ufr_vkyfief;rsm;udk wdkif;jynfykid fjyK
vkyfjcif;/ ajr&Sif}uD;pepfudk zsufodrf;jcif;/ 2 ESpf pDrHudef;/ 5
ESpf pDrHudef;pojzifh jynfvHk;u|wfpDrHudef;rsm; jyKvkyfjcif;wdk@
a=umifhjzpfa=umif;?
nD!Gwfa&;wyfaygif;pk
csufupkd vdkaA;uD;,m;wGif uGejf rLepfygw/D qdk&,
S f
vpfygwD/ (qd&k S,f'Drdku&ufwpf) trsKd ;om;qdk&S,fvpfygwD/
'Drdku&ufwpf ygwDwdk@onf zufqpfqef@usifa&; jyefvnf
xlaxmifa&;ESifh uGefjrlepfygwDrS a&;qGJaom 2 ESpf pDrHudef;
ay:wGif tajcwnfI nD!Gwfa&;wyfaygif;pktjzpf aqmif
&Gufvsuf&Sda=umif;/ nD!Gwfa&;wyfaygif;pkwGif ygwDrsm;
oD;jcm;vGwv
f yfpGm wnf&EdS idk jf cif;/ vGwv
f yfpmG a0zefEikd fjcif;
ponf h nD! Gwf a &;tajccHr sm;ud k tm;vHk ; oabmwl
vufcHI atmifjrifpGmaqmif&Gu=f ua=umif;/ a&G;aumufyGJ
rsm;wGifvnf; udk,fhygwDtvdkuf trwfrsm; 0ifa&muf
ta&G;cHI tpd;k &tzG@J ukd ta&G;cH&aom trwfO;D a&tvdu
k f
zG@J pnf;xm;a=umif;/ ,cktcg uGefjrLepfygwDonf tiftm;
taumif;qHk;ygwDtjzpfjzifh *dkwm0gvf 0ef}uD;csKyfjzpfvsuf
&Sda=umif;/ orw a'gufwmbDeuf&SfrmS vnf; nD!Gwfa&;

_ynfolhtm%m
wyfaygif;pkudk vHk;0,Hk=unfoljzpfI wuJhrsdK;cspf}uD; a=umif;?
wa,mufjzpfa=umif;jzifh csujf ynfol@n!
D w
G af &; wyfaygi;f
pk ta=umif;udk &Sif;jya=umif;?
ajr&Sifpepfr&Sd
vlxkoabmus

ajr&Sif}uD;pepf zsufodrf;a&;wGif/ csufudkpvdk


aAuD;,m;wGif {u 125 txufv,frsm;/ ,l*dkpav
AD;,m;wGif {u 111 txuf v,frsm;udkodrf;I/ v,frJh
rsm;udk a0jcrf;ay;a=umif;/ or0g,rpepf ,l*dkpav;
AD;,m;tcsdK@ae&mrsm;wGif pka ygif;xGef,ufjcif;rsm;udk
tm;ay;vsuf&Sda=umif;/ v,f,mpdkufysdK;a&;udk pD;yGm;a&;
pDrHudef; t&/ pepfwusvkyfvsuf&Sda =umif;jzifh ajymjy
a=umif;?

tkycf sKyfa&;wGif vlenf;pku ESyd u


f w
G &f efxm;aom
ykvyd pf epfjALdu
k a&pDpepfudk csufupdk vdak A;uD,m;wGi
f /
,l*dkpav;AD;,m;wGif/ vHk;0zsufodrf;I vlxkudk,fwdkif
a&G;aumufwifajrmufaom tkyfcsKyfa&;aumfrwDrsm;jzifh
tkyfcsKyfvsu&f daS =umif;/ vlxku,
dk pf m;vnfrsm;onf Oya'
jyKonft
h crf;wGio
f mru/ tkycf sKy&f mwGiyf g ta&;yga=umif;
udk ajymjya=umif;?
,l*dkpav;AD;,m;wGif wdkif; &if; om;vlenf;pk vli,frD;&xm;
jy\emudk udk,yf kid fjyXmef;cGicfh Jx
G GuEf kid fcGirfh sm;ay;I atmif
jrifpGm ajz&Sif;xm;a=umif;udkvnf; ajymjyao;a=umif;?
wufuaomvlx}k uD;rSm rdrw
d @dk u,
dk w
f ikd f ydik q
f kid f
tkycf sKyfaeaom Edik if rH sm;jzpfojzifh &uftm;rsm;wGiyf if tzG@J
vuf0g;}uD;tkyfvkyfief;r&Sd
rsm; zGJ@I/ wdkif;jynfpD;yGm;a&; pDrHudef;rsm; atmifjrifa&;udk
vkyfvsuf&Sda=umif;/ udk,fwdkif=unfh_cJhaom ,l*dkpvAf
pufr_vkyfief;wdkif;jynfydkifvkyfa&;Y/ csufudkpvdk vli,fhrD;&xm;udk az:jyajymqdka=umif;?
aA;uD;,m;wGif aomhcsufvkyfief;rsm;omru/ vuf0g;}uD;
csufudkpvdkaA;uD;,m;jynfwGif uGefjrLepfygwD
tkyv
f yk fief;rsm;udk wdki;f jynfyikd v
f kyx
f m;a=umif;/ ,l*pdk av; onf t}uD;qHk;ygwDjzpfa=umif;/ ,l*dkpav;AD;,m;wGif
AD;,m;wGif aomhcsufvkyfief;rsm;udk wdkif;jynfydkifvkyfxm; rm&S,w
f w
D ;kd rSm wdik ;f jynfo&l aJ umif;}uD;tjzpf jynfow
l @kd .
a=umif;/ wdkif;jynfydkifvkyf+yD; tvkyform;rsm;udk,fwdkif av;pm;jcif;cH&a=umif;jzifh rdrdudk,fawG@rsm;udk &Sif;vif;
ukefxkyfvkyfa &;aumfrwDrsm;wGif yg0ifI tkyfcsKyf=u ajymjya=umif;?

vlxku,
dk fwdkif
a&G;aumufwifajrmufaom
tkyfcsKyfa&;aumfrwDrsm;jzifh
tkyfcsKyfvsuf&Sda=umif;
121

tkyfcsKyfa&;pnf;rsOf;udk twnfyvdkuf_yD
odk haomf owdrvpfapESifh
uGefjrLepfae@pOf twGJ (1) trSwf (240) (25-9-47) xkwfrS
(rl&if;owfyHktwdkif;)
,refae@ (24-9-47) ae@onf Armh
vGwv
f yfa&;wdu
k yf v
JG rf;pOfwiG ;f rSwo
f m;
avmH a om ae@wae@ jzpfa yonf?
ta=umif;qdkaomf xdkae@wGif 0ef}uD;
csKyfocifEku Armjynft kyf csKyfa &;
pnf;rsOf;udk wifoGif;I/ ygwDtoD;oD;
- vlenf;pk udk,fpm;vnf toD;oD;
wdk@u axmufcHI/ v$wfawmfwckvHk;
aomif;aomif;zszs twnfycJhaom
a=umifh jzpfayonf?
TtkyfcsKyfa&;pnf;rsOf; udk
v$wfawmfu vuQHvm&ef arvrSpI
av;vwdkifwdkif usdK;pm;+yD; tcuf
tcJtrsdK;rsdK;udk ausmfveG f+yD;rS twnf
jzpfoGm;jcif; jzpfonf? vGefcJha om
av;vtcsd e f r S m wenf ; tm;jzif h
t*Fvyd fESifh ArmwdkufyGJ. tcrf;wcrf;
qdku rrSm;ay?
ta=umif;qdkaomf t*Fvdyf
e,f c sJ @ orm;onf Armtrsd K ;om;
vkyfief;. t&Sdefa=umifh wcsdK@aom
av#mhay;csurf sm;udk rv$rJ a&SmifombJ
av#mha y;cJh&avonf? xdkav#mha y;
csuf tenf;i,fudkyif/ e,fcsJ@oRm;
onf wbufrSaeI zsufqD;+yD;/ Arm
122

vlrsdK;tm; xm0pOf u|efvkyfxm;&ef


usdK;pm;cJh-usdK;pm;qJ-usdK;pm;ayvdrfh
tH k ; rnf ? Oyrm Armjynf t m;
toGiftm;jzifhay;rnfh vGwfvyfa&;
udkyif enf;trsKd ;rsKd ;jzifhzsu&f ef usdK;pm;
cJhavonf?
yXr Armjynftm; 'dkrDeD,H
tjzpfEiS hf +Adwo
d #jynfaxmifpk pD;yGm;a&;
e,ftwGi;f ae&ef qG,cf o
hJ nf? usKd ;pm;
cJhonf? igwdk@ wrsdK;om;vHk;u/ 'dkrDeD,H
udk vuQHbdk@a0;pG 'dkrDeD,Hqadk om toH
udkyif r=um;jcifavmHatmif pdwf"gwf
jyif;jyaeIom 'dkrDeD,Hqdkaom trnf
jzif/h tkycf sKyaf &; rvmawmhay? aumuf
uspfpOf;vJaom e,fcsJ@orm;onf/ xdk
'dkrDe,
D q
H adk om trnfukyd if wjcm;cspf
pbG,faumif;aom trnfwrsdK;odk@
ajymif;&ef t}uHay;cJhavonf?
,ck aemufqHk;rSmyif pwdwf
rif;owif;pm (18-9-47) ae@pGJjzifh
az:jyxm;aom ,lyDat owif;t&/
Armjynfonf aemufqHk; +Adwdo# pD;
yGg;a&;jynfaxmifpktwGif;ae&ef/ wdkif;
jyKjynfjyKv$waf wmfu qH;k jzwfvrd rhf nf
[k ajrmfvifh&ayonf[k uyfIqG,fcJh

ao;onf?
odk@aomfvnf;/ vGefcJhaom
(4) vtwGi;f u/ Armjynfonf/ tcsKyf
tcsmtm%mydkif wdkif;jynftjzpfESifh
+Adwdo#pD;yGg;a&; jynfaxmifpk twGif;
rSm rae[k jywfjywfom;om; qHk;jzwf
vdkufonfhtcg/ t*Fvdyfe,fcsJ@orm;
onf/ ArmjynfwGif;&Sdaom vlenf;pk
rsm;udk ajrmufay;I/ ArmwrsdK;om;
vHk;. pnf;vHk;r_udk cGJjypf&ef usdK;pm;
cJah yonf? Tod@k tm;jzifh wdik ;f &if;om;
vlenf;pkrsm;udk wHqmcHvyk I
f Armjynf
tm;/ +Adwdo#pD;yGg;a&; jynfaxmifpk
twGif; qGJxm;&ef usdK;pm;cJhjyefonf?
t*Fvdyfe,fcsJ@orm;wdk@. &Srf; - csif;
- u&if - ucsif - u&ifeD wdkif;&if;
om;rsm;twGif; rnfr# Armrsm;ESifh
aoG;uGJatmif }uHpDcJhonfudk vlwdkif;
todyif? zgyGef u&ifeD&Srf;jynfrsm;ESifh
ywf o uf I vnf ; rnf r #avmuf
t*Fvdyfwdk@u ajcxdk;cJhonfudk txl;
az:jy&efrvdk?
aemufqHk; t*Fvdyfe,fcsJ@
orm;wd k@. vle nf; pk rsm;txJ wG if
aoG;cGJ&ef usKd ;pm;r_wckrSm Armjynfok@d

_ynfolhtm%m
avmh'v
f pPw;kd 0Jvf vmpOftcgu u&if
acgif;aqmifrsm;tm; u&ife,f oD;
jcm; vdkv#if/ (2) vtwGif;&atmif
t*Fvdyfu vkyfay;Edkifw,f? tm%m
v$Jajymif;ray;rSD t*Fvdyfu xifovdk
vkyfEdkifw,f [k ajAmifajymcJhonf
qdkaom owif;t&/ t*Fvdyfrsm;u
vufav#mo
h mG ;+y[
D x
k ifu r[mtrSm;
awmfyHk jzpfayvdrfhrnf?
Tr#omru wbuf u
vnf; vusfm*dk%f;om;rsm;udk ajrmuf
ay;I/ igwdk@trsdK;om;acgif;aqmif}uD;
rsm;tm; vkyf}uH+yD; tm%mvk&ef usdK;
pm;cJhavonf?
odk@aomfvnf; wrsdK;om;
vHk; . pnf; vHk; r_a=umifh/ xdkav;v
twGif; t*Fvdyfe,fcsJ@orm;. t}uH
tpDrsm;udk toifhtwifh wGe;f vSefEidk cf hJ
onfrSm/ tm;&p&m aumif;awmh.?
,ae@ wdik ;f jyKjynfjyKvw
$ af wmf
u/ Armjynf tkyfcsKyfa&;pnf;rsOf;udk
vufcHtwnfjyKvdkufjcif;onf/ v$wf
awmfxJwGif tqdkudk axmufcHpOfu/
igw@kd u,
kd pf m;vnf ocifwifxeG ;f ajym
cJhovdk t*Fvdy fe,fcsJ@orm;tm;
wyGEJ ikd v
f u
kd jf cif; yif jzpfonf? wenf;
tm;jzifh v$waf wmfxw
J iG f Adv
k x
f ed v
f if;
ajymcJhovdk/ ,ckuJhodk@ tkyfcsKyfa&;
pnf; rsOf; udk twnfjyKEdkifcJhonfrSm
wwdkif;jynfvHk; txl;ojzifh vuf0J
tiftm;pkrsm; nD!GwfpGm yl;aygif;I/
aoG;ajrus wdkufcdkufcJhaoma=umifh
omv#if jzpfayonf?
,ck twnfjzpfoGm;aom

tkyfcsKyfa &;pnf;rsOf; wckvHk;tay:/


a,bk,stm;jzifh igw@dk . oabmxm;
udk az:jy&v#if/ igwdk@ oabmusaom
tydkif;vnf; rsm;pGmyg+yD;/ 'ifjynfh 'Drdk
ua&pDtcGifhta&;ESifh qef@usifaom
tydik ;f rsm;vnf; ygoifhoavmuf ygay
.? odk@aomfvnf;/ v$wfawmfxJwGif
igwdk@.jyifqifcsufrsm; kwfodrf;pOf
tcgu igw@kd u,
kd pf m;vnf ocifoef;az
ajymovdk igwdk@. oabmuGJvGJjcif;
udk igw@kd tcsif;csi;f om qHk;jzwfapvd+k yD;
urBma&S@wiG f igw@dk . oabmuGJvrGJ _udk
rwifjyvdak oma=umifh igw@kd . jyifqif
csufrsm; kwfodrf;cJhjcif; jzpfonf?
wcGef;wnf;ESifhqdkv#if vuf
&Sd tkyfcsKyfa&;pnf;rsOf; topfonf
+yD;jynfhpHkatmif aumif;aom tkyfcsKyf
a&;wck[k rqdkEdkifa pumrl vuf& Sd
tajctaet& taumif;qH;k jzpfonf
[k qdk&ayrnf?
od@k aomfvnf; igw@kd owday;
vd konfht csufwckrS m tkyf csKyfa &;
pnf;rsOf;wGif rnfodk@yifaumif;atmif
a&;om;csrw
S x
f m;aomfvnf; vufawG@
tm;jzifh usifhoHk;&mwGif tkyfcsKyfa&;rl
wckvHk;udk qef@usifI vkyfEdkifayonf?
Oyrm ,ckvuf&dS jyifopfwikd ;f jyKjynfjyK
v$waf wmfu rsm;r=uao;rSu
D twnf
jyKxm;aom tkyfcsKyfa &;pnf;rsOf;yg
tcsufESifh qef@usif+yD; jyifopfe,fcsJ@
orm;onf AD,uferfwGif e,fcsJ@ppf
qifaejcif;jzifh xif&Sm;ayonf?
odk@twGuf tkyfcsKyfa&;pnf;
rsOf;twdkif; usifhoHk;ap&efudk =uyf

rwfay;&rnfrSm vlxk}uD;. }uD;av;


aom wm0efw&yf jzpfvmay+yD?
ed*Hk;csKyftm;jzifh v$wfawmf
xJwiG f Adv
k af tmifrif ajymcJhonfh rSwf
om;p&m tcsufrsm;udk &nf!ef;vdk
onf? Adkvfatmifrifu tckvdk tkyf
csKyfa&;pnf;rsOf; atmifjrifoGm;onf
rSm 0rf;omp&m aumif;.? odk@aomf
Tr#avmufESifh a=ueyfESpfodrfhaeI
rjzpf? vmrJh (2) v (3) vtwGi;f Arm
jynftwGuf tEW&m,frsm;pGmudk &if
qdkif&tHk;rnfjzpfI/ ol@ygwD ighygwD ol@
vlrsdK; ighvlrsdK;[k rcGJjcm;bJ/ nD!GwfpGm
tvk y fv k y f o G m ;=u&ef [k ajymcJ h
onfudk igwdk@ vHk;0axmufcHayonf?
,ae@ t*Fvdyft m; igwdk@
wyGEJ ikd v
f u
kd jf yefonf rSeaf y.? od@k aomf
igw@kd . a&S@arSmufwiG f tEW&m,frsm;pGm
&S d a o;.? tm%mrv$ J a jymif ; rS D
aomf/ tm%mv$Jajymif;ay;+yD;wGif
aomf/ t*Fvdyfe,fcsJ@orm;. npf
ywfaom t}uHtpD tEW&m,f t}uD;
tus,f vmvdrfhtHk;rnf?
odk @twG uf tm%mv$ J
ajymif;ray;rSED iS hf v$aJ jymif;ay;+yD;aemuf
wwdk if; wjynf vH k; . Edki fi Ha &;tod
^m%fudk Ed_; xm;+yD; t*Fvdyfe,fcsJ@
pepf. tEW&m,fudk wGef;vSefzzsuf
Edkif&efESifh vuf&Sd tkyfcsKyfa&;topf
twdik f; usiho
f Hk;Edik f&ef wrsdK;om;vHk;.
t"duvdkvm;csufjzpfaom zqyv
uGejf rLepfnD!Gwfa&;udk csufjcif;wnf
aqmuf&ef vdak ya=umif;?

123

TaehwGif ta&;}uD;qHk;aomwm0ef
jynfol@tm%m/ twGJ 3/ trSwf 32/ (4-1-48)/ jymokdvqkwf 9 &uf? we*FaEGae@?
t,f'Dwm-ocifoef;+rdKif/ xkwfa0ol - &Jabmfbukd;/ R.14 138 Am;u&m;vrf;/
jynfol@tm%m yHkESdyfwkdufwGif kdufESdyf onf?
(rl&if;owfyHktwdkif;)
1948 ckESpf Zefe0g&Dv 4 &ufae@eHeuf 4
em&D rdepf 20 tcsdefwGif vGwfvyfaom
Armjynfaxmifpk orwEkdifiHawmfopfukd
rD;SL;oef@pif bGm;jrifcJhayonf?
jynfaxmifpkorwEkdifiHawmf
ol EkdifiHom;wkd@wGifvnf; xrf;aqmif&
rnfh wm0efopfrsm;ESifh rsufarSmufjyKvm
=uav+yD?
Tae@wGif ArmwrsdK;om;vHk;
onf Armjynfaxmifpo
k rw Ekid if aH wmf.
&+yD;om;tcGifhta&;ukd qufvufwnf
+rJ&ef/ r&ao;aom tcGiht
f a&;wkd@ukd &&Sd
atmifqufvuf wku
d fcdu
k f&efwd@k twGuf
}uD;rm;aom t"dmefwkd@ukd jyK=u&ay
rnf?
&+yD;om; tcGit
hf a&;um; Arm
jynfaxmifpk orRwEkid if aH wmf[k taqmif
ta,mifrsm;jzifh ay:aygufvmcJhjcif;yif
jzpfayonf?

124

Tok@d &&St
d yfaom tcGit
hf a&;

rsm;rSm tacsmif&cJhjcif; r[kwf? ESpfaygif;


120 ausmf wkdifwkdif tbkd; tbGm;rsm;
vufxufrpS I wrsdK;om;vHk; aoG;acsmif;
pD;r# 'vpyftawmrowfatmif wkduf
yGrJ sm; qifc=hJ ujcif;a=umifo
h m jzpfayonf?

}uD;ukd +yD;ajrmufatmif }udK;yrf;aqmif


&Guf&if;yif Armjynf vlrsm;pkjzpfaom
v,form;rsm;twGuf ajr&Sifpepfukd
vH;k 0zsufodr;f I wu,fv,fvkyo
f lwikd f;
v,fajr&&Sda&;twGuf aqmif&Guf&rnf
r&&Sdao;aom tcGifhta&; jzpfayonf?
rsm;um; t*Fvdyfe,fcsJ@orm;. rw&m;
Twm0efrsm;ukd xrf;aqmif
au;rsm;ukd &efolykdif vuf0g;}uD;tkyv
f yk f &eftwGuf igwkd@uGefjrLepfygwDcsnfhvnf;
ief;rsm; pufHkrsm;ukd avsmfa=u;ray;bJ rwwfEkdif? zqyv csnfhvnf; rwwfEkdif?
odrf;,lum wkdif;jynf&Sd wrsdK;om;vHk;ykdif zqyv ESifh uGefjrLepftiftm;}uD; 2 &yf
( ) e,fcsJ@ ppfa&;tajccHrsm;/ tcGifh waygif;wpnf;wnf; yl;aygif;nDnGwfpGm
ta&;rsm; ArmjynfY tenf;i,fr# tajc wkdufckdufrSomv#if jzpfEkdifonf[k igwkd@
rpkdufa&;wkd@yif jzpfayonf? Ttcsuf t}udrf}udrf au;a=umfcJhavonf?
rsm;ukd r&&Sad o;or# ArmwrsKd ;om;vH;k rSm
igwkd@onf EktufwvDpmcsKyf
vGwv
f yfa&;ukd taqmifta,mifrsm;ESihf
&&Sd +yD;=uaomf vnf; vl a r$;vla wmif }uD;ukd a0zef=uonf? Tokd@ a0zef&mY
rajymifbJ t*Fvyd v
f ufatmuf u|eo
f m; pmcsKyf}uD;rSm aumif;onfhtykdif;vnf;
ayguf tajctaersdK;wGifom qufvuf ygonf? qkd;onfhtykdif;vnf; ygonf?
wnf&Sdaeayvdrfhrnf? okd@jzpfI tqdkyg xdk@a=umifh taumif;csnf;jzpf&ef zqyv/
tcsurf sm;ukd vGeaf jrmufatmif qufvuf uGefjrLepfnDnGwf+yD; a&S@wGif qufvuf
}udK;pm;&OD;rnfrmS ArmwrsKd ;om;vH;k tbk@d wkdufckduf&rnf jzpfonf? Tum; igwkd@
wm0ef}uD;wif&Sdaeayonf? Twm0ef onf pmcsKy}f u;D ESiyhf wfoufI oabmxm;

_ynfolhtm%m
tusOf;csKyfyifjzpfayonf?

tvdkomv#if jzpfayonf?

TtcsuEf iS hf ywfoufI trSef


pifppf zqyvESifh igwkd@ uGefjrLepf ygwD
onf rnfokd@r# oabmuGJvGJp&m r&Sday?
zqyv uk,
d w
f idk u
f yif EktufwvDpmcsKyf
rSm 'ifjynfhusyfjynfhr[kwf[k qkdcJhonf?
ocifEkukd,fwkdifuvnf; &mckdifE_ef; 90
om &cJhonf[k bdvyfrS a&mufa&muf
jcif; ajymcJhayonf? Tokd@qkdv#if &mckdif
E_ef;jynfh&atmif yl;aygif;um qufvuf
wkdufyGJ0if=ubkd@&mom &Sdayonf?

zqyv vufsm*kd%f;om;wkd@
onf uGejf rLepfw@dk . nDnw
G fa&;ukd r&ap
&ef r[kwfwef;w&m; oGm;ykwfavvGifh
0g'rsm;jzef@v#uf &Sdayonf?

vGwfvyfa&; ausnm+yD;v#if
uGejf rLepfawGu olyek x
f vdrrhf nf[I
l /
uGefjrLepfwd@k u pif+ydKiftpkd;& wnfaxmif
ae+yD[lI/ zqyv tpkd;&ukd jzKwfcs
&eftwGuf tvkyo
f rm;rsm;ukd oydwaf wG
arSmufatmif ar#mufay;ae+yD [lI/
okd@&mwGif uGefjrLepfygwDu v,form;rsm; awmwGifqlylatmif v_H@
nDnG wfa &;twGuf vuf urf;csufukd aqmfaeonf[lI/ 0g'jzef@aeayonf?
zqyv rS y,fvSefcJhayonf? Tokd@y,f
,if;uJhokd@ uGefjrLepfygwDESifh
vSefjcif;um; vlxk}uD;. tvkdESifh qef@
nD
n
w
G
f
a
&;r&atmif
r[kwfwef;w&m;
usifv#uf zqyv vufsm*kd%;f om;wk@d .

rsm;ukd 0g'jzef@aeolrsm;um; zqyv


vufsm*kd%f;om;rsm;ESifh e,fcsJ@orm;ukd
tvkyftau;yaeolrsm;omv#if jzpf
onf ? wenf;tm;jzifh Armvlxk} uD;
w&yfvHk; evHrxlEdik fatmif zefw;D aejcif;
omjzpfI Armjynfolvlxk} uD;u xkd
vufsmorm;wkd@. ajcvSrf;rsm;ukd [ef@
wm;Ekdifa&; ta&;}uD;.qHk; jzpfaeay
awmhonf?
,ae@ ArmwrsdK;om;vHk;.
wm0efum; e,fcsJ@orm;. ppfa&;t&/
pD;yGm;a&;t& qufvuf}uD;pk;d xm;or#udk
wkdufckdufEkdi f&ef vkdtyfaom zqyv
uGejf rLepfnn
D w
G af &;ukd r&atmif zsuq
f ;D
aeolw@dk tm; ESyd u
f yG &f efrmS vufiif;ta&;
}uD;qHk;aom wm0efjzpfa=umif; E_d;aqmf
vkduf&ayownf;?

Tok@d y,fveS jf cif;um; vlx}k uD;.


tvkEd iS hf qef@usiv
f #uf zqyv
vufsm*k%
d ;f om;wk@d . tvdo
k mv#if
jzpfayonf

125

Armjynfvw
G v
f yf+yD
tvkyo
f rm;rsm;tbk@d rnfo@dek nf;
jynfol@tm%m*sme,f twGJ 3/ trSwf 32(4-1-48)/ jymokdvqkwf 9 &uf/ we*FaEGae@
t,f'Dwm ocifoef;+rdKif/ xkwfa0ol - &Jabmfbukd;/
R.14 138 Am;u&mvrf;/ jynfol@tm%myHkESdyfwkdufwGif dkufESdyfonf?

a&;ol-ocifcspf?
(owfyHkrsm;ukd rl&if;twkdif; kdufxm;ygonf?)

vmrnfhZefe0g&Dv 4 &ufae@wGif ArmEkid fiHonf vH;k 0vGwfvyfaom tcsKyftcsmtm%mykid f Ekid fiH}uD;jzpf&awmhrnf?


Tok@d jzpfvm&ef 1300 jynfEh pS f ta&;awmfyrkH pS I tvkyo
f rm;vlwef;pm;onf vGwv
f yfa&;wku
d yf w
JG iG f xdyw
f ef;u
yg0if q if E $ J c J h = uayonf ? 1941 ck E S p f t*F v d y f a wmf v S e f a &;/ 1945 ck E S p f *syef a wmf v S e f a &;wk d @ wG i f v nf ;
tvkyform;vlwef;pm;onf tajrmuftrsm; yg0ifqifEJc$ =Jh uayonf?
ppf+yD;acwfwGif trsdK;om;nDnGwaf &; wyfaygif;pkjzpfaom zqyv tzG@J csKyfukd vltm;aiGtm;ESifh }uD;xGm;
tiftm;&Sdatmif tvkyform;rsm;u trsm;qHk;jyKvkyfchaJ yonf?
ArmwrsKd ;om;vH;k rarhEidk af om vkyif ef;}uD;w&yfum; ,refEpS u
f Ttcsed T
f tcgwiG f Akv
d cf sKyfatmifqef;onf
bdvyfY ta&;qkdaepOf tvkyform;tm;vHk;wkd@onf vGwfvyfa&;twGuf tiwftjywf qif;&J'kuQtrsdK;rsdK;cHum
vGwfvyfa&;oydwf}uD;ukd arSmufc=Jh uayonf?
T 1947 ckESpfqef;/ taxGaxGoydw}f uD;wGif tvkyo
f rm;or*~tpnf;tHk; pkpk tvkyo
f rm;aygi;f 21000?
or*~ tpnf;tHk;aygif; 46 ck yg0ifcaJh yonf? TtaxGaxGoydwf}uD;onf Zefe0g&Dv 26 &ufae@rS pI azazmf0g&Dv
20 &uf ae@wdik f =umcJ&h m tvkyfcsdef 462 000 em&D qHk;_H;cJhayonf?
TtaxGaxGoydwf}uD;onf ArmhvGwfvyfa&;atmifyef;ukd qGwfvSrf;&ef axmufraom tiftm;pk}uD; jzpf
ojzifh tvkyo
f rm;wkd@ aemifa&;twGuf ta&;}uD;aom awmif;qdkcsuf 24 csuu
f kd wifoiG f;cJhayonf?
xdkawmif;qdkcsuf 24 csufukd uG,fvGefol AkdvfcsKyfatmifqef;ukd,fwkdifESifh tpkd;&tzGJ@u 0ifa&mufjzefajz
*wday;ojzifh tvkyform;rsm;u vufcHum oydwfvSefcJh=uavonf?
,ae@um; Armjynfv Gw fv yfa &;&+yD? tvkyform;wkd@ . ta&;rsm;um; tokd@enf; ?
126

awmif;qdkcsuf 24 csu?f ? rESpfu tpkd;&*wd? ? ,cktajctae ToHk;&yfudk qef;ppf=unf=h upkd@?

_ynfolhtm%m
(u) uHxkdupf epf zsufodrf;&rnf? pwDAD'kdpepf zsufodrf;&rnf? (awmif;qkdcsu)f ? ? olwkd@. vkyo
f m;rsm;ESifh
vkyfEikd fyg v#if uHxkdufpepfudk tvkyf&iS frsm;u roHk;yg? pwDAD'kdzsuf&ef aumfrwDuav;wck zG@J ay;ygrnf? (*wd)? ?
bDtkdpw
D Gif ppfrjzpfrSDu tvkyo
f rm;aygi;f a&eHajr/ oHv#if "edawmwk@d wGif 20000 cef@ toHk;jyKcJo
h nf? ,ckum; pkpk
aygi;f tvkyo
f rm; 7000 cef@uo
dk m cef@xm;+y;D wk;d rcef@wt
hJ jyif uHxku
d rf sm;ukd tvkyaf y;aeonfh vwfwavm "edawm
bDtkdpDwiG f uHxkduf tvkyo
f rm; 500 ausmf oH;k aeonf? 'v{&m0wD oabFmusif;wGiu
f m; q&mrsm;tm; uHxku
d f
ay;aom pepfukd oHk;aeav+yD/ pwDAD'dzk su&f ef aumfrwDvnf; ,ckxd rzGJ@ao;? pwDA'D kdpepfvnf; rysufao;?
(1) ae@pm;vay;pepfukd zsuaf y;&rnf? tvkyform;rsm;ukd t+rJwef; cef@&rnf (awmif;qkdcsuf)? ? t+rJwef;
tvkyform;rsm;ukd vcE_ef;ay;ygrnf(*wd)? t+rJwef; cef@a&; rcef@a&;um; tvky&f iS frsm;tay:wGio
f m wnfaeonfudk
,ckawG@ ae&onf?
2? vuf&dS &Sm;yg;p&dwEf Sihf tykda=u; 20d ukd rjzwf&? tvkyform;wkdif;tm; tpkd;&owfrw
S fonfh tcsdefrSpI
TE_ef; ukd ay;&rnf? (awmif;qdkcsu)f ukeaf ps;E_ef;rsm; aemufxyf rusrjcif; &Sm;yg;p&dwfESihf tykad =u;ukd rjzwfyg?
tpkd;&owfrSwfonfh tcsed frSpI ay;ygrnf? (*wd)
1947 ck/ Zefe0g&v
D wGif oydwfarSmHpOf txufygtwkdi;f ukefaps;E_e;f rsm; aemHxyfrusrjcif; &Sm;yg;p&dwfEiS fh
tykda=u;ukd rjzwfyg - [k *wdxm;+yD;rS xkEd Spaf rvrSpI &Sm;yg;p&dwf tykda=u; 20d ukd jzwfcJhayonf? ukefaps;E_ef;rsm;
xkdtcsdefu rusa=umif; jrefrmhtvif;owif;pmuyif acgif;}uD;rS 0efcHcJh&onf r[kwfavm? atmufygukefaps;E_ef;
pm&if;ukd =unfhOD;avmh?
(ArmvlrsdK; 1941 ESpu
f kd 100 ,lxm;onf)

1947

tpm;tpm

xif;rD;

t0wf

tao;tzGJ

47 y#rf;r#

tdrfc

tdrfcygy#r;f r#

ZEM0g&D

304

290

377

400

313

219

295

azaz:0g&D

312

266

377

400

316

219

298

rwf

322

250

377

400

321

219

302

{+yD

326

228

377

427

322

219

303

ar

379

221

377

455

362

219

335

ZGef

404

209

377

455

381

219

351

Zlvkdif

407

202

427

455

385

219

354

tpkd;&pm&if;t&Aifv#if taxGaxGoydwfarSmufpOf tcsdefwGif ppfrjzpfrDSxuf 3 qcef@tajcrS/ ar-ZGefwGif 3


qcGJ tajcxd wufaeAgvsuf/ tykda=u;ESpfq,fukd &ufpufpGm jzwfawmufcjJh cif;onf/ tvkyform;vlwef;pm;wkd@tm;
127

_ynfolhtm%m
vGwv
f yfa&; wku
d yf w
GJ Gif qifEcJ$ o
hJ nfh aus;Zl;ukd aus;pGyfjcif;Aif r[kwaf vm?
3? vuf&Sdtvkyform;rsm;ukd ravsmh&? 1946 ck atmufwkdbm 1 &ufae@rS avsmhjcif;rsm;ukd jyefcef@&rnf?
(awmif;qkd csu)f ? tvky&f o
dS avmufom tvkyo
f rm; cef@xm;Ekid rf nf? atmufwb
dk m 1 &ufae@upI rw&m; xkwx
f m;
olrsm; pm&if;wifAg? (*wd)? ,ae@um; bD-tk-d pDrS vl 4000 ausmf 5000 ausmf ywfch+J yD? t&f- wD- bDrS vl 3000
ausmf ywf+yD? 'v-{&m0wD oabFmusif;or*~rS OuU/ 'kwd,OuU/ aiGxdrf;ESifh tr_aqmifvl}uD;rsm;ukd ,ckxd rcef@?
bD-tkd-pD or*~rS wGJbuftwGif;a&;rSL;ESihf tr_aqmifrsm;ukd qkdif&mtpk;d &u jyefcef@&ef nef=um;Agvsuf rcef@ao;?
4? tvkyform;or*~rsm;ukd todtrSwfy&rnf? vGwv
f yfpmG vkycf iG afh y;&rnf? (awmif;qdck suf)? ? rSwfykw
H if
+yD;v#if todtrSwf yygrnf?(*wd)
todtrSwf yv#if or*~tr_aqmifrsm;onf tvkyft
Hk wGif;Y or*~vyk if ef;rsm;vkyfcGi/fh or*~k;H aqmufEikd cf iG h/f
or*~udpP &Sv
d #if tvkyfcsdeftwGif; oGm;EkdifcGifh/ or*~ESihw
f kdifAifI tvkyform;rsm;tm; oGi;f jcif;xkwfjcif;ponfwkd@ukd
qufvufwkdufyGJqif&if; ta&;qkd&OD;rnf?
5? ppfrjzpfrDu
S tvkyform;rsm;tm; tpkd;&uJhokd@ 3 ESpfwGuf cGihv
f pmESifh 3 vwGuf tykdvc ay;&rnf?
(awmif;qdkcsuf)? ? 3 vwGuf aA;&efpOf;pm;Agrnf (*wd)? ,ckxdum; r&ao;?
6? xdcu
kd faoqHk;olrsm;tm; avsmaf =u;vc w&mtwGufESihf vkyfuikd fpm;aomufjcif;ryEkdifolrsm;tm; vpm
23 ukd ay;&rnf? (awmif;qkdcsu)f ? ? aemuf 2 vtwGif; Oya'rsm; yvky&f mwGif axmufcAH grnf? (*wd)
&? vuf&Sd tvkyform; Oya'rsm; jyif&ef? tvkyo
f rm;ESifh tpk;d & qwlAgaom tvkyo
f rm;pHpk rf;a&;aumfrwD
wck zGJ@aA;&rnf? (awmif;qkdcsu)f ? ? ukd,fpm;vnf pHknDAgaom aumfr&Sifwck zGJ@ay;Agrnf? (*wd)? ? avbmbwf*spf paw;&Sif;-aumfrwDwckukd zG@J +yD;+yD? xdkaumfrwD. yrtpD&ifcpH mukv
d nf; wifoGif;+yD/ TtpD&ifcHcsufrsm;
ratmifjrif&ef t&if;&Sif ukr`%rD sm;u npfAwf+yD; &ufqaGJ eonf[k od&aAonf?
8? omreftvkyform;wa,muf. tajccHvpmukd 35d owfrSwfI ukefaps;E_ef;rsm;ESifhtnD &Sm;yg;p&dwf
ay;&rnf? (awmif;qkdcsuf)? ?
tvkyform;wkid f;. tajccHvpmukd 35d [k owfrSwAf grnf? tajccHvpm 35d xufeJ&aom tvkyform;rsm;
tm; atmufygtwkdif; &SmAg;p&dwEf Sifh aA;Agrnf? (uwd)
,cktajccHvpm

aemiftajccHvpm &Sm;yg;p&dwf

16

35

38

34

35

60-12J

aygif;
73
95-12J

Tokd@ tajccHvpmukd 35d owfrSwfcsufonf tvkyform;wkid f; twGuf xl;uJaom tcGiht


f a&;wck ukd
&jcif;jzpfaAonf? oydwaf rSmufpOf tcsed furl &aeaomvpm pkpkaygif;xuf tajccH 35d &ojzifh rykdxm;aomfvnf;
128

_ynfolhtm%m
TtajccHvcrSm aemifrjzKwfypfEkdif
aom tcGifhta&;tjzpf qufvuf
wnf+rJap&rnf?
9? wkd;vpmE_H;ukd atmuf
twkdif; xm;&rnf? 35d-5d-50? 5010-100? 100 - 15 -150d ?
(awmif;qdkcsuf)? ? Tawmif;qkd
csuf - 8-Y aqG;aEG;csut
f & 9 ukd
vH;k 0 rpOf;pm;? ?
10? tcsdefykd vkyfc 2 q
(&Sm;Ag;p&dwAf g) aA;&rnf? (awmif;qdk
csu)f ? nESiahf b;jzpfwwfaom tvkyf
rsm;ukd 3 q ay;&rnf? (awmif;qkd
csu)f Tudpu
P dk tcsuf (7) t& aumf
rwDod@k pOf;pm;&ef v$AJ grnf? (*wd)
11? ES i f h 14? tpk d ; &
H k ; yd w f & uf E S i f h we*F a EG a e@wG i f
tvkyform;wkdi;f tm;&ufjzpf&rnf?
xkad e@rsm;wGif ckid ;f u &Sm;yg; p&dwfyg 2
q aA;&rnf? 11 v vkyf+yD;aom
tvkyform;wkdif;tm; vpmjynfh (&Sm;Ag;p&dwAf g) ESifh wvcGiafh A;& rnf? a&SmifwcifcGifh 10 &uf aA;&rnf?
(txufyg awmif;qdck suf trSwf 11 ESihf trSwf 14 ukd a&mI aqG;aEG;onf)? tcESifh ydwfay;aom &ufrsm; yg
tyg 17 &ufom wESpftwGuf tcESifh cGifhaA;rnf? xdkae@rsm;wGif ckid f;u pufkt
H vkduf vkyfxm;aom tcsed fyEkd _e;f t&
om ay;rnf?
12? rde;f rtvkyform;rsm;ukd a,musfm;rsm;ESifh tvkyw
f lv#if tcwl aA;&rnf? (aA;ygrnf)
13? tvkyfcsed fudk wae@ 8 em&D/ wAwf em&D 40 om owfrw
S f&rnf?
tvkyf&iS frsm;u wae@ 9 em&D/ wAgwf 48 em&D/ tvkyo
f rm;rsm;u wae@ * em&D wAgwf 44 em&D awmif;ae
=uonf? aemufqHk; TudpPukd OAa'vkyrf nfh aumfrDwDwGif pOf;pm;&ef oabmwlch=J uonf?
tqkdAg aumfrDwD zGJ@pnf;+yD; TudpPukd aqG;aEG;=u&mYvnf; oabmuGJvGJcsufukd atmufAgtwkid f; tpkd;&xH
wifoGi;f xm;onfukd awG@&aAonf?
tvkyfomR ;uk,
d fpm;vnfrsm;ESifh em,u u wae@ 8 em&D wAgwf 44 em&D? tvkyform;Xme ne=f um;a&;
129

_ynfolhtm%m
0efu wae@ 9 em&D wAgwf 44 em&D? tvkyf&iS frsm;u wae@ 9 em&D wAgwf 48 em&D? owfrSwf&ef wifjyxm;onf?
15? rde;f r tvkyo
f rm;rsm;tm; om;zGm;v#if 12 Agwf vpmjynfEh iS hf aA;&rnf? (awmif;qkcd su)f oabmwlonf?
16? &yfa0;rS vm&aom tvkyform;rsm;tm; tvkyfrS xkwfonfjzpfap? rusef;rmonfhtcgjzpfap? om;
r,m;rsm; twGufyg jyefp&dwfESihw
f uG 3 vpmukd ay;&rnf? (awmif;qdkcsuf) wvpm aA;rnf? jyefy@kd Agrnf?
17? tvkyform; tdrfoltdrfom;rsm;twGuf usef;rmjcif;ESifh nDnGwfaom acwfrSDtdrfrsm; pDrHaA;&rnf?
(awmif;qkdcsuf) tpkd;&. tdrfaqmufpDrHued f;ESifh t&Snv
f ky&f rnfh tvkyfjzpfAgonf?
18? tvkyform;. om;orD;rsm;twGuf aq;/ upm;uGif;/ ausmif;/ pmzwfcrf;/ tvkyfoifrsm; pDrHaA;&rnf?
(awmif;qkdcsuf) t&Snftvkyfvkyf&rnfhvyk fief; jzpfygonf?
19? tked mpm&HyakH iG xm;aA;&rnfjh yif tvkyo
f rm;wk@d . vkyo
f ufprG ;f &nfudk vku
d I
f qkaA;&rnf? tked mpm &HyakH iG
qkaiG ay;jcif;rsm;ukd tpdk;&u tvkyf&iS frsm;tm; jyKvkyfaA;&ef pDraH A;&rnf?
20? wkid ;f &if;om; tvkyo
f rm;rsm;ukd tcGit
hf a&;ay;&rnf? rjzpfEidk rf S Edik if jH cm;rS wifoiG ;f &rnf? (awmif;qkcd su)f
wkid ;f &if;om;tvkyo
f rm;rsm;wGif Armjynfom;tjzpf&+yD;olrsm;Ag xnfo
h iG ;f csuEf iS hf ,ckvuf&dS tvkyo
f rm;ukd
rxdckduf u oabmwlygonf?
21? tvky&f iS rf sm;u tvkyo
f rm;or*~toif;rsm; zG@J Eidk &f ef aiGa=u;pku
d x
f w
k af A;&rnf? (awmif;qdck su)f tvkyf
orm; or0g,rtoif;rsm;oD;jcm;yvkyfEkdif&ef tpdk;&or0g,rXmeu ulnDAgrnf?
22? 3 v vkyo
f uf&do
S lukd t+rJwef;cef@xm;&ef? (awmif;qkdcsu)f ? ? tykd'f 1 wGif yg+yD;jzpfonf?
23? aq;vufrw
S Ef iS hf cGi,
hf o
l u
l dk vpm (&Sm;Ag;p&dwyf g) tjynfah A;&rnf?(awmif;qkcd su)f or*~rsm;ESihf tvky&f iS f
wkid Af ifaqG;aEG;I zsm;emcGirfh sm;ukd pOf;pm;Agrnf?
24? tvkyf t
kH vdu
k f tvkyo
f rm; tvky&f iS f twlygaom aumfrwDrsm;zG@J pnf;ay;&rnf? zG@J ay;rnf? (TaumfrwD
onf vkyfcponfrsm; raqG;aEG;&/ ae@pOfomrefudpPrsm;ukdom aqG;aEG;&rnf?) tvkyform; taxGaxGoydwf}uD;rS
awmif;qkcd suf 24 csuEf Sihf ,cktajctaeukd =unfah omf vGwv
f yfa&;atmifyJu
G m; qifEidk +f yD? tvkyo
f rm;wkd@. atmifyJG
um; rqifEkdifao;? tvkyform;atmifyGJ rqifEkdiaf o;or# wkdif;jynf. pD;yGm;a&;onf rzG@H +zdK;Ekid f?
ta=umif;um; (t&if;&SiEf Sifh vuf0g;}uD;tkyf orm;rsm;/ wdwfwqdwfckd;xkwf+yD; pm&if;rjybJxm;onfh
t&mrsm; ryg) ArmhpD;yGm;a&;wGif qefpyg; uka 13 ukaausmf/ owWK 6 ukaausmf/ opf 3 ukaausmf Ekid fiHjcm;odk@
wifydk@a&mif;cs cJh&&m/ a&eJ@/ owWK/ u|ef;opfvkyfief;wkd@onf EkdifiHjcm;ukr%
` D}uD;rsm;jzpfaom bDtpkd D bm;rm;aumfykd
a&;&Sif;/ bHkabbm;rm;/ pwD;wdk@vufwGif;Yom &Sdaeayonf? xkdukr`%D}uD;rsm;rS tjrwfaiGrSm vufa tmuf
tvk y f o rm;twG u f / Ed k i f i H t pk d ; & twG u f tenf ; tusOf ; om a&muf I Ek d i f i H j cm;ok d @ om
{&mrtjrwf}uD; rsm;ukd wifykd@cJha yonf? xkd@a=umifh vGwfvyfa om ArmEdkifiHwGif wrsdK;om;vHk; csrf;oma&;/
tvk y f o rm;wk d i f ; csrf ; oma&; twG u f atmuf y gvk y f i ef ; rsm;uk d rjzpf r ae aqmif & G u f & ef
130

_ynfolhtm%m
txl; ta&;}uD; vSa yonf?
1? a&eHvkyfief;/ owWKwl;az:a&;vkyfief;/ opfawmvkyif ef;/ o,f,yl d@k aqmifa&;vkyif ef;}uD;rsm;ukd wkid ;f jynfydik f
csufcsif; vkyf&rnf?
wkdif;jynfykdifvyk f&mwGif tESpf 100 ausmfaoG;pkwfI {&mrtjrwf}uD;rsm;ukd ,lcaJh om t*Fvdyu
f kr%
` D}uD;rsm;
tm; avsmfa=u; raA;&?
wkid f;jynfydik fvkyf&mrS &&Sdaom tjrwfaiGukd tvkyform;wkd@ aexkdifpm;aomufa&; tqifhtwef;jrifhatmif
trsm;aexkdif&ef tdrfrsm; wkd;jrifhpDrHay;&rnf? useftjrwfaiGukd wkdif;jynfwkd;wufa&; pufr_vkyfief;rsm;twGuf
wk;d cs@J &mwGif oHk;&rnf?
wkdi;f jynfyikd fvkyfief;rsm;wGif tpkd;&tvkyo
f rm;or*~ESifh u|rf;=uifaom uk,
d fpm;vnfrsm; Ag0ifaom tzGJ@jzifh
pDrHtkyfcsKyf&rnf?
2? vuf&dt
S vkyform; Oya'a&;qGJa&; aumfrwDrS wifoGi;f xm;onfhtcsufrsm;/ zqyv tzG@J csKyf tvkyf
orm;ESifh ywfoufaom 0g'rsm;/ Zefe0g&D taxGaxGoydwfrS 0efccH surf sm;jzpfonfh (1) tvkyfcsdef wae@ 8 em&D wywf
44 em&D (2) uHxkdufpepfzsuf&ef (3) tvkyo
f rm;rsm;ukd t+rJwef;vcpm; cef@xm;&ef(4) tpkd;&Hk;ydwf&uftwkid f;
ydwf&ef? wESpf wv cGifhay;&ef (5) tcsdeyf kd 2 qay;&ef (6) tkdempmESifh tvkyfvufrJh &HyHkaiGrsm; zGihaf y;&ef (7) vkyfc
wk;d jrifha&; ponfwkd@ukd Oya'jzpfatmif tjrefjyKvkyfay;&ef vkdayonf?
wkid f;jynfwckwGif tvkyform;or*~rsm; rnfr#vGwfvyfonfukd axmufxm;I wkid f;jynf.vGwfvyfa&;ukd
csifhcsdefEkdifonf?
tvkyform; pm;aomufaexkdifa&;tqifhtwef;ukd axmufxm;I wkdif;jynf. pD;yGm;a&;ukd csifhcsdefEkid fonf?
tvkyform;vGwfvyfa&;onf ArmwrsKd ;om;vHk; vGwv
f yfa&;?
tvkyform; csrf;oma&;onf ArmwrsKd ;om;vHk; csr;f oma&;?

T 1947 ckESpfqef;/ taxGaxGoydwf}uD;wGif


tvkyform;or*~tpnf;tHk; pkpk tvkyform;aygif;
21000? or*~ tpnf;tHk;aygif; 46 ck
yg0ifcJhayonf
131

Armjynfv,form;awGtbdk h 'gawGvyk f

jynfol@t m%m*sme,f/ twGGJ 3/ trSwf 32(4-1-48)/ jymokv


d qkwf 9 &uf? we*Fa EGG
t,f' Dwm ocifo ef; +rdKif/ xkwfa 0oll &Ja bmfb udk;/
R.14 130 Am;u&m;vrf; / jynfo @lt m%mykH EdS yfw d kufw Gi f dk ufE Sd yf o nf /

a&;ol- ocifo ef; az


(rl& if; owf y H k ) twkdif;
ESpaf ygi;f 120 ausmf r&yfrem; qifEcJ$ =hJ uaom vGwv
f yfa&;wdu
k yf GJrsm;a=umifh +Aw
d o
d #e,fcs@J orm;onf Armhvw
G v
f yfa&;ukd
rv$Jra&SmifombJ todtrSwf ycJ&h avonf? tESpf 120 ausmf +Adwdo#e,fcsJ@orm;. &ufpufpGm zdEdSyfaoG;pkyfr_rsm;
a=umifh / 'kwd,urBmppf}uD;. '%fcsufrsm;a=umihf/ ArmwrsdK;om;vHk;onf evHrxlEkdifatmif rGJjymusv#uf
&Sda eayonf?
vGwv
f yfaom ArmjynfwiG f ta&;t}uD;qk;H &ifqikd af e&aomjy\emrSm tjcm;r[kw?f jyefvnfxal xmifa&;
yif jzpfonf? Armjynfudk jyefvnfxlaxmif&mwGif acwfESirhf avsmn
f Donfh aqG;ajr@a[mif;EGrf;aeaom ajr&Sifpepf
avmua[mif;twkid f; jyefomG ;rnfavm? ok@d wnf;r[kwf wdk;wufacwfrSDaom pufr_vyk fief;xGe;f um;onfh wkid f;jynf
tjzpfo@dk csDwufrnfavm[laom jy\emESifh igwd@k &ifqikd fae&ayonf? 'kw,
d vrf;twkdif; csDwufjcif;omv#if Arm
Twk
d
;
wuf
a
om
jyef
v
nf
x
laxmifa &;udkvkyf&mwGif wdkif;jynf&dS
wrsdK;om;vkH; tusdK;ESifh vHk;0ukdufnDayonf?
ukefxyk fvyk fief;[loI wkdif;jynfykdifvyk fjcif;/&efol+Adwo
d # vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sif}uD;rsm;ydkifaom ukr`%Drsm;udk
avsmaf =u;ray;bJ odr;f qnf;jcif;ESihf yk*v
~ u
d ydik pf ufrv
_ yk if ef;i,fuav;rsm; (qDpuf/ qefpuf) tp&do
S nfw@kd udk tpdk;&u
ulnaD xmufyt
hH m;ay;jcif;wk@d udk vky&f ayrnf? wbufu pufrv
_ yk if ef; wk;d wufxeG ;f um;atmif vkyaf y;onfEiS t
hf r# wzufrS
aeIvnf; pufr_vkyfief;rS xGufor#w@dkudk 0,f,lok;H pGJrnfh Armvlxk}uD;. aexkid fpm;aomufa&; vk;H 0acsmifvnfr_ukd
xda&mufpGm jzpfvm&efrSmvnf; txl;yif ta&;}uD;ayonf?
ajr&SifpepfwGif wnf&Sdaeaom Armjynf. vlOD;a&trsm;pkrSm aus;vufawm&Gmrsm;&dS au;wifu|efjzpf
aeaom v,fr,
Jh mrJh awmifolv,form;rsm;yif jzpfayonf? acwfrDI wdk;wufaom pufr_vyk fief;xGef;um;onfh
Armjynftjzpfo@dk ra&muf&aSd p&ef +Adwo
d #e,fcsJ@orm;onf ajr&Sipf epfjzihf wm;qD;cJah yonf? x@akd =umifh igw@dk Armjynfudk
132

_ynfolhtm%m
jyefvnfxal xmif&mwGif twm;tqD;;jzpfaeaom ajr&Sipf epfudk vH;k 0zsuo
f drf;ypf&ef vdak yonf? Armhw;kd wufr_twGuf
twm;tqD;jzpfa eaoma=umifh/ 0,f,loHk;pGJEkdifonfhtiftm; ykdrkdrsm;jym;vma&;twGuf vlrsm;pkawmifol
v,form;w@dk. rGjJ ym=uaeaom b0ukd tpwkH;ap&eftwGuf/ ajr&Sifpepfukd zsufodrf;jcif;/ v,fvkyforl sm;ukd
v,fajr{u nDr#pGmjyefvnfa0iSjcif;/ awmifov
l ,form;wkd@. au;+rDa[mif;rsm;udk av#mfypfa&;twGuf vufiif;
vky&f rnfh wm0ef}uD;yif jzpfonf?
vHk;0av#myf pfjcif;wkd@rSm Armjynf jyefvnfxlaxmifajr&Sifpepfukd zsufodrf;&mwGif Armjynf&dS pdu
k fysdK;Edkifonhf ajr{u
19 oef;ausmu
f kd v,fvkyfolrsm;u b,favmuf ykid fI v,fuu
kd ,
kd w
f dik rf vkyb
f J acgif;yHkjzwfpm;aeolrsm;u b,fr#ykdif
onfukd atmufygZ,m;ukd =unfhjcif;jzifh odomEdkifayonf? (Tpm&if;rSm 1939 ckESpfu pm&if;jzpfonf?)

ae&m

ajr{u pkpkaygif;

v,frvkyfol ajr&Sif}uD;rsm;ykdif{u

ajr&Sif}uD;rsm;ykdif &mcdkifE_ef;

atmufArmjynf

11 263 092

5 385 150

40

txufArmjynf

8 197 666

3 157 944

14

pkpkaygif;

19 560 758

9 543 094

33

atmufygtqkd;0g;qHk;aom cdkif -5- ck. tajctaeukd =unfhOD;avmh?


ckdif

ajr{u pkpkaygif;

v,frvkyfol ajr&Sif}uD;rsm;ydkif{u

ajr&Sif;}uD;rsm;ykdif &mckdifE_ef;

yJcl;ckdif

994 601

666 908

67

[Hom0wDckdif

871 093

613 851

70

tif;pdef

595 035

405 295

68

ajrmif;jr

999 949

619 415

62

zsmyHk

758 996

536 503

71

xku
d Jhod@k v,frvkyfol ajr&Sif}uD;rsm;ykdif v,fajr. xuf0ufce@f udk cspfwD;rsm;u ykdifqikd faeonfukdvnf;
owdxm;rd&ef vkdayonf? xkjd yifvnf; t&if;tES;D vk;H 0pdkufxkwfjcif;r&db
S J aomif;csDaom ajr{ursm;udk rw&m;
ydkifqdkifa eonhf aZ,s0wDESifh ausmufwHcg; *&HrsdK;rsm;vnf; &dSa eao;onf? xdk*&Ha jrrsm;ukd avsmfa =u;ray;bJ
wkdif;jynfykdifvyk fI awmifolv,form;rsm;ukd a0iSay;&ef uG,v
f GefomG ;ol ocifjr/ ,ck pdu
k fysdK;a&;0ef}uD; ocifwif
133

_ynfolhtm%m
(awmifov
l ,form; tpnf;tH;k ) ESifh igw@dk twlwl 'kw,
d urBmppf}uD; rjzpfru
D yif awmifi/l yJc;l / v,form;nDvmcH
}uD;rsm;wGif awmif;qdck =Jh uao;onf? ,ckxufwdkif *&Hajrv,form;rsm;rSm *&Hajrzsufodrf;a&;twGuf qufvuf
awmif;qdkvsuf &Sdaeayao;onf?
ajrykdif&iS fpepfukd zsuo
f dr;f &mwGif ajr&Sif}uD;rsm;udkavsmfa=u;ay;onfph epfrSm vk;H 0rSefuefaompepf r[kwf Hk
ru vufawG@tm;jzifh vkyfIrjzpfEdkifaompepf jzpfayonf? v,frvkyo
f l ajr&Sif}uD;rsm;vufwGif v,fajrtajrmuf
trsm; &ae&jcif;rSm }uD;av;aom oD;pm;pepf/ wif;ay;aiGwdk;}uD;pepfponfh t"rRrw&m;r_rsm;jzifh a&muf&aSd eHkru
vlenf;pk ajr&Sirf sm;onf xdkajr,mrsm;tay:rS ESpaf ygif;rsm;pGm rw&m; }uD;av;onfh oD;axmufcrsm;jzifh td;k tdrfpD;yGm;
jzpfxGef;+yD; Zdrf&pfae=uay+yD? xdk@a=umifh yifaxmifajr odrf;,la&;wGif ajr&Sif}uD;rsm;udk avsmfa=u;ay;&efrSm vHk;0
t"dy`m,fr&Sad y? avsmaf =u;ay;a&;rSm vlx}k uD;.tvdEk Sihf vH;k 0qef@usifayonf?
xdu
k Jhok@d avsmfa=u;ray;bJ wdkif;jynfyidk fvkyfv#if cspfwD;rsm;ESifh aZ,s0wD*&HajrrsdK;twGuf tdE,
Nd tpdk;&ESifh
ppfjzpf&rnf[k wcsKd @u rav#mfaom odrfzsi;f onfq
h ifacsukd ay;=uao;onf? t"rRajr&Sifpepfukd &GHrkef;aom *s0g[mv
ael;acgif;aqmifonfh tdE,
Nd trsdK;om;tpd;k &onf Tta&;udpPwGif ArmwrsKd ;om;vHk;. tusdK;udk qef@usifI t"rR
rw&m;pepfudk axmufcHvdrrfh nf[k igwk@d vk;H 0r,Hk=unfay? xd@k jyifvnf; vGwv
f yfaom Armjynfaxmifpktpdk;&onf
TudpPwiG f wrsdK;om;vHk;. tusdK;twGuf jywfjywfom;om;&J&J0ef@0ef@ aqmif&Gu&f efvdkayonf?
xd@k jyif v,frvkyfonfh ajr&Sif}uD;rsm;. vufwiG f&do
S nfh v,fajrrsm;udk avsmfa=u;ay;&v#if 78 14 uka
ausmf ay;&vdrrhf nf? (oDtb
dk if;pf. wGucf su)f o@kd aomf ,cktpd;k &u ue@f owfxm;aompyg;aps; 300d aps;ESifh oDtb
kd if;pf
. wGufenf;t& wGufcJhaomf ajr&Sif}uD;rsm;okd@ avsmfa=u;ay;&rnhaf iGrSm 239 14 ukajzpfayonf? +Adwo
d # e,fcsJ@
pepf. vuf0g;}uD;tkyrf a_ =umif
h / 'kw,
d urBmppf}uD;. '%fcsuaf =umifh rGjJ ymusaeaom Armjynf. vGwv
f yfcgp
jynfaxmifpktpk;d &onf Tr#rsm;jym;aom av#mfa=u;udk b,fenf;ESihfr# ay;Edkifvrd hfrnf r[kwaf y?
wdk@a=umifh avsmfa=u;ay;I ajr&Sipf epfudk zsufodr;f a&;qko
d nfrSm tvGefazgufjyefonhf ,lqcsufjzpfayonf?
ok@d aomfvnf; av#maf =u;ray;bJ ajr&Sipf epfzsuo
f dr;f a&;udk wH;k wdau;a=umfI rjzpfay? av#maf =u;ray;a&;
qdo
k nfrSm t=urf;jyif;oabmudkom qdkvdkI tcsdK@c|if;csufrsm;vnf; &Sad yonf? ajr&Sipf epfzsufodrf;a&;rSm ud,
k fwkid f
rvkyfbJ ydkifqidk faom t"rRpepfudk zsufodrf;a&;omjzpfI v,fudk,w
f dkiv
f kyo
f lrsm;. yk*~vu
d ydik fqidk fr_udk cGifhjyKHkru
v,frJh,mrJhrsm;tm; vHkavmufaom nDr#onfh v,fajrrsm;udk a0iSay;&efyif jzpfayonf?
xkd@a=umifhajr&Sifpepfukd zsuford f;&mwGif v,fajrydkifqidk fcGifh{uudk jynfaxmifpktpdk;&u awmifov
l ,f
orm; tzGJ@tpnf;rsm;ESifh wdik yf ifaqG;aEG;owfrw
S +f yD; xdo
k wfrSwfcsufxufykad om ajr,mtm;vH;k udk av#maf =u;ray;bJ
odrf;,l&rnf? xdkowfrw
S fcsufxuf atmufavsmhaomfvnf; ud,
k fwidk frvkyfbJ ydkifqdkifolrsm;. ajrrsm;udkyg odrf;,l&
ayrnf? odk@aomf TaxmufyaHh =u;um; av#mfa=u;r[kwfay? xdk@jyifvnf; zufqpfqef@usifa&;ESihf ArmhvGwfvyfa&;
wdu
k yf rJG sm;wGif xda&mufpmG yg0ifun
l cD ahJ om ajr&Siw
f @kdtm;/ wd@k . ajrrsm;udk odr;f ,l&mwGif oifah v#maf om axmufyahH =u;
ay;&efudkvnf; jynfaxmifpt
k pdk;&u pOf;pm;qH;k jzwf&ayrnf?
Tenf;omv#iAf rmvlx}k uD;. tusKd ;ESiu
fh ku
d n
f I
D Armjynf jyefvnfxal xmifa&;twGuf trSeu
f efq;Hk ESifh
txda&mufqHk;jzpfaom v,fajrjyefvnfxlaxmifa&; jzpfayonf?
134

_ynfolhtm%m
Armjynfawmifolv,form;vlwef;pm; w&yfvHk;onf ajr&Sifpepfzsufodrf;a&;wkdufyGJukd ESpfaygif;rsm;pGm
qifE$Jc=Jh uonf? ,ckxufwdik fvnf; qifEv
$J suf&Sd=uonf? Armjynfukd t*Fvyd fe,fcsJ@orm; wku
d fu
kd ftkyfcsKyfpOfu
f yfaom
awmifov
l ,form;rsm;onf oD;pm;cray;a&;ESifh ajrcGefray;a&;wdkufyrJG sm;udk &J0phH mG qifEcJ$ =hJ uonf? vGwv
Armjynftjzpf ay:xGe;f vmaomtcg (,ckEpS t
f bd@k ) awmifov
l ,form;rsm;u oD;pm;cGex
f rf;wdu
k yf JG (tpd;k &od@k ajrcGeaf y;I
oD;pm;cray;bJ aeEdik cf iG )hf udk qifE=J$ uayonf? Twdu
k yf jJG zifo
h mv#if awmifov
l ,form;wd@k . vufiif;oufomacsmifcsrd u
_ kd
&&Srd nfjzpfI ajr&Sipf epfzsuo
f rd ;f a&;udk a&S@a_ yonf? ToD;pm;cGex
f rf;wdu
k yf }JGu;D udk vH;k 0atmifjrif&ef tjyif;txef qifEo
J$ mG ;&ef
vdak yonf? 1946 ckEpS f Zefe0g&v
D zqyv nDvmcH}u;D . awmifov
l ,form;ta&; qH;k jzwfcsuu
f
kd / jynfaxmifpAk rmEdik if .
H
zG@Jpnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya' tc%f; 3 wGif awmifov
l ,form;rsm;twGuf Edik if aH wmf. wm0ef0wW&m;rsm; [kaz:jyyg&o
dS nfh
tcsut
f vufrsm;ud
k / taumiftxnfjzpfap&ef ajr&Sipf epfuakd jrawmifajrmufay;onfh r=umao;rDu tpd;k &u
xkwjf yefcahJ om ajrcGeEf pS q
f oD;pm;cOya'udk jynfaxmifpt
k pd;k &u tjrefq;kH kwo
f rd ;f I awmifov
l ,form; jynfov
l x
l }k u;D .
awmif;qdck sujf zpfaom oD;pm;cGex
f rf; awmif;qdck suu
f kd jynfaxmifpt
k pd;k &u tjrefq;kH vdu
k af v#m&f ef vdak yonf? xk@d jyif
awmifov
l ,form; vlx}k u;D yl;aygi;f cg ajr&Sipf epfzsuo
f rd ;f a&;/ v,fr,
hJ mrJrh sm;tm; v,fajra0iSa&;/ v,f,mESihf ywfouf
aom au;+rrD sm;udk vH;k 0csucf si;f av#myf pfa&;ponfh vGwv
f yfaom jynfaxmifpt
k pd;k &. yXrESihf t"duwm0efjzpfaom
v,f,mjyefvnfxal xmifa&; vkyif ef;}u;D udk pGr;f pGr;f wrefaqmif&u
G o
f mG ;&ef vdak yownf/?

vlenf;pk ajr&Sir
f sm;onf
xda
k jr,mrsm;tay:rS ESpa
f ygif;rsm;pGm
rw&m; }uD;av;onfh
oD;axmufcrsm;jzifh td;k tdrp
f ;D yGm;
jzpfxe
G ;f _yD;

135

ArmjynfueG jf rLepfygwD A[kad umfrwD0if Akv


d af Z,srS
zqyv tpk;d & umuG,af &;ESihf owWKwGi;f Xme 0ef}uD; OD;AaqGxaH y;pm (18-6-53)

ukdAaqG
cifAsm;ukd pmwaqmifa&;vku
d fygw,f?
ta=umif;uawmh cifAsm;eJ@ usaemfawG@csiw
f Jh ta=umif;ygbJ?
&kwfw&ufawmh tH=h op&mobG,f cifAsm; awG;xifrdr,f?
usaemfwkd@taeeJ@ ,ckvkd tcsdefumv ,ckvdk tajctaersK;d rSm cifAsm;eJ@
awG@qaHk qG;aEG;bk@d vkt
d yfw,f[k ,lq,k=H unfwt
hJ wGuf cifAsm;eJ@ awG@qHk
a&;ukd av;eufpGm wkduw
f Ge;f vkdufjcif; jzpfygw,f?
cifAsm;eJ@ usaemf pwifawG@&ef [kazmfjycsurf Sm yk*~Kdvt
f & &if;ESD;,kH=unfr_
&Sw
d JhtwGuf rkcsawG@Ekdiv
f drrfh ,f[al om ,kH=unfcsufa=umifb
h J?
rjzpfraeawG@vkdwJhqENygbJ?
,ae@tar&duefe,fcsJ@orm;&J@ tEW&m,f[m wae@wjcm;b,favmuf
txd qkd;oGr;f vmae+yDqdw
k m jynfolvlxk w&yfvkH;uvJ odaeygbD?
e,fcs@J orm; vufeufuidk w
f yfjzpfwhJ KMT wyfawG[m ajrmufzuf Aef;armf
teD;tem;up+yD; awmifbuf aumhu&dwfxd Armjynf&J@ ta&S@jcrf;
wckvkH;ukd csif;eif;0ifa&mufae+yD;/ ae&mtES@H tjym;ukv
d nf; odr;f yku
d fI
rsKdxm;bD?
'DtajctaeawGukd txl;rajymvkdyg/ cifAsm;wkd@u tao;pdwfod+yD;
jzpfygw,f?

136

_ynfolhtm%m

'De,fcsJ@tEW&m,fukd wjynfvkH; nDnGwfpGm yl;aygif;umuG,frS jzpfr,fvkd@


av;eufpmG azmfjyvkdygw,f?
'ga=umifh cifAsm;eJ@ aqG;aEG;vkdwmuawmh
(1)

e,fcsJ@tEW&m,fudk yl;aygif;umuG,fa&;/

(2)

twGuf wrsK;d om;vkH;aoG;pnf;nDnGwaf &;

(3)

+idrf;csrf;a&;wk@d jzpfygw,f?

wjcm;jy\emrsm;vnf; aqG;aEG;p&m &Sdygvrd fhr,f?


cifAsm;eJ@awG@&&if usaemfw@dk tjyeftvSef ppfaq;ok;H oyfa0zef aqG;aEG;jcif;jzifh
vkyif ef;qkid &f m tajzrsm; rkcsxu
G v
f mEkid rf ,fvd@k av;eufpmG ,kH=unfygw,f?
awG@qkH&ef usaemf&J@ wkduw
f Gef;csufukd cifAsm;vufcH&if awG@qkHbd@k cifAsm;bJ
tjrefpDpOfapvkdygw,f? usaemfvmawG@ygr,f?
ta=umif;jyefyg?

(Akv
d faZ,s)
18-6-53

137

yJc;l k;d rumvu


ArmjynfuGefjrLepfygwD. tajccHvkyfief;pOfESifh
zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk pnf;rsOf;Oya'
tykdif; (1)
ArmjynfuGefjrLepfygwD. tajccHvkyfief;pOf

1? ygwD. vuQ%m/ aemufqHk;&nfrSef;csufESifh tajccHoabmw&m;


ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf vlrsKd ;pHyk g0ifaom Armjynftvkyo
f rm; vlwef;pm;. Ekid if aH &;ygwjD zpfonf? Armjynf
tvkyform; vlwef;pm;. pnf;Hk;r_&Sdaom wyfOD;jzpfonf? Armjynftvkyform;vlwef;pm;. tjrifhqk;H tzGJ@tpnf;
jzpfonf? ArmjynfuGefjrLepfygwDonf urBmhuGefjrLepfv_yf&mS ;r_. tpdwftykdif;jzpfonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf vlrsdK;wrsdK;. EkdifiHa&;ygwDr[kwfay? vlwef;pm;aygif;pHk. EkdifiHa&;ygwDvnf;
r[kwfay? Armjynf&Sd tvkyform;vlwef;pm;. wckwnf;aom ArmjynfuGefjrLepfygw.
D aemufqk;H &nfrSef;csuo
f nf
ArmjynfwGif vlvlcsif;aoG;pkyfr_ uif;pifaom vlwef;pm;rJh uGefjrLepfavmu xlaxmif&efjzpfonf? ArmjynfuGefjrLepf
ygwDonf Arm jynfolrsm;. tusdK;ukd uk,
d pf m;jyKonf? vuf&dt
S qifw
h iG f jynfol@'rD du
k a&pDawmfveS af &;ukd +yD;qH;k ap+yD;
a&S@wqufwnf; qk&d S,v
f pfavmu uGefjrLepfavmuukd xlaxmifoGm;rnf jzpfonf?
ArmjynfueG jf rLepfygw.
D tajccHoabmw&m;onf rmhupf 0f g'vDeif0g'ESihf rsuaf rSmufacwf. rmhupf fveD if0g'
jzpfaom armfpDwek ;f tawG;tac: jzpfonf? ArmjynfueG jf rLepfygww
D Gif rmhupf v
f Deif0g' armfpw
D ek ;f tawG;tac:omv#if
w&m;0ifwnf&cSd Gifh &Sdonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwo
D nf rdrd.ygw0D ifrsm;tm; rmhufpfvDeif0g' armfpDwke;f tawG;tac:jzifh rjywfynmay;
ayonf? ArmjynfueG fjrLepfygwDonf rmhufp0f g' vDeif0g'ESifh rsufarSmufacwf rmhufpf0g' vDeif0g'jzpfaom armfpDwek f;
tawG;tac:ukd qef@usio
f nfh acwfopfacwfa[mif; jynfwiG ;f jynfy jyefvnfjyifqifa&;0g' tm;vH;k ukd qef@usiaf yonf?
jyefvnfjyifqifa&;0g'ukd ,Hk=unfukd,fpm;jyKolrsm;onf ArmjynfuGefjrLepfygwD. ygwD0if rjzpfEkdifay? ygwDxJwGif
jyefvnfjyifqifa&;0g'ukd pGJ+rJpGm qkyfudik fxm;olrsm;ukd ygwDrSxkwfy,foGm;&ayrnf?
ArmjynfueG fjrLepfygwo
D nf rmhupf fveD if0g'ESifh rsuaf rSmufacwf. rmhupf fveD if0g'jzpfaom armfpw
D ke;f tawG;
tac:. wavmuvHk;qkdif&m trSefw&m;rsm;ukd ArmjynfawmfvSefa&;vufawG@jzifh aygif;pyfjcif;jzifh rdrd.vkyfief;
tm;vHk;ukd csrSwv
f kyfaqmifayonf? w&m;ao0g' vkd&mtoHk;csa&;0g'ESifh a&ma=umf0g'rsm;ukd qef@usifonf? wcsdef
138

_ynfolhtm%m
wnf;wGif oabmw&m;ukd ypfy,faom tawG@t}uHK0g'ukdvnf; qef@usifayonf? ArmjynfuGefjrLepfygwDonf
rmhufpv
f Deif0g'ukd rjywfzH@G +zdK;wkd;wufap&ef }udK;yrf;aqmif&Gufayonf?
ArmjynfueG jf rLepfygw.
D urBmt
h jrifonf rmhupf 0f g'. tEkydavmr ky0f g'ESihf orkid ;f ky0f g'jzpfonf? xk@d a=umifh
ygwD. urBmhtjrifukd qef@usifaom qENpGJpdwf0g' tygt0if pdw0f g'trsdK;rsdK;ESihf pufkyq
f efaom kyf0g'ukd qef@usif
ayonf? omefavm*spfoufouf (qifajcuef0g') ESihf wuUaA' pOf;pm;enf;rsm;ukd qef@usifonf?
ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;. jynfcsp0f g'ESihf vlrsKd ;pHak oG;pnf;a&;0g'ukd usio
hf ;kH onf? toGif
trsKd ;rsdK;ESijhf zpfaom "e&Sit
f rsKd ;om;a&;0g'ESihf "e&Sifvrl sKd ;a&;0g'rsm;ukd qef@usio
f nf? "e&Siv
f rl sKd ;}uD;0g'ESihf usOf;ajrmif;
aom "e&Siv
f rl sdK;a&;0g'ukd qef@usio
f nf? txl;ojzifh ArmvlrsKd ;ygwDrsm;t=um;wGif Arm"e&Siv
f lrsKd ;}uD;0g'ukd qef@usif
onf?
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf ygwDw&yfvHk;wGif ypPnf;rJhvlwef;pm; &yfwnfr_/ kyf0g'tjrif/ tEkydavmr
enf;emukd tckid t
f rm qkyu
f ikd &f ef rjywfjyKvkyfayonf? ygww
D iG ;f wGif ypPn;f rJrh [kwaf om tawG;tac:rsm;/ txl;ojzifh
"e&Sifaygufp tawG;tac:rsm;ukd rjywfaq;a=umwkdufcu
kd fayonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf urBmhuGefjrLepfv_yf&Sm;r_. awmfvSefa&;tpOftvmrsm;ukd tarGqufcHol
jzpfonf? Armjynfolw@kd . e,fcsJ@qef@usifa&;/ ya'o&mZfqef@usifa&;wkduyf GJ/ awmfvSefa&;tpOftvmrsm;ukd tarG
qufcHoljzpfonf? a&S@tzdk@wGif ArmjynfuGefjrLepfygwDonf TawmfvSefa&; tpOftvmrsm;ukd pGJpGJ+rJ+rJ xdef;odrf;
umuG,fI xGe;f um;jzpfxeG f;atmif aqmif&Guo
f Gm;rnf?
2? vuf&SdArmjynfawmfvSefa&;. vuQ%m/ &efolrdwaf qGESifh &nfreS f;csuf
rsufarSmufacwfonf k&Sm;jynf r[matmufwdb
k mawmfveS fa&;rS tpjyKonfh t&if;&SifpepfrS uGefjrLepf
pepfo@kd ul;ajymif;onfh urBmyh pPn;f rJq
h &dk ,
S v
f pfawmfveS af &;acwf jzpfonf? ArmjynfawmfveS af &;onf TurBmyh pPn;f rJh
qk&d S,fvpf awmfveS fa&;. tpdwftykdif;jzpfonf?
Armjynfonf ,ae@txd ukdvdkeDwykdif;/ ya'o&mZfwykdif;wkdif;jynf jzpfaeayonf? xdk@a=umifh Armjynf
awmfvSefa&;onf vuf&SdtqifhwGif tvkyform;vlwef;pm; acgif;aqmifaom jynfol@'Drkdua&pDawmfvSefa&;
jzpfayonf? Armjynf jynfol@'Drkdua&pD awmfvSefa&;onf t&if;&Sifpepfjzpfay:r_ukd a&S;_aom "e&Sif'Drkdua&pD
awmfvSefa&; yHkpaH [mif;ESifh jcm;em;ayonf? Armjynf jynfol@'Dru
kd a&pDawmfvSefa&;onf urBmhypPnf;rJh qk&d S,v
f pf
awmfvSefa&;. tpdwftykdif;jzpfHkomru tem*wfqkd&S,fvpfpepf uGejf rLepfpepfukd a&S;_ayonf?
ArmjynfvlrsKd ;pHk jynfolrsm;onf e,fcJs@pepf/ ya'o&mZfpepfESifh AsLku
d &uft&if;&Sifpepf. v$rf;rkd;jc,fvS,f
aoG;pkyfr_udk cHae=u&ayonf? e,fcsJ@pepf/ ya'o&mZfpepfESihf AsLkdu&uft&if;&Sifpepfonf vuf&dS Armjynf jynfol@
'Drkdua&pDawmfveS fa&;u OD;wnfwkducf kdu&f rnfh &efol}uD; 3 OD; jzpfayonf?
Armjynf jynfol@'Drkdua&pDawmfvSefa&;ukd ukefpifatmif qifE$Ja&;twGuf tawmfveS fq;Hk / tjywfom;qHk;/
uk,
d fusdK;tpGef@qHk;jzpfonfh Armjynftvkyform;vlwef;pm;u acgif;aqmif&ayrnf?
139

_ynfolhtm%m
vlO;D a&trsm;qH;k jzpfonfh v,form;vlwef;pm;. ajr,mawmfveS af &;onf jynfo@l 'Dru
dk a&pDawmfveS af &;.
0ifkd;jzpfonf? xkd@a=umifh tvkyform; v,form;r[mrdwfzGJ@ro
_ nf jynfol@'rD kdua&pDawmfveS fa&;. tajccHtkwfjrpf
jzpfonf?
+rdK@ae"e&Sifaygufp vlwef;pm;onf &efo}l uD; 3OD;. zdEdyS faoG;pkyfr_ukd tjyif;txef cHpm;&onf? xk@d a=umifh
Tvlwef;pm;onfvnf; awmfveS af &;. wGe;f tm;wck jzpfayonf? ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;. pdwcf s&aomr[mrdwf jzpfayonf?
tvkyo
f rm; v,form;ESihf "e&Siaf ygupf vlwef;pm;rsm;onf Armjynfjynfo@l 'rD u
dk a&pDawmfveS af &;. t"du
armif;ESifaom tiftm;pkrsm; jzpf=uayonf?
Armjynfonf ucsi/f u,m;/ u&if/ u&ifeD/ csif;/ em*/ Arm/ rGef/ &Srf;/ &ckdif/ ytk@d paom vlrsdK;pHkjynfolrsm;
rSw
D if; aexkdif=uaom wkdi;f jynfjzpfonf? &efol}uD; 3OD;. zdEySd fr_atmufwGif vlrsdK;pHkjynfolrsm;onf jyif;xefaom
zdESdyaf oG;pkyfru
_ kd cH=u&I wkid f;&if;om;vlrsdK;rsm;t=um;&Sd wef;wlr_ESifh aoG;pnf;nDnGwfro
_ nf xdcu
kd fysufpD;cJh&onf?
wkid ;f &if;om; vlrsKd ;wkid ;f vkv
d kyd if vufeufudik fawmfvSeaf e=ujcif;onf ArmjynfawmfvSefa&;. xl;jcm;csuyf ifjzpfonf?
Armjynf jynfol@'rD kdua&pD awmfvSefa&;onf ArmjynfwiG f aexkdif=uaom wkid f;&if;om; vlrsdK;wkdi;f . wef;wla&;ESifh
aoG;pnf;nDnw
G fa&;ukd &efol}uD; 3OD;tm; awmfvSefwdkufcu
kd faom jzpfpOftwGi;f Y wnfaqmufI wkdif;&if;om;
vlrsdK;wkdi;f . b0vGwaf jrmufa&;ukd taumiftxnfazmfoGm;rnfh awmfvSefa&; jzpfayonf?
&efo}l uD; 3OD;. wpHkw&m zdEySd rf u
_ dk cH&aom jynfcspf"e&Sirf sm;onf wpHw
k ckaomtajctae wpHkwckaom
twkdif;twmtxd jynfol@'Dru
kd a&pDawmfvSeaf &;wGif yg0ifvmEdkifayonf?
vuf&daS wmfvSefa&;tqifhwGif ArmjynfuGefjrLepfygwDonf jynfwGif;&Sdtvkyo
f rm;rsm;/ v,form;rsm;/ "&Sif
aygufprsm;/ wkdif;&if;om;vlrsdK;rsm;/ jynfcspf"e&Sifrsm;ESifh tjcm;'Drkdua&pDtiftm;pkkrsm;yg0ifaom us,fjyef@onfh
wyfaygif;pk}uD;ukd pnf;Hk;wnfaqmufoGm;rnf? jynfywGif EkdifiHwumhypPnf;rJhvlwef;pm; tzdESdyfcHjynfolrsm;ESifh
vnf;aumif;/ Armjynftm; wef;wlqufqHonfh e,fcsJ@qef@usifaom txl;ojzifh tar&duefe,fcsJ@qef@usifaom
wkid ;f jynfrsm;ESiv
hf nf;aumif; nDnw
G af oG;pnf;oGm;rnf? Tus,jf yef@onhf jynfwiG ;f jynfy wyfaygi;f pktiftm;jzifh e,fcs@J
pepf/ ya'o&mZfpepfESifh AsLkdu&uft&if;&Sipf epf[laom &efol}uD; 3OD;ukd wkdufckduf+zdKzsufI Armjynftm; T
&efol}uD; 3OD;atmufrS vGwaf jrmufap+yD;v#if awmfvSeaf om vlwef;pm;rsm;ESihf wkdi;f &if;om;vlrsKd ;rsm;tay: tajcjyK
aom vH;k 0vGwfvyfaom 'Drkdua&pDusaom pnfyif0ajymaom +idrf;csrf;om,maom wkdif;&if;om;vlrsdK;wkdif; wef;wl
aoG;pnf;aom jynfol@'rD kdua&pD jynfaxmifpkorRwEkdifiHawmfopfukd xlaxmifoGm;rnfjzpfonf?
3? awmfvSefa&;ukd tqifhqifh qifE$Ja&;ESihf awmfvSefa&;ukd tqufrjywf qifEa$J &;
Armjynf awmfvSeaf &;onf jynfol@'Dru
kd a&pDawmfvSeaf &; +yD;qHk;onfESifhwqufwnf; qk&d S,fvpfavmu/
uGejf rLepfavmu xlaxmifa&;twGuf csw
D ufomG ;rnfjzpfayonf? &efo}l uD; 3OD;ukd +zdKzsu+f yD; wk@d xrH S tm%mukd
odrf;,lvkdu+f yD;onfEiS fh 'Dru
kd fa&pDawmfvSeaf &;onf +yD;qH;k I qkd&S,fvpfawmfveS fa&;onf pwifayonf? 'Drkdua&pD
awmfveS af &;ESihf qk&d ,
S v
f pfawmfveS af &; t=um;wGif wHwidk ;f }uD;jcm;aejcif;r[kwb
f J ArmjynfawmfveS af &;wGif tqifrh sm;
&Sad omfvnf; wckwnf;aom tqufrjywfawmfvSeaf &;jzpfpOf jzpfonf[k ArmjynfuGefjrLepfygwDrS cH,layonf?
140

_ynfolhtm%m
4? jynfol@ 'Drkdua&pD awmfvSefa &;u
xlaxmifrnfhtm%m
awmfvSefa&;tm;vHk;. t&if;cHjy\em
onf tm%mjy\emjzpfonf? Armjynfjynfol@
'Drkdua&pD awmfvSefa&;onf &efol}uD; 3OD;.
azmufjyefaom "e&Siftm%mukd vHk;0tukeftpif
zsufodr;f I jynfo@l 'Drdu
k a&pD tm%mukd xlaxmif
&rnf?

jynfwiG ;f &St
d vkyo
f rm;rsm;/
v,form;rsm;/ "&Sif aygufprsm;/
wkid ;f &if;om;vlrsKd ;rsm;/
jynfcsp"f e&Sirf sm;ESihf
tjcm;'Dru
dk a&pDtiftm;pkrk sm;yg0ifaom
us,jf yef@onfh wyfaygi;f pk}uD;ukd
pnf;H;k wnfaqmufomG ;rnf

Armjynf jynfo@l 'rD u


dk a&pDawmfveS af &;u
xlaxmifrnfhtm%monf ypPnf;rJhvlwef;pm;u
acgif;aqmif+yD; tvkyform;/ v,form;r[mrdwjf yKr_tay: tajccHvsuf "e&Siaf ygufp wkid ;f &if;om; vlrsdK;rsm; jynfcspf
trsKd ;om; "e&Sirf sm;ESihf tjcm;'Dru
dk a&pDtiftm;pkrsm;yg0ifonfh jynfo@l 'rD u
dk a&pDtm%m&Sipf epf jzpfayonf? Tjynfo@l
'Drkdua&pDtm%m&Sifpepfonf tESpfom&tm;jzifh ypPn;f rJhvlwef;pm;tm%m&Sifpepf jzpfayonf? tESpfom&tm;jzifh
ypPnf;rJhvlwef;pm; tm%m&Sifpepfukd jynfol@'rD kdua&pDawmfveS fa&;u xlaxmifjcif;onf 'Dru
kd a&pDawmfvSefa&;ESifh
qd&k ,
S v
f pfawmfveS fa&;[laom tqifh 2 qifu
h kd tqufrjywfjzpfapaom wckwnf;aomuGi;f quf jzpfonf?
vufeufukdifawmfvSefa&;tm;jzifh ygwDu a&S@aqmifwnfaqmufaeaom aus;vuftajccHpcef;. jynfol@
tm%monf wjynfv;Hk tm%mrodrf;rDwGif &Sdaeaom azmufjyefaom "e&Sit
f m%mESifh pif+ydKifwnf&aSd eonfh pif+ydKif
tm%myif jzpfonf? aus;vuftajccHpcef;tm%monf wjynfvk;H wGif ay:aygufrnfh jynfol@'Drkdua&pDtm%m&Sif
pepf. yHkwlti,fpm;omjzpfI tESpo
f m&tm;jzifh ypPnf;rJhvlwef;pm;tm%m&Sipf epfom jzpfayonf?
5? ? t=urf;zufawmfvSefa&;ESihf a&&Snfjynfo@l ppfyGJ
vDeif0g'. oif=um;csujf zpfaom t=urf;zufawmfveS af &; oabmw&m;tm;jzifh armfpw
D ek ;f . a&&Snjf ynfo@l
ppfyJG oabmw&m;onf wavmuvH;k qkdif&m trSew
f &m;jzpfonfomru Armjynfkyb
f 0ESihv
f nf; vHk;0uku
d n
f Daom
trSefw&m;jzpfonf[k ArmjynfuGejf rLepfygwDu ,Hk=unfayonf?
t=urf;zufawmfvSefa&;ukdomajym+yD; armfpDwkef;. a&&Snfjynfol@ppfyGJoabmw&m;ukd vufrcHygu
rmhufpv
f Deif0g'orm;wa,muf rjzpfEkdif[k ArmjynfuGefjrLepfygwDu ,Hk=unfayonf?
vufeufuikd f wefjyefawmfvSefa&;ESifh vufeufuikd f awmfveS fa&;t=um; jzpfymG ;aom awmfveS fa&;ppfyJo
G nf
ArmjynfawmfvSefa&;. xl;jcm;csuEf Sio
fh mvGefcsuf jzpfonf? jynfolrsm;u vGwfajrmufa&;&&Sd&efESihf tm%m&,l&ef
twGuf vufeufpJu
G ikd af wmfveS af &; (wenf;awmfvSefppf qifEJa$ &;) omv#if wckwnf;aomvrf; jzpfonf[k Armjynf
uGefjrLepfygwu
D ,Hk=unfayonf? xkd@a=umifh ArmjynfawmfveS fa&;wGif vufeufudik fwkduyf GJonf t"duomefjzpfI
vufeufukdifwyfpnf;Hk;a&;onf t"dupnf;Hk;a&;omefjzpfonf[k ArmjynfuGefjrLepfygwDu ,Hk=unfayonf?
aus;vufawmfveS af &; tajccHpcef;rsm;ukd wnfaqmuf+yD; aus;vufrS +rdK@rsm;ukd aemufq;kH vGwaf jrmufapjcif;/ us,jf yef@
aom ajymufusm;ppfyq
GJ ifEJj$ cif;/ &efoltiftm;ukd acsre_ ;f +yD; rdrt
d iftm;ukd wnfaqmufjcif;ponfh a&&Snfjynfo@l ppfyGJ
141

_ynfolhtm%m

awmfve
S a
f &;tm;vH;k .
t&if;cHjy\emonf
tm%mjy\emjzpfonf

vrf;a=umif;twkid ;f pGpJ +JG r+J rcJ sw


D uf&rnf[k ArmjynfueG jf rLepf
ygwDu ,Hk=unfayonf?
Tvrf ; a=umif ; rS vG J a csmf a p&ef ok d @ r[k w f
Tvrf;a=umif;ukd pGe@f ypfap&ef }udK;yrf;r_/ awG;awmjyKrl
v_yf&Sm;r_[o
l a&G@ukd ArmjynfuGejf rLepfygwo
D nf jywfjywf
om;om; qef@usifwkdufckdufoGm;rnf?

Armjynf awmfvSefppfonf &Snf=um/ cufcJ/


=urf;wrf;I twuftusrsm;/ tauG@taumufrsm;ukd jzwfausmf vsuf atmifyo
JG @dk csw
D ufaeonf? xk@d a=umift
h cuftcJ
trsKd ;rsKd ;ukd ausmv
f GeI
f atmifyq
JG Gwcf ;l onftxd wku
d yf 0GJ ifomG ; ap&ef ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf jrifrh m;aom ZGo
J wWd
tajrmftjrif&SdpGm u|rf;usifvdrfrmpGm jynfolvlxk}uD;tm; pnf;Hk;v_H@aqmfoGm;rnf? rdrd. ygww
D yfom;rsm;ukdvnf;
oHr%dyrm ckdifrmap&ef t+rJrjywf oHcJwifomG ;rnf?
6?

? awmfvSefa &; tzGJ@ tpnf; rsm; awmfvSefa &;vkyfi ef; rsm;ESifh ygwD& J@acgif; aqmifr_

awmfvSefa&;jzpfpOftwGif; ArmjynfuGefjrLepfygwDonf awmfvSeaf &;v_yf&mS ;r_rsm;/ awmfvSeaf omvlxktzGJ@


tpnf;rsm;/ awmfvSefa&;tm%m tzGJ@tpnf;rsm;/ awmfvSefa&;wyfrawmfwkd@wGif acgif;aqmiftjrKawjzpfap&ef
rjywf}udK;yrf; aqmif&GufoGm;rnf?
ArmjynfueG jf rLepfygwDonf tvkyo
f rm;vlwef;pm;. nDnw
G fr_ awmfveS faom vlwef;pm;rsm;/ wkdi;f &if;om;
vlrsdK;rsm;/ awmfvSefaomvlxkrsm;ponfwkd@. aoG;pnf;nDnw
G fr_ukd ysufjym;apaom aoG;cGrJ _reS for#ukd qef@usifwdu
k f
zsufoGm;rnf? awmfvSeaf &;ta&;awmfyu
Hk kd twGif;rSjzpfap tjyifrSjzpfap +zdKcGJ&efaqmif&Gurf _reS for#ukd qef@usifwdu
k f
zsufoGm;rnf?
7? ? 0J ,m tacsmiform;0g'rsm;
Armjynf awmfveS af &;ukd a&S@aqmifaeaom ArmjynfueG jf rLepfygwD. b0wGif vuf0J vuf,m tacsmif
orm;0g'/ txl;ojzifh vuf,mtacsmiform;0g'ESifh jyefvnfjyifqifa&;0g'wkd@onf awmfvSeaf &;udk }uD;rm;pGm qHk;_H;
epfema=umif;ukd cg;oD;aom tawG@t}uHKrsm;tm; awG@jrifod&cSd Jh+yD; jzpfonf?
xk@d a=umifh ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf rmhupf f0g'/ vDeif0g'/ armfpw
D ek ;f tawG;tac:. oef@pifru
_ dk rsuv
f ;kH tdrf
ozG,f umuG,af pmifha&SmufomG ;rnf? rmhufpv
f Deif0g' armfpDwkef;tawG;tac:tm; qef@usijf cif;rsm;ukd rjywfwkduyf GJ
qifoGm;rnf?
ygwDwGi;f wku
d fyo
GJ nf rmhupf fvDeif0g' armfpDwek f;tawG;tac:ESifh rmhufpfvDeif0g'/ armfpDwek f;tawG;tac:
qef@usifr_t=um;wkdufyGJ jzpfonf? tawG;tac:ESpf&yf vrf;pOfESpf&yft=um;wkdufyGJ jzpfonf? ygwDwGif;wkdufyGJonf
ygwD. jzpfay: wk;d wufa&;w&m;jzpfa=umif;ukd ygwD.orkdi;f u jyoayonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf ygwDwGif;wkdufyGJjzifh rmhufpfvDeif0g'/ armfpDwkef;tawG;tac:. oef@pifr_ukd
142

_ynfolhtm%m
umuG,fay;onf? ygwDwGif;wku
d fyJjG zifh rmhufpv
f Deif0g'/ armfpDwek f;tawG;tac:tay: tajcjyKaom nDnGwfr_ wnf
aqmufayonf?
ygwDwGif;wkdufyGJwGif aphpyfajy+idrf;a&;oabmxm;rsm; jyKrlaqmif&Gufr_rsm;ukd ArmjynfuGefjrLepfygwDonf
qef@usifwkdufckdufayonf?
rmhufpv
f eD if0g' armfpw
D ke;f tawG;tac:tay: tajcjyKaom ygw.
D ckdirf mr_udk umuG,&f efESihf wkd;wufjzpfay:
ap&eftwGuf ArmjynfuGejf rLepfygwDonf ygwDwGif;wGif tacsmiform;rsm; 'l;axmuft_H;ay;a&;0g'orm;rsm;
jyKjyifa&;0g'orm;rsm; vlwef;pm;yl;aygif;a&;0g'orm;rsm; +idrf;csrf;pGmjzpfay:a&;0g'orm;rsm; t&JpGef@0g'
orm;rsm; ponfwd@k udk rjywfa0zefwdu
k fyq
GJ ifoGm;rnf? trSm;rsm;ukd jyif&ef qEN&So
d lrsm;ukd ygwDonf trSm;jyifEdik f&ef
ulnDay;oGm;rnf? trSm;ukdjyif&ef jiif;qk+d yD; qufIacgif;rmaeolrsm;rsm;ukd ygwDrS xkwfy,foGm;rnf?
8? ? a0zefa&;ESifh rdrdud,
k fud,
k f a0zefa&;
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf vlxkEiS fhawmfvSefa&;tay: wm0ef,lpdwf&aSd om av;eufonfhygwD jzpfonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwo
D nf rdrd. c|w,
f Gi;f csurf sm; rSm;,Gif;r_rsm;ukd zH;k uG,x
f de0f Sufjcif;rjyKbJ/ a0zefa&;/
rdrdu,
kd u
f dk a0zefa&;enf;emjzifh rjywfaq;a=umum tcsdefrDjyifqifjcif;ESifh ygwDESiafh u'grsm;ukd ynmay;jcif;jyKayonf?
ygwo
D nf rdru
d ,
kd fu,
kd f txif}uD;jcif;/ rmeaxmifv$m;jcif;/ trSm;uk0d efrcHvdjk cif;ESihf a0zefa&;/ rdru
d ,
kd fu,
kd f
a0zefa&;ukd a=umuf&GH@jcif;rsm;ukd qef@usifayonf?
9? ? vlxkukd tvkyftau|;jyKa&;/ vlxkvrf;pOfusifo
h Hk;a&;
orkid ;f ukd vlxu
k zefw;D onf[k ArmjynfueG jf rLepfygwu
D ,H=k unfayonf? ygw0D ifrsm;onf us,jf yef@aom
tvkyform;/ v,form;ESifh awmfveS faom jynfoltm;vH;k ESihf us,fjyef@pGm qufoG,fr_&aSd p&ef/ t+rJrjywf }udK;yrf;
ayonf? ygwDtay:wm0efcHjcif;onf jynfolrsm;tay: wm0efcHjcif;yifjzpfa=umif;ukd ygwD0ifwikd f; *kjyK&ayrnf?
ygw0D ifwdik ;f onf jynforl sm;.toHudk t+rJrjywfavhvmem,l+yD; jynfow
l @dk . ta&;w}uD; vdt
k yfcsurf sm;ukd
em; vnfo&d I
dS jynforl sm;ukd rdrw
d @dk . vkt
d yfcsurf sm;twGuf wku
d yf 0JG ifvmap&ef rdrw
d @dk u,
dk u
f ,
dk f rdrw
d @kd pnf;H;k vmap&ef
rjywf a&S@aqmifulno
D mG ;&rnf?ygw0D ifwikd f;onf vlxkrsm;xHrS
ESrd fhcspGmoif,l&efESifh wcsdew
f nf;wGif vlxkrsm;ukd awmfvSeaf &;
pdw"f mwfjzifh ynmay;I awmfveS af &;Ek;d =um;r_udk wk;d wufjzpfay:
ap&ef rjywfvk;H yef;=u&rnf?
vlxkxHrS vlxkxHod@k [al om vlxkvrf;pOfonf Arm
jynfuGejf rLepfygwD. pnf;H;k a&;vrf;pOfjzpfonf? ArmjynfuGef
jrLepfygwDonf vlxkESifhuif;uGmjcif; rjzpfap&ef t+rJrjywf
owdjyKayonf? xdkd@a=umifhygwDukd vlxkESifh uif;uGmapaom
aemuf+rD;qG0J g' a&pHak rsm0g' trdef@ay;0g' AsLku
d &uf

ArmjynfuGejf rLepfygwDonf
vlxEk iS u
fh if;uGmjcif; rjzpfap&ef
t_rJrjywf owdjyKayonf

143

_ynfolhtm%m
0g' ppfb&k if0g' wHcg;ydwf0g' u,fwif&iS 0f g' ESihf vlxt
k ay: Akv
d u
f sr_rsm;paom rSm;,Gi;f onfh vkyf[efrsm;ukd
qef@usifayonf?
10?

? 'Drkdua&pD A[kdOD;pD; csKyfukdifr_ESifh ygwD. odyfonf; ckdifrma&;

ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf vDeif0g'rljzpfaom 'Dru
dk a&pDA[kOd ;D pD;csKyu
f idk rf p_ epft& aoG;pnf;pkpnf;xm;aom ygwD
jzpfonf? 'Dru
dk a&pDtajccHay:wGif wif;usyaf om A[kOd ;D pD;csKyfuidk rf &_ adS om wku
d cf u
dk af &;tzG@J tpnf; jzpfonf? tm;vH;k u
vkdufem&rnfjzpfaom qENtay: tajcjyKonfh pnf;urf;t& pkpnf;xm;aom ygwDjzpfonf? ygwD0if wkdif;onf
rmhupf v
f eD if0g' armfpw
D ek ;f tawG;tac: rlrsm;tajccHay:u A[ku
d dk 0kid ;f &H=u[laom pdw"f mwfudk rjywf arG;jrL=u&rnf?
ArmjynfuGefjrLepfygwD. tiftm;onf .ckdifrmodyfonf;r_/ qENnDnGwfr_/ jyKrlaqmif&Gufv_yf&Sm;r_.
nDnGwfrt
_ ay:wGif wnfayonf?
xd@k a=umifh ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ygww
D iG ;f wGif ygwv
D yk if ef;pOf/ ygwDpnf;rsOf;Oya'/ ygwpD nf;urf;rsm;udk
xdyg;aponfh rnfonfhtjyKtrlukdrqdk cGirfh jyKay?
wOD;csif;0g' ukd,fhrif;ukd,fhcsif;0g' at;at;ayghaygh0g' e,fpm;y,fpm;0g' wAkdvfwrif;0g'
A[kpd if+ydKi0f g' ponfh rSm;,Gi;f aom tjyKtrlrsm;ukd cGirhf jyKay? ygwv
D yk if ef;pOf/ ygwpD nf;rsO;f Oya'/ ygwpD nf;urf;rsm;ukd
xyfwvJvJ usL;vGeaf zmufzsuI
f jyifr&olrsm;ukd ygwDrS xkwfy,foGm;rnf?
11? ed*Hk;
ygwD0ifwkdif;onf ypPnf;rJhawmfvSefa&;/ ypPnf;rJhtm%m&SifpepftwGuf rarmryef; vHk;yef;wkdufckdufonfh
&moufyefawmfveS af &;orm;rsm; jzpf=u&rnf? ygw.
D vkyif ef;pOfEiS hf qH;k jzwfcsurf sm;ukd uk,
d fusdK;pGe@f vw
$ rf E_ Siw
hf ufur_
tjynfht0jzifh taumiftxnfazmf vkyu
f idk af qmif&GufomG ;olrsm;jzpf=u&rnf? rmhufpf0g' vDeif0g' armfpw
D kef;tawG;
tac:tay: rjywfopPm&Sdolrsm;/ rmhufpfvDeif0g' armfpDwkef;tawG;tac:. oef@pifr_twGuf rjywfwkduyf GJ0ifolrsm;
jzpf=u&rnf? ygwu
D kd "e&Sijf yKjyifa&;orm;rsm; jyefvnfjyifqifa&;0g'orm;rsm;u tykid frpD;Ekid f&ef rjywfumuG,o
f rl sm;
jzpf&rnf? ?

ygwD.vkyif ef;pOfEiS hf qH;k jzwfcsufrsm;ukd


ukd,fusdK;pGef hv$wfr+ESifhwufuGr+ tjynfht0jzifh
taumiftxnfazmf
vkyfudkifaqmif&GufoGm;olrsm; jzpf-u&rnf
144

Ekid if aH &;qH;k jzwfcsuf


A[kdaumfrwD/ Armjynf uGefjrLepfygwD
(24/ 10/ 60)

tcef; (1)
a&G; aumufy G Jt +yD; tajctae
1? 1960 ckEpS f azazmf0g&DvwGif jynfol@vw
$ fawmf a&G;aumufyJrG sm;ukd usif;ycJhayonf? Ta&G;aumufyJw
G Gif wnf+rJ
zqyv tEkid f&ap&ef ppf0g'orm; wyfrLS ;}uD;rsm;u tm;oGe}f udK;yrf;cJah yonf? od@k &mwGif a&G;aumufyt
GJ ajctaeum;
e,fcsJ@orm;/ jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;/ ppf0g'orm;rsm;. tvkEd Siq
fh ef@usif+yD; jzpfay:vmcJhayonf?
a&G;aumufyJv
G kyfay;rnf[k tpkd;&u a=unmuwnf;uyif jynfolw@kd . wku
d cf u
kd af &;tm;onf wufuvm
cJhayonf? a&G;aumufyGJtm;jzifh wnf+rJESifh ppf0g'orm;rsm;ukd z,f&Sm;&ef jynfolwkd@u t"dmefjyKcJh=uayonf?
ppftpk;d &. zdEydS rf t
_ rsKd ;rsKd ;a=umifh ArmjynfueG jf rLepfygw.
D jynfo@l 'rD u
dk a&pDvyk if ef;pOf/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;vrf;pOfw@dk ukd
jynfow
l @kd od&dcS iG hrf &=u? okd@&mwGif wnf+rJESihf ppf0g'orm;wkd@tm; jyif;xefaom rke;f wD;r_a=umifhvnf;aumif;/ oef@&Sif;
zqyv tay:wGif ar#mv
f ifch su}f uD;pGm &Sad eojzifv
h nf;aumif; oef@&iS ;f zqyv xJo@dk {&mrrJtrsm;pkudk xnfch =hJ uonf?
wnf+rJtwGuf ajAmifvkyfaeaom ppf0g'orm; wyfrLS ;rsm;. tvkdudq
k ef@usiu
f m oef@&iS f; zqyv okd@ rJrsm;pk+yHKxnfh
vkdufjcif;onf &oavmuftcGiu
fh dk toHk;jyKI olwkd@. trsdK;om;vGwv
f yfa&;qEN/ 'Drdu
k a&pDa&;qEN/ jynfwiG ;f +idrf;csrf;
a&;qENukd jynfolwkd@u &J&Jawmufawmuf jyvkdufjcif; jzpfayonf? TbufrS=unfhv#if trsdK;om;'Drkdua&pD tiftm;
pkrsm;/ jynfwGi;f +idrf;csrf;a&; tiftm;pkrsm;. wpHkw&maomatmifjrifr_ jzpfayonf?
Ta&G;aumufyJw
G Gif yrnw onf t}uD;tus,f _H;edrfhcaJh yonf? 1956 ckESpfu &&SdcJhaom rdrdtajctaeukd
rxdef;odrf;EkdifcJhay? ta=umif;rlum; yrnw onf Oya'wGi;f Y ppftpkd;&. tzdESdyfcH&qHk; tzGJ@tpnf;jzpfjcif;/ jynfol@
'Drkdua&pD vkyfief;pOfESihf jynfwGif;+idrf;csrf;a&;vrf;pOfukd jywfom;pGm razmfxkwjf cif;/ jynfolwkd@u &GHrkef;wD;aeaom
wnf+rJwkd@EiS fh yl;aygif;a&;vkyfjcif;/ oef@&Sif;onfvnf;aumif;/ yrnw onfvnf;aumif; ESpOf D;pvHk;yif 'Drkdua&pDa&;/
+idr;f csr;f a&;ukd ukd,pf m;jyKonf? rJruGJapoif?h wnf+rJr&&if awmf+yD? vlxt
k wGi;f wGif xifjrifcsufrsm; &Sad ejcif;wk@d a=umifh
jzpfayonf?

145

_ynfolhtm%m
2? ? Tjzpf&yfrsm;ukd oH;k oyf=unfyh gu jynfow
l @dk onf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d . vSpH yG af oewfrsm;ukd
&J&&J if&h ifh &ifqidk 0f o
hH nfEiS w
hf +ydKiw
f nf; oef@&iS ;f zqyv ay:wGif 'Dru
dk a&pDa&;/ +ird ;f csr;f a&;wk@d EiS hf ywfoufI r_id ;f rdaejcif;ukd
awG@&ayonf?
tb,fah =umifh ol&owWad jymifaom jynfov
l x
l t
k wGi;f oef@&iS ;f zqyv . 'Dru
dk a&pDa&;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;
r_dif;0ifaeoenf;?
+yD;cJah omumvu jynfov
l lxk. wku
d fyw
GJ Gif u|Efyk fwd@k ygwDonf ta&;ygaom tcef;rS ygchaJ yonf?
wzufwGif e,fcsJ@orm;ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;udkvnf;aumif;/ wnf+rJESifh ppf0g'orm;rsm;udk
vnf;aumif; jynfow
l d@k u &J&Jawmuf qef@usicf h=J ujcif;rSm u|Efyk fw@kd ygw.
D a&S@aqmifr_ vrf;nefrw
_ d@k . pGrf;&nfowWdukd
jyayonf?
odk@&mwGif oef@&Sif; zqyv u . e,fcsJ@ya'o&mZfxdef;odrf;umuG,faom0g'vrf;pOf/ raphpyfwrf;
jynfwGif;ppfukd wkdufa&;vrf;pOfukd twdtvif; a=unmxm;ygvsuf 1956 ckESpfu jynfol@'Drkdua&pD0g'vrf;pOf/
aphpyfaqG;aEG;jcif;jzifh jynfwGif;ppf &yfpaJ &;vrf;pOftwGuf aoewfvpSH yG rf sm;ukd ra=umufbJ rJay;cJh=uaom vlxk}uD;u
oef@&Sif; zqyv tm; 'Drkdua&pDorm;}uD; +idrf;csrf;a&;orm;}uD;[k xifjrifvmjcif;twGurf l jynfov
l lxk. wkdufyu
GJ kd
a&S@aqmifaeaom u|Ekfyfw@kd ygww
D Gif }uD;rm;pGm wm0ef&daS yonf?

tcef; (2)
taxG a xG tajctae
3? ? Akdvaf e0if; tpkd;&EkwfxGuf+yD;aemuf taxGaxGtajctaewckvk;H ukd tusOf;csKyfvkdufygrlum; Tokd@
awG@&ayonf?
(1) jynfow
l @dk .wku
d fyJG txl;ojzifh jynfow
l @dk . vufeufuidk fwu
dk yf aJG =umifh Armjynfonf e,fcs@J usL;ausmaf &;
ppftyk fpkxJ qGJoGi;f &ef t*Fvdyftar&duef e,fcsJ@orm;rsm;ESifh jynfwiG f;azmufjyefa&;orm;rsm;. vkyf}uHrr_ sm;ukd wku
d f
zsufum trsdK;om;vGwfvyfa&;ukd xdef;odrf;EkdifcJhayonf?
(2) Armjynfow
l @dk onf vufeufuidk w
f u
dk yf t
JG ygt0if wku
d yf t
JG rsKd ;rsKd ;jzifh ppftpk;d &. t=urf;qH;k t&ufpufq;kH
ESyd fuyG fr_ukd ckcHweG f;vSefum wpHw
k &maom 'Drkdua&pDtcGiht
f a&;rsm;ukd jyefvnfI t&,lchaJ yonf?
(3) Armjynf tkypf kd;olrsm;u jynfolvlxktm; vufeufukdiI
f a&m/ vufeufrukdib
f Ja&m tpGrf;ukef zdESdyfap
umrl jynfolvlxktm; acsr_e;f I r&a=umif;ukd rjiif;Ekdiaf tmif jycJhayonf?
jynfolvlxkonf Armjynftkyfpkd;olrsm;tm; tnHhrcHbJ &J&Jawmuf ckcw
H kducf kdufvsuf &Sd=uayonf?
(4) tvkyform;vlwef;pm; acgif;aqmifaom v,form;ppfyJu
G dk e,fcsJ@orm;tultnDjzifh Armjynftpk;d &u
146

_ynfolhtm%m
acsr_ef;&ef b,favmufyJ }udK;pm;}udK;pm; acsre_ f;Ir&Ekid fa=umif; tvkyform;acgi;f aqmifaom v,form;ppfyo
GJ nf
Armjynf. jzpfay:wkd;wufr_udk tqHk;tjzwfay;vsuf &Sda=umif;awG@&ayonf?
(5) "e&Sifacgi;f aqmifrj_ zifh jynfo@l 'rD u
dk a&pDEidk if H rxlaxmifEikd af =umif; uGejf rLepfygwu
D wyfO;D tjzpfyg0ifaom
tvkyform;vlwef;pm; acgif;aqmifr_jzifhom pD;yGm;a&; zGH@+zdK;wkd;wufaom +idrf;csrf;om,maom 'Drkdua&pDusaom
vGwfvyfI trDSckduif;rJhaom pnf;vHk;nDnGwfaom EkdifiHukd wnfaxmifEikd fa=umif; jynfolvlxk ykdIykI
d odjrifvmae
=uayonf?
(6) e,fcsJ@orm;ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@onf wpHkw&m aemufqw
k fay;cJh&ayonf? okd@&mwGif
trsdK;om;'Drkdua&pD tiftm;pkrsm;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd wkdufckdufEdkif&eftwGuf wkd@. ajcukyfpcef;rsm;wGif
tckid ftrm jyKvkyx
f m;=uayonf? wkd@onf topftopfjzpfaom ,kwfrmnpfywfonfh vky}f uHrr_ sm;ukd tcsed fra&G;
jyKvdrhrf nf[k u|Ekfyfwkd@ tpOfowdxm;&rnf?
(7) "e&Sifvw
l ef;pm; uGJjym;jcif;onf ykrd kdazmufjyefaom tykdif;ukd 0kdi;f y,f&ef E_dif;,SOfcsuft& xk;d wufaom
tykdif;ukd trsdK;om;'Drkdua&pDa&;wkdufyGJ/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;wkdufyGJtwGuf odrf;oGif;&eftajctaeaumif;rsm;
&Sv
d mayonf? "e&Sifvlwef;pm; uGjJ ym;r_ukd ta=umif;jyKI "e&Sifvlwef;pm;wku
d fcu
kd f&efESihf acgif;aqmifr_rS y,fcs&ef
twGufvnf;aumif;/ ypPn;f rJah cgif;aqmifr_ xlaxmif&eftwGufvnf;aumif; tcGiv
fh rf;aumif;rsm; jzpfvmcJah yonf?
wcsdefwnf;Y "e&Sifvlwef;pm;wckvHk;ESifh ywfoufIvnf;aumif;/ odrf;oGif;Ekdifaom tpdwftykdif;ESifh ywfoufI
vnf;aumif; r_di;f rrd&ef txl;ta&;}uD;ayonf?
(8) yl;aygi;f a&; "e&Si}f uD;rsm;. uk,
d pf m;vS,jf zpfaom wnf+rJ zqyv tm; jynfow
l @dk u rJjzifyh ,fcsEidk af pumrl
ppfwyftwGi;f vnf;aumif;/ tcsK@d a'orsm;wGiv
f nf;aumif;/ tcsKd @aomwkid ;f &if;om; vlrsKd ;pkrsm;t=um;wGiv
f nf;aumif;/
wkd@onf tckdiftrm&Sdaeayao;onf?
(9) jynfwGi;f ppfukd ta=umif;jyKI ArmjynfwGif; yl;aygif;a&; "e&Sif}uD;rsm;ESiq
fh ufpyfaeaom ppf0g'orm;
rsm;onf Ekid fiHa&;b0wGiv
f nf;aumif;/ pD;yGm;a&;b0wGifvnf;aumif;/ ta&;}uD;aomae&mwGif a&muf&Sdaeayonf?
wkd@ tE&m,fonf wae@wjcm; }uD;rm;aeayonf?
(10) oef@&iS ;f zqyv twGi;f Y trsKd ;om;'Dru
dk a&pDa&;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;vkv
d m;aom tiftm;pkrsm;&So
d vkd
tcsuftcsmusaom acgi;f aqmifrsm;onf e,fcsJ@ESifh jynfwGif;azmufa&;orm;rsm;onf wnf+rJrsm; ppf0g'orm;rsm;ukd
tav#mhay;aphpyfvkd=uayonf?
(11) jynfolvlxkonf e,fcsJ@ESihf jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;/ wnf+rJEiS fhppf0g'orm;rsm;ukd &GH&Smrkef;wD;
onfESihf w+ydKifwnf; jynfolvlxktwGif;Y oef@&Sif;tay:wGif r_dif;rdrr_ sm; }uD;rm;pGm&Sdaeayonf?
(12) Oya'wGif; 'Drkdua&pD tiftm;pkrsm;tzkd@rl tpkd;&u t}uD;tus,f zdESdyfxm;ojzifhvnf;aumif;
trsdK;om;"e&SiEf Sihf ywfoufaom r_dif;rdaeojzifv
h nf;aumif; tcku
df ftwef@tm;jzifh tiftm;tvGefcsnefh J@aeayonf?
(13) uGefjrLepfygwDEiS fh vufeufudik ftiftm;pkrsm;onf ta&twGufrsm;jym;aom usqHk;r_rsm;/ vufeufcsr_
rsm;ESifh &ifqikd fc&Jh apumrl/ rdrdwkd@tajctaeukd tawmftwef xdef;odrf;EkdifkrH u rdrdwdk@t=um;0,f ykdrn
kd DnGwfjcif;/
147

_ynfolhtm%m
ykdrpkd pk nf;jcif;wkd@udk &&Sv
d m=uonft
h jyif tiftm;opfrsm; wpHw
k &m wk;d yGm;r_udk wjznf;jznf; &&Sad e=uayonf?
ok@d &mwGif "e&Siv
f w
l ef;pm; uGJjym;r_ESifh ywfoufI t,ltq_yaf xG;vsu&f djS cif;/ oef@&iS ;f zqyv tay:wGif
vGefuJpGm wGufcsufjcif;wk@d a=umifh u|Eykf fw@kd ygwD. wkdufckdufEkdifpGrf;rSm tvGef,kwfavsmhvsuf&daS yonf?
rnfo@dk yifjzpfap jynfolwd@k twGi;f Yrlum; wkduf&Jcdu
k f&aJ ompdw/f wku
d v
f dck ku
d fvdak ompdwfonf qxufxrf;yk;d
wk;d yGm;Ivmae+yD jzpfayonf?

4? ? TtajctaewGif jynfolw@dk . wku


d yf jJG zifh trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ukd xde;f odrf;Ekid jf cif;/ ppftpk;d &. t=urf;qH;k
t&ufpufq;kH ESyd u
f yG rf r_ sm;ukd ckcw
H eG ;f vSeI
f wpHw
k &maom 'Dru
kd a&pD tcGit
hf a&;rsm;ukd jyefvnfI t&,ljcif;/ Armjynf
tkypf d;k olrsm;u jynforl sm;ukd acsre_ ;f I r&jcif;/ tvkyo
f rm;vlwef;pm; acgi;f aqmifaom v,form;ppfyJo
G nf }uHch idk fpmG
&yfwnfvsuf&Sdjcif; "e&Sifvlwef;pm;acgif;aqmifr_onf uGJjym;vsuf/ tcsif;csif; ydyuQjzpfae+yD; tvkyform;
vlwef;pm;tzdk@ acgif;aqmifr_wnfaqmuf&ef tcGifhtvrf;rsm; wkd;vsuf&Sdjcif;/ e,fcsJ@ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;
orm;wkd@onf wpHkw&m aemufqkwfay;&jcif; "e&Sifvlwef;pm;twGif;rS ykdrdkazmufjyefaom tykdif;ukd 0kdif;y,fI
E_dif;,SOfcsuft& ykdrdkwkd;wufaom tykdif;ukd odrf;oGif;Ekdif&ef tajctae&Sdvmjcif;/ u|Ekfyfwkd@ygwDESifh vufeufukdif
awmfveS af &;tiftm;pkrsm;onf }uHch idk pf mG &yfwnf+yD; ykrd pdk nf;vH;k vmjcif;/ jynfov
l x
l t
k wGi;f wku
d cf u
dk af &; pdw"f mwfrsm;
ydrk dkwd;k yGm;vmaejcif;wkd@onf aumif;rGeaf om tcsuftvufrsm;jzpfayonf?
Taumif;rGefaom tcsuftvufrsm; jzpfay:a&;wGif ygwaD cgi;f aqmifr_/ ygwD.vrf;nerf _ wenf;tm;jzifh
ygwDu trsdK;om;'Drkdua&pD awmfvSefa&;vkyfief;pOf/ jynfwGi;f ppf&yfpJa&; jynfwiG f;+idrf;csrf;a&;vrf;pOf/ tajccHvkyfief;
pOfESifh vrf;pOfw&yfvHk; taumiftxnfay:a&;twGuf ygwDw&yfvHk;. }udK;yrf;r_wkd@onf ta&;}uD;aomtcef;rS
yg0ifayonf?

5? ? tjcm;wzufrS=unfhv#if wnf+rJ zqyv onf tckdiftrm &Sdaeao;jcif;/ ppf0g'orm;rsm;u Armjynf.


EkdifiHa&;b0/ pD;yGm;a&;b0wGif ta&;}uD;aom ae&mrsm;wGif a&muf&Sdaejcif;/ oef@&Sif; zqyv ESifh ywfoufI
jynfov
l lxt
k wGi;f }uD;rm;pGm r_di;f 0ifaejcif;/ Oya'wGi;f 'Dru
kd a&pDtiftm;pkrsm; tiftm;csnefh @J aejcif; u|Eyfk fw@dk ygww
D iG f
t,l0g'_yaf xG;/ oef@&iS ;f tay: r_id ;f rd/ wku
d cf u
dk af &;pGr;f &nf ,kwaf vsmah ejcif;wk@d rmS taxGaxGtajctaewGif qd;k 0g;aom
tcsuftvufrsm; jzpfayonf?
Tae&mwGif wnf+rJ zqyv wkd@ tpkdiftcJvkduf&Sdaejcif;/ ppf0g'orm;rsm;. tE&m,f}uD;vmjcif;wdk@rSm
u|Ekfyw
f kd@. qENESifh uif;uGm+yD; jzpfaeaom kyt
f ajctaejzpfayonf? okd@aomf jynfolvlxt
k wGi;f oef@&Sif; zqyv
tay: r_dif;rdaejcif;/ u|Ekfyfwkd@ygwDtwGif; oef@&Sif; zqyv tay: r_dif;rdaejcif;ESifh ywfoufIrl u|Ekfyfwkd@ygwDu
acgif;aqmifr_wGif }uD;rm;pGm wm0ef&Sdayonf?

148

_ynfolhtm%m
tcef; (3)
t,l0g'a&;&mwkdufyGJwGif ta&;}uD; qHk; vkyfief; wck
6? ? ,cktcgwGif oef@&Si;f zqyv tpkd;& (jynfaxmifpkygwD tpkd;&) onf wufvmcJh+yD?
tpk;d &opf wufvmojzifh ppftpk;d & r&Sad wmhb;l / 'Dru
dk a&pDtpk;d & wufvm+y/D 'Dru
dk a&pD&awmhr,f? +ird ;f csr;f a&;
&awmhr,f[k xifjrifv#if trSm;}uD; rSm;ayvdrrhf nf?
tpdk;&opfwufvmI jynfolvlxu
k +idrf;csrf;a&;r_dif;/ 'Drkdua&pDa&;r_dif;rd+yD; rdef;armawGa0aepOf Armjynf
tkyfp;kd olrsm;onf jynfolvx
l ktm; vufeufudik f tjyKwfwu
kd fa&; acsr_ef;a&;ukd qufvufvkyfoGm;rnf jzpfayonf?
odk@twGufa=umifh ,ae@tajctaewGif +idrf;csrf;a&;/ pdwful;,Ofr_rsm;/ 'Drkdua&pDpdwful;,Ofr_rsm;ukd
wkdufzsufum tpkd;&vufeufukdifwyfrsm;ukd tpGrf;ukefckcHa&;/ vufeufukdif ckcHa&;ppfukd jywfom;pGm qifE$J&if;
jynfwGif;ppfukd aphpyf&yfpJI jynfwiG f;+idrf;csrf;a&; wkduyf GJqifa&;/ ajr&Sif"e&Sit
f pd;k &.ae&mwGif trsdK;om;'Drkdua&pD
nDnGwfa&;wyfaygi;f pk tpkd;&w&yf wnfaxmifa&;wkd@twGuf jynfov
l lxkw&yfvk;H ukd v_@H aqmfpnf;Hk;oGm;&rnf?
Todk@ vkyfaqmifEkdif&eftwGuf e,fcsJ@orm;rsm;ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;tm; wkdufckdufa&;/
wnf+rJESifh ppf0g'orm;rsm;tm; 0kdi;f y,fa&;wkd@ukd vkyo
f nfESifhw+ydKifwnf; oef@&Sif; zqyv acgif;aqmifrsm;. jynfol
wk@d tm; zdEydS o
f nfh tjyKwfwu
dk af &;ay:vpDudk vku
d af e+yD; ppf0g'orm;wk@d tm; tav#mah y;aphpyfjcif;wk@d udk zGichf swu
dk cf u
dk +f yD;
oef@&Sif;r_id f;atmufrS jynfolvx
l kudk vGwfajrmufapa&;onf ta&;t}uD;qH;k vkyfief;wck jzpfvmayonf?
Tvkyfief;ukd aygufa&mufatmifjrifpGm vkyEf kdi&f eftwGuf yxrOD;pGmtm;jzifh u|Ekfyfw@kd ygww
D Gif;Y }uD;rm;pGm
jzpfay:aeaom oef@&Sif;tay: r_di;f rdaer_wd@k ukd wkdufzsu&f ayvdrfhrnf?
ok d@jzpfI u|Ek fyfw kd@ onf u|Ek fyfw kd@ .t,l 0g'a&; tajctaeukd qef; ppf& ayvd rhfr nf? txl; ojzifh
"e&Sifvlwef;pm;ESifh ywfoufaom oabmxm;ukd qef;ppf&ayvdrfhrnf?

tcef ; (4)
vGw fv yfa &;&+yD; aemuf "e&Si fv lw ef; pm;tajctae
7? ? Armjynf"e&Siv
f lwef;pm;ESifh ywfoufI 55 ckESpf A[kdaumfrwDu Tod@k qHk;jzwfcaJh yonf?
Armjynf. ,ae@tajctaewGif wkid ;f &if;om;"e&Sirf sm;wGif vufa0cH"e&SiEf iS hf trsKd ;om;"e&Si[
f k jywfom;pGm
cGjJ cm;&ef rvG,u
f al y
tb,fa=umifh Tok@d qHk;jzwfoenf;?
149

_ynfolhtm%m
8? ? 48 ckESpfwGif ArmjynfvGwfvyfa&; r&cifu Armjynf"e&Sifvlwef;pm;xJwGif vufa0cH"e&SifESifh
pufr_vkyfief;ukd vkv
d m;aom "e&Sif[lI ESpyf dik f;&Sdco
Jh nf? vufa0cH"e&Sirf sm;onf t*Fvyd v
f uf0g;}uD;tkyf ukr`%Drsm;.
wqifhcHrsm;jzpf+yD; t*Fvdyft&if;tESD;rsm;ESifh umv&Snf=umpGm qufoG,fvsuf&Sdayonf? "e&Sifvlwef;pm;.
tjcm;aomtpdwftykid f;onf trsdK;om;pufr_vyk fief;ESifh jynfwiG f;aps;uGuf jzpfay:wkd;yGm;a&;ukd vkv
d m;I ,wdjywf
oEdM mefcsrr_ sm; r&Sjd im;aomfvnf; e,fcs@J tyk pf ;dk r_ y,fzsuaf &;ESihf ya'o&mZftuif;tuserf sm; csnehf @J apa&;ukd oabmwl
axmufcHayonf?
48 ckESpfwGif trsdK;om;vGwfvyfa&;wku
d fyJG yg0ifaom "e&Sifrsm;onf e,fcsJ@orm;ESifh t"dutm;jzifh yl;aygif;
tm%m,laeaom ajr&Sifrsm;ESifh vufa0cH"e&Sifrsm;aemufok@d vkdufoGm;cJhayonf?
vGwfvyfa&;&+yD;aemuf Armjynftpkd;&onf Armjynfajr&Sif"e&Sif vlwef;pm;rsm;.tpkd;& jzpfayonf?
tpkd;&onf t*Fvdyfe,fcsJ@orm;rsm; oabmwlnDcsufjzifh zGJ@pnf;xm;jcif;jzpf+yD; EkdifiHjcm;om;vuf0g;}uD;tkyf
t&if;&Sirf sm;/ jynf wGi;f ya'o&mZfajr&Sirf sm;ESihf vufa0cH"e&Sirf sm;. tusKd ;pD;yGm;rsm;ukd xde;f odr;f umuG,af y;aeonf?
aemufydik f;wGif tpkd;&onf (u) e,fcsJ@orm;ESifh wwfEikd foavmuf yl;aygif;/ e,fcsJ@orm;ukd vkdtyfonft
h cg
vkt
d yfoavmuf qef@usif (c) t&if;&Siu
f rBmESifh qkd&S,fvpfurBm ydyuQudk toHk;jyKI qkd&S,fvpfurBmrS tultnD
&oavmuf,l (*) jynfow
l d@k udk worwfwnf; zdEydS [
f al om rl (3) csuu
f dk tajccHonfh ay:vpDrsm;ukd usio
fh ;kH cJah yonf?
tajctaeYyif Armjynf"e&Sifvlwef;pm;twGif; Ekid fiHa&;t& pD;yGm;a&;t& a&maxG;,Sufwifjzpfaeojzifh
Armjynf"e&Sifvlwef;pm;wGif trsdK;om;"e&SifEiS fh vufa0cH"e&Sif[lI jywfom;pGm cGJjcm;&ef rvG,fual y?
xk@d a=umifh Armjynftpkd;&tm; ajr&Sif"e&Sif tpkd;&[k owfrSwfayonf?
ok@d jzpfI Armjynf "e&Sifvw
l ef;pm;wGif trsdK;om;"e&SifESifh vufa0cH"e&Sif[lI cGJjcm;&ef rvG,fulay[lI
vnf;aumif;/ Armjynftpkd;&ukd ajr&Sif"e&Sit
f pkd;&[k owfrSw&f ef[lIvnf;aumif; 55 ckESpf A[kdaumfrwDu qH;k jzwf
cJjh cif;onf rSefuefayonf?
okd@twGuf 48 ckEpS f aemufykdif;wGif tm%m&aeaom Armjynf"e&Sifvw
l ef;pm;wckvk;H ukd trsdK;om;"e&Si[
f k
owfrw
S &f ef rjzpfay? tvm;wlyif Armjynf"e&Sifvw
l ef;pm;wckv;Hk ukd vufa0cH"e&Sif[lI owfrSwf&efvnf; rjzpfay?

9? ? TqHk;jzwfcsufonf rSefuefonfhtwGuf awmfvSefa&; zGH@+zdK;wkd;wufr_twGuf tusdK;&Sdaponf?


TqHk;jzwfcsuf. vrf;nefr_t& "e&Sifvlwef;pm;. azmufjyefaom 0g'vrf;pOfrsm;ukd OD;wnfqef@usiEf kdifaom wefckd;
owWdjzpfxGef;aponf? wcsdefwnf;Y "e&Sifvw
l ef;pm;u wkd;wufaomvkyfief; wpHkw&m vkyfvmv#if vkdtyfovkd
u|Ekfyw
f kd@u axmufcH+yD; jynfov
l lxEk Sifh qufoG,fr_ukd ckdif+rJatmifvkyfEkdifapcJah yonf? wjznf;jznf; uGJjym;aeaom
"e&Sifvlwef;pm; twGi;f rS trsdK;om;"e&Sifrsm;tm; odrf;oGi;f EkdifpGrf;ukv
d nf; jzpfay:apcJhonf?

150

_ynfolhtm%m
tcef ; (5)
"e&Si fvlwef; pm; uGJj ym;vmjcif;
10? ? 1958 ckEpS f {+yDvwGif Armjynftpk;d &tm%mukd ,lxm;aom zqyv tzG@J csKyfonf uGJjym;cJh.?
Tok@d uJjG ym;jcif;onf "e&Sifvw
l ef;pm; uGjJ ym;jcif;jzpfonf[k qH;k jzwfchaJ yonf? tb,fah =umifh qH;k jzwfco
hJ enf;?

11? Armjynf"e&Siv
f w
l ef;pm;onf wjznf;jznf; uGjJ ym;vmaeaom vlwef;pm;jzpfayonf? Armjynftpk;d &onf
ajr&Si"f e&Sifvlwef;pm;rsm;. tpkd;&jzpfapumrl trsdK;om;"e&Sifvw
l ef;pm;w&yfv;Hk onf tpk;d &tm%mxJ yg&aSd ejcif;
r[kwfay? tpkd;&.ay:vpDrsm;ukd trsKd ;om;"e&Siv
f w
l ef;pm;w&yfv;Hk u auseyfaeonf[k rqkEd dik fay? trsdK;om;"e&Sif
rsm;onf wzufwGif tpk;d &ay:vpDrsm;ukd axmufcaH e=u+yD; tjcm;wzufwGif tpkd;&ay:vpDrsm;ukd rESpf+rdK@=uay?
48 ckESprf SpI Armjynf tpkd;&onf tm%m&,lxm;onfh umvwav#mufvk;H e,fcsJ@orm;. tultnDjzifh
jynfow
l d@k tay:wGif ppfay:vpDukd usio
fh k;H cJo
h jzifh ArmjynfwiG f pD;yGm;a&;tusyftwnf; bma&;tusyftwnf;rsm;
jzpfay:cJhayonf?
jynfwGif;ppfonf wkdif;jynfpD;yGm;a&;wckvHk;ukd 0g;rsdKae+yD; wzufwGif jynfwGif;ppfpD;yGm;a&;jzifh tusdK;pD;yGm;
jzpfxeG ;f aeaom vl@tv$mrsm;ukd zefw;D aeI tjcm;wzufwiG f jynfwiG ;f ppf.'%fudk jynfov
l x
l .
k trsm;wumh trsm;
pk}uD;tay:okd@ yHkcsaeayonf?
e,fcsJ@orm;ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@u zefw;D cJhaom Armjynftpd;k &u wkducf kdufaeonfh jynfwiG f;
ppfonf "e&Sifvlwef;pm;twGi;f uGjJ ym;jcm;em;a&;ukd wGef;aqmfcJhayonf?
1? 48 ckESpw
f Gif Armjynf"e&Sifvlwef;pm;onf t*Fvdyef ,fcsJ@orm;ESifh aphpyfIoGm;=uayonf?
1950 ckESpfwGif tar&duef e,fcs@J orm;ESihv
f nf; &if;ESD;pGm qufqv
H m=ujyefonf? Armjynftpkd;&u e,fcsJ@
orm;xHrS ,lcJhaom tultnDrsm;onf wzufwGif e,fcsJ@ESifh &if;ESD;pGm;yl;aygif;+yD; tusdK;pD;yGm;jzpfxGef;aom vl@
tv$mrsm;ukd zefw;D +yD; tjcm;wzufwGif e,fcsJ@orm; zdEySd fr_ 0efxkyf0efykd;rsm;onf tjcm;aom vl@tv$mrsm;ay:wGif
yHI
k usvmaeayonf? "e&Sifvw
l ef;pm;xJrS tykdif;wykid f;yifv#if e,fcsJ@orm;. zdESdyfr_ukd jyif;jypGm cHpm;vm&ayonf?
1954 ckEpS w
f iG f Armjynftpk;d &u *syefppfavsmaf =u; oabmwlncD suu
f dk csKyfqv
dk u
dk jf cif;onf ArmjynfwiG ;f ok@d
*syeft&if;tESD;rsm; vSdrfh0ifvma&;twGuf wHcg;}uD;ukd zGifhay;vku
d fayonf?
*syefppfavsmfa=u;ukd ta=umif;jyKI pD;yGm;a&;jzpfxGef;apaomolrsm; Armjynf"e&Sifvlwef;pm;twGif;
ay:aygufvmcJhayonf? wcsdefwnf;Yyif tusdK;aus;Zl;rcHpm;&ojzifh rausreyfjzpfaeolrsm;vnf; ay:aygufcaJh yonf?
1953 ckEpS w
f Gif t*Fvyd pf pfrpf&iS u
f dk jyefvw
$ jf cif;/ tar&dueftultnDudk r,lawmhbJ &yfypfjcif;/ tar&duef.
kyfao;wyfrsm;jzpfaom autrfwDrsm;. usL;ausmfr_ukd ukvor*~u ta&;,lapjcif;paom wpHw
k &m e,fcs@J qef@usif
151

_ynfolhtm%m
aom vkyfief;rsm;ukd Armjynftpkd;&u cef@cJx
G m;cJhayonf?
1954 ckESpfavmufwGif t*Fvyd ftar&duef e,fcsJ@orm;rsm;onf tm&Swdu
k fta&S@awmifykdi;f wkdif;jynfrsm;rS
trsKd ;om;vGwfajrmufa&; v_y&f mS ;r_rsm;uko
d mru wkwjf ynfo@l orRwEkid if u
H ydk g csde&f ,
G x
f m;aom qD;wd;k ac: usL;ausmf
a&; ppftyk pf u
k dk zG@J pnf;cJah vonf? qD;wk;d onf Armjynf. trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ukd eD;uyfpmG wku
d f u
dk +f cdr;f ajcmufvm&m
Arm jynfolvx
l k taygi;f wkd@onf qD;wkd;ukd wcJeuf qef@usifvm=uayonf?
Armjynftpkd;&onf qD;wkd;ukd r0if[k twdtvif; a=unm+yD; =um;aea&;0g'ukd jywfom;pGm usifhoHk;rnf[k
qkdvmayonf?
54 ckESpfwGif wkwfArmtpkd;&wkd@. +idrf;csrf;a&; rl}uD; (5) csuf yl;wGJa=unmcsufonf Armjynfolwkd@.
e,fcs@J usL;ausmaf &;ppftyk pf x
k J ryg0ifa&;qEN/ trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ESihf tcsKyftjcmtm%mukd xde;f odr;f vkad om qENudk
tckdiftrm jyvkdufjcif;jzpfayonf? ArmjynftrsKd ;om; vGwfajrmufa&;wkdufyu
GJ kd tqifo
h pfod@k ykd@aqmifchaJ yonf?
t*Fvdyt
f ar&duefe,fcs@J usL;ausmfa&;ppftyk fpkukd qef@usifaom Ekid fiHa&;oabmxm;rsm;ESifh usL;ausmaf &;
ppftkypf kbufokd@ wdr;f nwfaom Ekdiif Ha&;oabmxm;rsm; Armjynf"e&Sifvlwef;pm;rsm;twGif; jzpfay:cJhayonf?
tcJrausEikd af om t*Fvyd t
f ar&duef e,fcs@J orm;wk@d onf ArmjynfrS qefr0,f[q
k u
dk m tusyu
f idk v
f mojzifh
Armjynfonf eufi_d f;aom pD;yGm;a&; tusyftwnf;xJo@kd a&mufch&J ayonf?
Ttusyftwnf;xJrS xGufEkdif&ef tultnDay;olum; qkdAD,ufjynfaxmifpk trSL;jyKaom qkd&S,fvpf
wkid f;jynfrsm; jzpfayonf? 55 - 56 ckESpfavmufu qkd&S,fvpfwkdi;f jynfrsm;onf Armjynf. Edkiif Hjcm;od@k wifykd@onfh
qefxJrS 40 &m ckid fE_ef;ukd 0,f,lcaJh yonf? Armjynf trsKd ;om;0ifaiG 30 &mckdifE_ef;udk tmrcHcJhayonf?
Tjzpf&yfonf Armjynf. tem*wfjzpfay:r_twGuf av;eufaom t"dym` ,f&daS yonf? qkd&,
S v
f pfEdik if rH sm;.
tultnDonf Armjynftm; pD;yGm;a&;tusyftwnf;xJrS xGuf&efvrf;twGuf tultnDjzpfonfomru e,fcsJ@
orm;. csKyfukdix
f m;r_rS wpHkw&maom twkid f;twmtxd aemufxyfvGwfajrmufvmr_ukd jyayonf?
qk&d ,
S v
f pfwdik ;f jynfrsm;ESifh pD;yGm;a&;t& yl;aygi;f vkyu
f idk jf cif;onf trsKd ;om;pD;yGm;a&;zG@H +zdK;wk;d wufaponfudk
odjrifaom tpdwftykdi;f rsm;/ "e&Sifvlwef;pm;rsm;twGif;Y jzpfay:apcJ.
h ? wcsdew
f nf;Y qk&d S,fvpfwdik f;jynfrsm;ESifh
&if;ES;D pGm qufqaH &;ukd qef@usifaom tpdwftykid f;rsm;vnf; jzpfay:apcJh.?
jynfwGif;ppfukd ta=umif;jyKI Armjynftpkd;&onf jynfolwkd@. 'Drdu
k a&pDtcGifhta&;rsm;ukd t}uD;tus,f
zsuq
f D;cJh.? tpkd;&. 'Dru
kd a&pDqef@usifa&; zdEySd frr_ sm;ukd jynfow
l d@k u wk;d wufqef@usifvm=u.? wcsed u
f vlxktwGi;f
=oZm}uD;rm;cJzh ;l aom zqyv onf vlxkESifh uif;uGmvmcJ.
h ? Tokd@jzpfvmonft
h cg zqyv twGif;Yvnf;aumif;/
"e&Siv
f w
l ef;pm;rsm;twGi;f Yvnf;aumif; jynfow
l @dk . 'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&;rsm;ukd qufvufzsuq
f ;D vko
d rl sm;ESihf rdrw
d @dk
tkyfp;kd r_udk rxdckdufapbJ 'Drdu
k a&pDtcGifhta&;rsm;ukd wpHkw&mjyefvnf azmfvo
kd lrsm;[lI uGJjym;vm&ayonf?
TtajctaewGif ta&;}uD;qHk;aom jy\emum; jynfwGif;ppfjy\em jzpf.? "e&Sifvlwef;pm;twGif;Y
jynfwGif;ppfa=umifh enf;rsdK;pHkjzifh pD;yGm;jzpfxGef;aeojzifh jynfwGif;ppfukd acgi;f rmpGm qufvufwkdufckdufvkdolrsm;ESifh
152

_ynfolhtm%m
jynfwGi;f ppfa=umifh pD;yGm;a&;wckv;Hk ysufpD;aejcif;ukd pdwfysu+f yD; +idrf;csrf;pGm pD;yGm;xlaxmifvo
kd jzifh jynfwGif;ppfukd
&yfpJvo
kd l[I
l wjznf;jznf; uGJjym;vmcJhayonf?

12? ? 1955 ckESpfukefavmufwGif ArmjynfuGefjrLepfygwDu jynfwGif;ppf&yfpJa&; jynfwGif;+idrf;csrf;a&;


vrf;pOfukd xkwfjyefchaJ yonf?
Tvrf;pOf &nf&G,cf surf Sm
(u) usqif;aeaom rdrdtajctaeukd wm;qD;a&;/ jynfolvlxkESifh tquftoG,cf idk +f rJpGm jyefvnfxal xmif
a&;/ wenf;tm;jzifh ajr,m&,la&;wku
d yf /JG vufeufuidk cf ck aH &;ppfyt
JG m;jzifh wnfaqmufcahJ om tvkyo
f rm;acgi;f aqmif
onfh tvkyform; - v,form;r[mrdwt
f zG@J ukd ckdicf HhpGm jyefvnfwnfaqmufa&;?
(c) e,fcsJ@ya'o&mZf qef@usifa&;wkdufyGJ txl;ojzifh jynfwGif;ppf&yfpJa&;wkdufyGJEiS fh trsdK;om;"e&Sirf sm;ukd
odrf;oGif;a&;?
(8) ajymif;vJaom Ekid if w
H umhtajctae jynfwiG ;f tajctaewk@d t& 'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&; tmrcHcsurf &Sv
d #if
vufeufukdif ckcaH &;ppfukd tqH;k wkid fqifE$JoGm;a&;wk@d jzpfayonf?
ygwDu csrSwv
f kduaf om vrf;pOfonf rSev
f nf;rSefuef/ jynfov
l lxk. b0ESifhvnf;aumif;/ jynfolvx
l k.
tvkdqENESiv
fh nf;aumif; ukdufno
D nfhtwkdif; {&mr}uD;rm;aom jynfolvlxkukd v_H@aqmfpnf;Hk;EkdifchaJ yonf?
1956 ckEpS f a&G;aumufyrGJ sm;wGif Armwjynfv;Hk rJay;ol 45 &mckid fEe_ ;f onf Armjynftpk;d &. tjyKwfwu
dk af &;
vrf;pOfudk y,fcs+yD; yrnw u aqmf=owifjyaom aphpyfaqG;aEG;+yD; jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;twGuf qENrJay;cJ=h uayonf?
56 ckEpS f a&G;aumufyw
JG iG f zqyv onf trwfae&m trsm;pk&apumrl jynfov
l x
l .
k axmufcrH _ t}u;D tus,f
,kwaf vsmo
h Gm;ojzifh ygww
D iG f;Y ydyuQyI
dk jyif;xefvmcJah yonf?

13? Ta&G;aumufyGJ +yD;onfah emuf OD;Ek. ae&mwGif OD;AaqGu 0ef}uD;csKyfjzpfvmonf? aemuf OD;AaqGu
xGuaf y;+yD; OD;Ekjyefwufvmjcif;wk@d onf "e&Sifvlwef;pm;twGif; ydyuQjyif;xefvmr_udk a&mifjyef[yfjcif; jzpfayonf?
TtcsdeftcgwGif tpkd;&onf e,fcsJ@orm;/ jynfwGif;ajr&Sifrsm;ESifh"e&Sif}uD;rsm;. tusdK;twGufom
t"duvkyaf e+yD; "e&Siftvwfti,frsm; tudsK;ukd xdxda&mufa&muf rvkyaf y;onfhtjyif tcsdK@tykdif;rsm;rSm xdcdu
k f
epfemaeayonf? xif&mS ;onfo
h m"urSm wkid ;f &if;om; v#ypf pf"mwfr;D ykid &f iS rf sm; pD;u&uftvkyf kH ykid &f iS rf sm; epfemaejcif;
jzpfonf? od@k twGuf tcsdK@aom"e&Siftvwfrsm;/ ti,frsm;onf tpdk;&.ay:vpDudk qef@usifcck Hvm=uayonf?
Ttcsdew
f Gif xl;jcm;onfum;
153

_ynfolhtm%m
(u) tpk;d &onf "e&Siv
f w
l ef;pm; w&yfv;kH tusKd ;xuf "e&Si}f uD; tpdwt
f ykid ;f . tusKd ;uko
d m vkyv
f mjcif;?
(c ) tpk;d & ppfwyfonf ygvrD efvw
$ af wmfEiS hf uufbed uftzG@J w@dk . vufatmufrS uif;vGwrf u
_ kd wjznf;jznf;
,lvmjcif;/ jynfwiG ;f ppfjy\emukd tqH;k tjzwfay;onfh tzG@J tpnf;rSm uufbed uftpk;d &tzG@J r[kwaf wmhbJ trsKd ;om;
umuG,af &;aumifpjD zpfvmonf?
(* ) ppfwyfo;D jcm; pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;ukd pwifxal xmifvmjcif; (yHEk ydS v
f yk if ef;/ vlo;kH ukeyf pPn;f axmufyahH &;)
(C) ppf0g'orm;rsm;onf ArmjynfEikd if aH &;b0wGif ta&;}uD;aomae&mod@k a&muf&v
Sd m+yD; "e&Si}f uD;rsm;ESihf
&if;ES;D pGm qufoG,fvyk fudik fvmjcif;wk@d jzpfayonf?
Ttajctaewk@d a=umifh "e&Si}f u;D wk@d uwzuf/ "e&Sit
f vwfEiS t
hf i,frsm;uwzuf ydyuQonf jyif;xefvmHk
ru ppf0g'orm;rsm;uwzuf jynfwiG f;ppf&yfpJvdak om tpdwftykdif;rsm;uwzuf ydyuQonfvnf; jyif;xefvmcJh
ayonf?
jynfolvlxk. jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ jynfwiG f;+idrf;csrf;a&;v_yf&mS ;r_onf zqyv twGif;Y }uD;rm;pGm *&uf
kdufcwfcJhayonf?

14? ? Tok@d "e&Sifvlwef;pm;twGif; ydyuQrsm;jyif;xefaepOf 1958 ckESpf rwfvwGif =um;aea&;0g'ukd


usifhok;H aeaom OD;Ektpkd;&ukd jzKwfcsI t*Fvdyftar&duef e,fcsJ@orm;acgif;aqmifonfh tm&Swkduf ta&S@awmifyikd f;
usL;ausmfa&; ppftkyfpkxJ qGJoGif;&ef qD;wkd;aumifpDu qHk;jzwfch.
J ?

15? ? okd@twGuf
(u) q,fESpfumvywfvHk; zqyvtpk;d &u cef@cJcG aJh om trsdK;om;'Drdkua&pDa&; qef@usifaom ay:vpDrsm;
t"rR jynfwGif;ppf ay:vpDrsm;ukd tvkyo
f rm;vlwef;pm;acgif;aqmifonfh jynfov
l x
l .
k }uD;rm;aom ckcw
H eG ;f vSerf E_ iS hf
() (c) Armjynf. =um;aea&;0g'ukd zsufI Armjynftm; e,fcsJ@usL;ausmfa&;/ ppftkyfpkxJ qGo
J Gif;&ef/ t*Fvdyf
tar&duefe,fcs@J orm;rsm;ESihf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d . vkyf}uHr_? () wk@d . wkdufu
kd t
f usdK;oufa&mufr_
tjzpfjzifh 1958 ckESpf {+yDvwGif zqyv onf uGJc&Jh ayonf?

16? ? Tod@k ujJG ym;&mwGif trsKd ;om;vGwv


f yfa&;/ 'Dru
dk a&pDa&;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ponfw@dk EiS hf ywfoufI
tcsdK@aom ay:vpDa&;&mrsm;ESifh vufawG@vyk faqmifenf;rsm;wGif uGjJ ym;jcm;em;jcif;&Sdayonf? jyif wnf+rJ zqyv
ESifh oef@&iS f; zqyv [laom TESpfz@GJ tm; axmufcHae=uaom vlr_a&;tajccHwGiv
f nf; uGJjym;jcm;em;r_ &Sdaeonf?
ok@d twGuaf =umifh zqyv uGJjym;jcif;onf "e&Siv
f w
l ef;pm;uGJjym;jcif;ukd jyayonf[k u|Efyk w
f @dk ygwu
D ,lqcJah yonf?
154

_ynfolhtm%m

17? ? Tod@k "e&Siv


f w
l ef;pm;twGi;f uGjJ ym;r_udk Akv
d cf sKyfae0if;tpk;d &vufxuf jzpf&yfrsm;u xyfrt
H wnfjyKchJ
ayonf?
Armjynf "e&Sifvlwef;pm; uGJjym;jcif;onf wku
d fy0GJ ifae=uaom jynforl sm;tzkd@ tm;twuf}uD;wufap
aomfvnf; e,fcs@J orm;rsm;ESifh jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;rsm; yl;aygif;a&;/ "e&Si}f uD;rsm;ESihf ppf0g'orm;rsm;ukd t}uD;
tus,f wkefv_yfacsmufcsm;apcJhayonf?
okd@twGuf e,fcsJ@orm;. ya,m*/ jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;. tm;ay;r_jzifh wnf+rJ=oZmcH
wyfrSL;}uD;rsm;onf 1958 ckESpf atmufwb
kd mvwGif OD;Ekukd jzKwfcs+yD; tpkd;&tm%mukd odrf;,lcJhayonf? 1958 ckESpf
atmufwkd bmvwGif ygvDrefv$wfawmfukd tusyu
f kdifum tpkd;&tm%mukd qufvufodrf;ykdux
f m;cJhayonf?
Akv
d fcsKyfae0if; tpk;d &wufcgpu +idrf;csrf;a&;rl}uD; 5 csufukd usiho
f Hk;rnf[k uwday;cJhapumrl tar&duef
e,fcs@J xHrS a':vm 25 oef;acs;,lI a':vm 37 oef;taxmuftyH,
h +l yD; t*Fvdyftar&duefe,fcs@J orm; ppfa&;aoe*F
AsL[mt&jzpfaom - &efuek frEav; vrf;r}uD;ukd azmufvkyfjcif;
- ppfvufeufypPn;f rsm;ukd tar&duefxrH S oGif;,ljcif;
- Armjynfonf qD;wk;d tkypf b
k ufo@dk wpwpwdr;f nwv
f mjcif;
- e,fcs@J orm;ESihf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d u zefw;D cJah om t"rRjynfwiG ;f ppfudk tar&duefaiG/ vufeuf
tultnDw@dk a=umifh qufvufwu
dk cf u
dk Ef dik jf cif;
- axmifcsDaom &Gmaygif;rsm;pGmukdt"rRajymif;a&$@+yD; aus;&Gmvlxk. aea&;xkdifa&;b0ESifh pD;yGm;a&;b0wkd@
t}uD;tus,f zsufp;D =ujcif;
- jynfolvlx.
k 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm;udk tpGrf;ukefzsufq;D +yD; tpGrf;ukefEySd fuGyfjcif;?
- }uHhckdifa&; tzGJ@rsm;zGJ@pnf;+yD; ppf0g'orm;rsm;u wd@k tajccHudk ckid fchaH tmifwnfaqmufvmjcif;
- ajr&Sifrsm;/ ol}uD; rsm;acgif;axmifvm+yD; tESpfESpftvvu ajrqDcrsm;ukd ppfwyft ultnDjzifh
v,form;rsm; xHrS awmif;cHjcif;
- trsdK;om;"e&Sifrsm;. pD;yGm;a&;ukdEdyS fuyG fjcif;
- e,fcsJ@ESifh &if;ESD;pGmyl;aygif;+yD; ppf0g'orm;rsm;udk tm;ay;axmufcHaeaom "e&Sif}uD;rsm;ukd trsKd ;rsKd ;jzifh
tultnDay;jcif;
- =u,fig;yGifh oabFmukr`%Dwnfaxmifjcif;/ yifv,fig;vkyfief;ESifh tif;vkyfief;rsm;ukd t}uD;tus,f
155

_ynfolhtm%m
vkyv
f mjcif;/ pmyHEk ydS fvyk fief;rsm;ukd wk;d cs@J vmjcif;/ tif;0b%fxal xmifvmjcif;/ vlok;H ukeyf pPn;f axmufyahH &;qkid }f uD;rsm;
zGifhvmjcif; ponfwkd@jzifh wyfrSL;}uD;rsm;u wkdi;f jynfbmrsm;ukd tykdifpD;um jynfolw@kd ESihf roufqikd faom ppfwyfydik f
pD;yGm;a&;ukd t}uD;tus,f xlaxmifvmjcif;
- e,frsm;wGif wyfrLS ;rsm;u ppfuefxku
d rf sm;ESihf yl;aygi;f pD;yGm;&Smvmjcif;
- v,f,mpku
d fysKd ;a&; t"du[k au;a=umf+yD; e,fcs@J orm;t}udKuf ukv
d dek pD ;D yGm;a&; pepfa[mif;ukd yHpk o
H pfEiS hf
xlaxmifxm;jcif;
- tpkd;&vuf0g;}uD;tkyf vkyfief;rsm;ESifh EkdifiHjcm;ul;oef;a&mif;0,fa&;ukd tpkd;&u vuf0g;}uD;tkyx
f m;jcif;
rsm;ukd wpwpzsuo
f drf;um Tvkyfief;rsm;ukd Ekid fijH cm;vuf0g}uD;tkyf t&if;&Sif}uD;rsm;tm; wjznf;jznf; jyefvnf
v$t
J yfjcif; (Oyrm-eu&z vkyfief;)
- tcsdefykdif;wckwGif wkdif;jynfyikd frvkyf[al om tmrcHcsujf zifh EkdifiHjcm;t&if;tESD;rsm;ukd ykdrkdjrKyfESHa&;twGuf
t&if;tED;S jrKyfEaHS &;Oya' jymef;jcif; () ponfw@dk udk =unfyh gru
l m; Akv
d cf sKyfae0if; tpk;d &onf Ekid if jH cm; vuf0g;}uD;
tkyt
f &if;&Sifrsm;/ e,fcs@J orm;ESihf &if;ES;D pGm yl;aygi;f aeaom ajr&Sirf sm;ESifh "e&Sif}uD;wk@d . tusdK;uko
d m umuG,faeonf
omru AkdvfcsKyfae0if; tpkd;&vufxufwGif ppfwyfpD;yGm;a&;onf ykdrkd}uD;xGm;vm+yD; e,fcsJ@orm;ESifh yl;aygif;a&;
"e&Si}f uD;rsm;ESihf ppf0g'orm;rsm;. qufpyfro
_ nf ykrd cdk idk +f rJvmonft
h jyif e,fcs@J EiS yhf ;l aygi;f a&; "e&Si}f u;D rsm;ESihf trsKd ;om;
"e&Sifwd@k . uGJjym;jcm;em;r_onf ykdIxif&mS ;vmcJhayonf?

18? ? ok@d twGuaf =umifh zqyv uGjJ cif;onf "e&Siv


f w
l ef;pm;. uGjJ ym;jcif;jzpfonf[al om qH;k jzwfcsuo
f nf
rSefuefonfhtjyif ykdrkdazmufjyefaom tpdwftykdif;ukd OD;wnfwkducf kduaf &;/ E_dif;,SOfcsuft& ykdrkw
d kd;wufaom tpdwf
tykdif;ukd jynfov
l lxb
k ufod@k odrf;oGif;a&;ESifh tE&m,ftopftjzpfjzifh }uD;xGm;vmaeaom ppf0g'orm;rsm;tm;
wku
d fcdu
k fa&;twGuf jynfolwkd@. vufeufwck jzpfvmcJhayonf?

tcef; (6)
vufa 0cH" e&Si fe J@ trsdK ;om;"e&Si fy kdi f; jcm;r_
19? ? 1959 ckEpS f aygvpfAsLkd qH;k jzwfcsuw
f iG f zqyv uGjJ ym;jcif;onf "e&Siv
f w
l ef;pm; uGjJ ym;jcif;jzpfonf[k
qkdonfrmS rSeaf omfvnf; vufa0cH"e&SifEiS fh trsdK;om;"e&SifuJjG ym;jcif;jzpfonf[laom qHk;jzwfcsufonf rrSefuefay?
1955 ckESpf A[kdaumfrwDq;Hk jzwfcsuw
f Gif
wkdif;&if;om; t&if;&Sifrsm;teuf pufr_t&if;&Sifjzpfap/ ukefoG,fa&; t&if;&Sifjzpfap e,fcsJ@orm;ESifh
Ekid fiaH &;t& pD;yGm;a&;t& rnfr#qufoG,fonf rqufoG,fonfwd@k t& vufa0cHt&if;&SifESifh trsdK;om;t&if;&Sif[k
cGjJ cm;ygu ykdrdk oifah vsmfayonf[k qHk;jzwfcJhayonf?
156

_ynfolhtm%m
txufyg qH;k jzwfcsuft& e,fcsJ@orm;ESifh Ekid if aH &;t& pD;yGm;a&;t& rnfr#qufoG,fonf rqufoG,fonf
[laom oabmxm;rSm rnfolurnfr# ykdqufoG,fonf? rnfolu rnfr#avsmhqufoG,fonf[al om ta&twGuf
oabm=unfhI vufa0cHESifh trsdK;om;"e&Sifrsm;ukd cGJjcm;&rnf[k rqdkvakd y? pufrt
_ &if;&Sifyifjzpfap/ ukeo
f G,af &;
t&if;&Sifyifjzpfap e,fcsJ@orm;ESifh umv&Snf=umpGm vHk;0yl;aygif;I trsdK;om;a&;ukd vHk;0qef@usifaom e,fcsJ@.
vufyg;aptjzpf e,fcsJ@qef@usifa&;tcef; vHk;0r&Sdaom "e&Sifrsm;ukdom vufa0cH"e&Siftjzpf owfrSwfydik f;jcm;oifh
onf[k t"dym` ,faumuf,layonf?
xdk@a=umifh ,cif 1959 ckEpS f qHk;jzwfchaJ om trsdK;om;"e&SifEiS hf vufa0cH"e&Siw
f @kd uGjJ ym;jcif;jzpfonf[laom
qH;k jzwfcsufonf rrSefuefay?

20? ? wnf+rJ zqyv onf vufa0cH"e&Sifukd ukd,fpm;jyKonf[laomtcsuft& wnf+rJwkd@wGif


trsKd ;om;a&;tcef; vH;k 0r&Sad om oabmxm;jzpfay:aponf? wqufwnf;yif wnf+rJ zqyv bufo@dk wdr;f nwaf om
Akv
d fcsKyfae0if; tpk;d &wGifvnf; trsdK;om;a&;tcef; vH;k 0r&Sdawmh[laom xifjrifcsuu
f dk jzpfay:aponf?
ok@d twGuf AkdvfcsKyfae0if;tpk;d &onf jynfolwd@k tm; t=urf;=uKwfqHk; t&ufpufq;Hk ESdyfuyG faom tpkd;&
jzpfojzifh jynfow
l kd@onf t}uHhckdiq
f Hk; ckcHwGef;vSef&rnfjzpfaomfvnf; AkdvfcsKyfae0if;tpdk;&. wD;wk;d ppftkyfpb
k ufodk@
wdrf;nwfr_rsm;ukd qef@usif&rnfjzpfaomfvnf; AkdvfcsKyfae0if; tpkd;&wGif trsdK;om;a&;tcef; ukeq
f Hk;+yD[k wGufcsufI
rjzpfay? Akv
d fcsKyfae0if; tpk;d &. bDtpdk Dukr`%DEiS fh ydyuQjzpfvmonfhtcg ygwDtzd@k jynfolvlxktm;a&S@aqmif&mwGif
vufeufrhJ jzpfcJhonf?
wqufwnf;yif Akv
d cf sKyfae0if; tpk;d &vufxufwiG f jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &; jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;wku
d yf JG qufvuf
qifE$J&rnf[k ygw.
D qH;k jzwfcsuu
f nefjyxm;&apumrl wnf+rJ zqyv tm; vufa0cH[k owfrSwfxm;jcif;onf
AkdvfcsKyfae0if;tpkd;&vufxufwGif +idrf;csrf;a&;tvm;tvm r&Sdawmh +idrf;csrf;a&;wkdufyGJvkyfI rjzpfawmh/ ygvDref
'Drkdua&pDtpkd;& jyefay:a&;twGufom wkduyf GJ0if&rnf? 'Drkdua&pDonf t"du[laom tawG;tac:rsm;ukd wku
d fcdu
k f
Ekid fprG f; r&Sad y?
jyif wnf+rJ zqyv tm; vufa0cH[k owfrw
S fxm;jcif;onf oef@&iS ;f zqyv tay:wGif ykrd dw
k u
G cf sufjcif;
rsm;ukd tm;ay;cJhayonf?
ok@d twGuaf =umifh wnf+rJ zqyv tm; "e&Sifvlwef;pm;uGjJ ym;&mwGif ydrk kad zmufjyefaom tpdwt
f ykdif;tjzpf
OD;wnfwkduf&rnfjzpfaomfvnf; wnf+rJ zqyv tm; vufa0cH"e&Sit
f jzpf owfrSwfjcif;onf trsdK;om;a&;tcef;
ukefq;kH +yD vH;k 0opPmazmuforl sm;jzpfonf[k oabmxm;jcif;jzpfI rSm;,Gi;f ayonf?
tcef ; (7)
"e&Sifvlw ef; pm;uGJjym;r_t ay: topfjyefvnfowfrSwfcsuf
21? ? 59 ckESpf azazmf0g&Dv ay:vpfAsLkdqk;H jzwfcsuw
f Gif oef@&Si;f zqyv tm; trsdK;om;"e&Siftjzpf
157

_ynfolhtm%m
owfrw
S cf ahJ yonf?
Towfrw
S cf suo
f nf rSeu
f efayonf?
od@k &mwGif trsKd ;om;"e&Sio
f nf awGa0aom oabm/ rjywfom;aom oabm&So
d nf? wcgw&H e,fcs@J EiS hf jynfwiG ;f
azmufjyefa&;ukd qef@usifvdu
k f/ wcgw&H e,fcs@J ESihf jynfwGif;azmufjyefa&;wkd@ESifh aphpyfvdu
k f[laom oabm&Sdonf[k
vHk;0,Hk=unftm;xm;avmufaom r[mrdwfr[kwaf y? e,fcs@J e@J jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wk@d ESihf yl;aygif;+yD; vlxkukd
zdEySd w
f wfaom tE&m,fonf tpOfojzifh &So
d nf[laom tcsuu
f kd tav;teufrjyKcJ?h
trsKd ;om;"e&SiEf iS rhf [mrdwf jzpfEidk o
f nfh tajccHrmS tvkyo
f rm;vlwef;pm;acgi;f aqmifr_ ckid rf mpGmxlaxmifjcif;/
tvkyo
f rm;ESiv
fh ,form; ckid f+rJpGm r[mrdwzf @JG jcif;/ trsKd ;om;"e&Siw
f @dk . e,fcs@J EiS hf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d tm;
qef@usifru
_ dk ckdifrmpGm axmufcH+yD; e,fcsJ@ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wk@d EiS fh aphpyfr_ukd jywfom;pGm qef@usifjcif;wdk@
jzpfayonf? Ttcsufukd tav;teufrjyKcJh?
aygvpfAsLkq
d ;kH jzwfcsuw
f iG f yg&adS om Ttm;enf;csuaf =umifh OD;Ektm; axmufcaH &;wGif uJ+y;D / OD;Ek. tav#mah y;
aphpyfr_rsm;ukd a0zef&ef zGifhcs&ef qef@usi&f ef wm0efrsm;ukd ygwDu rxrf;aqmifEkdfifcaJh y?
OD;Ekw@kd EiS hf r[mrdwfzJ@G a&;wGif r[mrdwjf zpfa&;oufoufom pdwaf pm+yD; tvkyo
f rm;vlwef;pm;acgi;f aqmifr_
xlaxmif&efwm0ef ysufuGufjcif;/ tvkyform; v,form; r[mrdwftzGJ@tay:wGif tajccH&ef wm0efysufuu
G fjcif;/
e,fcsJ@ESifh jynfwGi;f azmufjyefa&; qef@usifr_uo
kd m axmufcH+yD; tav#mhay;aphpyfru
_ kd rzGihcf s ra0zefjcif;/ rqef@usif
jcif;wd@k onf trsKd ;om;"e&Siaf emufvu
dk 0f g' jzpf.? vuf,maoGzaD &;jzpf.? trsKd ;om;"e&Si=f oZm ygww
D iG ;f ok@d 0ifa&mufjcif;
jzpf.? vlxk.wkdut
f m;ukd xHx
k kdif;aponf?
od@k jzpfI ,ae@jynfolvx
l ktwGif; ysH@ESH@aeaom oef@&Sif; zqyv (jynfaxmifpkygwD) tay: r_dif;0ifaejcif;ESifh
ywfoufI 59 ckESpf aygvpfAsLkd qHk;jzwfcsufwiG f yg&Sdaom ygwD. acgif;aqmifr_/ ygwD. vrf;nerf _wGif }uD;rm;pGm
wm0ef &Sdonf?
txl;ojzifh ,cktcsed t
f cgwiG f oef@&iS ;f zqyv onf tpk;d &tm%mukd &,laeonft
h csed /f e,fcs@J EiS hf jynfwiG ;f
azmufjyefa&;orm;wkd@ESifh aphpyfaecsdef (oef@&Si;f zqyv) jynfaxmifpkygwD tpkd;&u cef@cGJaeaom e,fcsJ@ESifh jynfwiG f;
azmufjyefa&;orm;rsm; tvkdus vrf;pOfjzpfaom e,fcsJ@ya'o&mZf xdef;odr;f umuG,fa&;ESihf t"rRjynfwGi;f ppf quf
wku
d fa&;wkd@ukd tckdiftrm OD;wnfqef@usif&ef vkdaecsdefwGif ygwDwGi;f vlxkwGif;rS trsKd ;om;"e&SifESifh ywfoufaom
r_id f;rdr_rsm;ukd tcsdefra&G; ae&mra&G;/ tckid ftrm qef@usiw
f kdufzsuyf pf&ef ta&;}uD;qHk;aom wm0efjzpfvmayonf?
ygww
D iG f;0ifa&mufaeaom trsdK;om;"e&Sif=oZmukd rwkdux
f w
k Ef ikd v
f #if awmfvSefa&;wm0efrsm;ukd u|Eykf w
f d@k
xrf;aqmifEidk rf nf r[kwaf y? ygww
D iG ;f rSm trsKd ;om;"e&Sif =oZmukd wku
d x
f w
k Ef idk o
f avmufomv#if ygwED iS ahf wmfveS af &;
zG@H +zdK;wkd;wufr_ &Ekid fayonf?

22? ? okd@twGuaf =umifh wnf+rJ zqyv . azmufjyefaomvuQ%mukd wkdufcu


kd f&if;/ olw@kd . trsKd ;om;a&;
158

_ynfolhtm%m
tcef; rukefqHk;ao;onfukd owdrvpfap&efvnf;aumif; trsdK;om;"e&Siftm; odrf;oGif;&mwGif olwkd@. e,fcsJ@
qef@usifa&;tcef;ukd todtrSwfjyK&if; e,fcJs@jynfwiG f;azmufjyefa&;orm;wkd@ESifh aphpyfwwfaomvuQ%mESifh e,fcsJ@
jynfwGif; azmufjyefa&;orm;wkd@ESifh yl;aygif;+yD; vlxktm;qef@usifwwfaom tE&m,f/ vlxktm; vufeufukdif
zdESdyfwwfaom tE&m,fonf tpOfojzifh &Sdaea=umif;ukd tpOft+rJowdjyK&eftwGuv
f nf;aumif;/ "e&Siv
f lwef;pm;
uGjJ ym;jcif;ESiyfh wfouf I atmufygtwkdif; jyifqifowfrSwfvkdufayonf?
23? ? zqyv uGJjcif;onf (u) wzufwiG f trsdK;om;a&;ukd vHk;0opPmazmufum a&mif;pm;jcif; r[kwaf o;aomfvnf;/ e,fcs@J orm;ESifh
ydrk kd&if;ESD;pGm qufpyf+yD; jynfwiG f;ppfjzifh pD;yGm;jzpfxGe;f aeonfh ppfwyfpD;yGm;a&;ESifh ppf0g'orm;rsm;ESifh &if;ESD;pGm yl;aygif;
aeaom yl;aygif;a&; "e&Si}f uD;rsm;jzpfonfh Ekid if aH &;t& pD;yGm;a&;t& ydkrakd zmufjyefonfh yl;aygi;f a&;"e&Si}f uD; tydkif;ESihf
()
(c) pufrE_ iS hf ukeo
f ,
G af &;wk@d wiG f tajccHaom ppf0g'orm;rsm;ESihf qufpyfre_ nf;aom e,fcs@J orm;ESihf qufpyfr_
renf;aomfvnf; qd&k S,v
f pfwdik f;jynfrsm;ESifh pD;yGm;a&;qufoG,fr_ukd vdkvm;aom "e&Sif}uD;tpdwftydkif;ESifh "e&Sif
tvwfti,frsm;yg0ifonfh trsKd ;om;"e&Sifrsm; () . uGJjym;jcif;jzpfI "e&Sifvlwef;pm;uGjJ ym;jcif;jzpfonf?
Tok@d ujJG ym;&mwGif wnf+rJ zqyv onf yl;aygi;f a&;"e&Si}f uD;ukd uk,
d pf m;jyKonfh trsKd ;om;a&;tcef; ukeq
f ;kH
+yD[k rqkEd idk af omfvnf; Ekid if aH &;t& pD;yGm;a&;t& ykrd dI
k azmufjyefonfh jynfwGi;f ppfudk ta=umif;jyK+yD; pD;yGm;a&; jzpfxeG ;f
aeolrsm;/ ppf0g'orm;rsm;/ ppfwyfpD;yGm;a&;ESifh aygif;pyfum ppfpD;yGm;a&;toGifwpwp oGi;f aeaom "e&Sif}uD;rsm;
awm&yfwiG f ppf0g'ukd tajccH+yD; vufeuftm;ukd;jzifh pD;yGm;a&; Ekid if aH &; vlra_ &;b0 tm;vHk;wGif }uD;pk;d aeaom csrf;om
aom v,form;rsm;ESifh ajr&Sifrsm;/ t*Fvyd ftar&duef e,fcsJ@orm;ESifh qufpyfIvnf;aumif;/ jynfyppf0g'D/ tpPa&;
- *syef ponfwkd@ESifh eD;pyfpGm qufoG,faeaom "e&Sif}uD;rsm;yg0ifonfh tkypf kjzpfayonf?
oef@&Si;f zqyv onf ppf0g'orm;rsm;ESihf qufpyfre_ nf;aom "e&Si}f uD;rsm;tygt0if trsKd ;om;"e&Sirf sm;ukd
uk,
d fpm;jyKonfh yl;aygif;a&;"e&Sif}uD;rsm;ESifhpmaomf E_dif;pmcsuft& ykrd kdw;kd wufonf? ok@d aomf e,fcsJ@orm;rsm;ESifh
vnf;aumif;/ qufpyfr_enf;+yD; pufr_ESifhukefoG,fa&;wkd@wGif t"duvkyfukdifaeaom "e&Sif}uD;rsm;/ e,fcsJ@orm;ESifh
qufpyfr_ enf;aomfvnf; qk&d ,
S fvpfwdik ;f jynfrsm;ESifh pD;yGm;a&;t& qufo,
G rf u
_ v
kd nf; vkdvm;aom "e&Si}f uD;rsm;ESifh
ppfwyf=oZmESifh qufpyfr_enf;aom AsLkdu&uf}uD;rsm; yg0ifonfh "e&Siftvwf/ ti,frsm;. t"dutykdif;rsm;/
atmufajcwGif +rdK@ae"e&Sifaygupf rsm; yg0ifonft
h kyfpk jzpfaponf?

tcef; (8)
ygwDt oD; oD; tay: oabmxm;
24? ? trsKd ;om;'Drdu
k a&pDawmfvSeaf &; atmifjrifpGm qifEa$J &; jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ jynfwiG f;+idrf;csrf;a&;
wku
d fyJq
G ifE$Ja&;twGuf "e&Sifvlwef;pm; uGJjym;jcif;ESifh ywfoufaom topfjyifqifyikd f;jcm;r_tay:wGif tajcwnfI
159

_ynfolhtm%m
"e&Sifvlwef;pm; uGjJ ym;&mrS jzpfay:vmaom EkdifiHa&;ygwrD sm;/ tiftm;pkrsm;tay: u|Efyk w
f kd@.oabmxm;ukd ykdif;jcm;
owfrSw&f ef vkdvmayonf?
(u) wnf+rJ zqyv onf ylaygi;f a&;"e&Sif}uD;ukd ukd,pf m;jyKayonf? wnf+rJ zqyv onf trsKd ;om;a&;
tcef; ukefqk;H +yD[k rqkdEdik faomfvnf; EdkifiHa&;t&/ pD;yGm;a&;t& ykdrkdazmufjyefonf?
,cktcg wnf+rJ zqyv onf tpkd;&tm%mwGif ryg&Sdapumrl tiftm;}uD;rm;aom azmufjyefaom
twkduftcH jzpfayonf? jyif u&ifjynfe,fY wnf+rJ zqyv onf jynfe,ftpkd;&jzpfonft
h jyif jynfaxmifpk
ygwDtpkd;&twGif;Yyif wnf+rJwOD;onf u&ifjynfe,f 0ef}uD;wOD; jzpfayonf?
ygvDrefwiG f;Y . tiftm;onf tpkdit
f cJESihf &Sdaeao;onfhtjyif e,frsm;wGifvnf;aumif;/ wkdif;&if;om;
vlrsdK;pkrsm; twGif;wGifvnfaumif;/ .=oZmrSm rao;i,fay? txl;ojzifh tpk;d &ppfwyftwGif;Y . =oZmrSm
}uD;rm;pGm &Sdaeao;onf?
ukv
d ekd t
D oGijf zpfaom tar&dueftultnD vufcaH &;/ awmfveS af &;tiftm;pkrsm;ukd tjyKww
f u
dk af &;jzpfaom
azmufjyefonfh0g' vrf;pOfrsm;ukd rcef@cGJ cef@cGJvmatmif wGef;aqmfay;rnfhtiftm;pk jzpfayonf? wkwf-Arm
csp=f unfa&; &if;ES;D a&;ponfh tpd;k &vkyv
f monfh wk;d wufaom0g' vrf;pOfrsm;ukd rcef@cEJG idk af tmif uysu,
f ysuv
f yk rf nfh
tiftm;pk jzpfayonf?
od@k twGufa=umifh jynfolvlxktwGif;rS zqyv tm; 0kdif;y,fa&;ukd qufvufvkyo
f Gm;&ef vkdayonf?
(c) tpk;d & ppfwyfonf jynfwiG f;ppfwu
kd fa&;wGif t"duvufeufjzpfonf? ppfwyfudk ppf0g'orm;rsm;u
v$rf;rkd;+yD; jynfwGif;ppftwGif; Ekid fiaH &;/ pD;yGm;a&;=oZmwnfaxmifum EkdifiHa&;tiftm;pkw&yfuo
Jh kd@ v_yf&Sm;vmonfh
tjyif ppftpkd;&ukd xlaxmifchzJ l;+yD; ppftpk;d &xlaxmifpOfu e,fcsJ@orm; ya'o&mZf ajr&Sifrsm;ESifh "e&Sif}uD;wkd@.
tusdK;ukdom umuG,fco
Jh nf? trsKd ;om;"e&Sifrsm;tygt0if jynfolvlxkw&yfvHk;ukd t=urf;=uKwfqHk; t&ufpufqHk;
ESyd u
f yG cf Jh ayonf? rnfonft
h pk;d &wufwuf e,fcsJ @ya'o&mZf pepfxed ;f odr;f umuG,&f rnf? tjyKwfwu
dk af &; vkyf&rnf
[k au;a=umfaeaomtiftm;pk jzpf.? olw@dk . tvkq
d ENtwkid ;f rvkyv
f #if jzKwfcs&rnf[k aoewfEiS ahf wh+yD; +cdr;f ajcmuf
aeonfh tiftm;pkjzpfonf?
okd@twGuf tpkd;&ppfwyftm; oD;jcm;tiftm;pkw&yftjzpfjzifh oabmxm;+yD; ppfa&;t& Ekdiif Ha&;t& +zdKcGJI
ppfwyfwGif; v$rf;rkd;aeaom ppf0g'acgif;aqmifrsm;tm; 0kdif;y,fomG ;&ef txl;vkdtyfayonf?
(*) jynfaxmifpkygwD (,cifoef@&iS f; zqyv) onf ppf0g'orm;rsm;ESifh qufpyfre_ nf;aom "e&Si}f uD;rsm;
tygt0if trsKd ;om;"e&Sifrsm;ukd uk,
d fpm;jyKonf?
yl;aygi;f a&;"e&Si}f uD;rsm;ESihpf maomf Ekdif;,SOcf sut
f & ykdrw
kd d;k wufonf? okd@aomf e,fcsJ@orm;rsm;ESihf qufpyfr_
tav#mhay; aphpyfr_rsm; &Sdonf?
jynfaxmifpkygwaD cgi;f aqmifrsm;onf t+rJvv
dk ydk if ppf0g'orm;rsm;ukd tavsmhay; aphpyfwwfayonf? 1958
ckEpS w
f iG f OD;Ektpk;d & jyKwu
f somG ;jcif;. t"duta=umif;rSm wzufwiG f ppf0g'orm; acgi;f aqmifwyfrLS ;}u;D rsm;u tusyu
f idk f
160

_ynfolhtm%m
jzKwfcsjcif;jzpf+yD; tjcm;wzufwGif OD;Ekukd,w
f kdiu
f tavsmhay;vku
d fjcif; jzpfayonf? ara';ae@rdef@cGef;wGif OD;Ekonf
ppf0g'acgi;f aqmifrsm;ukd wpHw
k &m qef@usiaf pumrl aemufyidk ;f wGif ppf0g'acgi;f aqmifrsm;tm; tavsmah y; aphpyfco
hJ nf?
jyif jynfaxmifpkygwaD cgi;f aqmifrsm;onf jynfolvx
l t
k m; 'Drdu
k a&pDri_d f;/ +idr;f csr;f a&;r_id f;wkdu+f yD; jynfol
vlxkukd vSnhpf m;wwfayonf?
ok@d &mwGif jynfaxmifpkygwt
D wGif;Y trsdK;om;vGwv
f yfa&;/ 'Dru
kd a&pDa&;/ jynfwiG ;f +idrf;csrf;a&;vkdvm;aom
tiftm;pkrsm; trsm;tjym; &Sdayonf?
ok@d jzpfI jynfaxmifpyk gwD. e,fcsJ@ya'o&mZf xdef;odrf;umuG,fr_rsm;ESifh ppf0g'orm;rsm;tm; tavsmah y;
aphpyfr_rsm; zGihcf swkdufckduaf &;/ Tacgif;aqmifrsm;u 'Dru
kd a&pDr_dif;/ +idrf;csr;f a&;r_di;f wkdufaejcif; vufatmufrS jynfol
vlxkukd vGwaf jrmufa&;onf xdyfwef;usaom u|Ekfyfwkd@. vkyfief;wm0efwck jzpfvmayonf?

25? ? jynfaxmifpkygwD tpkd;&tm; a,bk,stm;jzifh qef@usifa&;/ jynfaxmifpkygwD tpkd;&u jynfwiG f;a&;&m


rsm;wGif t"dutm;jzifh cef@cGJaeaom e,fcsJ@ya'o&mZf xdef;odrf;umuG,&f ;/ t"rRjynfwiG f;ppf qufvufwkduaf &;
vrf;pOfrsm;ukd OD;wnfqef@usiaf &;onf wnf+rJ zqyv tm; 0kid ;f y,fa&;/ ppf0g'acgi;f aqmifrsm;tm; 0kid ;f y,fa&;[laom
oabmxm;ESifh qef@usifjcif; &Sdr&Sd[k ar;p&m &Sdayonf?
trSefpifppftm;jzifh wkd@onf qef@usifjcif;r&Sad y?
jynfaxmifpkygwD tpkd;&u ,ae@cef@caGJ eaom e,fcsJ@ya'o&mZf xdef;odrf;umuG,af &;/ t"rRjynfwGif;ppf
qufwkdufa&;vrf;pOfwkd@onf jynfaxmifpkygwD. yifukd,fvuQ%mt& e,fcsJ@orm;ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;
orm;wk@d tm; tavsmhay; aphpyfrr_ #omru ppf0g'orm;rsm;. tusyfukdifxm;r_/ wnf+rJ zqyv . wGef;aqmfr_w@kd yg
aygif;pyf+yD; jzpfay:vmayonf?
ok@kd jzpfI jynfaxmifpyk gwD tpkd;&. e,fcs@J ya'o&mZf xde;f odrf;umuG,af &;/ t"rRjynfwGi;f ppf qufwdu
k af &;
vrf;pOfrsm;ukd OD;wnfqef@usifjcif;onf jynfaxmifpkygwD. tav#mhay;aphpyfr_rsm;ukd qef@usifwkdufckdufjcif;
jzpfonfomru wnf+rJ zqyv ESifh ppf0g'orm;rsm;ukd wygwnf;0kid f;y,fa&; vkyaf ejcif;jzpfayonf?
jynfaxmifpkygwDonf e,fcsJ@orm;/ jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;/ ppf0g'orm;rsm;tm; tavsmhay;
aphpyfaeonf? wk@d aemuf vku
d af eonfqjkd cif;tm;jzifh trsKd ;om;"e&Siw
f @dk u e,fcsJ@jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d EiS hf
yl;aygif;+yD; vlxkukd qef@usifwwfjcif;eJ@ ESyd fuyG fwwfjcif;[laom yifukd,v
f uQ%mukd rnfod@k rS zHk;uG,fjcif;r[kwaf y?

26? yrnw onf Oya'wGif;/ 'Drkdua&pDtwkdut


f cH tiftm;pk jzpfayonf? e,fcsJ@ya'o&mZfqef@usiaf &;
vkyif ef;pOf/ jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;vrf;pOftwGuf &yfwnfaom tzG@J tpnf;jzpfonf? urBmq
h &dk ,
S v
f pf
*k%
d ;f bufrS tpOf&yfwnfaom tzG@J jzpfonf? ok@d &mwGif acgi;f aqmifrt
_ wGi;f trsKd ;om;"e&Si=f oZm 0ifa&mufwwfojzifh
161

_ynfolhtm%m
rwnfr+idrf &Sw
d wfayonf?
yrnw acgi;f aqmifr_twGi;f rS trsKd ;om;"e&Si=f oZmukd wkduf+yD; jynfol@'Dru
kd a&pDvyk if ef;pOf/ jynfwGi;f ppf&yf
pJa&;/ jynfwiG ;f +idr;f csrf;a&;vrf;pOftwGuf wnf+idrpf Gm&yfwnfap&ef u|Eyfk w
f @kd wlnpD Gm oGm;&rnf? Oya'wGi;f 'Drdu
k a&pD
twkduftcH tiftm;pktm;vHk;. wku
d fcu
kd fa&;wyfaygi;f pk jzpfvmap&ef u|Ekfyw
f dk@ }udK;pm;oGm;rnf?

tcef; (9)
jynfa xmifp kt pkd; &tay: oabmxm;ESifh avmavmq,fq ,f wkdufyGJv kyfi ef; pOf
27? ? ,cktcg jynfaxmifpyk gwDonf tpkd;&tm%mxJwGif a&muf&aSd eay+yD? jynfaxmifpkygwDtpk;d &ESifh
ywfoufI oabmxm;ukd razmfjyrD trsdK;om;"e&Siw
f kd@ESifhywfoufI xm;&rnfh tajccHoabmxm;ukd xyfrHazmfjy
vkdayonf?
(u) trsdK;om;"e&Sifwd@k onf e,fcsJ@ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@ukd qef@usio
f nfhtcg tvkyform;
vlwef;pm;onf olwd@k EiS fh nDnGwaf &;vkyf&rnf?
(c) trsdK;om;"e&Sifwkd@onf e,fcsJ@ jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@ESifh aphpyfonfhtcg yl;aygif;onfhtcg
tvkyform;vlwef;pm;onf olwkd@ukd qef@usif&rnf?
(*) trsKd ;om;"e&Siw
f @dk onf e,fcs@J e@J jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d EiS hf yl;aygi;f +yD; jynfov
l x
l u
k dk vufeufuidk f
wkdufckdufonfhtcg tvkyform;vlwef;pm;onf jynfolvlxkukd a&S@aqmif+yD; vufeufukdifckcHwkdufckduf&rnf[k
&JabmfarmfpDwkef;u oif=um;cJhayonf?
Toif=um;csuu
f kd tajccHI jynfaxmifpkygwD tpkd;&tay: oabmxm;ukd u|Ekfyfwkd@ykdi;f jzwf&ayrnf?

28? ? (u) jynfaxmifpkygwD tpk;d &onf 'Drkdua&pD xlaxmifa&;au;a=umf+yD; wufvmcJhayonf?


ok@d twGuf jynfaxmifpyk gwD tpk;d &vufxufwGif 'Drdu
k a&pD&awmhrnf +idrf;csr;f a&;&awmhrnf[k jynfolvlxk
twGif; }uD;rm;aom ar#mfvifhcsufrsm; &Sdayonf?
ok@d &mwGif jynfov
l x
l k tmomirf;irf;awmifw
h aeaom 'Dru
dk a&pDa&;/ +ird ;f csr;f a&;[laom trsKd ;om;qEN}u;D rsm;
jynfh0Ekdifaom tajctaersm; r&Sdao;ay?
Todk@jzpfonfrSm a&Smifwcifjzpfaom udpP r[kwaf y?
jynfaxmifpkygw.
D 0g'vrf;pOfrsm;ukd tusO;f csKyfv#if atmufygtwkid f; awG@&ayonf?
162

- v,f,mpku
d yf sKd ;a&;ukd t"duvkyaf &;(ukv
d edk D pD;yGm;a&;pepfukd toGio
f pfjzifh jyefvnfxal xmifa&;)

_ynfolhtm%m
- ajr&Sirf sm;ESihf csr;f omv,form;rsm;uko
d m tusKd ;&Sad p+y;D v,form; trsm;wumhtrsm;pk}u;D tzk@d tusKd ;r&Sd
aponfh ajr,mjynfolyikd fvkyfief;ukd taumiftxnfazmfa&;
- pufrv
_ kyfief; xGef;um;a&;ukd 'kwd,wef;vkyfief;tjzpfxm;a&;
- tpk;d & t&if;&Siv
f yk if ef;rsm;ukd av#mah &;/ tpk;d &oufwrf;wGif jynfoyl idk rf vkyyf gb;l [laom tmrcHcsujf zifh
vkyfief;}uD;rsm;wGif Ekdiif Hjcm;vuf0g;}uD;tkyft&if;&Sifrsm;ukd cGihjf yKa&;
- t*FvdyfygvDref 'Dru
kd a&pDtwkid f; ygvDref'Drdu
k a&pD xlaxmifa&;
- jynfwGif;ppfudk raphpyfwrf;wkdufa&;wk@d jzpfayonf?
T0g'vrf;pOfrsm;onf EkdifijH cm;om; vuf0g;}uD;tkyft&if;&Sifrsm;/ ya'&mZfajr&SifESihf "e&Sifvlwef;pm;rsm;
tusdK;ukdom umuG,faom0g' vrf;pOfrsm; jzpfonf? jynfolvlxktrsm;pk}uD;ukd tusdK;&Sdapaom 0g'vrf;pOfrsm;
r[kwfay?
od@k jzpfI jynfaxmifpyk gwD tpkd;&onf ajr&Sif"e&Sit
f pkd;& jzpfayonf?
EkdifijH cm;a&;0g'wGif wkd;wuf+yD; jynfwiG f;a&;&mwGif e,fcsJ@ya'o&mZfpepfudk wpHkw&mqef@usijf cif; r&Sdojzifh
trsdK;om;"e&Sifrsm; acgif;aqmifaeonf[k qdkEidkf fayonf?
(c) jynfaxmifpkygwD tpkd;&onf ,cktcg jynfwGif;a&;&mrsm;wGif e,fcsJ@ya'o&mZfpepf xdef;odrf;
umuG,fa&;/ t"rRjynfwGif;ppfqufwkdufa&;[laom e,fcso
J rm;rsm;ESifh jynfwGif;azmufa&;orm;rsm;. tvkdus0g'
vrf;pOfrsm;ukd t"dutm;jzifh cef@caGJ eayonf?
ok@d twGufa=umifh jynfaxmifpkygwDtpk;d &ukd jynfol@tiftm;pkrsmu r[mrdw[
f laom oabmrxm;Ekdiaf y/
oabmrxm;oifhay?
(*) jynfov
l x
l .
k tavmw}uD;vkt
d yfaeonfum; ya'o&mZfpepf tuif;tuserf sm;zsuo
f rd ;f a&;/ t*Fvyd f
t&if;tES;D rsm;. csKyfaESmifxm;r_rS vGwfajrmufa&;/ jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG f;+idr;f csr;f a&; jyefvnfwnfaqmufa&;
jzpf.?
jynfaxmifpkygwDtpkd;&. t"du0g'vrf;pOfrsm;onf jynfolvx
l k. trsdK;om;qEN}uD;rsm;ESifh ajzmifah jzmifh
qef@usif.?
jynfaxmifpyk gwDonf Armjynf trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ESifh tcsKyftjcmtm%mykid rf u
_ kd xdyg;aom tar&duef
tultnD r,lvd[
k k tpkd;&rjzpfcifu qkdcJh.? tpk;d &jzpfvmonfhtcg Akv
d fcsKyfae0if;tpkd;& vufxufu tar&duef
tultnD,+l yD; t*Fvyd t
f ar&duef e,fcs@J usL;ausmaf &;*k%
d ;f twGuf ppfa&;aoe*FAsL[mt& ta&;}uD;vSaom &efuek -f
rE av;vrf;r}uD;ac: aq;*H-k wD[&D ifvrf;r}uD;ukd qufvufI azmufvyk af eonf?
tpkd;&vufxufwGif aomhcsufvkyif ef;}uD;rsm;ukd jynfolykdif rvkyfyg[k uwdjyKvm.? Ekdiif Hjcm; t&if;
163

_ynfolhtm%m
tES;D rsm;tm; wHcg;zGihaf y;xm;onfh Akv
d cf sKyfae0if;tpk;d &u vkycf aJh om t&if;tES;D jrKyfEHaS &;Oya'ukd qufvuftaumif
txnf azmfoGm;rnf[k qkd.? Armjynf. a&eHvyk fief;ukd bDtdpk Du vuf0g;}uD;tkyx
f m;ojzifh Armjynfolwkd@onf
t}uD;tus,f aoG;pkyfcHae&aomfvnf; bDtkdpaD =umifh wkdif;jynfepfemaeonfukd b,folrS rjiif;Ekdifaomfvnf; a&eH
vkyfief;ukd jynfolykdifvkyfrnfhtpm; bDtkdpDqENtwkdif; tpkd;&onf zufpyfvkyfief;wGif t&if;tESD;xyfrHjznfhwif;+yD;
bDtkdpED Sifh yl;aygi;f vkyfuikd foGm;rnfjzpfonf?
ok@d twGuf u|Eyfk w
f @dk onf jynfaxmifpyk gwt
D pk;d &tm; a,bk,stm;jzifh qef@usio
f mG ;&rnf? e,fch syJ a'o&mZf
pepfxed ;f odr;f umuG,&f ; t"rRjynfwiG ;f ppfwu
dk af &;[laom tpk;d &. t"du0g'vrf;pOfrsm;ukd OD;wnfqef@usio
f mG ;&rnf?
(C) ajr&Sit
f pk;d &. ae&mwGif e,fcs@J ya'o&mZfajr&Sipf epf zsuo
f rd ;f rnfh Armjynfow
l @dk tm; pD;yGm;a&;zG@H +zdK;a&;/
'Drkdua&pDa&;/ +idrf;csrf;om,ma&;/ vGwfvyfr_ESifh trSDcdkuif;a&;/ pnf;vHk;nDnGwfa&;ay;rnfh trsdK;om;'Drkdua&pD
nDnGwfa&;wyfaygi;f pk tpkd;&w&yf wnfaxmifa&;twGuf jynfolvlxkukd v_H@aqmfpnf;Hk;oGm;&rnf?
(i) jynfaxmifpyk gwo
D nf ,cktcg e,fcs@J orm;ESihf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d . aemufo@dk vku
d af eapumrl
wkd@ygwDonf trsdK;om;"e&Sifrsm;ukd uk,
d fpm;jyKonfhtwkdi;f e,fcsJ@orm;rsm;/ jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;ESifh
tajccHtm;jzifh ydyuQ&Sdayonf?
jyif ppf0g'orm;rsm;tm; tav#mhay; aphpyfaeapumrl ppf0g'orm;rsm;ESihv
f nf; ydyuQ &Sdayonf?
ok@d twGuf jynfaxmifpyk gwt
D pk;d &u e,fcs@J ya'o&mZfqef@usio
f avmuf ppf0g'orm;rsm;ukv
d nf; wpHw
k &m
qef@usio
f avmuf u|Ekfyw
f kd@u axmufcHtm;ay;oGm;rnf?
(p) jynfaxmifpkygwD tpkd;&u trsdK;om;vGwfvyfa&;ESihf urBmh+idrf;csrf;a&;rl (5) csufxed f;odrf;a&;wkd@ukd
jywfom;pGm usifhoHk;vmatmif axmufcH&if; vlxkwdu
k fyJG qifEGJoGm;&rnf?
(q) 'Drkdua&pDa&; wkdif;&if;om;vlrsdK;pkrsm;ta&; vlaer_tqifhtwef; wkd;jrifha&;wkd@ESifh ywfoufI
jynfaxmifpkygwDtpkd;&uay;aom jynfow
l kd@twGuf tusdK;&Sdaprnfhuwdrsm; taumiftxnfazmfa&;wGif u|Efyk fwkd@
axmufcHoGm;rnf jzpfayonf?
'Dru
dk a&pDqef@usifaom Oya'rsm; kyo
f rd ;f a&;/ yHEk ySd ftufOya'rsm; kyford f;a&;/ rw&m;zrf;qD;xm;olrsm;tm;
v$wyf pfa&; ponfw@dk rSm jynfo@l 'rD u
dk a&pDtcGit
fh vrf;rsm; wpHw
k &m zGiafh y;rnfv
h yk fief;rsm; jzpfayonf? Tvkyif ef;rsm;
ukd wu,fwrf; taumiftxnfazmf&ef vkdonfhtjyif Tvkyif ef;rsm;onf jynfwiG f;azmufjyefa&;orm;rsm;/ ppf0g'
orm;rsm;. ckcrH /_ uysu,
f ysufvkyfrw
_ d@k udk {uefrkcsawG@ayrnf? Tvkyif ef;rsm;ukd wu,fwrf; tusKd ;&Sdaprnfeh nf;jzifh
taumiftxnfazmf&eftwGuf vlxEk iS t
hf usyu
f idk &f ef vko
d nft
h jyif/ taumiftxnfazmfa&;ukd wm;qD;jcif;ESihf wm;qD;
onfh tiftm;pkrsm;ukd jynfolw@kd u wkdufckdufoGm;&ef vkdayonf?
wcsed fwnf;Y rGejf ynfe,f/ &ckid fjynfe,fw@dk udk zG@J pnf;&mY rGeEf Si&hf ckdit
f rsKd ;om;rsm;uwzu/f tjcm;vlrsKd ;rsm;u
wzuf ydyuQrsm; jyif;xefvmaponfh enf;vrf;rsm;ukd qef@usifayonf? jyif rGefjynfe,f/ &ckid fe,fwkd@wGif ajr&Sif
"e&Sif =oZmtm%m v$rf;rkd;vmrnfh tE&m,fudv
k nf; }udKwifwm;qD;&ayrnf?
164

_ynfolhtm%m
w+ydKifwnf;yif rGefjynfe,fray;a&;/ &ckdijf ynfe,fray;a&;[laom v_yf&Sm;r_rsm;ESifh tiftm;pkrsm;ukdvnf;
u|Ekfyw
f kd@ wm;qD;qef@usifoGm;&ayrnf?
(Z) jynfaxmifpkygwDtpkd;&wufvmojzifh 'Drkdua&pD&awmhrnf? +idrf;csrf;a&;&awmhrnf[k xifjrifv#if
trSm;}uD; rSm;ayvdrfhrnf?
ta=umif;rlum; jynfaxmifpkygwD tpk;d &onf awmfveS af &;tiftm;pkrsm;ESihf raphpyf? tpdk;&ppfwyfrsm;u xk;d ppf
qifjcif;rsm;ukd rwm;qD;yg[k twdtvif; a=unmxm;ayonf? jynfaxmifpyk gwD tpk;d &. rl0g'rSm t"rRjynfwiG ;f ppfudk
qufvufI jywfom;pGm qifE$JoGm;&rnf?
+idrf;csrf;a&;onf tav#mhay;I r&Ekdi?f tifESiht
f m;ESifhwkdu,
f lrS &Ekdifp&m &Sdayonf? wzufu wkdufaeor#
u|Ekfyw
f kd@taeESifh vufeufukdif ckcHa&;ppfudk qufvufvkyfomG ;&rnf?
tu,fI aphpyfa&;ukd vufrcHv#iv
f nf; u|Efyk w
f @kd onf vufeufuikd f ckcHa&;ppfudk qufvufvkyo
f Gm;Ekid fayonf?
ta=umif;rlum; u|Ekfyw
f kd@. vufeufudik fckcHa&;ppfonf jynfov
l lx}k uD;. 'Drdu
k a&pDqEN/ +idrf;csrf;a&;qEN}uD;rsm;ukd
ausmckid f;um e,fcs@J jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;rsm;/ ppf0g'orm;rsm;. tvdu
k s/ t"rRjynfwGi;f ppf qufwu
dk af ejcif;ukd
qef@usifaejcif; jzpfonfomru jynfaxmifpkygwDtpdk;&. tudsK;ukdom umuG,faejcif;ukd qef@usifaejcif;jzpfI
w&m;rSeu
f efaom ckcaH &;ppf jzpfayonf? jynfaxmifpyk gwt
D pd;k &. t"rRjynfwiG ;f ppfvrf;pOfudk qef@usiEf idk o
f nfEiS t
hf r#
u|Ekfyw
f kd@ w&m;rSefuefr_onf xif&Sm;vmonfESifhtr# jynfolvx
l konf u|Efkyfwkd@. ckcaH &;ppfukd wkd;Iwkd;Itm;ay;
axmufcv
H mrnf jzpfayonf?
vufeufukdif ckcHa&;ppfukd jywfom;pGmqifE$J&if; +idrf;csrf;a&;jyefvnfwnfaqmuf&ef au;a=umfoHukd
u|Ekfyw
f kd@onf ckdif+rJpmG qufvufukdipf GJomG ;&rnf?
tpkd;&tm; jynfwGif;ppf&yfpJa&; jynfwGif;+idrf;csrf;a&;urf;vSrf;csufrsm; jyKvkyfoGm;&rnf? +idrf;csrf;a&;
urf;vSr;f csufrsm;. &nf&G,cf sufrSm jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm; tjyKwfwkdufa&;orm;rsm;/ ppf0g'orm;rsm;ukd
0kid f;y,f&ef jynfaxmifpkygwD acgif;aqmifrsm;. 0g'vrf;pOfrsm;ukd zGifhcs&ef jynfaxmifpkygw0D if vlxku 0g'vrf;pOf
rsm;ukd qef@usiv
f map&ef jynfaxmifpkygwD.aemufrS vlxrk sm;ukd odrf;oGi;f &ef/ u|Eykf fwdk@. +idrf;csr;f a&;qENukd vlxku
ykrd kdjrifvmap&ef u|Ekfyw
f kd@vufeufukdif ckcHwu
kd fcu
kd fr.
_ w&m;r#wr_ukd vlxku ykdrkdjrifvmap&efjzpf.?
u|Efyk w
f @dk urf;vSr;f csurf sm;wGif jynfaxmifpyk gwD. raphpyfwrf; jynfwiG f;ppfqufwu
kd fa&;vrf;pOfonf e,fcs@J
orm;ESifh jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d . tvkdusjzpfa=umif;/ tjyKwfwdu
k af &;vrf;pOfEiS fh twlyifjzpfa=umif; tjyKwf
wkduaf &;orm;rsm;/ wnf+rJrsm;/ ppf0g'orm;rsm;. tjyKwfwdu
k af &;vrf;pOfESifh twlyifjzpfa=umif;/ tjyKwfwkdufa&;jzifh
+idr;f csr;f a&; r&Ekdiaf =umif; aphpyfaqG;aEG;+yD; ppf&yfpaJ &;omv#if wckwnf;aom enf;vrf;jzpfa=umif; ponft
h csurf sm;ukd
tajccH&efvkdonf?
u|Ekfyw
f kd@. +idrf;csrf;a&;urf;vSrf;csufrsm;onf tm;enf;I r[kwfa=umif;/ a=umufIr[kwfa=umif;/ vlxku
odjrifvmap&efESihf vlxk. wkduftm;wufvmap&ef &nfreS f;&rnf?
165

_ynfolhtm%m
u|Ekfyfwkd@onf u|Ekfyfwdk@.ajzmifhrSefaom +idrf;csrf;a&;qENukd vlxktm;odjrifap+yD; jynfwGif;+idrf;csrf;a&;
twGufvnf; wu,fwrf;}udK;yrf;&if; vufeufuikd fckcHa&;ppfudk jywfom;pGmqifE$JoGm;&rnf?

29? ? jynfaxmifpyk gwt


D pk;d & vufxufwiG f vlxw
k u
fdk yf rJG sm; qifE&J$ eftwGuf avmavmq,fq,f awmif;qkd
csurf sm;wGif atmufygtcsurf sm; t"dutm;jzifh yg0ifoifah yonf? Ttcsurf sm;rSm tajccHvyk if ef;pOfyg avmavmq,f
awmif;qkdcsuf (8) csufyifjzpfI tajctaeESifh ukdun
f Datmif vkyfxm;jcif;jzpfayonf?
'Drkdua&pDusus awG@qHkaqG;aEG;jcif;jzifh jynfwGif;ppf&yfpJI jynfwiG f;+idrf;csrf;a&; jyefvnfwnfaqmufa&;
jynfow
l kd@. 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm; jyefay;a&;/ EkdifiHa&;tusOf;om;rsm; jyefv$wfa&;/ csKyfcs,fonfh
Oya'rsm;ukd zsufodrf;a&;
jynfolwkd@.aexkdifr_b0 jrifhwifa&;/ jynfwGif;ppftoHk;p&dwfrsm; t}uD;tus,fav#mhypf+yD; ynma&;
usef;rma&;wkd@twGuf toHk;jyKa&;?
jynfolykdiftjzpf odrf;,lxm;aom v,fajrrsm;ukd ajrrJh,mrJh csdK@wJhaom v,form;rsm;tm; cif;csufr&Sd
a0iSa&;
wkdif;jynftm;vHk;ESifh ukefoG,fa&;/ qefta&mif;t0,fvkyfief;ukd EkdifiHjcm;vuf0g;}uD;tkyfrsm;tm;
jyefvj$J cif;ukd zsuyf pfa&;?
bDtkdpD ponfw@kd ukd wkdi;f jynfykdifvkyaf &;
Tvkyif ef;rsm;ukd atmifatmifjrifjrifvkyfa&;twGuf qkd&S,fvpfwikd f;jynfrsm;rS pD;yGm;a&;ESihf wwfu|r;f r_
tultnD,al &;
tar&dueftultnDESifh ESifhqufoG,fr_&Sdonfh tjcm;rnfhonfhtoGifaqmifaom tultnDukdrS
vufrcH&? &efukef-rEWav;um;vrf;ac: t*Fvdyftar&duefppfvrf;r}uD; azmufvkyfjcif;ukd &yfypf&rnf
ppfwyfpD;yGm;a&;tm;vHk;ukd jynfolykdiv
f kyf&rnf
a&G;aumufwifajrm ufxm;aom tpk;d &tzG@J w@dk onf tm%mykid t
f zG@J rsm; jzpf&rnf? vH+k cKH a&;aumifprD sm;onf
tqHk;tjzwfay;aeaom tm%mykdiftzG@J rsm;tjzpfrS &yfpJ&rnf
tkyfcsKyfa&;wGif ppfwyfrS 0ifpGufjc,fv,
S faejcif;rsm;ukd &yfypf&rnf
rGefjynfe,f &ckdifjynfe,fponfwkd@ukd 'Drkdua&pDusus zGJ@pnf;ay;a&;
u&if/ &Sr;f ESifh tjcm;trsdK;om;rsm;tm; vufeufuidk w
f u
kd fcdu
k af ejcif;ukd &yfp&J rnf
166

_ynfolhtm%m
qD;wkd;tkyfpkESifh toGiftrsdK;rsdK;toHk;jyK+yD; qufo,
G faejcif;ukd &yfypf&rnf
awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;ukd ESdrfeif;&ef ta=umif;jy+yD; qD;wk;d ppftkypf k0if ,kd;',m;ESihf ppfa&;t& yl;aygif;
vkyfaejcif;/ qD;wkd;usL;ausmfa&;ppftkyfpkESihf wpwp ppfa&;t& qufoG,af ejcif;ukd &yfypf&rnf?

tcef; (10)
trsdK;om;'Dr kdua&pD nDnGwfa &;wyfa ygif; pk wnfa qmufa &;vkyfief; pOf
30? ? r=umao;cifu qifEJc$ haJ om jyif;xefonfw
h du
k yf JrG sm;t=um;rS uGejf rLepfygwaD cgi;f aqmifaom jynfo@l
tiftm;pkrsm;onf rdrdwkd@tajctaeukd tawmftwef xde;f odrf;Ekid fchJ Hkru pkpnf;EkdifcJhonfhtjyif wpHkw&m wk;d yGm;r_
&Sv
d mcJhayonf? okd@&mwGif onf tm;&auseyfp&mvnf; r[kwfao;? rdrdw@dk ukd,fukd ESpo
f drpfh &mvnf; r[kwaf y?

31? ? e,fcs@J orm;ESihf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d . t"duOD;wnfwu


dk cf u
dk &f mjzpfaom u|Eyfk w
f @dk ygwo
D nf
+yD;cJhaom wkdufyGJrsm;twGif; ta&twGufrsm;jym;aom usq;Hk r_rsm; vufeufcsr_rsm;ESifh &ifqkdifcJh&.? ol&owWdESifh
jynfph akH om rmhupf v
f eD if0g'ukd opPm&Sad om jynfo@l om;aumif;&wemrsm;ESihf zG@J pnf;tyfaom u|Eyfk w
f @dk ygwo
D nf vlxEk iS hf
twl OruGJodkufrysuf }uHhckdifpGm&yfwnfaejcif;onf e,fcsJ@orm;ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;ukd wkefv_yf
ajcmufjcm;apcJhonf? Ttcsuo
f nfyif u|Ekfyfwkd@tiftm; jyefvnfwkd;yGm;a&;twGuf tajccHjzpfI u|Ekfyw
f kd@atmifyGJ
qifa&;twGuf xm0&ta=umif;w&m; jzpfayonf?
od@k &mwGif u|Ekfyfwkd@ tiftm;ukd qkwf,kwyf supf D;apaom tcsuftvufrsm;onf &Sad eayao;onf? &efol
vlwef;pm; tawG;tac:rsm;/ "e&Sit
f ,l0g'rsm;onf ygww
D iG jf yef@EH@S aeqJ jzpfayonf? pnf;H;k a&;t& tpnf;ajyaeao;
jcif;rSmvnf; raumif;aom tcsuftvufwck jzpfayonf?
okd@twGuf t,l0g'a&; awmifhwif;ckdifrmvmap&eftwGuf &efolvlwef;pm;. tawG;tac:rsm; "e&Sif
t,l0g'rsm;ukd rnmrwm wkducf kduo
f Gm;&ef vkdayonf?
1955 ckESpf vrf;pOfcs+yD;aemuf ygwt
D ,l0g'a&;&mtajctaeukd qef;ppfv#if wcsdefwcgwGif w&m;ao0g'/
*k%
d f;*%0g'onf v$rf;rkd;avh&aSd omfvnf; wav#mufv;Hk tacsmiform;0g'bufodk@ wdrf;apmif;cJhayonf?
okd@twGuf w&m;ao0g'ESifh *kd%f;*%0g'udkvnf;aumif;/ vuf,mtacsmiform;0g'ukdvnf;aumif;
w+ydKifwnf; wku
d fcu
dk o
f mG ;&rnf jzpfonfjh yif ,cktcsed t
f cgwiG f vuf,mtacsmiform;0g'ukd t"dutE&m,ftjzpfjzifh
wku
d fcdu
k foGm;&ef vkdayonf?
,cktcsed t
f cgwiG f trsKd ;om;"e&Siu
f dk vGeu
f pJ mG wGucf su+f yD; trsKd ;om;"e&Sirf id_ ;f rdjcif;wk@d onf ygww
D iG ;f }u;D rm;pGm
jzpfay:aeayonf? okd@twGuf trsdK;om;"e&Sifaemufvkduo
f nfh 0g'ukd t"dutE&m,ftjzpfjzifh wkdufckdufoGm;&ef
vkad yonf?
167

_ynfolhtm%m
trsdK;om;"e&Sifvlwef;pm;onf wckvHk;jzpfap tpdwftykdi;f jzpfap awmfveS fa&;bufokd@ ygvmEkdfiaf pumrl/
,ckuJhokd@ e,fcsJ@ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wdk@aemufvkduf+yD; jynfol@qef@usifa&; ay:vpDrsm; cef@cGJaecsdefwGif
r[mrdwt
f jzpf oabmrxm;Ekid yf /kH oabmrxm;oifyh u
kH dk r[mrdwjf zpfvmonft
h cgyif ,H=k unfpw
d cf s tm;xm;avmuf
aom r[mrdwfr[kwfyHkukd xif&Sm;ae+yD; trsdK;om;"e&Sifonf r[mrdwfjzpfae+yD xm0&r[mrdwfjzpfonf ol@tm;
rqef@usifoifh[laom vuf,mbufwdrf;apmif;r_rsm;ukd wku
d fcfu
kd foGm;&rnf?
yxrOD;pGmtm;jzifh ygw.
D tajccHvkyfief;pOfESihf enf;y&d,m,fvrf;pOftay:wGif ygww
D &yfvHk;udk cdkifrmpGm
wnfaqmuf&ef vkdayonf?
ygwD. &nf&G,fcsuEf Sifh tajccHvyk fief;pOftay:wGif t,l0g'a&;t& ckid frmpGmwnfaqmuf&eftwGuf
- uGefjrLepfavmu wnfaqmufa&; &nfreS f;csuf
- e,fcsJ@qef@usifa&;/ ya'o&mZf qef@usiaf &; awmfvSefa&;onf {uefrvGJjzpf&rnfhta=umif;
- 'Dru
kd a&pD awmfvSeaf &;ESifh qkd&,
S fvpfawmfvSefa&;wk@d . jcm;em;r_EiS fh qufpyfr_
- tvkyo
f rm;vlwef;pm; acgif;aqmifr_ ckdif+rJa&;
- tvkyo
f rm;ESifh v,form; r[mrdwftzGJ@ ckdif+rJpmG wnfaqmufa&;
- ajr,mawmfvSefa&;onf {uefrvGJjzpf&rnfjzpfa=umif;
- tvkyform;acgif;aqmifonfh v,form;ppf. tcef;
- tvkyform;vlwef;pm;. acgif;aqmifr_atmufwGif tvkyo
f rm; v,form; r[mrdwftzG@J ukd tajccHI
trsdK;om;"e&Sifwkd@ESifh awmfvSefaom nDnGwfa&;wyfaygif;pk wnfaqmuf&ef/ trsdK;om;"e&Sifwkd@u e,fcsJ@ESifh
jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d udk qef@usiv
f #if wk@d EiS hf nDnw
G af &;vky+f yD; e,fcs@J EiS hf jynfwiG ;f azmufjyefa&;orm;wk@d EiS hf
aphpyfv#if wkd@tm; qef@usif&ef?
- "e&Sif'Drkdua&pDukd qef@usifI tvkyform;acgif;aqmifaom tvkyform; v,form; r[mrdwftzGJ@
tay:wGif tajccHaom jynfol@'rD u
kd a&pDtm%m wnfaxmif&ef[al om t"durlrsm;tay:wGif ygwDw&yfv;Hk ckid frmpGm
&yfwnf&ef ynmay;&rnf? Ekid fiHa&;vrf;pOfESifh ywfoufIvnf;
- jynfaxmifpkygwDtpkd;&onf trsdK;om;"e&SifjzpfI r[mrdwfjyK&rnf? a,bk,saxmufcHoGm;&rnf?
qef@usif&ef roif?h vufeufukdif ckc&H efroifh
- 48 ckESpfu vufeufuikd f ckcHwm rSm;w,f
- vufeufukdif ckcHa&; ppf_H;ae+yD
168

- tpk;d &u ay;oavmuf,l+yD; Oya'wGif; 0ifoifw


h ,f

_ynfolhtm%m
- vufeufuikd fwyfeJ@ tajccHpcef;rvkd
- vlxkaxmufcHr_ r&Sad wmhv@dk vufeufuidk cf ck aH &; qufrvkyo
f ifah wmhb;l
- vufeufukdif ckcHa&;&yfpJ+yD; ajratmufygwDtjzpf vkyfoGm;oifh+yD [laom vuf,maoGzDa&;
tawG;tac:rsm;ukd wkdufcu
kd fypf&ef vkdtyfayonf?
wcsdefwnf;wGif ygwDwiG f; vlwef;pm;yg0if zGJ@pnf;yHkukd wkd;wufaumif;rGefap+yD; uGefjrLepfaumif;t*Fgrsm;ESifh
jynfhpaHk om ygw0D ifrsm;jzpfapum 'Drdu
k a&pDA[kcd sKyfudik fr_ukd pepfwusxlaxmifI wkdufcdu
k fEikd pf rG ;f &Sdaom ygwDaumfrwD
rsm;ukd zG@J pnf;oGm;&ef vkdtyfayonf?

32? ? u|Efyk fwd@k ygwDESifh tvHeDuGefjrLepfygwDwkd@onf yl;wGJvkyfudik fa&;twGuf aqG;aEG;yGw


J ckjzpfvmjcif;um;
tvGefaumif;rGefaom tcsuftvufyif jzpfayonf? TtcGit
fh a&;ukd u|Eykf w
f d@k onf vufrvGwfapbJ nDnw
G af &;ukd
wnfaqmufoGm;&rnf?
okd@&mwGif nDnGwfa&;onf tvkdtavsmufjzpfrvmEkdif? qef@usifbuftawG;tac:rsm;ukd wkdufckdufI
atmifEdik f+yD;rSom jzpfvmEkdfifayonf?
tvHeu
D eG jf rLepfygwo
D nf tEkid Ef ikd if u
H eG jf rLepfvy_ &f Sm;r_wckv;kH u vuQx
H m;onfh 20 }udraf jrmuf qkAd ,
D ufygwD
uGe*f &ufqk;H jzwfcsurf sm;ESihf armfpuku
d eG zf &ifha=unmcsurf sm;wGif yg&do
S nfh tajccHrrl sm;ukd vufrcHao;jcif; tEkdifEikd if H
uGejf rLepfvy_ &f mS ;r_tay: *k%
d ;f *%oabmxm;aeao;jcif;wk@d a=umifh tvHeu
D eG jf rLepfygwED iS hf nDnw
G af &;rSm vG,u
f al om
udpPr[kwfay? t,l0g'a&;t& vkyfief;pOft& nDnGwaf &;&&Sd&ef usm;ukwu
f sm;cJ }udK;pm;&OD;rnf jzpfonf?
wcsdefwnf;Y u|Ekfyfwkd@ygwDESifh tvHeDuGefjrLepfygwDwkd@. uGJjym;r_ukd csuf,lI e,fcsJ@orm;ESifh jynfwGif;
azmufjyefa&;orm;wkd@u oyfv#dK+yD; ESpfygwDpvHk;ESifhvx
l ktm; woD;wjcm;pD acsr_ef;jcif;ponfh tEW&m,frsm;ukdvnf;
txl;owdjyK&ayrnf?
,cktcsed w
f iG f tvHeu
D eG jf rLepfygwu
D dk 0kid ;f y,f&ef Armjynftyk pf ;dk olrsm;u }uKd ;pm;vsu&f o
dS nf? tvHeu
D eG jf rLepf
ygwD. wpHkw&maom csdK@,Gif;csufrsm;ukd tcsif;csif;enf;jzifh ajz&Sif;&rnfjzpfaomfvnf; tvHeDuGefjrLepfygwDtm;
0kdif;y,fa&; t}uHqkd;t}uH,kwfrsm;ukd u|Ekfyfwkd@onf tckdiftrmqef@usifoGm;&rnf? Armjynftkyfpkd;olrsm;tm;
ckcHwu
kd fcu
kd fa&;wGif u|Ekfyfwkd@onf tvHeDuGefjrLepfygwDESifh twl&Sda=umif; xif&Sm;atmif jy&rnf?
odd@k twGuf u|Ekfyfw@kd onf e,fcsJ@EiS fh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wk@d tm; yl;wGJwu
kd fcdu
k fa&;twGuf tvHeD
uGefjrLepfygwDESifh oabmwlnDcsuf&atmif,+l yD; r'nw twGif; tvHeu
D GefjrLepfygw0D ifvmatmif }udK;pm;I wygwD
tjzpf jyefvnfpnf;H;k a&;txd }udK;pm;oGm;&rnf?

33? ? r'nw zGJ@pnf;vku


d fjcif;onf awmfvSefa&;tay: ,Hk=unfru
_ kd xufoefapI wkducf kdufa&;tiftm;pk
169

_ynfolhtm%m
wk;d wuf wufuapcJah yonf?
ok@d &mwGif r'nw twGi;f Y tvHeDueG fjrLepfygwD csif;trsdK;om; OD;pD;tzGJ@paom vufeufukdif awmfvSeaf &;
tiftm;pkrsm; tm;vHk;. wkdufcdu
k fa&;wyfaygif;pktjzpf qufvufwkd;csJ@oGm;&efqHk;jzwfxm;onfhtwkdif; qufvuf
}udK;pm;oGm;&ef vkdayonf?
xkdrSwyg; r'nw vuf&Sdtaetxm;t& &&Sdxm;aom nDnGwfa&;oabmwlnDcsufonf ckdifrm+yD[k
rqkdEdik af y? r'nw twGif; uGejf rLepfygwED Sifh autif,yl gwDwd@k uGJjym;ap&ef autif,yl gwDtwGif; uGejf rLepfrsm;tay:
oHo,&Sv
d map&ef e,fcs@J orm;ESihf jynfwiG ;f azmufjyefa&; olv#Kd rsm;u ,kwrf mpGm vky}f uHae=uonfrmS vnf; tE&m,f
}uD;rm;vSayonf?
jyif autif,lygwDtm; vufeufcsvmap&ef aoG;aqmifjzm;a,mif;onfh tvkyu
f kd Armjynftkyfp;kd ol
rsm;u wufwufuu vkyaf ejcif;rSmvnf; txl;yiftE&m,f}uD;rm;vSayonf?
odk@jzpfI e,fcsJ@jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@. aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif; aoG;cGJjcif;wkd@ukd }uHhckdifpGm
wku
d fcu
kd f+yD; uGefjrLepfygwDEiS fh autif,lygwDwkd@. nDnGwfa&;ukd ckdifco
Hh xuf ckdicf Hhatmif wnfaqmufoGm;&rnf?

34? ? AkdvfcsKyfae0if;tpkd;&. jyif;xefaom xkd;ppfrsm;ukd u|Ekfyfwkd@ vufeufukdifwyfrsm;u csD;usL;I


rukefEdik faom ol&owWjd zifh &J&Jawmufckcw
H kdufckdufcJh=uayonf?
od@k &mwGif u|Ekfyfwkd@ ckcHwkdufckdufEikd fpGrf;rSm tvGefyif,kwfavsmah eayonf?
yxrOD;pGmtm;jzifh u|Ekfyfwdk@tm;vHk;. wkdufckdufa&;pdwf"mwfrsm;ukd tpGrf;ukefjrifhwif&ef vkdtyfayonf?
xku
d dpPtwGuf wkdufckdufa&;pdwf"mwfudk wkdufdu
k fjzpfap/ oG,f0kdufIjzpfap ,kwfavsmah paom tawG;tac:rsm;ukd
&Sif;vif;ypf&ef vkdtyfayonf?
- jynfaxmifpkygwD tpk;d &vufxufwGif ckcHa&;ppfukd qufvufvkyf&ef vkdtyfyHk
- u|Eykf fw@kd qifE$Jaeaom vufeufuikd fwdu
k fyJw
G &m; rSefuefyHk
- +idr;f csr;f a&;&&eftwGujf zpfap +idrf;csrf;a&;r&ojzifh aemufqk;H tm%modrf;onftxd vufeufuikd fwdu
k f
&onf jzpfap vufeufuikd fwu
kd fy/GJ vufeufukdifwyf/ vufeufwkd@ ta&;}uD;yHk
- vufeufuidk fwu
kd fyJEG Sihf vlxktcef;
- tajccHpcef;rsm; vkdtyfyHk
- &efou
l dk tpGrf;ukeaf csr_ef;a&;
170

- tiftm;pkpnf;&ef vkdtyfyHk

_ynfolhtm%m
- ajymufusm;ppfrS vSnv
hf nfppfo@dk zG@H +zKd ;wk;d wuf&efvt
dk yfykH wk@d udk oabmw&m;a&;t& wnfaqmuf&ef
vkdtyfayonf?
35? ? jynfol@'Drkdua&pD xlaxmifa&;twGufjzpfap/ +idrf;csrf;a&;twGufjzpfap/ trsdK;om;"e&Sifwkd@ESifh
awmfvSefaom nDnGwfa&;wyfaygif;pk wnfaqmufa&;twGujf zpfap/ tvkyform;ESifhv,form; r[mrdwftzGJ@onf
r&Sdrjzpfaom vkdtyfcsuf jzpfayonf?
,cktcg tvkyo
f rm; v,form;r[mrdwt
f zG@J onf tvGeyf iftiftm;csnehf @J aeayonf? jy\emukd tmHpk u
dk I
f
Ttajctaeudk ajymif;vJypf&ef u|Ekfyw
f kd@ r}udK;yrf;jcif;rSm u|Efyk fwkd@awmfvSefa&;wm0ef ysufuGurf _jzpfayonf?
ok@d twGuf v,fvkyo
f l v,fykdifa&; au;a=umfoHudk ckid f+rJpGm qkyfukdif
- ajra0Ekdio
f nfah e&mwGif ajra0a&;
- ra0Ekid fao;onfah e&mwGif ajra0a&;twGuf 0g'a&;t& EkdifiHa&;t& pnf;H;k a&;t& jyifqifa&;
- ajra0jcrf;a&;ukd twm;tqD;jzpfapaom ajr,mcsxm;a&;ukd &yfqdki;f ypfa&;
- ajrra0Ekdifao;onfh ae&mrsm;wGif ajr&Siq
f ef@usifa&; wkdufyJt
G rsKd ;rsKd ; qifEa$J &;
- ajr,mcsKd @who
J rl sm; ajr,mrJrh sm; v,f,mtvkyform;rsm; tusKd ;&Sad prnfh twkd;E_e;f wku
d yf /JG vkycf wkduyf rJG sm;
qifE$Ja&;
- tpkd;&tkycf sKyfaom a'orsm;wGif jynfolykdifajrrsm;ukd ajrrJh,mrJhEiS fh ajr,mcsdK@wJhonfh v,form;rsm;ukd
cif;csufr&Sd a0iSa&;/ r#waom oD;ESHaps;E_e;f rsm; &&Sda&;ponfwkd@twGuf wkduyf GJqifoGm;&ef vkdtyfayonf?
Tokd@tm;jzifh u|Ekfyw
f kd@. v,form; vlxktajccHukd ckdirf mawmifhwif;vmap&rnf?

36? ? wkid ;f &if;om;vlrsKd ;pktm;vH;k tm; wef;wla&;ESiu


hf ,
dk yf idk t
f yk cf sKyaf &; ay;&rnf? wkid ;f &if;om; vlrsKd ;pkrsm;tm;
tpkd;&u ppfwkdufaejcif;ukd &yfypf&rnf[laom au;a=umfoHjzifh wkdif;&if;om;vlrsKd ;pkrsm;ukd pnf;H;k &ayrnf?
,ck&Srf;trsdK;om;rsm;onf Armjynftpdk;&tm; vufeufukdifwkdufckdufae=uayonf? Armjynftpkd;&u
ArmvlrsdK;}uD;0g't& trsdK;om;a&;zdESdyfr_ukd rcHr&yfEikd fjzpfojzifh ckcw
H kdufcu
kd f&ef &Srf;trsdK;om;wkd@onf v_yf&Sm;vm
=uayonf? &Sr;f trsKd ;om;wk@d . w&m;aom rauseyfrr_ sm;ukd toH;k jyKum &Sr;f apmfbmG ;}uD;rsm;onf &Sr;f jynfcx
JG u
G af &;ukd
v_H@aqmfae=uayonf? &Sr;f jynfcJx
G Gufa&;v_yf&mS ;r_onf &Srf;jynfwGif tEkjrLppf tajccHpcef;jyKvkyfvdak om tar&duef
e,fcs@J orm;. aoG;xk;d csut
f &jzpf+yD; autrfwv
D y_ &f mS ;r_rsm;ESiv
hf nf; pyf,u
S v
f su&f o
dS nf? azmufjyefaom &nf&,
G cf suf
&So
d nfh v_y&f mS ;r_jzpfonf? TtajctaewGif Armjynftpk;d &. &Sr;f trsKd ;om;rsm;tm; vufeufuidk zf Ed ydS rf u
_ v
dk nf; u|Eyfk w
f @dk
axmufcHI rjzpfay? u|Ekfyfwkd@taeESifhrl Armjynftpkd;&u vufeufukdifvlrsdK;a&; zdESdyfaejcif;ukd _wfcsqef@usif+yD;
wcsdefwnf;Y &Srf;apmfbGm;rsm;. azmufjyefaom cGJxu
G fa&; &nf&G,fcsufESifh autrfwDEiS fh pyf,u
S faer_rsm;ukdvnf;
171

_ynfolhtm%m
_wcf sqef@usi+f y;D &Sr;f trsKd ;om;vlxt
k m; wkid ;f &if;om;vlrsKd ;tm;vH;k wef;wlpnf;vH;k nDnw
G pf mG aexkid af om jynfo@l 'Dru
dk a&pD
Ekid if w
H nfaxmifa&;wku
d yf t
JG wGi;f ok@d odr;f oGi;f &ayrnf?

37? ? yrnw paom Oya'wGi;f 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;onf ,cktcg tiftm;tvGefcsnhef J@aeayonf?


yrnw tiftm;csnfheJ@aeygu e,fcsJ@eJ@jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;/ tjyKwfwkduaf &;orm;rsm;/ ppf0g'orm;.
tE&m,fudk xda&mufpmG wku
d cf u
dk Ef idk rf nfr[kwaf y? trsKd ;om;"e&Siw
f @dk . tav#mah y;aphpyfrr_ sm;ukv
d nf; wm;qD;Ekid rf nf
r[kwfay?
yrnw awmifhwif;ckdifrmvma&;twGuf yxrOD;pGmtm;jzifh trsdK;om;"e&Siaf emufokd@ aumufaumufyg
atmif vkdufaeonfh aemufvkduf0g'ukd jywfjywfom;om; qef@usifwkdufckduf&ef vkdtyfayonf? 1956 ckESpfu
csrSwfchaJ om jynfol@'rD kdua&pD vkyfief;pOf/ jynfwiG f;+idrf;csrf;a&; vkyfief;pOfwkd@ukd jyefvnfxlaxmif&ef tavmw}uD;
vkdtyfaeayonf?
wcsdefwnf;Y yrnw twGif; jzpfay:aeaom pnf;H;k a&;bufrS *kd%f;*%0g'ukd wku
d fcdu
k f&efvnf; vdt
k yf
ayonf?

38? ? oef@&iS f; zqyv twGi;f Y trsKd ;om;vGwv


f yfa&;/ 'Drdu
k a&pDa&;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;udk vkdvm;aom
tiftm;pkrsm;/ rsm;pGm&Sdapumrl ,cktcgY e,fcsJ@jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@ESifh aphpyfvkdolrsm;. avmif;&dyf
atmufwGif rdae=uayonf? wkd@tm; trsdK;om;"e&Siw
f kd@. aphpyfa&;=oZmatmufrS vGwu
f |waf p+yD; tvkyform;
v,form; vkyo
f m;jynfov
l lxk tiftm;pkrsm;ESifh yl;aygif;vmatmif }udK;pm;oGm;&rnf?

39? ? &efow
l yfwiG ;f Y wyfrLS ;ykid ;f tay:wGif e,fcs@J e@J jynfwiG ;f azmufjyefa&; =oZm}uD;rm;pGm v$r;f rk;d aeayonf?
wnf+rJEiS fh ppf0g'orm;rsm;ukd qef@usifaom wyfrLS ;rsm;onf a,bk,stm;jzifh trsKd ;om;vGwfvyfa&;/ 'Dru
kd a&pDa&;ESihf
jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd =uifemr_&Sd=uayonf?
,cktcg wnf+rJwkd@ a&G;aumufyGJwGif _H;edrfh+yD; txD;usef jzpfvmjcif;/ ppf0g'acgi;f aqmifrsm;tm; wpHw
k &m
aemuf qkwfay;&jcif;/ tpkd;& tm%mrS z,fay;&jcif; ppftpdk;&. rD;ukef,rf;ukef xk;d ppfrsm; ratmifjrifjcif;/ vlxku
wyfrSL;rsm;. qENESifh }udK;pm;r_ukd qef@usif+yD; oef@&Sif; zqyv ukd rJp+k yHKxnfhjcif;wkd@onf &efolwyfwGi;f }uD;rm;pGm
*,ufu
kd af yvdrfhrnf? &efow
l yfwiG f;Y azmufjyefa&;orm;wkd@. =oZmusqif;+yD; wk;d wufonfhtiftm;pkrsm; wufu
p&m &Sdayonf?
Todk@aom tajctaeukd csufaumif;,lum wnf+rJESifh ppf0g'acgif;aqmifrsm;ukd 0kid f;y,f+yD; jynfcspw
f yfrSL;
wyfom;rsm;ukd odrf;oGif;oGm;&rnf?
172

_ynfolhtm%m
tcef; (11)
a&S @ tvm;tvm
40? ? ,ckcsrw
S v
f ku
d af om "e&Siv
f w
l ef;pm; uGjJ ym;r_tay: oabmxm;onfvnf;aumif;/ jynfaxmifpyk gwD
tpk;d &tay: oabmxm;onfvnf;aumif; avmavmq,fq,f wkduyf v
JG yk if ef;pOfEiS hf trsdK;om;'Drdu
k a&pD nDnGwaf &;
wyfaygi;f pk wnfaqmufa&; vkyfief;pOfonfvnf;aumif;/ ygwDu csrSwfxm;onfh trsKd ;om;'Drdu
k a&pDawmfvSeaf &;
tajccHvkyfief;pOfESihf jynfwGif;ppf&yfpaJ &;/ jynfwGi;f +idrf;csrf;a&;vrf;pOfwkd@tay:wGif tajcpku
d fxm;jcif; jzpfayonf?
Tvrf;pOftwkid ;f u|Eykf w
f @dk csDwufygu u|Eyfk fwd@k onf rvG{J uef atmifyJcG &H rnf[k u|Efyk w
f @kd ,H=k unfayonf?
{uefrvGJ atmif&rnfhta=umif;wd@k rSm atmufygta=umif;wk@d a=umifh jzpfonf?
(u) e,fcs@J / ya'o&mZfpepfuwzuf jynfov
l x
l }k uD;uwzuf[laom t&if;cHydyuQonf &S+d rJ&daS eayonf?
e,fcsJ@orm;ukdvnf;aumif;/ e,fcsJ@orm;ESifh &if;ESD;pGm yl;aygif;aeaom ajr&Sifrsm;ESifh "e&Sifvlwef;pm;ukd
vnf;aumif; qef@usifwdu
k fyJ0G ifae=uonfh tvkyform;/ v,form;/ "e&Sifaygufp/ trsKd ;om;"e&Sif/ wkdif;&if;om;
vlrsdK;pkrsm; jynfcspyf k*K~d vfrsm;. tiftm;onf wae@wjcm; wkd;yGm;vsuf&Sdayonf?
trsdK;om;'Drkdua&pD awmfveS fa&;tajccH vkyfief;pOfay:wGif rm;rm;rwfrwf&yf+yD; tvkyform;acgi;f aqmif/
tvkyform; v,form; r[mrdwftzGJ@ay:wGif tajccHonfh "e&Siaf ygupf ESifh trsdK;om;"e&Sifwkd@yg0ifonfh trsdK;om;
'Drkdua&pDnn
D Gwaf &;wyfaygif;pkukd wnfaqmufEdik fonfESifhtr# u|Ekfyfwdk@onf {uefrvGJ atmifyJcG H&rnf jzpfonf?
(c) trsdK;om;'Drkdua&pDvuQ%m&Sdaom tvkyform;acgif;aqmifonfh v,form;ppfonf 48 ckESpf 49
ckESpfwGif }uD;rm;aomatmifyJrG sm; &&Scd o
hJ nf? &efo.
l q,fESpw
f dik fwikd f tpGr;f ukef acsre_ ;f aomfvnf; ,ae@wikd f }uHhcikd pf mG
&yfwnfvsuf&Sd.? trsdK;om;'Drkdua&pDa&;tvHudkvnf; aumif;/ jynfwGif;ppf& yfpJa&;/ jynfwGif; +idrf;csrf; a&;
tvHuv
dk nf;aumif; ukid pf v
JG su&f adS om u|Eyfk w
f @dk . vufeufuidk f ckcaH &;ppfonf jynfov
l x
l .
k axmufcrH u
_ dk wk;d wuf&&Sd
atmif pnf;H;k Ekid o
f nfEiS t
hf r# acsre_ ;f jcif; b,ftcgrS rcH&rnft
h jyif tqH;k wae@wiG f &efoo
l mv#if acsre_ ;f cH&rnfjzpfonf?
(*) jynfwGi;f ppf&yfpJa&;/ jynfwGif;+idrf;csr;f a&;vrf;pOfonf rSeu
f efonfhtwkdif; 56/ 57/ 58 ckESpfwGif {&mr
}uD;rm;aom vlxktm; u|Ekfyw
f dk@ tm;ukd/ u|Eykf fwd@k onf wnfaqmufEkdicf Jh.? a&S@tzdk@wGifvnf; wdrf;apmif;r_r&Sb
d J okd@
r[kwf wdrf;apmif;r_enf;enf;ESihf Tvrf;pOftwkid f;av#mufu {uefrvGJ atmif&rnfjzpf.?
(C) u|Eyfk w
f @kd ygwo
D nf jynfov
l x
l .
k om;aumif;&wemrsm;/ pka0;&m ygwjD zpf.? jynfov
l x
l t
k zdk@ orkid ;f wGif
&pfatmif tvkyftau|;jyKcJhonfh ygwDjzpf.? tusyftwnf;trsdK;rsdK; tcuftcJtrsdK;rsdK;ukd ausmef if;atmifEkdicf Jhonfh
ygwDjzpf.? tcsde.
f rSwfausmufwifjcif;ukd cHxm;+yD;aomygwD jzpf.? qk;d 0g;&ufpuf =urf;=uKwfaom &efoltrsdK;rsdK;ukd
&J&Jawmuf &ifqkdifwu
kd fcu
kd fchaJ om ygwjD zpf.? ygwDwGif; r=umc% xkd;azmuf0ifa&mufcJhaom "e&Sif=oZmtrsdK;rsdK;ukd
wku
d fxkwfum pnf;vHk;nDnGwfpmG jzifh yef;wkdifokd@ a&S@_csDwufaeaom ygwDjzpf.? ygww
D Gif; ,ae@0ifa&mufaeaom
trsdK;om;"e&Sifaemufvkduf0g'ukd wku
d fxkwfEkdifonfESit
fh r# wkd;wufr_onf {uefrvGJ &Sd&rnfh ygwDjzpfayonf?
(i) &efolwGi;f ydyuQrSm rajz&Sif;Ekfid faom ydyuQjzpfkrH u wk;d Iwkd;Iom jyif;xefvmrnfjzpfayonf? e,fcsJ@
173

_ynfolhtm%m
orm;ESihf jynfaxmifpkygwD/ wnf+rJESifhjynfaxmifpkygwD/ ppf0g'orm;rsm;ESihf jynfaxmifpkygwDponfh ydyuQwkd@onf
wk;d Iwkd;Iom jyif;xefvm+yD; jynfolvlxk.wkdut
f m;/ jynfolvx
l k. pnf;vHk;r_ukd {uefrvGJjzpfay:apvdrfhrnf?
(p) Armjynftkyfpd;k olrsm; &ifqkdifae&aom pD;yGm;a&;tusyftwnf;onf ykdIykI
d om eufdi_ f;vmayrnf?
Armjynf tkypf kd;olrsm;onf jynfolvlxktay:wGif pD;yGm;a&;uyfysu.
f 0efxky0f efykd;rsm;ukd jynfolvx
l ktay: yHkcszkd@
}udK;pm;avav jynfolvlxk. ckcHweG f;vSefr_ukd cH&avav jzpfayvdrfhrnf?
(q) urBmhqkd&S,fvpf tiftm;pkrsm;/ trsdK;om;awmfvSefa&; tiftm;pkrsm;/ 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;/
+idrf;csrf;a&; tiftm;pkrsm;onf u|Efyk fwd@k jynfow
l kd@. wkdufyu
GJ kd tpOfojzifh tm;ay;vsuf&.
Sd ? urBmhqd&k S,fvpfpepf
ay:vmjcif; e,fcsJ@pepf +ydKuGJjcif; txl;ojzifh wkwfjynfawmfvSefa&; atmifyGJcHjcif;wkd@onf 1948 - 49 ckESpfu
jynfow
l @dk . vufeufuidk f ckcaH &;ppfudk }u;D rm;pGm tultnDay;cJ.
h ? xked nf;twl jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;
wku
d yf Ju
G dv
k nf; tultnDay;cJ.
h ? jyifr=umrDu ppftpdk;&qef@usiaf &; v_yf&mS ;r_udv
k nf; tultnDay;cJ.
h ? a&S@tzk@d
wGifvnf; ykdIykdI tiftm;}uD;rm;vmaom urBmhqkd&S,v
f pftiftm;pkrsm; trsdK;om;awmfveS fa&; tiftm;pkrsm;onf
u|Ekfyw
f kd@tm; tultnDay;rnfum; {uefrvGJ jzpfayonf?
od@k jzpfI vmrnfhwkduyf GJrsm;wGif u|Ekfyw
f kd@onf }uD;rm;aomtcuftcJrsm;ukd ra&SmifrvGJom &ifqkdif&rnf
jzpfapumrl u|Ekfyfwkd@onf Txm0& ta=umif;w&m;rsm;a=umifh rvGJ{uef atmifycGJ H&rnf jzpfayonf?

A[kdaumfrwD
ArmjynfueG fjrLepfygwD
(24/ 10/ 1960 )

174

awmfvSefa&;aumifpD. +idrf;csrf;a&;urf;vSrf;csuftay:
ArmjynfuGefjrLepfygwDrS
ZGefv 22 &ufae@pGJjzifh jyef=um;csuf
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmfvSefa&;aumifpDOuUX
Akv
d fcsKyf}uD;ae0if; okd@

udp?P ? jynfaxmifpk jrefrmEkid fiH awmfvSeaf &;aumifp.


D jynfwGi;f +idrf;csrf;a&;urf;vSrf;csuftay: Armjynf uGejf rLepf
ygwDA[kad umfrwD. jyef=um;csuf?

av;pm;pGmjzifh1? jynfaxmifpk jrefrmEkdiif HawmfveS fa&;aumifp.


D 1963 ck/ ZGev
f (11)&ufpjGJ zifh xkwfjyefaom jynfwiG f;+idr;f csrf;a&;ESifh
ywfoufonfh urf;vSrf;csufudk u|efawmfwkd@ =um;od&ygonf? tpkd;&ESifh vufeufuikd fawmfvSefa&; tiftm;pkrsm;
awG@qaHk qG;aEG;+yD; jynfwiG f;ppf&yfpJI jynfwGif;+idr;f csrf;a&; jyefvnfwnfaqmuf&ef 1963 ckESpf {+yDv (10) &ufae@u
u|eaf wmfw@dk ArmjynfueG jf rLepfygwu
D ay;yk@d aom urf;vSr;f csuu
f dk awmfveS af &;aumifpu
D jyef=um;onf[k u|eaf wmfw@dk
,lqygonf?
2? (u) awmfveS fa&;aumifp.
D urf;vSr;f csufwiG f awG@qaHk qG;aEG;jcif;jzifh jy\emt00ukd ulnDajz&Sif;vdka=umif;[k
yg&Sdygonf? ,if;onfArmjynfuGejf rLepfygwDu t}udrf}udrfwifjycJhaom Armjynf. jy\emt&yf&yfukd ajz&Sif;&ef
,ae@ t"duaomhcsurf mS awG@qkaH qG;aEG;onfeh nf;jzifh jynfwiG f;ppf&yfpI
J jynfwiG ;f +idrf;csrf;a&; jyefvnfwnfaqmuf&ef
jzpfonf[laom tcsufukd todtrSwfjyKjcif; jzpfonf[k u|efawmfwd@k ,lqygonf?
(c) awmfvSefa&;aumifpD. urf;vSrf;csufwGif taxGaxG vGwf+idr;f csrf;omcGio
fh nf rvHak vmuf[k qkdygu/ okd@r[kwf
tjcm;ta=umif;rsm; &Sdae=uao;v#if awmfvSefa&;aumifpDonf awG@qkaH qG;aEG;jcif;jzifh Tjy\emt00ukd ulnD
ajz&Si;f vkda=umif; [kvnf; yg&dyS gonf? Ttcsut
f & taxGaxGvGwf+idrf;csrf;omcGiu
fh kd vufrcHv#iv
f nf; awG@qHk
aqG;aEG;rnf[k t"dy`m,foufa&mufayonf? jyif ,if;onf pum;vHk;tm;jzifh rwdusaomfvnf; vGw+f ird ;f csr;f om
cGiahf y;I vufeufcscikd ;f jcif;jzifh jynfwiG ;f ppf&yfp+J yD; jynfwGif;+idr;f csrf;a&; jyefvnfwnfaqmufI r&Ekdif[laom Armjynf
175

_ynfolhtm%m
uGefjrLepfygwDESifh vufeufukdiaf wmfvSefa&;tzGJ@tpnf;rsm;u tzefwvJvJ wifjycJhonfhtcsufudk todtrSwjf yKvm
jcif; jzpfonf[k u|efawmfwd@k ,lqygonf?
(*) awmfvSefa&;aumifpD. urf;vSr;f csuw
f Gif wbufESiw
fh buf }udKwifpnf;urf;owfrSwfcsufrsdK; tvsO;f rygbJ/
wkid f;jynf. yuwdtajctaeukd rsuaf rSmufjyKI vufawG@usus aqG;aEG;ajz&Si;f aomenf;[k azmfjyxm;ygonf? ,if;
onf taxGaxGvw
G +f ird ;f csr;f omcGit
hf ay: tajccH+y;D aqG;aEG;rnf[k }uKd wifpnf;urf;owfrw
S jf cif; r[kw[
f I
l vnf;aumif;/
,ck urf;vSrf;csufonfvnf; }udKwifpnf;urf;owfrw
S fcsufrsdK; r[kwfbJ jynfwiG f;ppf&yfp+J yD;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;
wnfaqmuf&eftwGuf wef;wl&nfwl vGwv
f yfpmG aqG;aEG;&ef qENjyKjcif;onf[I
l vnf;aumif; u|eaf wmfw@dk ,lqygonf?
(C) }udKwifpnf;urf; owfrSwfcsufrsdK;onf aqG;aEG;yGJe,fedrdwfabmifukd taowkwfcsnfI usOf;ajrmif;&m
a&mufaponf[k awmfvSeaf &;aumifpD. urf;vSrf;csufwGif yg&Sdygonf? ,if;onf ArmjynfuGejf rLepfygwDu wifjy
aom trsKd ;om;vGwv
f yfr_ xde;f odr;f a&;/ Ekid if aH wmf'rD u
dk a&pDusI jynforl sm;. 'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&;rsm;ay;I 'Dru
dk a&pD
ygwDrsm;. w&m;0ifwnf&SdcGifhEiS fh vkyfukdifcGi&fh &Sda&;/ wkdi;f &if;om;vlrsdK;rsm;twGuf wef;wlpnf;vHk;nDnGwfa&;[laom
tajccHrsm;ukdomru tjcm;aom aqG;aEG;bufrsm;u wifjyonfh ta&;}uD;onfhtcsufrsm;yg us,fus,fjyef@jyef@
aqG;aEG;&ef qENjyKjcif;jzpfonf[k u|efawmfwkd@ ,lqonf?
(i) awmfvSefa&;aumifpD. tajccHyifr pdwfxm;rSm tjrwfxGufrS[k oabmrxm;bJ/ tvkyform;
v,form;/ vkyfom;jynfow
l kd@. tusdK;ukdom tmHpk kduv
f kyu
f kdio
f Gm;zkd@yif jzpfonf[kyg&Sdonf?

,if;onf aqG;aEG;+yD;aemuf vufeufcscdik f;onfh tjrwfxkwfonfh enf;y&d,m,fukd rusifho;Hk [k qkdvd&k m


ra&mufonfhtjyif tvkyform; v,form;ESifh vkyfom;jynfolwdk@tzdk@ wu,ftusdK;&Sdaprnfh EkdifiHa&;udpPukdom
av;av;eufeuf ndE_di;f aqG;aEG;+yD; ajz&Sif;&efqENjyKonf[k u|efawmfwd@k ,lqygonf?
awmfvSeaf &;aumifp.
D urf;vSr;f csufonf tpk;d &ESihf vufeufuidk fawmfvSeaf &;tiftm;pkrsm; awG@qaHk qG;aEG;
+yD; jynfwGi;f ppf&yfpJI jynfwGif;+idrf;csrf;a&; jyefvnfwnfaqmuf&ef[al om q&m}uD;ocifu,
dk fawmfr_di;f }uD;rSL;aom
jynfwGif;+idrf;csrf;a&;tzGJ@/ Oya'wGif; 'Drkdua&pD tzGJ@tpnf;rsm;/ Oya'yrS vufeufukdiftzGJ@tpnf;rsm; tygt0if
&[ef;&Sifvl jynfolw&yfv;Hk . wcJeufaom awmif;qkdcsufudk wpHkw&maom twkdif;twmtxd vkdufavsmvmjcif;
jzpfonf[k u|efawmfwd@k ,lqygonf?
awmfvSefa&;aumifpD. urf;vSrf;csufwiG f r&Sif;vif;aom tcsuw
f csdK@ESif ArmjynfuGefjrLepfygwED Sifh rwluGJ
jym;aom tcsufwcsKd @ yg&Sdygonf? okd@apumrl ,ckurf;vSr;f csuo
f nf aphpyfaqG;aEG;a&;enf;vrf;ukd oHk;vmjcif;jzpf&m
u|efawmfwkd@ c&D;OD;}udKjyKygonf? awmfveS fa&;aumifpDESifh awG@qHkaqG;aEG;&ef[laomtcsuu
f kd u|efawmfwd@k oabm
wlygonf?
3? ok@d &mwGif aqG;aEG;&eftwGuf awmfveS af &;aumifpED iS hf yxrOD;pGmtm;jzifh r&Si;f vif;onft
h csurf sm;ukd &Si;f vif;ay;ap
vkdygonf? &Sif;vif;csurf sm;ukd pOf;pm;+yD;ygu tpnf;ta0;wGif xajrmufatmifjrifEikd yf gonf? xk@d a=umifh awmfvSefa&;
aumifp.
D r&Si;f vif;aomtcsurf sm; &Si;f vif;ay;&efEiS hf tpnf;ta0;tajccHrsm; owfrSwaf &;twGuf t}uHay;csufrsm;
176

_ynfolhtm%m
ukd wifjytyfygonf?
4? (u) awmfveS af &;aumifp.
D urf;vSr;f csuw
f iG f taxGaxGvw
G +f idr;f csr;f omcGio
hf nf rvHak vmuf[q
k ydk gv#if ok@d r[kwf
tjcm;aom ta=umif;rsm; &Sdaeao;v#if[k yg&Sdygonf? Tpmykd'ft& vGwf+idrf;csrf;omcGiu
fh kd rltaeESifh vufcH+yD;rS
rvHkavmufao;ojzifh Ttcsuf/ xkdtcsufav;rsm; xyfrHaqG;aEG;&ef vkdtyfonfxifv#if aqG;aEG;rnf[kvnf;
t"dy`m,faumufI &Ekdifayonf? Tokd@t"dym` ,faumufr_rsdK;t& vGwf+idrf;csr;f omcGihu
f kd }udKwifvufcHrS aqG;aEG;rnf
[laom pnf;urf;}udKwifowfrSwfcsuf yg&Sdaeonf[k ajymEkdifygonf? u|efawmfw@kd taeESifh vGwf+idrf;csrf;omcGifhukd
jiif;y,fxm;+yD;jzpfygonf? awmfveS af &;aumifp.
D urf;vSr;f csuw
f iG f wbufEiS w
hf buf }udKwifpnf;urf; owfrw
S cf suf
rsdK; rygbJ[k azmfjyxm;+yD;jzpfI txufygoabmxm;rsdK; r[kwf[kyif u|efawmfwkd@ ,lqygonf? okd@&mwGif
wbufESifhwbuf oHo,yGm;apEkdifojzifh TtcsufrSm pnf;urf;owfrw
S fcsuf r[kwfa=umif; &Sif;vif;apvkdayonf?
(c) awmfveS af &;aumifpo
D nf vufeufuidk af wmfveS af &;tiftm;pkrsm;ukd w+ydKifwnf;awG@rnfavm/ ok@d wnf;
r[kwf wygwDpDcGJI awG@rnfavm? ruGrJ jym; jzpfaeygonf? TudpPudk &Si;f vif;apvkdygonf? awmfvSefa&;aumifpDonf
vufeufuidk f awmfveS af &;tzG@J tm;vH;k ESihf w+ydKiw
f nf;awG@oifyh gonf? ok@d ro
S m tvH;k pHv
k r$ ;f +cHKaom oabmwlncD suEf iS hf
jynfwiG ;f ppf&yfp+J yD; jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; jyefvnfwnfaqmufEidk yf gvrd rhf nf? tzG@J tpnf;wckcEk iS hf oabmwlncD su&f Hjk zifh
jynfwiG f;ppf&yfpJomG ;rnf r[kwyf g? wygwDpD cGJjcm;I awG@jcif;onf oHo,yGm;rsm;apEkid fygonf? odk@jzpfI vufeufuikd f
awmfvSefa&;tzGJ@tm;vHk;ukd w+ydKifwnf;awG@&ef u|efawmfwkd@ wkdufwGef;tyfygonf? awmfvSefa&;aumifpD onf
Ttwkid ;f oabmxm;ygu/ aqG;aEG;yGaJ tmifjrifap&ef u|eaf wmfw@dk tpGr;f ukef }uKd ;pm;ygrnf? ok@d &mwGif tm;vH;k w+yKd iw
f nf;
awG@a&;twGuf avmavmq,ftm;jzifh tcuftcJrsm; &Syd gu u|efawmfw@kd tzkd@ t}udKufq;Hk r[kwaf pumrl tm;vH;k ESifh
w+ydKifwnf;awG@a&;udk taxmuftuljyKEkid af p&eftwGuv
f nf;aumif;/ jynfwGi;f +idr;f csrf;a&; jyefvnfwnfaqmufa&;
tusdK;jzpfxeG f;ap&eftwGufvnf;aumif;/ awmfvSeaf &;aumifpDtm; u|eaf wmfwkd@ygwDtaeESihf awG@ygrnf?
(*) twdwu
f ta=umif;t&mrsm;ESihf ywfoufI wOD;ESiw
fh OD; tjypfz@kd jcif;ukd a&Smif=uOf+yD;[lI awmfveS af &;
aumifp.
D urf;vSr;f csufwGif yg&Sdygonf? wkdi;f jynftwGuf a&S@vkyfief;rsm;cs&mwGif trSm;rsm;a&SmifEkdif&ef twdwfrS
oifcef;pmtcsdK@udk "rR"dmefusus &Sm}uHjcif;ukd a&Smif=uOf&rnf[k qkdvdk&m a&mufra&muf odvkdygonf? wkid f;jynf.
uH=urRmukd aqG;aEG;pOf;pm;rnfh Ttpnf;ta0;rsdK;wGif Tjy\emrsdK; ay:aygufwwfojzifh &Sif;vif;xm;&ef
vkt
d yfygonf? awmfveS af &;aumifpw
D iG f "rR"d mefusus oifcef;pm&Sm}uHjcif;ukd rqef@usi[
f k qkv
d ykd gu rdr.
d oabmxm;
ukd twdtvif; azmfxkwfay;&ef wkdufwGef;ygonf?
(C) awmfvSeaf &;aumifpD. urf;vSrf;csufwGif ESpfzufpvH;k u rnfonfhtcsufrsm;ukd tajccHI aqG;aEG;
vko
d nfqakd om }udKwifpnf;urf;csurf sKd ;onf rawG@qrHk Duyif wbufEiS w
fh buf wif;rmr_oabmukdjyjcif;/ aqG;aEG;rnfh
e,ferd dwfukd usO;f ajrmif;ap&m a&mufjcif;wkd@a=umifh ponfjzifh yg&ySd gonf? awmfveS af &;aumifpu
D us,fus,jf yef@jyef@
pOf;pm;vkdaomqEN &Sdonf[k u|efawmfwd@k em;vnfygonf? od@k &mwGif tpnf;ta0;w&yfwiG f rnfonft
h csufrsm;ukd
tajccHaqG;aEG;rnf/ rnfonft
h pDtpOfEiS fh aqG;aEG;rnf[lI r&Sb
d J tpnf;ta0;vkyfI rjzpfEkdifyg? TtajccHrsm;ESifh
tpDtpOfukd tpnf;ta0;wuforl sm;u }udKwifodxm;zd@k / }udKwifpOf;pm;xm;zkd@ vkdygrnf? rsuEf mS csi;f qkrH drS toD;oD;u
rdrdwd@k tajccHrsm; wifjyaev#if wbufom;tzdk@ vHkavmufaom pOf;pm;csdefray;bJ/ tusyfukdif+yD; vufcHckdif;ovkd
jzpfEikd fygonf? wbufESifhwbuf oHo,rsm; jzpfay:apEkdiyf gonf? ArmjynfuGejf rLepfygwDu awmfvSefa&;aumifpDEiS fh
aqG;aEG;vko
d nfh trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ESihf jynfo@l 'rD u
dk a&pDa&; tajccHrsm;ukd wkid ;f jynfo@dk twdtvif; yGiv
hf if;k;d om;pGm
177

_ynfolhtm%m
wifjycJhygonf? rsufEmS csif;qkid frdrS b,ftajccHrsm;ukd aqG;aEG;rvJ/ b,ftpDtpOfeJ@ aqG;aEG;rvJ[al om tjiif;yGm;r_
rsm;/ wif;rmr_rsm; rjzpfap&ef jzpfygonf? awmfvSefa&;aumifpDukd,fwkdifuvnf; Tokd@aom tjyif;yGm;r_rsdK;ukd
rvkdvm;[k u|efawmfw@kd ,lqygonf? okd@jzpfI awmfveS fa&;aumifpDtaeESihf aqG;aEG;yGJwGif rnfonfhtajccHrsm;ESifh
tpDtpOfrsm;/ rnfuJhod@k jyKvkyfvkdonfudk &Sif;vif;ay;apvkyd gonf? TudpPudk tqifajyap&ef rsufESmpHknD awG@qHkaqG;
aEG;yG}J uD; rvkyrf D rnfonfhtajccHtcsufrsm; aqG;aEG;rnf/ rnfuo
Jh dk@ tpDtpOfa&;qGJrnfudk nEd _dif;owfrSwf&ef y%mr
jyifqifa&; tpnf;ta0;w&yf jyKvkyfoifhygonf? ArmjynfuGejf rLepfygwDu wifjyaom tajccH (4) csuo
f mru tjcm;
aqG;aEG;bufrsm;u wifjyonfh wkid f;jynftwGuf tusdK;&Sdonfh tajccHrsm;ukdvnf; tpDtpOfwGif ndE_dif;+yD; xnfhoiG f;
oifhygonf? Todk@r[kwfygu awmfveS fa&;aumifpDu rnfuho
J @kd pDpOfvo
kd nfudk u|efawmfwkd@ pOf;pm;Ekdif&ef &Sif;vif;
azmfjyapvkdygonf?
5? awmfvSefa&;aumifp.
D urf;vSr;f csufwGif wbufESihw
f buf wif;rmr_ rvkv
d m;aom oabmukd awG@&ygonf?
,ckvkd tcsdeftcgrsdK;wGif awmfvSefa&;aumifpDESifh vufeufuikd fawmfvSeaf &; tiftm;pkrsm;t=um; wif;rmr_tjzpfEdik f
qHk;aom udpPrSm xkd;ppfqifjcif;/ wyfpGJjcif;rsm;ukd ,cktcsdefYyif qufvufvkyfukdifaejcif;jzpfygonf? umuG,fa&;
OD;pD;csKyf. 14-6-63 &ufpJyG g nef=um;csufonf Tokd@x;kd ppfqifjcif;rsm;/ wyfpJjG cif;rsm;ESihf ywfoufaom trdef@ukd
ry,fzsufxm;yg? ,cifne f=um;xm;+yD;twkdi;f jzpfonf[kom qkdxm;ygonf?
vufeufuidk f awmfveS af &;ygww
D ck. A[kt
d zG@J tpnf;wcku awmfveS af &;aumifp.
D urf;vSr;f csuu
f kd vufc+H yD;
awG@rnfqdkrS xkdtzGJ@tpnf;&Sd&m ywf0ef;usifw0kdufwGifom xkd;ppf&yfpJxm;+yD; wjynfvHk;wGifrl ppfqifa&;rsm;ukd
qufvufvyk af eygu oHo,rsm; jzpfay:apEkid yf gonf? ok@d jzpfI awG@qaHk qG;aEG;yGjJ zpfajrmufap&efESifh txajrmufap&ef
tqifajyaomtajctae zefw;D &eftwGuf awmfveS af &;aumifpt
D aeESihf wjynfv;kH wGif xk;d ppfrsm;jyKvyk jf cif;ukd &yfpx
J m;&ef
u|efawmfwkd@ vdkvm;ygonf?
6? ArmjynfueG fjrLepfygwD. oabmxm;tcsKyfrSm1? awmfvSefa&;aumifpED Sifh awG@qHkaqG;aEG;&ef[laom tcsufukd u|efawmfwkd@ oabmwlygonf?
2? atmufygtcsufrsm;ukd &Si;f vif;ay;&ef wifjyygonf? wygwnf; t}uHay;ygonf?
(u) taxGaxGvw
G +f ird ;f csr;f omcGio
hf nf rvHak vmuf[k qkyd gv#if [laomtyk'd Ef iS yhf wfoufI &Si;f vif;ay;&ef?
(c) ygwt
D m;vHk; w+ydKifwnf; awG@a&;vm;/ wygwpD DawG@a&;vm; &Sif;vif;ay;yg&ef? ygwDtm;vHk; w+ydKifwnf;
awG@a&;ukd u|efawmfwd@k t}uHay;ygonf?
(*) twdwfta=umif;t&mrsm;ESifh ywfoufI wOD;ESifhwOD; tjypfzkd@jcif;ukd a&Smif=uOf&ef qkd&mY wzufowf
tjypfz@kd jcif;ukd a&Smif=uOf&efvm;/ "rR"dmefusus twdwfrS oifcef;pm,ljcif;ukd a&Smif=uOf&efvm; &Sif;vif;
ay;&ef?

178

(C) pOf;pm;&ef tajccHr&Sad om/ tpDtpOfr&Sad om tpnf;ta0;rsdK;rjzpfap&ef/ awmfvSefa&;aumifpDu rnfuho


J @kd
vkyrf nfudk &Si;f vif;ay;yg&ef/ tpnf;ta0;. tajccHEiS hf tpDtpOfrsm; ESpOf ;D ESpzf uf nEd id_ ;f owfrw
S fa&;twGuf
}udKwifjyifqifa&;y%mr tpnf;ta0;w&yfukd yxrOD;pGm jyKvky&f ef u|efawmfwd@k t}uHay;ygonf?

_ynfolhtm%m
3? r&Sif;vif;onfhtcsufrsm; &Sif;vif;jcif;/ tajccHrsm; }udKwifndE_dif;owfrSwfjcif;/ }udKwifjyifqif&ef tcsuf
tvufrsm; jyKvkyf+yD;onfhaemuf rsufESmpHn
k D awG@qkaH qG;aEG;yGJudk pwifjyKvkyf&ef?
4? awG@qHkaqG;aEG;yG}J uD; jzpfajrmufap&efESihf atmifjrifap&ef tqifajyaom tajctaersm; zefwD;&eftwGuf
wjynfvk;H wGif xkd;ppfrsm;ukd &yfpx
J m;&efw@kd jzpfygonf?
7? (u) ArmjynfuGefjrLepfygwDonf TuJhokd@ tajccH&d+S yD; tpDtpOf&Sdaom awG@qHkaqG;aEG;yGJ jzpfajrmufap&eftwGuf
tpGrf;ukef }udK;pm;ygrnf? vkt
d yfonfh &Sif;vif;r_rsm;ESifh tajccHowfrSwjf yifqifrr_ sm; +yD;pD;onfhtcg T
aqG;aEG;yGJodk@ ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwDu ukd,fpm;vS,f v$wfygrnf?
(c) TawG@qHkaqG;aEG;yGJtwGuf vkdtyfonfhtajccHrsm; owfrSwfa&;ESifh jyifqifa&; tpnf;ta0; vkyfrnfqykd gu
xkyd %mr tpnf;ta0; wufa&muf&eftwGuf uk,
d pf m;vS,t
f zG@J udk apv$wf&ef a&G;cs,x
f m;+yD;jzpfygonf? apv$w&f ef
toifh &Sdygonf?
(yHk) oef;xGef;
OuU
A[kad umfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
&ufpGJ - 1963 ck/ ZGefv (22) &uf?
1325 ck/ 0gqkdvqef; (2 )&uf?

179

q&m}uD;ocifu,
dk af wmfrid+ ;f rSwqifh ArmjynfueG jf rLepfygwD.
awmfveS af &;aumifpo
D dk jh yef-um;csuf
(22 - 6 - 63)
(1963 ckEpS f ZGefv 22 &uf)
1963 ck/ ZGefv 22&uf
q&m}uD;cifAsm;
,cifwywfu q&m}uD;wkd@ tultnDjzifh tpkd;&xHay;pmonf acsmarmpGm
a&muf&SdomG ;a=umif; od&ygonf? twGuf u|efawmfwd@k txl;0rf;ajrmuf aus;Zl;
wifygonfcifAsm;?
,ckwzef tpk;d &taeESihf +idr;f csr;f a&; urf;vSr;f csuw
f &yf xkwjf yefvmojzifh
u|eaf wmfw@kd oabmxm;ukd xyfraH y;yk@d vdu
k yf gonf cifAsm;? q&m}uD;wk@d uyif tpkd;&
xHokd@ ykd@ay;apvkdygonfcifAsm;? Turf;vSrf;csuftay: u|efawmfwkd@oabmxm;
tusOf;csKyfrSm atmufygtwkdif;jzpfygonfcifAsm;?
tpkd;&onf awmfvSefa&; tiftm;pkrsm;u vGwf+idrf;cGifh trdef@udk vufrcH
ojzifh vnf;aumif;? q&m}uD;OD;pD;onfh jynfwGif;+idrf;csrf;a&;tzGJ@ua&m yrnw
taeeJ@a&m &[ef;&Sifvl jynfolrsm;uyg vGwf+idrf;cGifhtrdef@ukd raxmufcHbJ awG@qkH
aqG;aEG;I EkdifiaH &;t& ajz&Si;f &ef &yfwnf=uojzifv
h nf;aumif;/ ,ckuo
Jh kd@ awG@qkH
aqG;aEG;&ef vkdufavsmazmfxw
k fvm&onf[k xifjrifygonf? Toabmt& jynfol
bufrS twkid ;f twmwcktxd atmifjrifr_ &ygonf? ok@d &mwGif tpk;d &onf vGw+f ird ;f cGih f
trdef@t& vufeufcsa&;ukv
d nf; vkH;0rpGef@vw
$ b
f J tcsKd@tpdwftykdi;f rsm;ukd t&
yif qGJaqmifaeygao;onf? &ufukeq
f kH;onftxdawmh okH;aeOD;rnfyif jzpfygonf?
tpkd;&urf;vSrf;csufonf &_wfaxG;ygonf? ESpfbufaumuf&atmif
vkyx
f m;ygonf? aqG;aEG;yGJ vufcv
H #iyf if vGw+f ird ;f cGihf vufco
H a,mifa,mifjzpfatmif
qGJ,lEkdifygonf? tjcm;wbufwGif vGwf+idrf;cGifh vufrcHv#ifvnf; awG@rnfvkdvkd
t"dym` ,f&ygonf? u|eaf wmfw@dk taeESihf vGw+f idr;f cGit
hf & awG@a&;ukd vufrcHygcifAsm;?
xk@d a=umifh tpk;d &xH &Si;f vif;ay;&ef pma&;&jcif; jzpfygonf?

180

_ynfolhtm%m

tjcm;ta&;}uD;aom ta=umif;uawmh awG@qkHaqG;aEG;jcif;onf bmukd


tajcjyK+yD; pOf;pm;rnfenf;[laom tajccHowfrw
S rf r_ &Sb
d J rjzpfEidk yf gcifAsm;? u|eaf wmf
wk@d taeESifh xkt
d ajccHukd }uKdwif!dE id_ f; pOf;pm;I &Ekdifrnfjzpfygonf? aqG;aEG;buf
tm;vkH;twGuv
f nf; w&m;r#wpGm tcsdef,pl Of;pm;cGifh &=uygrnf?
u|efawmfwkd@ taeESifh tpnf;ta0;uscgrS awG@qkHaqG;aEG;+yD; tusyfukdif
vufeufcsckdifjcif;rsKd;ukd vufrcHEdik fyg cifAsm;? vufeufcsa&;ukd-tajccHtjzpfxm;+yD;
aqG;aEG;jcif;rsKd;vJ rvkyfvkdygcifAsm;? okd@&mwGif EkdifiHa&;jy\emrsm;ukd tajccH
aqG;aEG;&ef nSEd idk ;f owfrw
S zf @dk oabmxm;&Syd gonf cifAsm;? u|eaf wmfw@dk a=unmcsuyf g
rl (4) csuft& jyifqifrnfjzpfygonf cifAsm;? xkd@a=umifh awG@qkHaqG;aEG;rnfqkdu
pOf;pm;rnfh tajccHudk }uKdwifowfrw
S &f ef tcsed ,
f l !Ed idk ;f &rnf jzpfygonf? twGuf
oabmwlv#if pOf;pm;rnfh tajccHrsm; !dEkdif;owfrSw&f ef }uKdwifjyifqifa&; tpnf;
ta0;vkyfzkd@vnf; tpk;d &xH t}uHay;xm;ygonf?
csKyfygu u|efawmfw@dk q&m}uD;wkd@tzG@J EiS fh jynfolrsm;. wku
d fyJt
G & tpk;d &u
oabmwlvm&aom awG@qakH qG;aEG;a&;ukd vufrv$wb
f J wu,fh+idrf;csr;f a&;twGuf
}uKd;yrf;oGm;ygrnf? okd@&mwGif }uKdwif&iS f;p&mrsm;ESihf pOf;pm;rnfhtajccHrsm; }uKdwif
!Ed idk ;f csrw
S +f y;D rSomv#if awG@&efjzpfygonf cifAsm;/ Toabmxm;tus,rf mS ay;pmwGif
vnf;aumif;/ a=unmcsufwGifvnf;aumif; yg+yD;jzpfygonfcifAsm;/ ,ckpmukdvnf;
q&m}uD;xHrSyif tpkd;&xHo@kd yk@d ay;apvkdygonfcifAsm;?

q&m}uD;touf&mausmf&n
S fygap?
jynfwGif;+idr;f csrf;a&; tzGJ@}uD; atmifjrifygap?
(ykH) armifaX;
twGif;a&;rSL;
ArmjynfueG fjrLepfygwD

181

ArmjynfueG jf rLepfygwD y%mruk,


d pf m;vS,t
f zG@J
&efuek o
f @dk qku
d af &mufvmjcif;

awmfveS af &;aumifp.
D 1963 ckEpS f ZGev
f (22) &uf ae@pjJG zifh jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; urf;vSr;f csut
f & awmfveS af &;
aumifpED iS hf awG@qakH qG;aEG;&ef ArmjynfueG jf rLepfygwD y%mruk,
d pf m;vS,t
f zG@J onf 1963 ck/ =o*kwv
f (28) &ufae@wiG f
&efuke+f rdK@okd@ qku
d fa&mufvmcJhonf?
=o*kwfv 31?
ArmjynfuGefjrLepfygwD ukd,fpm;vS,ftzGJ@onf ,ae@eHeuf 9 em&DtcsdefwiG f q&m}uD; ocifu,
kd fawmfri_d f;
tdrfo@kd wyfrawmfrS t&m&Srd sm;. pDpOfr_jzifh a&muf&Sdvm=uonf? a&mufv#ifa&mufjcif; tzGJ@0ifrsm;onf vuftkycf sD
uefawmh=uonf? ArmjynfueG jf rLepfygwD OuU}uD; ocifoef;xGe;f rS ay;pmukd &JabmfaX;uyif zwfjyygqdo
k jzifh pmtdwf
zGifhI &JabmfaX;uyif zwfjyonf?

ocifoef;xGef;xHrSpm
q&m}uD;cifAsm;jynfwGi;f +idrf;csrf;a&; jyefvnfwnfaqmuf&eftwGuf awmfveS fa&;aumifpDEiS fh awG@qkaH qG;aEG;&ef vma&muf=uonfh
uk,
d fpm;vS,t
f zGJ@wkdif;tm; vufcHawG@q+Hk yD; =o0g'rsm;ay;Ekdifatmif q&m}uD;taeESihf usef;usef;rmrm &Sdonfukd od&
ojzifh u|efawmfwd@k twkdi;f rod 0rf;om=uygonf? u|eaf wmfwkd@EiS fhwuG tjcm;olrsm;vnf; usef;rmpGm &S=d uygonf?
u|efawmfwkd@xHrS awmfvSefa&;aumifpx
D H ZGefv 22 &ufpGJESifh ay;pmukd q&m}uD;wdk@xHrS wqifhyd@k c&Jh m oufqikd f&mokd@
acsmacsmarmarm a&mufoGm;ygonf? odk@ygI u|efawmfwd@k txl;ojzifh aus;Zl;wif&ySd gonf? awmfvSefa&;aumifpDu
u|efawmfwd@k xH wkdufkdujf yef=um;pm ay;ykd@cJhygonf? t"dutcsurf sm;rSm (u) vGwf+idrf;csr;f omcGifh vufcHa&;/ vufrcH
a&;onf awG@qkHaqG;aEG;a&;twGuf tajccHr[kwfa=umif; (c) u|efawmfwkd@ygwDrS apv$wfrnfh y%mraqG;aEG;a&;
uk,
d fpm;vS,t
f zGJ@ukd awmfvSefa&;aumifpDu }udKqkdyga=umif;[lI jzpfygonf?
182

_ynfolhtm%m
txufyg jyef=um;csuft& u|efawmfw@kd xHrS 6 OD;yg0ifaom uk,
d fpm;vS,ftzGJ@udk apv$wyf gonf? tzG@J ukd
acgif;aqmifolrSm &JabmfaX;jzpfygonf? olu u|eaf wmfwkd@ygwD A[dkaumfrwDtzGJ@. twGif;a&;rSL;jzpfygonf? 'kwd,
tzGJ@0ifrSm A[kdaumfrwDtzG@J 0if &Jabmfatmif}uD;jzpfygonf? olu A[kdaumfrwD. nDtpfuykd gwDrsm;ESifh qufo,
G fa&;
wm0efcH jzpfygonf?
wwd,tzG@J 0ifrSm A[kdaumfrwD0if &JabmfaZ,sjzpfygonf? A[kdaumfrwD. ppfa&;wm0efcHvnf; jzpfonfh
tjyif jynfo@l wyfrawmf. A[kdOD;pD;vnf; jzpfygonf? olonf q&m}uD;. wynfhvla[mif;wOD;vnf; jzpfygonf?
pwkwtzGJ@0ifrSm ygwAD [kdXmecsKyfrS &Jabmfoufwif jzpfygw,f? olu u|efawmfwkd@ESifh tvHeDuGefjrLepfygwD wpnf;
wvHk;wnf; &SdpOfu tvHeDuGefjrLepfygwD. A[kdaumfrwDtzG@J 0if jzpfcJhz;l ygonf? yOPr&JabmfrSm A[kdppfOD;pD;XmecsKyfrS
wyfrLS ;}uD; &JabmfAv
kd pf d;k armif jzpfygonf? olu "EkjzL OD;at;armif jynfwiG f;+idrf;csrf;a&;tzG@J 0if OD;ausmw
f d@k EiS fh nDtpfudk
awmfygonf? qrtzGJ@0if &JabmfAdv
k fykrSm A[kpd pfO;D pD;XmecsKyfrS ppfOD;pD;wa,mufjzpfygw,f?
&efukefa&mufonfESifh olwkd@tzGJ@onf q&m}uD;xHoGm;a&muf+yD; u|efawmfwkd@ A[kdaumfrwDukd,fpm;t&
vnf;aumif;/ u|efawmfhukd,fpm;vnf;aumif; uefawmh&ef jzpfygw,f? +idrf;csrf;a&;ESifhywfoufaom u|efawmf.
oabmxm;rsm; &Si;f jy&ef/ q&m}u;D . =o0g'cH,&l ef u|eaf wmfrmS =um;vku
d yf gw,f? awG@qakH qG;aEG;+yD; jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;
wnfaqmuf&ef q&m}uD;taejzifh tpOfwpkduf =o0g'ay;cJhygonf?
,cktcg +idrf;csr;f a&;tvm;tvmonf aumif;rGefonfxuf aumif;rGev
f mygonf? q&m}uD;. qENjynfh0zdk@
eD;uyfonfxuf eD;uyfvmyg+yD[k u|eaf wmf tjynft
h 0 ,H=k unfygonf? ,cktcg jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ukd zsuq
f ;D vko
d nfh
jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm; xuvmonfudk awG@&ygonf? jynfwGif;+idr;f csrf;a&;ukd zsufqD;vko
d lrsm;. t}uH
tpnfukd jynfolw&yfvHk;u xu+yD; wm;qD;acsr_e;f ypf&ef txl;vkdaeygonf? okd@jzpfI q&m}uD;. =o0g'ukd cH,&l ef
jynfwGif;+idrf;csrf;a&;vkv
d m;onfh tiftm;pkrsm;tm;vHk; wpnf;wvHk;wnf; jzpfvdrfhrnf[k ,Hk=unfygonf?
q&m}uD; oufawmf&mausmf&Snfygap&ef qkawmif;vkdufygonf?
oef;xGef;
24-8-63?
&JabmfaX;u pmzwf+yD;aemuf ocifoef;xGef;yg;pyfrS trSmpum;yg;vkdufao;onf[k ajymqkdonf? u|eaf wmf
wk@d q&m}uD;ukd uefawmh=u&efESihf q&m}uD;u u|eaf wmfwd@k tm; =o0g'ay;&ef awmif;yefvu
dk yf gw,f? ocifoef;xGe;f xH
rSmvkdwm rSmzkd@/ =o0g'ay;vkdwmay;zdk@ q&m}uD;. rSmvkdwm =o0g'ay;vkdwm u|eaf wmfwkd@,al qmifoGm;yghr,f?
u|efawmfw@kd [m vGwv
f yfa&;ukd xde;f odr;f Ekid rf nfh 'Dru
kd a&pDtajccH&zSd d@k }udK;pm;yghr,f? ArmjynfuGefjrLepfygwD
[m q&m}uD;ESiw
fh uG &[ef;&Siv
f l jynfot
l usdK;eJ@tnD aqmif&u
G fygrh ,f? e,fcs@J tE&m,fukd qef@usiyf ghr,f? q&m}uD;
pdwfat;apzdk@ jynfwiG f;+idrf;csr;f a&; r&rae aqmif&u
G fyghr,f? tckvm=uwmuawmh y%mrtajctaersm; jyifqif&ef
jzpfygw,f? 'Dxuftajctaeaumif;vm&if u|efawmfwd@k A[kdaumfrwD0iftm;vHk; vma&mufuefawmhEkdifygvdrfhr,f?
183

_ynfolhtm%m
q&m}uD;use;f rma&;twGuf
aq;0g;rsm;ukd &SmazGay;vkyd gw,f? tck
awmh ysm;&nftppf (1) ykvif;ESihf qwf
om; ajcmuftenf;i,fyJ ygEidk cf yhJ gw,f?

q&m}uD; . =o0g'pum;rsm;
a&S;pum;vJ &Sdom;yJ/ =urRm
aqmifv#if om;aumifq dwfjzpfvkd@
=urRmiif+yD; tukodv
k u
f q
H ;kd 0ifwJhtcg
jA[Rm od=um;qif;ajymawmif r&bl;?
tck rif;wk@dacwfu vlay:pacwfvd k r[kwf
awmhbl;? ysuftpOf jyifc%qdkwmvkd
}uKd ;pm;=u&if jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; &Ekid f
ygw,f?

tckw cg }udK ;pm;ygOD;


armifw@dke@J awG@&wm a0oE&m
Zmwf=unfh&ovkyd J awmxJESix
f m;+yD;
aemuf odOPnf;rif;}uD;eJ@ om;awmf
ajr;awmfawGukd wae@jyefac:ovkyd J quf}udK;pm;yg/ +idrf;csr;f a&; &Ekid fygw,f?

=o0g'cH, l y gh r ,f
u|efawmfwkd@ygwDtaeeJ@ q&m}uD;&J@=o0g'ukd em,lyghr,f? owdxm;yghr,f? jynfwGif;+idrf;csrf;a&;twGuf
u|efawmfwkd@bufu ruse&f atmif jzpfEikd for# aqmif&Gufygrh ,f? ocifoef;xGef;qD bmrsm; rSmOD;rvJ[k &JabmfaX;u
ajym&m-

a&$wd*ku
H kd tmHkjyKyg
'Dukd rvmtm;ao;&if awmxJuaebJ a&$wd*ku
H dk tmHjk yKapcsifw,f? a&$wd*kb
H &k m;[m 'djyifb&k m;awGxuf
xl;w,f? wnawmh igvnf; awmifawG;ajrmufawG;eJ@ +idr;f csr;f a&;ta=umif;awG;&if; tdyfaysmfoGm;wm a&$w*d Hkb&k m;
184

_ynfolhtm%m
ay:u tr_u
d af wGudk oGm;+y;D wHrsuv
f n
S ;f &w,fv@dk tdyrf ufrufw,f? wkid ;f a&;jynfa&;qkad wmh Oykoaf pmifw
h mvkd r[kwb
f ;l ?
pdwrf avsmh=ueJ@?
&JabmfaX;u q&m}uD;ajymwmawGudk u|eaf wmfwd@k tm;vH;k em,lyghr,f?

Akd v fa Z,s
AkdvfaZ,su q&m}uD;teD;odk@vm+yD; E_wq
f ufonf? q&m}uD;orD;t}uD;u AkdvfaZ,s vmE_wfqufa=umif;
ajymjyonf?
q&m}uD;u - rsufpad wGvnf; raumif;awmhygb;l uGm? rif;wdk@eJ@ rawG@&wm 16 ESpfavmufawmif&o
Sd Gm;+yD
xifw,f?
Akv
d faZ,su - ruawmhb;l q&m}uD; 17 ESpfawmif &SdoGm;+yD? xkd@aemuf &JabmfaX;u q&m}uD;rSmp&m&S&d if
pma&;xm;yg? jyefcgeD; wcgvm+yD; uefawmhygOD;rnf[k E_wfqufonf? q&m}uD;u rif;wkd@ a&$wd*kb
H &k m;ukd zl;jzpfatmif
zl;oGm;=uyg[k rSm=um;vkdufonf? xkd@aemuf awmwGif;rS ,laqmifvmonfh ysm;&nfwykvif;/ qwfom;ajcmuf/
apmifwtkyfEiS fh a'gi;f rav;waumif vufaqmifay;=uonf?

tck rif ; wk d ha cwf u


vl a y:pacwf v k d r[k w f a wmh b l ; ?
ysuf t pOf j yif c %qd k w mvk d }ud K ;pm;-u&if
jynf w G i f ; _id r f ; csrf ; a&; &Ek d i f y gw,f

185

Armjynfue
G jf rLepfygwD. owif;pm &Si;f vif;yGJ
pufwifbm 2 &uf
&efuke+f rdK@okd@ a&muf&aSd e=uaom ArmjynfuGefjrLepfygwD y%mruk,
d fpm;vS,t
f zG@J ESihf owif;pmq&mrsm;
,ae@ ae@vnfwiG f toHv$ifh kcH ef;rY awG@qk=H u&mY y%mrukd,pf m;vS,t
f zG@J rS atmufygw@kd ukd &Si;f vif;jyonfqo
kd nfh
jrefrmhtvif;owif;pm}uD;rS owif;pm&Sif;vif;yGJ a&;om;csufudk azmfjytyfygonf?
jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; vkv
d m;=uonfh owif;pmq&mrsm;cifAsm;[k y%mrcHI &JabmfaX;u qufvuf&iS ;f onf?
jynfwGif;ppfjzpfaeonfh 15 ESpftwGi;f ckcHppfqifEJa$ eonfh u|efawmfw@kd ArmjynfuGefjrLepfygw[
D m ,ckvkd owif;pm
uk,
d pf m;vS,rf sm;ESihf awG@q+kH yD; ygw&D @J oabmxm;rsm;/ Ekid if aH &;udprP sm;ukd &Si;f vif;wifjyEkid jf cif; r&Scd yhJ gb;l ? ,ckt}udr[
f m
'D 15 ESpfwm umvtwGif;rSm yxrOD;qHk;t}udrf awG@&jcif;jzpfwt
Jh wGuf txl;yif 0rf;omygw,f?
txl;ojzifh u|efawmfwkd@ y%mrjyifqifa&;ukd,fpm;vS,ftzGJ@[m jynfoltaygif;wkd@ tvGefawmifhw
apmifhar#mfae=uwJh jynfwGif;+idrf;csrf;a&;udpPrsm;ukd taumiftxnfazmf&mrSm }udKwifjyifqifvrf;cif;ay;ae&r,fh
y%mrtzG@J jzpfygw,f? wbufEiS w
hf buf &Si;f vif;p&mudprP sm; &Sad o;v#if xyfr&H iS ;f vif;+yD; tqifajywJh tajctaersm;
zefw;D ay;zk@d e@J awG@qakH qG;aEG;yG}J uD; wu,fwrf; atmifjrifEidk zf @dk twGuf tajccHrsm;ukd ESpOf ;D ESpzf uf nEd id_ ;f owfrw
S af y;&r,fh
tzGJ@vnf; jzpfygw,f? 'ga=umifh u|eaf wmfwkd@[m 'Dvkdowif;pmukd,fpm;vS,frsm;eJ@ awG@qaHk qG;aEG;&r,fah e&rSm 'Dvkd
r*Fvm&Sw
d hJ aumif;r_}uD;jzpfwhJ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;udpaP wGuydk J wifjy&rSmjzpfwt
hJ wGuf txl;0rf;ajrmufjcif;jzpfygw,f?

owif;pmrsm;uvnf; tm;ay;yg
jynfwGif;ppf&yfp+J yD; jynfwGif;+idrf;csrf;a&; jyefvnfwnfaqmufa&;udpP[m uae@Armjynfu &ifqkdifae&wJh
udpPt00ukd ajz&Sif;Ekdifzk@d twGuf yxrqHk;vkt
d yfwJhtcsuf jzpfygw,f? wenf;ajym&&if Armjynfjy\emrsm; ajz&Sif;
a&;rSm vufiif;tajctaetwGuf aomhcsujf y\emjzpfwJhtwGuf Armjynfwu,f+idrf;csrf;+yD; wkd;wufpnfyifa&;ukd
vkdvm;=uwJh owif;pmukd,fpm;vS,frsm;uvnf; tm;ay;ulnD=uvdrfhr,fvdk@ u|efawmfwkd@ txl;ar#mfvifha=umif;
ajym=um;vkdygw,f?
ArmjynfuGefjrLepfygwD[m jynfwGif;ppf&yfpJa&;twGuf 1952 ckESpfup+yD; wifjycJhygw,f? 1955 ckESpfrSm
awG@qHkaqG;aEG;jcif;jzifh jynfwiG f;ppfukd &yfpJ+yD; jynfwGif;+idr;f csr;f a&; jyefvnfwnfaqmuf&ef vrf;pOfcsrSwfcJhygw,f?
wwkid ;f wjynfv;kH rSm aqmf=owifjy pnf;H;k cJyh gw,f? awG@qakH qG;aEG;jcif;jzifh jynfwiG ;f ppfudk &yfp+J yD; jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ukd
wnfaqmufjcif;[m Armjynf udpt
P 00ukd ajz&Si;f &mrSm tcsut
f csmusvw
S hJ vufiif;ajz&Si;f ay;&r,fh jy\emjzpfw,f
vd@k rjywfrvyf wifjycJhygw,f?
186

_ynfolhtm%m
b,ftpk;d &wufwuf wu,fwef; wef;wl&nfwl aphpyfaqG;aEG;vdw
k hJ pdwx
f m;om kd;kd;om;om; xm;&Sd=u+yD;
tay;t,leJ@ w&m;r#wpGm vkyf=ur,fqkdv#if jynfwGif;+idrf;csrf;a&;[m atmifjrifEkdifw,fvkd@ u|efawmfwkd@ pGJ+rJpGm
,H=k unfygw,f? 'Dvkd,k=H unfwJhtavsmufvnf; tpkd;&tqufqufukd awG@qkHaqG;aEG; aphpyfajz&Sif;=uzkd@ u|efawmfwkd@
ygwDtaeeJ@ wifjycJhygw,f? jynfolvlxt
k aeeJ@vnf; 'Dtwkdif;yJ tpdk;&tqufqufxHrSm awmwGif;ckcHppf qifE$Jae=u
&wJh ygwDawGe@J wef;wl&nfwl awG@qHkaqG;aEG;=uzdk@ jynfwiG f;ppfudk EkdifiHa&;t& aqG;aEG;ajz&Sif;+yD; &yfpJ=uzk@d awmif;qkdcJh
=uygw,f?

oGm;avol tpkd;&wkd@ vufrcHcJh


tkyfpd;k wJh tpd;k &awG tqufquf ajymif;cJhyg+yD? tkyfpd;k wJhygwDawG[mvnf; trsKd ;rsdK;uGJ+yJ+yD; ajAmif;qefatmif
tajymif;tvJawG jzpfcJh=u+yD;yg+yD? 'gayrJh oGm;avol tpkd;&rsm;[m awG@qHkaqG;aEG;+yD; jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd
wnfaqmufzkd@ vufrcHc=Jh uygbl;?
wu,fppfreS fwJh trsKd ;om;a&;/ 'Drkdua&pDa&;tay:rSm tajccHwhJ jynfwGi;f +idrf;csrf;a&;udk wnfaqmuf&mrSm
wbufESifhwbuf todtrSwfjyK+yD; ndEdi_ f;aqG;aEG;jcif;/ tay;t,le@J oabmwlnDcsuf ,lEkdifjcif; &Sd&ygvdrfhr,f? 'gawG
twGufuvnf; wef;wl&nfwl aqG;aEG;a&;[m r&Sdrjzpfwt
Jh csujf zpfygw,f? 'Denf;omv#if wckwnf;aomrSefuefwJh
enf;jzpfygw,f? tjyKwfwkdufa&;ukdomv#if rdrdwdk@&J@ tajccHtjzpfxm;=uwJh tpkd;&rsm;[m 'DawG@qHkaqG;aEG;a&;ukd
jiif;qef=uwJt
h wGuf jynfolqef@usifa&;/ uGefjrLepfqef@usiaf &;/ e,fcsJ@r;D ar$;wJh jynfwGif;ppf}uD;[m oufq;kd &Sn&f jcif;
jzpfygw,f?
tckawmfvSefa&; aumifpDtpkd;&vufxufrmS 'DudpPukd obm0usus &J&J&ifh&ifheJ@ wkH@jyef+yD; vufeufukdif
awmfvSeaf &; tiftm;pkrsm;eJ@ awG@qHkaqG;aEG;zk@d jyef=um;r_&cJhygw,f?
'DawmfveS fa&;aumifpD&@J xkwfjyefcsuf =um;&wJt
h csdefrSm u|eaf wmfwkd@ ygwDA[kdXmecsKyf[m tav;teuf
pOf;pm;cJhygw,f? tcsed f,l+yD; vkyfcJhygw,f?

bma=umifh apmapmrvm&ovJ
wcsdK@jynfolawGtwGif;rSm uGefjrLepfygwD[m jynfwGif;+idrf;csrf;a&;pum;awG/ awG@qaHk qG;aEG;a&;pum;awG
wGiw
f iG }f uD; azmifavmufatmif ajymae+yD; bma=umifh apmapm xGurf vm&ovJv@dk tm;rvkd tm;r&eJ@ ar#mf=ua&;=u
ajym=uygw,f? 'Dtcsuu
f v
dk nf; aumif;aumif;odygw,f? av;av;eufeufvnf; pOf;pm;cJyh gw,f? ok@d ayrJh u|eaf wmfw@dk
'DudpPukd 'DvkdyJ pOf;pm;=unfhygw,f?
1? ArmjynfueG fjrLepfygw[
D m wkid f;jynf&@J aumif;usKd ;qkd;usKd ;twGuf wm0ef&ydS gw,f? wkid ;f jynf&@J tusKd ;&Srd ,fh
udpPrSm av;av;eufeuf csicfh sicfh sdefcsdef pOf;pm;+yD; jyifqifzd@k vkdygw,f?
187

_ynfolhtm%m
2? u|efawmfw@kd [m ppfrSefwhJ +idrf;csr;f a&;ukd wu,fpdwf&Snfz@kd vdkvm;w,f? wbufom;ukd zGicfh sko
H ufouf/
0g'jzef@aumif;Ho
k ufouf &nf&,
G w
f mr[kwb
f ;l ? wu,f trsKd ;om;a&;/ 'Drdu
k a&pDa&;tajccHwhJ +idr;f csrf;a&;atmifjrif
zd@k rSm ZGJ&Sdz@dk / tay;t,lr#w+yD; kd;kd;om;om;vkyzf dk@ vkdygw,f? 'ga=umifh &Sif;&Sif;vif;vif; vkyf&r,f? tcsde,
f l&r,f?
av;av;eufeuf vkyf&r,fvd@k pOf;pm;ygw,f? 'Dvkdjzpfvd@k vnf; u|efawmfwd@k ukd,pf Gr;f &So
d r#^m%fpGrf;&Sdor# vkyfoGm;zdk@
u|efawmfwkd@ oEMdmefcsxm;ygw,f?
3? r&Sif;vif;wJh tcsufawG&Sdv#if }udKwif&Si;f rSjzpfr,f? uk,
d x
fh ifa=u;vm+yD; tpnf;ta0;xkdifrS r&Sif;vif;wJh
udpaP wG ay:vm+yD; wif;rmr_jzpf&v#if aumif;wJt
h vm;tvmawGvnf; tvum;jzpfukefr,f? wkdi;f jynftwGuv
f nf;
epfemr,f? 'ga=umifh &Sif;&Sif;eJ@reS freS f vkyf&r,f?
4? u|eaf wmfwkd@ txl;*ktpdkufq;Hk udpPuawmh tzdEdyS fcjH ynfolawGrSm ukd,fhud,
k fukd umuG,zf kd@ tcGifhta&;
&Sw
d ,f? olwd@k &J@ w&m;r#wwJh tcGit
fh a&;awGtwGuf wkduyf q
GJ ifcGiv
hf nf; &Sdw,f? 'gawG[m jynfoal wG&J@ w&m;rSeu
f ef
wJh 'Dru
dk a&pD tcGit
hf a&;awGy?J 'Dvdk uk,
d u
hf ,
dk u
f dk umuG,jf cif;eJ@ w&m;wJh tcGit
hf a&;twGuf wku
d jf cif;ukyd if rSm;ygw,f
0efcH&wmrsdK;? 'Dvkdvkyfwmyif tjypf&Sdvd@k olwyg;u cGifhvw
$ fvGwf+idrf;apwmrsKd ;ukd vufcH&wJh jynfolawG&J@ tajccH
tcGit
fh a&;awGukd pGef@v$wf&ma&mufwJh tjzpfrsdK;ukd b,fenf;eJ@rS rvkyfEkdifygbl;? 'DvkdudpPrsdK;rSm &Sif;atmifvkyfa&;
wenf;awmh jynfol@tcGifhta&;ukd xdef;odr;f apmifhpnf;&ef vkdtyfwJhtwGuf u|efawmfwkd@[m tcsdef,lar;jref;jcif;
av;av;eufeufvkyjf cif; jzpfygw,f?
5? aemufqHk;taeeJ@uawmh wkdif;jynftwGuf aumif;wJhtvm;tvmjzpfay:vmjcif;ukd tavmw}uD;eJ@
ajcvSrf; rrSerf uefvyk v
f #if wkdif;jynftwGuf tusKd ;,kwaf pr,f? wkdif;jynftwGuf xdcdu
k fepfemapr,f? 'ga=umifh tcsed f
,ljcif;[m av;eufjcif;&J@ t"dy`m,fv@dk u|efawmfwkd@ ,lqpOf;pm;ygw,f?
owif;pmq&mrsm;ESihf jynfoal wGuydk g u|eaf wmfw@dk &@J pOf;pm;yHu
k dk &Si;f jyv#if em;vnf=uvdrrhf ,f? axmufc=H u
vdrfhr,fvkd@ u|efawmfwkd@ ,Hk=unfxm;ygw,f?

tajccHtcsufrSm auseyfw,f
tckawmh tqifhqifhjzpfay:vmwJh tcsuftrsdK;rsdK; tajctaetrsdK;rsdK;ukd u|efawmfwkd@ oHk;oyf+yD;cJhyg+yD?
awmfvSefa&;aumifpD&J@ jyef=um;csufukdvnf; pOf;pm;cJh+yD;yg+yD? tajccHtcsufawGrSm u|efawmfwd@k auseyfr_ &Sdygw,f?
usefwmawGvnf; ndE_dif;ajz&Si;f zdk@ &Ekdifr,fv@kd ,H=k unfr_ &Sdygw,f? 'ga=uifhtck 1? jynfwGif;+idr;f csr;f a&;twGuf aphpyfaqG;aEG;a&; atmifjrifEkdiw
f ,fvd@k ,Hk=unfr_ &Sdygw,f?
2? ajyjypfpmG nEd d_if;+yD; tay;t,lvkyfvkd@ &Ekdifw,fvkdvnf; ,Hk=unfr_ &Sdygw,f?
3? kd;kd;om;om;eJ@ vkyf=uvdrhrf ,fvdk@ ,Hk=unfcsufeJ@ y%mrukd,fpm;vS,fudk apv$wfjcif;jzpfw,f?
tcku|eaf wmfwkd@ ArmjynfueG fjrLepfygwD&@J uk,
d fpm;vS,t
f zG@J [m
188

_ynfolhtm%m
1? aqG;aEG;yGJtwGuf tajccHawG ESpfOD;ESpfzuf nEd _di;f csrw
S fzd@k ?
2? wbufESihw
f buf r&Si;f vif;wmawG useaf o;v#if &Si;f vif;zdk@?
3? aqG;aEG;yGJtwGuf aumif;jrwfwJh &moDOwk zefwD;a&;twGuf jynfwGif;+idrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;
oabmwlncD suf r&ao;rDYyifv#if ppf&yfpJxm;wJh +idrf;csr;f a&; t}udKumvwck ESpfOD;ESpzf ufoabmwl zefwD;zd@k
pwJhtcsufawG
jzpfatmif }udK;pm;oGm;rSm jzpfygw,f? u|eaf wmfw@dk [m jynfwiG f;+idr;f csrf;a&;twGuf tpGr;f uke}f udK;pm;+yD; atmifjrifr,f
vk@d ,Hk=unfa=umif;vnf; ajym+yD;cJhyg+yD?

tcsdef,l csdefqzkd@ vkdjcif;


okd@ayr,fh u|eaf wmfw@dk [m wkid f;jynftwGuf wm0ef&w
dS hyJ gww
D &yfyDyD 'Dupd rP sKd ;ukd pdwfu;l ,Ofoufoufe@J csn;f
r=unfhygbl;? 'Dupd PrsdK;rSm ESpfzufpvHk; av;av;eufeuf pdw&f Snf&Snfvkyfzd@k vdyk gw,f? tcsde,
f lcsed fqvkyfzd@k vkdygw,f?
onf;cHZJ&G d+S yD; }udKwifc,
H x
l m;csufawGeJ@ tpGt
J vrf;awG&@J zH;k v$r;f r_udk a&Smifz@dk vykd gw,f? tavmoH;k q,f 'a&maomyg;
qH;k jzwfcsurf csrzd @dk vkw
d ,fv@kd u|eaf wmfxifjrifygw,f? 15 ESpw
f idk w
f idk f vufeufuidk f wku
d cf u
dk =f u&wJt
h wGuf tpGt
J vrf;
awGudk wxpfcsi;f wxpfcsi;f om c|wv
f @kd &r,fv@dk u|eaf wmfw@dk xifjrifygw,f? 'Dv'dk a&maomyg; qH;k jzwfcsucf sjcif;rsKd ;[m
'DEke,fwJhtcsderf Sm +idr;f csr;f a&;wnfaqmufr_twGuf tusdK;xdckdufapEkdifw,fvd@k xifygw,f?
'gxufyt
kd a&;}uD;wmuawmh 'Dvdu
k eG jf rLepftiftm;pkawGeJ@ aphpyfaqG;aEG;=u+yD; jynfwiG ;f ppf&yfpI
J jynfwiG ;f
+idrf;csrf;a&; wnfaqmufr,fh udpPukd jynfwGi;f ppf qufjzpfaerSom tusKd ;&Srd ,fh e,fcsJ@orm;awG/ ya'o&mZfawGeJ@
wjcm; azmufjyefa&;orm;awGu vH;k 0rvkv
d m;=uygb;l ? jynfwiG ;f ppfjzpfwek ;f uvnf; olw@dk yJ v_@H aqmftm;ay;cJ=h uwmyJ?
uk,
d fydik af &S@aqmif=uwmyJ? 'Duae@vdk awG@qakH qG;aEG;r,fqdw
k hJ tcgrsKd ;r,fqd&k if olwd@k [m aqG@aqG@cek fatmif rausreyf
jzpf=urSm[m trsm;tody?J aESmif,
h u
S fzsufq;D zk@d tiftm;arG;aeoHawG/ aiGay;oHawG/ vufeufy@dk oaH wGpwJh vkyfief;awG
ta=umif;ukd u|efawmfwd@k =um;ae=u&yg+yD? vky}f uHowfjzwfr_awG rvkyfbl;vkd@ b,folrS rajymEkdiyf gbl;? ArmjynfrSm
'DtjzpfrsdK;[m wjynfvHk; ,lusKH ;r&atmifjzpfcJhwhJ Akv
d fcsKyfatmifqef;wkd@ vkyf}uHcH&r_ukd awGcJh&zl;yg+yD?
tckqv
kd nf; e,la,mufwkdi;f ppfvdek ,fcs@J ya*; tcgay;q&m}uD;awGu tvHprd f;jyae=u/ ajymifajymifa&;ae
=u+yD? 'Dtcsuaf wGudk u|eaf wmfw@dk owdrjyKbJ raeEkid b
f ;l ? wjynfv;kH tiftm;eJ@ wm;qD;ypfz@dk vkt
d yfaeygw,f? ppfreS fwhJ
jynfwGi;f +idrf;csrf;a&;twGuf wkdufyJ[
G m 'De,fcsJ@eJ@ azmufjyefwht
J iftm;pkrsm;&J@ vkyf}uHr_rsm;eJ@ tzsufvkyfief;rsm;ukd
qef@usifwm;qD;wJh wku
d fyrGJ sm;eJ@ cGJr&bl;?
'ga=umifh jynfwGif;+idrf;csrf;a&; wu,fvdv
k m;v#if jynfwGif;+idr;f csrf;a&;udk wu,ft[ef@twm;vkyfaewJh
e,fcsJ@eJ@ jynfwiG f; azmufjyefa&;orm;awGudk qef@usifa&;[m tvGet
f a&;}uD;wJh wm0ef}uD;ygy?J uae@jynfoal wG[m
'Dtcsufukd owWd&daS e=u+yD; pkk;H ae=uw,fvkd@ od&wJhtwGufvnf; txl;0rf;omygw,f?
189

_ynfolhtm%m
azmuf j yef a &;tif t m;pk r sm;
awmfvSefa&;aumifpDtaeeJ@vnf; 'DjynfwGi;f +idrf;csrf;a&; tzsuform;/ jynfwGif;azmufjyefa&;orm;awGukd
ta&;,l aqmif&Guaf ewm od&ygw,f? 'gawGudk u|eaf wmfwkd@ axmufcHygw,f? jynfolawGuvnf; 'Dvkyf&yfawGukd
axmufct
H m;ay;+yD; e,fcs@J e@J jynfwiG ;f azmufjyefa&;tiftm;pkawG emvHrxlatmif wku
d o
f Gm;zk@d vkw
d ,fv@kd ,lqygw,f?
'DudprP mS owif;pmq&mrsm;uvnf; wwyfwtm;eJ@ tpGr;f ukeu
f n
l yD gv@kd arwWm&yfcHvdyk gw,f? u|eaf wmfwk@d Armjynf
uGejf rLepfygw&D @J y%mrud,
k pf m;vS,t
f zG@J [m 'Dvyk fief;rSm jynfolw&yfv;kH eJ@ wnDwnGww
f nf; pkpnf;vkyaf qmifomG ;zk@d
tpGrf;ukef ulnDoGm;yghr,f?
u|eaf wmf ed*;kH taeeJ@ ajymvkw
d muawmh u|eaf wmfw@dk ArmjynfueG jf rLepfygwt
D zk@d trsKd ;om;a&; 'Dru
dk a&pDa&;
ukd tajccHwhJ ppfreS w
f hJ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; atmifjrifjcif;omv#if tjrwfjzpfygw,f? jynfoal wGtwGuv
f nf; 'gomv#if
tjrwfygyJ? u|efawmfwd@k ygwDtzdk@ 'DjynfoltusdK;eJ@ ukdufnDatmifjrifcsurf Sty tjcm;tjrwf&,fvkd@ oD;jcm;r&Sdygbl;?
ppfrSefwJh jynfwGif;+idr;f csrf;a&;[m vHk;0jynfph w
Hk hJ vGwv
f yfa&;eJ@ qkd&,
S v
f pf uGejf rLepfpepf csDwufa&;twGuyf g tusdK;jyK
Ekid rf mS jzpfw,fvd@k ,lqygw,f? 'ga=umifh vufiif;tajctaetwGuaf &m/ aemif t&Snfar#mrf eS ;f csuaf wGeJ@yg uku
d n
f w
D hJ
'DjynfwGi;f ppf&yfpJ+yD; jynfwGi;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufEkdifjcif;[laom wckwnf;aom tjrwf&zdk@twGuf jynfolawGeJ@
twl u|eaf wmfwkd@ tpGr;f ukefaqmif&Guo
f Gm;ygrnf[k rdef@=um;oGm;ygw,f?

ar;- jynfcspftiftm;pkrsm; pkpnf;&mwGif awmfveS af &;aumifpu


D dk A[kdjyKrvm;/ 'Drdu
k a&pDuswhJ jyefvnfxal xmif&mrSm
awmfvSefa&;aumifpDudk b,fvkdae&mrSm xm;ygrvJ?
ajz- awmfvSefa&;aumifpDeJ@ ywfoufv@kd vlwef;pm;tuJjzwfr_ rajzvkad o;yg? avmavmq,ftm;jzifh awmfvSeaf &;
aumifpu
D kd aqG;aEG;buftpk;d &tjzpf oabmxm;ygw,f?
ar;-jynfwGif;+idrf;csrf;a&; tvm;tvm ykdaumif;vmw,fq kdonfrSm Auy taejzifh ajray:a&mufEkdifaom
tvm;tvm ykdaumif;w,fv@kd ,lqjcif;avm/ vufeufukdif qufwkduf&rnfqkw
d Jh tvm;tvm arS;rSed foGm;+yDvkd@
,lqjcif;avm?
ajz- tay;t,lr#wpGmeJ@ aqG;aEG;&if&r,fv@kd qkdvdkwm jzpfygw,f?

rlav;csufukd aqG;aEG;rnf
ar;-,cif Auy u wifjyawmif;qkdwhJ rlav;csufuykd if tajccHaqG;aEG;rvm;/ tqkjd yKcsuftopfrsm; jyKvkyOf D;rvm;?
ajz-rlav;csuu
f kd rlwnfaqG;aEG;oGm;ygr,f?
ar;-twkduftckduf &yfpJa&;qkdwm ppfrsufESmvku
d fukd qkv
d kdygovm;? tm;vHk;ukd qkdvydk govm;?
190

_ynfolhtm%m
ajz-vuf&t
Sd ajctaet& wjynfv;Hk vkv
d kd &yfpw
J mrsKd ;jzpfaeI wjynfv;Hk ppf&yfpaJ &;om jzpfEikd fygw,f?

ukd, feJ@qkdifwJht zGJ@rdk@


ar;-r'nweJ@ yl;wGJvyk rf ,fqdw
k m[m tvHeDygweD @J nDnw
G fw,fqw
dk hJ rlvt,ltqukd ajymif;ypfwmvm;?
ajz-r'nw[m uk,
d feJ@qkdifwhJ tzG@J rd@k ajym&jcif;jzpfygw,f?
ar;-trsdK;om;a&; 'Drdu
k a&pDa&; tajccHwJh jynfwGi;f +idrf;csrf;a&;vkd@ qdkxm;ygw,f? 'Dru
kd a&pDa&; tajccHrSm ygvrD ef
'Drkdua&pDjyefawmif;onftxd tusKH ;0ifygovm;?

ygvDref'Dru
kd a&pDukd rqkd
ajz-wk;d wufwt
hJ zG@J awG e,fcs@J ya'o&mZfqef@usiw
f hJ 'Dru
dk a&pDudk qkv
d ykd gw,f? azmufjyefwhJ tiftm;pkawG qef@usiw
f hJ
'Drkdua&pDudk qkv
d kdygw,f? ygvrD ef'rD kdua&pDudk rqkdvydk g?
ar;-tvif;0if Auy a[mif;rsm;tay: b,fvkdoabmxm;ygovJ?
ajz-olw@dk jy\em olw@dk ajz&Si;f oGm;wm jzpfygw,f? b,favmufaemifw&w,f? b,favmufjzpfw,fqw
dk m olw@dk upd P
jzpfygw,f?

tcsufav;csuf udp+P yD;v#if


ar;-tcsuaf v;csut
f jyif tjcm;aom us,jf yef@whJ jy\emrsm;ukd aqG;aEG;r,fv@dk qkyd gw,f? tcsuaf v;csuu
f pd +P yD;&if
r+yD;bl;vm;?
ajz-tcsufav;csufudpP+yD;v#if +yD;Ekid fygw,f?
ar;-tay;t,l r#wpGm qkd&mrSm 0ef}uD;&mxl;awmif;wmrsdK;vm;/ wyfcsif;aygi;f wmrsdK;vm;?
ajz-tay;t,lr#wpGm qk&d mrSm &mxl;awGeJ@ rqkdifygb;l ? rleJ@qkdiyf gw,f? wkid f;jynftusdK;eJ@om qkdifygw,f?

vrf;a&mufrS od&vkd@
ar;- tvHeDygwDeJ@ aqG;aEG;yGJysufwm b,fvdo
k abm&ygovJ?
191

_ynfolhtm%m
ajz- vrf;a&mufrS od&ygw,f? A[ku
d qH;k jzwf&ef ajymxm;ygw,f? apmapmpD;pD;ysufIawmh 0rf;enf;ygw,f?
ar;-Auy taeeJ@ uGefjrLepfygwDaygif;pHk xkwjf yefwhJ armfpukd a=unmcsuu
f kd b,fvkdoabmxm;ygovJ?
ajz-armfpukd a=unmcsufukd Auy taeeJ@ vufrSwfx;kd cJw
h ht
J wkdif; Ta=unmcsufukd axmufcyH gw,f?

wkwf/ tdENd, e,fjcm;jy\em


ar;-wkw/f tdE,
dN e,fjcm;jy\em b,fvo
dk abm&ygovJ?
ajz-tdENd,u "e&Sif}uD;awG v$r;f rdk;w,f? wkwfu rlig;csufudk waoGrwdrf; vkduef mcJhw,f? ,ae@wkwfqef@usiaf &;
bef;jy+yD; e,fcsJ@tultnD,lum ppftajccHpcef;awG yGihv
f mwmu tdref ;D csif;Ekid if rH sm;twGuf xdwfvef@p&mjzpfygw,f?
wkwfeDrSefw,f?
ar;-awmfvSeaf &;aumifpD e,fcsJ@qef@usifa&;vrf;a=umif;ay: av#mufaew,fv@dk ,lqygovm;?
ajz-'Dtwkdi;f ,lqygw,f? e,fcsJ@qef@usifa&;vkyif ef;awG vkyfaew,fvkd@ oabmxm;ygw,f?
ar;-tEkjrLydwfyifa&; oHk;EkdifiHpmcsKyftay: b,fvkdoabmxm;ygovJ?
ajz-tEkjrLvufeufrsm; zsufodrf;a&;ukd rvkyfEikd frHk #ru oabmwlnDcsufyif ysufjym;Ekid fygw,f?

&ufowfrw
S f+yD;+yD
ar;-awmfvSeaf &;aumifpeD J@ awG@qkaH qG;aEG;&ef &ufowfrSwf+yD;yg+yDvm;?
ajz- +yD;yg+yD?

OD;AaqG/ OD;Ek
ar;-xdef;odrf;cHae&wJh OD;Eke@J OD;AaqG[m jynfwiG f;+idrf;csrf;a&;ukd ysufjym;atmifvkyfaew,fv@kd ,lqygovm;?
ajz-OD;AaqGuawmh +idrf;csr;f a&;ukd ysufpD;atmifvkyfaew,fvdk@ ,lqw,f? ol@ukd xdef;odrf;wm axmufcHw,f? OD;Ek&J@
xkwfjyefa=unmcsuf oabmxm; bmrSrod&I ol@tay: oabmxm; bmrSjyefrajymEkdiyf g?

192

ArmjynfueG jf rLepfygwDEiS hf awmfveS af &;aumifpw


D @dk awG@qakH qG;aEG;yGJ ysufjym;+y;D onfah emuf
1963 ck/ Ek0d ifbmv (15) &ufae@pjJG zifh
ArmjynfueG jf rLepfygwD y%mruk,
d pf m;vS,t
f zG@J rS a=unmcsuf
jynfolvlxk taygif;wkd@1? ArmjynfueG jf rLepfygw.
D awG@qakH qG;aEG;a&; y%mruk,
d pf m;vS,t
f zG@J onf tm%mykid f uk,
d pf m;vS,t
f zG@J rsm;
aqG;aEG;Ekdif&ef jyifqifr_ }udKwifjyKvkyEf kdif&eftwGuf awmfvSefa&;aumifpED Sifh vma&mufawG@qkI
H (8)}udrfr# aqG;aEG;
chJ=uayonf?
2? TaqG;aEG;r_wiG f(u) tm%mykdif ukd,fpm;vS,rf sm; aqG;aEG;a&;twGuf tajccHaqG;aEG;&rnfh tcsufrsm;ukd awmfvSeaf &;
aumifpDrS oabmwlnDayonf? ,if;tcsufrsm;rSm ArmjynfvGwfvyfa&; xdef;odrf;a&;jy\em/ tkyfcsKyfa&;pepf
'Drkdua&pDusa&;ESifh jynfolwkd@. 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm; tmrcHa&;/ 'Drkdua&pDygwDrsm;/ vlxktzGJ@tpnf;rsm;.
Oya'wGif; &yfwnfciG Ehf iS hf vkyu
f idk af qmif&u
G cf iG hf tmrcHa&;/ wkid ;f &if;om;vlrsKd ;pkrsm;. &oifh&xku
d af om tcGiht
f a&;rsm;
ay;a&;[laom tcsurf sm;ESifh +idrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;qkid f&m vufawG@jy\emrsm;ponfw@kd jzpfygonf?
(c) e,fcsJ@orm;ESihf jynfwGif;azmufjyefa&;orm;rsm;. tE&m,fukd ESpfOD;ESpfzuf owdxm;&efESihf ,if;udpPukd
rdrdw@kd tzG@J vu
kd f oD;jcm;tajctaersm;t& aqmif&GufoGm;&ef oabmwl=uonf?
(*) ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwD tpnf;ta0; jyKvkyaf &;wGif vkdtyfaom tultnDrsm; ay;&ef/
tpnf;ta0;a'owGif tpkd;&wyfv_y&f Sm;r_ESifh ppfqifrr_ sm; rjyKvkyf&efESihf ,if;a'oywf0ef;usifrS tcsdK@wyfpcef;rsm;ukd
kyo
f rd ;f ay;&ef/ awmfveS af &;aumifprD S oabmwlco
hJ nf? Ta'otwGi;f tpk;d &. vkyq
f o
J pfxw
k v
f yk af &;vkyif ef;rsm;ukd
taESmifht,Suf twm;tqD;rjyK&ef/ ArmjynfueG fjrLepfygwD y%mrukd,fpm;vS,ftzGJ@u oabmwlcJhonf?
(C) 'Drdu
k a&pD tcGifhta&;rsm;jzpfaom (1) rdrdoabmxm;ukd wkid ;f jynfod@k wifjycGi/fh owif;pmwGif xnfch iG h/f
a=unmcsufxkwfcGihf (2) 'Drkdua&pDtzGJ@tpnf;rsm;ESifh aqG;aEG;cGifhrsm;ukd ,ckem;vnfr_twkdif; &Sdap&ef ESpfOD;ESpzf uf
oabmwlcJh=uonf?
(i) oabmrwlao;aom udpPrsm;ESiyfh wfoufI +idrf;csr;f a&;&&ef &nf&,
G fcsufukd tajccH+yD; jy\emwckpD
ta&;}uD;yHkt& vdktyfovkd t}udrf}udrfaqG;aEG;&ef oabmwl=uonf?
(p) twkduftckduf &yfpJa&;/ +idrf;csrf;a&;t}udKumv zefwD;a&;udpPukd ArmjynfuGefjrLepfygwD y%mr
uk,
d fpm;vS,f tzG@J rS r'nw tzGJ@ESifh aqG;aEG;&ef wifjyonfudk awmfvSeaf &;aumifpDrS oabmwlcJhonf?
193

_ynfolhtm%m
ArmjynfueG jf rLepfygwD y%mruk,
d pf m;vS,t
f zG@J EiS hf aqG;aEG;r_rsm; Tr#xd +y;D jywfchJ rkH u tcsKd @vnf; vufawG@yif
taumiftxnfazmfvsuf &Sdayonf? Tokd@aom atmifjrifrr_ sm;tay: tajccHI jynfwiG f;+idrf;csrf;a&; wnfaqmuf
Ekid fvrd fhrnf[k ArmjynfueG fjrLepfygwDu ,Hk=unfchaJ yonf?

jynfolvlxktaygif;wkd@
3? TuJhokd@aom oabmwlnDcsufrsm;yif &&SdcJhrHk u trsdK;om;'Drkdua&pD nDnGwfa&;wyfaygif;pk (r'nw)
taeESihf typftcwf &yfpaJ &;udprP sm; aqG;aEG;onft
h cgwiG v
f nf; awmfveS af &;aumifpD uk,
d pf m;vS,t
f zG@J EiS hf trsKd ;om;
'Drkdua&pDnDnGwfa&; wyfaygif;pk(r'nw) ukd,fpm;vS,ftzGJ@wkd@onf wbufESifwbuf wyfpcef;rsm; 0ifa&muf
wkducf u
kd jf cif; rjyK&ef &nf&,
G cf sujf zifh uif;vSnjhf cif;/ uif;axmufjcif;rjyK&efESihf jynfo@l v+Hk cHKa&;ukd umuG,fapmifah &Smuf
a&;Y twwfEikd q
f k;H nEd i_d ;f aqmif&Guo
f mG ;&ef ponfw@dk wiG f wln+D yD; typftcwf &yfpaJ &;rlay:wGif oabmwlch=J uonf?
ToabmwlnDcsufjzifh vufawG@typftcwfrsm; &yfpJxm;a&;rSm jzpfEkdif+yD; +idrf;csrf;a&;t}udKumv zefwD;a&;rSm
vufwpfurf;om vkdawmhonfh tajcodk@ a&mufcJhayonf?
ok@d &mwGif wbufYrl awmfvSefa&;aumifpDonf trsdK;om;'Drkdua&pD nDnGwfa&;wyfaygif;pk (r'nw) tm;
vnf;aumif;/ ArmjynfueG fjrLepfygwDEiS fh autJef,lygwDwd@k tm;vnf;aumif;/ EkdifiaH &; pnf;Hk;a&; tjrwfxw
k fonf[k
}uD;rm;aom oHo,0ifvmcJah yonf? trsKd ;om;'Dru
dk a&pDnn
D w
G af &;wyfaygi;f pk (r'nw) rS wifjyaom ykad e+rJusm;ae+rJ
tajctae xdef;odr;f a&;ukdom &nf&,
G faom vkyfkd;vkyfpOfvkyfief;rsm; xdef;odrf;a&;[laom jy\emudk pif+ydKiftpd;k &
txd awmif;qdkonf[k rSwf,u
l m jy\emrSm }uD;rm;vmcJhygonf?
ok@d jzifah wmfveS af &;aumifpo
D nf trsKd ;om;'Dru
dk a&pD nDnw
G af &;wyfaygi;f pk (r'nw) tm; rnfonfph nf;H;k a&;
rS rvky&f efEiS hf bmaumufcaH &;rsm; TumvtwGi;f &yfqidk ;f xm;&ef ponfw@dkudk awmif;qkcd yhJ gonf? tjyif trsKd ;om;
'Drkdua&pDnDnGwfa&;wyfaygif;pk (r'nw) tiftm;pkrsm;&Sdonfh a'orsm;ukd today;&efESifh ,if;tiftm;pkrsm;ukd
awmfvSefa&;aumifpDrS owfrw
S af y;onfh a'owGi/f owfrw
S fxm;onfh tcsdefumvtwGi;f pkay;&ef/ Ttiftm;pkrsm;
onf tjcm;a'orsm;odk@ oGm;vkdv#ifvnf; tpkd;&wyfrsm;. oabmwlnDcsuf&rS wkd@. tapmifhta&Smufjzifh
oGm;vm&ef/ Twyfrsm; &Sdaeonfh a'owGifvnf; pnf;Hk;a&;vkyif ef;rsm; rvky&f efESifh tpdk;&vkyfief;rsm;tm; taESmifh
t,SufrjyK&ef ponfwkd@ukd awmif;qdkcJhygonf?
Tawmif;qkcd surf sm;rSm yxrtm;jzifh ykad e+ru
J sm;ae+rJtajctae xde;f odr;f a&;xuf ausmv
f eG u
f m pnf;H;k a&;ESihf
bma&;qkdif&m rludpPrsm;txd tusHK;0ifvmonfhjyif ygwDtm; taowkyfaESmifxm;onfh t"dy`m,foufa&muf
apaoma=umifh vufc&H ef cJ,Of;onfjh yif y%mruk,
d pf m;vS,t
f zGJ@wGif qHk;jzwf&ef tcGit
hf m%mvnf;rykid jf zpfcyhJ gonf?
xk@d jyiftiftm;pkrsm; pkay;a&;qkdonfrSm ykdae+rJusm;ae+rJ tajctaeukd ausmv
f Gef Hkru 0kdif;0ef;cHxm;&onfh tajc
taetxd qku
d af &mufapEkid af oma=umifh Tjy\emukv
d nf; y%mruk,
d pf m;vS,t
f zG@J rS vufc&H ef cJ,Of;vS+yD; tm%m
rykdifjzpfcJhygonf?
ok@d jzpfI typftcwf &yfpJa&;wGif oabmwlnDxm;onfrsm;ukd ysufroGm;ap&efvnf;aumif;/ vuf&Sdtajc
taewGif ESpzf uf}udK;yrf;r_a=umifh typftcwfrsm; enf;yg;vmonfukd xdef;odrf;&efvnf;aumif;/ r'nw rSvnf; rdrd
194

_ynfolhtm%m
bufrS tpkd;&wyfpcef;rsm;tm; pwifwu
kd fcu
kd fjcif;rsm; rjyKvkyf&ef ne=f um;xm;ojzifh tajctae ykdrakd umif;rGefvm
Ekid faom a=umifv
h nf;aumif;/ r'nw u tay;t,ljzifh r&Si;f vif;onft
h csurf sm;ESihf oHo,rsm;ukd jyifywGif aqG;aEG;
aphpyf&ef wifjycJhygonf? okd@ygaomfvnf; awmfvSefa&;aumifprD S 11-11-63 ae@wGif xyfrHI rdrdbufrS wifjyaom
txufyg tcsufrsm;udk vufrcHygu ArmjynfuGefjrLepfygwDESifhvnf;aumif;/ oHk;ygwDESifhvnf;aumif; qufvuf
aqG;aEG;&ef rjzpfEkdiaf wmhojzifh xkw
d ifjycsurf sm;tm; r'nw rS vufcHrnf/ vufrcHrnfudk 14-11-63 ae@trD tajz
ay;&ef awmif;qkdcJhjyefygonf?
jynfolvlxt
k aygif;wkd@
4? TudpEP Sihyf wfoufI ygwDA[kdtm%mykid f ukd,fpm;vS,ftzG@J rsm;uom qHk;jzwfEkdifrnfjzpfI tm%mykdif
ukd,fpm;vS,ftzGJ@rsm;ESifhom aqG;aEG;&ef r'nw u wifjycJhygonf? ArmjynfuGefjrLepfygwD y%mrukd,pf m;vS,f
tzGJ@taeESihf TudpPtay: ygwD. tjrifukd xyfrI
H wkid f;jynfod@k wifjytyfygonf?
(u) jynfwGi;f +idrf;csrf;a&; wnfaqmuf&ef udpPonf jy\emt&yf&yf ajz&Sif;&eftwGuf aomhcsufjy\em
jzpfaoma=umifh Armjynfow
l @dk . ta&;ukd tav;tjrwfxm;I aphpyfa&;rsm;tqH;k owf ysujf ym;roGm;ap&ef tpGr;f ukef
xdef;odrf;oGm;&ef vkt
d yfonf[k xifjrifygonf? ArmjynfueG fjrLepfygwDtaeESifhvnf; pnf;H;k a&;vGwfvyfciG fhrrl sm;ukd
xdyg;jcif;r&Sdygu tpGr;f ukef vkduaf vsmvkyaf qmifI aphpyfa&;ukd xde;f odr;f aqmif&u
G foGm;ygrnf? awmfveS af &;aumifpD
uvnf; jyefvnfpOf;pm;&ef wku
d fwGef;ygonf?
(c) r'nw ESihf typftcwf&yfpaJ &; aqG;aEG;yGyJ sujf ym;onf[k awmfveS af &;aumifprD S ,lqonhw
f idk f ygwv
D u
dk f
oabmwlnDxm;csufrsm;ESifh ygwDvkduftm%mykdif ukd,fpm;vS,frsm;ESifh aqG;aEG;a&;rsm;ukd zsuo
f drf;vkdufjcif;rjyKbJ
qufvufvkyaf qmif&ef vkt
d yfonf[k xifjrifygonf? Ttwkid ;f yif ArmjynfueG jf rLepfygwD y%mruk,
d pf m;vS,t
f zGJ@rS
awmfvSeaf &;aumifpDtm; tav;teuf wkduw
f Ge;f ygonff?
Armjynf uGejf rLepfygwDtaeESifh aqG;aEG;yGJrsm;ysufjym;+yD[k awmfvSeaf &;aumifpDrS ,lqonfhwikd f jynfwiG f;
+idrf;csrf;a&; wnfaqmuf&ef tvm;tvmrsm; ukefqHk;roGm;ao;bJ jzpfEkdirf _rsm; &Sad o;onf[k ,lqygojzifh jynfwiG f;
+idr;f csr;f a&;&&S&d ef qufvuf}udK;yrf;oGm;rnfjzpfyga=umif;/ aphpyfaqG;aEG;a&; ysujf ym;jcif;onf e,fcsJ@orm;ESihf jynfwGi;f
azmufjyefa&;orm;rsm; twGuo
f m tusdK;&Sdap+yD; jynfolvlxktwGuf }uD;rm;pGm epfemqHk;_H;apaoma=umifh aphpyf
aqG;aEG;yGJrsm; jyefvnfay:ayguf&efukdvnf; tpGrf;ukef }udK;pm;oGm;rnf jzpfyga=umif;?
wbufEiS w
fh buf vufeufuikd f wku
d fcdu
k rf E_ Sihf ywfoufI vuf&t
Sd ajctaewGif ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf
rdrdukd,f umuG,fonfrSty/ tjcm;wbuf. pcef;rsm;ESifh wyfrsm;ukd pwifwdu
k fcdu
k fr_ rvkyfbJ xdef;odr;f oGm;rnf
jzpfyga=umif;?
ArmjynfuGefjrLepfygwD
awG@qHkaqG;aEG;a&; ukd,pf m;vS,ftzGJ@
1963 ckESpf/ Ekd0ifbmv (15) &uf?
195

*syefacwfuvkd qk;d 0g;wmawGudk tqH;k owfomG ;atmif wku


d yf 0JG if-upkd h
*syefawmfveS af &; tESpf ESpq
f ,fajrmufae t
h wGuf
Armjynf uGejf rLepfygwD A[kad u:rwD.a-unmcsuf
1? ? 1965 ckEpS /f rwfv -27 - &ufae@onf/ Armjynfukd oH;k ESpo
f ;kH rk;d "m;rk;d tkyfp;dk cJah om *syefzufqpfrsm;ukd
Armjynfov
l x
l w
k &yfv;kH u vufeufuidk f awmfveS w
f u
dk cf u
dk cf ahJ omae@ tESpEf pS q
f ,f wif;wif;jynfah jrmufaomae@ jzpfonf?
rarhEikd faom ae@xl;ae@jrwf}uD;vnf; jzpfayonf?
xkdtcgu Armjynfolwkd@onf ArmjynfuGefjrLepfygwD. a&S@aqmifaqmf=opnf;Hk;r_t& zqyv tzGJ@csKyf
taejzifh/ *syefzufqpfrsm;ukd vufeufudik f awmfveS w
f du
k fcu
kd cf h=J uonf/ Armjynfolw@kd tm;/ *syefzufqpfw@kd . tkyfp;kd r_
atmufrS vGwfajrmufapcJhonf?
xdkr#omru/ Armjynfolwkd@u/ *syefukd awmfvSefwkdufckdufjcif;onf/ tif'kdcsdKif;em;jynf (,ck AD,uferf/
vmtkjd ynf/ uarBm'D;,m;jynf)/ ,k;d ',m;/ rmvm,k/ tif'edk ;D &Sm;/ zdvpfyidk [
f al om ta&S@awmiftm&Swu
kd f jynforl sm;u/
*syefppfwyfrsm;ukd awmfveS fwu
kd fcdu
k f=u&ef/ rsm;pGm taxmuftuljyKcJhayonf?
2? ?vGefchaJ om tESpf ESpfq,fausmu
f / *syefzufqpfrsm;onf/ tm&Swkdut
f a&S@awmifykdif; wckv;Hk ukd "m;rkd;
tkyfpkd;cJhonf?
,cktcg/ tar&duHe,fcs@J orm;rsm;onf/ t*Fvyd fe,fcsJ@orm;ESifhaygi;f um/ *syefzufqpfw@kd . ae&mukd,l+yD;/
Arm jynftygt0if/ ta&S@awmiftm&Swu
dk /f wkid ;f jynfrsm;./ trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ESihf +idr;f csr;f a&;uk/d +cdr;f ajcmufzsuq
f ;D
v#uf &Sdayonf? awmifAD,uferfwGif tar&duefe,fcsJ@orm;ESifh .kyfao;kyfrsm;onf/ jynfolwkd@ukd &ufpuf
=urf;=uKwfpmG ppfwkdufaeonf? wjynfvHk;ukd rD;avmifwu
kd f oGif;aeonf/ AD,uferfajrmufyikd f;odk@ usL;ausmfa&;ppfukd
wk;d cs@J aeonf? av,mOfyst
H pif; w&mausmEf Sp&f mjzifh Ake;f }uJwdu
k cf u
dk af eonf/ vmtkjd ynfwiG /f jynfwGi;f ppfudk rem;rae
wkd;csJ@aeonf? uarBm'D;,m;jynfudk +cdrf;ajcmufaeonf? ,k;d ',m;jynfukd tajccH+yD; usL;ausmfa&;ppfukd wk;d csJ@aeonf?
t*Fvyd ef ,fcsJ@orm;ESihf rmvm,kjynf/ t*Fvdyt
f vkad wmf&d tpk;d &wkd@u/ tif'edk ;D &Sm;jynfudk ae@pOfEiS t
fh r# &efjyKaeonf?
tar&duefe,fcsJ@orm;onf zdvpfyikd fjynfukd usL;ausmaf &;tajccHpcef; vkyfxm;onf?
*syefe,fcs@J orm;u/ .ppfavsmaf =u;ukd ta=umif;jyKum ta&S@awmiftm&SwiG f pD;yGm;a&;t&/ Ekid if aH &;t&/
v$rf;rkd;&ef }udK;pm;aeayonf?
ArmjynfwGifvnf;/ tar&duHe,fcsJ@orm;rsm;onf/ tar&duef tvkdawmf&d tpkd;&wckwnfaxmif&ef
196

_ynfolhtm%m
tm;xkwfaeayonf? T&nf&G,cf sufjzif/h vuf&Sdtpd;k &tm; tusyfudik +f yD;/ tar&dueftvku
d s ay:vpDrsm;ukd vkduef m
usifhoHk;ap&ef tar&duefe,fcsJ@orm;onf }udK;pm;aeayonf? tu,fI ppftpkd;&u tar&dueftvdkus rvkyfyg
uvnf; jynfwiG f;azmufjyefa&;orm;ukd toHk;cs+yD; ppftpkd;& jzKwfcsypf&ef jzpfayonf?
ta&S@awmiftm&Swu
dk /f jynfow
l d@k onf/ tar&duef e,fcs@J orm;ukda&m t*Fvdyef ,fcsJ@orm;ukad &m wkd@.
tvkd awmf&drsm;ukda&m vufeufudik f awmfveS fwdu
k fcdfu
k af e=uonf? tjcm;enf;rsdK;pHkjzifhvnf; wkdufckdufae=uonf?
ta&S@awmiftm&Swkdufonf ,ae@urBmhawmfvSefa&;. A[kdcsufra'ojzpfaeay+yD?Armjynfolwkd@u tar&duef
e,fcsJ@orm;ukd qef@usifaom t*Fvyd ef ,fcs@J orm;ukd qef@usifaom ta&S@awmiftm&Swu
kd f jynfolwd@k . awmfveS fa&;
wku
d fyrGJ sm;ukd/ tpGr;f ukef ulnDtm;ay;=u&ef vkdayonf?
,ae@Armjynfukd tkyfp;kd aeaom ppftpd;k &onf tar&duefusL;ausmrf _rsm;ukd/ a&iHkE_wfydwv
f kyaf eayonf?
t*Fvdyfe,fcsJ@orm;. usL;ausmfrr_ sm;ukd tm;ay;aeayonf?
ppftpk;d &onf tar&duefe,fcsJ@orm;ESifh t*Fvdyef ,fcsJ@orm;wk@d xHrS taxmuftyHhacs;aiGrsm; tajrmuf
tjrm;ukd ,lum Armjynf. aiGu|eb
f 0ukd oufq;kd &SnfatmifjyKaeayonf? jyif ppftpkd;&onf/ *syefe,fcsJ@orm;.
pD;yGm;a&; tultnDrsm;ukd,lum/ *syefrsm;ESifh yl;aygi;f +yD;/ Armjynfolrsm;ukd aoG;pkycf s,v
f S,faeayonf?
Armjynf ppftpdk;&. Tazmufjyefaom 0g'vrf;pOfrsm;udk Armjynfolwd@k u jyif;jyif;xefxef qef@usif=u&ef
txl;vkdtyfayonf?
3? ? vGefcJhaom tESpf ESpfq,fausmfu/ *syefzufqpfrsm;u Armjynfolwkd@tay: &ufpuf=urf;=uKwfyHk/
Armjynf. tqDtESpaf wGukd vuf0g;}uD;tkyf aoG;pkyfyk/H emusn;f p&m tjzpftysufw@kd onf rae@wae@u jzpfcJhovkd
atmufarh&ayonf?
*syefzufqpfwkd@onf/ ArmwjynfvHk;ukd ppfajrjyif vkyfxm;cJhonf? *syefppfwyfu/ edyGe-f bd&rm/ befZkdif;
atmfum/ Armjynfudk "m;rdk;tkypf ;dk cJo
h nf/ *syefppfyv
k yd w
f @dk onf vufocJ mG / a&avmif;/ usipf ufw@dk ponfjzifh vlrqefpmG
Armjynfolwkd@tm; ESdyfpufcJhonf? *syefppfwyfu v,form;rsm;ESihf +rdK@aeqif;&Jom;rsm;ukd ac|;wyfq+GJ yD;/ twif;t"rR
ckid f;apcJhonf? ac|;wyfpcef;rsm;wGif/ aoolao/ vlpOfrrDolrrD jzpfc=Jh u&onf?
*syefppfwyfonf/ ArmtkyfcsKyfa&; t&m&Sdrsm;ukd tcGifhtm%mrJah p+yD; ckdif;zwfrsm;avmufom oabmxm;
cJo
h nf? jynfolw@kd taeESihv
f nf; 'Drkdua&pD tcGit
fh a&;rsm; vHk;0 r&S=d u?
*syefppfwyfonf/ omwlnDr# aumif;pm;a&;/ au;a=umfum/ Armjynf. pD;yGm;a&;wckvHk;ukd vuf0g;}uD;tkyf
cJhonf? qefpyg;/ ajymif;/ yJ/ ESr;f / 0gponfwk@d udk vuf0g;}uD;tkyf odrf;,lcho
J nf/ jynfolw@kd onf/ *syefrsm;ay;rS urf;rSom/
ay;urf;oavmufom pm;=uaomuf=u/ 0wf=u/ qif=u&ayonf?
4?

? ,ae@Armjynf ppftpkd;&vkyfaeyHkonf/ *syefacwfu emusnf;p&mrsm;ukd ykdI owd&apayonf?

ppftpk;d &onf +idrf;csr;f a&; aqG;aEG;yGrJ sm;ukd zsuf+yD;onfah emuf/ uGefjrLepfrsm;ukd owfjzwfaom jynforl sm;ukd
owfjzwfaom jynfwGif;ppfudk oJorJ Jr}J uD;/ qufwkdufaeayonf? ucsif/ u&if/ u,m;/ csif;/ &Srf;/ paomwkdif;&if;om;
197

_ynfolhtm%m
rsm;ukdvnf; jyif;jyif;xefxef ppfwdu
k af eayonf?
ppftpkd;&onf/ rqv ygwD wygwDtm%m&Sifpepf wnfaxmifxm;+yD;/ ppfAkdvfrsm;u wkdi;f jynfukd tkyfcsKyfae
onf/ wkid ;f &if;om; vlrsKd ;rsm;. jynfe,ftpd;k &rsm;ESihf wjynfv;kH rS +rdK@jytkycf sKyfa&; t&m&Srd sm;rSm tcGit
hf m%mrJjh zpfae+yD;/
ppfAkdvfrsm;. ckdif;zwfrsm; jzpfae=uayonf?
jynfow
l k@d wGif/ rnfonfh'Dru
dk a&pD tcGiht
f a&;rS r&Sd=u? ppfpaHk xmufrsm;. +cdr;f ajcmufra_ tmufwGi/f usD;vef@
pmpm; jzpfae=u&ayonf? ppfpakH xmufrsm;onf usipf ufEiS w
hf @dk jcif;/ ponf/h *syefxufpo
kH nfh enf;rsKd ;rsm;jzifv
h nf;aumif;/
pdwf"mwft& nOf;qJonfhenf;rsm;jzifhvnf;aumif; jynfolrsm;ukd ESdyfpufae=uayonf?
ppftpk;d &u/ jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfukd au;a=umfum wjynfv;kH . pD;yGm;a&;ukd vuf0g;}uD;tkyx
f m;ayonf?
jynfwGif;ukefoG,fa&; vkyif ef;wckv;Hk vkv
d kdudk ppftpk;d &u odrf;,lxm;ayonf? pufr_vkyfief;rsm;ukv
d nf; zkzd &Jjzpf
atmif vkyfaeayonf?
v,form;rsm;ukd t"dutm;ukd;onf[kqkdum/ ppftpkd;&onf/ v,form;rsm;xHrS/ qef/ pyg;/ ajymif;/ yJ/
ESrf;/ qD/ xef;vsufutp/ ikwfoD;/ =uufoGefrusef tukefodrf;,laeayonf?
arSmifcakd ps;}uD; wjynfv;kH wGi/f jzpfay:}uD;xGm;apcJo
h nf? *syefacwfu ,ckxuf ukefyd&k mS ;onf rSeaf omfvnf;/
,cktcg jynfolrsm;onf/ ykdIusyw
f nf;=uayonf?
ppftpkd;&. pD;yGm;a&;pDrHudef;rsm;onf/ jynfolvlxktm; zlzlvHkvHkjzpfapzkd@tajccHxm;onf r[kwfay/
Ekid fijH cm;aiGrsm; &&Sdatmif[kqkdum/ ppftpkd;&. t&if;tESD;wkd;yGm;a&; tm%mvuf&Sd ppftkyfpktzGJ@0ifrsm; tkyfpm;a&;
twGufom jzpfayonf?
jynforl sm;taeESirfh mS rl/ 0rf;pmrvHkavmuf/ qDrcyf&/ qm;rpm;&/ vufzufa& raomuf& jzpfae=uayonf?
ppfAdkvfrsm;u ay;oavmuf/ urf;oavmufom pm;aomufae=u&ayonf?
*syefacwfwkef;u/ Armjynfow
l kd@onf/ *syefu/ ac:&ifoGm;/ ar;&ifajz/ ckdif;&ifvyk fc=Jh u&.? ,ae@Armjynf
ppftpk;d & vufatmufwiG f Armjynfow
l @dk onf/ awmif;&ifay;/ odr;f &ifc/H au|;wmpm;/ ac:&ifomG ;/ ar;&ifajz/ ckid ;f wmvky/f
vkyo
f r#c/H owf&ifao/ [lI*syefacwfuuJo
h d@k b0qk;d ESihf }uHKawG@ae&ayonf?
Tr#q;kd 0g;vSaom tajctaerS vGwfajrmufa&;twGuf Armjynfolwd@k onf/ tHkuawmfveS fum/ ppftpk;d &.
wygwt
D m%m&Sipf epfudk wku
d fzsuf+yD;/ trsdK;om;vGwfvyfa&;/ jynfolw@dk . 'Dru
dk a&pDa&;/ wkid ;f &if;om;vlrsKd ;tm;vH;k ESihf
aoG;pnf;nDnw
G af &;/ wkid ;f oljynfom;rsm;rsm; pnfyifom,m0ajyma&;/ xm0pOf jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;wk@d udk tmrcHonfh
trsdK;om;'Drkdua&pD tpkd;&w&yfukd {uefrkcs xlaxmif=u&ayrnf?
5? ? *syefudk awmfveS w
f u
dk cf u
dk &f mwGi/f Armjynfow
l @dk onf/ pnf;vH;k nDnw
G u
f m wku
d yf 0JG ifc=hJ uonf/ jynfow
l @dk
wpnf;wvH;k nDnw
G pf mG awmfveS w
f u
dk cf u
dk =f uv#i/f *syefppftyk cf sKyfa&;vkd ppftpd;k &rsKd ;ukd wku
d zf suyf pfEidk af =umif; ordik ;f u
jycJhonf/ xkdenf;twl/ ,cktcg/ tvkyform;/ v,form;/ +rdK@aeqif;&Jom;/ acgif;&Gufaps;onf/ ycHk;xrf;ulvD/
ausmif;om;/ pma&;pmcst
D r_xrf;/ ukefonf/ vkyfief;&Sifpaom/ vl@tv$mtoD;oD;wkd@onf/ pnf;vH;k nDnGwf=uum/
198

_ynfolhtm%m
vuf&dS ppftpk;d &ukd qef@usiw
f u
dk cf u
dk =f u&efvadk yonf?
*syefacwfwGif/ tzdESdyfcH&qHk;/ tnOf;yef;cH&qHk;/ aoG;pkyfcs,fvS,fr_ tcH&qHk;jzpfcJhonfh awmifolv,form;
rsm;onf/ ArmjynfuGefjrLepfygwD./ acgif;aqmifr_atmufwGif/ twufuqHk; taejzifh/ *syefzufq pfrsm;ukd
awmfvSefwkdufckdufcJh=uonf? xkdenf;wlpGm/ ppftpkd;&vufatmufwGif/ tzdESdyfcH&qHk;/ tnOf;yef;tcH&qHk;/ aoG;pkyf
cs,v
f ,
S rf _ tcH&qH;k b0rS vGwaf jrmufap&ef/ ArmjynfueG fjrLepfygw.
D acgi;f aqmifrj_ zifh ppftpk;d &ukd jywfjywfom;om;
qef@usiw
f kducf kdu&f ef vkdayonf?
*syefudk awmfvSe&f mwGif/ ucsif/ u,m;/ u&if/ csif;/ &Srf;/ paomwkdif;&if;om; vlrsdK;rsm;onf Armrsm;ESifh
pnf;vH;k cJ=h uonf? xked nf;twl/ ,cktcg wkid f;&if;om; vlrsKd ;tm;vH;k onf/ pnf;vH;k nDnw
G =f uum/ ppftpkd;&ukd qef@usif
wkdufckduf=u&efvkdayonf?
*syefudk awmfveS &f mwGi/f jynfcspAf rmhwyfrawmfom;rsm;onfvnf;aumif; trsKd ;om;vGwv
f yfa&;ESihf 'Dru
dk a&pD
vdv
k m;aom ygwrD sm;/ tzG@J tpnf;rsm;/ &[ef;&Siv
f t
l aygi;f wkd@onfvnf;aumif;/ ArmjynfueG jf rLepfygwED iS hf pnf;vHk;cJ=h u
onf? xked nf;wl ,cktcg jynfcspAf rmhwyfrawmfom;rsm;onfvnf;aumif; vH;k 0trsKd ;om; vGwv
f yfa&;/ 'Dru
dk a&pDa&;/
jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;/ wdik ;f &if;om;vlrsKd ;rsm; wef;wlpnf;vH;k a&;/ wkid ;f jynfpnfyifom,m0ajyma&; vkv
d m;aom ygwrD sm;/
tzG@J tpnf;rsm;/ &[ef;&Sifvltaygif;wk@d onfvnf;aumif; ArmjynfueG jf rLepfygwDESifh pnf;vH;k nDnGwf=uum/ ,ae@Arm
jynf ppftpk;d &ukd qef@usifwkduf ckduf&efvkdayonf?
jynfcspf Armhwyfrawmfom;taygif;wkd@
*syefukd awmfveS fczJh l;aom ArmhwyfrawmfwiG /f ,cktcg uGejf rLepfqef@usifa&; jynfolqef@usifa&;/ azmufjyef
a&;*kd%f;onf v$rf;rk;d }uD;pkd;v#uf &Sdonf?
uGefjrLepfygwDEiS fh pnf;vHk;cJhzl;aom Armhwyfrawmf/ jynfolvlxEk Sihf pnf;vH;k cJhzl;aom Armhwyfrawmfonf
,ck tcg uGefjrLepfqef@usifa&;/ jynfolqef@usifa&;/ ArmhwyfrawmfjzpfIaeay+yD? ppftpkd;&. ay:vpDrsm;a=umifh
Armhwyfrawmfonf jynfolvlx.
k rkef;wD;jcif;cHae&av+yD?
tpkd;&twGif;Yvnf; azmufjyefa&;vuf,m*kd%f;onfvnf; }uD;pkd;v#uf &Sdaeay+yD/ okd@twGuf ,ae@
tajctaewGif jynfcspfArmhwyfrawmfom;rsm;onf
ppftpkd;&. azmufjyefaom/ 0g'vrf;pOfrsm;ukd qef@usiw
f kducf kduf=uukefavmh?
jynfolwkd@ESifh yl;aygi;f um wkduyf GJ0if=uukefavmh?
jynfwGif;+idr;f csr;f a&; aqG;aEG;yGJrsm; jyefvyk fa&;twGuf }udK;yrf;tm;xkw=f u?
jynfov
l lxt
k aygi;f wk@d jynfov
l x
l w
k &yfv;kH / pnf;vH;k nDnw
G af &;twGuf }uKd ;yrf;tm;xkw=f u?
199

_ynfolhtm%m
wkid ;f &if;om; vlrsKd ;rsm;tm;vH;k pnf;vH;k nDnw
G af &;twGuf }udK;yrf;tm;xkw=f u?
jynfcspyf gwrD sm;/ tzG@J tpnf;rsm;/ &[ef;&Sifvrl sm; pnf;vHk;nDnw
G af &;twGuf }udK;yrf;tm;xkwf=u?
tar&duefppfusL;ausmrf SKrsm;ukd qef@usi=f u?
ta&S@awmiftm&Swkduf Ekid fiHrsm;. trsdK;om;vGwv
f yfa&;ESihf +idrf;csrf;a&;twGuf tckid ftrm wkdufyJ0G if=u?
Armjynf vH;k 0trsKd ;om;vGwv
f yfa&;twGuf wku
d yf 0JG if=u?
rqv ygwD/ wygwt
D m%m&Sifpepfukd qef@usiw
f du
k fcu
kd =f u?
jynfow
l d@k . 'Dru
kd a&pD tcGifhta&;rsm;twGuf wkdufy0GJ if=u?
ppftpk;d &u +idrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGrJ sm;jyefvyk fvmatmif wkduyf J0G if=u?
jynfov
l x
l .
k b0 csrf;ajr@om,ma&;twGuf wkduyf 0GJ if=u?
jynfov
l lxt
k aygi;f wk@d ArmjynfueG jf rLepfygw/D r-'-n-w ponfawmfveS af &; tzG@J tpnf;rsm;ESihf yl;aygi;f um/ ppftpk;d &ukd qxuf
wefbkd;wkd;+yD; vufeufuikd f wkdufckdu=f u?

&ufpGJ 1326 -ck waygif;vqkwf (10) &uf?


1965 - ck- rwfv- (27) &uf?
A[kad umfrwD
ArmjynfueG fjrLepfygwD

200

ArmjynfueG jf rLepfygwAD [kad umfrwD


jynfolvlxkw&yfvkH; / wkdif; &if; om; vlrsKd;rsm;tm;vkH; / jynfcspft ift m; tm;vkH; aoG; pnf; nDnGwf=uum
vkH; 0trsKd; om; vGwfvyfa &;/ jynfol@'Drkdua&pDa &;/ wkdif; &if; om;vlrsKd; rsm; wef; wlpnf; vkH; a&;/
wkid f;jynfpnfyifom,m 0ajyma&;/ xm0pOf jynfwGif;+idrf;csrf;a&;wkd@twGuf qkH;cef;wkid f wkdufyGJ0if=u?

jynfol@awmfvSefa&; (17) ESpfajrmufae@twGuf


ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwDu wkdif;jynfokd@ a=unmcsuf?
1? Armjynftyk fp;kd ol "e&Sif ajr&Sif vlwef;pm;rsm;u e,fcsJ@orm;rsm;ESifhap@pyfum Armjynfolwd@k ukd t"rRjynfwGif;ppf
wkducf JhonfrSm (17) ESpf &Scd Jhay+yD?
ArmjynfueG fjrLepfygwDacgi;f aqmifaom tvkyform;/ v,form; vkyo
f m;jynfolrsm;ESihf wkdif;&if;om;vlrsKd;
rsm;onf rv$rJ a&Smifom vufeufpu
JG idk f ckcw
H u
dk cf u
dk cf &hJ ayonf? Tvrf;omv#iw
f ckwnf;aom w&m;rSeu
f efaomvrf;
jzpfayonf?
ArmjynfueG jf rLepfygwD acgif;aqmifaom Armjynfolwd@k . vufeufuikd f ckcHawmfvSeaf &;onf/ vk;H 0trsK;d om;
vGwv
f yfa&;/ jynfow
l @dk . 'Dru
dk a&pDa&; v,form;rsm; v,fajr&&Sad &; wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm; wef;wla&;/ wkid ;f jynf pnfyif
om,m0ajyma&;/ xm0pOf jynfwGi;f +idr;f csr;f a&;twGufwdu
k af om w&m;aomppf awmfveS af omppf jzpfayonf?
xkad =umifv
h nf; jynfov
l x
l o
k nf T (17) ESpw
f m umvywfv;Hk Tw&m;aomppf awmfveS af omppfudk axmufcH
tm;ay;cJah yonf? T (17) ESpt
f wGi;f / ajcqk;H acgi;f qk;H vufeufwyfqifxm;aom/ Armjynf tkypf ;dk olrsm;u e,fcs@J orm;.
tultnDu,
kd lum t"rRppfwkdufcJhaomfvnf; jynfolwkd@udk racsre_ ;f EkdifchaJ y? jynfolwd@k . awmfveS af om vufeufuikd f
tiftm;om wjznf;jznf; awmifw
h if;ckid frm }uD;xGm;cJhayonf? T (17)ESpt
f wGi;f TawmfveS af omppf. =oZm*,uf
a=umifh Armjynfow
l @dk onf Armjynftyk pf d;k ol vlwef;pm;rsm;tm; tbufbufrS enf;rsK;d pkjH zifh t}udrf}udrt
f zefzef tkH u
wku
d cf u
dk cf =hJ uayonf?
rif;qk;d rif;npfrsm;jzpfonfh Armjynftyk pf ;dk ol "e&Siv
f w
l ef;pm;onf tpdwpf w
d t
f r$mr$m +yKu
d u
JG m olw@dk tcsi;f csi;f
owfjzwfwkdufckduf=uonfh tajcokd@ qkdufa&mufcaJh yonf? Armjynfolwkd@onf Armjynftkypf kd;olrsm;. "e&SifEikd fiH
xlaxmifa&;vrf;ukd y,fveS cf =hJ uonf? ArmjynfueG jf rLepfygwu
D nGejf yonfh vk;H 0trsK;d om;a&;vGwv
f yfaom 'Dru
dk a&pD
usaom wkid ;f &if;om;vlrsK;d tm;vk;H wef;wlaom pnfyif0ajymaom xm0pOf+ird ;f csr;f aom Armjynfwnfaxmifa&;vrf;ukd
vkduo
f rl sm;/ rsm;oxuf rsm;vmaeayonf?
2? Akdvfae0if; "e&Siftyk fpo
k nf OD;Ek "e&Siftkyfpkukd tm%mrSjzKwfcs+yD; ,cktcg wkdif;jynfukd tkypf kd;aeayonf?
201

_ynfolhtm%m
(u) Akv
d af e0if; ppftpk;d &onf jynfow
l @dk . wcJeufaom awmif;qkcd suf rvGeq
f efEidk o
f jzifh ArmjynfueG jf rLepfygw/D r'nw
ponfw@kd ESifh +idrf;csr;f a&;aqG;aEG;yGrJ sm; jyKvkyfc&Jh ayonf?
ok@d &mwGif Akv
d fae0if; ppftpk;d &onf +idr;f csr;f a&;aqG;aEG;yGrJ sm;ukd ra&&maom ta=umif;jycsurf sm;jzifh wbuf
pD;eif; zsuyf pf+y;D ,cifrif;qk;d rif;npfrsm;twkid ;f jynfow
l @dk tm; jynfwiG ;f ppfwu
dk cf u
dk af eayonf? ucsi/f &Sr;f / u&if/ u,m;
[laom wkdif;&if;om; vlrsK;d pkrsm;tm; jyif;jyif;xefxef ppfwu
kd af eayonf?
(c) ppftpkd;&onf wkd;wufaom Ekid fiaH &;ygwDrsm;/ pma&;q&mrsm;/ owif;pmq&mrsm;/ tr_xrf;rsm;/ tvkyo
f rm;rsm;/
v,form;rsm;/ ausmif;om;rsm;ukd axmifEiS cfh sI
D zrf;qD; tusO;f cscaJh yonf? jynfow
l d@k . 'Drdu
k a&pDtcGiht
f a&;rsm;ukd
zsufqD;cJhonf? EkdifiHa&;ygwDrsm;ukd zsufqD;cJhayonf? ,if;onf jynfow
l kd@. 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm; zsufq;D &mwGif
txGwt
f xdyo
f @dk a&mufcjhJ cif; jzpfayonf? TuJo
h @dk Edik if aH &;ygwrD sm;tm;vk;H ukd zsuo
f rd ;f cJjh cif;onf ,ae@wiG f wESpjf ynfh
ajrmufcJhay+yD?
(*) ppftpkd;&onf rqv wygwt
D m%m&Sifpepfukd wnfaxmifcJhonf? wjynfvkH;ukd ppfAkdvfrsm;u tkyfcsKyfaeonf?
wkid f;&if;om;vlrsdK;rsm;. jynfe,ftpkd;&rsm;ESifh wjynfv;kH rS +rKdjyqkid f&m t&m&Sdrsm;onf ppfAkdvrf sm;. ckid f;zwfrsm;om
jzpfae=uayonf?
(C) ppftpk;d &onf ucsif/ u,m;/ u&if/ csif;/ &Srf; paomwkdif;&if;om; vlrsKd;rsm;u wef;wla&;ESifh ukd,yf ikd ftkycf sKyfa&;
tm%mawmif;qkad eonfudk OayuQmjyKxm;ayonf? r=umrDu usi;f ycJah om ZGu
J yif - jynfaxmifpak e@tcrf;tem;wGif
wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm;. Ekid if t
H cGit
hf m%mudpu
P dk xnfo
h iG ;f pum;rajymbJ wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm;. pmay/ bmompum;/
qif,ifx;Hk zG@J r/_ okcrk tEkynmwk@d zG@H +zK;d wk;d wufa&;/ "avhx;Hk pHrsm; xdr;f odr;f a&;qko
d nfw@dkuo
dk m aqG;aEG;cJah yonf ,if;onf
wrifwum vrf;v$aJ y;jcif;om jzpfayonf?
(i) bDtpkd /D b%frsm;/ erRwl abmfwGif;/ vDAmqyfjympufponfh Ekid if Hjcm; t&if;tESD; jrKyfvyk fief;}uD;rsm;ukd Ekid fiHykdiftjzpf
odr;f ,ljcif;onf wkid ;f jynftwGuf tusK;d &Sad omfvnf; av#maf =u;rsm;ay;ae&ojzifh Armjynfonf e,fcs@J orm;. aiGu|ef
b0rS vGwfajrmufcho
J nf r[kwaf y?
trSefpifppftm;jzifh tpkd;&onf tar&duef/ t*Fvdyf/ taemuf*smreD/ *syef ponfh e,fcsJ@orm;rsm;xHrS
taxmuftyHrh sm;/ acs;aiGrsm; ukaum - ukd tqufrjywf,al eojzifh Armjynf. e,fcsJ orm; aiGu|eb
f 0om oufq;kd
&Snv
f mayawmhonf?
(p) vGecf ahJ omESpt
f wGi;f u ppftpk;d &onf vufum;qkid rf sm;/ yGJ rHk sm;/ *kad 'girf sm;/ pwk;d rsm;ukd Ekid if yH idk o
f rd ;f cJo
h nf? jynfwiG ;f
ukeo
f ,
G af &;vkyif ef; wckv;Hk uko
d rd ;f ,l vuf0g;}u;D tkycf ahJ yonf? ppftpk;d &u t&if;&Si}f uD;rsm; wku
d jf cif;[k us,af vmifpmG
atmf[pfaeapumrl vufawG@wiG f ,if;tvkyo
f nf ukeo
f ,
G af &;vkyif ef;wckv;Hk ukd zkzd &Jjzpfapum jynfow
l @dk . aexkid rf _
b0ukd t}uD;tus,f usyw
f nf;apcJhayonf?
(q) onfah emuf ppftpkd;&onf aiGpuUL/ w&mwef/ 50 wefwkd@ukd w&m;r0if[k a=unmcJhonf? woef;ausmaf om
qif;&Jom;ESifh tvwfwef;pm; tdraf xmifrsm;onf 'kuQt}uD;tus,f a&mufcaJh yonf? ppftpk;d &onf Tok@d "m;jy
wku
d f,&l mrS uka 40 ausmfjrwfchaJ yonf? okd@apumrl ppftpkd;&. bma&; tusyt
f wnf;rSm &Sd+rJ&aSd eayonf?
202

_ynfolhtm%m
wkid ;f jynfwiG f vSnv
hf nfaeaom aiGpuULrsm;rSm rsm;+rJrsm;aeayonf? vufxJaiGpuULawGuv
dk nf; w&m;r0ifb;l vkyyf pf
OD;rSmvm;/ tdrfxJu a&$pawG/ aiGpawGyJ odrf;awmhrvm;[lI wjynfvkH;wGif txdwx
f dwftvef@vef@ jzpfaeayonf/
tauaphrsm;vnf; tvGe&f mS ;yg;aeayonf? jynfow
l @dk taeESihf ta&mif;cuf t0,fcufEiS hf t}uD;tus,f 'kuaQ &mufae
=uayonf? Armjynf ppftpkd;&onf t*Fvyd ftpkd;&ESifh tay;t,l vkyfapumrl aiGa=u; tusyftwnf;um; yaysmuf
oGm;onf r[kwaf y?
(Z) ppftpk;d &onf qefpyg;/ ajymif;/ yJ/ ESr;f / 0g ponfw@dk udk v,form;rsm;xHrS vuf0g;}uD;tkyf odrf;}uKH;0,f,lcahJ yonf?
v,form;rsm;taejzifh 0rf;pmrvkaH vmuf jzpf=u&ayonf? ppftpkd;&taeESirfh l qefpyg; aumufyo
J D;ESHrsm;rS uka
tajrmuftjrm; aoG;pky,
f lcaJh yonf? ,ckESpf &efukef v,form;ae@ tpnf;ta0;}uD;wGif ppftpk;d &u oD;pm;pepfukd
zsuyf pfrnf[k a=unmcJah yonf? wbufu ArmjynfueG jf rLepfygwD acgi;f aqmifaom awmifov
l ,form;rsm;u oD;pm;c
ray;a&; ajr&Sifpepfzsufypfa&;/ v,fvkyfolv,fykdifa&;wkd@twGuf ESpf&Snfvrsm; vufeufukdifwkdufaejcif;a=umifh
vnf;aumif;/ v,form;tajrmuftjrm;u ajr&Sifrsm;ukd oD;pm;ray;bJae=uojzifh oD;pm;pepfrSm vufawG@wGif
tawmfyif ysupf ;D aejcif;a=umifv
h nf;aumif;/ ppftpk;d &u ra&Smifomojzifh TuJho@dk a=unm&jcif; jzpfayonf? tjcm;
wbufwiG rf l ppftpk;d &onf v,f,mpku
d yf sK;d a&; vkyif ef;xJo@dk t&if;&Sipf epf oGwo
f iG ;f &mwGif taESmift
h &Sujf zpfaeojzifh
oD;pm;cpepfukd zsufrnf[k qkdvmjcif; jzpfayonf? wu,ftm;jzifh v,form;rsm;tm; aumufyJoD;ESH ykdrdpk u
kd fcikd f;+yD;
b%frsm;jzifh v,form;rsm;xHrS aiGw;dk ,ljcif; qefpyg;a&mif;0,fa&;wk@d rS {&mrtjrwf}u;D rsm; xkw,
f jl cif;wk@d jzifh v,form;
wkd@udk oD;pm;cESihf aoG;pkyo
f nfxufyif qxufxrf;ykd; ykdIaoG;pkyfaeayonf?
(ps) ppftpk;d &. uzsu,
f zsuf vkyrf r_ sm;a=umifh rsm;pGmaom yk*v
~ u
d ykid pf ufrHk sm;rSm ydwyf pfc&hJ ayonf? ok@d twGuf wkid ;f jynf
. uket
f xGuo
f nfvnf; t}uD;tus,f ,kwaf vsmv
h maeayonf?
(n) Tokd@jzifh ppftpkd;&a=umifh wkid f;oljynfom;rsm;tay: 0efxkyf0efykd;rsm; ykdIydvmaeayonf? wkdif;oljynfom;rsm;
ykI
d usyw
f nf;vm&ayonf? ukeaf ps;E_e;f rsm;onf rkd;xk;d rwwf w[kex
f d;k wufaeayonf qm; wyd\m 5 usy/f 6 usy/f
vufzufajcmuf wyd\m (40) pojzifh 'kw,
d urBmppf}uD;rjzpfcifuxuf q,fq/ q,fih g;qcef@ ckew
f ufvm aeayonf?
aps;Tr#wufaeapumrl ukerf sm;uk0d ,fI&onfr[kw/f yyu qkid rf sm;uvnf; wk@d uerf; qdwu
f erf;om xkwaf y;aeayonf?
txl;ojzifh awmu aps;wuf0,faom awmifolv,form;rsm;rSm bmypPnf;rSr& jzpfae=uonf? ppftpk;d &. ukepf nf
jzef@jzL;a&;pepfa=umifh arSmifckdaps;}uD; wjynfv;kH wGif jzpfay:cJo
h nf?
jynfolrsm;taeESihrf l 0rf;pmrvkaH vmuf qDrcwf&/ qm;rpm;&/ vufzufa&raomuf& jzpfae=uayonf/
ppfAv
dk rf sm;u ay;oavmuf urf;oavmufom pm;aomufae=u&ayonf? wef;pDw;dk Ekid rf S raokw
H r,f pm;&aomuf&
onfh b0rsK;d okd@ usa&mufaeayawmhonf?
() ppftpkd;&onf wkdif;jynf. jy\emrsm;ukd rajz&Sif;Ekdifojzifh e,fcsJormrsm;ay:wGif ykdIykdI rSDcdv
k mae&ayonf?
Armjynfolw@kd . e,fcs@J qef@usiaf &;orkdi;f tpOftvmESifh pdw"f mwfwkd@ukd raxmufxm;awmhbJ tEkid fEdik fiw
H Gif e,fcsJ@
orm;rsm;u usL;ausmfaejcif;rsm;ukd rodcsiaf ,mif aqmifaeayawmhonf? xk@d a=umifv
h nf; tar&duef e,fcsJ orm;u
AD,uferfwiG f usL;ausmaf &;ppf jyKaeonfuv
dk nf;aumif;/ AD,uferf'rD u
kd &ufwpf orRwEkid if u
H dk Ak;H qufwu
dk }f uJaeonf
ukv
d nf;aumif; a&ikEH w
_ fyw
d f vkyaf eayonf? Ekdiif aH &;t& ajz&Si;f yg[k t"dym` ,fr&Sad om tar&duefe,fcsJ@. usL;ausmf
&rf;um;r_rsm;ukd vufawG@tm;jzifh umuG,faom pum;rsm;ukd ajymaeayonf? t*Fvdyfe,fcsJ@orm;ESifh t*Fvdyf
203

_ynfolhtm%m
tvkdawmf&d rmvm,k tpkd;&wk@d u tif'ekd ;D &Sm;tm; &efpaeonfudk tm;ay;aeayonf?
ppftpk;d &. 0g'vrf;pOfrsm;ukd csKyfvu
dk yf gru
l m; Ekid if jH cm;a&;wGif e,fcs@J t}udKuf jzpfvmae+yD;/ jynfwiG ;f a&;wGif
jynfolwkd@tm; ppfwkdufa&;/ tbufbufrS zdESdyaf &;/ ykdrkdaoG;pkyfa&;/ ykrd kdusyfwnf;apa&; jzpfvmaeayawmhonf?
4? ,ae@ wwkdif;jynfvkH; t}uD;tus,f qif;&J'kuQjzpfaejcif;/ usyw
f nf;aejcif;wk@d rmS ppftpk;d &. 0g'vrf;pOfrsm;a=umifh
jzpfayonf? jrefrmhqd&k S,v
f pfvrf;pOfqo
kd nfESifh jynfow
l kd@.jy\em rajz&Sif;Ekid fa=umif;/ atmifjrifr_vkH;0r&Sda=umif;/
jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfonf e,fcs@J ya'o&mZfpepfudk ukepf ifatmifrwku
d Ef idk af =umif;/ ,if;onf ppfreS af om qk&d ,
S v
f pf
vrf;pOf r[kwfa=umif;/ twkta,mif qk&d S,v
f pfvrf;pOfomjzpfa=umif;/ ppftpk;d &. t&if;&Sifpepf xlaxmifa&;om
jzpfa=umif; wae@wjcm; ykdIykdIxif&Sm;vmcJhayonf?
jynfolwkd@ tm;vkH;taejzifh ykI
d ykdI rausreyfjzpfvmae=uayonf wkdufyJ0G ifvmae=uayonf?
ArmjynfwiG f qeftrsm;qk;H xGuo
f nfh ae&mwckjzpfonfh [oFmwuJo
h @dk +rK@d }u;D rSmyif vlxu
k tkyEf iS chf s+D yD; tpk;d &.
qefrsm;ukd odr;f ,la0iSjcif;rsK;d jzpfay:cJah yonf? ppftpk;d &vufxufwiG f qefrvkrH avmufjzpfaeyku
H dk jyonfh om"uwck
jzpfayonf? ae&mrsm;pGmwGif jynfow
l d@k u yyu ypPn;f rsm;ukd odr;f ,l+yD; a0iSjcif;rsm;vnf; &Sv
d mayonf?
ppftpk;d &u pyg;ukd vuf0g;}uD;tkyf odr;f }uKH;0,f,al ejcif;ukd qef@usiu
f m pyg;ra&mif;a&; wku
d yf 0JG ifonfvnf;
wjynfvH;k tESH@tjym;wGif jzpfay:aeayonf? r=umao;rDu &efuke+f rKd@ol+rKd@om; c&D;oGm;rsm;onf tpkd;&. o,f,l
yk@d aqmifa&;pepfa=umifh 'kuQqif;&J}uD;pGm cHpm;ae&ay&m rcHr&yfEkdifawmhojzifh tpk;d &. bwfpu
f m;rsm;ukd yufvuf
vSefypfcJh=uonf?
ppftpkd;&u bmoma&;udprP sm;wGif 0ifa&mufpu
G fzufaejcif;ukd rausreyfjzpfum wjynfvH;k rS q&mawmf
oHCmawmfrsm;onf ppftpk;d &tm; enf;trsK;d rsK;d jzifh wku
d af e=uonf? ppftpk;d &. rw&m;tkypf ;dk r_atmufwiG f jynfow
l @dk
tvl;tvSrd chf aH e&jcif;rS vGwaf jrmufap&eftwGuf wku
d cf u
dk af eaom ArmjynfueG jf rLepfygw/D r'nw wkid ;f &if;om; vlrsK;d rsm;
. vufeufuidk f wku
d cf u
dk rf r_ sm;onf jyif;xefonfxuf jyif;xefvmaeayonf?
ppftpk;d &onf Tr#jyif;xefaeaom tusyt
f wnf;rS xGuaf ygut
f jzpfjzifh wbufwiG f jynfwiG ;f ppfudk jyif;jyif;
xefxef wkdufae.? jynfow
l d@k udk ykdrakd oG;pkyaf e.? ol.pD;yGm;a&; tusyftwnf;ukd jynfoal wGtay: ykHcsae.?
tjcm;wbufwiG f rdr.
d 0g'vrf;pOftrSm;a=umifh jzpf&onfudk [kv
d al =umif/h 'Dval =umifjh zifh ykcH sae.? vufeufuidk f
awmfvSeaf &;orm;a=umifhvdv
k kd jynfwiG f;azmufjyefa&;orm;a=umifhvkdvkd vufatmufu tr_xrf;rsm;a=umifhvv
kd kd
vlwumukd w&m;cHvyk af eay.? tvkyo
f rm;/ v,form; ES;D aESmyGrJ sm;vkyI
f tay:&ef vku
d af vsmcsurf sm;jzifh vlx}k uD;.
rauseyfrr_ sm;ukd ac|;odyaf eayonf? e,fcs@J orm;tay: yk+d y;D rScD v
dk maeojzifh e,fcs@J orm;onf ppftpk;d &tay:wGif ykI
d =oZm
anmif;vmaeayonf?
t*Fvyd ef ,fcsJ orm;. t}uaH y;csut
f & OD;Ek/ OD;AaqGw@dkudk axmifrS v$waf wmhrnf? wk@d EiS hf yl;aygi;f +y;D vuf,m
nGe@f aygi;f tpk;d &wckz@JG pnf;&ef pDpOfaeonf[al om aumv[vrsm;onfvnf; jynforl sm;tzk@d em;rqef@atmif jzpfaeay
awmhonf? ppftpk;d &onf rdrt
d usyt
f wnf;rS xGu&f yfvrf;tjzpf Tok@d uo
J @dk enf;rsK;d pku
H dk vkyaf eapumrl jynfow
l @dk tm;
204

_ynfolhtm%m
csr;f ajr@om,maom b0wckukd ay;Ekid v
f rd rfh nf r[kwfay?
5? Armjynfow
l @dk cHpm;ae=u&aom qif;&J'u
k t
Q aygi;f / t=uyftwnf; taygi;f rS vGwaf jrmufa&;twGuf Armjynfow
l @dk
onf ppftpk;d &. wygwt
D m%m&Sipf epfudk wku
d zf suu
f m jynfcspyf gwrD sm; jynfcspt
f iftm;pkrsm;tm;vk;H pnf;vk;H nDnw
G f
r_ukd tajccHonfh trsKd;om;'Dru
kd a&pD tpkd;&w&yfudk {uefrkcs wnfaxmif&ayrnf? Tvrf;onfomv#if e,fcsJ
ya'o&mZfpepfukd tqkH;owfypf+yD; ppfrSefaom qkd&S,v
f pfpepfo@kd csDwufaomvrf; jzpfayonf?
T&nf&,
G cf suf ayguaf &mufatmifjrifap&eftwGuf vufiif;tajctaewGif wckwnf;aom xGuaf ygut
f jzpfjzifh
atmufygavmavmq,f vkyif ef;pOfudk Armjynf uGefjrLepfygwDu wkdif;jynfokd@ wifjyvkdufayonf?
(1) jynfwiG ;f ppfudk csucf si;f &yfpyJ pf&ef? jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; aqG;aEG;yGrJ sm;ukd wef;wla&; tajccH+yD; 'Dru
dk a&pDusus
jyefvkyf&ef?
(2) jynfolwkd@tm; 'Drkdua&pDtcGiht
f a&;rsm; jyefay;&ef?
(3) rqv ygwD wygwDtm%m&Sifpepfudk zsufypf&ef/ jynfcspyf gwDrsm;/ jynfcspt
f iftm;pkrsm; yg0ifonfh 'Dru
dk a&pD
usaom tkyfcsKyfa&;pepfukd wnfaxmif&ef?
(4) ajr&Siyf idk f ajrukd odr;f ,l+yD; ajrrJ,
h mrJrh sm; ajr,mcsK@d wo
hJ rl sm;ukd uk,
d yf idk t
f jzpf c|i;f csurf &Sd a0iSay;&ef? v,fvyk f
olwkdi;f v,fykdifcGihf ay;&ef/ v,form;rsm;tm; vGwfvyfpGm a&mif;0,fcGiafh y;&ef?
(5) jynfolwd@k .aexkdifr_ b0tajctaeukd jrifh&ef?
(6) e,fcsJorm;tay: rSDcdak e&r_rS uif;vGwfaom trsKd;om; pD;yGm;a&;ukd xlaxmif&ef? trsKd;om; pufr_ vkyfief;
rsm;ukd tm;ay;&ef/ wkid ;f &if;om; "e&Sirf sm;. jynfwiG ;f ukeo
f ,
G af &;vkyif ef;ukd trsK;d om;pD;yGm;a&; zG@H +zKd;wk;d wuf
a&;ESihf av#mfnpD Gm cGijfh yK&ef?
(7) wkdi;f &if;om; vlrsK;d tm;vk;H wef;wltcGit
fh a&;&&S&d ef/ ukd,yf ikd t
f yk cf sKyfa&; tm%m&ap&ef? wkid f;&if;om;vlrsK;d
rsm;tm; ppftpkd;&u ppfwkdufaejcif;ukd csufcsif;&yfypf&ef?
(8) e,fcsJ usL;ausmrf r_ sm;ukd qef@usi+f yD; trsK;d om; vGwv
f yfa&;ESihf ta&S@awmiftm&S +idr;f csr;f a&;ukd xdr;f odr;f &ef?
Tvkyif ef;pOf taumiftxnfazmfa&;twGuf ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf rnfonfyh gwD rnfonft
h zG@J tpnf;
rnfonfyh k*~KdvfESifhrqkd yl;aygif;vkyfoGm;rnf?
ArmjynfuGejf rLepfygwDonf r'nw wkid f;&if;om; vlrsKd; vufeufudik f tzGJ@tpnf;rsm;ESiht
f wl Tvkyfief;pOf
taumiftxnfazmfa&;twGuf ppftpkd;&. vufeufudik zf Ed ydS rf r_ sm;ukd vufeufudik f ckcw
H u
kd cf u
dk o
f mG ;rnf?
205

_ynfolhtm%m
tu,fI Tvkyif ef;pOftaumiftxnf azmfa&;twGuf ppftpk;d &onf ArmjynfueG jf rLepfygwED iS hf aqG;aEG;&ef
qEN&Sdygu ArmjynfuGejf rLepfygwDonf aqG;aEG;&ef toifh&daS yonf?
xkdrSwyg; ppftpkd;&. azmufjyefaom ay:vpDrsm;ukd qef@usifum Tvkyfief;pOfukd }uKdufESufoufaom
ppftpk;d &twGif;rS rnfonft
h iftm;pkEiS fhrqkd ArmjynfuGefjrLepfygwDonf yl;aygif;vkyfukdifoGm;&efvnf; toifh jzpfay
onf? jyif ppftpkd;&ESifh jynfwGif;azmufjyefa&;orm;wkd@ yl;aygi;f um vusfmnGef@aygi;f tpkd;&rsKd; zGJ@pnf;rnfh t}uH
tpnfwkd@ukdvnf; wm;qD;&eftwGuf vkdvm;aom ppftpkd;&ESifh ArmhwyfrawmftwGif;rS jynfcspftiftm;pkrsm;ESifh
ArmjynfuGefjrLepfygwo
D nf yl;aygif;aqmif&Guf&ef toifh&daS yonf?
jynfolvlxk taygif;wkd@
ppftpkd;&. tjyKwfwkduaf &; vrf;pOfukd &Gyf&Gycf |Hc|H vufeufukdif ckcHwkducf kdu=f u?
awmfvSefa&; wyfrawmf }uD;xGm;oxuf }uD;xGm;atmif wnfaqmuf+yD; ppfEikd fa&;twGuf tm;xkw=f u?
jynfolwkd@. 'Dru
kd a&pD tcGifhta&;rsm;twGuf wkdufyGJ0if=u?
tvkyform;/ v,form;/ +rKd@aeqif;&Jom;/ pma&;pmcsD tr_xrf;/ ausmif;om;/ ausmif;q&m/ ukefonf/
vkyfief;&Siw
f kd@. b0wkdufyGJ trsKd;rsKd;ukd jyif;jyif;xefxef qifE=$J u?
jynfolvx
l k w&yfvH;k . pnf;vkH;nDnGwfa&;ukd wnfaqmuf=u?
wkdif;&if;om; vlrsK;d rsm; tm;vkH;. wef;wl pnf;vkH;nDnGwfa&;ukd wnfaqmuf=u?
jynfcspfygwDrsm;/jynfcspftiftm;pkrsm;tm;vk;H .pnf;vk;H nDnGwfa&;ukd wnfaqmuf=u?
ppftpkd;&ESifh ArmhwyfrawmftwGif;rS jynfcspfwyfrawmfom;rsm;u jynfolrsm;ESifh vma&muf yl;aygif;atmif
}uKd;pm;tm;xkwf=u?
vk;H 0 trsK;d om; vGwv
f yfa&;/ jynfo@l 'rD u
dk a&pDa&;/ wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm; tm;vk;H wef;wlpnf;vk;H a&; wkid ;f jynf
pnfyifom,m0ajyma&;/ xm0pOf+idr;f csr;f a&;wkd@twGuf qkH;cef;wkdifwdu
k fyGJ0if=u?

&ufpGJ 1326 ck waygi;f vqkwf (11) &uf?


1965 ck - rwfv - (28) &uf?
A[kad umfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD?
206

aphpyfaqG;aEG;yGu
J dk ppftpk;d &u wpfbufowf zsuq
f ;D ypfvu
dk jf cif;ESihf
ywfoufI
ArmjynfuGejf rLepfygwD A[kad umfrwD.
wkid ;f jynfodk x
h w
k jf yefa-unmcsuf
1
&Ja bmfwkd@/ rdwfa qGwkd@/ jynfolvlxkt aygif; wkd@rsuaf rSmufEidk if w
H umh tajctaeonf wae@wjcm; ykrd w
dk if;rmvsu&f adS eonf? wwd,urBmppfjzpfaprnfh tajc
tae tcsut
f vufrsm;onf wae@wjcm; ykrd rdk sm;jym;vmvsu&f o
dS nf? wwd,urBmppfudk jzpfap&ef rD;ar$;aeaom w&m;cH
rsm;rSm urBmhAv
kd f}uD; 2 Akdvjf zpfaom qkdAD,ufqd&k S,ef ,fcsJ@e@J tar&duefe,fcsJ@wkd@yif jzpfonf? txl;ojzifh qkdA,
D uf
qk&d S,ef ,fcsJ@onf ykdrI
kd usL;ausmfvdo
k l ykdrdkIt&JpGef@vko
d ljzpfI t"dutE&m,fay;aeol jzpfayonf? qkdAD,ufqkd&S,f
e,fcsJ@onf 1979 ckESpf 'DZifbmvwGif tmz*efepfpwef Ekid fiu
H kd ppftiftm; wodef;jzifh ajAmifusL;ausm0f ifa&muf+yD;
odr;f yku
d cf o
hJ nf? ta&S@awmiftm&SwiG f Adv
k u
f av;vkyv
f o
dk nfh AD,uferfuvnf; qkAd ,
D ufq&dk ,
S f e,fcs@J tvdu
k s urfy;l csm;
(uarBm'D;,m;) 0ifa&muford ;f yku
d cf o
hJ nf? Tonfrsm;ESihf wqufwnf; qkAd ,
D uf qk&d ,
S ef ,fcs@J onfh . urBmukd Akv
d u
f s
pk;d rk;d a&; aoe*FAsL[mukd taumiftxnfazmf&eftwGuf urBmhae&mtES@H tjym;wGif a&wyfavwyf tajccHpcef;rsm;ukd
wk;d cs@J aqmufvyk v
f su&f o
Sd nf? TuJo
h @dk aom tajctaewGif ta&S@tv,fyidk ;f ESihf ta&S@awmiftm&S. tajctaeonf
ykrd rkd +idrrf ouf jzpfvmvsu&f o
dS nf? ta&S@awmiftm&S. +idr;f csr;f a&;ESihf wnf+idraf &;ukd qkAd ,
D ufq&dk ,
S ef ,fcsJ @EiS hf AD,uferf
Akv
d u
f sp;dk rk;d a&;orm;wk@d u qk;d qk;d 0g;0g; +crd ;f ajcmufvsu&f o
dS nf? TuJo
h @dk aom Ekid if w
H umhtajctaewGif Armjynf&dS vlrsKd ;
aygif;pHk jynfolwd@k onf rdrdw@kd . tusKd ;pD;yGm;rsm;twGuf urBmhEkdifiHtoD;oD;rS jynfolvlxk}uD;eJ@ vufwJ+G yD; e,fcs@J pepfeJ@
Akv
d fuspkd;rkd;a&;0g'ukd jywfjywfom;om; qef@usif=u&ef/ ta&S@awmiftm&S. +idr;f csr;f a&;ESifh wnf+idraf &;ukd xdef;odrf;
umuG,=f u&efEiS hf urBm+h ird ;f csr;f a&;ukd xde;f odr;f umuG,=f u&ef txl;wvnf vkt
d yfvm+yD[I
l ArmjynfueG jf rLepfygwu
D
,lqayonf?
Armjynf. jynfwiG f;tajctaeukd =unfv
h #if tkypf ;kd olvw
l ef;pm;u zefw;D cJah om azmufjyefonfh jynfwGi;f ppf
onf (33) ESpaf usmf =um&SnfcJhay+yD? TumvtwGif; ArmjynfuGefjrLepfygwDukd tjyKwfacsr_ef;ypfr,f [k }uHK;0g;um
tl;trl; wku
d fcho
J lrsm;om usqk;H cJ=h uonfcsn;f jzpfonf? tkypf kd;olvlwef;pm;. azmufjyefaom jynfwiG f;ppfay:vpD
tygt0if azmufjyefrSm;,Gif;aom vrf;pOfay:vpDt&yf&yfa=umifh pD;yGm;a&; EkdifiHa&; vlr_a&;ponfh buftoD;oD;wGif
tusyt
f wnf;aygi;f pHk qkdufvsuf&daS yonf? ukeyf pPn;f &Sm;yg;/ aiGpuULwefz;kd usqif;/ pm;oH;k ukeaf ps;E_e;f }uD;jrifh/ vrf;yef;
207

_ynfolhtm%m
qufoG,af &; cufcJvsuf&SdonfhtwGuf jynfolvlxk. aexkdfipf m;aomufrb
_ 0onf tvGefyifusyw
f nf;vSayonf?
tvkyv
f ufrrhJ sm;vnf; wk;d rsm;vmvsuf &So
d nf? ppftpd;k &u pD;yGm;a&; OD;armhvm+yD[k uGm;0gaecsdew
f iG f jynfov
l x
l k
{&mrtrsm;pk}uD;. pm;0wfaea&;rSm ydrk u
dk syw
f nf;vsuf &Sad yonf? xk@d a=umifyh ifv#if jynfow
l @dk u ppftpk;d &&J@ pD;yGm;a&;
OD;armhvmvk@d jynfov
l x
l &k @J aexkid frb
_ 0qkdwhJ yJyh idk f;uawmh epfae+yDvkd@ t"dym` ,f&aom OD;armhv@kd yJeh pfae+yD qkdonfh
pum;ukd avSmifajymifajymqkdaejcif;jzpfayonf? vufawG@wGiv
f nf; Ttwkdif;yifjzpfonf? ppftpk;d &bufu owfrSwf
pyg;ukd jynfrh aD usmv
f eG af tmif 0,f,&l &Sjd cif;onf v,form;rsm;twGurf l ykrd rkd sm;jym; aompyg;rsm;ukd 0rf;pmrcsef ykwv
f eS /f
usv
D eS f vk,cl v
H u
fdk &f jcif;yifjzpfonf r[kwyf gavm? jynfow
l @dk . Ekid if aH &; b0bufwiG f qkyd guvnf; ppfwyfygwD (rqv)
wygwt
D m%m&Sipf epfa=umifh 'Dru
kd a&pD tcGit
fh a&;rsm; qdwo
f Ok ;f vsu&f o
Sd nf? vGwv
f yfpmG ajymqdka&;om; yHkEySd fxkwf
a0cGi/hf vGwv
f yfpmG pDwef;vSnv
fh nfcGi/hf vGwv
f yfpmG toif;tyif; zG@J pnf;vkyfaqmifcGi/hf vGwv
f yfpmG ,Hk=unfud;k uG,cf iG hf
paom tajccH'rD u
dk a&pD tcGit
hf a&;rsm;ukd ydwyf ifc&H vsuf &Sad yonf? ae&mwumwGif rqv ygwED iS hf ygw.
D tpG,f
tyGm; tzG@J tpnf;rsm;/ aumifprD sm;ponfw@dk uom }uD;pk;d rif;rlvsu&f o
dS nf? trsKd ;om;aoG;pnf;nDnw
G rf r_ mS vnf; +ydKuGJ
vsuf &So
d nf? ,cktcgwiG f ppftpk;d &ukd wkid ;f &if;om; vlrsKd ;wkid ;f avmufu vufeufuidk +f yD; wku
d af e=uonf r[kwyf gavm?
use;f rma&;/ ynma&;/ ,Ofaus;r_ponfh buftoD;oD;wGiv
f nf; r}uHKbl;atmif qkw,
f w
k yf sujf ym;aeayonf?
Tok@d qkw,
f w
k yf sujf ym;aejcif;ukd ormorwf&adS om yk*Kd~ vfrsm;u todtrSwjf yK=uHrk u wcgw&HwiG f ppftpk;d & tokid ;f
t0kdif;xJuyifv#if 0efcaH e&onf r[kwfygavm?
txufwiG f azmfjycJah om jynfwiG ;f jynfytajctaersm;ukd axmufxm;Ivnf;aumif;/ Armjynf&dS vlrsKd ;aygi;f pHk
jynfov
l x
l }k uD;. t&if;cHtusKd ;pD;yGm;ukd ar#mu
f ;dk Ivnfaumif; ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ppftpk;d &ESihf awG@qakH qG;aEG;&ef
apmpGmuwnf;u qH;k jzwfxm;ayonf? ,if;ok@d awG@qkaH qG;aEG;=u&mwGif 1? jynfwiG f;ppf&yfp+J yD;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufa&;
2? jynfov
l x
l ktm; 'Drdu
k a&pDtcGiht
f a&; tjynfht0ay;a&;
3? trsKd ;om; aoG;pnf;nDnGwaf &;
4? jynfov
l lxk. aexkid fpm;aomufrb
_ 0 jriw
hf ifa&;
5? urBmhAv
kd f 2 Akv
d q
f ef@usifa&;/ txl;ojzifh qkAd ,
D ufqd&k S,fe,fcsJ@udk qef@usiaf &;
6? urBm+h ird ;f csr;f a&;ukd xde;f odr;f umuG,af &;[laom jy\em}uD; 6 &yfudk wifjyaqG;aEG;oGm;&ef/ t"dujy\em
tjzpf jynfwGi;f ppf&yfp+J yD; jynfwiG f;+idr;f csr;f a&;wnfaqmufa&;ukd pwifaqG;aEG;&ef oabmxm; &SdchaJ yonf?
2
1980 ckESp/f pufwifbmv 23 &ufae@wGif ArmjynfuGejf rLepfygwDonf EkdifiaH wmfaumifpDOuUOD;ae0if;xHod@k
jynfwiG ;f ppf &yfp+J yD; jynfwiG ;f +idrf;csr;f a&; wnfaqmufa&;twGuf ESpOf ;D ESpzf uf awG@qkaH qG;aEG;=u&ef urf;vSr;f csufukd
w&m;0if ay;ykd@co
Jh nf? ,if;pmukd ppftpk;d &u pufwifbmv 24 &ufae@wiG f vufcH&&Scd o
Jh nf?
208

_ynfolhtm%m
txufazmfjyyg w&m;0ifurf;vSr;f csuu
f dk ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ppftpk;d & xkwjf yefxm;aom vGw+f ird ;f csr;f
omcGihf qko
d nfh trde@f uek q
f ;kH +y;D onft
h cgwiG rf S urf;vSr;f cJjh cif;jzpfonf? jynfwiG ;f ppfw&m;cHjzpfaom ppftpk;d &u ol@u,
dk o
f l
w&m;ol}uD;t&mwGix
f m;+y;D uGejf rLepfrsm;ESihf vufeufuidk af wmfveS w
f u
dk cf u
dk af eolrsm;ukd w&m;cHtjzpf oabmxm;um
txufpD;rSae+yD; xkwjf yefcJhaom vGwf+idrf;cGifh trdef@jzpfojzifh ,if;ukdvufrcH todtrSwrf jyKa=umif;ukd azmfjyonfh
taejzifh ,if;trdef@ukefqHk;+yD;onfhtcsdeftxd tcsdefapmifhum urf;vSrf;pm ay;ykd@cJhjcif; jzpfonf?
awG@qHka qG;aEG; yGJjzpfajrmufa &;twGuf tav;xm;+yD; ArmjynfuGefjrLepfygwDonf ta&;ygonfh
vku
d af vsmcsurf sm; jyKcahJ yonf? ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ppftpd;k &ESihf awG@qakH qG;aEG;yGu
J dk jynfwiG ;f jynfy jynfov
l x
l .
k
rsuaf rSmufwiG f ajAmiftwdtvif; awG@qakH qG;aEG;vkad omqEN &Scd ahJ yonf? od@k ro
S mv#if jynfov
l x
l .
k a0zef}u;D =uyfjcif;ukd
&&S+d y;D ykrd akd umif;rGeaf om tusKd ;qufrsm; &&SEd idk rf nf[k ,H=k unfayonf? od@k aomfvnf; ppftpk;d &bufu ajAmiftwdtvif;
awG@qakH qG;aEG;&rnfudk ta=umuf}uD;a=umufaeojzifh awG@qakH qG;aEG;yGjJ zpfajrmufa&;ukd t"duxm;um ppftpd;k &bufu
vufcEH idk rf nfh v#Kd @0u
S af qG;aEG;=u+y;D atmifjrifaomtcgwiG f wkid ;f jynfo@dk xkwjf yef&ef[laom tqdjk yKcsuu
f dk vufO;D r_,I
l
wifjycJah vonf? Tok@d jzifh awG@qakH qG;aEG;yGJ jzpfajrmufa&;ukd twm;tqD; jzpfaprnfh twm;tqD;wckudk jzwfausmcf o
hJ nf?
aemuftwm;tqD;wckrmS awG@qakH qG;aEG;yGv
J yk af epOftwGi;f ESpzf ufpvH;k rS typftcwf &yfqikd ;f xm;&ef[al om
jy\emjzpfonf? yxrt}urd f awG@qakH qG;aEG;yGw
J iG f ESpzf uftypftcwf &yfqidk ;f xm;a&;tqku
d dk ArmjynfueG jf rLepfygwD
bufrS wifjycJo
h nf? rqv tpk;d &bufu Tudpu
P dk csucf si;f tajzray;ao;bJ olw@dk . wyfrLS ;}uD;rsm;ESihf aqG;aEG;+yD;rS
tajzay;yg&ap[k ajymcJo
h nf? ArmjynfueG jf rLepfygwu
D typftcwf &yfqidk ;f xm;a&; onf ta&;}u;D onf[k ,lqay
onf? ESpzf ufaqG;aEG;aepOfumvtwGi;f wGif ppfajrjyifY olaouk,
d af o &ifqidk w
f u
dk cf wfae=uaom wyfrsm;tzk@d aoa=u
'%f&m&r_rsm; &yfqidk ;f oGm;rnf? jynfwiG ;f ppf &yfpyfa&;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; taumiftxnfazmfa&;twGuf aumif;rGef
aom tvm;tvmESihf +idr;f csrf;a&;avxkudk jzpfay:apvdrrhf nf[k ,H=k unfayonf? okd@aomf ppftpkd;& u ESpzf uftypf
tcwf &yfqidk ;f xm;a&;ukd rvkv
d m;ay? csucf si;f jiif;&efcufIom ol@wyfrLS ;}u;D rsm;ESihf aqG;aEG;+y;D rS tajzay;rnf[k ajymcJjh cif;
jzpfonf? Tok@d ajym+yD; r=umrD (3) &uf (4) &uftwGi;f rSmyif ppftpk;d &u tajzay;onfph m ay;ykd@vmonf? ,if;pmwGif
typftcwf&yfqidk ;f xm;a&; tqku
d dk vufrcHEidk af =umif; Tok@d vyk v
f #if ArmjynfueG jf rLepfygwaD cgi;f aqmifonfh jynfo@l
wyfrawmfESihf ArmjynfuGefjrLepfygwD &Sd&mae&ma'orsm;ukd todtrSwfjyK&m a&mufomG ;rnfhta=umif;/ olwkd@wyf.
v_y&f mS ;r_ukd tcsKyftcs,frcHEdik fa=umif;ponfjzifh jyef=um;cJah yonf?
Tta=umif;jyef=um;csu.
f twGi;f oabmonf jynfwiG ;f ppf &yfp+J yD;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufr_
twGuf tusKd ;rjyKHrk #ru ppftiftm;jzifo
h m zdEydS v
f o
dk nfh wif;rmonfo
h abmxm;rsm; yg&adS =umif;rSm txl;yifay:vGiv
f S
ayonf? od@k aomf ArmjynfuGejf rLepfygwo
D nf awG@qaHk qG;aEG;yGJ jzpfajrmufa&;twGuf vku
d af vsmr_ jyKcJah yonf? ESpzf uf
typf&yfpx
J m;a&;ukd ppftpk;d &u vufrcHEidk o
f nfw
h idk f ,ae@Eidk if w
H umhtajctaet&vnf;aumif;/ trsKd ;om;toD;oD;
jynfolwkd@. t&if;cHtusKd ;aus;Zl;ukd axmufxm;Ivnf;aumif; ArmjynfueG fjrLepfygwDonf wpfzufu ppfwdu
k f&if;
wzufwGif awG@qkaH qG;aEG;oGm;&ef oabmwla=umif; uk,
d pf m;vS,t
f zG@J apv$wrf nft
h a=umif; ta=umif;jyefvdu
k o
f nf?
Tokd@jzifh twm;tqD;wpfcu
k dk jzwfausmv
f u
dk &f jyefonf?
ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf awG@qakH qG;aEG;yGJ jzpfajrmufa&;uko
d m OD;wnfonfhtavsmuf aphpyfaqG;aEG;yGv
J yk f
rnfh ae&m/ uk,
d pf m;vnfa&G;cs,rf w
_ @dk EiS hf ywfoufI rnfo@dk r# uef@owfcsurf xm;cJah y? ESpzf ufaqG;aEG;yGu
J dk ArmjynfueG f
jrLepfygw.
D vGwfajrmufonfha'owGif vkyrf nfqdu
k vufco
H nf? ppftpdk;&. a'owGif vkyrf nfqdu
k vnf; rypfy,f?
209

_ynfolhtm%m
wwd,wae&mwGif vkyrf nfqv
dk #iv
f nf; rjiif;[lI oabmxm;cJo
h nf? uk,
d pf m;vnf a&G;cs,rf w
_ iG v
f nf; rqv bufrS
a&G;cs,fapv$wfolqkdv#if rnfolESifhrqkd aqG;aEG;rnf[k oabmxm;cJhonf? ArmjynfuGefjrLepfygwDu jynfolvx
l k.
t&if;cHtudsK;pD;yGm;ukd axmufxm;um Tr#vu
kd af vsmr_jyKcJI
h vnf; aqG;aEG;yGjJ zpfajrmufchjJ cif; jzpfonf?
3
Armjynf jynfwGif;ppfjy\emonf t&if;ppfvu
kd fv#if EkdifiaH &;jy\emyifjzpfonf? xk@d a=umifh jynfwGif;ppf
jy\emukd ajz&Si;f vkv
d #if Ekid if aH &;t&om ajz&Si;f &ayvdrrhf nf? 33 ESpaf usmaf usmf wzufEiS w
hf zuf t}uw
d t
f e,f wku
d cf u
dk f
vmaom jynfwiG f;ppfukd &yfpJvkdv#if ESpfOD;ESpfzuf wef;wnf&nfwl pdwf&Snfvuf&Snf ajzmifrh wfyiG fhvif;pGm tusdK;oifh
ta=umif;oifh ajymqkad qG;aEG;&rnf? tay;t,lvyk u
f m aphpyfaqG;aEG;&rnf[k ArmjynfueG jf rLepfygwu
D ,lqayonf?
ok@d aomf rqv tpk;d &bufurl 33 ESpaf usmf ppfajrjyifwiG f wku
d ,
f I
l r&cJah omtcsurf sm;ukd aphpyfaqG;aEG;a&; pm;yGaJ y:wGif
&,l&ef tcsn;f tES;D }uHpnfcJhavonf? olw@kd ajymwJhtwkdi;f rjzpfv#if aphpyfaqG;aEG;a&;ukd wzufowf zsufq;D ypf&ef
}udKwifjyifqif+yD;rS aphpyfaqG;aEG;yGo
J @dk uk,
d pf m;vnfapv$wjf cif;jzpfonf? Tonfudk olw@dk . vky&f yfrsm;u txift&Sm;
oufaocHaeayonf?
rqv tpk;d &onf olw@dk a&;qGx
J m;aom zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya' abmiftwGi;f rSmom vkyEf idk cf iG &fh o
dS nf
[k ajymum ArmjynfueG jf rLepfygwD zsuo
f rd ;f a&;/ jynfo@l wyfrawmf zsuo
f rd ;f a&;/ vGwaf jrmufa'o zsuo
f rd ;f a&;wk@d udk
awmif;qkdchaJ yonf? ae0if;pef;,k ppftyk fpku olwkd@a&;qGx
J m;onfh zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya' qkdonfh pmtkyu
f kd
rzsuaf umif; rjyifaumif;onfh txGwt
f jrwfypPn;f wcktjzpf ajymqkad e=ujcif;rSm ArmjynfEidk if aH &; avmu. &,fp&m
taumif;qH;k jyufv;kH wckyif jzpfayawmhonf? Tppftyk pf o
k nfyif wcgu zqyv . zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya'}uD;ukd
toufay;I umuG,frnf[k vnf;aumif;/ opPmapmifo
h d dak oygrnf [kvnf;aumif; opPmjyKcJ=h uonf? ok@d aomf
olw@dk . vkt
d ifqENEiS hf ruku
d n
f aD omtcgwiG f xkpd mtkyu
f dk ae@csi;f ncsi;f puULpkwjf zpfatmif vkyyf pfc=hJ uayonf? ,ckusrS
rqv ppfwyfygwD wygwt
D m%m&Sifpepfudk azmfxkwfxm;onfh tajccHOya'pmtkyfukd tb,fhtwGufa=umifh rjyifEdik f
rzsuEf idk f &S&d rnfenf;? jynfwiG ;f ppfudk wu,fwrf; &yfpv
J v
dk #if jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ukd wu,f wrf;vkv
d m;v#i/f trsKd ;om;
aoG;pnf;nDnw
G rf u
_ dk wu,fwrf;taumiftxnfazmfvv
dk #if ppftyk pf u
k a&;qG+J y;D "m;rk;d um twnfjyKxm;aom zG@J pnf;
tkycf sKyyf kH tajccHOya'qko
d nfudk y,fzsuyf pfEidk &f ayrnf? rqv wygwt
D m%m&Sif pepfudk zsuo
f rd ;f +y;D jynfov
l x
l }k u;D ukd
'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&; tjynft
h 0ay;aom jynforl sm;uk,
d w
f idk f vGwv
f w
G v
f yfvyfa&;qGu
J m twnfjyKaom zG@J pnf;tkycf sKyyf kH
tajccHOya'opfudk a&;qG&J ayvdrhrf nf?
ppftpk;d &u olw@dk . tajccHOya'ukd jynfoal wGu qENay; twnfjyKxm;wm/ &mckid Ef e_ ;f 90 ausmu
f qENay;
twnfjyKxm;wm pojzifh olw@dk . rqv wygwt
D m%m&Sipf epf tajccHOya'ukd umuG,af jymqk=d uonf? urBmay:wGif
tm%modr;f rnfonfh tajccHOya'onf axmufcrH J 90 &mckid Ef e_ ;f ausmf &=uonfcsn;f om jzpfonf? t&Sut
f enf;qH;k
ppftpkd;&qkdv#if 99 '\r 99 &mckdifE_e;f u axmufcHrJay;um twnfjyKonf[lIyif a=unm=uonf r[kwyf gavm?
100 &mckid Ef e_ f;jynfh axmufcHqENrJay;onf[k qkd&ma&mufojzifh r,Hkp&mjzpfrnf pkd;=uIom &mckdifEe_ ;f jynfh axmufcrH J
&onf[k ra=unmjcif; jzpfonf? Armjynfppftpk;d &tzd@k vnf; tjcm;tjcm;aom azmufjyefa&; tpk;d &rsm;enf;wl vkcd sif
oyqkdv#if axmufcrH Jh 99 '\r 99 &mckdifEe_ f;&atmif zefwD;EkdifrnfrSm trSefyifjzpfonf? okd@aomf 90 '\r 19
&mckdiEf _ef;ESifh wif;wdraf &mifh&Jvkdufjcif;om jzpfayvdrrfh nf? twku
d ftcHygwrD sm;. rsupf da'gufaxmuf+yD; apmif=h unfhr_
cHae&onfh ygvDreftpk;d &onfyifv#if 0uftlvSnfhwacsmif;&Sdygu rJta&twGufukd ukd,f}udKufovkd zefwD;Ekdiaf om
210

_ynfolhtm%m
tpGr;f &Sd&um; waumifwnf; ajy;aeonfh vufeufrsm;ykid &f Sif ppftyk fpktzk@d 90 '\r 19 &mckdifEe_ ;f axmufcrH &J atmif
vkyv
f u
dk Ef idk jf cif;rSm rnfod@k r# xl;qef;vSonfu
h pd rP [kwaf y?
ae0if; pef; ,k ppft pkd; &u aphpyfa qG; aEG; yGJwGif zGJ@pnf; tkyfcsKyfyHk tajccHOya'abmift wGif; rSmom
vkyfEkdifrnf[laom toHk; tE_ef; jzifh ArmjynfuGefjrLepfygwD zsufodrf;a&;/ jynfol@wyfrawmfzsufodrf; a&;/
vGwfajrmufonfha'o zsufodrf;a&;wkd@udk awmif;qdkcJhonf? TonfrSm ArmjynfuGefjrLepfygwDbufu rnfokd@r#
vk dufa vsmrnfr[kwfa om awmif ; qkd csuf jzpf a =umif; ukd olwkd @aumif; aumif ; od= uayonf? e*kd uwnf ; u
aphpyfaqG;aEG;yGJukd wzufowfzsufodrf;&ef t}uHtpnf&Sdaom ppftpkd;&onf wrifoufouf rjzpfEkdifonfukd
awmif;qkdaejcif;om jzpfonf? xkd@a=umifh aphpyfaqG; aEG;yGJwGif ppftpkd;&bufrS ukd,fpm;vnfrsm;onf rqv
wygwDtm%m&Sifpepfukd umuG,fajymqkdvkduf/ ArmjynfuGefjrLepfygwDukd zsufodrf;&ef rawmif;qkdyg[k ajymvku
d fEiS fh
a&S@aemufrnDaom pum;rsm;ukd tkd;eif;cGufeif;ajymae=ujcif; jzpfonf?
orkdif;a=umif;ukd jyefajymif;oHk;oyfrnfqkdygu 1948 ckESpf/ rwfv 28 &ufae@wGif ArmjynfuGefjrLepfygwu
D kd
azmufjyefaom zqyv tpk;d &u tvpfwu
dk cf u
dk +f yD; azmufjyefaomjynfwiG ;f ppfudk zefw;D cJo
h nf? 1948 ckEpS f rwfv 28
&ufae@ rwkdirf D umvrsm;u ArmjynfueG jf rLepfygww
D iG f jynfol@wyfrawmfvnf; r&Sdao;? vGwfajrmufonfah 'ovnf;
r&Sad o;ay? zqyv tkypf ;dk ol vlwef;pm;u azmufjyefaom jynfwiG ;f ppfpwifzefw;D +y;D rS wku
d cf u
dk v
f maomtcgusro
S mv#if
ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf jynfov
l x
l u
k dk pnf;H;k rDcS u
dk m jynfo@l wyfrawmfudk zG@J pnf;+y;D vGwaf jrmufonfah 'o xlaxmifI
rdrdukd,fudk umuG,faom w&m;onfhppfukd qifE$JcJh&jcif;jzpfonf? TonfrSm rnfolr# jiif;r&onfh orkdif;t
csuftvufjzpfonf? ArmjynfueG fjrLepfygwDukd tcsdefwdt
k wGif; zsufq;D ypfvkdufrnf[al om t}uH,w
k fjzifh zqyv
tkyfp;kd olvw
l ef;pm;u }udK;pm;vmcgrS ArmjynfueG fjrLepfygwDonf ysufpD;roGm;bJ ygwD. wkduf kdufESihf tuif;rJhacgif;
aqmifr&_ Sdaom jynfol@wyfrawmfESifh ygwD. ckid frmaom tajccHjzpfonfh vGwfajrmufaom a'owkd@udk &&Sdvmjcif;jzpf
onf? ,ckqkdv#if 33 ESpfausmf =umjrifhcJh+yDjzpfaom vufeufukdifwkdufyGJumvtwGif;wGif ygwD/ wyfrawmfESifh
tajccHa'owk@d onf }uD;xGm;jcif;/ ao;usHK@jcif;/ atmifyGJ&jcif;/ qHk;_H;jcif;/ Edi_ f;,SOfcsuft& wnf+idrfjcif;/ rwnf+idrfjcif;/
topfay: jcif;/ uG,af ysmufjcif;pojzifh tajymif;tvJajrmufjrm;pGm &Scd ahJ omfvnf; wckv;kH +cHKI =unfv
h #if uGejf rLepfygw/D
jynfol@wyfrawmfESihf tajccHa'owk@d onf azmufjyefa&;tpkd;&. qENEiS q
fh ef@usipf Gm }uD;xGm;}uHhcidk v
f mvsuf &Sdayonf?
33 ESpf ausmw
f idk w
f idk f azmufjyefa&;tpk;d &rsm;u vufeuftiftm;jzifh tl;trl;wku
d cf u
dk zf suq
f ;D ypf&ef }uKd ;pm;cJah omfvnf;
zsuq
f ;D rypfEidk o
f nfh Tygw/D TwyfrawmfEiS hf TtajccHa'owk@d udk aphpyfaqG;aEG;a&;pm;yGaJ y:wGif zsuo
f rd ;f ypf&ef ae0if;
pef;,k ppftpkd;&u awmif;qkdvmojzifh azmufjyefa&;orm;wkd@. rkdufrJr_ (okd@) tl;tdyfrufrufjcif;[lIom
ac:qdk&ayawmhrnf? uGefjrLepfwkd@tzdk@ qkd&v#if zsufq D;ypfa &;/ armif;xkwfypfa &;/ +cdfrf; ajcmufr_cH&onfrSm
tqef;w=u,fupd Pwck r[kwaf wmhay? uGejf rLepf0g' arG;uif;pumvuwnf;uyif +cdrf;ajcmufccH h&J jcif;jzpfonf?
1848 ckEpS /f azazmf0g&v
D wGif yHEk dyS x
f w
k af 0cJhaom uGejf rLepfygwaD =unmpmwrf;wGif rmhupf Ef iS fh tdef*,fw@kd u
yxrqH;k pmrsuEf mS / yxrpmyk'd Yf wap>}u;D waumifonf Oa&mywku
d w
f iG f vSnv
hf nfomG ;vmaeayonf? Twap>}u;D um;
uGefjrLepf0g'yif jzpfonf? yky&f [ef;rif;}uD;ESifh Zmbk&if/ rufwmepfcsfEiS fh *DaZmh/ jyifopf&,f'Du,frsm;ESifh *smrefykvdyf
olv#dKrsm;[laom a[mif;EGr;f onfh Oa&mywku
d f&Sd tiftm;pktm;vHk;onf Twap>}uD;tm; armif;xkwfypfa&;twGuf
olawmfpif r[mrdwu
f dk zG@J pnf;vku
d =f uav+yD [lI a&;om;cJo
h nf? vGecf ahJ om ESpaf ygi;f 130 ausmu
f wnf;u tpk;d &rsm;u
armif;xkwfypf&ef +cdrf;ajcmufccH &Jh onfh uGejf rLepf0g'onf ,cktcg urBmhaxmifh}udKaxmifh=um;rusef jyef@EH@S aeay+yD?
211

_ynfolhtm%m
ArmjynfueG jf rLepfygwt
D zk@d qkv
d #iv
f nf; Tod@k aom +cdr;f ajcmufru
_ dk ygww
D nfaxmifpuwnf;u cHc&hJ ayonf?
t*Fvdyfe,fcsJ@orm;onfvnf;aumif;/ ae0if;pef;,k ppftpkd;&tygt0if azmufjyefa&;tpkd;& tqufqufonf
vnf;aumif; ArmjynfuGejf rLepfygwDukd zsufqD;ypf&ef rD;uke,
f rf;ukef }udK;pm;cJh=uonfcsnf; jzpfayonf? okd@aomf
ArmjynfueG jf rLepfygwu
D m; ysupf ;D roGm;cJhay? ae0if;pef;,kw@dk vufr&G@H tcef;u yg0ifcahJ om zqyv tpk;d &vufxufu
ArmjynfueG jf rLepfygwu
D kd wcsw
D nf;tvJxd;k +yD; zsufypf&ef }udK;pm;cJo
h nf? odk@aomf tcsnf;ES;D om jzpfcahJ yonf? ,ck 33
ESpf =umaomtcg ae0if;pef;,ktpkd;&u zsufypfvkdaomt&monf aemufxyf (2) ckwkd;vm+yD; (3) ckjzpfvmcJh+yD?
azmufjyefa&;orm;wk@d u zsuq
f ;D ypf&ef }uKd ;pm;avav/ uGejf rLepfygw/D jynfo@l wyfrawmfEiS hf vGwaf jrmufa'owd@k onf
}uD;xGm;}uHch idk f vmavavom jzpfvrd rhf nf?
ArmjynfuGefjrLepfygwD. oufwrf;onf ,ck 42 &Sdawmhrnf? ArmjynfwGif oufwrf;t&SnfqHk;/ 0gt&ifhqk;H /
tawG@t}uHKt&Sq
d ;kH / jynfou
l dk tvkyt
f au|;jyKonfh tpOftvm t&Sq
d ;kH ygwjD zpfonf? vlwef;pm;rsm; yaysmuf+y;D aemuf
vlwef;pm;wku
d yf .
JG ud&,
d mjzpfaom Ekid if aH &;ygwED iS hf Ekid if aH wmfpuf,E&m;rsm; tp&So
d nfh t&mtm;vH;k toH;k r0if rvkt
d yf
awmhojzifh wjznf;jznf; tm;enf;aysmufu,
G o
f mG ;+y;D rdr.
d orkid ;f ay;wm0ef +y;D ajrmufonft
h cgwiG rf S ArmjynfueG jf rLepfygwD
aysmufu,
G v
f rd rhf nf jzpfonf? orkid ;f ay;wm0ef r+y;D ajrmufao;or# ArmjynfueG jf rLepfygwu
D dk b,f&efou
l rS zsuq
f ;D ypfI
r&Ekdiaf y?
jynfwiG ;f ppf &yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; &a&;twGuf ,ae@zsuq
f ;D ypf&rnft
h &monf uGejf rLepfygwrD [kw/f
jynfol@wyfrawmf r[kwf/ vGwaf jrmufonfha'or[kw/f zsuq
f ;D ypf&rnfh t&monf rqv wygwt
D m%m&Sipf epfESifh
ukd azmfxw
k x
f m;onfh vuf&dzS J@G pnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'omv#ifjzpfonf?
,ae@ Armjynfv@ltzG@Jtpnf;wGif vlwef;pm;/ vl@tv$mrsm; trsm;tjym; &Sad eayonf? Tok@dvw
l ef;pm; vl@tv$mrsm;
&Sad eoa&G@ ,if;vlwef;pm; vl@tv$mrsm;ukd uk,
d pf m;jyKaom EkdifiaH &;ygwDrsm;/ tzG@J tpnf;rsm;/ *kd%;f tpkrsm; rkcsyif &Sdae
ayvdrrfh nf? Armjynf ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;wGif .wyfO;D jzpfaom ArmjynfueG jf rLepfygw&D o
dS vkd usev
f w
l ef;pm; vl@tv$mrsm;
twGuv
f nf; ,if;wk@d udk Ekid if aH &;t& uk,
d pf m;jyKaom Ekid if aH &;tkypf rk sm;/ *k%
d ;f rsm;wnf&adS e=urnfom jzpfonf? rnfonfh
enf; rnfo
h nfo
h mefjzifh wnf&adS eonf/ v_y&f mS ;aeonfqo
kd nft
h csuo
f m uGjJ ym;vdrrhf nf? ppftpk;d &u Oya'wck xkwjf yef
+yD; zsuo
f rd ;f onfqdk jHk zifh aysmufuG,o
f Gm;rnf r[kwaf y?
4
ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf ,ckt}urd f aphpyfaqG;aEG;yGjJ zpfajrmufa&;twGuf tpGr;f ukef }uKd ;pm;cJo
h nf? rlay:wGif
}uH}h uHch idk cf idk f &yfwnfum enf;emwGif aysmah ysmif;r_&pdS mG jzifh aphpyfaqG;aEG;yGJ jzpfajrmufa&;/ atmifjrifa&;twGuf tpGr;f ukef
}udK;pm;cJhonf? aphpyfvkdufavsmEkdifor# vkdufavsmcJhonf? aemufqHk;tqifh aphpyfvu
kd favsmonfhtaejzifh atmufyg
twkdi;f tqkdjyKcJhonf?
1? ArmjynfueG fjrLepfygw.
D tajccHa'oukd wckwnf;aom tpk;d &atmufwGi&f daS om a'oE& uk,
d yf idk t
f yk cf sKyfa&;a'o
tjzpf todtrSwfjyK&ef?
2? jynfo@l wyfrawmfudk wckwnf;aom tpk;d &vufatmufwiG &f adS om Ekid if aH wmfumuG,af &;aumifpaD tmufwiG &f adS om
wyfwwyftjzpf todtrSwjf yK&ef? Ekid if aH wmfumuG,af &;aumifpw
D iG f ArmjynfueG jf rLepfygwb
D ufrS uk,
d pf m;vS,&f mckid Ef e_ ;f
212

_ynfolhtm%m
rnfr#ygrnf[k rawmif;qk/d uk,
d pf m;vnf wOD;ESpOf ;D yg0if&v#iyf if jzpfEikd o
f nf?
3? ArmjynfueG fjrLepfygwDEiS hf ywfoufv#if txdyg;rcHEdik [
f lI tqdjk yKcJhonf?
Tr#tpGrf;ukef aphpyfvkdufavsmcJhjcif;onf uGefjrLepfygwDwGif tiftm;enf;I r[kwfay? jynfwGif;jynfy
tajctae t&yf&yfukd axmufxm;Ivnf;aumif;/ Armjynf&Sd vlrsdK;aygif;pHkjynfolvx
l k}uD; vkv
d m;awmifw
h aeonfh
jynfwGif;ppf&yfpaJ &;/ jynfwGi;f +idrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;/ 'Drdu
k a&pDa&;ESihf trsdK;om;aoG;pnf;nDnw
G af &;wdk@twGuf
vnf;aumif; tajrmftjrif&Sd&Sd/ wm0efododjzifh vkdufavsmaejcif; jzpfonf? 1948 ckESpfwGif uGejf rLepfrsm;Y bmr#r&Sd/
ajcz0g;vufz0g; AvmrS pcJh&onf? xko
d @kd aom Avmb0wkef;uyifv#if uGejf rLepfygww
D nf&drS u
_ dk enf;enf;r# xdyg;rcHb/J
aoG;ac|;jzif&h if;ES;D um ygwu
D dk umuG,cf =hJ uonf?
jynfov
l x
l }k uD;ESihf taxmiftaomif;ruaom tmZmenf&aJ bmfrsm;. aoG;ac|;wd@k jzifh t&if;wnf+yD;rS &&SdchJ
aom awmfvSefa&;atmifo;D atmifEHrS sm; ,ckvdk }uD;xGm;}uHhcikd af eaom umvrsdK;wGiu
f m; qkdzG,fr&Sd+yD? vdt
k yfvmv#if
aemufq;kH atmify&JG onftxd a&&Snpf pfyJG qifEo
J$ mG ;Ekid fayonf?
ae0if;pef;,k ppftpk;d & ,ckw}urd af phpyfaqG;aEG;yGu
J dk wzufowf zsuq
f ;D ypfvu
dk af omfvnf; aemifwiG t
f cgtcGihf
ay:vmygu ArmjynfueG jf rLepfygwt
D aeESihf aphpyfaqG;aEG;a&;ukd xyfrv
H yk &f ef tqifoifyh if &Sad yonf? ArmjynfueG jf rLepf
ygwo
D nf jynfwiG ;f jynfytajctaersm;ukd axmufxm;um tajrmftjrif&&dS /dS wm0efoo
d jd zifh jynfov
l x
l .
k tusKd ;twGuf
jynfwiG ;f ppf &yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;tvH/ 'Dru
dk a&pDa&;tvHEiS hf trsKd ;om;aoG;pnf;nDnw
G af &;tvHwnf;[laom
tvH 3 vufudk qufvufI pG+J rJpmG ukid pf +JG yD; jynfov
l x
l }k uD;ESihf wom;wnf;aygi;f pyfum wku
d yf 0JG ifomG ;rnf jzpfayonf?
ppftpd;k &u aphpyfaqG;aEG;yGu
J dk wzufowf zsuq
f ;D ypf+yD;onfah emufwiG f ArmjynfueG jf rLepfygw.
D tajccHa'o
rsm;ukd 0dik f;0ef;acsr_e;f a&;xk;d ppfrsm; ykdrkI
d tl;trl;vkyfvmayvdrfhrnf? ArmjynfuGefjrLepfygwDonf tajccHa'oukd
umuG,fa&;/ jynfolrsm;ukd umuG,fa&;wnf;[laom rdru
d ,
kd fudk umuG,af &;ppfjzifh ppfa&;t& jywfjywfom;om; ckcH
wku
d cf u
dk o
f mG ;rnf jzpfonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwo
D nf jynfolvlxu
k kd ,Hk=unfrDcS kdum ukd,fhtm;ukd,fud;k / tqif;&Jtyifyef;cH vHk;yef;
wku
d cf u
dk o
f nfh pdw"f mwfjzifh pnf;vH;k Ekid o
f r#aom tiftm;rSeo
f r#EiS hf aoG;pnf;nDnw
G u
f m tcuftcJ[o
l r#udk wku
d zf suf
ausmfeif;oGm;rnf jzpfayonf?
jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;twGuf wku
d yf 0JG if=u?
jynfow
l @kd . 'Dru
kd a&pD tcGiht
f a&;twGuf wku
d yf 0GJ if=u?
trdsK;om; aoG;pnf;nDnw
G af &;twGuf wku
d yf 0JG if=u?
1343 ckESpf/ e,kev
f qef; 12 &uf?
1981 ckESpf/ ZGefv 14 &uf?

A[dak umfrwD
ArmjynfueG fjrLepfygwD

213

jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;twGuf ESpfzufaqG;aEG;wmeJ@ ywfouf+yD;


ArmjynfuGefjrLepfygwD A[dkaumfrwDeJ@ A[kdppfaumfr&Sif OuUocifAodef;wif&J@
jynfolvlxkxHokd@ wifjycsuf

&Jabmfwkd@/ rdwfa qGwkd@/ jynfolvlxkt aygif; wkd@ 1


1981 ckEpS /f arv 14 &ufae@rmS rqvygwD OuU OD;ae0if;u olw@dk &@J A[kad umfrwD 16 }urd af jrmuf tpnf;ta0;
&J@ tzGihrf def@ceG ;f rSm jynfwGi;f ppf&yfpJa&;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;eJ@ ywfouf+yD; ESpfzufuk,
d pf m;vS,faqG;aEG;yGu
J dk t+yD;tykdif
zsuo
f dr;f vku
d af =umif; ajym=um;cJhygw,f?
OD;ae0if;u 'Dred @f ceG ;f xJrmS ta&;}u;D wJh wu,ft
h jzpftysuaf wG/ wu,ft
h csut
f vufawGukd jynfjh ynfph pkH kH rajymjy
cJhygbl;? tJ'gawGe@J ywfouf+yD; jynfov
l x
l u
k dk trSet
f wkid f; today;zd@k vt
kd yfw,fv@kd u|eaf wmfw@dk ,lqw,f? 'ga=umifh
jynfolvlxkrsm; tjzpftysurf eS u
f dk od+yD;wJah emuf trSm;trSeu
f dk cGJjcm;Ekid zf @dk twGuf tckvdw
k ifjyvkduf&jcif;jzpfygw,f?
2
'Dae&mrSm ESpfzufaqG;aEG;yGJ jzpfay:vmwJh jzpfpOfukd twkdcsKyf+yD; azmfjyvkyd gw,f?
(u) 1980 ckEpS rf mS rqveJ@ ppftpk;d &[m vGw+f ird ;f csr;f omcGiq
hf w
dk t
hJ rde@f udk arvrS =o*kwv
f txd xkwjf yefcw
hJ ,f?
'Dvw
G +f ird ;f csr;f omcGiq
hf w
dk m[m vufeufuidk af wmfveS af &;qifEaJ$ ewJh tzG@J tpnf;rsm;eJ@ vly*k Kd~ vfawGudk vufeufcscidk ;f wm
jzpfw,f? 'DvkdtajctaeatmufrSm ArmjynfuGefjrLepfygwDtaeeJ@ b,fenf;eJ@rS rqv ppftpkd;&wkd@eJ@ aqG;aEG;zkd@
r&nf&,
G yf gb;l ? 'ga=umifh rqv ygwOD uU OD;ae0if;xHudk jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufz@kd twGuf
u|efawmfwkd@ygwDbufrS urf;vSrf;csupf mukd 1980 ckESpf pufwifbm 23 &ufae@rSm yk@d ay;cJyh gw,f?
( c) aqG;aEG;yGjJ zpfpOftwGi;f rSm ESpzf ufu,
dk pf m;vS,rf sm;[m ESp}f udraf wG@qkH aqG;aEG;cJ=h uygw,f? yxrt}urd rf mS
1980 ckESpftwGif;rSmjzpf+yD; u|efawmfwkd@bufrS ukd,fpm;vS,frsm;taeeJ@ 'k-OuU&Jabmfazwifh/ A[kdaumfrwD
&Jabmf&x
J eG ;f eJ@u|eaf wmf yg0if=uygw,f? wpfbufu OD;ae0if;/ Ekid if jH cm;a&;0ef}uD; OD;av;armif/ rqv ygwD twGi;f a&;rSL;
wa,mufjzpfwhJ OD;oef;v_id w
f @kd yg0if=uw,f?
( *) 'kw,
d t}udrf ESpzf ufu,
dk pf m;vS,af qG;aEG;&mrSm u|eaf wmfw@dk bufrS 'k-OuU&Jabmfazwifh acgi;f aqmif+yD;/
tzG@J 0ifrsm;tjzpf A[kad umfrwD &Jabmf&x
J eG ;f / A[kad umfrwD &Jabmfz&ef*ef'w
D @dk yg0ifygw,f? wbufu,
kd pf m;vS,t
f zG@J rmS
214

_ynfolhtm%m
rqv ygwD A[kt
d vkyt
f r_aqmif wOD;jzpfwhJ 'k-Akv
d cf sKy}f uD;{uku
d tzG@J acgi;f aqmif/ rqv ygwt
D wGi;f a&;rSL;OD;oef;v_id ef @J
ta&S@ajrmufyikd f;wkdif;rSL;/ AkdvfrSL;}uD;jrifv
h iG w
f @dk yg0if=uygw,f?
(C) yxrt}udrf ESpfzufu,
kd fpm;vnftzG@J csi;f rawG@rD u|eaf wmfe@J OD;ae0if;wk@d ESpOf ;D wnf; wpfem&D rdepf 30
eD;yg; tjyeftvSef aqG;aEG;cJh=uw,f?
OD;ae0if;u ppcsi;f ol[m Ekid if aH wmf zG@J pnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'abmiftwGi;f rSmom vkyEf idk af =umif; tpcs+D yD;
vGwf+idr;f csr;f omcGiu
fh dpP/ Ekid if H*k%f&nfupd Prsm;ukd ajymcJhygw,f?
u|eaf wmf OD;ae0if;ukd ajymjyvku
d w
f muawmh u|eaf wmfw@dk EpS zf uf ppfwu
dk v
f mcJ=h uwm 32 ESpaf usmf =umvmcJ+h y?D
wbufu wbufudk tjywftowf b,forl S tEkid rf &cJah o;bl;? 'Dvt
dk ajctaeatmufrmS jynfwiG ;f ppf&yfp+J yD; jynfwiG ;f
+ird ;f csr;f a&;twGuf xkid +f yD; aqG;aEG;yGv
J yk =f u&if raumif;bl;vm;? ta=umif;uawmh ppfqw
dk m Ekid if aH &;&J@ tqufy/J Ekid if aH &;
rwlv@dk ppfxwku
d =f uwmyJ? wcsed w
f nf;rSm u|eaf wmft
h aeeJ@ OD;ae0if;ukd Ekid if w
H umh tajctae/ Armjynftay: ppf&yd pf pfaiG@rsm;
&dyo
f ef;vmwJt
h ajctae/ Oyrmtm;jzifh qkAd ,
D ufq&dk ,
S ef ,fcs@J &@J tE&m,f/ tmz*efepPwef ukd usL;ausmo
f rd ;f yku
d x
f m;yH/k
ta&S@tm&Sawmifyikd f;rSmvnf; Akv
d fuav;jzpfwhJ AD,uferf&@J tE&m,f/ Oyrm-urfycl sm;ukd ppfa&;t& 0ifodrf;ykdufchyJ k?H
a&S@tvm;tvmrsm;udk ajymjycJhygw,f?
quf+yD; zufqpf*syefrsm;ukd awmfveS t
f Ekid ,
f pl Oftcgu t"du ta=umif;&if;[m ArmjynfueG jf rLepfygw/D Armh
wyfrawmf/ jynfo@l ta&;awmfyt
kH zG@J / tm&Svil ,ftpnf;tH;k eJ@ jynfcspyf *k Kd~ vrf sm; aoG;pnf;nDnw
G +f y;D waygi;f wpnf;wnf;
tvkyfvkyfEikd cf hw
J t
Jh wGufa=umifh jzpfw,fqdw
k t
Jh a=umif;ukd u|eaf wmfO;D ae0if;tm; ajymjycJyh gw,f?
xyf+yD; u|eaf wmfwkd@ ArmjynfueG fjrLepfygwD[m jynfcsp0f g'eJ@ ypPnf;rJhEdik fiHwumh0g'ESpf&yfukd qkyu
f kdix
f m;+yD;
vufawG@usifhoHk;aea=umif;/ u|efawmfwkd@wkdif;jynfukd b,fe,fcsJ@orm;ujzpfjzpf b,fusL;ausmfa&;orm;ujzpfjzpf
0ifa&mufwkdufckdufvm&if u|efawmfw@kd uGefjrLepfawG[m jynfcspf0g't& 'DusL;ausmfvmwJh&efolukd a&S@qHk;wef;rSm/
tcufcJqHk; ae&mrSmwku
d fzdk@ tqifoifh&dw
S ,fvkd@ OD;ae0if;tm; ajymjycJhw,f?
tckvdk jynfwiG ;f jynfy tajctaeatmufrmS Armjynfjynfov
l x
l &k @J tusKd ;/ ta&S@tm&Sawmifyidk ;f wnf+idrrf e_ @J
+idrf;csrf;a&;tusdK;/ urBmh+idrf;csr;f a&;tusdK;twGuf ArmjynfrSmjzpfaewJh jynfwGi;f ppfukd &yfpJ+yD; jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd
wnfaqmufEkdifzdk@twGuf atmufyg tcsuf 4 csufudk u|efawmfhtaeeJ@ OD;ae0if;tm; wifjycJhygw,f?
1? jynfwGi;f ppf&yfp+J yD;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufa&;twGuf ESpzf ufaphpyfaqG;aEG;&ef?
2? aphpyfaqG;aEG;yJu
G dk taxmuftuljzpfap&eftwGuf ESpzf uf typftcwf &yfpx
J m;=u&ef ('Dupd u
P dk u|eaf wmf
aemufyidk ;f rSm xyf&iS ;f jyr,f?)
3? ESpzf ufu,
kd pf m;vS,ftzGJ@rsm; zG@J pnf;+yD; awG@qkaH qG;aEG;=u&ef?
4? v#Kd @0SufaqG;aEG;=u+yD; aqG;aEG;yGJ atmifjrif+yD;ajrmufonfhtcg wkdi;f jynfod@k today;&ef?

215

_ynfolhtm%m
( i) OD;ae0if;u u|efawmfhukd 'Dvkd jyefajymcJhygw,f? u|efawmfw
h ifjycsuf 1 - 3 - 4 [m jy\emr&Sda=umif;/
eHygwf 2 tcsujf zpfwJh ESpfzuftypftcwf&yfpaJ &;udpu
P dk ol@tzG@J om;rsm; txl;ojzifh wyfrLS ;}uD;rsm;eJ@ oljyefaqG;aEG;+yD;
u|efawmfwd@k udk ta=umif;jyef=um;yghr,fqw
kd mukd ajymoGm;cJhygw,f?
( p) ESpOf D;csi;f aqG;aEG;+yD;aemuf u|efawmfw@kd ud,
k fpm;vnftzG@J tm;vHk;wkd@ qufvufaqG;aEG;=uw,f?
(q) 'Dvdyk xrt}udrf ESpzf ufaqG;aEG;+yD;wJhaemuf OD;ae0if;xHrS u|efawmfhxo
H d@k pmwapmif jyefcyJh gw,f? olw@kd
wyfrsm;&J@ v_y&f Sm;r_rsm;/ wku
d cf u
dk frr_ sm;ukd tcsKyftcs,f rcHEikd ?f 'gt
h jyif u|eaf wmfw@kd wyfe@J a'orsm;ukd todtrSwjf yK&m
oabma&mufaewJt
h wGuf typftcwf&yfpx
J m;a&;ukd vufrcHEidk yf g? 'gayrJh u|eaf wmfw@dk ukd,pf m;vS,t
f zG@J v#Kd @0u
S pf mG
vma&mufaqG;aEG;wmukd oabmwla=umif; 'DjyefpmrSm ygvmygw,f?
( Z) OD;ae0if;&J@ jyefpmukd vufc&H &S+d yD;aemuf u|eaf wmfw@dk taeeJ@ typftcwf&yfpaJ &;udk vufrcHEidk w
f ht
J wGuf
0rf;enf;a=umif;/ 'gayrJh jynfwiG f;ppf&yfpaJ &;/ jynfwGi;f +idrf;csr;f a&;twGuf olwkd@ud,
k pf m;vS,ftzG@J eJ@ awG@qHkaqG;aEG;&ef
u|efawmfw@kd bufrS ukd,fpm;vnftzG@J apv$wrf nfhjzpfa=umif; pmeJ@ta=umif;jyefchyJ gw,f?
( ps) u|efawmfw@kd pmygtwkdif;yJ u|efawmfwkd@bufrS 'k-OuU&Jabmfazwifh trSL;jyKwJh uk,
d fpm;vS,ftzGJ@eJ@
rqv bufrS A[kt
d vkyt
f r_aqmiftzG@J 0if 'k-Akv
d cf sKy}f u;D {udt
k rSL;jyKwhJ uk,
d pf m;vS,t
f zG@J w@dk [m awG@qakH qG;aEG;cJ=h uw,f?
3
(u) 'kw,
d t}udrf ESpfzufu,
kd fpm;vnf aqG;aEG;yGJrSm u|efawmfwkd@bufrS ukd,fpm;vS,ftzGJ@acgif;aqmif 'kOuU &Jabmfazwifu
h u|eaf wmfw@dk ygw&D @J oabmxm;jzpfwhJ jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;wnfaqmufa&;[m
Armjynf jynfolvlxktusdK;/ urBmh+idrf;csrf;a&;tusdK;twGuf b,favmufvt
dk yfw,fqkdwmukd bufaygif;pHku &Si;f jycJh
w,f? wqufwnf; 'Dru
dk a&pDa&;/ trsKd ;om;aoG;pnf;nDnw
G af &;/ jynfov
l x
l ak exkid rf b
_ 0 jriw
hf ifa&;/ urBmeJ@csv
D @dk &&dS if
qkAd D,ufq&dk ,
S fe,fcs@J tE&m,feJ@ ta&S@tm&Sawmifydik ;f rSmqk&d if AD,uferfusL;ausmfa&;orm;&J@tE&m,f &Sad ewmawG
vnf; wifjycJyh gw,f?
tck wifjycJw
h hJ jy\emawGxrJ mS t"dujy\em[m jynfwiG ;f ppf&yfp+J yD; jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;wnfaqmufa&;
jzpfw,f? 'gr&S&d if usew
f [
hJ mawG vkyv
f @dk r&Ekdib
f ;l qkw
d mawGudk 'k-OuU&Jabmfazwifu
h wbufu uk,
d pf m;vS,af wGudk
ajymjycJhygw,f?
'k-Adv
kd fcsKyf}uD;{ukdu tckvdkaqG;aEG;wJt
h cgrSm tvif;0ifyg/ vufeufcsygqkdwm r&nf&G,fygbl;? vHk;0 'goHk;zdk@
pdwrf ul;ygb;l qkw
d mawGudk ajymvmw,f? 'k-OuU&Jabmfazwifu
h ArmjynfueG jf rLepfygwu
D dk vufeufcscidk ;f zk@d oabmxm;
r&Sb
d ;l qkw
d phJ um;[m tifrwefaumif;rGeaf =umif;/ tifrwef r*Fvm&Sad =umif;/ uGejf rLepfygww
D &yf[m vufeufcs;dk xH;k pH
r&Sda=umif; oabmayguw
f mawGukd jyefajymcJyh gw,f?
u|eaf wmfw@dk u,
dk pf m;vS,t
f zG@J u vufeufrcsb;l qdw
k ahJ bmiftwGi;f u ppf&yfpo
J mG ;atmif tjyeftvSen
f Ed id_ ;f +yD;/
enf;em&Sm=uzd@k xyfrw
H ifjycJw
h ,f? jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; wnfaqmufz@kd twGuf ArmjynfueG jf rLepfygwD
qufvufwnf&daS &;/ ArmjynfueG jf rLepfygwD acgi;f aqmifwhJ jynfol@wyfrawmf qufvufwnf&aSd &;eJ@ tajccHa'orsm;
qufvufwnf&adS &; vkdtyfru
_ dk u|eaf wmfw@dk ud,
k pf m;vS,t
f zG@J u wifjycJhygw,f?
216

_ynfolhtm%m
u|eaf wmfw@dk u,
dk pf m;vS,t
f zG@J u wifjywJh ygw/D wyfrawmf/ tajccHa'oqufvufwnf&cdS iG q
hf w
dk hJ tcsuaf wGudk
wbufu,
kd fpm;vS,t
f zGJ@u y,fcschw
J ,f? olwkd@ta=umif;jycsufuawmh zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'/ yk'rf 11 t&
ArmjynfrmS rqv wygwo
D m wnf&EdS idk cf iG &fh adS =umif;/ tJ'g[mvnf; 64 ckEpS f trsKd ;om; pnf;vH;k nDnw
G fa&;ukd umuG,f
apmifha&SmufwJh Oya' xkwfjyefwht
J csdefup+yD; wjcm;ygwaD wGukd v_yf&Sm;cGifh/ &yfwnfcGihf ray;cJha=umif;/ ygwDpkpH epf[m
ArmjynftawG@t}uHKt&eJ@ urBmhtawG@t}uHKt& qkd;usdK;ukdom jzpfapa=umif;/ 'gwGirf u ygwDpkpH epf[m trsdK;om;
pnf;vH;k nDnw
G af &;udk +ydKuGaJ pa=umif;pwmawG jzpfw,f?
u|eaf wmfw@dkjynfo@l wyfrawmf qufvufwnf&adS &;eJ@ ywfouf+y;D awmh olw@dkuajymwmu olw@dkqrD mS wyfrawmf
eJ@&JtzG@J &Sdaewma=umifh u|eaf wmfw@kd jynfol@wyfrawmf wnf&dcS Gifhukd ray;Ekdifa=umif;? u|eaf wmfw@dk tajccHa'oawGukd
olw@kd todtrSwf rjyKEidk af =umif;? u|eaf wmfw@dk wifjywJh tcsuf 3 csut
f pm; olw@dk u jyefvnfwifjyvmwmu u|eaf wmfw@dk
ArmjynfuGefjrLepfygwD0ifawG[m rqv ygwDxJ 0ifa&muf ta&G;cHEdik fw,f? vHkxdef;tzGJ@ (&JtzGJ@) xJrSm u|eaf wmfwkd@
wyfrawmfom;awG yg0ifEikd fw,f? pm;0wfaea&;udpPawGrmS ulnDajz&Si;f Ekdiw
f ,fqkw
d mawG jzpfw,f?
'k-OuU&Jabmfazwifu
h olw@dk wifjywJh tcsuf 4 csuef @J ywfoufv@dk 'Dvjdk yefacscw
hJ ,f? zG@J pnf;tkycf sKyfykH tajccH
Oya'qkw
d mawG[m jynfolvx
l k tusKd ;&Srd ,fq&dk if jyifv@dk &ygw,f? jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ukd jynfol
vlxku vkv
d m;awmifw
h ae=uwm jzpfw,f? 'ga=umifh 'gukd jynfolvx
l u
k rkcsyJ axmufc=H uvdrrhf ,f? ygwpD pHk epfa=umifh
qkd;usdK;&Sdw,fqw
kd m r[kwyf gb;l ? qkd;usdK;&Sdr&Sdqkdwm[m EkdifiHawmfw&yfudk pkd;rdk;wJh tpkd;&&J@ ay:vpDt&yf&yf tay:rSm
wnfw,f? tJ'aD y:vpDt&yf&yfudk vkyu
f idk af qmif&u
G rf t
_ ay:rSm wnfw,f? ArmjynfueG jf rLepfygw0D ifrsm;ukd rqv ygwx
D J
0ifEidk yf gw,fv@kd qjdk cif;[m ArmjynfueG jf rLepfygwzD suo
f rd ;f zd@k awmif;qdjk cif;jzpfw,f? 'Dawmif;qkcd su[
f m vufeufcs=uqkw
d hJ
awmif;qdck suyf jJ zpfw,f? ArmjynfueG jf rLepfygwD zsuo
f rd ;f zd@k qw
dk m tckvnf; rjzpfEidk /f aemifvnf; rjzpfEidk yf g? u|eaf wmfw@dk &@J
jynfol@wyfrawmfom;awGukd umuG,fa&;xJ0if=uzd@k qw
kd mvnf; wyfudkzsufodrf;ckdi;f wmygyJ? tajccHa'oudpPvnf;
'Doabmygyv
J @kd jyefvnfacsycJhygw,f?
(c) u|efawmfwkd@&J@ yxrt}udrfwifjycsufukd wbufu jiif;y,fvkdfuw
f JhtwGuf u|eaf wmfwkd@ ukd,pf m;vS,f
tzGJ@[m Armjynfjynfov
l lxktusdK;/ urBmhjynfov
l lxktusdK;twGuf jynfwGi;f ppfukd &yfp+J yD; jynfwGif;+idr;f csr;f a&;ukd
wnfaqmufEdik fz@kd bufaygi;f pHrk S pOf;pm;+yD;wJhaemuf 'kwd,t}udrt
f jzpf 'Dvdx
k yfrw
H ifjycJyh gw,f?
'Dvdk 'kw,
d t}udrf wifjywmvnf; u|eaf wmfw@dk ArmjynfueG jf rLepfygw[
D m apwemoef@&iS ;f jzLpifpmG eJ@ jynfwiG ;f
ppfudk &yfp+J yD;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;&zd@k twGuf wbufe@J wbuf pdw&f n
S v
f uf&n
S f ajyvnfatmif nEd id_ ;f aqG;aEG;+yD; tjyef
tvSeef m;vnfre_ @J tay;t,lvkyfum av;av;eufeuf wnfwnf+idrf+idrf jy\em&J@ tajz&Smzk@d twGuyf jJ zpfygw,f?
1? u|eaf wmfw@kd ygw[
D m Armjynfudk tpdwpf w
d t
f r$mr$muGw
J m b,fawmhrS rvkv
d m;cJhb;l ? Armjynfudk wpnf;
wvH;k wnf;eJ@ nDnw
G w
f hJ wkid ;f jynfwjynftjzpfom vkv
d m;ygw,f? 'g[m u|efawmfwd@k ygw&D J@ ay:vpDygy?J
'ga=umifh u|eaf wmfw@dk u,
kd pf m;vS,t
f zG@J u wifjycJw
h mu u|eaf wmfw@dk tajccHa'oawGudk wckwnf;aom tpk;d &
atmufrSm&SdwJh a'oE& uk,
d fykdit
f kyfcsKyfa&;a'otjzpf todtrSwjf yKEkdif rjyKEkdif?
2? u|eaf wmfw@dk jynfo@l wyfrawmfudk wckwnf;aom tpk;d &atmufrmS Ekid if aH wmfumuG,af &;aumifpaD tmufrmS
u|efawmfw@dk ygw&D @J uk,
d pf m;vS,f ok@d r[kwf u|efawmfwd@k wyfrawmf&@J uk,
d pf m;vS,fwa,mufjzpfap/ ESpaf ,mufjzpfap
217

_ynfolhtm%m
yg0ifEdik fa&;?
3? ArmjynfueG jf rLepfygwD qufvufwnf&adS &;?
u|efawmfwd@k ukd,pf m;vS,t
f zG@J u 'kwd,t}udrf wifjywJt
h csufawG[m yHk=urf;oufoufyJ jzpfygao;w,f?
'DyHk=urf;ukd wbufu oabmwl&if tao;pdwt
f aeeJ@ u|efawmfw@kd wifjyaqG;aEG;p&mawG trsm;}uD;&Sdygw,f? 'gayrJh
wbufu 'kwd,t}udrf u|eaf wmfwkd@ wifjywJh tcsurf sm;ukd vufrcHEkdiw
f JhtwGuf aqG;aEG;yGJukd t+yD;tykid f zsuford f;
vku
d af =umif; u|efawmfwd@k ukd,fpm;vS,t
f zG@J udk aqG;aEG;yGrJ mS w&m;0ifajymcJhw,f?
'DvkdaqG;aEG;yGJukd wbufowfzsufodr;f vkdufwJh tcgrSm 'k-OuU&Jabmfazwifhu 'DvkdaqG;aEG;yGJukd zsuford f;
vkduw
f m[m Armjynfjynfov
l x
l k=um;&&if tvGefpw
d x
f cd u
dk f 0rf;enf;=uvdrrfh ,f? rqv ygwD A[kad umfrwDe@J wbuf
uk,
d pf m;vS,t
f zG@J uvnf; jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufa&;twGuf xyfreH nf;vrf;&SmazG=u&ef
aemufxyfaqG;aEG;yGJ jyKvkyfEkdifatmif }udK;pm;=u&ef wifjycJhygw,f?
4
&Ja bmfwkd@/ rdwfa qGwkd@/ jynfolvlxkt aygif; wkd@tckw}udrf aphpyfaqG;aEG;yGt
J wGi;f jzpfysucf w
hJ hJ wcsKd @jzpf&yfrsm;eJ@ aphpyfaqG;aEG;yGt
J wGif;rSm wbufu wifjywJh
tcsuftcsKd @&J@ tESpfom&ukd jynfov
l lxkw&yfvk;H &Si;f &Sif;vif;vif;jywfjywfom;om; jrifEkdifatmif u|eaf wmfwifjyvkd
ygw,f?
(u) ESpfz uft ypft cwf& yfpJa &;
'Dupd Pe@J ywfouf+yD; u|eaf wmfe@J OD;ae0if;wk@d ESpOf ;D csif; aqG;aEG;pOftcgu ckid rf mwJt
h csuaf wGe@J aphpyfaqG;aEG;wJh
umvrSm ESpfbuftypftcwf &yfpJxm;zkd@ vdktyfwJhta=umif;ukd u|efawmf OD;ae0if;tm; trsm;}uD;ajymjycJyh gw,f?
Oyrm-1963 ckESpf aphpyfaqG;aEG;pOftcgwek f;u aphpyfaqG;aEG;aewkef;rSm &Jabmfpkd;oef;wm0ef,laewJh jrpf0
u|e;f ay:wkid ;f [oFmwckid rf mS tpd;k &wyfrS Akv
d rf LS ;wOD;acgi;f aqmif+y;D u|eaf wmfw@dk wyfawGudk vmwku
d cf w
hJ ,f? &Jabmfp;dk oef;
wk@d uvnf; awmfveS af &; owd&&dS edS @J tqifoifjh yifqifxm;cJw
h t
hJ wkid ;f u|eaf wmfw@dk wyfawGu jyefveS w
f u
dk cf u
dk v
f u
dk af wmh
'DAv
dk rf LS ;eJ@wuG wcsKd @wyfom;rsm; usq;kH =uw,f? 'Dupd eP @J ywfouf+yD; ppftpk;d &bufu awmfawmhukd jyif;xefwhJ cHpm;r_&+dS y;D
aphpyfaqG;aEG;a&;ukd }uD;}uD;rm;rm; xdcu
kd v
f mEkid fwht
J xd jzpfcw
Jh ,f?
t"dym` ,fuawmh aphpyfaqG;aEG;a&;vkyaf ewJh tawmtwGi;f rSm ESpb
f ufpvH;k pdwt
f aESmift
h ,Surf &Sb
d eJ @J aphpyf
aqG;aEG;a&;ukd atmifjrifpmG }uKd ;pm;Ekid zf @dk twGuf ESpzf uftypftcwf &yfpx
J m;wm taumif;qH;k yJv@dk u|eaf wmfw@dk ,lqvk@d
'Dvadk jymcJhwmyJ? rusoifw
h ahJ oG;/ raooifw
h hJ wyfrLS ;wyfom;rsm;ukd aoG;ajrrusapcsiv
f @dk / rvkv
d m;tyfbeJ @J raoapcsif
vkd@yJ?
'gayrJh OD;ae0if;qDu jyefvmwJph mrSm ppftpk;d &ukd wzufowf ppft&yfcidk ;f xm;ovkd t"dym` ,fygaew,f? trSeu
f
ESpfzufpvHk; u|eaf wmfwkd@bufa&m/ OD;ae0if;wkd@bufa&m/ ppf&yfqikd f;xm;zd@k jzpfygw,f? ppf&yfpJxm;&if olwd@k &J@ ppfa&;
218

_ynfolhtm%m
v_y&f mS ;r_udk xdcu
dk rf ,fv@dk ajymw,f? 'gjzif&h if u|eaf wmfw@dk bufu ppf&yfpx
J m;&ifvnf; u|eaf wmfw@dk bufu ppfa&;v_yf
&Sm;r_awG rxdcu
dk fz;l vm;? olw@dk bufuom ppf&yfp/J u|efawmfw@dk bufuom ppf&yfp
J olw@dk bufuom wku
d fr,f
qkd&ifvnf; w&m;r#wr_ r&Sdygbl;? 'ga=umifh e*kduwnf;u t}uHay;wmu aphpyfaqG;aEG;aewJhtwGif;rSm ppf&yfpJxm;zkd@
tqdjk yKcJw
h m jzpfygw,f? OD;ae0if;&J@pmxJrmS typftcwf&yfp&J if u|eaf wmfw@dk wyfe@J u|eaf wmfw@dk aewJh ae&mrsm;ukd tod
trSwfjyK&musovkd jzpfaewJhtwGuf typftcwf&yfpJa&; rvkyfEikd fygvkd@vnf; ygygw,f? wu,fawmh ESpfzufaphpyf
aqG;aEG;w,fqw
dk m ESpzf ufpvk;H u r}uKd uw
f [
hJ mawGudk aphpyfaqG;aEG;yGt
J wGi;f rSm ,m,DtodtrSwjf yKxm;=u&p+ryJ ?J Oyrm
- 63 ckEpS w
f ek ;f u aphpyfaqG;aEG;yGJtwGi;f rSm [oFmwudpPrSty ESpzf ufpvHk; typftcwf &yfpx
J m;=uwmyJ r[kwfvm;?
[kw
d ek ;f uawmif 'Dvdv
k yk Ef dik &f if tckbma=umifh 'Dvrkd vkyEf idk w
f mvJ?
'Dae&mrSm OD;ae0if;ukd ajymcsiyf gw,f? u|eaf wmfw@dk u ESpzf uftypftcwf &yfpaJ &;ukd wifjyayr,fh cifAsm;wk@d u
oabmrwlbl;? 'gayrJh u|efawmfxuf tcsdefapm+yD; cifAsm;wkd@e@J aphpyfaqG;aEG;a&;vkyaf ewJh u|efawmfwkd@ r[mrdwf
vufeufuidk f tzG@J tpnf;wckuadk wmhcifAsm;wk@d u ajAmifra=unmayr,fh em;vnfre_ @J ESpzf uftypftcwf &yfqidk ;f xm;w,f?
'gu b,fvo
dk abmvJ? u|eaf wmfw@dk taeeJ@ &Si;f aewmuawmh u|eaf wmfw@dk r[mrdwv
f ufuidk t
f zG@J tpnf;ukd cifAsm;wk@d
bufu &atmifq+JG y;D u|eaf wmfw@dk ygwu
D dk t"duOD;wnfwu
dk zf @dk twGuf u|eaf wmfw@dk vufeufuidk f r[mrdwt
f zG@J tpnf;eJ@
u|eaf wmfw@kd udk cGJypfwmyJ? 'Dvkv
d yk w
f m[m cifAsm;wk@d bufu oabmxm;rrSefz;l qkdwm xif&Sm;aew,f?
( c) v#dK@0Sufa qG; aEG; a&;qkdwJhudpP
'DudpPeJ@ywfouf+yD; OD;ae0if;eJ@u|efawmf ESpfOD;csif;aqG;aEG;pOftcgu u|efawmfjynfhjynfhpHkpHkwifjycJhygw,f?
OD;ae0if;wk@d taeeJ@ u|efawmfw@kd e@J ajAmifaqG;aEG;wmukd tvGefa=umufaew,fqw
kd m u|eaf wmfoyd gw,f? u|efawmfw@kd
taeeJ@awmh ajAmifaqG;aEG;wmukd ykd}udKufw,f? ajAmifaqG;aEG;wmjzpfap/ v#dK@0SufaqG;aEG;wmjzpfap ESpfckpvHk;ukd
u|eaf wmfwd@k ra=umufb;l ? 'ga=umifh u|eaf wmfw@dk OD;ae0if;ukd tqkdjyKcJw
h t
Jh xJrmS OD;ae0if;wk@d bufu vkyEf dik w
f Jh v#Kd @0u
S f
aqG;aEG;yGJrS pwif+yD;aqG;aEG;&ef? 'Dwcgratmifjrifao;&if aemufwcg qufaqG;aEG;&ef/ t}udrf}udrf a&&Snaf qG;aEG;+yD;
atmifjrifwt
Jh cg wkdi;f jynfukd xkwfjyef&efqw
dk mukd u|efawmfwifjyovkd tjynfhtpHk roHk;bJ ,ck v#Kd @0SufaqG;aEG;&ef
qkw
d mukdyJ oHk;cJh=uw,f? OD;ae0if;&J@ arv (14) &ufae@ rdef@cGef;rSm u|efawmfwkd@ ESpOf D;em;vnfxm;wJhoabmxm;ukd
wbufowf zsufq;D +yD; aqG;aEG;yGJudk t+yD;tykdizf suford f;a=umif; a=unmcJw
h ,f?
( *) u|efa wmfwkd@ ukd,fpm;vS,ft zGJ@&J@ 'kwd,wifjycsuf
OD;ae0if;&J@ arv (14) &ufae@ rdef@cGef;xJu tykd'f (6) rSm ocifAode;f wifwkd@bufrS wkd@ yxrwifjyonf
qko
d nfh tcsuf (3) csuf ukd qkyu
f kdix
f m;wm awG@cJh&ygw,fvd@k ajymxm;ygw,f? 'gayrJh 'k - OuU&Jabmfazwifh
acgi;f aqmifwhJ u|eaf wmfw@dk u,
dk pf m;vS,t
f zG@J [m 'kw,
d wifjycsuw
f ckuv
dk nf; aqG;aEG;yGrJ mS tqkjd yKcyhJ gw,f? 'Dupd u
P adk wmh
ppftpk;d &bufu vH;k vH;k rajymbl;? u|eaf wmfw@kd u,
dk fpm;vS,t
f zG@J &@J 'kw,
d wifjycsuf[m jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f
+ird ;f csr;f a&; &&Sad pa&;twGuf aumif;rGew
f hJ ESpzf ufvufcEH idk w
f hJ u|eaf wmfw@dk aysmah ysmif;pGmvku
d af vsmxm;wJh yH=k urf;tcsuf
tvufawG jzpfygw,f?
'Dv'dk w
k ,
d wifjycsuu
f dk vH;k vH;k rajymbJ xm;wJt
h csu[
f m wu,fjh zpf&yftwkid ;f tjzpfreS u
f dk rajymbJ uk,
d t
f usKd ;
&Sw
d hJ tykid ;f ukd azmfjy/ uk,
d t
f usKd ;r&Sw
d t
hJ ykid ;f ukad wmh razmfjybJ uG,0f u
S x
f m;wm[m olw@dk ajymajymaewJh t&Sd t&St
d wkid ;f
219

_ynfolhtm%m
=unf&h r,fqkw
d mukd olw@dk jyefqef@usiaf ewm r[kwb
f ;l vm;?
(C) zGJ@ pnf; tky fc sKyfy Hk tajccHO ya'/
OD;ae0if;eJ@ u|eaf wmf yxrt}urd f awG@uwnf;up+y;D tck 'kw,
d t}urd f aqG;aEG;+y;D wJt
h xd zG@J pnf;tkycf sKyyf t
kH ajccH
Oya'a=umifhvkd@ ta=umif;jy+yD; u|eaf wmfwkd@wifjycsufawGudk y,fcscyJh gw,f? 'DzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'qdkwmeJ@
ywfouf+yD; enf;enf;ajymyg&ap?
'kw,
d t}urd f ESpzf ufu,
dk pf m;vnf aqG;aEG;yGrJ mS vnf; u|eaf wmfw@dk uk,
d pf m;vS,t
f zG@J acgi;f aqmifu jynfov
l x
l k
twGuf tusKd ;&Sdr,fq&kd if zG@J pnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'ukd jyifEikd yf gw,fv@kd ajymcJh+yD;+yD? u|efawmfxyf+yD; jynfolvx
l u
k dk
wifjycsifwmu zGJ@pnf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'qdkwm rkd;ay:u usvmwmvnf; r[kwyf gb;l ? ajr}uD;xJu xGufvmwm
r[kwb
f ;l ? vlvyk fxm;wJh udpyP ?J vlvyk x
f m;wJhupd Pudk vlubmjzpfv@kd jyefjyifv@dk r&bJ aerSmvJ?
Oyrm olw@dkppfwyfu 1962 ckEpS rf mS OD;EkxrH S tm%modr;f wJt
h cgwek ;f u 47 ckuwnf;u zqyv u a&;qGt
J wnf
jyKcJw
h hJ zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya'ukd olw@dk zsuo
f rd ;f cJw
h myJ r[kwv
f m;? wjcm;wkid ;f jynf toD;oD;rSmvnf; zG@J pnf;tkycf sKyyf kH
tajccHOya'qdw
k mvnf; vkt
d yfvm&if jyifqif&wmyJ jzpfw,f? urBmwnfwJh rjyifqifEdik w
f Jh zGJ@pnf;tkycf sKyfykq
H w
kd m[m
vl@avmurSm r&Sdygbl;? umva'o tajctae ajymif;vJvmoavmuf zGJ@pnf;tkyfcsKyfyeHk J@wuG wjcm;[mawGvnf;
ajymif;vJ=u&wmyJ r[kwv
f m;? olw@dk u,
dk w
f idk v
f nf; olw@dk vw
l ef;pm;tusKd ;twGuf zG@J pnf;tkycf sKyfyx
kH rJ mS [k[
d muav;
jyifvu
dk /f 'D[muav;jyifvu
dk f vkyaf e=uwmyJ r[kwv
f m;? umva'o tajctae ajymif;ae&ufom;eJ@ zG@J pnf; tkycf sKyfyekH @J
wjcm;[mawGudk rajymif;vJb;l qd&k if 'g[m }u;D rm;wJh trSm;wckudk usL;vGev
f u
dk w
f myJ? avmu}u;D wckv;kH rSm rajymif;vJwhJ
t&m&,fv@dk r&Syd gb;l ? t&m&m[m t+rJwrf;ajymif;vJaew,fqw
kd hJ jzpfay:wk;d yGm;r_w&m;rSty usew
f [
hJ mawG[m xm0&
rwnf+rJygbl;?
olw@dkz@JGpnf;tkycf sKyyf u
kH dk ajymif;vJz@dk vdt
k yfw,fv@dk tcku|eaf wmfw@dk ajymaewmu vlwpktusKd ;twGuf ajymaewm
r[kwb
f ;l ? jynfov
l x
l }k u;D tusKd ;pD;yGm;twGuo
f mv#if ajymif;vJz@kd vt
dk yfaew,fv@dk ajymaewmjzpfw,f? 'ga=umifh olw@dk
ajymajymaewJh zGJ@pnf;tkycf sKyfykH t&om vkyEf ikd fw,fqdw
k m[m qifajcrJhta=umif;jycsufom jzpfw,f?
( i) ygwDpHkpepf/
'Dupd rP mS vnf; u|eaf wmfw@dk e@J ppftpk;d &&J@ tjrif[m tajccHtaeeJ@udk uGmaeygw,f? ppftpk;d &&J@ zG@J pnf;tkycf sKyfykH
tajccHOya'xJrSmqk&d if rqvygw[
D m ArmjynfrmS wckwnf;aomygwDjzpfw,fv@kd a&;om;xm;ygw,f? 'kw,
d t}udrf
aqG;aEG;yGrJ mS ppftpk;d & uk,
d pf m;vS,f tzG@J 0ifawGu Armjynf&@J tawG@t}uHK/ urBmt
h awG@t}uHKt& ygwpD pkH epf[m qk;d usKd ;
uko
d m jzpfapw,fv@kd ajymxm;wm &Syd gw,f? tJ'g wu,f[w
k &f @J vm;? u|eaf wmfw@dk avhvmem;vnfaewJh qd&k ,
S v
f pfEidk if H
tppfawGrSmvnf; ygwDaygi;f pHpk epf &Sw
d myJ? 'g[m qkd;usdK;rjzpfapygbl;? ajAmif;jyefyJ aumif;usdK;awG jzpfapygw,f?
u|eaf wmfw@dk wjynfv;kH tm%m odr;f yku
d +f yD;&if u|eaf wmfw@dk [m ypPn;f rJt
h m%m&Sipf epfudk {uefrck syJ xlaxmif
&ygvrd rfh ,f? 'DypPnf;rJt
h m%m&Sipf epfqw
kd m[m wygwt
D m%m&Sipf epfe@J rwlygbl;? wjcm;pDyg? wjynfv;kH tm%modr;f
yku
d f+yD;wJah emuf u|efawmfwkd@ ArmjynfuGefjrLepfygwD[m qkd&S,v
f pfawmfveS fa&;eJ@ qkd&,
S fvpfxlaxmifa&;ukd vkv
d m;
axmufcHwJh vlwef;pm;toD;oD;eJ@ 'Drdu
k a&pDyk*K~d vfrsm;ukd olwd@k ygwDawG zGJ@pnf;cGihaf y;&ygvrd rhf ,f? qdkvkw
d mu Armjynf
220

_ynfolhtm%m
uGefjrLepfygwD[mvnf; 'DygwDaygif;pHkeJ@ vufwGJ+yD; us,fjyef@whJ wyfaygif;pkzGJ@um qk&d S,v
f pfawmfvSefa&;/ qk&d S,v
f pf
xlaxmifa&;ukd atmifjrifatmif aqmif&u
G foGm;&ygvrd hrf ,f?
qk&d ,
S v
f pfawmfveS af &;umvrSmawmif ygwpD pkH epf vkt
d yfw,fq&dk if tcktcgrmS ArmjynfrmS ygwaD ygi;f pHpk epf[m
yk+d y;D awmif vkt
d yfygw,f? tck ppftpk;d &u vkyx
f m;wJh wygwt
D m%m&Sipf epft&qk&d if wrsKd ;om;vH;k &J@ pnf;vH;k nDnw
G rf u
_ dk
b,fenf;eJ@rS rvkyEf idk yf gb;l ? ppftpk;d &u ajymaewJh ygwpD pkH epf[m wrsKd ;om;vH;k aoG;pnf;nDnw
G rf u
_ dk +yKd uGaJ pw,fqw
dk m
vH;k 0rrSeb
f ;l ? ajAmif;jyefy/J rqv wygwt
D m%m&Sipf epfa=umifh jynfwiG ;f ppf[m &Sn=f umaew,f? 'Dru
dk a&pD tcGit
hf a&;
awG[m qdwo
f Ok ;f aew,f? trsdK;om;aoG;pnf; nDnw
G fr[
_ m tpdwfpw
d t
f r$mr$m uGjJ ym;aew,f? jynfov
l x
l &k @J pm;0wf
aea&;[m t}u;D tus,f tcuftcJawG@aew,fqw
kd mawG[mvnf; ArmjynfrmS tckjzpfaewJh wu,fjh zpf&yfawGy?J 'gwiG f
rubl; 'Dvdk rqv wygwt
D m%m&Siaf tmufrSm e,fcs@J usL;ausmrf j_ zpfvmcJ&h if wrsKd ;om;vH;k u aoG;pnf;nDnw
G pf mG ckcH
umuG,Ef ikd rf ,fh tiftm;&Srd mS r[kwb
f ;l ? 'ga=umifh rqv wygwt
D m%m&Sipf epfudk zsuo
f rd ;f +yD; ygwpD pkH epfudk usio
hf ;kH ygv@kd
ppftpd;k &ukd wku
d w
f eG ;f vkyd gw,f?
( p) qkdAD,ufq dk&S,fe,fcsJ@ukd t"duqef@usifa &;/
Ekdiif Hwum e,fy,frSm Adkvf 2 Akdvq
f ef@usiaf &;/ txl;ojzifh qkdA,
D ufq&dk ,
S ef ,fcs@J ukd qef@usiaf &;/ ta&S@tm&S
awmifyikd f;rSm AD,uferfAkdvfuav;ukd qef@usifa&;qkdwm[m rsufarSmuftajctaerSm u|efawmfwkd@ygwD&@J ay:vpD
jzpfygw,f? u|eaf wmfe@J O;D ae0if; ESpOf ;D csi;f aqG;aEG;pOftcguvnf; qkAd ,
D ufq&dk ,
S ef ,fcs@J &@J tE&m,fudk us,u
f s,jf yef@wifjy
cJyh gw,f? OD;ae0if;taeeJ@vnf; olta=umufq;Hk uawmh qkAd ,
D ufe@J tar&duefjzpfw,fv@dk u|eaf wmfu
h dk ajymcJhygw,f?
'kw,
d t}udrf ESpzf ufu,
kd pf m;vS,af qG;aEG;yGrJ mS vnf; u|eaf wmfw@dk uk,
d pf m;vS,t
f zG@J acgi;f aqmifu qkdA,
D uf
qk&d S,ef ,fcsJ@qef@usifa&;ukd us,fus,fjyef@jyef@ wifjycJhygw,f? 'gayrJh OD;ae0if; u|eaf wmfu
h kd ajymoGm;ovkd wbuf
uk,
d pf m;vS,t
f zG@J u 'Dupd eP @J ywfouf+y;D awmh wcGe;f wyg'rS r[bl;? a&iHEk w
_ yf w
d af ewm awG@&w,f? 'g[m bmoabmvJ?
(q) aqG; aEG; yGJESpf}udrfukd csKyf=unfh& if 'Dvkda wG@&ygw,f?
1? OD;ae0if;&J@ ppftpk;d &[m jynfwiG ;f ppf&yfp+J yD; jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;wnfaqmufz@kd wu,fwrf; rvkv
d m;olawG
jzpfw,f?
2? aphpyfaqG;aEG;a&;ukd wbufowf zsuq
f ;D olawG jzpfw,f?
3? 'Drdu
k a&pDudk ydwyf ifwm;qD;olawGjzpfw,f?
4? wrsdK;om;vH;k pnf;vH;k nDnGwfr_udk +zdKcGzJ sufq;D aeolawG jzpfw,f?
5? jynfov
l lx&k @J pm;0wfaea&;ukd rkrd u
dk syw
f nf;atmif vkyaf eolawGjzpfw,f?
6? urBmAh v
dk f 2 Akv
d /f txl;ojzifh qkAd ,
D ufq&dk ,
S ef ,fcs@J &@J Akv
d u
f sp;dk rk;d a&;0g'ukd vufawG@ rqef@usio
f al wGjzpfw,f?
7? urBm+h idr;f csr;f a&;twGuf wu,fwrf; wufwufuu rvkyo
f al wG jzpfw,f?
221

_ynfolhtm%m
8? ArmjynfrmS jynfwiG ;f ppfjzpfaewmukd qufvuf&n
S f=umatmif vkyaf eolawG jzpfw,f?
(Z) ajAmif; jyeft m;jzifh u|efa wmfwkd@ ArmjynfuGefj rLepfy gwD A[kda umfrwD[ m 1? jynfwiG ;f ppf&yfp+J yD;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ukd wu,fvdv
k m;olawG jzpfw,f?
2? aphpyfaqG;aEG;a&;ukd pdw&f n
S v
f uf&n
S f apwemjzLpifpmG eJ@ tay;t,lvyk u
f m Ekid if aH &;t&ajz&Si;f +y;D atmifjrif
atmif vkyfcsifolawG jzpfw,f?
3? 'Dru
kd a&pDtcGit
fh a&;ukd tjynfht0 jynfolvlxkawG cHpm;Ekid af tmif vkv
d m;=uolawG jzpfw,f?
4? wrsKd ;om;vH;k pnf;vH;k nDnw
G rf u
_ dk wnfaqmufaeolawG jzpfw,f?
5? jynfov
l x
l &k @J pm;0wfaea&;ukd jriw
fh ifEdik fatmif vkyfaeolawG jzpfw,f?
6? urBmAh v
dk f 2 Akv
d /f txl;ojzifh qkAd ,
D ufq&dk ,
S ef ,fcs@J &@J Av
dk u
f sp;dk rd;k a&;0g'ukd jywfjywfom;om; qef@usiaf eol
awG jzpfw,f?
7? urBmh+idr;f csr;f a&;twGuf wu,fwrf; wufwufuu wku
d yf 0JG ifaeolawG jzpfw,f?
8? ArmjynfrSm jynfwGif;ppfjzpfaewmukd tjrefq;Hk &yfpEJ ikd af tmif }udK;yrf;aeolawGjzpfw,f?
5
(u) tckvuf&dS ppftpk;d &tygt0if tqufqufjzpfwhJ azmufjyefa&;tpd;k &awG[m u|eaf wmfw@dk ygw/D wyfrawmf
eJ@ tajccHa'orsm;ukd zsuq
f D;ypfzdk@ t}udrf}udrfawmif;qdkcJh=uw,f? 'Dvakd wmif;qkw
d m[m u|eaf wmfwkd@ukd tuif;rJh
vufeufcscidk ;f wmyJ? 'ga=umifh 'Dvv
dk ufeufcscidk ;f wmrsKd ;ukd u|eaf wmfwd@k taeeJ@ ckvnf;vufcrH mS r[kwfb;l ? aemifvnf;
vufcrH mS r[kwb
f ;l qkw
d mukd ArmjynfueG jf rLepfygwD A[kad umfrwDe@J A[kpd pfaumfr&Siu
f ,
dk pf m; u|eaf wmfjywfjywfom;om;
a=unmygw,f?
( c) u|efawmfwd@k ArmjynfuGefjrLepfygw[
D m wjcm;uGefjrLepfygwDawGvdb
k J ppfurkd vkdvm;ygb;l ? u|efawmfwd@k
uGejf rLepfawG[m aoG;qmaeolawG r[kwyf gb;l ? 1948 ckEpS rf mS azmufjyefwhJ jynfwiG ;f ppfudk pwifzefw;D cJw
h m[m u|eaf wmf
wk@d r[kwyf gb;l ? u|eaf wmfw@dk u Ekid if aH &;t& ajz&Si;f csiw
f hJ jy\emawGudk tqufqufjzpfwhJ azmufjyefwhJ tpk;d &awG[m
azmufjyefwhJ jynfwiG ;f ppfe@J ajz&Sif;zdk@ }udK;pm;cJ=h uw,f?
'DvkdtajctaeatmufrSm u|efawmfwd@k rv$Jra&SmifombJ u|eaf wmfwkd@ukd,u
f kd u|efawmfwd@k ckcHumuG,fzdk@
twGuf awmfveS fwhjJ ynfwGi;f ppfeJ@ wHk@jyefwu
kd fcdu
k fae&olawG jzpfygw,f? u|eaf wmfwkd@[m 'D 33 ESpfausmftwGif;rSm
t}udr}f udrf jynfwiG ;f ppfudk &yfpzJ @dk }udK;pm;cJyh gw,f? 'gayrJh tqufqufjzpfwhJ azmufjyefwhJ tpdk;&awG[m u|eaf wmfw@dk &@J
}udK;yrf;csuaf wGudk wbufowf zsuq
f ;D cJ=h uygw,f?
ppftpd;k &[m aphpyfaqG;aEG;a&;ukd wbufowf zsuq
f D;+yD;wJhaemuf ppfa&;t& u|efawmfwdk@ukd ykdrkt
d m;oGef
222

_ynfolhtm%m
wku
d cf u
dk v
f mr,fqw
dk m u|eaf wmfw@dk ar#mrf eS ;f xm;ygw,f? ar#mrf eS ;f xm;wJt
h wkid ;f yJ arv (14) &ufae@rmS aphpyfaqG;aEG;a&;ukd
t+y;D tykid f zsuo
f rd ;f vku
d w
f ,fv@dk a=unm+y;D wJah emuf arv (26) &ufaf e@rmS u|eaf wmfw@dk &@J ajrmufyidk ;f A[kXd mecGJ erfawmif;
pcef;ukd vmwku
d cf =hJ uw,f? u|eaf wmfw@dk jyefveS cf ck w
H u
dk cf u
dk w
f t
hJ wGuaf =umifh &efot
l avmif;rsm;pGm usecf +hJ yD; tajrmuf
tjrm; '%f&m&cJhygw,f? a&S@rSmvnf; 'DtjzpftysufrsdK;[m jzpfO;D rSmyg?
'ga=umifh jynfov
l x
l u
k dk today;vkw
d mu ppftpk;d &[m uGejf rLepfqef@usiaf &;/ jynfoq
l ef@usiaf &;/ azmufjyefwhJ
jynfwiG ;f ppfudk qufvyk af eor# umvywfv;kH OD;ae0if;u aqG;aEG;yGu
J dk t+yD;tykid f zsuo
f rd ;f vku
d w
f ,fv@dk qdx
k m;apumrl
u|eaf wmfw@dk ygw[
D m jynfwiG ;f ppfu&dk yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ukd wnfaqmufa&;twGuf aphpyfaqG;aEG;zk@d qufvuf
xkwaf zmfwifjy taumiftxnfazmfEikd zf d@k }udK;pm;oGm;ygr,f?
wcsed w
f nf;rSm ppftpk;d &u u|eaf wmfw@dk udk ppfa&;t& vmwku
d af eor# u|eaf wmfw@dk [m rdru
d ,
dk u
f dk umuG,af &;
rlt& ppftpd;k &&J@ azmufjyefwhJ jynfwiG ;f ppfudk u|eaf wmfw@dk &@J awmfveS w
f hJ jynfwiG ;f ppfe@J &ifqidk o
f mG ;&ygvrd hrf ,f? wpfcsed f
wnf;rSm jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idrf;csrf;a&;tvH/ 'Dru
kd a&pDtvH/ trsKd ;om;aoG;pnf;nDnGwaf &;tvH/ 'DtvH 3
vufukd qufvufppJG +JG rJ+rJ qkyu
f idk +f yD; a&S@o@kd u|eaf wmfw@dk csw
D ufoGm;=ur,f? tcku|eaf wmfajymoGm;wJh &nf&,
G cf suaf wG
twGuf jynfov
l x
l }k uD;w&yfv;kH [m vlwef;pm;ra&G;/ vlrsKd ;ra&G;/ bmomra&G; pdwEf v
S ;kH nDnw
G +f yD; u|eaf wmfw@dk eJ@twl
wkduyf J0G if&ef yef=um;tyfygw,f?
- jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +idrf;csr;f a&;twGuf wkduyf 0GJ if=u?
- jynfo@l 'rD u
dk a&pDtcGiht
f a&;twGuf wku
d yf 0JG if=u?
- trsKd ;om;aoG;pnf; nDnw
G af &;twGuf wku
d yf 0JG if=u?
- ppftpdk;&&J@ ppfa&;xk;d ppfrsm;ukd rdrdud,
k u
f dk umuG,af &;ppfjzifh jywfjywfom;om; wk@H jyefwu
dk cf u
kd =f u?
- rmhupf f0g'/ vDeif0g'/ armfpw
D kef;tawG;tac: t"Gef@&n
S fygap?
- ArmjynfuGefjrLepfygwD t"Gef@&Snfygap?
1343 ckESpf/ e,kev
f qef; (12) &uf?
1981 ckESpf/ ZGefv (14) &uf?

'Dvv
dk ufeufcsckid ;f wmrsdK;ukd u|efawmfwdk t
h aeeJ h
ckvnf;vufcrH mS r[kwb
f l;? aemifvnf; vufcrH mS
r[kwb
f l;qkw
d mukd ArmjynfueG jf rLepfygwD A[kad umfrwDeJ h
A[kpd pfaumfr&Siu
f ,
dk pf m; u|efawmfjywfjywfom;om;
a-unmygw,f
223

rqv wygwDtm%m&Sip
f epfukd t"duOD;wnfum
wcJeufqef u
h sif wdkufyGJ0if-uygpdk h
(ArmjynfuGejf rLepfygwD wnfaxmifonfh 45 ESpfajrmufae hwGif
A[dkaumfrwD. xkwjf yefausnmcsuf)

(1)

ArmjynfueG jf rLepfygw.
D oufwrf;onf ,ck 1984 ckEpS f =o*kwv
f 15 &ufae@wiG f 45 ESpf wif;wif; jynfah jrmuf
cJhay+yD?
ArmjynfuGefjrLepfygwo
D nf pwifwnfaxmifonfh ae@rSpI ,ae@xufwdkif ArmjynfwGif jynfol@'Drdkua&pD
awmfveS af &; atmifjrif&eftwGuf rqkwfrepf wdkuyf 0JG ifcho
J nf? TawmfveS fa&; atmifjrifro
S m 'Dru
dk a&pDopf vl@tzG@J
tpnf;udk wnfaxmifEikd rf nfjzpf+y;D tem*wfumvwGif rdr.
d aemufq;kH &nfreS ;f csujf zpfonfh vlvcl si;f aoG;pkyrf u
_ if;pifaom
vlwef;pm;r&Sdaom uGejf rLepf vl@tzG@J tpnf;udk xlaxmifEikd rf nfjzpfonf? xd@k a=umifyh ifv#if ArmjynfueG fjrLepfygwDonf
rnfo@kd aom tcuftcJtwm;tqD; tauG@taumufrsm;udk }uKH &onfjzpfap/ rnfo@kd aom tepfemcH&r_ pGe@f vw
$ &f r_w@kd ukd
jyK&onfjzpfap jynfo@l 'rD u
kd a&pD awmfveS af &; ta&;awmfyakH tmifjrifa&;twGuf OD;vnfrokef csw
D ufwu
kd yf 0JG ifcjhJ cif; jzpfonf?
a&S@wiG fvnf; awmfveS af &; ratmifjrifrcsi;f qufvufcsDwuf wdu
k fy0JG ifomG ;rnfom jzpfonf?
ygw.
D 45 ESpo
f ufwrf;wGif ESpfaygi;f 40 ausmfumvonf vufeufuikd w
f u
dk fyJG qifEc$J &Jh aomumv jzpfonf?
xd@k a=umifhyif ygw.
D ordik ;f udk t"dutm;jzifh vufeufukid w
f ku
d fyJo
G rdik ;f [k ajymEdik fayonf?
jynfol@'Dru
dk a&pD awmfvSeaf &;. &efolrsm;jzpfonfh tkypf dk;olvlwef;pm;wdk@onf ArmjynfueG fjrLepfygwDEiS fh
Armjynf jynforl sm;tm; "e&Si'f rD u
kd a&pD tcGit
hf a&;udyk if ray;bJ vufeufEiS hf zdEydS =f uayonf? jynfo@l 'rD u
kd a&pD awmfveS af &;
udk csK;d ESrd yf pf&eftwGuf vufeufuikd w
f efjyefawmfveS af &;udk tl;trl;vkycf =hJ uonf? xd@k a=umifyh ifv#if ArmjynfueG jf rLepf
ygwo
D nf vufeufuikd w
f efjyefawmfveS af &;udk vufeufuikd af wmfvSeaf &;jzifh qef@usiw
f u
kd cf u
dk af e&jcif; jzpfonf?
t*Fvyd ef ,fcs@J orm;jzpfap/ *syefzufqpfrsm;jzpfap/ 48 ckEpS af emufyikd ;f wGif wufvm=uaom azmufjyefa&; tpd;k &
rsm;jzpfap tm;vH;k aom azmufjyefonfh tkypf ;kd olrsm;onf jynfo@l 'rD u
kd a&pD awmfveS af &;udk tl;trl;qef@usi=f uonf?
awmfveS af &;udk a&S@aqmifaeaom ArmjynfueG jf rLepfygwu
D v
kd nf; &ufpufpmG vufeufEiS hf ESyd u
f yG cf =hJ uonfcsn;f jzpfonf?
vufeufuikd f wdu
k yf u
JG o
kd m rwdu
k 0f yhH gu jynfo@l 'rD u
kd a&pDawmfveS af &;udk qufvufqifE&$J ef rjzpfEikd f rkH #ru TawmfveS af &;
udk a&S@aqmifa&S@&u
G jf yKaeonfh ArmjynfueG fjrLepfygwo
D nfvnf; wnf&ESd kid af wmhrnf r[kwaf y?
224

_ynfolhtm%m
ArmjynfueG fjrLepfygwDonf vufeufuidk f awmfvSefa&;twGif;wGif xkom;awom;&vmum }uH@cdkif}uD;xGm;
vmjcif; jzpfonf? 'kw,
d urBmppf}uD; rjzpfymG ;rD &ufyikd ;f twGif;wGirf S wnfaxmifvu
kd af om ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf
'kwd,urBmppf}uD;twGif;wGif vufeufuidk fwku
d fyJG tawG@t}uHKrsm;udk &&Sdvdkuo
f nf? cufcJ=urf;wrf;vSonfh zufqpf
awmfvSefa&; vufeufuidk fwku
d fyJG umvtwGif;rSmyif ygwDonf wjynfvHk;twdki;f twm&Sdonfh us,fjyef@aom/ vlxk
vuQ%maqmifaom/ Armjynf Edik if aH &;avmuwGif }uH@ckid o
f yd o
f nf;qHk;aom ygwt
D jzpfok@d }uD;xGm;jzpfay: vmcJhonf?
,ae@ rqv wygwt
D m%m&Sif pepfatmufwGif EdkifiaH &;ygwt
D rsm;tjym;onf wdrjf rKyfaysmufuG,af e=u&
aomfvnf; ArmjynfueG jf rLepfygwrD mS rlum; ppftpd;k &udk rm;rm;rwfrwf&ifqikd q
f ef@usiu
f m jynfo@l 'rD u
kd a&pDawmfveS af &;
tvHukd jrifjh rifrh m;rm; v$ix
hf cl sw
D ufvsuf &Sad yonf? TonfrmS vnf; vufeufuikd w
f u
kd yf u
JG kd }u@H }uH@cikd cf ikd f wdu
k cf u
kd jf cif;.
tusK;d aus;Zl;yifjzpf.? rmhupf 0f g'/ vDeif0g'/ armfpw
D ek ;f tawG;tac:wnf;[laom oabmw&m;udk ArmjynfawmfveS af &;
vufawG@ESifh rSeu
f efpGmaygif;pyf usifhok;H Edkifygu rSefuefaomvkyfief;pOf/ vrf;pOf/ ay:vpD tajccHay:wGif wygwv
D Hk;udk
pnf;vH;k nD!w
G af tmifvyk +f y;D jynfov
l x
l Ek iS hf wom;wnf; eD;eD;uyfuyf yl;aygi;f um pnf;vH;k Ekid o
f r#aom tiftm;rSeo
f r#EiS hf
pnf;vH;k Edik yf gu twm;tqD; tcuftcJrsm; rnfr#yif&o
dS nfjzpfap jynfo@l 'rD u
kd a&pD vufeufuikd f awmfveS af &;atmifyu
JG k d
t&qGwfcl;oGm;EdkifrnfrmS {uefrck syif jzpfonf?

(2)

e,fcs@J pepf/ ya'o&mZfajr&Sipf epfEiS hf AsL&du


k &uft&if;&Sipf epfw@kd . zdEydS af oG;pkyrf a_ tmufrS vH;k 0vGwaf jrmufaom
jynfow
l @kd wiG f 'Dru
kd a&pDtjynft
h 0&Sad om wd;k wufopfviG af om Armjynfukd xlaxmif&mwGif ,ae@twm;tqD; jzpfae
onfrmS ppftpd;k &ESihf usio
hf ;kH aeonfh azmufjyefaom vrf;pOfay:vpDrsm;yif jzpfonf? ppftpd;k &onf wygwt
D m%m&Sif
pepfukd usio
fh k;H um wwdik ;f jynfvk;H udk zdEySd af oG;pkyaf eoljzpfonf? ol.zdEySd af oG;pkyrf u
_ kd zH;k uG,&f eftwGuf twkta,mif
qd&k ,
S v
f pf0g'udk toH;k jyKaeonf? od@k aomf qifaoudk qdwaf &ESihf rzH;k Edik o
f vdk ol. rqv twkta,mif qd&k ,
S v
f pftvHu
ol.zdEySd af oG;pkyfr_rsm;udk zHk;uG,fjcif; rjyKEdkifay?
ppftpd;k &. zdEydS af oG;pkyrf a_ tmufwiG f wdik ;f jynf. Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ ,Ofaus;r_/ vlra_ &; ponfw@kd onf rsm;pGm
qkw,
f w
k f ysujf ym;cJ&h onf? jynfov
l x
l }k uD;. aexdik pf m;aomufrb
_ 0onf =umavusqif;av jzpfaeayonf? tESpEf pS f
tvvu jynforl sm; wdu
k yf 0JG ifjcif;jzifh &&Sv
d mcJo
h nfh tajccH'rD u
kd a&pD tcGit
hf a&;rsm;rSm ydwyf ifwm;qD;jcif; cHae&onf?
pufrv
_ ufrE_ iS hf v,f,mursm;wGif wd;k wufaeygonf[k ppftpd;k &u 0g'jzef@co
hJ nf? od@k aomf ppftpd;k &acwf
wGiyf if wwdik ;f wjynfv;kH tiwfab;}u;D 2 }urd f qdu
k cf o
hJ nf? ppfab;}uD;qdu
k +f yD; wdik ;f ysujf ynfysuf jzpfae&onfh *syefacwf
ArmjynfwGifyif Tod@k aom tiwfab;}uD;rsK;d qdu
k cf hb
J l;jcif;r&Sdc?Jh ukeyf pPn;f &Sm;yg;r_ ukeaf ps;E_ef;jrifw
h ufr_wdk@wiG v
f nf;
ppftpd;k &u pHcsed fopfrsm; wif+yD;&if;wifaeonf? ukeaf ps;E_ef;}uD;jrifrh a_ =umifh vpmenf; 0efxrf;wOD;.vpm/ v,form;
wOD;.0ifaiG/ tvkyo
f rm;wOD;. vkycf wd@k onf vlwOD;tdraf xmifwck. tajccHpm;0wfaea&;udyk if tmrrcHEikd af wmhaom
tqifhxd a&muf&cdS ahJ y+yD? jynfwiG ;f xGuf t0wfav#mq
f yfjym/ a&eHq/D vHck sn=f urf; ponfwk@d yifv#if Zdrcf yH pPn;f rsm; jzpfchJ
225

_ynfolhtm%m
av+y?D jynfyrS 0,f,w
l ifoiG ;f &aom ukeyf pPn;f rsm;twGuu
f m; ajymbG,rf &S+d y?D oabFmom; vkyif ef;vdk vkyif ef;rsK;d onfyif
wdik ;f jynf. jynfyoGi;f ukef0if&m a&aomufjrpfwck jzpfaeav+yD?
Edik if aH &;b0bufwiG v
f nf; wdik ;f oljynfom;wd@k Y vGwv
f yfrb
_ mr# r&S=d uawmhay? rqv wygwt
D m%m&Sipf epf.
vufatmufwiG f jynfov
l x
l }k u;D onf jym;jym;arSmuf usa&mufae&.? tajccH'rD u
kd a&pD tcGit
hf a&;rsm;jzpfonfh vGwv
f yfpmG
toif;tyif; xlaxmifciG /hf a&;om;xkwaf 0cGi/hf pk;kH pnf;a0; a[majymcGi/hf uef@uu
G q
f ENjycGi/hf ,H=k unfu;kd uG,cf iG hf ponfrsm;
yifv#if kyo
f drf;jcif; cHae&.? rqv EdkifiHa&;/ rqv tpnf;ta0;wdk@omv#if vkyfcGifh&Sdaeonf? ppftpdk;&udk qef@usif
twdu
k t
f cHjyKcGihf vH;k 0r&&Sd=uay?
ppftpd;k &onf uGejf rLepfqef@usiaf &;/ jynfoq
l ef@usiaf &; azmufjyefaom jynfwiG ;f ppfukd wav#mufv;kH oJ}uD;
rJ}uD;wdkufaeayonf? wcsdew
f nf;wGifvnf; vlrsK;d }uD;0g'udk usifhok;H um vlenf;pk trsK;d om;rsm;udk vufeufjzifh zdEdyS f
aeayonf? vlrsKd;aygif;pHk jynfolrsm;udk ,kwfrmkdif;pdkif;pGm !Of;yef;/ ESdypf uf/ t"rRjyKusifh/ owfjzwf/ &Gmrsm;udkzsuq
f D;
pojzifh rD;uke,
f rf;ukef vkyaf eayonf?
ppftpd;k &onf olwk@d bmoma&;qGJ+yD; olwdk@bmom twnfjyKxm;onfh zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'
qdo
k nfukd t+rJwrf;tr$e;f wifavh&o
dS nf? T zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya' onf wygwt
D m%m&Sipf epfukd w&m;0if
twnfjyKay;xm;aom jynfou
l dk qef@f usiaf om/ 'Dru
kd a&pD tcGit
hf &;rsm;udyk if y,fzsuaf om azmufjyefonfh tajccH
Oya' jzpfonft
h wGuf T zG@J pnf;tkycf sKyfyt
kH ajccHOya'udk rkcszsuo
f rd ;f ypf&ayrnf? T zG@J pnf;tkycf sKyyf t
kH ajccHOya'
wnf&daS eoI jynfo@l vw
G fvyfciG Efh iS hf jynfow
l k@d . 'Dru
dk a&pDtcGiht
f a&;rsm; &&SEd idk rf nfr[kwaf y?
ppftpdk;&uvnf; TzG@J pnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya' qdo
k nfukd wnfwaHh tmif taotvJ umuG,rf nfrmS
aocsmayonf? olw@kd . tajccHOya'udk ESpt
f uef@towfr&Sd wnf+rJaeap&efvnf; ar#mv
f ifx
h m;=uonf? xd@k a=umifyh if
,ckuwnf;u olw@kd . zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya' acsmacsmarG@arG@ vnfywfEikd af &;twGuf tbufbufrS jyifqifae
=uonf? T zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya'. . zcif}u;D [k uyfyg;&yfyg;rsm;u uifreG ;f wyfay;jcif; cH&aom OD;ae0if;
ajymcJo
h nfh wm0ef}u;D rsm;udk acsmacsmarG@arG@/ ajyajyjypfjypf/ ausausvnfvnf/ nDn!
D w
G !
f w
G f v$aJ jymif;ay;a&; qdo
k nfrmS
vnf; jyifqifrw
_ ckyif jzpfonf? ppftyk pf w
k iG ;f OruGo
J u
kd rf ysuf pnf;vH;k aeapzd@k olw@kd ar#mrf eS ;f +yD;vnf; jyifqifae=uonf?
od@k aomf olw@kd.pdwu
f ;l ,Of tdyrf ufukd axmufvrS ;f a&; wifO;D ta&;tcif;u vSe@f E;d_ vdu
k o
f nf? acsmarG@/ ajyjypf/ ausvnf/
nD!w
G pf mG wm0efvaJ$ jymif;a&;qdo
k nfh qyfjymblabmif;onf wr[kwcf si;f ayguu
f o
JG mG ;cJo
h nf? ODae0if;&Sad ewke;f rSmawmif
'Dvdkjzpfae&if rsufaph rSdwfoGm;&if bmjzpfrvJqadk om ar;cGef;u olwk@d todkif;t0dkif;udk tpOft+rJ ajcmufveS f@vsuf
&Sad eay+y?D rnfo@kd yifjzpfap ppftyk pf o
k nf olw@kd . tm%m&Sipf epfukd umuG,zf @kd taotvJ ke;f uefvy_ &f mS ;=uayvdrOhf ;D rnf?
,ae@Armjynf vlrsK;d pHjk ynforl sm;. ta&;t}u;D qH;k Edik if aH &;wm0efonf rqv wygwD tm%m&Sipf epfukd +zdKzsuf
ypfa&;jzpfonf? rqv wygwD tm%m&Sipf epfa=umifh jynfwiG ;f ppfonf &Sn=f umae&onf? jynfow
l @kd . 'Drku
d a&pDtcGihf
ta&;rsm;onf qdwo
f Ok ;f ae&onf? trsK;d om; aoG;pnf;nD!w
G af &;onf tpdwpf w
d t
f r$mr$m uGjJ ym;ae&onf? jynfov
l x
l .
k
pm;0wfaea&;onf }uD;rm;pGm tcuftcJ awG@ae&onf? ArmjynfvlrsK;d pHk jynfolrsm;onf Ttm%m&Sipf epf. jypfr_
}u;D rsm;udk rdrw
d @kd. ud,
k yf ikd t
f awG@t}uKH t& odem;vnfvm=u+yD jzpfonf? rqv wygwt
D m%m&Sipf epfonf r+zKd zsub
f EJ iS hf
+ydKysuv
f drhrf nf r[kwaf y? ESpaf ygi;f 20 ausmf olw@dk xifwikd ;f jyKrlch=J uojzifh wdik f;jynf. tajctaeonf tvGeyf if,k,
d iG ;f
ysupf ;D aeacs+yD? olwk@d tm; qufvufI ,kwfrm&ufpufpGm jyKrlcGirfh ay;Edkifawmhay?
226

_ynfolhtm%m
Armjynfonf vGwv
f yfa&; &+yD; udkvdkew
D ydkif; ya'o&mZfwydkif; EdkifiHb0odk@ a&mufco
Jh nfrSm ESpaf ygif; 36
ESpfausmfom &Sdao;onf? T 36 ESpfausmftwGif;wGif wu,f&h mE_ef;jynfh tm%modrf;yGJykpH Hjzifh tm%modrf;jcif;udk
ajym&v#if ppfwyfjzifh tm%modrf;r_udk w}udrf}uHK&zl;+yD? Ttm%modrf; ppftpdk;&atmufwGif 22 ESpfausmf
usa&mufae&+yD?
vufwiftar&duwdu
k rf S wdik ;f jynfrsm;onf ppfwyftm%modr;f yGJ udprP sK;d wGif tawG@t}uHKt&Sq
d ;kH 0gt&ifq
h ;kH [k
qdk&ayrnf? bdkvDAD;,m; wdkif;jynfum; pHcsdefwifa vmufayonf? ESpf 100 rjynfhaom umvtwGif;rSmyif
tpd;k &tajymif;tvJ 186 }udr&f cdS o
hJ nf? tpd;k &tajymif;tvJ trsm;wumh trsm;pk}uD;rSm ppfwyfjzifh tm%modr;f jcif;rS
ay:vmjcif;jzpfonf? tm%m&ruf}uD;aom ppfwyfvufukid &f daS om ppfAv
dk frsm; vuf,m;wdkif; tm%modr;f ae=ujcif;
jzpfonf? xdw
k dki;f jynfonf jynfyau;rsm; vnfyif;cdkuf+yD; a'0gvDcH&rnfh taetxm;a&mufaeonf? tm%modrf;yGJ
Tr#rsm;jym;aom wdkif;jynf&Sd jynfolrsm;.b0 rnfodk@jzpfaernf qdkonfudkum; awG;=unfHkjzifh odEdkifayonf?
vufwiftar&duwdkuw
f Gif ppfwyfjzifh tm%modrf;yGJ enf;yg;ygonfqdkaom wdkif;jynfrsm;wGifyifv#if tm%modrf;yGJ
t}udraf ygi;f q,fESicfh sI
D &S=d uayonf?
TuJho@dk ppfwyfvufuidk f&o
Sd lu vuf,m;wdkif; tm%modrf;onfh tjzpfrsKd;udka&mufatmif ae0if;pef;,k
ppftkypf ku ,ae@zefwD;aeayonf? olwk@d oabmtwdkif;om v$wfay;xm;ygu wdkif;jynfonf ig;yg;ru oCFmpifyg
arSmufayawmhrnf?
ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf wdik ;f jynfukd TtjzpfrsK;d ta&mufrcHEikd /f }u;D jrwfonfv
h rl sK;d aygi;f pHk jynfow
l @kd uvnf;
ta&mufrcHEkid ?f TtjzpfrsK;d od@k a&mufatmif qGaJ c:aeaom ppftpd;k &udk enf;omefaygi;f pkjH zifh qef@usiw
f u
kd zf suo
f mG ;
rnfom jzpfonf? bH&k efol ppftpd;k &udk qef@usio
f w
l ikd ;f / rqv wygwt
D m%m&Sipf epfukd qef@usio
f w
l ikd ;f uvnf; rdrw
d @kd
vkyaf qmifEikd pf rG ;f &So
d nfh wdu
k yf o
JG mefjzifh ppftpd;k &udk t"duxm;+y;D OD;wnfqef@usi=f u&ef wdu
k w
f eG ;f E_;d aqmfvu
kd yf gonf?
odk@ro
S mv#if ppftpdk;& jzpfapcsio
f vdk jzpfrvmbJ wdkif;jynf. tem*wfonf xGef;ajymifvmayvdrrfh nf?

(3)

ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf vufeufuikd w
f u
kd yf u
JG kd t"duwdu
k yf
JG mef tjzpfxm;&if; useaf omwdu
k yf o
JG mef
trsK;d rsK;d udkaygi;f pyfum bH&k efopl pftpd;k &udk qufvuf OD;;wnfwku
d cf ku
d o
f mG ;rnf jzpfayonf?
vufeufudkifwdkufyGJudk pGJpGJ+rJ+rJ qifE$Jaeonfh wcsdefwnf;wGif jynfwGif;ppf&yfpJ+yD; jynfwGif;+idrf;csrf;r_
wnfaqmufa&;twGuv
f nf;aumif;/ 'Dru
kd a&pDa&;twGuv
f nf;aumif;/ trsK;d om;aoG;pnf; nD!w
G rf _ wnfaqmufa&;
twGuv
f nf;aumif; tpGr;f uke}f uKd ;pm;oGm; rnfjzpfonf? ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f +ird ;f csr;f
a&; wnfaqmufa&;twGuf ppftpd;k &ESihf aphpyfaqG;aEG;a&;vky&f ef qEN&adS yonf? d;k om;jzLpifpmG tusK;d oift
h a=umif;oifh
ajymqdkaqG;aEG;&ef t+rJwrf;tqifoifh &Sad yonf?
227

_ynfolhtm%m
jynfwGi;f ppfudk uGefjrLepfygwDu zefwD;cJjh cif; r[kwfay/ azmufjyefonfh tkypf dk;olrsm;u zefwD;jcif;jzpfonf?
uGejf rLepfrsm;onf rdru
d ,
kd u
f kd ckcu
H muG,o
f nfh w&m;aomppfukd wdu
k cf u
kd af e&jcif;om jzpfonf? xd@k a=umifh jynfwiG ;f ppf
&yfpaJ &;udk uGefjrLepfrsm;u vdkvm;=uonf? wygwt
D m%m&Sifpepfudk qef@usifaom 'Drku
d a&pDtcGit
fh a&; tjynfht0
&Sad om wzufp;D eif;rjzpfaom w&m;r#waom tajccHay:wGif jynfwiG ;f ppfukd &yfpv
J akd yonf?

(4)

jynfov
l x
l t
k aygi;f wd@k
rqv wygwDtm%m&Sifpepfudk qef@usifwdkufcku
d af e=uaom tiftm;pkrsm;ESifh jynfcspfyk*dK~ vftaygi;f wdk@

ArmjynfueG jf rLepfygwu
D atmufyg ((vwfwavmawmif;qdck surf sm;)) onf rqv wygwt
D m%m&Sipf epf.
zdEySd af oG;pkyrf _atmufwGif tvl;tvSdrhcf Hae=u&aom vlwef;pm;aygif;pkH vl@tv$maygi;f pHkwdk@. vdv
k m;awmifhwcsufrsm;
jzpfonf[k rSw,
f yl gonf? T ((vwfwavm awmif;qdck surf sm;)) udk udik pf u
JG m ppftpd;k &udk OD;wnfwu
kd yf 0JG ifjcif;jzifo
h mv#if
jynforl sm;. Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;b0rsm; wd;k wufjrifrh m;vmum wd;k wuf/ awmufajymif/ opfviG af om Armjynf
jzpfay:a&; vrf;a=umif;twdik f; av#mufvrS ;f Edik v
f rd rhf nf[k ,H=k unfygonf?
((vwfwavm awmif;qdck surf sm;)) rSm atmufygtwdik f; jzpfygonf?
1? jynfwGi;f ppf&yfpJ+yD; jynfwGi;f +idr;f csr;f a&; wnfaqmufa&;?
2? rqv wygwDtm%m&Sipf epf zsuo
f rd ;f +yD;/ ygwpD 'Hk rD ku
d a&pDpepf xlaxmifa&;?
3? azmufjyefwJh trdef@Oya'awG zsuford ;f +yD;/ jynfo@l vw
G v
f yfcGiafh wG jyefay;a&;?
vGwfvyfpGma&;om;ajymqdkcGifh/ yHkEdyS fxw
k fa0cGi/fh pkkH;pnf;a0;cGifh/ toif;tyif;zGJ@pnf;cGifh/ ud;k uG,,
f Hk=unfciG fh
pwmawGjyefay;a&;?
Edkiif aH &;tusO;f om;tm;vHk; jyefvw
$ af &;?
jynfwGif;ppf&yfpJa&; aphpyfaqG;aEG;yGJ jzpfajrmufvmap&ef &nfrSef;+yD; oufqdkif&mwdk@ ESpfbufoabmwl
twdu
k t
f cdu
k &f yfpx
J m;=ua&;?
4? trsK;d om;aoG;cGJa&;udk qef@usi+f yD; trsK;d om;aoG;pnf; nD!w
G fa&;udk wnfaqmufa&;?
trsK;d om;toD;oD; jynfoal wGudk zdEdyS w
f mrSefor#e@J wdu
k cf u
dk o
f wfjzwfaewmawG tm;vH;k csucf sif;&yfpaJ &;?
228

_ynfolhtm%m
trsKd;om; vlenf;pkawGudk ppfrSew
f hJ trsK;d om; udk,fydkiftkyfcsKyfcGifhay;a&;?
5? vlx&k @J pm;0wfaea&;udk jriw
fh ifa&;?
ukeaf ps;E_e;f usqif;a&;udk pDru
H ed ;f eJ@ aqmif&u
G ?f pD;yGm;a&;bma&; pm&if;Z,m;awGukd rxdrcf seef @J / jynfoal wGukd
today;?
trsK;d om;pD;yGm;a&; wu,fwrf;zG@H +zdK;wdk;wufatmif pD;yGm;a&;ay:vpDukd jyKjyifajymif;vJ?
6? EdkifiHjcm;a&; qufqHr_awGukd v#Kd@0u
S rf xm;bJ jynfoal wGudk today;a&;?
7? tvkyo
f rm;rsm;&J@ pm;0wfaea&;udk jriw
fh if+yD; aumif;rGeaf tmifvyk af &;eJ@ vkycf awGw;dk ay;a&;?
tvkyw
f nf+rJa&;twGuf tmrcH?
tvkyfvufrhJ tvkyo
f rm;rsm;udk u,fq,faxmufy?hH
tvkyfcGif vH+k cHKa&;udk tmrcH?
vkyif ef;wl&if a,musmf ;/ rde;f rwlnDwhJ vpmay;?
tvkyo
f rm;rsm; udk,fwkid fO;D pD;wJh tvkyform;or*~rsm; xlaxmifcGihaf y;?
8? v,f,mukefxw
k v
f yk rf _ wu,fwef; wd;k wufEikd af &;twGuf aus;vufjyKjyifajymif;vJa&;udk vkyaf qmifa&;?
oD;pm;cvH;k 0ray;a&; taumiftxnfay:atmifvyk ?f
awmifov
l ,form;awG&@J v,f,mpdu
k yf sK;d xkwv
f yk rf rl mS rcsKycf s,ef @J / v,f,mxGuo
f ;D ESaH wGukd vGwv
f w
G v
f yfvyf
a&mif;cscGihaf y;?
qif;&JwhJ v,form;rsm;udk twd;k E_e;f enf;enf;eJ@ trawmfa=u; ydx
k kwaf y;?
v,form;rsm; 0rf;pmudx
k cd u
dk fapwJh tpd;k &pyg;0,f,w
l Jh pepfukjd yKjyif/ pyg;aps;wdk;ay;?
v,f,mtvkyform;rsm;eJ@ tajccHv,form;xk&J@ tusK;d pD;yGm;udk umuG,af y;r,fh v,form;or*~rsm;udk
zG@J pnf;cGihaf y;?
9? vuf&dS ynma&;pepfudk zsuo
f rd ;f +yD;/ trsK;d om;0dZmenf;us vlxkynma&;eJ@,Ofaus;r_ukd xlaxmifa&;?
ausmif;om;xktusK;d udk udk,pf m;jyKwJh ausmif;om;or*~rsm;udk zG@J pnf;cGiafh y;?
ausmif;q&m/ ausmif;tr_xrf;rsm;&J@ pm;0wfaea&;eJ@ynm&yfqkid f&m vGwv
f yfciG u
fh dk umuG,fapmifha&Smuf?
229

_ynfolhtm%m
10? pma&;pmcsD/ a&S@ae/ q&m0ef/ twwfynmonfeJ@ tEkynmonfrsm;&J@ pm;0wfaea&;eJ@ tvkyftudik f tmrcHcsuf
&Sdatmif pDpOfay;a&;?
11? +rdK@aeqif;&Jom;rsm;&J@pm;0wfaea&; wd;k wufvmatmif pDpOfay;a&;?
w&m;ojzifh pD;yGm;&SmazGciG u
fh dk tmrcH?
qif;&Jom;&yfuu
G ef @J td;k tdrrf sm;udk ppfwyfe@J yv
k yd t
f zG@J tygt0if tkycf sKyfa&;tydik ;f u aESmif,
h u
S &f ef&mS r_reS o
f r#
&yfqidk ;f ?
12? tvkyf pkH ufykH ikd &f iS rf sm;/ vkyif ef;&Siu
f av;rsm;eJ@ ukeo
f nfypJG m;rsm;&J@ pufru
_ ek o
f ,
G af &; vkyif ef;rsm;udk tultnDay;a&;?
t&if;tES;D acs;iSm;a&;/ uke=f urf;rsm; 0,f,al &;/ ukeaf csmrsm; a&mif;csa&;twGuf acsmarmajyjypfatmifvyk af y;?
ukefonf}uD;rsm;/ pufyidk f&Sifrsm;/ vkyif ef;&Sirf sm;&J@ tzGJ@tpnf;rsm;udk vGwv
f yfpGmzG@J pnf;cGihaf y;?
ydrk dkI tao;pdwfusaom/ vlwef;pm;vl@tv$mtvdkuf ((vwfwavm awmif;qdkcsurf sm;)) udk qufvuf xkwfjyef
oGm;ygrnf? T ((vwfwavm awmif;qdck surf sm;)) ydrk kd jynfph v
kH map&ef rqv wygwD tm%m&Sipf epfukd qef@usif wdu
k cf u
kd f
ae=uaom tiftm;pkrsm; yk*K~d vfrsm;ESifh ArmjynfuGefjrLepfygwDonf !dE_di;f aqG;aEG;oGm;&ef t+rJwrf;toifh &Sdygonf?
T ((vwfwavm awmif;qdck surf sm;)) udk udik pf J+G yD; wcJeuf wdu
k yf J0G if=uygpk@d ?

- ppftpd;k & rkcsusq;Hk &rnf?


- rqv wygwDtm%m&Sifpepf rkcs ysufpD;&rnf?
- jynfo@l 'Dru
dk a&pDawmfveS af &; rkcs atmif&rnf?

1346 ckESpf/ 0gacgiv


f qkwf 4 &uf?
1984 ckESpf/ =o*kwfv 15 &uf?

230

A[kdaumfrwD
ArmjynfueG fjrLepfygwD

Arm_ynfuGef_rLepfygwDwnfaxmifwJh 45 ESpfa_rmufaehrSm
Arm_ynfuGef_rLepfygwDOuUXocifAodef;wif
a_ymjum;wJhrdefhcGef;
(1)
&Jabmfwk@d
jynfov
l x
l t
k aygi;f wd@k

'Dae@'D&ufrSm usaemfw@dk ArmjynfuGefjrLepfygwDudk pwifwnfaxmifcw


Jh m 45 ESpf wdwdjynfyh g+yD?
ArmjynfuGefjrLepfygw[
D m 1300 jynfh ta&;awmfyk/H t*Fvdyfe,fcsJ@qef@usifa&;/ trsKd;om;a&; wdu
k fyrGJ sm;eJ@
ArmjynfwGi;f &Sd &ifhrn
S v
fh maewJh vlwef;pm;wdkuyf rGJ sm; jzpfay:wd;k wufvmaewJh kyb
f 0 tajctaersm;u ArmjynfrSm
rmhupf 0f g'/ vDeif0g' oabmw&m; vrf;!$eaf wGuckd ,
H w
l hJ ypPn;f rJyh gww
D &yf xlaxmifz@kd vdt
k yfvm+yDqw
kd hJ awmif;qdrk t
_ &
ay:aygufvmwJyh gwD jzpfygw,f?
Edkiif w
H um uGejf rLepfvy_ &f mS ;r_ tajctaet& ajym&,if 1917 ckEpS f vDeifacgi;f aqmifwhJ r[matmufwb
dk m
awmfveS fa&;&J@ *,ufu
kd rf _a=umifh 1920 - 1921 0ef;usirf Sm wcsK@d ukv
d ked /D udv
k edk Dwydik f; Edik if Hrsm;rSm ypPn;f rJyh gwDawG[m
pay:vm+yD; usaemfwdk@ ygwu
D awmh rmhufpef J@ tdef*s,fwk@d u 1848 ckESpfrSm jyKpkcJhwJh uGefjrLepfygwaD =unmpmwrf;
xGufay:vm+yD;aemuf 91 ESp=f umrS 1939 ckESpf =o*kwv
f 15 &ufae@rSm pwifwnfaxmifcJhwm jzpfygw,f?
vGefcw
Jh Jh 45 ESpftwGif; u|efawmfwk@d ygwD&J@ordik f;udk jyef=unfhr,fqdk,if 1939 ckESprf S 1945 ckESpf arvtxd
ygw[
D m ajratmufygwt
D jzpf wnf&v
dS _y&f mS ;cJh&ygw,f?
1945 ckESpf arvrS 1948 ckESpf rwfvtxd Oya'wGif; ajAmifwnfaxmif v_yf&Sm;cJhygw,f?
1948 ckESpf rwfv 28 &ufae@rSp+yD; &efot
l kyfpdk;ol vlwef;pm;u jynfol@qef@usifa&; uGefjrLepfqef@usiaf &;
azmufjyefwhJ jynfwiG ;f ppfukd pwifcw
hJ t
hJ cgrmS u|eaf wmfw@kd ygw[
D m rv$rJ a&SmifombJ awmfveS w
f jhJ ynfwiG ;f ppfe@J rdru
d ,
kd u
f kd
rdrdumuG,f,if; &efou
l kw
d u
dk cf ku
d fch&J wm tckqk&d if 36 ESpf ausmfvmyg+yD?
231

_ynfolhtm%m
1939 ckESpfrS 1945 ckESpftxd ajratmufygwDtjzpf v_yf&mS ;cJhr_rsm;udk ESpfydkif;cGJEdkifygw,f?
wydkif;u 1939 ckESpfrS 1941 ckESpftxd 'DumvrSm t"dutm;jzifh t*Fvdyfe,fcs@J uq
dk ef@usifwhJ Armjynf&J@
vH;k 0vGwv
f yfa&;wdu
k fyt
JG wGuf u|efawmfw@kd ygw[
D m pGr;f pGr;f wrH aqmif&u
G cf yJh gw,f?
aemufwydki;f u 1942 ckEpS frS 1945 ckESpf arvtxd 'DumvrSm zufqpf*syefqef@usifa&; v_yf&Sm;r_udk pnf;Hk;
v_@H aqmfwhJ ygwt
D jzpfe@J a&m 1945 ckEpS rf wfv 27 &ufae@rmS zufqpf*syefrsm;udk vufeufuikd f pwifwu
kd cf u
kd cf w
hJ ahJ e&mrSm
acgi;f aqmifcw
hJ hJ ygwt
D jzpfe@J yg0ifaqmif&u
G cf yhJ gw,f? 'DumvrSm ArmjynfueG jf rLepfygw[
D m Armhwyfrawmf/ jynfo@l ta&;
awmfyHkygwD/ tm&Svli,frsm;/ u&iftrsKd;om; tzGJ@csKyfe@J wjcm;jynfcspfyk*dK~ vfrsm;udk pnf;H;k acgif;aqmif+yD; trsKd;om;
toD;oD;/ vlwef;pm;toD;oD; tygt0if Armjynf jynfov
l x
l w
k &yfv;kH udk us,u
f s,jf yef@jyef@ pnf;H;k acgi;f aqmif+y;D zufqpf
*syefrsm;udk tEdik fwdkuf,cl w
Jh Jh *k%fa&mifajymifwht
J cef;u yg0ifchw
J ,f?
1945 ckEpS rf S 1948ckEpS f rwfvtxd t*Fvyd ef ,fcs@J vufatmufrS vH;k 0vGwv
f yfa&;twGuf qufvufwu
kd yf 0JG if+y;D
tvkyo
f rm;/ v,form; tp&Sw
d v
hJ w
l ef;pm;wdu
k yf aJG wG ausmif;om;vli,fawG&@J tcGit
hf a&; &&Sad &;wdu
k yf aJG wGukd pGr;f pGr;f wrH
a&S@aqmifqifEcJG =hJ uw,f? 'DumvtwGi;f rSm u|eaf wmfw@kd ygw[
D m ygvrD efwiG ;f wdu
k yf aJG wGuv
kd nf; aqmif&u
G Ef ikd cf yhJ gw,f?
1948 ckEpS f rwfv 28 &ufae@rpS +y;D uae@txd 36 ESpaf usmw
f ikd w
f ikd f rv$rJ a&SmifombJ vufeufuikd cf ck aH &;ppfyu
JG kd
qifEcJ$ &hJ ygw,f?
csKyfajym&,if u|efawmfwk@d ygwD[m e,fcsJ@qef@usifa&;/ ya'o&mZfajr&Sif qef@usifa&;/ AsLdku&uf t&if;&Sif
qef@usiaf &;wdu
k yf aJG wGrmS ajray:ajratmufwu
kd yf rJG sm;/ Oya'wGi;f eJ@ Oya'ywdu
k yf rJG sm;/ vufeufuikd w
f u
kd yf eJG @J wjcm;wdu
k yf JG
omefrsm;udk aygif;pyftoH;k jyKcJhwh/J toHk;jyKaewJh tawG@t}uHK&ifhusufw/Jh 0g&ifhwJh/ ArmjynfrSm oufwrf;t&SnfqHk;
ygwv
D nf; jzpfygw,f?

(2)

wcsdefxJrSm u|efawmfwdk@ygwD[m awmfvSefwJh ol&Jaumif;0g'udk vufawG@pdkux


f lusifhok;H wJh ypPnf;rJhygwDvJ
jzpfygw,f? ygw&D @J oufwrf; 45 ESpt
f wGi;f rSm e,fcs@J qef@usiaf &;wdu
k yf rJG sm;/ jyif;xefwhJ vlwef;pm;wdu
k yf rJG sm;eJ@ vlwef;pm;
wdkufy&GJ @J tjrifq
h k;H omefjzpfwJh vufeufukid fwu
dk yf Jt
G wGi;f rSm axmifaomif;ruwJh ygwD0ifrsm;/ wyfrawmfom;rsm;eJ@
jynfov
l x
l t
k ajrmuftjrm;[m Armjynf jynfov
l x
l &k @J tusK;d twGuf aqmif&u
G &f if;eJ@ olw@kd &@J reG jf rwfvw
S hJ toufaoG;
ac|;rsm;udk ay;vSLcJ=h uygyD?
'DvdktzdESdyfcH jynfolrsm;/ tzdESdcHvlwef;pm;rsm; vGwfajrmufa&;twGuf toufaoG;ac|;awGudk pGef@vLS cJw
h Jh
tmZmenfrsm;udk b,fawmhrS u|eaf wmfw@kd rarhEikd yf g? arhvk@d vrJ jzpfyg? 'DtmZmenfawG&@J aoG;eJ@cif;xm;wJh vrf;twdki;f
u|efawmfwdk@wawG[m aemufqk;H atmifjrifr_ yef;wdkiaf &mufwJhtxd qufvuf av#muf&ygvdrhrf ,f? 'DvdkvkyfrSvnf;
u|eaf wmfwk@d wawG[m usq;kH oGm;cJw
h Jh tmZmenfrsm;udk opPmapmifx
h de;f &m a&mufygvrd rfh ,f?
232

_ynfolhtm%m
'DtmZmenfawGxu
J ygw0D ifawGta=umif;udk ajymyg&ap? bmjzpfv@kd 'Dygw0D ifawG[m olw@kd &@J toufaoG;udk
&uf&ufa&ma&m ay;vSLEdik =f uwmvJ?
jynfolvlxktusKd;rSwyg; uGejf rLepfawGtwGuf wjcm;tusKd;pD;yGm; r&Sb
d l;qdkwhJ tawG;tac: tod^m%f
vufawG@b0 tawG@t}uHKawGa=umifh 'Dygw0D if &JabmfawG[m olw@kd &@J reG jf rwfwhJ taoufaoG;awGukd pGe@f vLS ch=J uygw,f?
wdu
k f u
kd af jym&&if 'Dygw0D if&aJ bmfawG[m uGejf rLepfygw0D ifwikd ;f rSm &So
d ifw
h /hJ &S&d r,fh ud,
k u
f sK;d vH;k 0pGe@f vw
$ af &;
qdkwJh tvGefjrifrh m; rGefjrwfwrJh lwckukd vufawG@toH;k jyK+yD; usaemfw@dk udk ynmay;cJhwmygyJ?
aemufwcsuu
f kd ajymvdyk gw,f? rqv ygw[
D m qd&k ,
S v
f pftwkta,mife@J vl@tzG@J tpnf;a[mif; pepfa[mif;udk
xde;f odr;f umuG,af ewJh ygwjD zpfw,f? 'Dygw[
D m olw@kd ygw0D ifawGukd odr;f oGi;f &mrSm tm%m/ &mxl;/ ypPn;f OpPmeJ@ wjcm;
tcGit
hf a&; rufv;kH awGuakd y;+y;D wdu
k f u
kd jf zpfap/ oG,0f u
kd w
f hJ enf;rsm;eJ@jzpfap zdtm;ay; odr;f oGi;f aewJt
h wGuf olw@kdygw0D if
awG&J@ pm&if;udk odef;*%ef;eJ@csD+yD; jyEdkifchyJ gw,f?
'geJ@ ajymif;jyefygbJ u|eaf wmfwdk@ygwDuawmh vl@tzGJ@tpnf;a[mif;/ pepfa[mif;udk +zdKzsu+f yD; vlvlcsif; zdEdyS f
aoG;pkyrf _uif;rJhwhJ uGefjrLepfvl@tzGJ@tpnf; xlaxmifa&;udk aemufqk;H &nfreS ;f csuf tjzpfxm;wJh ygwjD zpfw,f? 'ga=umifh
u|eaf wmfw@kd ygw0D ifawGukd odrf;oGi;f &mrSm vl}udKufrsm;wJh rufv;Hk awGukd ay;+yD; rodr;f oGi;f Edik yf gbl;? odr;f oGi;f vdk@vJ rjzpf
ygbl;? u|efawmfwk@d ygwD0ifjzpfcsif&if udk,fusKd;vHk;0 pGe@f v$w&f r,f/ qif;&Jr,f/ yifyef;r,f/ tcuftcJawG trsKd;rsKd;udk
&ifqikd &f r,f/ vdt
k yfvm&if ud,
k t
hf oufuykd g ygw/D jynfov
l x
l ek @J awmfveS af &;twGuf pGe@f vLS &r,fqw
kd hJ awmif;qdck suu
f kd
vufc+H y;D ygw0D ifawG jzpfvm=uwmygy?J *syefzufqpf awmfveS af &;umveJ@ 48 ckEpS f jynfwiG ;f ppfukd tqufqufaom tkypf ;kd wJh
vlwef;pm;rsm;u pwifqufwu
dk f vkyaf ewJhumvtwGif;rSm uGefjrLepfygwD0ifqk&d if towfc&H r,f tenf;qHk;axmifcs
!O;f yef;cH&r,f qdw
k mawGukd od&ufom;eJ@ ygw0D ifawG jzpfvm=uolawG[m ud,
k u
f sK;d vH;k 0 pGe@f vw
$ +f y;D awmfveS w
f hJ ol&aJ umif;
0g'udk vufawG@pu
kd x
f jl yvdkuw
f mygy?J
touf&Siaf ewHk;rSm }uD;jrwf+yD;/ usqk;H wJt
h cgrSm *k%fa&mifajymif&r,fqkw
d Jhau;a=umfoH[m usq;Hk oGm;wJh
ygw0D ifawGa&m/ vuf&ydS gw0D ifawGyg vdu
k ef musio
hf ;kH cJw
h /hJ usio
hf ;kH &rJh rGejf rwfwu
hJ sihpf Ofw&yf jzpfap&r,f?

(3)

vuf&AdS rmjynfrmS wnf&adS ewJh udv


k ekd w
D ydik ;f ya'o&mZfwydik ;f vl@tzG@J tpnf;xJrmS rqv ppftpd;k &u jynfol
qef@usifa&;/ uGejf rLepfqef@usifa&; jynfwGif;ppfukd vkyfaeor#umvywfvHk; u|efawmfwk@d ygwDu vuf&cSd srSwfxm;wJh
vufeufudkifwdkufyGJudk t"duxm;/ wjcm;wdkufyGJomef trsKd; rsKd; eJ@ aygif; pyfa y;&r,f qdkwJh rSefuefwJh
enf;y&d,m,fvrf;pOfukd twdr;f tapmif; r&Sad pbJ wdwu
d sus waoGrwdr;f vdu
k ef maqmif&u
G o
f mG ;=u&r,f?
'Denf;rSwyg; wjcm;enf;vrf;r&Sb
d ;l ?
233

_ynfolhtm%m
ordkif;kyf0g'u ESpfaygif; 3000 ausmfausmfav;twGif;rSm ykyfodk;aqG;ajr@ azmufjyefaewJh vlaer_pepfwckudk
opfviG v
f ef;qef; wd;k wufwhJ vlaer_pepfwcku tpm;xd;k ajymif;vJypf&mrSm awmfveS w
f t
hJ =urf;zufre_ @J om du
k cf sK;d ajymif;vJ
ypfEikd cf w
Jh ,fqw
kd mudk oufaojychJ+yD;yg+yD?
'Dtcsuu
f kd ygw0D ifwikd ;f &Si;f &Si;f vif;vif; jywfjywfom;om; pGpJ +GJ rJ+rJqyk u
f ikd fxm;zd@k vw
kd ,f?
wcsed fxrJ Sm u|eaf wmfw@kd ArmjynfueG fjrLepfygw[
D m jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;eJ@ urBm+h idr;f csrf;a&;udk vdkvm;wJyh gwD
jzpfw,f?
u|efawmfwdk@ ArmjynfuGefjrLepfygwDtaeeJ@ jynfwGif;ppf&yfpJ+yD; jynfwGif;+idrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;udk
ppftpd;k &xH t}udr}f udru
f rf;vSrf;cJah yr,fh ppftpdk;&u y,fcscw
hJ ,f?
&efolu u|efawmfwdk@ukd acsr_e;f zdk@twGuf vufeufudkifwdkuaf eor# umvywfvk;H u|efawmfw@dk [mvnf;
jynfoal wG&@J b0vGwaf jrmufa&;twGuf rdru
d ,
kd u
f kd umuG,w
f hJ ckcaH &;vufeufuikd w
f u
kd yf u
JG kd worwfwnf; qifEo
J$ mG ;zd@k
tqifoifhygyJ?
'Dvku
d |eaf wmfw@dk u,
kd u
f dk u|efawmfw@dk ckcHumuG,fwhJ vufeufuidk w
f u
kd yf u
GJ dk qifEaJ$ e&wm[m &mZ0wfrw
_ ck
'grSr[kwf 'kpdkufr_wckudk usL;vGew
f m jzpfygovm;? r[kwfyg/ vH;k 0r[kwfyg? ArmjynfuGefjrLepfygw[
D m jynfcspf0g'eJ@
ypPn;f rJEh kid if w
H umh0g'rlrsm;udk vufcHusiho
f k;H aewJh ygwjD zpfwht
J wdik ;f ud,
k w
hf ikd ;f jynfuckd spw
f m/ jynfwGif;jynfy&Sd tzdEdyS fcH
trsK;d om;rsm;/ tzdEydS cf H vlwef;pm;rsm;udk cspw
f m/ =uifemwm/ tvkyt
f au;jyKwm 'gawG[m &mZ0wfrv
_ m;/ 'kpdu
k rf v
_ m;/
wckrSr[kwfyg 'Dvkyf&yfawG[m ArmjynfuGejf rLepfygwDtaeeJ@ *k%fa&mifajymifwJh ordkif;ay;wm0efawGudk xrf;aqmif
ae&wm jzpfygw,f?

(4)

e,fcs@J qef@usiaf &; wrsK;d om;vH;k ppfyeJG @J jynfwiG ;f ppf[m tajccHtm;jzifh rwlyg? jynfwiG ;f ppfqw
kd m &Jabmfarmfpw
D ek ;f
ajymcJo
h vdk olawmif;pm;eJ@ e*g;rif;wdu
k =f uovdyk gy?J tkypf ;kd wJh &efov
l w
l ef;pm;taeeJ@ Edik if aH &;/ pnf;H;k a&;eJ@ oHr%dpnf;urf;
bufawGuvG&J if wjcm;bufawGrmS tzdEdyS cf jH ynforl sm;eJ@ ypPn;f rJhygwrD sm;xuf omvGefaeygw,f?
'ga=umifh kyb
f 0tajctaet&a&m qENyikd ;f t&yg rv$rJ a&SmifombJ a&&Snpf pfyu
JG kd qifEaJ$ e&wm jzpfygw,f?
'Dyuwd tajctaeawGukd qef@usif+yD; a&wdkppfyv
GJ kyfcsifvdk@ r&ygbl;?
rmhupf u
f tvkyo
f rm;rsm;tm; wcguajymcJzh ;l wmu - oifw@kd [m wnf&adS ewJh tajctaeawGukd ajymif;vJ
ypfo
Hk mru oifwk@d udk,u
f dk ajymif;vJzdk@twGufe@J oifwk@d udk,w
f idk f EdkifiHa&;tm%mudk usifhok;H Edkipf Grf;&Sdatmif 15
ESp/f tESpf 20/ tESpf 50 &Snf=umwJh jynfwGif; ppfrsm;eJ@ EdkifiHwumh twdkuft cHjzpfr_rsm;udk jzwfoef; &ay
vdrfhr,f
234

_ynfolhtm%m
'Doabmtwdki;f ygy/J u|efawmfw@dk wdkufyGJ[mvnf; a&&SnfppfyGJ jzpfygvrd fhtk;H r,f? 'gayrJh a&&SnfppfyGJqdkwmeJ@
tqH;k tpr&Sd urf;rjrif vrf;rjrif r[kwfygb;l ?
a&&Snfppfyx
GJ JrSm tcuftcJtrsKd;rsK;d eJ@ &ifqkid f&ygvdrfhr,f? 'gayrJh u|eaf wmfwdk@[m ArmjynfuGefjrLepfygweD J@
Armjynf jynfov
l x
l u
k kd ,Hk=unf+yD; jynfov
l x
l kukd vH;k 0rScD t
kd m;ud;k v_@H aqmfEikd &f if u|eaf wmfw@kd &ifqikd af e&wJh tcuftcJ
rsKd;pHkudk rkcsyJausmef if;Edkif+yD; aemufq;Hk ydwfatmifyGJudk u|eaf wmfw@dk {uefrkcs qGwfcl;Edik fygvdrfhr,f?

(5)

u|eaf wmfw@kd ygw[


D m bH&k efopl pftpd;k &udk qef@usiw
f u
kd yf 0JG if&mrSm trsK;d om;vlenf;pk vufeufuikd af wmfveS af &;
tiftm;pk trsm;tjym;eJ@ wyfaygi;f pkz@JG pnf;Edkicf hw
J ,f? 'Dv&kd &Sx
d m;wJh wyfaygi;f pktiftm;awGe@J aoG;pnf;nD!Gwrf u
_ dk ydkrkd
cdki+f rJoxufcikd +f rJatmif aqmif&Guo
f mG ;=u&r,f?
wcsed x
f rJ mS uae@tcsed rf mS wyfaygi;f pkrzG@J &ao;wJh awma&m+rKd @yg jynfcspt
f iftm;pkawGe@J vnf; bH&k efol ppftpd;k &
udk qef@usiw
f u
kd cf u
kd af &; rqv wygwt
D m%m&Sipf epfukd zsuo
f rd ;f +yD; ygwpD ykH gwpD kH 'Dru
kd a&pDpepf xlaxmifEikd af &;twGuf
!Ed id_ ;f aqG;aEG;oGm;&ef u|eaf wmfw@kd toif&h ydS gw,f?

(6)

vuf&SdArmjynfrSm rqv wygwt


D m%m&Sifpepfukd usifho;Hk aewJh ppftpd;k &[m wwdik f;jynfv;Hk rSm xifovdk
&rf;csi;f wdik ;f &rf; aomif;use;f csiw
f ikd ;f aomif;use;f aew,f/ olw@kd &@J jynfoq
l ef@usiaf &;/ uGejf rLepfqef@usiaf &; jynfwiG ;f ppfukd
qufvyk af ewJh azmufjyefwhJ ay:vpDawGa=umifh wwdki;f wjynfv;kH &J@ pD;yGm;a&;[m uarmufur jzpfaew,f? Armjynf&@J
vlwa,mufysrf;r#0ifaiG[m a':vm 180 om&Sd+yD; Armjynf[m urBmay:rSm tqif;&Jqk;H Edik if w
H ckxrJ Sm yg0ifaeygw,f?
rqv ygwDwGi;f rSm *dk%f;tkyfpk wdkuyf GJawGeJ@ _y,
f Sufcufae=uw,f? rqv ygwD&J@ ArmvlrsK;d }uD;0g'a=umifh Armjynf&Sd
trsK;d om;vlenf;pk toD;oD;wdk@ukd zdEydS fcsKyfcs,f owfjzwfae=uw,f? jynfoal wG&J@ trsK;d om;aoG;pnf; nD!Gwaf &;[m
+yKd uyJG supf ;D ae+y;D 'Dru
kd a&pD tcGit
hf a&;qdw
k m rqv vufxufrmS oknygb?J jynfov
l x
l &k @J pm;0wfaexdik rf u
_ tvGecf ufcJ
aeygw,f? rqv ppftpdk;&rSm Edik if Hjcm;au;awG ywfvnf0idk f;aeygw,f? ArmjynfrmS tckq&dk if vlwa,mufpDtay:rSm
Edkiif Hjcm;tau;[m 400 usyfausmaf vmuf &Sad eygw,f?
'Dvdk rqv ppftpd;k &&J@ rif;qdk;rif;npf/ olc;dk "m;jy ppfAdkvf}uD;awG&J@ vufatmufrSm wdkif;jynf&J@ tajctae
'Dvkq
d ;dk 0g;aewmudk ajymif;vGJypfzk@d twGuf bHk&efol wygwDtm%m&Sifpepfudk usio
fh k;H aewJh rqv ppftpd;k &udk qef@usif
wdkucf u
dk =f u&r,f? tJovdk qef@usiw
f u
kd fcu
kd fae=uwJh tiftm;pkrsm;tm;vHk; rqv ppftm%m&Sit
f pd;k &&J@ zdEySd cf sKyfcs,f
235

_ynfolhtm%m
aoG;pkyrf u
_ kd cHae=u&wJh vlwef;pm; vl@tvGmtoD;oD;eJ@ vly*k Kd~ vt
f m;vH;k aoG;pnf;nD!w
G =f uum enf;rsK;d pHjk zifh wdu
k yf 0JG ifum
ygwDaygi;f pHyk g0ifwJh Edik if aH &;pepf topfwckux
dk al xmif&ef }udK;pm;=uzdk@ ArmjynfueG jf rLepfygwu
D E_d;aqmfvku
d fygw,f?
(7)

&Jabmfwk@d
(u) ud,
k u
f sK;d udk vH;k 0pGe@f vw
$ =f u?
(c ) ud,
k h'f l;udk,fc|ev
f yk if ef;rsm;udk vufawG@taumiftxnf az:=u?
(* ) wygwDv;Hk ydkrkad oG;pnf;nD!w
G +f yD; tcuftcJreS o
f r#udk &ifqidk af usmef if;=u?
(C) vufeufudkifwdkufyGJudk t"duxm;+yD; wjcm;wdkufyGJomeftrsKd;rsKd;eJ@ aygif;pyfay;&r,fqdkwJh
enf;y&d,m,f vrf;pOfukd ydrk x
dk ad &mufpmG taumiftxnfaz:=u?
(i ) rqv wygwt
D m%m&Sipf epfukd zsuo
f rd ;f +yD; ygwpD 'kH Dru
kd a&pDpepfukd xlaxmifEikd &f ef/ bH&k efopl pftpd;k &udk
qef@usiw
f u
kd cf u
kd af e=uwJh tiftm;pktm;vH;k aoG;pnf;nD!w
G af &;twGuf }udK;yrf;tm;xkw=f u?
tckajymcJhwhJ wm0efawGudk ygw0D ifwkid f;/ jynfo@l wyfrawmf wyfrLS ;wyfom;wdkif;/ au'gwkid f; vuf&t
Sd ajctaerSm
tpGr;f ukeaf qmif&u
G =f u&ef 45 ESpaf jrmuf ygwaD rG;ae@rSm ygwAD [dak umfrwDu,
dk pf m; u|eaf wmfawmif;qdkvu
dk fygw,f?

- *k% fa &mifa jymifw Jh ArmjynfuGe fjrLepfy gwD t"Gef@ &Sn fy gap?


- rmhu fp f0 g'/ vDeif0g'/ armfp Dw kef; tawG; tac: t"Ge f@&Sn fygap?
- wygwDt m%m&Sifpepfudk usifhoHk; aewJh rqv ppftpdk; &udk wdkufzsuf=u?
- Armjynf jynfol@ 'Drdkua&pD awmfvSefa &; rkcsatmif& r,f?

1346 ckESpf 0gacgifvqkwf 4 &uf?


1984 ckESpf =o*kwfv 15 &uf?

236

e,fcsJ@pepfESifhukdvdkeDwykdif;EkdifiHrsm; jy\emESifhywfoufI
wwd,t}udrfajrmuf jynfvHk;u|wfygwDuGef*&ufobmywdtzGJ@rS
jyefvnf&Sif;jycsuf
wwd,t}urd af jrmuf jynfv;kH u|wu
f eG *f &uf tzGirhf ed @f ceG ;f wGif OuUocifAode;f wifu e,fcs@J pepfe@J ywfouf+y;D
oH;k oyf=unf&h if 'kw,
d urBmppf}u;D +y;D wJah emufrmS omeft& ajymif;vJra_ wG &Syd gw,f? 'gayrJh tESpo
f m&t& rajymif;vJ
ygbl;[k ajym=um;cJah yonf? wqufwnf;wGif e,fcsJ@pepf qufvufwnf&SdaewJh tajctaeatmufrSm 'kwd,
urBmppf}uD; +yD;wJhaemuf jzpfay:vmwJh ukdvekd Dwykdif;eJ@ rSDcdo
k lEdik fiHrsm;rSm omeft& ajymif;vJra_ wG &Sdygw,f? 'gayrJh
tESpo
f m&t& rajymif;vJygb;l [k ajym=um;cJhonf?
Tajymqkcd suu
f dk ykrd o
kd abmayguf &Si;f vif;ap&ef e,fcs@J pepf. jzpfay:wk;d yGm;r_udk apma=um&ayvdrrhf nf? OD;pGm
tm;jzifh t&if;&Sifpepf. jzpfay:wkd;yGm;r_ukd twkdcsK;H Ijzpfap aqG;aEG;&ef vkt
d yfvmayonf?
1? t&if;&Sifpepf jzpfay:wkd;yGm;r_& Sd tqifh 2 ck
t&if;&Siv
f w
l ef;pm;[m b,ftcsderf mS tm;taumif;qH;k vJ? b,fumv[m ol@&@J txGwt
f xdyv
f ?J
TwGit
f &if;&Sif vlwef;pm;tm; orkid ;f Zmwfcw
kH iG f tm%m&vlwef;pm;tjzpf ajymif;vJomG ;apcJo
h nfh "e&Siaf wmf
vSeaf &;rsm;ta=umif; tenf;i,fjyefwifjy&ayrnf?
"e&SifawmfvSefa&;rsm;qkdwm b,fumvu b,fawmfvSefa&;awGvJ? tJ'gawGuawmh 1642 ckESpfqDu
atmfvAD m c&Ge;f 0Jacgi;f aqmifcho
J nfh t*Fvefu "e&Siaf wmfveS af &;/ 1792 ckEpS rf S 1802 ckESpt
f xd jzpfymG ;cJah om jyifopf
awmfveS af &;/ 1775 ckEpS fESifh 1888 ckEpS rf sm;t=um; jzpfay:cJhaom tar&duefvw
G v
f yfa&;ppfy/GJ 1848 ckEpS f *smreD "e&Sif
awmfveS af &;wk@d tm; qdv
k jdk cif;jzpfayonf? TawmfveS af &;rsm;rSm oufqidk &f m Ekid if rH sm;twGi;f ay:ayguv
f maom t&if;&Sif
pepf xkwv
f yk af &;tiftm;pkEiS fh rlvu wnf&daS eaom ya'o&mZfpepf xkwfvyk af &;qufqrH w
_ @dk t=um;ydyuQ jyif;xef
vm&mrS pwifcjJh cif; jzpfayonf?
&JabmfveD ifowfrw
S cf sut
f &qkv
d #if 1871 ckEpS rf mS taemufOa&mywku
d w
f iG f t&if;&Siaf wmfveS af &;rsm; ukeq
f ;kH
oGm;cJah yonf? ta&S@wikd f;rSm Tacwfukd rDvdu
k af om Ekid fiHrSm rD*srD if;quf(1867-1889 ckESpf) *syefwEkdifiHom &Sd onf?
1867 ckESpfwGif *syefbk&if rlqkduw
D kd eef;wufI 1871 ckESpfwGif ya'o&mZfpepfukd zsuford f;um 1889 ckESpfwGif zGJ@pnf;
tkyfcsKyfyt
Hk ajccHOya'ukd jymef;cJhayonf?
xk@d a=umifh 16 &mpk ESpaf vmufrpS I 1871 ckEpS t
f xd umvtwGi;f jzpfay:cJah om t&if;&Sipf epftm; wk;d wuf}u;D
237

_ynfolhtm%m
xGm;aeaom t&if;&Sifpepf[k qkd&ayrnf? Twkd;wuf}uD;xGm;aeaom t&if;&Sifpepf. 0daoovuQ%mrSm
vGwfvGwfvyfvyfykdifqkdifr_ jzpfonf? tjcm;0daoowckrSm ukefpnfwifykd@r_jzpfonf? TtqifhwiG f t"dut&if;.
omefrmS pufrt
_ &if; jzpfonf? aemuf+yD; Tt&if;&Sifrsm;. &nf&G,cf surf mS ysrf;r#tjrwf&&Sad &; jzpfonf?
Ttqifo
h kd@ a&muf&Sdvmaom t&if;&Sifpepf jzpfay:wkd;yGm;r_eJ@ ywfoufI rmhufpfu tvkyftxGufE_ef;
jriw
hf ifonfb
h ufrS csO;f uyfum (u) k;d k;d yl;aygi;f aqmif&u
G af &;umv (c) vufrv
_ yk cf if;umvESihf (*) pufu&d ,
d m pufr_
vkyfief;umv[lI umv 3 ck ykid ;f jcm;jycJah vonf?
t&if;&Sipf epf. vGwv
f yfpmG +yKd iq
f idk rf o
_ nf 1860-1870 ckEpS w
f 0du
k w
f iG f tjrifq
h ;kH tqifo
h @dk a&muf&+dS y;D ,if;umv
wGif vuf0g;}uD;tkyftzGJ@rsm; oaE<wnf jzpfay:vmcJhayonf?
19 &mpkESpftukef 20 &mpkEpS ftpykdi;f wGirf l t&if;&Sifpepfonf e,fcsJ@pepftjzpfokd@ ajymif;vJoGm;cJhayonf?
t&if;&Sipf epf. tjrifq
h ;kH tqifo
h @dk a&muf&cdS ahJ yonf? Te,fcs@J pepftm; &JabmfveD ifu ykyo
f ;dk aqG;ajr@aeaom r$m;uJo
h @dk
uyfyg;aoG;pkyaf eaom aoaZmiifaeaom e,fcs@J pepf[yk if uifyeG ;f wyfcahJ yonf? t&if;&Sipf epfrmS e,fcs@J tqifo
h @dk a&muf&dS
+yD;aemuf tusydik f;ok@d a&muf&dv
S mawmhonf? wkd;wufonft
h cef; r&Sad wmh bufaygif;pHk azmufjyefayonf?
e,fcs@J pepftqifw
h iG f t"dut&if;. omefrSm pufrt
_ &if;ESihf b%ft&if;wkd@ aygi;f pnf;rdoGm;aom bm
t&if; jzpfonf? Ttqifw
h iG f ukepf nfwify@dk rt
_ pm; t&if;wify@dk ro
_ nf 0daoow&yf jzpfvmonf? xk@d jyifvuf0g;}u;D tkyf
t&if;&Si}f uD;rsm;. &nf&,
G cf sufrmS vnf; twkid ;f twm }uD;rm;aom vuf0g;}uD;tkyf tjrwf&a&; jzpfayonf?
txufwiG f wifjycJo
h nfudk csKy=f unfv
h #if t&if;&Sipf epfwiG f wd;k wuf}uD;xGm;aeaomtqifEh iS hf e,fcs@J pepftqifh
(0g) qkw,
f kwfazmufjyefaom tqifh[lI 2 qifh &Sdayonf? T 2 qifw
h iG f ol@tqifhEiS ho
f l tqifhcGJav;rsm; &So
d nf? xkd@
jyif 2 qifhpvHk;wGif atmufyg wlnDaom tpdwt
f ykid f;rsm;ukd jrifawG@=u&onf?
(u) xkwfvyk af &; pkpnf;r_ wk;d cs@J r_
(c) t&if;pkpnf;r_ wk;d csJ@r_
(*) aps;uGuw
f ;dk cs@J r_
(C) twwfynm wk;d wufr/_ wk;d csJ@r_
(i) pnf;Hk;pDrHtkycf sKyfrt
_ m; vkyif ef;toD;oD;tm; wk;d csJ@r_
(p) Ekid if aH &;ESifh EkdifiHawmf,E&m;u yg0ifpGuzf ufvmr_/ wk;d csJ@vmr_
(q) ppfa&;ESihf qufpyfr/_ wk;d cs@J vmr_ponfwd@k jzpfonf?
2? t&if; &Si fp epf. tESp fo m&ESi fh tajccHt *Fg&yfr sm;
ygwDOuUu e,fcs@J pepf.tESpfom&rSm rajymif;vJyg[lI ajymcJhonf? okd@qv
kd #if e,fcsJ@pepf. tESpo
f m&rSm
238

_ynfolhtm%m
bmvJ[o
l nfh ar;cGe;f ukd xyfraH jz&Si;f &ayrnf?
e,fcs@J pepf. pD;yGm;a&;tESpo
f m&rSm vuf0g;}u;D tkyrf y_ if jzpfonf? TtESpo
f m&onf 'kw,
d urBmppf}u;D +y;D onfh
aemufyidk ;f umvwGiv
f nf; rajymif;vJbJ qufvufwnf&adS eayonf? vuf0g;}u;D tkyrf _ twkid ;f twmESihf omefrsm;rSmom
ajymif;vJomG ;ayonf? vuf0g;}uD;tkyt
f wkid ;f twm }uD;rm;vmjcif;/ us,jf yef@vmjcif;/ eufid_ ;f vmjcif;/ yk*v
~ u
d vuf0g;
}uD;tkyf t&if;&Sifrsm;ESihf yk*~vduESiEfh kdiif Hawmf aygif;pyfxm;aom EkdifiHawmfvuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifpepf wqifhwkd;
}uD;xGm;vmjcif; paomtjcif;t&mrsm;rSm tESpo
f m&t& ajymif;vJrr_ sm; r[kwb
f J &JabmfveD ifvufxufuyif &Scd ahJ om
ajymif;vJrr_ sm;wqifw
h d;k jzpfay:vmjcif;om jzpfonf? &JabmfveD ifu atmufygtwkid ;f ajymcJo
h nf?
vuf0g;}u;D tkyf t&if;&Siu
f eG b
f idk ;f awG/ umw,fawG/ qif'u
D w
d af wGe@J x&yfpaf wG[m olw@dk tcsi;f csi;f t=um;rSm
OD;pGmtm;jzifh jynfwiG f;aps;uGufukd cGaJ 0,l=uonf? wkid f;jynfwjynf. pufr_vkyfief;ukd tenf;ESit
fh rsm; tjynfhtpHk
ykid fqdik fEdik fatmif csKyfukdifvkduf=uonf? okd@aomf t&if;&Sifpepf. atmufwGif jynfwGif;aps;uGufrSm jynfyaps;uGufEiS fh
ra&Smifrv$o
J m qufpyfr&_ +dS yD;om; jzpfonf? t&if;&Sipf epftaejzifh umvtwef=umuyif urBmah ps;uGuw
f &yf zefw;D +yD;
aeav+yD? okd@jzifht&if;wifykd@r_ wkd;wufrsm;jym;vmavav vuf0g;}uD;tkyf uGefbkdif;}uD;rsm;/ EkdifiHjcm;ESifh ukdvkdeD
qufoG,fr_rsm;/ =oZmcHe,fy,fwkd;csJ@r_rsm; ykv
d kyfvmavav jzpfvmonf? t&mudprP sm;rSm ,if;uGefbikd f;rsm;t=um;
oabmwlpmcsKyf jzpfwnfvma&;qDo@dk obm0uspmG yif a&G@vsm;vmawmhonf? Ekid if w
H um umw,frsm; zG@J pnf;a&;qDo@dk
a&G@vsm;vmawmhonf? TonfrmS ,ciftqifhrsm;ESihf rE_di;f ,SOfomavmufatmif jrifrh m;aom urBmt
h &if;pkpnf;r_EiS hf
urBmx
h w
k v
f yk af &;pkpnf;r_ tqifo
h pfw&yf jzpfayonf
urBmt
h &if;pkpnf;r_EiS hf urBmx
h w
k v
f yk af &;pkpnf;r_ tqifo
h pfw&yfo@dk a&muf&+dS yq
D jdk cif;rSm &JabmfveD ifw@dk vufxuf
uwnf;u &SEd iS +hf yD;jzpfonf? oH;k oyf&iS ;f jy+yD;vnf; jzpfonf? Oyrmtm;jzifh 1900 ckEpS t
f xd *smreDv#ypf pfpufr_ vkyif ef;wGif
tpkaygif; 7 pk/ 8 pkcef@ &Sdonf? wpkwGif ukr`%DwcsdK@&Sdonf? ,if;tpkwckpDtm; b%fESpfckrS wpfq,fhwpfckwkd@u
ausmaxmufaemufcHjyKxm;onf ponfjzifh tcdik ftrmom"ursm;jzifh &JabmfvDeifu &Sif;jycJo
h nf? xkd@tjyif &Jabmf
vDeifu v#yfppf/ a&eH/ Ekdux
f &dwf paom yk*~vdu vuf0g;}uD;tkyftzGJ@rsm;ESihf EkdifiHawmfvuf0g;}uD;tkyt
f zGJ@rsm; &pfywf
qufE,
G af eyHu
k dv
k nf; axmufjycJo
h nf? Tonfwd@k rSm urBm}uD;tm;cGaJ 0&ef vuf0g;}uD;tkyftzGJ@}uD;rsm;t=um;&Sad om
e,fcsJ@wkduyf GJxrJ S oD;jcm;uGi;f qufrsm;jzpfonf[kvnf; &Sif;jycJo
h nf? xkd@a=umifh 'kwd,urBmppf}uD;t+yD; aemufyikd f;
umvrSmrS urBmt
h &if;pkpnf;r_}uD;w&yf urBmx
h w
k v
f yk rf _ pkpnf;r_}uD;w&yf jzpfay:vmonf[k qkI
d rjzpfay?
TwGif &JabmfvDeifwifjycJhaom e,fcs@J pepf. t*Fg 5 &yfudk azmfjyvkdayonf?
1? xkwv
f kyfa&;ESifh t&if;pkpnf;r_wd@k jrifhrm;aom tqifhwqifho@kd jzpfay:wkd;yGm;vmaomtcgwGif vGwfvyfpGm
+ydKifqkdifr_rSaeI vuf0g;}uD;tkyftzGJ@rsm; ay:vmjcif;/ TtzGJ@rsm;rSm pD;yGm;a&;b0wGif tqHk;tjzwfay;aom tcef;rS
yg0ifae=uonf?
2? b%ft&if;ESihf pufrt
_ &if;ukd aygi;f xm;onfh bmt&if;ay:vmonf? wzef Tbmt&if; tajccHay:wGif
bmbk&if}uD;rsm; ay:vmjcif;?
3? ukefpnfwify@kd rE_ Sifh rwljcm;em;aom t&if;wifyd@k rr_ Sm xl;jcm;pGm ta&;ygvmjcif;?
239

_ynfolhtm%m
4? Ekdiif w
H um vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sit
f zGJ@tpnf;rsm; ay:vm+yD; urBm}uD;ukd pD;yGm;a&;t& cG,
J v
l u
kd =f ujcif;?
5? e,fcsJ@Edik fi}H uD;rsm;t=um; e,fajrcGJa0r_rsm; +yD;qHk;oGm;jcif;?
'kw,
d urBmppft+yD; aemufyikd f;wGif txufyg t*Fg&yfrsm;xJrS yxrt*Fg 4 &yfrmS qufvufjzpfay:vsuf &Sd+yD;
wd@k . jzpfxGe;f ajymif;vJr_rSm twdkif;twmt& }uD;rm;eufi_d ;f us,jf yef@vmonf?
TumvwGif ukv
d edk pD epf +ydKuGo
J mG ;onft
h wGuf yOPrt*Fg&yfjzpfaom e,fcs@J orm;. csKyfuidk rf r_ mS omeft& wpHk
w&m ajymif;vJomG ;onf? ,if;wkd@taejzifh rSDco
dk El dik if rH sm;tm; wku
d f u
dk fcsKyfuidk &f mrS oG,0f du
k cf sKyfuikd rf o
_ d@k ajymif;vJc=Jh u
&onf?
e,fcs@J pepf. pD;yGm;a&;tESpo
f m&ukd wifjy+yD;onfah emuf . Ekid if aH &;tESpo
f m&ukd qufvufwifjyvkad yonf?
e,fcsJ@pepf. EkdifiHa&;tESpo
f m&rSm csKyfuidk rf /_ Akv
d u
f sp;kd rk;d r_EiS hf azmufjyefr_yif jzpfonf? TtcsufESifh ywfoufI &Jabmf
vDeifu e,fcs@J pepf[m bmt&if;eJ@ vuf0g;}uD;tkyt
f zG@J tpnf;rsm;&J@ acwfjzpf+y;D ae&mwumrSm csKyfuidk zf @kd vH;k yef;wm
jzpfw,f? vGwfvyfr_twGuf vHk;yef;wm r[kwb
f l;? 'Dwrd f;nwfra_ wG&J@ tusdK;oufa&mufru
_ awmh Ekid fiHa&;pepfu
b,fvykd J&aSd eae bufaygif;pHkrmS awmh azmufjyefwmyJ jzpfw,f? 'De,fy,frmS vnf; wnf&aSd ewJhuu ydyuQawG[m
tqH;k pGeo
f nf;oefjyif;xefvmwm jzpfw,f[k ajymcJo
h nf?
ppf/ +idrf; csrf; a&;ESifh awmfvSefa &;
Tjy\em 3 ck. qufpyfrj_ y\emESihf ywfoufI &JabmfveD ifu e,fcsJ@neG @f aygif;tzG@J wcku tjcm;wckukd qef@
usifwmyJjzpfjzpf 'grSr[kwf e,fcsJ@EkdifiHtm;vHk; t}uHK;0ifwJh a,bk,sr[mrdwftzGJ@}uD;wck wnf&SdaewmyJjzpfjzpf
b,fomefeJ@yJ&Sd&Sd 'gawG[m ra&Smifrv$Jom ppfawG&J@t=um;rSm&SdwJh ,m,Daphpyfxm;jcif;yJ jzpfygw,f? +idrf;csrf;wJh
r[mrdwzf @JG ra_ wG[m ppfjzpfapzk@d tcsut
f vufawGudk jyifqifay;wmjzpfw,f? 'Duwzef ppfawG&@J txJuae jyefay:vm
wmvnf; jzpfw,f? wcku tjcm;wckudk jymef;w,f? e,fcs@J qufo,
G rf r_ sm;/ urBmph ;D yGm;a&;eJ@ urBmEh idk if aH &;wk@d twGi;f rSm&Sw
d hJ
qufqHa&;rsm;&J@ wlnDwJhtajccHay:rSm +idrf;csrf;wJhwkdufyeGJ J@ r+idr;f csrf;wJw
h kduyf GJawG wvSnfhpDjzpfay:apw,f? 'Dawmh
e,fcs@J pepftwGif;rSm&Sad ewJh uuydyuQawG[m onf;oefjyif;xefvm+yD; aemufq;Hk usawmh ppfawGjzpfymG ;vmw,f?
'DppfawG jzpfymG ;&muae e,fcs@J o}H uKd ;uGi;f qufawGx&J dS tm;enf;wJu
h iG ;f qufrmS awmfveS af &;awG ayguu
f x
JG u
G v
f mw,f
[k !ejf ycJo
h nf?
xk@d a=umifh Tjy\emESifh ywfoufI &JabmfvDeifu e,fcs@J pepf[lonf vlra_ wmfvSefa&;. t}udKumvjzpfonf
[lonfh ed*k;H csKyfcsuw
f &yfudk qGx
J kwaf y;cJo
h nf?
3? e,fcsJ@pepf. ykyfokd; aqG; ajr@r_ESifh twwfynm wkd; wufr_wkd@. qufpyfr_
txufwiG f e,fcs@Jpepfqo
dk nfrmS ykyo
f ;dk aqG;ajr@aeaomt&if;&Sipf epfjzpfonf? Ttqifw
h iG f e,fcs@JpepfrmS vuf0g;}u;D tkyf
twk;d aiGrsm; &&So
d jzifh ,m,Dtm;jzifyh ifjzpfap twwfynmwk;d wufru
_ dk aES;auG;aponfh pD;yGm;a&;ta=umif;tcsurf sm;
ay:aygufcJhonf? xkd@a=umifh e,fcsJ@pepfwGif &yfwef@jcif; (abm*aA'pum;t& ajymjcif;) ESifh ykyfod;k aqG;ajr@jcif;qdak om
wdr;f nwrf r_ sm; ay:vmaponf? Twdr;f nwrf o
_ nf pufrv
_ yk if ef;. wpHw
k ckaom vkyif ef;cGw
J iG jf zpfap/ wkid ;f jynfwjynfwiG f
240

_ynfolhtm%m
jzpfap wpHw
k ckaom umvwckwiG f tay:pD;&aewwfayonf? qkv
d o
dk nfrmS pufrv
_ yk if ef;wck ok@d r[kwf wkid ;f jynfwjynf
ok@d r[kwf umvwckwiG f twwfynm jzpfay:wk;d wufru
_ dk aES;auG;apEkid af yonf? ok@d aomf Tok@d qjdk cif;a=umifh ykyo
f ;dk aqG;
ajr@r[
_ al om wdr;f nwrf u
_ t&if;&Sipf epf. vsijf refpmG jzpfay:wk;d yGm;r_tm; wm;qD;xm;vdrrhf nf[k ,H=k unfv#irf l rSm;ayvdrhf
rnf[k &JabmfvDeifu axmufjycJo
h nf?
e,fcs@J pepfacwfumvwGif pufrv
_ yk fief;. wpHkwckaom vkyif ef;cG/J wpHkw&maom t&if;&Sit
f v$m/ wpHw
k ckaom
wkid ;f jynfwd@k onf tenf;eJ@trsm;qko
d vkd Twdr;f nwrf r_ sm;xJrS Twck okd@r[kwf tjcm;wckudk azmufzsuEf idk fayonf?
wckv;kH +cHKajym&v#if t&if;&Sipf epfonf ,cifuxuf ykrd v
dk sijf refpmG jzpfay:wk;d yGm;aeayonf? wqufwnf;wGif a,bk,s
tm;jzifh t&if;&Sipf epf. pD;yGm;a&;t& Edik if aH &;t& wajy;rnDnmaom jzpfay:wk;d yGm;r_udk jzpfay:apayonf? Tjzpfay:
wk;d yGm;r_ wajy;rnDnmr_onf txl;ojzifh t&if;tES;D tu,f0qH;k wkid ;f jynfrsm;wGif ykyo
f ;dk aqG;ajr@rY_ vmIazmfjyayonf?
Tae&mwGif tckdit
f rmtm;jzifh &JabmfvDeifjyocJhonfh om"uukdyif axmufjy&ayrnf? 1848 ckEpS fESifh 1870
ckEpS f umv&Sd *smreDEikd fiH. pD;yGm;a&;jzpfay:wkd;yGm;r_rSm raES;cJhay? odk@aomf 1870 ckEpS frS 1905 ckESpftwGif; ,if;Ekdiif w
H iG f
trsdK;om;pD;yGm;a&; wckvHk;ESifh b%fvyk fief;wk@d rSm jzpfay:wkd;yGm;r_onf vsijf refchaJ yonf? Tjzpfay: wkd;yGm;r_E_e;f 2 ck.
uGmjcm;csuu
f dk &JabmfveD ifu &xm;.E_e;f ESihf aemufraS y:aom armfawmfum;wk@d .E_e;f jzifh E_id ;f ,SOcf o
hJ nf? armfawmfum;.
E_e;f rSm vsijf refveG ;f ojzifh tay:wGif vku
d yf gvmoltaejzifh vdrrhf usatmifyif renf;xde;f xm;&onf[k qko
d nf? xkpd Ofu
tar&duefqkv
d #if *smreDxufyif vsijf refayao;onf[k &JabmfveD ifu axmufjycJo
h nf?
txufygom"u. qkdvkcd surf Sm e,fcsJ@pepfqkdonfhtqifhwGif ykyfokd;aqG;ajr@r_[al om wdrf;nwfr_&v
Sd ifhupm;
jzpfay:wk;d yGm;r_ r&Sd (ok@d r[kw)f jzpfay:wk;d yGm;r_ aES;onf[k ajymvd@k r&a=umif;yif jzpfonf? xk@d a=umifh ykyo
f ;dk aqG;ajr@rq
_ o
dk nfh
wdr;f nwrf E_ iS hf qef@usib
f ufjzpfaom vsijf refpmG jzpfay:wk;d yGm;jcif;qdo
k nfh wdr;f nwrf r_ mS vnf; trSeyf if wnf&adS eayonf?
'kw,
d urBmppft+yD; aemufyidk ;f wGif Twdr;f nwrf u
_ dk qufvufjrifawG@ae=u&onf? twkid ;f twmtm;jzifh ykI
d yif }u;D rm;
eufid_ ;f ayao;onf? ppf}uD;+y;D ump umvwckwiG f tar&duefEidk if q
H v
kd #if urBmt
h &if;&Sipf ;D yGm;a&;wckv;kH . 60 &mckid Ef e_ ;f
ausmu
f dk olu xkwv
f yk af ecJhayonf?
ok@d aomf t&if;&Sifpepf. jzpfay:wkd;yGm;r_rSm wajy;wnDwnf;awmh r[kwfygacs? aemufyikd f;wGif taemuf*smreD/
*syefponfh wkid ;f jynfw@dk u wjznf;jznf;jrifw
h ufvmum ,cktcgwiG f tar&duefp;D yGm;a&;. tjywftowfomvGejf cif;
qko
d nfh taetxm;rSm av#mqif;oGm;avawmhonf? 1983 ckESpf pm&if;rsm;t& tar&duefEkdiif H. xkwfvkyfrw
_ efzkd;
pkpkaygif;onf t&if;&SifurBmwckv;Hk . 33 &mckdifEe_ ;f r#om &Sad vawmhonf?
Tae&mwGif &JabmfveD ifne jf ycJah om tvGet
f a&;}uD;onfh atmufygtcsuw
f csuu
f dk wifjy&ef &Sad eayao;onf?
pufr_vkyfief;cGJwckwGifjzpfap/ wkdif;jynfwjynfwGifjzpfap jrifhrm;aom vuf0g;}uD;tkyftjrwf &&Sdjcif;ESifh urBmukd
cGaJ 0a&;twGuf e,fcs@J Edik if rH sm;t=um;wGi&f adS om uuydyuQrsm; onf;oefjyif;xefvmjcif;wk@d a=umifh e,fcs@J pepfEiS hf
tacsmif0g'wk@d . qufo,
G rf _w&yf ay:aygufvmayawmhonf?
e,fcsJ@orm;rsm;taejzifh &&Sdxm;aom vuf0g;}uD;tkyt
f jrwfjzifh tvkyform;vlwef;pm;. txufv$mrsm;ukd
0,f,El ikd fonft
h ajctae &SdvmcJhonf? wenf;tm;jzifh e,fcsJ@pepftwGi;f 0,f ,if;.pD;yGm;a&;ta=umif;tcsurf sm;.
tusKd ;quftaejzifh tvkyform;vlwef;pm;t=um;Y tvkyo
f rm; rif;nDrif;om;rsm; ay:vmcJah yonf? qdkvo
kd nfrSm
241

_ynfolhtm%m
tacsmif0g'jzpfapaom a&cHajrcH vlra_ &;a&aomufjrpfEiS hf tacsmiform;rsm; ay:xGuv
f mjcif;yif jzpfonf? t&if;&Sirf sm;
taejzifh tvkyform;or*~acgif;aqmif qkdolawGukd aiGjzifh 0,f,lxm;=u+yD; wk@d . cg;ykdux
f J xnfhxm;Ekdif=uonf?
Tok@d aom vky&f yfrsm;rSm 'kw,
d urBmppf}u;D t+y;D 'Dbufyidk ;f wGif ykrd u
kd s,jf yef@vmcJo
h nf[k qd&k ayrnf? tvkyo
f rm;
ygwrD sm;/ qkd&,
S 'f rD u
dk &ufygwDrsm;ESihf ,if;wk@d . acgif;aqmifyidk f;tm; e,fcs@J orm;rsm;u axmufyahH y;xm;jcif; okd@r[kwf
axmufyahH y;Ekid af om tajctaewqifw
h ;kd jzpfay:vmjcif;rsm;ukd awG@jrif=u&ayonf? olw@kd onf e,fcs@J pepf. atmuf0,f
ay:aygufvmonfh tacsmif0g' jzpfonfhtav#muf e,fcs@J pepfukd trsdK;rsKd ;tvSjc,fay;onfh t,ltqrsm; arG;xkwf
ay;cJ=h uonf? e,fcs@J pepfonf rnfIrnfr# wk;d wufa=umif;/ e,fcs@J pepf. tHrh cef; twwfynmwk;d wufrp_ onf ponf
aemufq;kH e,fcs@J pepfonf vuQ%majymif;oGm;+yDqo
dk nftxd ajymvm=uawmhonf?
xd@k a=umifhyif &JabmfvDeifu e,fcs@J pepfukd wkduw
f Jhwdu
k fyJ[
G m tacsmif0g'ukd wkduw
f Jhwdu
k fyGJeJ@ aygif;pyfray;&if
'Dwdu
k fyJ[
G m twkta,mifyJ [k axmufjyonf? xk@d jyif ykd+yD;qk;d wmu ckcgrSm vlwcsdK@[m tacsmif0g'eJ@ e,fcs@J pepfw@kd
qufpyfaew,fqw
dk mukd rjrifwmbJ[k axmufjyonf? Tjy\emonf rsuaf rSmufacwfwiG v
f nf; rao;aom twkid ;f
twmjzifh wnf&Sdaeayonf? txl;ojzifh ,cifu r&SdcaJh om twwfynm wkd;wufr_rsm; Oyrm - uGejf yLwm/ tDvuf
x&Geef pf/ tmumoaA' aemuf+yD; zG@J pnf;tkycf sKyfr_ pDru
H yG u
f rJ /_ owif;zvS,rf p_ onfb
h ufrsm;wGif }uD;rm;aom wk;d wuf
r_rsm; &Sdaeonf?
ok@d aomf Tok@d wd;k wufr_rsm;rSm wzufapmif;eif;usvSonfudk *kjyK&ayrnf? jynfov
l x
l .
k tusdK;twGuf vlxk
aexkdirf _b0 jrifhwufvmapa&;twGufxuf ppfa&;bufwGif xGef;um;toH;k jyKEkdi&f ef t"duaZmif;ay;xm;=uonf?
r=umao;rDu xkwjf yefcahJ om qGpZf mvefEidk if &H dS pawmh[rk ;f Ekid if w
H um +ird ;f csr;f a&;okawoeXme. tcsut
f vufrsm;t&
wurBmvHk;wGif 1984 ckESpftwGif; ppfa&;okawoevkyfief;twGuf toHk;p&dwrf Sm 10 &mckdiEf _e;f ausmf wk;d vmonf?
tar&duef. ppfp&dfwrf Sm 1980 ckEpS rf S 84 ckESpt
f =um; 40 &mckid Ef e_ f;ausmf wk;d vmonf? qkAd D,uf,el ,
D u
H rl 1985 ck ESpf
ppfo;kH p&dwu
f dk 1984 ckEpS u
f xuf 12 &mckid Ef _e;f wkd;jrihcf o
hJ nf? vufeufwifyd@k a&mif;csrw
_ Gif qdAk ,
D ufEiS t
hf ar&duefwd@k rmS
urBmwGif olwjyefu,
dk w
f jyef xdyq
f ;kH u Akv
d pf aJG e=u+yD; wwd,urBmEh idk if rH sm;ok@d a&mif;csrw
_ iG rf l qkAd ,
D ufu omvGev
f suf
&Sad yonf? qkAd ,
D ufu wify@dk or# vufeufc,
J rf;wefz;dk . 50 &mckid Ef e_ ;f rSm wwd,urBmEkid if rH sm;ok@d a&muf&+dS yD; Tta&
twGufonf wwd,urBmEkdiif rH sm;u jynfyu wifoiG f;,lonfh wefzk;d pkpak ygi;f . 37 &mckdiEf e_ f; &Sad yonf?
t&if;&SiEf idk if rH sm;. xkwv
f kyrf _EiS fh tjrwf&,lrE_ _e;f rSm tjcm;xkwv
f yk af &;ursm;wGif usqif;r_rsm; &Sad omfvnf;
ppfa&;pufr_vyk fief;rSmrl tjrwfEe_ ;f rsm;wufvsuyf if &So
d nf? tar&duefEikd if .
H ppfa&;pufrv
_ kyif ef;bufrS tjrwfrmS 20
&mckdiEf _ef;txufwGif &Sdonf[k od&onf? Ttcsurf sm;ukd =unfjh cif;tm;jzifh t&if;&Sipf epfatmufwGif twwfynm
wk;d wufrq
_ o
dk nfrmS wzufapmif;eif;jzpfae+y;D jynforl sm; tusKd ;&Sad &;twGuf t"duaZmif;ray;a=umif; xif&mS ;aeayonf?
aemufwcku wEkid if EH iS w
hf Ekid if H tjyeftvSef &if;ES;D jrKyfErHS /_ tjyeftvSef t&if;tES;D pD;0ifr/_ Tae&mwGif tar&duef.
Oyrmukd jyvkad yonf? tar&dueftaejzifh olwyg;wkid ;f jynfwiG f t&if;tES;D oGm;a&muf jrKyfEjHS cif;&So
d vkd ,if;. wkid ;f jynf
wGi;f wGiv
f nf; tjcm;wkdi;f jynfrsm;u vma&mufjrKyfEjHS cif;rsm; &Sad yonf? TjrKyfErSH _ 2 rsKd ;ukd ,SOv
f u
dk fv#if tar&duefu
&if;ESD;jrKyfESHr_rSm rsm;pGmykdaecJ&h mrS wjznf;jznf; tykjd yr_ avsmhenf;vmayonf?
1982 ckEpS w
f iG f tar&duef. jynfywGi&f if;ES;D jrKyfErHS r_ mS tjcm;Ekid if rH sm;u tar&duefjynfwiG ;f Y vma&mufjrKyfEo
HS nf
242

_ynfolhtm%m
xuf a':vmuka 2470 ykad eayonf? 1983 ckEpS w
f iG rf l tykjd yr_rmS a':vm 1062 ukaom&S+d yD; 1984 ckEpS w
f iG f a':vm
282 ukar#om &Sdayawmhonf? wzef TjrKyfEHrS _rsm;rS &&Sad om 0ifaiGtaejzifh wGuv
f kduaf omtcgY tar&duefu
a':vmuka 300 r# t_;H xGuaf eonfudk awG@&ayonf? xk@d a=umifh Tpm&if; 2 &yfudk pm&if;&Si;f vku
d af omtcg tar&duef
uyif a':vm 18 ukar# t_;H jyaeayao;onf? ok@d jzifh tar&duefEikd if o
H nf +rD&iS Ef idk if rH [kwaf wmhbJ +rDpm;Ekid if jH zpfomG ;+yD
[laom ajymqkrd _rsm; ay:vmayonf? wGif tau;wifae+yD r[kwyf gavm?
TwGif tar&duefuo
hJ @dk aom tiftm;vGeef ,fcs@J Eifdk if }H uD;wEkid if u
H +rDpm;Ekid if jH zpfomG ;ojzifh rsupf v
d nfp&m &Sad umif;
&Sad yrnf? tiftm;vGeEf idk if rH S [kwyf gao;.avm[lIyif awG;awmaumif; awG;awmvmayvdrrhf nf? ok@d aomf tajctaerSm
xko
d @dk r[kwaf y? tar&duefEidk if H au;wifaejcif;qdo
k nfrmS jy\em. bufwzufom jzpfayao;onf? tjcm;wzufwiG f
,ae@tcgY tar&duef. trsdK;om;xkwfvkyfr_EiS fh 0efaqmifrw
_ efzk;d pkpkaygif;rSm wurBmvHk;.wefz;kd wGif 30 &mckdifEe_ f;
yg&daS eonfpaom tcsurf sm; yg0ifaeayao;onf? tar&duefonf tqifjh rift
h wwfynmESihf pufrv
_ yk fief;opfrsm;ESihf
ywfoufv#ifvnf; t&if;&SifurBmwGif v$r;f rkd;xm;onfh taetxm;wGif &Sdonf? Ekid fiHwumacs;aiG. 80 &mckdiEf _ef;ukd
a':vmjzifah cs; a':vmjzifh qyfae=u&onf? Ekdiif w
H um Ekid if Hjcm;oH;k aiG &efyakH iG. 70 &mckid Ef e_ ;f ukd a':vmjzifh xm;&S=d u+yD;
urBmu
h ek o
f ,
G af &;. 60 &mckid Ef e_ ;f ukv
d nf; a':vmjzifh pm&if;&Si;f ae=uayonf? xd@k a=umifjh y\emrsm;udk csO;f uyf&mwGif
bufprkH S csO;f uyfr&d ef ta&;}uD;vSayonf? tar&duefum; tiftm;vGeEf ikd if }H uD;yif jzpf+rJjzpfaeayao;onf r[kwyf gvm;?
tar&duef. vkdaiGjyr_ESifh ywfoufI pOf;pm;p&m ta=umif;&yfrsm; &Sdayao;onf? tar&dueftaejzifh twwfynm
okawoejyKjcif;/ pufrv
_ yk if ef;opfrsm;wGif &if;ES;D jrKyfEjHS cif;ponfjzifh vufiif;0ifaiGrsm;rsm; r&aom vkyif ef;rsm;wGif &if;ES;D
jrK yEf aHS eayonf? wavmuyif tif'edk ;D &Sm;Ekid if w
H iG f a':vmoef;wpfaxmifz;kd &if;ES;D jrKyEf cHS ahJ yao;onf? tar&dueftaejzifh
Tokd@vdak iGjy+yD; vkyfukdifonfrSm tjcm;aom +ydKifbuft&if;&SifEdik firH sm;tm; xkd;ESuf &ef tompD;,l&ef ykdrdk}uD;rm;wJh
vuf0g;}uD;tkyf tjrwfrsm;&,l&ef enf;emwckom jzpfayonf?
tjcm;pdw0f ifpm;p&m enf;emwcktaeESihf ajym&v#if wkid ;f jynfwiG ;f vSnv
hf nfaeaom tojymukd upm;jcif;jzpfonf?
tojymqk&d mwGif A[kb
d %frx
S u
G af om aiGpuULrsm;omru c&D;oGm;csuv
f ufrw
S b
f %frsm;wGif pkaqmif;xm;aom tpkaiG
wGif &ufuek foGm;aom tpkaiGrsm;yg0if+yD; ,if;wkd@ukd tajccHtojym[k ac:ayonf? vufawG@wGif tajccHr[kwfaom
tojymrsm;vnf; &Sdayao;onf? A[kdb%fu cGifhjyKxm;aom tzG@J tpnf;rsm;u xkwfa0jcif; r[kwfbJ/ yk*~vu
d tzGJ@
tpnf;rsm;/ aiGpktzGJ@tpnf;/ aiGacs;tzGJ@tpnf;ponfwkd@u trnftrsKd ;rsKd ;jzifh xkwfaom tojymrsm;vnf; &Sday
ao;onf? wnwyJ toH;k jyKEidk af omaiG/ ukeo
f ,
G af &;b%frsm;u xkwaf y;aom vufrw
S /f tmrcHpmcsKypf onfjzifh trsKd ;rsKd ;
yif &Sad vonf? 1960 ckESpu
f tar&duefEkdifiHwGif vnfywfaeaom aiGa=u;teuf txufwGifajymcJhaom tajccH
tojymrSm 45 'or 8 &mckid Ef e_ ;f om &So
d nf? 1963 ckEpS w
f iG rf l tajccHtojym yg0ifrr_ mS 20 &mckid Ef e_ ;f om useaf wmhonf?
usef 80 &mckdiEf e_ ;f rSm tajccHr[kwfaom tojymrsm; jzpfayonf? xk@d a=umifh tar&duefwiG f aiGukd azmif;yGatmifvkyf/
vkad iGjywJh bwf*suaf wGzefw;D +yD; xlxq
k u
D aiGawG pkpnf;,lum &if;ES;D jrKyfErHS x
_ w
J iG f xnfo
h ;kH jcif;ponfh enf;emrsm;vnf;
toH;k jyKwwf=uayonf?
txufwGif qkcd Jhonfrsm;ukd jyefIcsKyf&v#if e,fcs@J pepfonf ykyfokd;aqG;ajr@aeonf? vlr_a&;buf/ ,Ofaus;r_
bufw@dk wiG f trsm;od+y;D jzpfI txl;rwifjyvkad wmhay? wzufwiG rf l twwfynmwk;d wufrr_ mS 'kw,
d urBmppf}uD;t+y;D wGif
ykI
d us,jf yef@vmaeonf? ok@d aomf ,if;rSm ykyo
f ;dk aqG;ajr@rt
_ ajctaeatmufrS wzufapmif;eif;jzpfaeaom twwfynm
wk;d wufro
_ m jzpfonf? jynfo@l tusKd ;twGuf r[kwaf cs? vuf0g;}u;D tkyf t&if;&Sirf sm;taejzifh jynfoal wGudk ydrk akd oG;pkyaf &;
tjcm;+ydKifbufrsm;tay: tompD;&a&;twGuo
f m jzpfayonf?
243

_ynfolhtm%m
4? ukdvkdeDwykdif; EkdifiHjy\em
'kw,
d urBmppf}u;D +yD;onfah emufwiG f e,fcs@J pepfonf qufvufwnf&adS e+y;D Ekid if w
H umh vuf0g;}uD;tkyt
f zG@J omef
w&yfjzpfaom Ekdiif HpkaH umfykda&;&Sif;rsm; ay:aygufjzpfxGe;f aeonfh tajctaeatmufwGif ukdvdkeDpepf +ydKuGJoGm;onfh
tajctaeatmufwGif omeftrsdK;rsKd ;&Sdaom EkdifiHawmfrcDS rkd _jy\emrSm a&S@wef;a&mufvmcJhayonf?
&JabmfveD ifu t&if;&Sipf epf. tjrifq
h ;kH tqifjh zpfaom e,fcs@J pepfqo
kd nfu
h sr;f xJwiG f e,fcs@J pepfwnf&o
dS nfh tajc
taeatmufY ukv
d edk Dwykdi;f Ekid fiq
H o
kd nfrmS Ekdiif HawmfrcDS rdk _omefw&yfjzpfonf[k oif=um;xm;ayonf? Tae&mwGif
&JabmfvDeifu omefw&yf[lIoma&;+yD; wckwnf;aomomef[k rqkdcaJh =umif; txl;owdjyKoifah yonf? u
xko
d kd@rqkdHkru tjcm;omeftjzpf ay:wl*D/ tm*sifw;D em;ponfjzifhyif Oyrm ay;cJah yao;onf? ArmjynfueG fjrLepf
ygw.
D wwd,t}udrfajrmuf jynfvk;H u|wu
f Ge*f &ufwiG f wifoiG f;onfh tpD&ifcHpmuvnf; ,if;t,ltqukd vHk;0cH,l
azmfjyxm;ayonf?
,ckrsuaf rSmuf tajctaewGif Ekid if pH akH umfyadk &;&Si;f rsm;u t&if;tES;D twwfynm pufu&d ,
d mwyfqifr_ aps;uGuf
ponfwkd@ukd csKyfudik x
f m;=uonf? xk@d a=umifh tcsKd @ynm&Sifrsm;u rDScdo
k El kdifirH sm;taejzifh yk@d ukefawG rsm;rsm;xkwfEikd f&ef
rqkEd iS hf pufv
kH nfywfEidk af &; twGuyf if e,fcs@J t&if;tES;D eJ@ twwfynmwk@d tay:wGif rScD adk e&ayonf[k oH;k oyf=uayonf?
ToH;k oyfcsurf sm; vH;k 0rSeu
f efayonf? vufawG@wiG v
f nf; Twkid ;f jynfrsm;taejzifh pDru
H ed ;f &mxm;csurf sm; wk;d jri ahf vav
e,fcs@J wdik f;jynfrsm;tay: wk;d IrScD &dk avav jzpfaeonfukd awG@ae&ayonf?
wygwnf;quf+y;D ay:vmonfrmS acs;aiGupd jP zpfygonf? acs;aiGEiS yhf wfoufvmv#if ,ae@Eidk if w
H umY acs;aiG tusyf
twnf;jy\em[k oH;k E_e;f avh&o
dS nfudk owdjyKoifah yonf? vuf&t
dS ajctaerSm Tjy\emonf omreftajctae
abmiftwGi;f wGif r[kwaf wmhay? uae@ Armjynftygt0if ukv
d edk w
D ykid ;f ESihf rScD adk e&onfh Ekid if rH sm;. tau;wifaeonfh
tajctaeonf tusyt
f wnf;qku
d af eonfh twkid ;f twmtxd qku
d af &mufvmayonf? t&Si;f qH;k ajym&v#if au;wif
u|ejf zpf tajctaersdK; jzpfayonf? TEkdifiHjcm;acs;aiGESifhywfoufaom omrefjy\emav;onf au;wifu|ejf zpf
tajctaersdK;okd@ qkdufa&mufEkdifonf[k 1940 ckESpaf vmufuwnf;u abm*aA'ynm&Sifrsm;taejzifh axmufjycJh
=uayonf? ,ckxt
kd wkid ;f jzpfaeav+yD xkdabm*aA'ynm&Sifrsm;u atmufygtwkid ;f &Si;f jycJ=h uonf?
Ekid if w
H Ekid if o
H nf wESp+f yD;wESpf aiGacs;onf? xk@d a=umifh tcsed u
f sa&mufaomtcg rlvyxracs;aomaiGEiS hf aemufEpS f
rsm;wGif acs;cJhaomaiGrsm;twGuf jyefqyf&onf? wESpfwnf;r[kwf ESpfpOfqufwkduf qyf&onf? ESpfpOftwkd;a&m
t&if;wpdww
f ykid ;f ukyd g jyefqyf&onf? olacs;,lpOfu twk;d E_e;f wckjzifh acs;,lcjhJ cif;jzpfonf? "rRwmyif jyefqyfa&;au;u
=umavrsm;avjzpfvmonf? xk@d a=umifh xyfrHacs;,lonfah iGuvnf; ykrd sm;vm&jyefonf? xdrk w
S zef qyfp&mt&if;ESifh
twkd;uvnf; ykdIykdIrsm;vmawmhonf? okd@jzifh ESpfpOfacs;,lonfh aiGrsm;xJrS rdrdoHk;p&m vufusefaiGrSm enf;oxuf
enf;vmavawmhonf? aemufq;kH rnfr#txd enf;oGm;oenf;[lrl okntxd a&mufomG ;+y;D xkrd w
S qifw
h ufum tEkwf
vuQ%myif jyvmavonf? ,if;okd@aom umvokd@ a&mufaomtcg ukd,fu acs;,laomaiGrSm ukd,v
fh ufwiG f;okd@
a&mufrvmbJ t&if;&SiEf idk if }H u;D rsm;qD wcgwnf; pD;xGuo
f mG ;ayawmhonf? Ttjcif;t&mrsKd ;ukd tjyifbufo@dk t&if;aiG
jyefvnfpD;qif;oGm;jcif;[k abm*aA'ynm&Sirf sm;u ac:qk=d uavonf?
,if;tjcif;t&mrsKd ;rSm ,cktcg abm*aA'ynm&Sirf sm;. omrefreS ;f qcsurf sm; r[kwaf wmh? vufawG@ }uKH awG@ae=u
&ay+yD? vufwiftar&du Ekid fiHrsm;wGif Ttwkdif; jzpfaeav+yD?
244

_ynfolhtm%m
aemufqk;H Tacs;aiGuyfqdu
k frr_ mS t&if;&SifEdik fi}H uD;rsm;. tojymESib
fh ma&;tajccH tkwfjrpfudyk if *,ufu
kd f
+cdrf;ajcmufaomtqifo
h @dk a&muf&o
Sd Gm;cJah vonf? Ttjcif;t&mESihf ywfoufI aemufxyftckid ftrm Oyrmwckjyvkd
ayonf?
ruUqu
D -dk tcsKd @u TEdik if u
H dk t&if;&SifEikd if H tao;pm;wEkdiif H[I
l yif ajymqkad e=uonf? TEkid if .
H tau;opfEiS hf
jyefqyf&r_taetxm;ukd atmufygZ,m;wGif &Sif;vif;pGm awG@Edik fonf?
ckESpf

au;opf&,lr_

twkd;t&if;jyefqyf&r_

jcm;em;csuf &mckid fE_ef;

1973

2444

1290

1156

1978

5821

6226

-405

1979

5428

9966

-4538

1980

2513

7868

-5355

a':vmoef;aygif;jzifh jyxm;jcif;jzpfonf?

txufygpm&if;Z,m;ukd =unfv
h #if 1971 ckEpS w
f iG f acs;aiGtopfe@J twk;d t&if; jyefqyf&r_wiG f vufuseaf iG wpHw
k &m
useaf yao;onf? 1978 ckEpS w
f iG rf l vufuseaf iGyif r&Sad wmhbJ tEkwv
f uQ%m jyvmayonf? acs;aiGtopf ukd rdrEd idk if w
H iG f
roH;k pGJvdu
k &f awmhbJ onf Ekdiif jH cm;okd@ jyefp;D 0ifomG ;ayawmhonf?
t&if;&Siw
f idk ;f jynf topf[k tcsKd @u uifyeG ;f wyfaom ruUqu
D Edk idk if .
H tajctaerSm txufazmfjyygtwkid ;f yif
jzpfcahJ yonf? ok@d aomf Tjy\emrSm ruUqu
D dk wEkid if w
H nf; }uKH awG@ae&aomjy\em r[kwaf cs? vufwiftar&duwku
d f
wckv;kH taejzifh bma&;pm&if;&Si;f wrf;Y Ekid if jH cm;ok@d t&if;ESihf twk;d tjyif tom;wif xyfay;qyf&aom aiGt&if;ukd
atmufygtwkdi;f awG@&&dS onf?
ckESpf

tom;wifay;qyf&r_ (a':vmukaaygif;)

1976

950

1977

1120

1978

1350

1979

1740

1980

2250

1981

3150

1982

3910

245

_ynfolhtm%m
&Si;f vSayonf? ,if;wkid ;f jynfrsm;. tajctaeukd TtjzpfreS rf sm;ESihf wGzJ ufI oH;k oyf&ayrnf? wk@d . jzpfay:
wkd;yGm;onfhtykdif;ukdvnf; wzufu jrif&rnf? wzufuvnf; tESpfom&ukd qkyfukdif&ayrnf? TEdkifiHrsm;wGif
e,fcsJ@tultnDjzifh xkwfvyk fa&;vkyif ef;tm; wpHkw&m jzpfay:wk;d yGm;atmif vkyfEkid af umif; vkyfEdik rf nfjzpfaomfvnf;
wk@d taejzifh trSt
D cdu
k if;aom pD;yGm;a&;ukrd l xlaxmifEidk rf nf r[kwaf cs? t&if;&Sit
f m%m&Sipf epf usio
hf ;kH aom Edik if v
H nf;
xlaxmifEdik rf nf r[kwfacs?
tb,fa=umifh rxlaxmifEdik o
f enf;?
ta=umif;rSm TEkid fiHrsm;&Sd tkyfp;kd olvlwef;pm;. yifukd,fvuQ%mt& tm;enf;r_/ aemuf+yD; e,fcsJ@pepf
taejzifv
h nf; wkd@udk trScD u
dk if;aom pufrE_ ikd if rH sm; jzpfrvmapvkrd w
_ d@k a=umifh jzpfonf? wzef ,if;Ekid if Hrsm;&Sd ypPnf;rJh
vlwef;pm;ESihf jynfow
l @dk taejzifh vH;k 0vGwv
f yfaom jynfo@l 'rD u
dk a&pDorRwEkid if x
H al xmifa&;/ xkrd w
S qifh qk&d ,
S v
f pfpepf
xlaxmifa&;ukdom vkdvm;ayonf? Tta&;twGufyif wkdufyGJ0ifae=uonf? xdk@a=umifh TEkdfifiHrsm;wGif t&if;&Sif
tm%m&Sipf epf usiho
f Hk;aom t&if;&SifEdik if Hrsm; ay:aygurf vmEdkijf cif; jzpfonf?
qufvufI 'kwd,urBmppf+yD;onfah emuf Ekdiif aH &;t& vGwv
f yfa&;&vm=uonfh Ekdiif rH sm;. jzpfay:wkd;yGm;r_
vrf;a=umif; jy\emxJrS rScD adk eaom t&if;&Sipf epf oabmw&m;qk+d yD; ay:vmcJo
h nf? Toabmw&m;ukd wifjy=u
aom abm*aA'ynm&Si/f orkdif;ynm&Sirf sm;xJwGif rmhupf v
f Deif0g'rlrsm;ukd avhvm=uolrsm; jzpf=uayonf? odk@aomf
olw@dk onf rmhupf v
f eD if0g'rD sm; r[kw=f uay? uk,
d u
hf ,
dk u
f ,
dk v
f nf; rmhupf 0f g'orm;[k rowfrw
S af cs? tcsKd @rmS rl rmhupf 0f g'ukd
wpHkw&mvufc=H uolrsm; jzpfEkdifayonf? Ekid fiw
H umha&;&m e,fy,ftwGif; Tt,ltqukd wifjyaom ppfwrf;rsm;/
pmapmifpmwrf;rsm;ukd u|Eyfk w
f @dk taejzifh vufvrS ;f rD zwfa_ vhvmcGihf &aeayonf? u|Eyfk w
f @dk taejzifh ,if;t,ltqrsm;ukd
vspfvsL_rxm;oifhay? rmhufpv
f Deif0g' &yfwnfr_ tjrifenf;emt & *kwpkduaf vhvm+yD; aocsmpGm cGjJ crf;pdwfjzm=u&
ayrnf? rSm;,Gif;aeonfh t,ltqrsm;ukd a0zef=u&rnf? awmfvSefa&;twGuf toHk;csEkdifonfh tcsuftvufrsm;ukd
toHk;cs&ayrnf? vDeifonf ol.e,fcsJ@pepfusrf;xJY [D;vf zm'if;/ a[mhbfqifwkd@. a&;om;csufrsm;ukd t}udrf}udrf
ne;f cJo
h nf r[kwyf gvm;?
TrDScdak eaom t&if;&Sifpepf oabmw&m;wGif tm;enf;csuf 3 &yf awG@&ayonf? yxrtm;enf;csurf Sm
tbd"rRmtjrif jzpfonf? tbd"rRmykid f;t& ajym&v#if Toabmw&m;rSm a&mausmf0g'jzpfonf? Tokd@ajym&onfrmS
tykid ;f 2 ykid ;f ukd a&mxm;aoma=umifh jzpfonf? wykid ;f rSm tm&Stmz&du vufwiftar&duwku
d w
f @dk &dS vGwv
f yfvmaom
wkid f;jynfrsm;rSm e,fcsJ@EkdifiHrsm; tay:wGif rScD kdae&aom wkdif;jynfrsm;jzpfonf[al om t,ltq jzpfonf? TonfrSm
vDeif0g't,ltqjzpfonf? usew
f ykdif;url TEkdifirH sm;onf t&if;&SifEkdifiHrsm;jzpfonf[k qkx
d m;onf? TonfrmS rl
rmhupf 0f g'vDeif0g'. tajccHrrl sm;ukd y,fxm;jcif;jzpfonf? wk@d taejzifh Twkid ;f jynfrsm;tm; ukv
d edk w
D ykid ;f ya'o&mZf
wykdi;f wkid ;f jynfrsm;[k owfrw
S o
f nfudk vufrcHEidk =f uacs? okd@aomf rmhupf fveD if0g'. omeftrsKd ;rsdK;jzifh rDcS akd e&onf
qkdonfh t,ltqukv
d nf; xnfo
h iG ;f xm;jyefonf? xk@d a=umifh wk@d . t,ltqukd a&mausm0f g'[kq&kd jcif; jzpfonf?
wcsed w
f nf;wGif Toabmw&m;rSm vufawG@toH;k csa&;0g'vnf; jzpfonf? wkid ;f jynfwjynftaejzifh b,fenf;yif
vkyv
f kyf pD;yGm;a&;jzpfay:wk;d yGm;oGm;v#if +yD;a&m/ TonfrmS trSew
f &m;/ tusdK;&Sv
d #if trSefw&m;yJ[al om t,ltq
jzpfonf? TonfrmS vufawG@toH;k csa&;0g'yif jzpfonf?
246

Toabmw&m;. tjcm;aom tm;enf;csuw


f &yfrSm xkwfvyk fa&;tiftm;pkESifh xkwv
f kyfa&;qufqHru
_ kd

_ynfolhtm%m
=unfjh cif; jzpfonf? wk@d taejzifh xkwv
f yk af &;tiftm;pk jzpfay:wk;d yGm;r_wckwnf;uko
d m pHxm;csut
f jzpf tav;wif;+y;D
oH;k oyfxm;ayonf?
tm&S tmz&du vufwiftar&du&Sd 'kwd,urBmppft+yD; vGwv
f yfa&;&vm=uaom wkdif;jynfrsm;. jzpfay:
wk;d yGm;r_udk oH;k oyf&mY wk@d taejzifh pHxm;csuf 2 ckjzifh csed x
f ;dk =uonf? yxrtm;jzifh wd@k . t,ltqt& Ekid if w
H Ekid if .
H
pufru
_ rS txGuyf pPn;f wefz;dk onf wrsKd ;om;vH;k xkwv
f yk rf E_ iS hf 0efaqmifrw
_ efz;kd pkpak ygi;f . 20 &mckid Ef e_ ;f rS txufwiG f
&SdcahJ omf 'kw,
d tm;jzifh ,if;Ekid fi.
H jynfyyk@d uek w
f efz;dk pkpak ygi;f . 20 &mckid fEe_ ;f rStxufrmS pufr_xu
G u
f ek rf sm; jzpfcahJ omf
,if;Ekid if t
H m; pufrE_ dik fiHopf[k ac:onfqkjd cif;yif jzpfonf?
ok@d aomf olw@dk t=um;wGiv
f nf; TtoH;k tE_e;f ESihf ywfoufI ESpo
f ufol rESpo
f ufo[
l I
l rwlujJG ym;jcif;rsm;
&S=d uonf? tcsKd @. tjrifY pufrE_ idk if o
H pf[k ac:a0:oH;k E_e;f jcif;rSm vGeo
f mG ;+yD pufrw
_ ykid ;f Ekid if [
H k ac:oifo
h nf[k qk=d uonf?
csKyfvu
kd v
f #if t&if;&SifEdik fit
H opfrsm;[k ac:a&;jzpfonf?
rmhufp0f g'. tjrifYyif t&if;EkdifiH[kqkdjcif;rSm oufqikd f&mEkdiif H. vlr_p;D yGm;a&;pepfudk qkdvkdjcif;jzpfonf?
okd@&mwGif txufrSm wifjycJo
h nfh oabmw&m;rsm;url xkwv
f kyfa&;tiftm;pkwckwnf;udk =unf+h yD;owfrSwf=ujcif;
jzpfaeonf?
wk@d .tqkt
d & 1979 ckEpS w
f iG f atmufygpm&if;wck awG@&onf? *%ef;rsm;rSm ,if;wkid ;f jynf. xkwv
f yk af &;ESihf
0efaqmifrw
_ efzd;k wGif yg0ifaom pufru
_ . &mckdiEf _ef;tcsdK;tpm;jzpfonf?
awmifud;k &D;,m; 29 &mckdiEf _ef;/ a[mifaumif 19 &mckdiEf _ef;/ zdvpfydik f 24 &mckdiEf _ef;/ pifumyl 28 &mckid fE_ef;/
b&mZD; 28 &mckid Ef e_ ;f / ruUqu
D dk 29 &mckid Ef e_ ;f / tm*siw
f ;D em; 17 &mckid Ef e_ ;f / ukv
d b
H ,
D m 21 &mckid Ef e_ ;f ? xk@d jyif T Ekid if rH sm;.
jynfyykd@uek w
f efzk;d wGif pufr_xu
G u
f ek f wefzkd;uvnf; 20 &mckid Ef e_ f;ausmfonf[k qko
d nfw@kd a=umifh TEkdifirH sm;ukd pufr_
Ekid if o
H pfrsm;[k owfrw
S v
f u
dk =f uonf?
trSefyif u|Ekfyfwkd@taejzifh Ttajymif;tvJrsm;ukd vspfvsLr_oifh/ avhvmoifah yonf? Twwd,urBmh
Ekid if rH sm;xJrS tcsKd @Eikd if rH sm;wGif vlO;D a&. 50 &mckid Ef _e;f ausmrf mS +rdK@aevlO;D a& jzpfaeonf? Oyrm 1979 ckEpS fY ukv
d Hb,
D m
wGif 70 &mckdifEe_ f;/ tm*sifw;D em; 82 &mckdifE_e;f / ruUqDukd 67 &mckdiEf _ef;/ b&mZD; 65 &mckdifE_e;f pD &Sd=uonf? Ttjcif;
t&mrsm;udk rsujf cnfrjywf avhvmoifo
h nf? od@k aomf rmhupf v
f eD if0g' armfpw
D ek ;f tawG;tac:. &yfwnfr_ tjrifenf;em
jzifh csOf;uyfavhvm&ayrnf? tESpfom&ukd &SmazGazmfxw
k =f u&ayrnf?
tjyifyef;vuQ%mukd tuJjzwfjcif;rSm tESpo
f m&ukd ykid yf idk Ef idk Ef idk f qkyu
f idk Ef idk af &;twGuf jzpfoifah yonf? u|Eyfk w
f @dk
onf wkdif;jynfwjynfukd avhvm&mwGif t"dutm;jzifh xkwfvkyfa&;qufqrH _ukd avhvm=u&rnf? pD;yGm;a&; tajccH
tkwjf rpfudk avhvm=u&rnf? wenf;qkad omf xkwv
f yk af &;tiftm;pk jzpfay:wk;d yGm;r_EiS hf qufpyf+y;D t"dutm;jzifh xkwv
f yk af &;
qufqHr_ukd avhvmjcif;/ txuftaqmufttHkESifh aygif;pyf+yD; pD;yGm;a&;tajccHtkwfjrpfukd t"duxm;I avhvmjcif;
jzpf&rnf? Toabmw&m;. wwd,tm;enf;csurf Sm Ekdiif Ha&;t& vlwef;pm;ESihf vlwef;pm;wku
d yf t
JG jrif arS;rSed jf cif;yif
jzpfonf?
csKy&f v#if Toabmw&m;rsm;. wifjycsurf sm;ukd u|eaf wmfw@dk zwfc_ iG &hf onfrmS enf;yg;ayao;onf? txuf
247

_ynfolhtm%m
wGif wifjycJah om wk@d . t"dutm;enf;csufrsm;ukd u|efawmfw@dk aocsmpGmoabmaygu+f yD; wk@d wifjyaom tcsuf
tvufrsm;ukd aocsmpGm qef;ppftoH;k csoifah yonf? ok@d ro
S mv#if TEkid if rH sm;. jzpfay:wk;d yGm;r_EiS hf ywfoufaom rmhupf f
vDeif0g' oabmw&m;rsm;ukd ykrd djk zpfay:wk;d yGm;atmif ykdrkdu,f0atmif vkyfEkdifayvdrrfh nf?
atqD,HEdik if Hrsm;xJrS tcsKd @ukd txufwiG f ajymcJhonft
h wkdi;f pufr_Edik if Htopf[k owfrSwforl sm; &Sdaeonf?
trSeaf wmh wk@d taejzifh xkwv
f yk af &;qufqrH u
_ dk tav;xm;avhvmjcif; r&So
d nft
h avsmuf e,fcs@J orm;. &if;ES;D jrK yEf rHS _
tcef;ukdvnf; *kwpkduf avhvmoHk;oyfjcif; rjyKonfukd awG@=u&onf? TEkdifirH sm;wGif EkdifiHjcm;t&if;tESD;. 3 yHk 1
yHrk mS wku
d f u
dk &f if;ES;D jrK yEf rHS j_ zpf+yD; 3 yHk 1 yHrk mS tultnDqo
kd nfh omefjzifh jrK yx
f m;jcif;jzpfonf? wzefEidk if jH cm;t&if;tES;D .
3 yHk 1 yHrk mS umvay: acs;aiGtmrcHpmcsKyfawGjzifh jrKyfEHx
S m;jcif; jzpfonf? 1980 ckESpw
f iG f tmqD,EH ikd firH sm;&Sd tar&duef
Ekid fi.
H t&if;rSm a':vm uka 500 &Sd+yD; *syef.t&if;tESD;rSm a':vmuk a 700 &Sdonf? TEkdifiHrsm;wGif tapmykdif;Y
tar&duef. t&if;rSm trsm;qH;k jzpfonf? ,ckaemufyidk ;f wGirf l *syef.t&if;u ausmw
f ufomG ;ay+yD? 1983 ckEpS Yf *syef.
t&if;rSm a':vmuka 1060 ausmf jzpfvmayonf?
,if;aemuf tmqD,HEkdifiHrsm;. wEkdifiHcsi;f tajctaeukd wifjyvkdayonf?
tif'dek ;D &Sm; - TEdik if w
H iG f a&eHvyk if ef;rSm xkwv
f yk rf w
_ efz;dk trsm;qH;k jzpf+y;D Ekid if jH cm;oH;k aiGvnf; trsm;qH;k &aom
xGuu
f ek f jzpfayonf? ok@d aomf Ta&eHpufrv
_ yk if ef;wGif Ekid if jH cm;t&if;tES;D rsm;u trsm;qH;k v$r;f rk;d xm;avonf? 1981
ckEpS w
f iG f Ekid if jH cm;t&if;tES;D rSm a':vmuka 530 r# &So
d nf? Tteuf uka 400 rSm tar&duef t&if;tES;D rsm;jzpfonf?
xkad &eHvyk if ef;rsm;wGif yg0ifvyk u
f idk af eaom Ekid if jH cm;ukr%
` aD ygi;f u 16 ck&+dS y;D ,if;wk@d teuf 11 ckrmS tar&duefurk %
` rD sm;
jzpfonf? ,if;Ekdiif jH cm;ukr`%Drsm;u tif'kdeD;&Sm;a&eHtxGuf pkpak ygif;. 80 &m ckdifE_e;f ukd csKyfuikd fxm;avonf?
pifumyl - TEkid if w
H iG v
f nf; Edik if jH cm;t&if;rSm jynfwiG ;f t&if;xuf t+raJ usmaf eayonf? ,if;Ekid if jH cm;t&if;rsm;u
pifumyl. }uD;yGm;wk;d wufru
_ dk rsm;pGmt[ef@twm; jzpfaeayonf? tapmykid ;f wGif pifumylEidk if .
H xkwv
f yk rf _ rnfIrnfr#
wk;d wufaea=umif; r=umc% =um;cJ=h u&onf? okd@aomf,ckrl tajctaerSm xkdokd@r[kwfawmh? 1984 ckEpS ftpwGif
pD;yGm;a&;wk;d wufrE_ e_ ;f rSm 10 &mckdiEf e_ ;f &S+d yD; aemuf 3 v =umaomtcg 9 &mckid fEe_ ;f jzpfomG ;onf? wzef aemufxyf 3 v
=umaomtcg 8 &mckid Ef e_ ;f jzpfomG ;+y;D wwd, 3 vywfwiG f 6 &mckid Ef e_ ;f ESihf pwkw 3 vywfwiG f 3 &mckid Ef e_ ;f txd usqif;oGm;
avawmhonf? v#yfppfpufq
Hk v
dk #iv
f nf; r=umc% ydwaf e&onf? ,ck pD;yGm;a&;tuJcwfrsm;. tvkt
d & 1985 ckEpS f
'kw,
d 3 vywfwiG f pifumyl. pD;yGm;a&; wk;d wufrE_ e_ ;f rSm oknatmuf a&mufomG ;Ekid o
f nf[yk if od&avonf? ,if;Ekid if w
H iG f
ukr`%rD sm; wck+yD;wck a'0gvcD aH e=u&onf? Ekid fijH cm;t&if;tES;D txl;ojzifh tar&duef/ Oa&mybHak ps;tzG@J / *syefponf
wk@d . t&if;rsm; odoo
d mom usqif;oGm;avonf? wzef pufv
kH yk cf uvnf; 1979 ckEpS u
f xufpmv#if wqykw
d ;dk vmonf?
xk@d a=umifh tcsKd @vkyfief;rsm;ukd vkyfcykdoufomaom ajymif;a&$@vkyfukdi=f u+yD; tvkyfvufrjJh y\emrSmvnf; ykdrq
dk kd;0g;
vm&ayonf? TEkdifiHwGif jynfyu t&if;tESD;u a':vmuka 370 &Sdonf? t&if;trsm;qH;k rSm *syef/ tar&duef/
a[mifaumif ponfw@dk jzpfonf? xk@d jyif taemuf*smreD/ e,fomvef/ qGpZf mvefponfw@dk vnf; &Sad yonf? Ekid if rH sm;.
t&if;tESD; jrKyfESHr_omefukd=unfhv#if zufpyf&if;ESD;jrKyfESHr_omefu 74 'or 3 &mckdifE_ef; &Sd+yD; acs;iSm;a&;
t&if;omefjzifh jrKyfErSH _u 25 'or 7 &mckdifE_ef; &Sdayonf?
rav;&Sm; - Edik fiw
H Gif rSwfyHkwifxm;aom ukr`%pD kpak ygi;f . 46 &mckdifE_ef;rSm EkdifiHjcm;ukr%
` Drsm; jzpfaeonf?
Ekid if jH cm;ykid f pku
d cf if;rsm;rSmvnf; pku
d yf sKd ;Ekid af om ajr{&d,mpkpak ygi;f . 20 &mckid Ef e_ ;f &Sad yonf? Tta&twGurf mS wEkid if v
H ;kH
248

_ynfolhtm%m
pyg;pku
d fysdK;aom ajr{&d,mxufyif trsm;}uD;us,f0ef;aeavonf?
TonfEiS w
hf qufwnf; wifjy&rnfrSm Armjynfonf wd@k .pHrsm;t&yif pufrw
_ ykid ;f Ekid if rH sm;xJwiG f tusKH ;
r0ifao;a=umif; awG@Eidk o
f nf? 1984 ckEpS w
f iG f ppftpk;d &xkwjf yefaom pm&if;rsm;t& Armjynf. trsKd ;om;xkwv
f yk rf E_ iS hf
0efaqmifr_wefz;kd pkpak ygi;f wGif pufr_vufr_u. wefzkd;rSm 11 &mckdiEf _e;f om &Sdonf? ykd@uek fwefzkd;wGifrl pufr_vufr_
uqkdonfrmS 3 'or 5 &mckdifE_ef;cef@om &Sad vonf?
,ckaemufqHk; wifjyvko
d nfrmS ukdvkdeDwykid f; ya'o&mZfwykdi;f vl@tzGJ@tpnf;jzpfaom Armjynf.jy\em
jzpfonf? Armjynf. jynfyau;rSm a':vmuka 300 cef@ jzpfae+yD[k qkdonf? xkd@jyify@kd ukeEf Sihf wk;d &if;qyf&r_wefzkd;rSm
Edik if jH cm;tuJcwforl sm;tqkt
d & 90 &mckid Ef e_ ;f eD;yg; jzpfaeonf? ppftpk;d &vufxw
J iG &f adS om Ekid if jH cm;oH;k aiGEiS hf t&Ha&$rmS
a':vmoef; 50 r#om useaf wmhonf[o
k &d onf? jynfyyk@d uek w
f efz;kd wGif qefpyg;u 52 &mckid Ef e_ ;f / u|e;f opfu 27 &mckid Ef e_ ;f /
usefonfrSm ausmufrsu&f wem tygt0if obm0o,HZmwrsm; jzpfonf?
e,fcs@J aygi;f pHt
k ay: rDcS &dk r_EiS hf ywfoufv#if t"durSm *syef/ 'kw,
d rSm taemuf*smreD[k qk&d ayrnf? *syefEidk if u
H
Armjynfo@kd axmufyaHh eonfrmS ol. jynfyok@d axmufyrhH _tm;vHk;. 8 &mckdiEf e_ ;f r# &Sdonf? taemuf*smreDEdik if t
H aejzifh
qkv
d #ifvnf; ArmjynfrSm ol. taxmuftyHhcH Ekdiif Htm;vHk;wGif eHygwf 10 ajrmuf jzpfaeayonf? ,cktcg ppftpkd;&
taejzifh rdrt
d ay: wif&adS eaom jynfyau;rsm; jyefqyfa&;twGuf tawmfyif acgi;f uku
d af eacs+yD? *syef/ taemuf*smreD
ponfw@dk EiS hf jyefvnfaphpyfnEd id_ ;f &rnfh tajctaeokd@ qku
d af e+yD[k tuJcwf yk*K~d vfrsm;u wGuq
f xm;=uavonf?
TwGif acs;aiGaxmufyahH iG ponfw@kd EiS yhf wfoufI tenf;i,f ajymp&mvkad yonf? jrefrmEdik if EH iS hf tjcm;tpk;d &rsm;
oabmwlnD=u&mwGif tao;pdwt
f csuftvufrsm; rnfokd@yg&Sdonfukd wkd@ra=unmojzifh rod&acs? okd@aomf
b*Fvm;a'h&SfEkdifiH&Sd *syefoHtrwfu xkwfazmfajymjycsufrsm;rSmrl pOf;pm;p&m aumif;vSayonf? ol.tqkdt&
ukefypPnf;acs;aiGacs;,l&mwGif acs;aiG. 3 yHk 1 yHu
k kd +rD&iS fwikd f;jynfxHrS 0,f,l&rnfjzpfonf? 'gu b*Fvm;a'h&SfEkdfiif H.
tajctaeukad jymjcif; jzpfEidk af yonf? jrefrmEkid if t
H aeESirhf l acs;&or# *syefxrH S ypPn;f csn;f 0,fae&ovkd jzpfaeawmhonf?
axmufyhaH iGqkdonfESihf ywfoufIrl &JabmfvDeif. e,fcsJ@pepfusrf;xJrS axmufjycsufrmS xda&mufvSayonf? ol.
tqkt
d & Tok@d vkyef nf;rSm EGm;waumifukd ta&cGH 2 cg cGm,ljcif;jzpfayonf? wk@d u ukeyf pPn;f rsm;wGif aps;wifxm;
ojzifh jrefrmjynfu ukefo,
G af &;tjrwfrsm;ukv
d nf; ay;&onf? wzef axmufyaHh iGESihf ywfoufjyefv#ifvnf; TaiGjzifh
axmufyo
hH El idk if x
H rH S ypPn;f ukd 0,f,jl cif;jzpfonf? xk@d a=umifh axmufyo
hH t
l aejzifh ukeo
f ,
G af &;tjrwf xyf&jyefonf?
atmufygpm&if;rsm;ukd =unfhyg?
1? 1984-85 ckESpftwGuf *syeftpdk;&qDrS pDrHudef;acs;,laiGrSm ,ef; 30033 oef;/ taxGaxGukefypPnf;twGuf
acs;,laiGrmS ,ef; 10500 oef;ESihf ukefypPn;f acs;aiG ,ef; 5600 oef; ,lcho
J nf? *syef,ef; 100rSm usyf 3 'or 3
ESifh nDr#onf?
2? *syeftpkd;&. taxmuftyHjh zifh [if;oD;[if;&Guf opfo;D 0vH okawoeESihf zGH@+zdK;a&;pDru
H def;?
3? *syefEidk if H tjynfjynfqidk &f m yl;aygi;f aqmif&u
G af &; at*sipf .
D axmufyahH &;aiGjzifh jynfo@l yv
k EJ iS hf a&vkyif ef;aumfydk
a&;&Sif;. ig;ykpGeaf &,mOfrsm; jyifqifaxmufyahH &;pDru
H def;?
249

_ynfolhtm%m
4? *syeftpkd;&. axmufyhaH iG 2500 oef;jzifh qefpyg; wk;d wufxw
k v
f yk Ef kid fa&;pDru
H ed ;f ?
5? *syefEkdifiH yifv,f&yfjcm;pD;yGm;a&; yl;aygif;aqmif&Gufr_ &efyHkaiGtzG@J . acs;aiGjzifh oHr%dpufHk rGrf;rHjyifqifa&;
vkyfief;twGuf pufypPn;f rsm; 0,f,la&;?
6? txufyg&efyHkaiGtzG@J . 9 }udrfajrmuf acs;aiGjzifh &xm;vkyfief;aumfykda&;&Si;f twGuf pufacgif;/ vlpD;wGJEiS fh
ukew
f rJG sm; 0,f,al &;?
7? txufyg&efyHkaiGtzGJ@. acs;aiGjzifh t&ufcsufpufHk trSwf 2 rGrf;rHjyifqifa&;vkyfief;?
8? txufyg&efyHkaiGtzGJ@. acs;aiGjzifh wae@v#if wef 250 us qefpuf 3 vHk; wnfaqmufa&;?
9? txufyg&efyHkaiGtzG@J . 'kwd,acs;aiGjzifh wae@v#if zGEJ k wef 150 usaom zGJEkqDpuf wnfaqmufa&;?
10? 1985-86 ckEpS fbmESpt
f wGi;f *syeftpkd;&u axmufyaHh iG 4 }udrfay;rnf? ,ef; 6443 oef;/ a':vm 25
'or 9 oef;jzpfonf?
Tonfw@dk rmS *syefxrH S acs;aiGjzifh *syeftay:rkcd +dk yD; vky&f rnfv
h yk if ef;rsm; jzpfonf? qufvufI taemuf*smreD
tay: rScD +kd yD; vkyfudik &f rnfh tajctaeukd wifjyvkdayonf?
1? umvwkd u|r;f usirf _ pkaygi;f &efyakH iGrS wwd,t}udrf axmufyahH iG *smrefrwfaiG 1 oef;vufccH o
hJ nf? (rwfaiG
100-usyf 340)
2? u|r;f usirf _ yl;aygif;aqmif&Gufa&; tpDtpOfrS 1984-85 ckESpftwGuf axmufyaHh omrwfaiG 3 oef;jzifh
"mwfajr=oZm 0,f,al &;?
3? z&if0h gem pufrv
_ yk if ef;ukr%
` ED iS hf ppftpk;d &. t}u;D pm;pufrv
_ yk if ef; aumfyadk &;&Si;f wk@d tusKd ;wlpufr_ yl;aygi;f
aqmif&Guaf &; pmcsKyfcsKyfonf? zufpyfvyk if ef;jzpfonf?
4? uif;wm;a&tm; v#yfppfpDrHudef;twGuf xyfrHacs;aiG rwf 17 oef;?
5? taemuf*smr%D. tultnDjzifh awmifi-l ompnf uDvkdAd@k 130 "mwftm;vkdif; wnfaqmufr_pDrHued f;
twGuf "mwftm; oG,,
f yl pPn;f rsm;0,fa&;?
6? taemuf*smreD. taxmuftyHjh zifh trSwf 1 owWKwl;azmf xkwfvyk af &;aumfyakd &;&Si;f abmfwiG f;ESihf erRwl
owWKwl;wGif &Sdaompufjzifh tvkyf rkH sm;ukd pGr;f tm;jriw
fh ifa&; avhusihaf y;a&;?
7? pufro
_ ifwef;ausmif;twGuf taemuf*smreDrS tultnD
8? =u,fig;yGifh oabFmaumfydak &;&Si;f twGuf yifv,fu;l ukefwifoabFm 2 pif;0,f&ef KFW b%f.acs;aiG?
9? &Gmaxmif 'DZ,fpufacgif;jyifpufw
kH iG &f adS om &xm;pufrv
_ ufr_ oifwef;ausmif; wnfaxmifavhusiafh &;/
250

_ynfolhtm%m
'kw,
d tqift
h wGuf taemuf*smreDrS u|r;f usirf E_ iS ht
f ultnD?
'gt
h jyif wjcm;Ekdiif rH sm;tay: rSDcv
dk kyfuikd &f ,lrnfh vkyif ef;rsm;vnf; &Sad yao;onf?
1? 1985 ckEpS t
f wGuf tar&duefrS qufvufaxmufyahH iGjzifh a':vm 3 'or 74 oef;wef taphxw
k af jymif;ESihf
qDxu
G o
f ;D ESH pku
d yf sKd ;xkwv
f yk af &;vkyif ef;?
2? tar&duefjynfaxmifpk tjynfjynfqidk &f mzG@H +zKd ;a&; at*sipf .
D taxmuftyHjh zifh jrpfwiG ;f ig;okawoevkyif ef;?
3? 1985 ckZGefvtwGif; urBmhb%f tjynfjynfqikd &f m zG@H +zdK;a&;tzG@J rS acs;aiG 2 cg ,lco
Jh nf? pkpkaygi;f a':vm
32 'or 25 oef;zk;d jzpfonf? opfo,f,yl @dk aqmifa&;twGuf a':vm 17 'or 75 oef; oH;k +yD;/ rsKd ;aphxw
k v
f yk if ef;twGuf
a':vm 14 'or 5 oef; jzpfonf?
4? a&$awmiftacsmukdif pufHkpDrHudef;twGuf urBmhb%frS acs;aiG a':vm 29 'or 7 oef;jzifh 1984 ckESpf
Zlvkdif 5 &ufae@ pmcsKyft& +Adwdo#ukr`%DrS twkdiyf ifcH tif*sief D,mrsm; iSm;rnf?
5? uae'grS axmufyaHh iGjzifh rkwWrurf;vGeaf &eH"mwfaiG@ xkwfvkyfa&;vkyfief;?
6? rEav; Ek@d qcD sufvyk if ef;twGuf =opa=w;vs tpk;d &xHrS ukv
d b
H pkd Dru
H ed f;tultnD?
7? ppfudik ;f ESihf ompnfwiG f yJokdavSmifHkrsm; jyefvnfjyKjyif&ef =opa=w;vsEidk fiHrS tultnD?
8? ykodr-f rH&k Gmvrf;azmufa&;twGuf =opa=w;vstpk;d &xHrS u|r;f usirf _tultnD?
9? wku
d }f uD;a&wHcGef tao;pm;a&tm;v#yfppf pDrHude;f twGuf zifveftpdk;&. taxmuftyH?h
wzef Ekdiif w
H umh tzG@J tpnf;rsm;xHrS &,ljcif;rsm;vnf; &Sad o;onf?
1? ukvor*~zH@G +zdK;r_tpDtpOf. tultnDjzifh ykd;owfaq; azmfpyfxkwfvkyf&ef a&S@ajy;pufkpH DrHudef;
2? ukvor*~z@GH +zdK;r_tpDtpOf. tultnDjzifh vrf;okawoeESifh zG@H +zdK;a&;pDrHudef;?
3? or0g,r oifwef;ausmif;vkyfief;ESifh twwfoifausmif;rsm; ykdrdak wmifhwif;ckdirf ma&;twGuf ukvor*~
zG@H +zdK;r_ tpDtpOf?
4? v,f,muxkwfvkyfr_ wkd;wufa&;twGuf ukvor*~ zGH@+zdK;wkd;wufr_ tpDtpOfrS taxmuftyHhEiS fh
u|r;f usirf _ tultnD?
5? acsmuf-&efuek f "mwftm;vkid ;f pDrHued ;f twGuf urBmhb%f. taxmuftyHh?
6? tao;pm; pufr_vyk fief;rsm;twGuf tm&SzGH@+zdK;a&;b%frS acs;aiG?
251

_ynfolhtm%m
7? qnfawmf}u;D a&tm;v#ypf pfprD u
H ed ;f "mwftm;ay;puf/kH pufcvkwf /kH rEav;"mwftm;cGJ t
kH wGuf pufu&d ,
d m
0,f&ef tm&SzGH@+zdK;a&;b%frS acs;aiG?
8? ti,fpm;ESihf tvwfpm; a&tm;v#ypf pfprD u
H ed f; 7 ckEiS hf v#ypf pf"mwftm;vkid ;f 2 cktwGuf tm&Sz@HG +zdK;a&;b%frS
acs;aiG?
9? jrefrmpku
d yf sdK;a&;b%f vkyif ef;pGr;f tm;jriw
fh ifa&;twGuf tm&SzH@G +zdK;a&;b%frS u|r;f usifr_tultnD?
txufygwd@k rSm ckwavmav;wGif &,laom acs;aiG taxmuftyHh tultnDponfw@kd . pm&if;rsm; jzpfayonf?
,if;wk@d udk axmufj_ cif;jzifhyifv#if jrefrmEdkiif .
H pD;yGm;a&;vkyfief; tm;vHk;vkv
d kd e,fcsJ@aygif;pH.
k tultnDukd r&,lbJ
rjzpfEidk af =umif; xif&mS ;aeayonf? xk@d a=umifh ppftpd;k &rSm e,fcs@J aygi;f pH.
k tultnDudk r&,lbJ rjzpfEidk af =umif; xif&mS ;
aeayonf? xk@d a=umifh ppftpkd;&rSm e,fcs@J aygif;pHktay: rScD kdae&onf qkdonfh tcsurf Sm &Sif;aeayonf?
Tae&mwGif Armjynfuom wu,fwrf; pufr_EdkifiHxlaxmif&ef }udK;pm;onfqkv
d #if e,fcsJ@Ekdiif Hrsm;u xdxd
a&mufa&muf ulnrD nfr[kwaf =umif; owdjyKoifah yonf? wk@d taejzifh pdwt
f 0ifpm;qH;k twufuqH;k udprP mS ukeo
f ,
G af &;
e,fy,fwiG f ukepf nfrsm;0,f,El idk af pa&;ESihf 0,f,rl a_ csmarmajyjypfapa&;yif jzpfayonf? xk@d a=umifh wk@d onf ukeo
f ,
G af &;
e,fy,fwiG f t&if;jrKyfE+SH yD; wkd@. wkid ;f jynfrS ukeyf pPn;f rsm; 0,f,lEdik fatmif vrf;zGihaf y;wwf=uayonf?
&if;ES;D jrKyfE&HS mwGif t&if;&SiEf idk if }H uD;rsm;onf wd@k . ay:vpDudk zH;k rxm;/ ajAmifyifa=unmxm;=uayonf? olw@dk
taejzifh rdr&d if;ES;D jrKyfErHS nfh Ekid if w
H iG f Ekid if aH &;t& wnf+idrrf &_ rSd &Sq
d o
dk nfudk OD;qH;k pl;prf;=unfo
h nf? xk@d aemuf pD;yGm;a&;t&
=unfh&mwGif &if;ESD;jrKyfEH&S rnfh EkdifiHwGif vrf;yef;qufo,
G af &; aumif;raumif; tajccHaqmufvyk af &;vkyfief;awG &Srd &Sd
ponfw@dk ukd pl;prf;wwf=uayonf? o,f,ly@kd aqmifa&; aumif;ygrS wdk@tzdk@ xkwfvyk af &;p&dwf oufomrnf r[kwf
ygavm? onfhaemuf OD;pm;ay; xnfhoGi;f pOf;pm;wwfonfh tcsufrsm;rSm &if;ES;D jrKyfEHrS _ vG,fulaponfh Oya'jymef;r_
&Srd &S/d tcGet
f aumufpepfudk pdwfwdik ;f usrus ponfw@kd yifjzpfonf?
enf;ynm twwfynmukad wmh wdk@taejzifh tykdiu
f idk fxm;wwfayonf? Ekid if w
H Ekdiif HwiG f &if;ES;D jrKyfE&SH mY ,if;
Ekid if t
H m; twwfynmay;&ef r&nf&G,facs? aps;aygaom vkyftm;&&Sda&;ukdom pdwf0ifpm;=u ayonf?
ppftpk;d &. t}uD;pm;pufrv
_ yk if ef;qko
d nf. tESpo
f m&rSm rnfo@dk &o
dS enf;?
tpk;d &. w&m;0ifazmfjycsurf sm;t& 1976-77 ckEpS t
f xd t}u;D pm;pufrv
_ yk if ef; aumfyadk &;&Si;f qko
d nf. atmufwiG f
pufkH 5 Hk &Sad yonf? 1978 ckEpS w
f iG f puft
kH rSwf 6 qko
d nfudk xyfwnfaqmufonf? Taumfyadk &;&Si;f . t&if;tES;D rSm
1983-84 ckEpS ftxdqdkv#if usyf 407 'or 43 uka&Sdonf? xkwfvyk faom ypPnf;rsm;taejzifh wk@d . a=unmcsuf
twkid ;f ajym&v#if taygph m;,mOf/ v,fxeG pf uf/ pufrv
_ ,f,moH;k ypPn;f / wm,mESihf &mbmypPn;f / 'DZ,f tif*su&f iS ;f yef@EiS hf
aemfZ,fponfw@dk jzpfonf? ,if;ypPn;f rsm;twGuf pufypPn;f rsm;xJrS trsm;pkudk Ekid if jH cm;rS wifoiG ;f ,l&ayonf? TtwGuf
ESppf OfEpS w
f idk ;f Ekid if jH cm;oH;k aiG cGijhf yKcsuf twkid ;f twmay:wGif rlwnfaeavonf? tcsKd @qv
kd #if jynfyrS puftpdwt
f ykid ;f rsm;
ukdom wifoiG ;f &onf r[kwaf wmhbJ ukef=urf;rsm;ukyd if wifoiG f;ae&ayonf? wk@d xkwv
f yk af om ukeyf pPn;f 10 rsKd ;
wk@d . uke=f urf;rsm;ukd jynfyu wifoiG ;f &onfrmS 1977-78 rS 1984-85 umvtwGi;f tenf;qH;k 76 'or 17 &mckid Ef e_ ;f rS
trsm;qHk; 102 'or 52 &mckdifE_ef;txd jrifw
h ufvmonf[k od&onf?
252

_ynfolhtm%m
xd@k a=umifh Tt}uD;pm; pufra_ umfyadk &;&Si;f qdo
k nf. ukeu
f sp&dwEf iS hf 0ifaiGtcsKd ;tpm;tm; atmufygtwkid ;f azmfjy
xm;onfudk awG@&onf?
ckESpf

ukefusp&dwf

0ifaiG

t_H;tjrwf

1977-78

94 'or 62

100

5 'or 38

78-79

93 'or 92

100

6 'or 08

79-80

143 'or 00

100

- 43 'or 00

80-81

162 'or 90

100

- 62 'or 90

xk@d a=umifh TXme. jynfwGif;jynfyau;ukd atmufygtwkid ;f awG@=u&awmhonf?


1978

usyf 62 'or 51 uka

1979

? 109 'or 90 ?

1980

? 201 'or 69 ?

1981

? 268 'or 75 ?

1982

? 329 'or 22 ?

1983

? 403 'or 69 ?

1984

? 469 'or 32 ?

txufyg ude;f *%ef;rsm;t& Taumfyadk &;&Si;f . jynfwiG ;f jynfyau;rSm 1978 ckEpS rf S 84 ckEpS t
f wGi;f 7 qcGw
J uf
vmonfudk awG@&ayonf? twk;d ay;&onfrmS vnf; 0ifaiGpkpkaygi;f . 39 'or 49 &mckid Ef e_ ;f &Sdaeonf?
Taumfydak &;&Sif;rSm 1980 ckESpf 'Dbufwav#mufvHk;yif t_H;jyaecJh&m 1984 ckEpS fwiG f usyf 15 'or 14
ukaxdyif t_H;jyaeayonf?
wzefa&eH/ "mwkaA'/ obm0"mwfaiG@vyk if ef; aumfyakd &;&Si;f atmuf&dS "mwfqaD &mpyfpnfow
G pf ufq
kH v
kd #iv
f nf;
uke=f urf;ukyd if jynfyu wifoiG ;f ,lae&onf? ok@d aomf olw@kd crsm uk,
d w
f ifoiG ;f csiw
f idk ;f wifoiG ;f Ekid o
f nfr[kw?f vkt
d yfcsuf
trsm;}uD; uGm[aeayonf? 1984-85 ckESpfwGifqdkv#if vkdtyfcsuf 26 'or 1 &mckdifEe_ f;om &Sad yonf? wkd@tzkd@
oGi;f ukeaf ps;wufr_/ Ekid fijH cm;oH;k aiG rvHak vmufrp_ onfw@kd u tuef@towf}uD;rsm; jzpfaeayonf? okd@jzifh xkwv
f yk af &;
p&dwrf sm; wufum t_H;ay:aeavawmhonf?
ppftpd;k & pufqDa&mif;csr_ tajctaeudkvnf; atmufygZ,m;wGif awG@jrifEdik fayonf?
253

_ynfolhtm%m
ckESpf

w*gvHukefusp&dwf w*gvHa&mif;aps; w*gvHwGif t_H;


(usyf)

(usyf)

(usyf)

1981-82

28 'or 62

24 'or 25

4 'or 37

1982-83

33 'or 89

24 'or 25

9 'or 64

wESpfvHk;t_H;
(usyfodef;)
568 'or 63
817 'or 75

txufwiG f wifjycJah om tcsurf sm;ukd =unfjh cif;tm;jzifh ppftpk;d &u wnfaxmifaeaom pD;yGm;a&;onf trScD dk
uif;onfh trsdK;om;pD;yGm;a&; [kwfr[kwfqo
kd nfrSm xif&Sm;vSayonf? txl;ojzifh tESpfom&t& csOf;uyfv#if ydrk kd
xif&Sm;aeayonf? TyHk e,fcsJ@tultnDrsm;jzifh pD;yGm;a&;t&a&m EkdifiHa&;t&yg vGwfvyfonfh ekid if w
H Ekid if H xlaxmif
Ekid &f efqo
kd nfrmS vHk;0rjzpfEikd af cs? awmfveS af &; ratmifjrifoa&G@ ArmjynfrSm e,fcsJ@tay: rDSc&kd aom ya'o&mZfwykid ;f
ukdvekd w
D ykdif; vrf;a=umif;}uD;ay:Y qufI c&D;ESifae&ayOD;rnf? ArmjynfuGejf rLepfygwD. acgi;f aqmifr_atmufwGif rSef
uefaom vrf;pOfudk pnf;pnf;vH;k vH;k wufwufuu taumiftxnfazmfum atmifjrifr&_ atmif vH;k yef;Ekid rf o
S m vH;k 0
vGwv
f yfaom trSDcdu
k if;aom jynfo@l 'Drdu
k a&pDorRwEkid if Hudk xlaxmifEikd af yrnf?
TonfEiS w
hf qufwnf;wGif Armjynfonf acwfaemufusaom t&if;&SiEf idk if H qko
d nfrsKd ; r[kwaf =umif;vnf;
axmufjyvkad yonf? tb,fa=umif[
h rl l ArmjynfrmS acwfaemufusaom t&if;&SiEf idk if yH if jzpfonfqydk gu t"duydyuQrmS
ajymif;vJoGm;ayawmhrnf? xkdokd@aom tajctaewGif wkid f;jynf. t"duydyuQrSm t&if;&Sifvlwef;pm;ESifhypPnf;rJh
vlwef;pm;wk@d t=um;rSydyuQ jzpfomG ;ayrnf? awmfveS af &;vuQ%mrSmvnf; jynfo@l 'rD u
dk a&pDawmfveS af &; r[kwaf wmhbJ
qk&d ,
S v
f pfawmfveS af &;om jzpfayvdrrhf nf?
wu,fwef; ajym&v#if ArmjynfwiG f tvkyform;vlwef;pm;qko
d nfrmS tvkyw
f yfz@JG }uD;wckv;kH . 10 'or 6
&mckdiEf _ef; 10 'or 7 &mckdifEe_ f;r#om &Sdayonf? trsm;pk}uD;rSm v,form;rsm;om jzpfonf? aus;vufwiG faeaom
vlO;D a&rSmvnf; 80 &mckid Ef e_ ;f ausmyf if &So
d nf? Armjynf. ajr,mqufqaH &; jy\emukd oD;jcm;wifjycsuf &Srd nfjzpfojzifh
'DrSm rajymawmhyg?
xk@d a=umifh
ed*;Hk csKyfv@dk &+yDxifygonf?
tESpo
f m&ukd rdr&d & qkyu
f dik +f yD; tjcm;tcsuftvufrsm;ukdvnf; *kwpku
d f avhvmoGm;=u&rnf?
rmhufpfveD if0g'rlrsm;ukd +rJ+rJqkyfukdif+yD; ArmjynfawmfvSefa&;vufawG@ESifh aygif;pyfomG ;=uygp@kd ?
Armjynf. pD;yGm;a&;/ Ekid if aH &;/ vlra_ &;/ ppfa&;ponfh buftoD;oD;tm; okawoejyKonfv
h yk if ef;ukd tm;jznfh
vkyfuidk o
f Gm;=uygp@dk ?
1979 ckEpS f vrf;pOfEiS fh ygwAD [kad umfrwD. Ekid if aH &;tpD&ifcpH myg pdwf"mwf/ vrf;!e/f tESpfom&rsm;ukd pGpJ +GJ rJ+rJ
pGu
J dik f+yD; Tvrf;pOfay:vpDrsm; vufawG@taumiftxnfazmf&ef tm;oGecf eG pf u
dk f }udK;yrf;oGm;=uygpd@k ?
254

awmfvSefa&;'Da&_rifhESifh ywfoufI
wwd,t}udrfa_rmuf _ynfvHk;u|wfuGef*&uf obmywdtzGJhrS
_yefvnf&Sif;_ycsuf
(1)

tpD&ifcpH myg wifjycsuu


f dk wnDwnGww
f nf; vufct
H wnf
wwd,t}urd af jrmuf jynfv;kH u|wyf gwu
D eG *f &ufrS wcJeuf jyKcJ=h uayonf?
twnfjyKvu
dk o
f nfh ArmjynfueG jf rLepfygwD A[kad umfrwD.
EkdifiHa&;tpD&ifcHpmwGif rsufarSmufawmfvSefa&; tajc
(2)
taeukd atmufygtwkdif; tuJjzwfcaJh yonf?
awmfveS af &;'Da&jrifh (awmfveS af &;tHk ur_}u;D wck)
vuf&u
Sd mv[m ay:aygucf Jh+yD;jzpfwJh 48-49
dk #if ta=umif;tcsuf 2 ck &S&d rnf jzpfonf?
awmfvSefa&; 'Da&jrifh eJ@ tem*wfumvwGif vHk;0jzpfay: jzpfay:vmapzk@d qv
vmr,fh awmfveS af &;'Da&jrifhw@kd t=um;rSm a&muf&daS ewJh yxrta=umif;tcsurf mS yuwdbm0 ta=umif;tcsurf sm;
jzpf+yD; 'kwd,rSm twWbm0ta=umif;tcsufrsm;yif jzpfay
umv jzpfw,f
onf? Tta=umif;tcsuf 2 ck r&Sdygu awmfvSefa&; 'Da&
wzef tem*wfwiG f jzpfay:vmrnfh awmfveS af &; jrifhonf rnfo@kd r# jzpfay:vmrnf r[kwfay?
'Da&jrif@ESifh ywfoufIvnf; atmufygtwkdi;f wifjycJhay
yuwdbm0 ta=umif;tcsurf sm;ukd vlw@dk . pdwf
onf?
qENt& zefwD;Ir&ay? okd@aomf twWbm0ta=umif;
tem*wfumvwGif jzpfay:vmr,fh awmfveS af &; tcsurf sm;uku
d m; zefw;D I&ayonf?
'Da&jrif[
h m b,fae@b,f&uf b,fenf;b,fykH ay:vmr,f
uGefjrLepfrsm;onf twWbm0ta=umif;tcsuf
qkdwmukdawmh wxpfcsrajymEkdifaomfvnf;bJ {uefrkcs
jzpfay:vmr,f qkw
d mukad wmh wxpfcsajymEkid fygw,f? rsm; (wenf;tm;jzifh) twWbm0tiftm;rsm;ukd }udK;pm;
ta=umif;uawmh &efo}l u;D 3 OD;ukd uk,
d pf m;jyKaewJh rqv tm;xkwf zefw;D =u&ayrnf? yuwdbm0 ta=umif;tcsuf
wygwDtm%m&Sifpepfukd usiho
f k;H aewJh ppftpk;d &uwzuf rsm; rnfr#yif &Sad eygap rdrdw@kd . twWbm0tiftm; csnhef @J
{&mrtrsm;pk}u;D jzpfwhJ vlrsKd ;aygi;f pHk jynfov
l x
l }k u;D uwzuf aeygu ok@d r[kwf rjynfrh pHkjzpfaeygu awmfveS fa&;tHk ur_
jzpfwJh t"duydyuQ tygt0if ydyuQaygi;f pHk[m wnf&d+S rJ }u;D jzpfvmatmif wGe;f aqmfjcif;/ zefw;D jcif;jyKEkid rf nf r[kwf
wnf&adS e+yD; rsuaf rSmuftcsed t
f cgrmS ykrd ekd ufid_ ;f jyif;xefvm acs? xk@d a=umifh yuwdbm0 ta=umif;tcsurf sm;ukd toH;k cs
um rdrdwk@d . twWbm0tiftm;rsm;ukd jynfph kv
H kHavmuf
aevkd@ jzpfw,f
atmif rjzpfrae }udK;pm;=u&rnfjzpfonf?
ukd,fpm;vnfrsm;onf 'Da&jrifhopfjy\emukd
ok@d aomf yuwdbm0 ta=umif;tcsurf sm; r&Sv
d #if
bufaygif;pHrk S tjyeftvSet
f a=utvnf aqG;aEG;cJh=u+yD;
255

_ynfolhtm%m
rlum; awmfveS fa&;tHkur_}uD;onf rnfokd@r# ay:ayguf tjzpf yg0ifae=uayonf?
vmEkdirf nf r[kwaf cs? yuwdbm0 ta=umif;tcsufrsm;
e,fcsJ@pepf. ,E&m;}uD;wckvHk;ukd oGufcsmyg'
&Sjd cif; r&Sdjcif;onf awmfvSeaf &;tHkur_}uD;ukd zefwD;Ekdif
rzefw;D Ekid q
f o
dk nfudk tqH;k tjzwfay;onfh t&if;cHtusq;kH vkdufoGm;apcJhonfh ,if;pufwifbmtHkur_}uD;twGif;Y
pma&;pmcsD rsm;/ ausmif ; om;rsm;/ tvky fo rm;rsm;/
ta=umif;tcsufyif jzpfonf?
v,form;rsm;tjyif ykvyd frsm;yif yg0ifoydwfarSmufch=J u
Armjynf awmfveS af &;wGif Tt&if;cH tusq;kH avonf? TumvwGif tvkyo
f rm;vlwef;pm;. wku
d yf JG
ta=umif;tcsufjzpfaom yuwdbm0 ta=umif;tcsuf rSmvnf; 'Da&jrifw
h iG f a&mufaeonf? aemuf+yD; v,form;
onf apmpGmuwnf;uyif wnf&adS e+y;D jzpfonf? ,ckxv
d nf; rsm;. e,fcs@J tpdk;&qef@usifa&;ESihf ajr&Siyf a'o&mZfqef@
Tyuwdbm0 ta=umif;tcsuf ajymif;vJoGm;jcif;r&SdbJ usiaf &; wku
d yf rJG sm;rSmvnf; jrifrh m;aom tqifw
h iG f a&muf
qufvufwnf&adS eqJ jzpfayonf? ArmjynfawmfveS af &;ukd aeayonf? Tyuwdbm0 ta=umif;tcsufrsm;onf
jzpfay:aponfh t&if;cHydyuQrsm;onf ajy&Sif;roGm;Hkru taxGaxGawmfvSefa&; tHkur_ukd jzpfaprnfh ta=umif;
ykI
d ykI
d yif onf;oefjyif;xefvsuf &Sad eayonf?
tcsufrsm;yif jzpfawmhonf?
,ae@u|eaf wmfw@kd ygwD. wm0efrmS &S+d yD;jzpfaom
twWbm0tiftm;rsm;ukd ykdrkdaumif;rGef }uD;xGm;atmif
wnfaqmufjcif;ESihf r&Sad om tiftm;rsm;ukd &Sv
d matmif jyKpk
ysKd ;axmifum wpwpwk;d wufz@HG +zdK;vmatmif }udK;yrf;jcif;
wk@d yif jzpfonf?
(3)

ok@d aomf u|efawmfwkd@. twWbm0tiftm;rSm


rjynfrh pHk jzpfaecJah yonf? ygwx
D rJ S tvHet
D yk pf k cGx
J u
G jf cif;/
zqyv xJwiG f vuf,m*k%
d ;f u acgi;f aqmifr&_ ae+y;D ygw.
D
=oZmusqif;aejcif;wk@d rmS xifomjrifomonfh tcsufrsm;
jzpfayonf? xkd@tjyif ygwDwiG f;Y ba&muf'g0g'. '%f&m
'%fcsuaf =umifh vufeufuidk w
f u
dk yf t
JG wGuf jyifqifxm;r_rmS
vnf; rvHkavmufacs?

&v'frmS u|eaf wmfwd@k bufrS twWbm0tiftm;


TwGif ArmjynfawmfveS fa&;vufawG@twGif;rS rjynfph akH o;ojzifh TtHk ur_}uD;ukd vufeufuidk w
f u
dk yf rJG sm;
tcdkit
f rmom"ursm;ukd wifjyvkad yonf?
tjzpfokd@ ajymif;vJo,faqmifroGm;Ekdifjcif; jzpfayonf?
d ;f url T'Da&jrifu
h dk csuaf umif;,lum
'kwd,urBmppf}uD;+yD;I wESpt
f =umumv jzpf zqyv vuf,m*k%
onfh 1946 ckESpfwGif Armjynforkdif;rSm r}uHKbl;ao;aom e,fcsJ@orm;ESifh aphpyfI tm%m&,loGm;cJh=uavonf?
f nf;Y wkd@onf ArmjynfueG fjrLepfygwDukd
pufwifbmtHkur_}uD; ay:aygufchaJ yonf? ukd taxG xkd@jyif wcsdew
axGoydw}f u;D [kvnf; vlord sm;cJah vonf? owdjyKoifo
h nf zqyv xJrS xkwyf pfc=hJ uonf? ok@d jzifh taxGaxGawmfveS f
rSm ygwDtaejzifhvnf; TumvY orkdif;wGif yxrqHk; a&; tHk ur_}uD;rSm ,m,D&yfqidk ;f oGm;cJ&h ayonf?
t}urd t
f jzpf Oya'wGi;f &yfwnfae&csed f jzpfayonf? umv
oufwrf;tm;jzifh wESpfr#om &Sdayao;onf? jynfol
vlxktwGif; e,fcsJ@qef@usifa&;pdwf"mwf tvGefjrifrh m;ae
ao;aom umvvnf; jzpfayonf? xk@d jyif ygwrD mS zufqpf
awmfvSefa&;ukd acgif;aqmifcJhjcif;a=umifh *k%foduQm }uD;
jrifah e+y;D zqyv twGi;f rSmvnf; &Sad eayao;onf? xkpd Ofu
ygw0D ifrsm;rSm zqyv twGi;f wufuaom tiftm;rsm;
256

okd@aomf r=umvku
d af cs?
tcsdefwdkumvtwGif;rSmyif ArmjynfuGefjrLepf
ygwD. acgif;aqmifr_atmufwGif vlxkwkdufyrGJ sm; wkd;rsm;
vmjyefonf? TtcsDwGifrl e,fcsJ@orm;ESifh aphpyfoGm;+yD
jzpfaom zqyv vuf,m*kd%f;ukdyg qef@usiw
f u
kd fcdu
k af e
&ay+yD?

_ynfolhtm%m
pufwifbmtHkur_}uD;rsdK;ukd 48 ckESpfwiG f wzef
xyfraH y:ayguaf wmhrnfh tajctaersKd ;ESihf }uHKvm&jyefonf?
TwGif zqyv tpk;d &u ArmjynfueG jf rLepfygwt
D ; vufeuf
jzifh pwifzEd ydS cf ahJ wmhonf? Ttcsed w
f iG rf l ygw.
D twWbm0
tiftm;rsm;rSmvnf; wpHw
k &mjynfph akH e+yD jzpfonf? txl;
ojzifh azmufjyefaomtpk;d &u vufeufjzifh zdEydS fvmv#if
vufeufjzifh wkH@jyef&rnfqkdaom oabmxm; ygwDwGif
&Sdaeay+yD? okd@jzifh vufeufukdif wefjyefawmfvSefa&;ukd
vufeufuidk af wmfveS af &;jzifh wH@k jyefwu
dk cf u
dk jf cif; jzpfay:vm
awmhonf?
twWbm0 tiftm;qko
d nfxw
J iG f awmfvSefa&;
vrf;pOf/ Tvrf;pOft& pnf;H;k xm;aom tiftm;/ xk@d jyif
wu,ftckdiftrm vufawG@jyifqifxm;r_ ponfwdk@rSm
ta&;ygaom tpdwftykid ;f rsm; jzpfayonf? wck ok@d r[kwf
wck csKd @,Gif; csdK@wJhaeI rjzpfay? xkd@a=umifh Tae&mwGif
wifjyp&m&SdonfrSm 48 ckESpfwGif tckdiftrmvufawG@
jyifqifxm;r_rSm odyfrvHkavmufao;qdkaom tcsufyif
jzpfonf? ok@d aomf ygwt
D aejzifh vufeufuidk w
f efjyef awmf
vSefa&;tm; vufeufukdifawmfvSefa&;jzifh wHk@jyefjcif;ukdrl
ckid fcdik frmrm vkyfEdik fchaJ yonf?
wwd,t}udrf jynfvHk;u|wf ygwDueG f*&ufokd@
wifoiG ;f aom A[kad umfrwD. Ekid if aH &;tpD&ifcpH mwGif 1948
- 49 ckESpfumv tajctaeukd awmfvSefa&;'Da&jrifh[k
azmfjyxm;ayonf? xkpd Ofu tajctaeukd wifjy&v#if tvkyf
orm;rsm;rSm Ekid if w
H eHwvsm;wGif oydwaf rSmufae=uonf?
wjynfv;kH &Sd ausmif;om;rsm;vnf; oydwaf rSmufae=uonf?
b%f;Hk ponfh tpk;d &. tkycf sKyaf &;,E&m;rsm;xJrS tr_xrf;
rsm;uvnf; oydwfarSmufae=uonf? tcsdK@ae&mrsm;wGif
ykvdyfrsm;yg oydwfarSmufae=uonf? +cHKIajym&v#if
zqyv . zdEydS af &;,E&m;}uD;wckvk;H oGufcsmyg'vkdufae
ayonf? aus;vufwGif&Sdaom v,form;rsm;uvnf;
tpk;d &ukd qef@usio
f nfh wku
d yf rJG sm; tajrmuftjrm; qifEaJ$ e
=uonf? xkpd Ofu zqyv tpk;d &taejzifh v,form;rsm;ukd
r_di;f wkdu&f mwGif t"dua'guw
f idk fjzpfaom ajr,maumfrwD
rsm;ukd t*Fvyd v
f dk bkwf [k ac:+y;D v,form;rsm;uvnf;

bkw[
f yk if ac:=uonf? ,if;bkwrf sm;ESihf ajr&Siaf wGudk qef@
usiaf om v,form;rsm;. wku
d fyrJG sm;rSm jyif;xefvo
S nf?
tcsdK@ae&mwGif vufeufukdifawmfvSefonfh tqifhokd@yif
a&mufc=hJ uonf?
TtajctaewGif zqyv vuf,m*kd%f;.
tjrKawjzpfaom qk&d ,
S v
f pfygwrD mS waumifuuf jzpfomG ;
&onf? zqyv vuf,m*k%
d ;f twGi;f a&mufaeaom jynfo@l
&JabmftzG@J onfvnf; awmfveS af &;bufo@dk a&mufvmonf?
Tjynfol@&JabmfwyfzGJ@qkdonfrSm zufqpfawmfvSefa&;
umvu *syefzufqpfukd vufeufukdiw
f kdufcu
kd fch=J uonfh
ppfom; ppfAdv
k fa[mif;rsm;.tzGJ@ jzpfayonf? TtzGJ@ukd
zufqpfawmfveS af &;+y;D ump tcsed w
f iG f u|eaf wmfw@dk ygwu
D
OD;pD;I zGJ@pnf;ay;xm;cJhjcif; jzpfonf? zqyv xJrS uGejf rL
epfygwDukd xkwfypfaomtcgwGif jynfol@&JabmfwyfzGJ@x&J Sd
uGejf rLepfygw0D ifrsm;uvnf; ,if;tzG@J xrJ S xGuv
f m=uum
wyfeDtzGJ@ukd zGJ@c=Jh uavonf? xkd@a=umifh tESpfom&t&
ajym&v#if jynfol@&JabmfrSm zqyv vuf,m*k%
d f;xJrS
tzsm;ykid ;f [k qkd&ayrnf?
txufwGif azmfjyouJhod@k tvkyform; v,f
orm; tr_xrf;t&mxrf;ESihf ausmif;om;rsm;. taxGaxG
Ekid fiaH &;tHkur_rsm;u jyif;xefaeonfESifh w+ydKifeufwnf;
wGif zqyv vuf,m*k%
d ;f . tjrKawjzpfaom qk&d ,
S v
f pf
ygwDrSm waumifuufjzpfaeum wkd@. tzsm;ykdif;jzpf
aom jynfol@&Jabmfuvnf; awmfvSeaf &;xJ yJhygvmae
onf? TtajctaersKd ;rSm 'Da&jrift
h ajctaeyif jzpfawmh
onf?
zqyv tm; Ekid if aH &; ppfa&;bufw@dk raS eI buf
aygi;f pHk awmfveS w
f u
dk cf u
dk cf o
hJ jzifh zqyv rSm +yKd uGv
J mawmh
onf? om"ujy&v#if okawoejyKxm;aom pm&if;Z,m;
wckt& 1948 ckESpfqu
D &efol.tiftm;rSm atmufyg
twkid f; jzpfonf? t+rJwrf;wyf 17 &if;u vl 12300/
,ltifyv
D @dk ac:wJh ppf&u
J vl 10000/ bDwt
D ufzv
f @dk ac:wJh
Armjynfe,fapmifhwyfu vlaygif; 5350 (TwyfrSm jynf
wGi;f ppf jzpfvmrS qd&k ,
S v
f pfygwu
D uref;uwef; aumufz@JG
257

_ynfolhtm%m
cJhaom wkd@. trmcHwyf jzpfonf?) pkpkaygi;f &efol@tif pmrsuEf Sm 128-129)?
tm; 27650 &So
d nf?
1948-49 ckqw
D ek ;f u tajctaerSm awmfveS af &;
1948 ckESpfumvwGif u|efawmfw@kd . wkduyf GJrsm; taejzifh atmifyu
GJ kd vSrf;jrifae&aom tajctaersdK; jzpf
a=umifh acsr_ef;jcif;cH&r_rmS atmufygtwkid f;jzpfonf? u|ef avonf? awmfveS af &; atmifycGJ &H rnfqdo
k nfrmS pdwu
f ;l
awmfw@dk wku
d yf rJG sm;. *,ufEiS hf &efow
l yftwGi;f ArmvlrsKd ; psmefxu
J t&m r[kwaf wmh/ vufawG@kyfb0tajctae
}uD;0g'ukd rauseyfrw
_ kd@tjyif ygwDu pnf;H;k xm;aom jzpfaeonf? &efolrmS &efuket
f pk;d &[k trnfcHavmufom
tiftm;pkrsm;yg &efo@l wyfxJrS ykeu
f efxGuv
f m=uonfrmS &Sad wmh+y;D wjynfv;kH ukd vufvw
$ &f vkvk tajctaeok@d qku
d f
pkpkaygi;f tiftm; 9040 OD; &Sdco
Jh nf? xko
d d@k ykefuefxu
G =f u a&mufaeonf? &efo@l tajctaerSm rnfr#txd qk;d 0g;oenf;
jcif;rsm; &So
d jzifh &efot
l aejzifh uk,
d w
fh yfom;rsm;tm; jyefzrf; qkdrl ol@wyfrsm;ukd vufeufcJ,rf;wyfqif&eftwGufyif
csKyfxm;&jcif;awGvnf; &SdcJhonf? xkdokd@zrf;csKyfxm;&ol tcuftcJrsm; &Sv
d mojzifh tdE,
dN azmufjyefa&; tpk;d &xHrS
aygif;rSm 1330 OD;&So
d nf? Ttjcif;t&mrsm;a=umifh pdwf wyf&if; 10 &if;pm tultnD ,lc&hJ avonf? tif'edk ;D &Sm;Ekid if H
"mwfus+yD; tdrjf yefomG ;=uolaygif;u 870 OD;/ awmfvSeaf &; rSvnf; av,mOftcsKd @ tultnD,lch&J onf?
wyfz@JG rsm;. acsre_ ;f jcif;cH&ojzifh wyfysufomG ;olu 2000?
odk@aomf 48-49 ckESpf 'Da&jrifhrSm edrfhqif;oGm;
xkd@a=umifh pkpkaygif; 13240 OD; acsr_ef;cHvkduf&onf[k
kH ;l rvHk
qdEk kdifayonf? TonfrmS &efolwyf. tiftm;w0ufcef@ cJhonf? u|eaf wmfw@dk . twWbm0tiftm; rjynfhpb
avmufb;l [kyif qd&k ayrnf? 'Da&jrifw
h ckuu
dk m; vufvw
G f
acsre_ ;f cHvdu
k f&jcif; jzpfayonf?
oGm;cJ&h av+yD? 'Da&edrfhod@k ajymif;oGm;onf[k qd&k ayrnf?
txufwGif wifjycJhaom tajctaersm;ukd csKyf ok@d aomf awmfveS af &;rSm vH;k 0tzwfqnfr&avmufatmif
vku
d fv#if vuf0J*kd%f;oli,fem pmtkyw
f Gif &JabmfveD if usqif;oGm;jcif;awmh r[kw?f 'Da&edrw
hf &yfo@dk a&muf&o
dS mG ;
axmufjycJhaom tajctaersdK;yif jzpfavonf?
jcif;om jzpfonf? xk'd aD &edru
hf m; ,ae@txdyif &Sad eqJ jzpf
onf?
awmfveS af &;w&yf jzpfay:vm&efrmS aoG;pkycf EH iS hf
zdEdyS fcHvx
l rk sm;u enf;vrf;a[mif;twkid f; aexkid f&ef rjzpf
ok@d jzpfv#if 'Da&edrfhumvqko
d nfrSm =umvSacs
Ekid af =umif; odem;vnfI ajymif;vJru
_ dk awmif;qdv
k mHrk #EiS hf uvm;[k ar;p&m &Syd gonf? rSeo
f nf? =umonf? u|eaf wmfw@dk
rvHak vmufay? awmfveS af &;w&yfjzpfay:vm&efrmS aoG;pkyf taejzifh +yD;cJah om orkid ;f qkid &f m jy\ema[mif;rsm;tay:
olrsm;u enf;vrf;a[mif;twkid f; aexkdifum tkyfpkd;jcif; wku
d yf o
GJ pfrsm; rqifoifhawmhyg? rSefuefpGm ed*;kH csKyfjcif;rsm;
rjyKEidk &f efvnf; vdt
k yfayonf? atmufajcvlwef;pm;rsm;u om vky&f ayrnf?
enf;vrf;a[mif;twkdif; aexdkif&ef tvkdr&SdbJ? txuf
u|eaf wmfw@dk . awmfveS af &;rSm 'Da&edrt
hf qifw
h iG f
tqift
h wef;rsm;u enf;vrf;a[mif;twkdif; qufvuf
rvkyfaqmifEdik af omtcgro
S mv#if awmfveS af &;atmifjrif &SdaecJhaomfvnf; 'Da&jrifhudk jzpfay:vmaprnfh tajccHrsm;
hf mvtwGi;f rSmyif
Ekid fayonf? TtrSefw&m;ukd tjcm;enf;jzifh azmfjy&rnf tm;vH;k ,ae@wnf&adS eonf? T'Da&edru
qkdaomf (aoG;pkyfcHESifh aoG;pkyfolrsm; 2 OD;pvHk;ukd ouf rwlaomtcsdef rwlaomae&mrsm;wGif rwlaomtwkid f;
d f aysmufomG ;
a&mufonfh) wEkdifiHvHk; twkdif;twmaqmifaom usyf twmESihf awmfveS af &;tHk ur_rsm; ay:vmvku
d f &SdcaJh yonf? 1968 ckESpu
f ta&S@ajrmufykdi;f e,fpyf
wnf;r_uyf r&Sdygu awmfvSeaf &;onf rjzpfEdik facs (Arm vku
a'owG
i
f
vuf
e
uf
u
i
d
k
t
f

k
H
u
r_
r
s
m; ay:ayguv
f mjcif;rSmvnf;
jynfueG jf rLepfygwD bmomjyefEiS hf yHEk ySd Xf mexkwf -uGejf rLepf
0g'v_yf&Sm;r_twGif;&Sd vuf0J*kd%f; oli,fempmtkyf/ wpdwfwykdif; awmfvSeftHkur_wckyif jzpfonf? wjynfvHk;
258

_ynfolhtm%m
tusKH ;0ifaom taxGaxG awmfveS t
f kH ur_}uD; r[kwaf cs?
TwGif u|efawmfwkd@. ta&;}uD;aom wm0efw&yfrSm
wpdwfwykdif; awmfvSeftHkur_rsm;tm; wjynfvHk;tusHK;
0ifaom taxGaxGawmfveS t
f kH ur_}uD;tjzpf jzpfay:wk;d yGm;
oGm;&ef vHk;yef;a&;yif jzpfonf? ,ae@txdrl u|efawmfwd@k
taejzifh xko
d @kd rvkyfEkdifao;acs? 1948-49 umvuuJhod@k
awmfveS t
f kHur_udk jzpfapaom yuwdbm0 kyb
f 0ta=umif;
tcsufrsm; ,ae@r&Srd [kw?f &Sad eonf? twWbm0tykdi;f u
tm;enf;aeao;jcif;om jzpfonf? vDeif. pum;twkid f;
ajym&v#if vlxk}uD;. awmfvSefa&; a'goukd vlxk}uD;.
awmfveS af &;tHkur_}uD; jzpfvmatmif rvkyEf ikd af o;jcif;yif
jzpfonf?
wu,fawmh ppftpk;d &tay: jynfolwkdif; a'go
xGuaf e=uonf? pD;yGm;a&;/ ynma&;/ vlr_a&;/ EkdifiHa&;
ta=umif;trsKd ;rsKd ;a=umifh a'goxGuaf e=uonf? u|eaf wmf
wk@d . wm0efrmS Ta'gorsm;ukd awmfveS t
f kH ur_rsm; jzpfvm
atmif ajymif;vJay;a&;yif jzpfonf?
TwGif ajymp&mwck &Sdonf? awmfvSefa&; 'Da&
jrifhqko
d nfESifh csucf sif;vufiif; awmfveS fa&;vkyEf kdiaf om
tajctaeqkdonfwd@k udk xyfwjl yKI r&ay? 'Da&jrifu
h mv
jzpfaoma=umifh jynfwGi;f .ae&mwumwGif xuykeu
f efr_
rsm; pnf;H;k I &Ekid o
f nf[k rqdo
k macs? Tae&mrsKd ;wGif twW
bm0ta=umif;tcsurf sm; jynfhpHkrjynfph Hkqkdonfu tqHk;
tjzwf ay;ayonf? twWbm0ta=umif;tcsurf sm; r&S/d
rjynfph v
kH #iv
f nf; xuykeu
f efr_ rvkyEf idk af cs? uGejf rLepfygwD
ESifh ygwD0ifrsm;. wm0efrSm awmfveS fa&;'Da&}uD;jrifw
h uf
vmatmifvyk &f ef wjynfv;kH twkid ;f twmt& awmfveS af &;
tajctae jzpfay:vmatmifvyk &f ef Tonfudk pdwq
f ;kH jzwf
csu&f &dS Sd pnf;H;k vkyu
f dik o
f mG ;=u&efyif jzpfayonf?

k&Sm;jynf atmufwkdbmawmfvSefa&;ESifh ywf


oufI &JabmfvDeifESifh &Jabmfpwmvifwkd@u ,ckuho
J kd@
oHk;oyfzl;ayonf? atmufwkdbmawmfvSefa&;taejzifh
E_id f;,SOfcsuft& vG,v
f G,fulul atmifjrifoGm;Ekdifjcif;rSm
jyifyta=umif;t csuf 3 &yfEiS hf twGi;f ykid ;f ta=umif;tcsuf
6 &yfa=umifh jzpfonf?
olwkd@ajymaom jyifyta=umif;tcsuf 3 &yfrSm
(1) t*Fvyd Ef iS @f jyifopfe,fcs@Jw@du
k wzuf =op}w;D ,m;ESih f *smreD
e,fcsJ@orm;wkd@u wzuf? yxrurBmppf}uD; jzpfyGm;aejcif;
a=umifh xked ,fcs@J orm;rsm;taejzifh atmufwb
dk mawmfveS f
a&;tm; aESmifh,Sufzsuq
f D;&ef tcsdev
f nf;r&S/d wwfvnf;
rwwfEikd fbJjzpfaejcif; (2) e,fcsJ@orm;awGtcsif;csif; jzpf
aeonfh ppfyJ}G uD;a=umifh aoa=uysufpD; 'kuQa&mufae=u
&aom vkyo
f m;vlx}k uD;rSm +idr;f csr;f a&;ukd tief;r&vkdcsif
ae=u+yD; ypPn;f rJah wmfveS af &;ukd qifEEJ$ idk rf Som ppf}uD;xJrmS
ke;f xGuEf ikd f=urnf[k odjrifae=uonf? awmfvSeaf &;onf
+idr;f csr;f a&;qko
d nfh wefc;dk }uD;aom vufeufudk wku
d yf t
JG vH
tjzpf ukdifpGJco
Jh nf? atmufwkdbm awmfvSefa&;taejzifh
taemufwkdif;rS tvkyform;rsm;. axmufcHr_ESihf ta&S@
wkid f;rS tzdESdyfcHjynfow
l kd@. axmufcHr_ukdyg &&Sdco
Jh nf (3)
Oa&mywku
d w
f iG f tiftm;}uD;rm;aom tvkyo
f rm;vlwef;
pm; v_y&f mS ;r_}u;D &Sad ejcif;ESihf ta&S@a&m taemufwiG yf g awmf
vSeaf &;jzpfay:aprnfh tusyt
f wnf;qku
d rf _ &ifrh n
S ahf ejcif;wk@d
jzpfonf?

twGif;ykdif; ta=umif;&if; 6 csufrmS (1) k&Sm;


tvkyo
f rm;vlwef;pm; trsm;pk}u;D u awmfveS af &;ukd axmuf
cHjcif; (2) qif;&Jwv
hJ ,form; trsm;pke@J ppfom;trsm;pk}u;D
u awmfveS af &;ukd axmufcjH cif;? Tae&mwGif odxm;oifh
onfrmS ppfom;[lonf ,leaD zmif;0wfxm;aom v,form;
qkad om tcsuyf if jzpfonf? Zmbk&if. ppfwyfrmS tiftm;
14 oef;&Sdonf? atmufwkdbmawmfvSeaf &; atmifaom
(4)
tcg qkAd ,
D uftpk;d &u ppfajrjyifudk +ird ;f csr;f a&;vky&f ef vSr;f
dk cf sKyfrsm;
qufvufI jyifyta=umif;tcsuEf iS hf twGi;f ykid ;f ta=umif;=um;onf? ok@d aomf "e&Sif ajr&Sif ppfAv
ta=umif;tcsuw
f @dk . tcef;ta=umif;ukd wifjyoGm;ygrnf? u ,if;trdef@ukd remcH=uacs? xkdtcgwGif &JabmfvDeifu
ppfOD;pD; XmecsKyfukd trdef@ray;awmhbJ ppfom;awGukd
259

_ynfolhtm%m
+idrf;csrf;a&;vkyf&ef a&'D,kdrSwqifh toHv$ih+f yD; wku
d fweG f;
nef=um;vkdufonf? ,if;nef=um;csuu
f kd 14 oef;r#aom
ppfom;rsm;u axmufcu
H m +idr;f csr;f a&;&&ef ppfajrjyifraS e
ppfwyfrsm;ukd pGef@cGmum xGufvmcJh=uonf? okd@jzifh T
wyfom;rsm;rSm awmfvSefa&;ukd rqef@usifaomwyfrsm;
jzpfomG ;awmhonf? (3) abmf&ADS pfygw.
D acgi;f aqmifr&_ jdS cif;
(4) k&mS ;"e&Siv
f w
l ef;pm;rSm tawmftweftiftm; csnehf @J
jcif;? xkdtcsdefu ajr&Siv
f w
l ef;pm;rSm v,form;olykefrsm;
a=umifh t}uD;tus,f pdwf"mwfusqif;aeonf? rif&ASD pf
rsm;ESihf qk&d ,
S v
f pfawmfveS af &;ygwo
D nfvnf; ppf}u;D twGi;f
rsuEf mS zH;k yGiu
hf s vH;k 0c|w+f cKH usomG ;onf? eHygwf (5) ESihf eHygwf
(6) tcsuw
f @dk rmS rl tm%m&+y;D rS jzpfay:vmaom tcsurf sm;
jzpfojzifh ,ck rwifjyawmhyg?

tajccHta=umif;tcsurf sm; wnf&adS eonf[I


l om ajym&
ayrnf? b,fae@b,ftcsdefwGif b,fvkdayguu
f GJvmrnf
qko
d nfrsm;ukd ajymvk@d r&Ekid af y? Ttjcif;t&mrsm;rSm rdepf
ykid ;f twGif; tqHk;tjzwfay;um ay:vmrnfhudpPrsm;om
jzpfayonf? ,cktcsdefwGifrl +idrf;csrf;a&;pum;ukdajym+yD;
ppfvufeuf jyifqifae=uonf r[kwyf gvm;?
rnfo@dk yifjzpfap u|eaf wmfw@dk awmfveS af &; atmif
ratmifqo
dk nft
h csuftm; urBmppfay:wGif tajccHxm;I
rjzpfacs? qdv
k o
dk nfrSm urBmppf}uD;wck jzpfvmrS awmfvSef
a&; atmifjrifEkdifrnf/ urBmppfjzpfrvm&if awmfvSeaf &;
ratmifjrifEdik fbl;qkdonfh pOf;pm;enf;rsKd ; u|eaf wmfwd@k wiG f
r&So
d ifah y? ,ae@Eidk fiw
H um tajctaeonf awmfveS af &;
w&yf atmifyGJcHa&;twGuf twm;tqD;r[kwfyg? ,ae@
wnf&adS eaom Ekid if w
H umhtajctaet&yif Armjynfawmf
vSeaf &;ukd atmify&JG atmif wku
d Ef idk af yonf? atmifyJG &r&
qkdonfrSm t"dutm;jzifh u|efawmfwkd@ twGif;ykdif;
ta=umif;&if;. jy\emom jzpfonf? ,ae@taexm;t&
ArmjynfawmfveS af &;twGi;f ok@d tiftm;vGeEf idk if }H u;D 2 Ekid if H
u wkduf u
dk 0f ifa&muf aESmif,
h u
S jf c,fv,
S zf suq
f ;D Ekid o
f nfh
taetxm; r&Sad o;ay?

TwGif txl;owdjyKoifo
h nfrmS &JabmfveD ifEiS hf
&Jabmfpwmvifw@kd taejzifh txufyg cGJjcrf;pdwjf zmcsuu
f dk
atmufwb
dk mawmfveS af &;umv k&mS ;jynf. tajctae
t& jyKvkycf Jh=ujcif;jzpfonf? ol@twkdif; taoqkyfukdif+yD;
tjyif (3) csu/f twGi;f (6) csu[
f lI qG,
J lcsed x
f ;kd aeI rjzpf
ay? u|eaf wmfw@dk taejzifh ArmjynfwiG f ,ae@wnf&adS eaom
tjyifyikd ;f ESifh twGi;f ykid ;f tcsuftvufrsm;ukd cGjJ crf;pdwfjzm
&ayrnf? &JabmfveD ifEiS hf &Jabmfpwmvifw@dk qdv
k adk om tESpf
aemuftcsufwcsufu ,ae@tcg EkdifiHwumh
om&rsm;ukd ArmjynfawmfveS af &;vufawG@EiS hf aygi;f pyfay;
uG
e
j
f
rLepf
v
y_ f&Sm;r_twGif; tvGef_yfaxG;aejcif; jzpfonf?
&ayrnf?
uG+J yJr_rsm; &Sdaeonf? EkdifiHwumh uGejf rLepfvy_ &f mS ;r_ Tokd@
,ck jyifyta=umif;tcsuEf iS hf ywfoufaom udpP _yfaxG;aejcif;a=umifh ArmjynfawmfveS af &; ratmifjrifEidk f
tcsKd @ukd aqG;aEG;wifjyoGm;vkad yonf? ,ae@vuf&Sd tajc [k ,lqv#iv
f nf; vH;k 0rSm;ayvdrrhf nf? &JabmfveD ifEiS hf &Jabmf
taewGif urBmppfrjzpfao;yg? a&S@b,fawmh jzpfrnfqkd pwmvifw@dk atmufwb
dk mawmfveS af &;ukd atmifjrifatmif
onfuv
dk nf; twwfrajymEkid af y? ,ae@ xGe;f um;aeaom qifEJa$ epOfuqdv
k #if 'kwd,tifwmae&Sife,frSm uGJ+yJaeHk
ppf0dZmynm ta=umif;tcsufrsm;t& ,cifya'o&mZf wifru wzufEiS fhwzuf vufeufukdifyif wkdufae=uav
acwfuvkd ok@d r[kwf yxrurBmppf/ 'kw,
d urBmppfwek ;f uvkd onf? oabmw&m;a&;t&vnf; urf;ukeaf tmif _yaf xG;
ppfoaH wG t=um}u;D ay;/ jyifwmqifwmawG t=um}u;D vkyf aecJo
h nf? k&mS ;jynf qd&k ,
S 'f rD u
dk &ufavbmygwx
D w
J iG yf if
raeEkdifay? +*dK[fwk/ tEkjrLAHk;/ avZma&mifjcnfponfh ppf abmf&ADS pfe@J rif&ADS pfuaJG eonf? trSeyf J u|eaf wmfw@dk taejzifh
ypPn;f rsm; xGe;f um;aeonfh umvwGif [pfwvm/ rlqv
dk edk D Ekid if w
H umh uGejf rLepfvy_ &f mS ;r_}u;D wpnf;wvH;k wnf;&Sv
d #if
wk@d uo
hJ @dk tm;&yg;& ppfoaH y; qJqakd ejcif;rsKd ;vkyI
f r&awmh aumif;rnf? pnf;vHk;Ekdif=uv#if aumif;rnf[k pOf;pm;
acs? vkyaf e=uonfuv
kd nf; rawG@&[k qkEd idk af yonf? rsuf Ekdifayonf? ok@d aomf Tonfukd pdwu
f l;,OfaeI rjzpfay?
arSmufwnf&adS eaom jzpfay:wk;d yGm;r_rsm;wGif urBmppfwck. vuf&Sd wnf&Sdaeom EkdifiHwumhtajctaeESifh urBmh
260

_ynfolhtm%m
uGejf rLepf v_y&f mS ;r_}u;D . tajctaeatmufrmS yif Armjynf
awmfvSefa&;ukd atmifyGJqifEikd fatmif wkduf=u&rnfom
jzpfonf? Tok@d aom tajctaeatmufwiG f awmfveS af &;
atmifyq
GJ ifa&;qdo
k nfrmS cufcJa=umif; todtrSwfjyK&
ayrnf? okd@&mwGif urBmay:wGif wnf&aSd eaom tajccHyd
yuQ}u;D rsm;rSm qufvufwnf&adS eHrk u }u;D xGm;jyef@E@HS onf;
oefjyif;xefIyif aeayonf? TonfrmS ArmjynfawmfveS f
a&;twGuf tcGiht
f a&;aumif;[k qdk&ayrnf?

vlxk}uD;w&yfv;kH u ArmjynfuGefjrLepfygwD. acgif;aqmif


r_jzifh tHk uvmum ppftpk;d &tm; jzKwfcs=urnfudk ykI
d pk;d &drf
ayonf? xkd@a=umifhe,fcsJ@orm;rsm;taejzifh tapmykdif;
umvrsm;wkef;u ppftpkd;&. rGJawr_ukdom cyfrsm;rsm;
0g'jzef@ay;ae&mu 1976 ckESpf aemufydik ;f wGirf l ppftpk;d &.
wk;d wufrr_ sm;uko
d m tom;ay;0g'jzef@=uawmhonf? ppftpk;d &
uvnf; tvm;wlyif 0g'jzef@+y;D vlxu
k kd ac|;odyaf eayonf?
Tonfudk uGejf rLepfrsm;taejzifh em;ra,mifoifah y? vlxk
}uD;url vH;k 0em;ra,mifygacs? ta=umif;rSmrl vlxk}uD;rSm
ArmjynfawmfvSefa&; atmifyGJcHa&;twGuf rdrw
d @dk . aexkid rf b
_ 0/ pD;yGm;a&;tusyt
f wnf;/ Edik if aH &;t&
u|eaf wmfw@dktaejzifh rnfonfudk tm;xm;&rnfenf;? twGi;f zdEydS cf &H r_/ ,Ofaus;r_t& zsuq
f ;D cH&r_w@dka=umifh todE;kd =um;r_
ykid f; ta=umif;tcsufrsm;ukdom t"dutm;uk;d &ayrnf? &Sad e=uonf?
u|eaf wmfw@dk wawG wav#mufv;kH jynfou
l t
dk m;uk;d +y;D awmf
vSefa&; vkycf =Jh uayonf? okd@qv
kd #if ,ckbma=umifh xkdod@k
1976 ckEpS f aemufyidk ;f Y a'ojzLwGif tiftm;}uD;
rvkyEf idk &f rnfenf;?
rm;aom vlxv
k y_ &f mS ;r_}u;D rsm; ,m,D+ird o
f ufaecJah yonf?
Tok@d ,m,D +ird o
f ufaejcif;a=umifh vlx}k u;D . awmfveS af &;
ppf t pk d ; &tay:wG i f {&mrjynf o l v l x k } uD ; a'go +idr;f oGm;+y[
D k r,lqoifah y? ,rf;tk;d }uD;ESihf rD;awmuf
taejzifh awmfveS af &;a'go xGuaf e=uayonf? Tonfudk wk@d rxdawG@=uao;jcif;om jzpfrnf[k qk&d ayrnf?
awmfveS af &; tHk ur_}uD;jzpfvmatmif u|eaf wmfw@dk zefw;D
=u&ayrnf? 1974-75 ckEpS w
f iG f vlx}k u;D onf awmfveS af &;
u|eaf wmfw@kd taeESihf vlx.
k awmfveS fa&;a'go
a'goukd jycJh=u+yD r[kwfygavm? vlx}k uD;. awmfvSeaf &; ukd awmfvSefa&;tHkur_}uD;qDod@k jzpfay:wkd;yGm;oGm;atmif
a'goa=umifh ppftpkd;& wkefv_yfajcmufjcm;oGm;cJh&onf bufaygi;f pHrk S vH;k yef;oGm;=u&ayrnf? tajccHa'o&Sd vufeuf
r[kwyf gavm? Tonfudk ppftpk;d &uomru e,fcs@J aygi;f pHk ukid w
f du
k yf J/G xkwv
f yk af &;wkdufypGJ onfw@kd ukd aumif;atmif
uyg pkd;&GH@vmcJah yonf? xkd@a=umifhvnf; wkd@taejzifh vkyf&ayrnf? vufeufukdifwkdufyGJa'oopfrsm;ukd wkd;csJ@&
vlx.
k a'goukd ay:ayguaf paom pD;yGm;a&;tajccHrsm;tm; ayrnf? wzufwGifvnf; a'ojzLvkyfief;ukd tm;jznfhvkyf
jyKjyifzmax;rS jzpfawmhrnf[k oH;k oyfc=hJ uum tkt
d ;D pD'aD c: ukid &f ayrnf?
pD;yGm;a&; yl;aygif;aqmif&u
G fa&;ESifh zG@H +zdK;a&;tzGJ@}uD;u ppf
vlxk}uD; tHk uvmatmif vkyf&mwGif vlxkvkyf
tpkd;&tm; pD;yGm;a&;tultnDay;&eftwGuf Armjynf
ulnDa&;tpkqdo
k nfukd 1976 ckESpw
f Gif zGJ@pnf;cJhavonf? ief;ukd tEkpdwfI vky&f ayrnf? EkdifiHa&;tpD&ifcHpmyg pdwf
k f
Tok@d jzifh ppftpk;d &onf e,fcs@J aygi;f pH.
k tultnDudk &onfh "mwfukd pGJpGJ+rJ+rJudik fpGJ+yD; &efolukd bufaygi;f pHkrS wkdufcdu
twGuf xkpd Ofu wpHw
k &m toufLS ayguf &oGm;cJah vonf? acsr_ef;&ayrnf? u|efawmfw@kd taejzifh aemifwGiaf y:ayguf
ppftpkd;&taejzifh pD;yGm;a&;utcsdK@wGif zGH@+zdK;a&; wpHk vmrnfh tcGiahf umif;wkid ;f ukd enf;y&d,m,f u,fu,fjzifh
f m enf;y&d,m,fwiG f
w&m vkyv
f mEkid cf ahJ yonf? xkw
d pHw
k &m zG@H +zdK;vmr_udk bDbpD D toH;k cs=u&ayrnf? rlay:wGif }uHch idk u
d yf idk t
f awG@t}uKH
uJo
h @dk aom e,fcs@J 0g'jzef@csad &;Xmersm;uvnf; 0g'jzef@ay;=u u,f0zk@d vkad yonf? vlx}k u;D rSmrlum; uk,
avonf? taemuft&if;&Si}f uD;rsm;taejzifh ArmjynfwiG f awG &avav Ekd;=um;xuav jzpfayrnf?
ppftpk;d &u ,ckuo
hJ @dk qk&d ,
S v
f pfpum;vH;k rsm;jzifh upm;ae
1958 ckESpq
f Du vlxk. wkdufyJrG sm;a=umifh
jcif;ukd r}udKuf/ pkd;&drf=uavonf? okd@aomf olwkd@taejzifh zqyv ESpfjcrf;uGJcJh&ayonf? okd@aomf xkdtcGifhaumif;ukd
261

_ynfolhtm%m
u|efawmfwkd@ toH;k rcsEkdicf Jhacs? xkdpOfu ygwDrSmvnf; 55
vrf;pOfa=umifh txdemaecsed f jzpfayonf? ygwD&Sdrvm;/
r&Sdawmhbl;vm;qkdaom aoa&;&Sifa&;jy\em}uD;ESifh
u|efawmfw@kd &ifqkdifae&ayonf? xkd@a=umifh ygwt
D aejzifh
vufOD;r_ _;H cJ&h ayonf? vrf;pOftrSm;atmufwiG f ygwDEiS fh
vufeufuidk af wmfveS af &;tzkd@ toufLS ayguf acsmifoGm;
Hak vmufom &cJah vonf?

waumifuufjzpfoGm;onf? zqyv vuf,m*kd%f;xJrS


tcsdK@aom tiftm;pkrsm;u ppfwyfrS tm%modrf;&ef
v_@H aqmfvm=uayonf? qdk&,
S v
f pf0ef}uD;rsm;vnf; tpk;d &
tzG@J xrJ S Ekwx
f u
G af y;ae&onf? wjznf;jznf; rsuEf mS zH;k rsm;
yGifhusvmae=uonf? 'Da&jrifhumvokd@ a&mufvmv#if
rnfoo
l nf awmfveS af &;orm;/ rnfoo
l nf azmufjyefa&;
orm;/ azmufjyefa&;orm;rsm;t=um;wGiv
f nf; rnfoo
l nf
acgi;f rmol/ rnfoo
l nf =um;aeol/ rnfoo
l nf aysmo
h [
l I
l
,cktcgwiG f ppftpk;d &onf ausmufqpfausmuf uGjJ ym;pGm ay:xGuv
f mwwfayonf?
om;vkd wpnf;wvH;k wnf; ckid frmaejcif; r[kwyf g? olwd@k xJ
wGiv
f nf; tufa=umif;awG trsm;}uD; &Sad yonf? Ttuf
awmfvSeaf &; 'Da&jrifhumvok@d a&muf+yDqkdv#if
a=umif;rsm;ukd u|efawmfwkd@ xk;d cGJypf&rnf? +yD;v#if +zdKcGyJ pf awmfveS af &;rSm omref*%ef;ocsmF enf;t& wkd;yGm;jcif;rsKd ;
&ayrnf? u|eaf wmfwkd@taejzifh 'Da&jrifhw&yf jzpfaumif; r[kwfawmhbJ *J=oar}wDenf;t& ckefysH+yD; tajrmuf
jzpfrnf[laom tjrifjzifhwifjyaejcif; r[kwfyg? rkcsjzpfukd vuQ%m t& wk;d yGm;oGm;jcif; jzpfayonf? xdktcsdefwGif
jzpfay:vm&rnfqadk om tjrift& wifjyaejcif;om jzpfay azmufjyefa&;tiftm;pkrsm; +yKd uGo
J mG ;avav/ awmfveS af &;
onf?
tiftm;pkrsm; ckeyf sHwkd;yGm;vmavav jzpfayonf?
ok@d aomf T'Da&jrifhonf ol@tvdkvkd jzpfay:vm
rnfawmh r[kwaf cs? u|eaf wmfwkd@ trsm;}uD; vHk;yef;wkduf
cku
d &f ayrnf? xko
d d@k rvHk;yef; rwku
d cf u
dk yf gu awmfveS af &;
tHk ur_. yuwdta=umif;tcsurf mS ol@bmomwnf&adS e+y;D
wjznf;jznf; &ifo
h xuf&ifrh n
S u
hf m yky+f y;D auusomG ;jcif;om
jzpfayvdrrfh nf? u|eaf wmfw@dk taejzifh bmrSwwfEdik v
f u
dk rf mS
r[kwyf g?
awmfveS af &;'Da&jrifw
h &yfo@dk a&muf&v
dS m+yq
D v
dk #if
tvGeyf if acwfaemufus+yD; rEkd;=um;ao;aom vlxu
k k,
d f
wkdiyf if EkdifiHa&;t& Ekd;=um;vmayonf? &efoltwGi;f wGif
vnf; tuGt
J +yrJ sm; ydrk akd y:vGiv
f mwwfayonf? txufwiG f
wifjycJhaom 1948-49 ckESpfumvwGif qdk&,
S fvpfygwrD Sm

vuf&SdtcsdefY u|efawmfwkd@a&S@rSm tcuftcJawG


tajrmuftjrm; &Sad eayonf? TtcuftcJrsm;ukd ausmf
v$m;Ekid f&ef tm;oGev
f k;H yef;oGm;=uzkd@ vkyd gonf? tcuftcJ
rsm;rSm a&Smif&mS ;oGm;I r&paumif;aom t&mrsm; jzpfay
onf? awmfveS af &;tHk ur_ 'Da&jrif}h u;D ukd zefw;D a&;ESihf tcuf
tcJrsm;ukd ausmv
f m$ ;a&;rSm '*Fg;wck. acgi;f ESiyhf ef;vkd cGyJ pfI
ra&aom udpyP if jzpfonf? xk@d a=umifh u|eaf wmfw@dk tm;vH;k
TtcuftcJrsm;ukd rkcsyif &ifqdik fausmfjzwf=u&ayrnf?
u|efawmfwkd@ Armjynforl sm;onf }uD;jrwfaom jynfol/
u|eaf wmfw@dk ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf }u;D jrwfaomygwD
jzpfayonf? u|eaf wmfw@dk jynfoEl iS hf u|eaf wmfw@dk ygww
D @dk }uD;
jrwfa=umif;ukd aemufw}udrf vufawG@tvkyjf zifh oufao
xljy=uygpd@k ?

awmfveS af &; 'Da&jrifu


h mvokd h a&muf_yq
D v
dk #if
awmfveS af &;rSm omref*%ef;ocsmF enf;t&
wk;d yGm;jcif;rsKd ; r[kwaf wmhbJ
262

ArmjynfuGefjrLepfygwD
wwd,t}udrfajrmuf jynfvHk;u|wfuGef*&uf
owif;jyefwrf;
(1985 ckESpf atmufwb
kd mv 2 &uf)
ArmjynfueG fjrLepfygwD wwd,t}udrfajrmuf jynfvHk;u|wfuGef*&ufukd ArmjynfvGwfajrmufa'owae&mrSm
pufwifbmv 9 &ufae@rS atmufwb
dk mv 2 &ufae@txd 24 &ufwidk w
f idk f crf;em;oku
d +f rdKufpmG usi;f ycJo
h nf? rmhupf 0f g'
vDeif0g' armfpw
D ek ;f tawG;tac: vrf;nerf t
_ & Armjynf. yuwdtajctaeESihf aygi;f pyf+yD; usio
hf ;kH onfh TuGe*f &ufrmS
pnf;vH;k nDnw
G af om atmifjrifaom uGe*f &ufjzpfayonf?
uGef*&ufukd OuUocifAode;f wif acgif;aqmifonfh rlvA[kdaumfrwDEiS fh ,lepftoD;oD;rS ukd,fpm;vS,frsm; yg0if
zG@J pnf;xm;onfh uGe*f &ufobmywdtzG@J u OD;pD;usi;f ycJo
h nf?
ygww
D nfaxmif+yD; 46 ESpt
f =um vufeufuidk af wmfveS af &; qifEaJ$ eonfh 37 ESp=f umumvwGif usif;ycJah om T
uGe*f &ufwiG f (1) A[kad umfrwD. Ekid if aH &; tpD&ifcpH mESihf (2) A[kad umfrwD. ygwb
D ma&; tpD&ifcpH mwk@d udk twnfjyK+y;D
(3) A[kad umfrwDopfudk a&G;aumufwifajrm ufco
hJ nf? pnf;vH;k nDnw
G rf v
_ nf;&Sd 'Dru
dk a&pDvnf;&Sad om Torkid ;f 0if wwd,
t}urd u
f eG *f &ufu ygww
D &yfv;kH / wyfrawmfw&yfv;kH ESihf jynfov
l x
l w
k &yfv;kH tm; a&&Snv
f ufeufuidk af wmfveS af &; qifE+J$ y;D
tm%modr;f &efEiS hf uk,
d t
fh m;uk,
d u
f ;dk +yD; tcuftcJaygi;f pHkudk jzwfoef;ausmef if;Ekdif=u&eftwGuf tawG;tac:a&;t&/
Ekid if Ha&;t&/ ppfa&;t&/ pnf;Hk;a&;t&/ vkyf[eft& tcsut
f vufrsm; jynfjh ynfph pHk kH jyifqifcaJh yonf?
ajymufusm;a'o a&S@wef;wyfrsm;ESihf vGwaf jrmufa'o toD;oD;rS wufa&mufvm=uaom uGe*f &ufu,
dk pf m;vS,f
170 ausmw
f @dk u vuf&adS wmfveS af &;tqifw
h iG f usio
hf ;kH &rnfh enf;y&d,m,fvrf;pOfonf vufeufuidk w
f u
dk yf u
JG dk t"du
wkdufyGJomeftjzpfxm;+yD; tjcm;wkdufyGJomef trsdK;rsdK;ESifh aygif;pyfay;a&; jzpfa=umif; wnDwnGwfwnf;
qH;k jzwftwnfjyKcJ=h uonf?
uGef*&ufusi;f ya&; obmywdtzGJ@ OuUtjzpf wm0ef,laqmif&GufcJhaom &JabmfAode;f wifu A[kdaumfrwD
tpD&ifcpH mukd wifoiG ;f +y;D ,if;tpD&ifcpH mukd uk,
d pf m;vS,rf sm;u wufwufuu aqG;aEG;t}uHjyKum wcJeuf twnfjyK
cJ=h uonf?
Ekid if aH &;tpD&ifcpH mwGif urBm+h idr;f csr;f a&;ukd xde;f odr;f umuG,zf @kd twGuf u|eaf wmfw@dk [m urBmay:rSm&Sw
d hJ ypPn;f rJh
vlwef;pm; tzdEydS fcjH ynforl sm; tzdEydS cf t
H rsdK;om;rsm;ESihf twlwuG wpnf;wvH;k wnf; vH;k yef;tm;xkw=f u&ygvrd hrf ,f?
u|eaf wmfw@dk [m e,fcs@J pepfEiS hf Akv
d u
f sp;dk rk;d a&;0g'ukd jywfjywfom;om; qef@usi=f u&ygvrd rhf ,f[k ArmjynfueG jf rL epfygw.
D
Ekdiif Hwuma&;&mESihf ywfoufaom oabmxm;ukd &Si;f vif;pGm azmfjyxm;onf?
ArmjynftajctaeESifh ywfoufI azmfjy&mwGif 1948 ckESpf Zefe0g&Dv 4 &ufae@rSm Armjynf[m Ekdiif Ha&;t&
263

_ynfolhtm%m
vGwv
f yfum pD;yGm;a&;t& e,fcs@J orm;aygi;f pHt
k ay: rScD adk e&wJh ukv
d edk w
D ykid ;f ya'o&mZfwykid ;f Ekid if H jzpfvmonf? xk@d a=umifh
vnf; ArmjynfawmfvSeaf &;. vuQ%mrSm e,fcsJ@qef@usiw
f /hJ ya'o&mZfqef@usiw
f /Jh AsLku
d &ufqef@usiw
f hJ jynfo@l 'rD kd
ua&pDawmfveS af &;jzpfonf? 'DawmfveS af &;[m ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;u acgi;f aqmif+y;D tvkyo
f rm; v,form; r[mrdwf
zG@J r_ tajccHay:rSm usefawmfveS fwhJ vlwef;pm;toD;oD;yg0ifwhJ awmfveS af &;jzpfonf[k yg&o
Sd nf?
TawmfveS af &;u t"duOD;wnfwu
dk rf nfh ypfuiG ;f rSm e,fcs@J pepf ya'o&mZfajr&Sipf epfEiS hf AsLku
d &uf t&if;&Sipf epf
wd@k udk uk,
d pf m;jyKaom rqv ppftpk;d &jzpfa=umif;ESihf awmfveS af &;. t"du0if;dk rSm ajr,mawmfveS af &; jzpfonf [kvnf;
uGe*f &ufu qH;k jzwfco
hJ nf?
ArmjynfueG jf rLepfygw.
D trsKd ;om;vlenf;pkEiS hf ywfoufonft
h ajccHrrl mS wu,fw
h ef;wla&;ESihf aoG;pnf;nDnw
G af &;
jzpfa=umif; uGe*f &ufu xyfrt
H wnfjyKvku
d o
f nf?
vufeufukdifwkdufyGJukd t"duwkdufyGJomeftjzpfxm;+yD; tjcm;wkdufyGJomeftrsdK;rsdK;ESifh aygif;pyfay;a&;
[laom enf;y&d,m,fvrf;pOfudk csrw
S o
f nfEiS hf wygwnf; ,cktcgwiG f vufeufuidk w
f u
dk yf rJG mS t"duwku
d yf o
JG mefjzpf+y;D
vufeufukdifwyfrSm t"dupnf;Hk;a&;omefjzpfonf[kvnf; csrSwcf Jh=uonf? xkd@jyif ppfa&;ukd A[kdjyK&rnf[k
uGe*f &ufu wnDwnGww
f nf; twnfjyKvu
kd o
f nf?
vufeufukdifwkdufyGJudk pGpJ GJ+rJ+rJ usiho
f Hk;onfESifh wcsed fwnf;rSm jynfwGif;+idr;f csrf;a&;tvH/ 'Drdu
k a&pDa&;tvHEiS fh
trsdK;om;aoG;pnf;nDnGwfa&;tvHwnf;[laom wkdufyJ0G if tvH 3 vuftm; pGpJ J+G rJ+rJqufvufvi$ hx
f lomG ;&efudv
k nf;
uGef*&ufu v_H@aqmfvu
dk o
f nf? wygwnf;rSm rvGwfajrmufao;onfh a'o&Sd ppftpd;k &tm; qef@usifaom vlwef;pm;
vl@tv$mtoD;oD;wd@k tm; pnf;H;k wku
d yf 0JG ifomG ;Ekid &f eftwGuv
f nf; tedrq
hf ;kH awmif;qdck surf sm;ukd uGe*f &ufu azmfxw
k f
vku
d o
f nf?
ArmjynfwiG f azmufjyefonfh rqvwygwt
D m%m&Sipf epfudk usio
hf ;kH +y;D TEkid if aH &;. tqufjzpfaom azmufjyefonfh
jynfwGi;f ppfukd qifEa$J ewJh rqv ppftpdk;&ukd wkduzf suf+zdKcsEkdif&eftwGuf us,jf yef@onfh wyfaygif;pkw&yfukd ckdifrm
awmifhwif;onfxuf ckdirf mawmifhwif;atmif wnfaqmuf&ef vkdtyfa=umif; uGe*f &ufu nefjycJo
h nf?
awmfveS af &; atmifyJq
G ifEdik f&eftwGuf a&&Snfvufeufudik fawmfvSeaf &;ukd ykrd kx
d ufjrufpGm acgif;aqmifEikd o
f nfh
vlrsdK;pHkjynfolrsm;twGif; =oZmwdurU }uD;rm;onfxuf }uD;rm;onfh ydkrdk}uHhcikd fawmifhwif;onfh uGefjrLepfygwDw&yf
jzpfvmatmif tm;oGef}udK;yrf;wnfaqmuf&ef vkdtyfa=umif; ygww
D nfaqmufa&;jy\emrSm aomhcsufjzpfa=umif;
uGe*f &ufu nejf yvku
d o
f nf?
ygwu
D eG *f &ufu a&S@vyk if ef;pOf 9 &yfuv
dk nf; uGe*f &ufwiG f qH;k jzwftwnfjyKcJo
h nf?
A[kdaumfrwD. ygwDbma&;tpD&ifcHpmukd ukd,fpm;vS,frsm; nEd _di;f aqG;aEG;+yD; wnDwnGww
f nf; twnfjyK
vku
d =f uonf?
uGe*f &uf. aemufq;kH tpDtpOfjzpfaom A[kad umfrwDopf a&G;aumufjcif;ukd uk,
d pf m;vS,&f aJ bmfrsm;twGi;f taus
tvnf aqG;aEG;=u+y;D onfah emuf v#Kd @0u
S rf aJ y;onfph epfjzifh atmufygA[kad umfrwD0if &Jabmf 29 OD; a&G;aumuf wifajrm uf
cJ=h uonf?
264

_ynfolhtm%m
wk@d rmS (tuQ&mpOftvkduf pDxm;jcif;jzpfonf)
&JabmfausmfaZm

&Jabmfausmfjr

&Jabmfausmfjrifh

&Jabmfusifarmif

&JabmfausmufeDvdik f

&Jabmfcifarmif}uD;

&JabmfapmArkd;

&Jabmfapm[ef

&Jabmfpkd;odrf;

&Jabmfpkd;vGif

&Jabmfpikd f;atmif0if; &JabmfpHol

&JabmfaZmfrdik f;

&Jabmf wif&D

&Jabmfwifhvi_d f

&JabmfxGef;wif

&JabmfxGef;vGif

&Jabmfayguf,kdcsef

&Jabmf z&ef*END

&Jabmfazwifh

&Jabmfazaomif;

&JabmfAodef;wif

&Jabmfjrrif;

&Jabmfjraomif;

&JabmfrsdK;jrifh

&Jabmf&x
J Gef;

&JabmfvDppfl

&Jabmfat;vS

&Jabmf{aiG wkd@ jzpfonf?


ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf a&&Snfvufeufudik af wmfveS af &;twGif;0,f r}uHKpzl;aom pGe@f vw
$ rf _ tepfemcHr_
qH;k _H;r_ olrwlonfh ZGJowWpd w
d f"mwfw@dk jzifh uk,
d t
fh m;uk,
d u
f ;kd um tqif;&Jtyifyef;cH vH;k yef;wku
d cf u
kd fcaJh yonf? ygw.
D
csw
D uf&m vrf;a=umif;rSm tauG@taumuf twuftqif;rsm; yrf;wD;aeaomfvnf; tem*wfrmS xGef;ajymifayonf?
uGe*f &ufrS csrw
S v
f u
kd o
f nfh vkyif ef;pOf vrf;pOf vkyif ef;wm0efponfw@dk udk ygw0D ifrsm;. aoG;pnf;nDnw
G rf /_ wufur_
vH;k yef;wku
d cf u
kd rf _w@kd EiS hf aygif;pyfvu
dk yf gu {&mrawmfvSeaf &; kyf0wKtiftm;}uD; jzpfvmrnfrSm oHo,&Szd ,
G f rvkdacs?
uGef*&ufu csrSwfcJhaom pdwf"mwfukd qkyfudik f+yD; uGef*&ufu nefjyvkdufaom vrf;a=umif;twkdif; &J&&J ifh&ifh
csw
D ufum jynfol@'Drdu
k a&pD awmfveS af &;ukd atmify&JG onftxd qifEJo
$ mG ;=uygpk@d ?
ArmjynfueG fjrLepfygwD t"Ge@f &n
S fygap
rmhufp0f g' vDeif0g' armfpDwke;f tawG;tac: t"Gef@&Snfygap
Armjynf jynfol@'rD u
kd a&pDawmfvSeaf &; rkcsatmif&rnf
wkid f;jynftm;vH;k u tvkyo
f rm;rsm; aoG;pnf;=u
urBmjh ynforl sm; aoG;pnf;=u?
A[dak umfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD?
265

jynfwGif;ppf&yfpJ+yD; jynfwGif;+idrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;/ 'Drkdua&pDa&;/


trsdK;om;aygif;pHkjynfolrsm; aoG;pnf;nDnGwfa&;wkd@twGuf yef=um;csuf
(ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwD. xkwfjyefa=unmcsuf)
jynfov
l x
l t
k aygi;f wk@d
wkdi;f cspfjynfcspyf k*dK~ vftaygi;f wkd@
ArmjynfueG jf rLepfygw.
D wwd,t}urd af jrmuf jynfv;kH u|wyf gwu
D eG *f &ufudk 1985 ckEpS f pufwifbmv twGi;f
u usi;f y+y;D pD;cJyh gonf? TuGe*f &ufwiG f jynfwiG ;f jynfy tajctaet&yf&yfudk av;av;eufeuf qifjcifo;kH oyf cJ=h uygonf?
jynfwiG f;tajctaet&yf&yfudk qifjcifo;kH oyf&mwGif u|eaf wmfwd@k wkdi;f jynf. tajctaet&yf&yfrmS rsm;pGm
,k,
d iG ;f ysujf ym;vsu&f adS =umif;ukd 0rf;enf;zG,&f m awG@jrif=u&ygonf?
1962 ckESpfwGif ppfwyfrS tm%modrf;pOftcgu ,dk,Gif;ysujf ym;vmaom wkdif;jynf.tajctaeukd xde;f odrf;
apmifha&Smuf&eftwGuf[k ta=umif;jyum tm%modrf;cJh=ujcif; jzpfygonf? tm%modrf;ppftpd;k &u wkdi;f jynfukd
xdef;odrf; apmifha&SmufcJhonfrSm ESpfaygi;f 24 ESpf eD;yg;&Scd Jhyg+yD? wkdif;jynf.tajctaerSmum; rsm;pGm,kd,Gif;ysufjym;
aeonfudk awG@jrif=u&ygonf?
ppftpk;d &tkyfcsKyfonfh acwfumvwGif pD;yGm;OpPmwkd;wufolrsm;rSm ppftkyfpkESifh .tpG,ftyGm;rsm;om
jzpf=uygonf? {&mrtrsm;pk}uD;jzpfaom jynfolvlxk}uD;rSmrlum; pD;yGm;a&;usyw
f nf;r_'%fudk cg;pnf;cHae&ayonf?
ynma&;/ use;f rma&;/ ,Ofaus;r_ponfb
h ufwd@k wGiv
f nf; r}uHKzl;atmif qkwf,kwyf sufjym;aeayonf? 'Dru
kd a&pDtcGihf
ta&;rsm;vnf; r&Sad y? ppftpk;d &onf trsKd ;om; aoG;uGJa&;uko
d m vkyfaqmifaeayonf?
TuJo
h @dk aom tajctaetwkdi;f qufvufwnf&daS ejcif;ukd wkid ;f jynfcspjf rwfE;kd olwikd f; jynfov
l x
l k. tusdK;
pD;yGm; jzpfxeG ;f a&; vkv
d molwidk ;f u onf;cHaeI rjzpfawmhyg? tajymif;tvJwckcu
k kd &Sm}uH&ef vkt
d yfygonf? vuf&t
dS ajc
taeukd vSnahf jymif;ypfEidk rf o
S mv#if wkid ;f jynf. a&S@a&;ESihf jynfow
l @dk . b0onf aumif;rGew
f ;dk wufonfb
h ufo@dk OD;wnf+yD;
wufvSr;f oGm;Ekdirf nf jzpfygonf? tvSnfhtajymif;rvkyfbJ rqv wygwD tm%m&Sipf pftpdk;&u azmfaqmifaeonfh
vrf;twkid ;f om qufvufomG ;cGijhf yKygu ydrk }dk u;D rm;aom ab;'kuEQ iS hf ykrd ,
kd ,
dk iG ;f ysujf ym;vmr_rsm;uko
d m &ifqidk w
f ;dk &rnfrmS
aocsmaeygonf?
tvSnt
fh ajymif; vkyfa&;ESihf ywfouf+yD; ArmjynfuGefjrLepfygwu
D atmufygtwkdif; wifjytyfygonf?
(u) jynfwiG ;f ppf &yfp+J yD; jynfwiG f;+idr;f csr;f a&;ukd wnfaqmuf&ef?
(c) wygwt
D m%m&Sifpepfudk zsuford ;f +yD; jynforl sm;tm; 'Drdu
k a&pDtcGit
fh a&;rsm; ay;tyf&ef?
(8) trsKd ;om;aoG;uGaJ &;[lor# csucf si;f &yfp+J yD; trsdK;om;aoG;pnf;nDnw
G af &;ukd jyefvnfwnfaqmuf&ef
jzpf o nf ? Ttcsuf 3 csuf u k d rnf o k d @ tck d i f t rm taumif t xnf a zmf r nf qk d o nf E S i f h ywf o uf I
266

_ynfolhtm%m
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf rnfonfh wkdif;cspfjynfcspfyk*~dKvf/ rnfonfhEkdifiHa&;tiftm;pkESifhrqkd aqG;aEG;ndE_dif;jcif;
t,ltqzvS,fjcif; jyKvkyv
f o
dk nfq
h EN &Syd gonf?
txufwGif wifjycJah om tcsuf 3 csufrmS wckESihw
f ck eD;eD;uyfuyfqufEG,faeaom tcsufrsm;jzpfygonf?
wckukd taumiftxnfazmf+yD; wckudk csex
f m;Ir&aom tcsurf sm;jzpfonf[k ,lqygonf?
jynfolrsm;/ trsdK;om;rsm;/ EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;rsm;ukd EkdifiHa&;t& vGwfvyfcGifh ray;v#if/ +idrf;csrf;a&;
jyKrlv_yf&mS ;cGihrf ay;v#if/ 'Dru
kd a&pD tcGit
fh a&; ray;v#if tkyfpkd;olwkd@u vufeufjzifh pwifEySd fuGyfvmv#if jynforl sm;/
trsKd ;om;rsm;ESihf Ekidf fiaH &;tiftm;pkrsm;u rv$rJ a&Smifom rdrdud,
k fud,
k f umuG,f&ef ckcHppfqif=u&rnfom jzpfygonf?
Tod@k jzifh jynfwGif;ppf jzpfyGm;vm&jcif; jzpfygonf?
jynfwiG ;f ppf jzpfymG ;+yDqv
dk #if trsKd ;om;aoG;pnf;nDnGwrf o
_ nfvnf; ysujf ym;rnfyif jzpfygonf?
Armjynf. orkid ;f uk=d unfv
h #if Ttcsurf mS xif&Sm;vSygonf?
zqyv tpkd;&onf 'Drkdua&pD tcGifhta&;rsm;ukd kyfodrf;cJhonf? owif;pmwkdufrsm;ukd kdufcsdK;cJhonf?
uGefjrLepfrsm;ESifh tvkyform;or*~/ v,form;or*~0ifrsm;ukd axmifcsD+yD; wjynfv;Hk wGif wcsdefwnf; zrf;qD;cJhonf?
vGwo
f mG ;aom tiftm;pkrsm;udk vufEu
S jf zifh ESyd u
f yG cf o
hJ nf? Tok@d Eidk if aH &;t& vGwv
f yfciG rhf ay;/ +ird ;f csr;f pGm jyKrv
l y_ &f mS ;cGihf
ray;&muae+yD; jynfwiG f;ppfr;D xawmufco
hJ nf?
ra&S;raESmif;rSmyif uGejf rLepfrsm;udk zdEydS zf rf;qD;owfjzwfco
hJ vdk u&iftrsKd ;om;rsm;tm; zdEydS cf jhJ yefonf? Tok@d jzifh
u&iftrsKd ;om;rsm;onf vufeufuikd w
f u
dk fyJG wku
d v
f m&awmhonf? wpwpjzifh jynfo@l &aJ bmfrsm;/ tjcm;wkdi;f &if;om;
trsKd ;om;rsm;jzpfaom rGef/ ytk0d h/f u csi/f &Sr;f / u&ife/D u,rf;/ yavmif pojzifh wkid ;f &if;om; trsdK;om;wkdif;vkv
d ko
d nf
vufeufuidk cf ck aH &; wku
d yf x
JG o
J @dk yg0ifvm=u&awmhonf? jynfwiG ;f ppfr;D onfvnf; Armjynf. ta&S@zsm;rS taemufzsm;/
ajrmufbufpeG ;f rS awmifbufpeG ;f txd tESH@tjym; awmufavmifch&J awmhonf?
jynfwGi;f ppftwGi;f wGif a=u;pm;ppfwyfonf tkyfcsKyfa&;/ pD;yGm;a&;/ EkdifiaH &; tcGiht
f m%mrsm;ukd wp+yD;wp
ykrd dk&&SdvmcJhjcif; jzpfonf? a=u;pm;ppfwyfonf azmufjyefa&;tpd;k &tzGJ@twGif;wGif ta&;ygaom tcef; tqHk;tjzwf
ay;aom tcef;u wpwpyg 0ifvmcJo
h nf? Tok@d jzifh ppftyk pf w
k pktjzpf jzpfxeG ;f ay:ayguv
f m+y;D aemufq;kH wGif ppfwyfjzifh
tm%modr;f um ppftpd;k & jzpfvmcJah wmhonf? a=u;pm;ppfwyfuu
dk idk +f y;D jynfwiG ;f ppfpwifcahJ om zqyv tpd;k &onfvnf;
ol&aJ rG;rdaom arSmfq&mvkd jzpfoGm;&awmhonf?
ppftpd;k &. oufwrf;onf ,ck 24 ESpf eD;yg; &Scd Jhyg+yD? wwkid f;wjynfvHk;. Ekdiif Ha&;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;paom
buftoD;oD;ukd ppftkyfpku vH;k 0csKyfudik fum wkid ;f jynfukd cGp;D ae=uyg+yD?
jynfwGif;ppfjzifh }uD;xGm;vmaom =oZmtm%m pnf;pdrfOpPm wkd;rsm;vmaom ppftyk fpo
k nf jynfwGi;f ppfukd
toufocif aus;Zl;&Sit
f jzpf uk;d uG,u
f m jynfwiG f;ppfudk oJorJ JrJ wku
d af e=uygonf?
,ckwavmwGif u&iftrsdK;om; nDnGwfa&; tiftm;pkrsm;ukd xk;d ppfqif wkdufae=uygonf? ppftpk;d &.
&nf&G,cf surf mS olw@dk udk qef@usiw
f u
kd cf u
dk af e=uaom awmfveS af &;tiftm;pkrsm;tm; tjyKwfwu
dk yf pf&efyif jzpfygonf?
267

_ynfolhtm%m
ok@d aomf jynfwiG ;f ppf 37 ESpaf usmf orkid ;f u awmfveS af &;tiftm;pkrsm;ukd tjyKww
f u
dk &f ef/ azmufjyefa&;tpd;k & tqufquf
u rnfod@k yif }udK;pm;cJhapumrl tjyKwfwdu
k fI r&a=umif;ukd oufaojycJhyg+yD? ,ckvnf; tcsnf;ESD;om jzpf&ygvrd hrf nf?
ppftpd;k & tm%mvkwufvmonfh 1962 ckEpS f aemufyidk ;f wGif ajcvsiw
f yf&if; 85 &if;om &Scd h&J mu ,ckqv
dk #if
ajcvsiw
f yf &if; 158 &if; jzpfvmcJo
h nf? Twyf&if;rsm;ukd ppfwidk ;f 9 wkid ;f / wyfr 7 cktwGi;f cGaJ 0csxm;ayonf? ajcvsif
wyf&if; 131 &if;ukd a&S@wef;ppfrsuEf Sm toD;oD;wGif oHk;ae&ayonf? TtxJwGif Armjynfta&S@ykdif;ESihf ajrmufykdif;ppf
rsufESmY ArmjynfuGefjrLepfygwD/ ucsifjynfvGwfvyfa&;tzGJ@/ &Srf;jynfwkd;wufa&;ygwD/ &Srf;jynfvlrsdK;aygif;pHkvGwf
ajrmufa&;tzGJ@/ u,rf;jynfopfaumifpD/ u&ifeDjynf vlrsdK;aygif;pHk vGwaf jrmufa&;tzGJ@/ yavmifjynfe,f vGwfajrmuf
a&;tzG@J / u&ifeDtrsdK;om; wkd;wufa&;ygwDponfh tzGJ@tpnf;rsm;ESifh &ifqikd fwdu
k fcdu
k faeaom ajcvsifwyf&if;rsm;rSm
a,bk,stm;jzifh 99 &if; &Sdaeayonf?
ppftpkd;& a=u;pm;wyfrsm;rSm tl;rD;0kdi;f ovkd [kdajy;'Dajy; awmfvSeaf &;tiftm;pkrsm;ukd wku
d fae&ojzifh
,cifuxuf wyftiftm; wd;k rsm;vmapumrl wyftiftm;rvHrk avmuf jzpfae&ayonf? wzufwiG v
f nf; +rKd @}u;D jy}u;D rsm;/
aus;vufrsm;wGif jynfolvx
l u
k dk zdEydS o
f wfjzwf vk,ufa&;twGuf wyftiftm; oH;k ae&ayao;onf?
ppftpk;d &u jynfwiG ;f ppfudk oJ}u;D rJ}u;D wku
d af eonft
h avsmuf ppfp&dwrf mS ykrd u
dk ek u
f svm&ayonf? Tok@d ppfp&dwf
}uD;rm;vmavav jynfolvlxktay: 0efyv
d mavavjzpfonf? jynfolvx
l k}uD;w&yfvHk;taejzifh xrf;ykd;xm;&onfh
0efxky0f efyd;k um; r}uHKzl;atmifyif }uD;rm;vsuf &Sdaeay+yD? jynfwGif;ppf tygt0if azmufjyefonfh ay:vpDt&yf&yfukd
usio
hf ;kH aeonfh ppftpk;d &onf jynfywGif e,fcs@J orm;rsm;ESihf azmufjyefa&;orm;aygi;f pHt
k ay: rScD o
dk nfxufrcDS &dk if; jynfwiG ;f
&Sv
d lwef;pm;toD;oD; vl@tv$mtoD;oD;tay: zdEdyS af oG;pkyrf r_ Sm ykrd q
kd ;kd &Gm; jyif;xefvmaeay+yD?
vufwqkypf mr#om &Sad om ppftyk pf u
k olw@dk . wygwt
D m%m wnf+rJa&;twGuf pnf;pdrOf pPm wk;d rsm;a&;twGuf
wku
d fcdu
k faeaom jynfolrsm; trsdK;om;rsm;udk zdESdy&f efwkducf kduaf eaom jynfwGif;ppfukd trsm;wumh trsm;pkjzpfaom
jynfov
l x
l }k u;D u &yfpaJ pvk=d uonf[k ArmjynfueG jf rLepfygwu
D pG+J rpJ mG ,H=k unfygonf? wygwt
D m%m&Sipf epfatmufwiG f
'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&;rsm; qdwo
f Ok ;f ae+yD; vGwv
f yfpmG jyKrlv_y&f mS ;Ekid rf _ uif;rJah eonfb
h 0ukd jynfov
l x
l }k uD;u ajymif;vJ
ypfv=dk uonf[k ,H=k unfygonf? trsKd ;om;rsm; aoG;uG+J y;D pnf;vH;k nDnw
G rf _ ysujf ym;aejcif;ukd jynfov
l x
l }k u;D u tqH;k owf
apvk=d uonf[k ,H=k unfygonf? ArmjynfueG jf rLepfygwu
D txufwiG f wifjyxm;aom tcsuf 3 csuo
f nf ,ae@jynfol
vlx}k uD;. vkv
d m;awmifw
h csurf sm;ESihf vH;k 0uku
d n
f o
D nf[k pGpJ +JG rJ+rJ,=kH unf=uonf?
Ttcsuf 3 csuu
f dk pdwo
f abmxm; jzLpif;kd om;pGm jynfov
l lx}k uD;. t&if;cHtusKd ;aus;Zl;udk axmufxm;um
wwdik ;f wjynfvk;H . a&&Snt
f usKd ;ukd ajrmfjrif+yD; wm0efodpmG jzifh wifjyjcif;jzpfygonf?
Twifjycsurf sm;udk tajccHI ArmjynfueG jf rLepfygwo
D nf rnfonfEh idk if aH &;tiftm;pk wkid ;f cspjf ynfcspyf *k Kd~ vfrsm;ESihf
rqdk aqG;aEG;wifjyvkad om qEN&aSd =umif;udk xyfraH zmfjyvkdufyga=umif;?

268

1347 ckESpf oDwif;u|wfvqef; 11 &uf

A[kad umfrwD

1985 ckESpf atmufwkdbmv 25 &uf?

Armjynf uGefjrLepfygwD?

trsdK;om;'Drkdua&pD wyfaygif;pktzGJ@0if (9) zGJ@rS ukd,fpm;vS,frsm;ESifh


ArmjynfuGefjrLepfygwD
A[dkukd,fpm;vS,ftzGJ@ aqG;aEG;&mrSm ArmjynfuGefjrLepfygwD OuU &JabmfAodef;wif
wifjycsuf
(1986 ckESpf/ rwfv 17 &uf)
'DaqG;aEG;yGJrSm yg0ifwufa&muf=uwJh r'w tzGJ@0if tzGJ@ (9) zGJ@rS uk,
d fpm;vS,af wmf}uD;rsm; cifAsm; 'DaqG;aEG;yGrJ mS u|eaf wmfw@dk ArmjynfueG jf rLepfygwD uk,
d pf m;vS,t
f zG@J &@J tajctae/ tajccH&yfwnfrr_ sm;ukd wifjyvkd
ygw,f?
ckvw
kd ifjywm[m rdwaf qGwd@k wifjyxm;wJh tcsut
f vufawGukd jyefajz=um;jcif; r[kwyf g? rdwaf qGwd@k wifjy
csurf sm;eJ@ u|eaf wmf tckwifjyr,fh tcsut
f vufawGudk ESpzf ufpvH;k em;axmif+y;D rS tjyeftvSeaf qG;aEG;wm vkyo
f mG ;jcif;
tm;jzifh aumif;rGew
f Jh tusdK;oufa&mufr_awG &&Sv
d rd hrf ,fvk@d ,lqygw,f?
u|efawmfwd@k ukd,fpm;vS,ftzG@J &J@ tajccH&yfwnfr_ tjrifrsm;ukd tykid f;(3) ykdif; cG+J yD; wifjyvkdygw,f?
(yxrykdi f; )
'Dae@wifjyr,fh txJrmS jynfwiG ;f jynfy tajctaeawGudk tao;pdwf rwifjyawmhyg? ta=umif;uawmh tm;vH;k
yJ 'DjynfwGif;jynfy tajctaeawGukd odaevdk@ygy?J u|efawmfwifjyvkdwmuawmh (38) ESpfwkdiw
f kdif u|efawmfwd@k ygwDu
vufeufuidk fwu
dk yf u
JG dk rvGo
J mra&SmifombJ bmjzpfv@dk wku
d af e&w,fqw
kd t
hJ a=umif;ygy?J
'kwd,urBmppfyGJ t+yD;rSm ukdvdek D/ ukdvdkeDwykdi;f wkid f;jynfawGrSm ajymif;vJr_awG &Syd gw,f? 'Dajymif;vJr_awGukd
todtrSwf rjyK&ifvnf; rrSefygb;l ? wcsdefwnf;rSm 'Dajymif;vJr_ukd ykw
d u
G &f ifvnf; u|eaf wmfw@kd trSm; usL;vGerf yd gvrd hf
r,f? 'ga=umifh 'DtrSm;jzpfEidk w
f hJ buf (2 ) zufpvH;k ukd a&Smif&mS ;zk@d vkyd gw,f? u|eaf wmfw@dk tjrift&awmh 'Dajymif;vJr[
_ m
omeft& ajymif;wmom jzpf+yD;/ tESpo
f m&t& ajymif;wmr[kwv
f @dk ,lqygw,f? 'kw,
d urBmppf}uD; +yD;wJah emufrmS
ArmjynfrmS toGio
f meft& ajymif;vJra_ wG &Sad pumrl uae@Armjynf&@J vl@tzG@J tpnf;[m ukv
d edk w
D ykid ;f ya'o&mZfwykid ;f
vl@tzG@J tpnf;vd@k u|eaf wmfw@kd owfrw
S f,=kH unfygw,f?
wnf&aSd ewJh vl@tzG@J tpnf;&J@vuQ%m[m awmfvSefa&;&J@ vuQ%mukd qH;k jzwfjymef;w,fqdw
k Jh twkid ;f ygyJ?
vuf&AdS rmjynf&J@ vl@tzG@J tpnf;vuQ%mu jynfol@'rD u
kd a&pDawmfveS af &;ukd qifEzJ$ @dk jymef;ygw,f? jynfo@l 'rD u
dk a&pD
awmfveS af &;[m "e&Si'f rD du
k a&pD awmfveS af &;ta[mif;vnf; r[kwyf g? qk&d ,
S v
f pfawmfveS af &;vnf; r[kwyf g?
269

_ynfolhtm%m
'Djynfol@'Drkdua&pDawmfvSefa&;&J@ t"du&nf&G,fcsu[
f m (1) e,fcsJ@qef@usifa&; (2) ya'o&mZfajr&Sifpepf
qef@usiaf &; (3) vufa0cHvuQ%mygwhJ AsLku
d &uf t&if;&Sipf epfudk qef@usiaf &; wpfenf;tm;jzifh wjynfv;kH &Sd vlwef;pm;
toD;oD; vlrsKd ;toD;oD;yg0ifwhJ jynfov
l x
l w
k &yfv;kH ukd zdEydS af oG;pkyaf ewJh pepfq;dk (3) ck/ awmif}u;D (3) vH;k ukd +zKd cswu
dk zf su+f y;D
Armjynfopf wlaxmif&ef jzpfygonf? 'Dawmif}uD; (3) vHk;ukd tckud,
k fpm;jyKaewJh rqv wygwDtm%m&Sipf epfukd
usifhok;H aewJh ppftpdk;&ukd bHk;bH;k vJusqHk;oGm;atmif wkdufypfzdk@[m u|efawmfwkd@tm;vHk;&J@ t"duwm0efjzpfygw,f?
'Db&kH efojl zpfwhJ rqv wygwt
D m%m&Sipf pftpk;d &ukd wku
d zf suzf @kd q&dk if vufeufuidk w
f u
dk yf u
JG dk t"duwku
d yf o
JG meftjzpf
xm;+yD; wjcm;wkdufyJo
G meftrsdK;rsKd ;eJ@ aygif;pyfay;zk@d vkdygw,f?
('kwd,ykdif; )
u|eaf wmfw@dk wkid ;f jynfrmS u|eaf wmfw@dk ygwt
D jyif vlrsKd ;pkwidk ;f vkv
d u
dk bH&k efou
l dk vufeufuidk w
f u
dk yf JG qifEaJ$ e=u
ygw,f? 'ga=umifv
h rl sKd ;pkrsm;eJ@ ywfoufwhJ u|eaf wmfw@dk ygw&D @J tajccHtjrifudk wifjyvkyd gw,f? wwkid ;f jynfv;kH &J@ aoG;pnf;
nDnw
G rf /_ jynfow
l &yfv;kH &J@ aoG;pnf;nDnw
G rf e_ @J trsKd ;om;tm;vH;k &J@ aoG;pnf;nDnw
G rf w
_ @dk [m u|eaf wmfw@dk &@J ta&;awmf
yHu
k kd atmifyGJ&,lapEkdifr,fh aocsmayguf tmrcHcsujf zpfygw,fvkd@ &Jabmfarmfpw
D ke;f u nefjycJhygw,f? 'Dnefjycsuf[m
u|eaf wmfwd@k wikd ;f jynf&J@ tajctaeeJ@ ukdufnDw,fvdk@ u|efawmfwkd@ygwt
D aeeJ@ vHk;0,H=k unf vufcHyg w,f?
'DtajccHral tmufrSm azmufjyefwhJ tkypf d;k olvw
l ef;pm; tqufqufu usio
hf ;kH cJw
h hJ rqv ygwu
D tckusio
hf ;kH
aewJh r[mArmvlrsdK;}uD;0g'ukd u|efawmfw@kd ygwDu rltaeESiafh &m vufawG@t&yg jywfjywfom;om; qef@usifygw,f?
wpfcsdefwnf;rSm usO;f ajrmif;wJh "e&SiftrsdK;om;a&;0g'ukdvnf; qef@usifygw,f? ArmjynfvlrsdK;}uD;0g'u vlrsKd ;pkawGukd
wef;wl&nfwl rxm;ygbl;? r[mArmvlrsdK;}uD;0g'atmufrmS vlrsKd ;pkawG[m wef;wl&nfwl tcGit
hf a&;awGudk r&cJyh gb;l ?
&vnf; r&Ekid yf gb;l ?
'ga=umifh u|eaf wmfw@kd ygwDtaeeJ@ vlrsdK;pkrsm;eJ@ ywfouf+yD; tajccHxm;&SdwJhral wGuawmh (1) wu,fwef;wla&;
(2) aoG;pnf;nDnw
G af &; jzpfygw,f?
'g[m txufu u|efawmfajymoGm;wJh &JabmfarmfpDwke;f &J@ oGefoifcsuf[m u|eaf wmfwd@k wkdif;jynf tajctaeeJ@
uku
d n
f v
D @dk ygy?J
'gjzif&h if u|eaf wmfw@dk wwkid ;f wjynfv;kH v$waf jrmuf+yD;&if b,fvo
dk mefrsKd ;eJ@ wkid ;f jynfopfxal xmifrmS vJqw
dk hJ
ar;cGe;f wck ay:vmw,f? wcsKd @uvnf; orRwEkdifiHrsm; pkaygif;xm;wJh qkdAD,ufrl? wcsdK@uvnf; a'oE& uk,
d fydik f
tkycf sKyfa&;qkw
d hJ wkwjf ynfurl/ wcsKd @uvnf; cGx
J u
G v
f u
dk cGx
J u
G cf iG yhf gwhJ uk,
d yf idk jf ymef;cGiphf wJh t,ltqawG trsKd ;rsKd ;yJ
&Sdae=uygw,f? 'Djy\emawGudk ynmwwfqefqef jiif;ckeaf e=u&if tcsed ftv[o ukefq;Hk +yD; u|eaf wmfw@kd vufawG@
vky&f r,fh vkyif ef;awGrmS vmxdcu
dk af pw,fqw
dk m u|eaf wmfw@dk tm;vH;k tawG@t}uKH &=dS u+y;D om;yg? b,fvdk toGio
f mef
eJ@ wkid ;f jynfopfudk xlaxmif=urvJqw
kd mukd jiif;cke=f ur,ft
h pm; u|eaf wmfw@dk tm;vH;k &J@ bH&k efou
l dk b,fvdk wku
d zf suyf pfrvJ
qkw
d mu ykdvufawG@us+yD; ta&;}uD;ygw,f?
270

_ynfolhtm%m
'ga=umifh u|eaf wmfw@dkygwt
D aeeJ@ wu,fw
h ef;wla&;/ aoG;pnf;nDnw
G af &;rludk pGpJ +JG r+J rq
J yk u
f idk x
f m;+y;D wkid ;f jynfopf
ukd b,fvdw
k nfaqmufrvJqdw
k hJ omefawGeJ@ywfoufwJh jy\emukd tjiif;ryGm;=ubJ Armjynfwjynfvk;H jzpfap/ 'grS
r[kwf &efuek af vmuford ;f +yD;&ifjzpfap 'grrS [kwf wwkid ;f wjynfv;kH &Sd us,jf yef@wahJ 'oawGrmS ppfa&;t& u|eaf wmfw@dk u
atmifyGJawG w+cdrh+f cdrfhcH,lEkdiw
f JhtcsdefrSmjzpfap u|efawmfwkd@tm;vHk; trsdK;om;tm;vHk;yg0ifwJh tpnf;ta0;}uD;wckukd
ac:,l+y;D u|eaf wmfw@dk wnfaqmuf=ur,fh wkid ;f jynf&@J toGio
f mefopfudk nEd id_ ;f wkid yf ifaqG;aEG;=uvk@d &S&d if yk+d y;D vufawG@
vnf;us+yD; yk+d yD;vnf; tajzaumif;vnf; &ygvrd rhf ,fv@dk u|eaf wmfw@dk ,lqygw,f? 'Dt}uHjyKcsuu
f dk rdwaf qGrsm;tm;vH;k
av;av;eufeuf pOf;pm;=uapvkyd gw,f?
vuf&dS u|eaf wmfw@dk awmfveS af &; tajctaerSm u|eaf wmfw@dk ygweD @J wyfaygi;f pk&xm;wJh vufeufuidk t
f zG@J tpnf;
awGvnf; &Syd gw,f? wyfaygi;f pk rzG@J &ao;wJh vufeufuidk f tzG@J tpnf;awGvnf; &Syd gw,f? wyfaygi;f pk&xm;wJh vufeuf
ukid ftzG@J tpnf;eJ@ 'Dwyfaygif;pkukd ykdrkcd dik f+rJatmifvyk +f yD; wyfaygi;f pk r&ao;wJh vufeufuikd t
f zG@J tpnf;awGeJ@ wyfaygi;f pk
jzpfajrmufvmatmifvyk fzkd@ u|efawmfwd@k ygwt
D aeeJ@ qHk;jzwfcsuf&Sdygw,f?
u|eaf wmfw@dk ygw[
D m us,jf yef@ww
hJ yfaygi;f pk wckjzpfajrmufvmatmif wk;d cs@J omG ;vkyd gw,f? vufeufuidk f tzG@J tpnf;
rsm;omru/ vufeufrukid w
f hJ tzG@J tpnf;rsm; yk*Kd~ vrf sm;eJ@vnf; wyfaygi;f pkudk wk;d cs@J omG ;zk@d vkv
d m;ygw,f? 'Dvdk us,jf yef@whJ
wyfaygi;f pkudk wk;d csEJ ikd &f if/ u|eaf wmfwd@k vufeufuidk w
f u
dk yf aGJ &m/ tjcm;toGio
f mefe@J wku
d yf JaG wGa&m t&Sed w
f ;dk jrifv
h m
ygvdrhrf ,f?
'Dae&mrSm rv$rJ a&SmifomyJ u|eaf wmfw@dk uk,
d pf m;vS,t
f zG@J u tcsuw
f csuu
f dk wifjyvkyd gw,f? jynfwiG ;f ppfqw
dk m
[m vlwef;pm;wku
d yf &JG @J tjrifq
h ;kH wku
d yf o
JG mef jzpfw,fqw
dk m tm;vH;k todyg? jynfwiG ;f ppf[m wkid ;f jynfwcke@J wck wku
d w
f hJ
ppfyeJG @J rwlygb;l ? &Jabmfarmfpw
D ek ;f ajymovkd olawmif;pm;eJ@ e*g;rif;wku
d w
f hJ ppfyjJG zpfygw,f? jynfwiG ;f ppf[m a&&Snpf pfyJG
jzpfygvrd hrf ,f? 'ga=umifh u|efawmfw@kd tm;vHk;rSm a&&Snw
f du
k yf Jt
G jrif &S&d ygvdrrfh ,f? 'Dvdak &&Snf wkdufyjGJ zpf&wmuvnf;
ky0f wKb0a&m/ qENyidk ;f ESpcf pk vH;k yg0ifygw,f? 'guawmh tckaqG;aEG;yGx
J idk af ewke;f yJ cvkwu
f av;wck ESyd v
f u
dk w
f meJ@ &efol
wyftm;vH;k ukd wcsw
D nf;eJ@ acsre_ ;f Ekid +f y;D wjynfv;kH ukd vGwaf jrmufapcsi=f uwmygy?J 'gayrJh 'g[m u|eaf wmfw@dk &@J vkt
d ifqEN
om jzpfygw,f? yuwdyk b
f 0eJ@ ruku
d n
f yD gb;l ?
xrif;pm;&if wvkw+f y;D wvkwpf m;&ovkyd J ppfwu
dk &f mrSmvnf; &efou
l dk wwyf+y;D wwyf acsre_ ;f oGm;zk@d vkyd gw,f?
u|eaf wmfw@dk tm;vH;k &J@ acgi;f aqmifry_ idk ;f taeeJ@uawmh &efo&l @J tusyt
f wnf; tcuftcJawGudk vufrvGww
f rf; toH;k
csEikd f+yD; ppfa&;t&a&m tjcm;bufawGrmS tcGifhta&;,l+yD; &efolukd tEkid fwkdufzk@d yJ jzpfygw,f?
ppfa&;eJ@ ywfouf+y;D yl;wGpJ pfqifa&;awGudk u|eaf wmfw@dk ygwt
D aeeJ@ vuf&w
dS yfaygi;f pk &xm;+y;D jzpfwhJ autkid af t/
tufpt
f ufpfat/ yavmifpwJh tzG@J awGe@J vkyfchyJ gw,f? tckvnf; jzpfEikd fwaJh e&mrSm yl;wGpJ pfqifa&;awGvkyzf d@k vkv
d m;yg
w,f? yl;wGpJ pfqifa&; rvkyEf idk w
f aJh e&mawGrmS awmh csdeu
f u
dk pf pfqifa&;rsm;vkyzf @dk vkv
d m;ygw,f?
(wwd,ykdi f; )
'DaqG;aEG;yGrJ mS wufa&muf=uwJh yk*Kd~ vt
f m;vH;k rSm tjrifww
l mawGvnf; &Sw
d ,f? tjrifujJG ym;ae=uwmawGvnf;
&Syd gw,f? u|efawmfw@kd uk,
d fpm;vS,t
f zGJ@taeeJ@ tjrifrwlwmawGukd wjznf;jznf; twlvkyf&if;ukdif&if; wOD;ukdwOD;
em;vnfr_/ ,H=k unfr&_ dv
S m+yD; wjznf;jznf;wlnv
D matmif }udK;pm;oGm;=uzd@k t}uHay;vkyd gw,f?
271

_ynfolhtm%m
aemufwcsuu
f vufawG@uswhJ wlnw
D v
hJ yk if ef;u tpcs+D y;D vky=f u&if vuf&adS wmfveS af &;twGuf yuwdtajc
taeeJ@ ukdun
f +D yD; awmfveS fa&;twGuf ykrd t
dk usKd ;&Sv
d rd rfh ,f?
'ga=umifh u|efawmfwd@k ukd,fpm;vS,ftzGJ@taeeJ@ atmufygtwkid f; t}uHjyKvkyd gw,f?
(1) bHk&efol rqv wygwt
D m%m&Sipf pftpkd;&ukd vufeufuidk fwu
dk af e=uwJh tzGJ@tpnf;rsm;tm;vH;k tcsi;f csi;f
vufeufuidk f rwku
d =f u&ef?
(2) bH&k efoludk wku
d af e=uwJh tzG@J tpnf;rsm;twGif jy\emay:vm&if vufeufuidk w
f u
dk w
f heJ nf;eJ@ ajz&Si;f a&;ukd
rvky=f ubJ Ekid if aH &;t& aqG;aEG;ajz&Sif;=u&ef?
(3) bH&k eforl qv wygwt
D m%m&Sipf pftpk;d &uko
d m wOD;wnf;aom &efot
l jzpf OD;wnfwu
dk cf u
dk &f ef?
(4) vuf&t
dS csed rf mS jzpfvnf;jzpfEidk w
f hJ vkv
d nf;vkt
d yfwhJ yl;aygi;f aqmif&u
G rf v
_ yk if ef;awGudk aqmif&u
G o
f mG ;=u&ef?
(5) bHk&efoludw
k u
kd fae=uwJh vufeufukdiftzGJ@tpnf;awGxu
J wcsdK@tzG@J tpnf;awG uGJae=uwmu orkdif;t&
jzpfay:vmwm jzpfygw,f? 'Dvu
kd aJG e=uwJh tzGJ@tpnf;awGudk olw@dk tcsi;f csi;f oabmwlnDEdik fwJh tajccHay:
rSm rlwnf+yD; jyefvnfaoG;pnf;nDnw
G =f uzk@d tm;vH;k u }udK;pm;=u&ef?
(6) us,jf yef@ww
Jh yfaygi;f pk jzpfvmatmif 0kdif;0ef;}udK;pm;=u&ef?
(7) aemifwnfaqmufr,fh wkid ;f jynf&J@ toGio
f mefudk tckraqG;aEG;ao;bJ wjynfv;kH vGwaf jrmuf+yD;rSjzpfjzpf/
'grSr[kwf us,fjyef@wJh ppfrsuEf SmawGrSm }uD;rm;wJh atmifjrifr_awG &&SdvmwJt
h cgrSmjzpfap/ trsKd ;om;toD;
oD;yg0ifwhJ tpnf;ta0;wckukd ac:,lusif;y+yD; Ekid if Hawmftopf&@J toGifomeftwGuf aqG;aEG;nEd di_ f;wkdif
yif=u&ef?
(8) tckaqG;aEG;yGrJ mS &&SdwhJ oabmwlncD sufawGukd wkdif;jynfod@k a=unmcsuw
f apmif xkwjf yef&ef?

r'w rd w fa qGr sm;cifA sm;tcku|eaf wmfw@dk uk,


d pf m;vS,t
f zG@J u wifjywm[m jzpfapcsiw
f mxuf jzpfEidk w
f hJ vufawG@up+y;D tvkyv
f yk o
f mG ;
=uzkd@ t=urf;zsi;f wifjycsuo
f m jzpfygw,f? rdwaf qGwd@k taeeJ@ pOf;pm;=uapvkdygw,f?
ed*;kH csKyt
f aeeJ@ aoG;pnf;nDnw
G af &;ukd wnfaqmufwahJ e&mrSm orkid ;f u jzpfcw
hJ u
hJ pd aP wGudk ol@a=umif-h igah =umif/h
olepfemw,f-igepfemw,fqkw
d m rvky=f ubJ +yD;cJw
h u
hJ pd aP wGtay:rSm tav;rxm;bJ/ a&S@rmS rqvwygwD tm%m&Sif
ppftpk;d &ukd wOD;wnf;aom &efot
l jzpf OD;wnfwu
dk Ef idk zf @kd twGuf tpGr;f uke}f uKd ;yrf;=uygp@dk ? tm;vH;k ukd aus;Zl;wifygw,f?

272

trsdK;om;'Drkdua&pDwyfaygif;pk A[kdukd,fpm;vS,ftzGJhESifh
Arm_ynfuGef_rLepfygwD A[kdukd,fpm;vS,ftzGJhwkdh.
wkdif;_ynfokdh xkwf_yefajunmcsuf
trsKd ;om;'Dru
dk a&pD wyfaygi;f pk A[ku
d ,
dk pf m;vS,t
f zG@J EiS hf ArmjynfueG jf rLepfygwD A[ku
d ,
dk pf m;vS,t
f zG@J w@kd onf
bH&k efol rqv wygwt
D m%m&Sipf pftpd;k &ukd OD;wnfwu
dk cf u
dk Ef idk &f eftwGuf vGwaf jrmufonfh e,fajra'owae&mwGif
awG@qaHk qG;aEG;=uonf? aqG;aEG;yGJwiG f trsdK;om;'Dru
kd a&pDwyfaygi;f pktzGJ@0ifrsm; jzpf=uaom (1) ucsijf ynfvw
G v
f yfa&;tzG@J
(2) u&ifet
D rsKd ;om;wk;d wufa&;ygwD
(3) u&iftrsKd ;om; tpnf;tH;k
(4) yavmifjynfe,f vGwfajrmufa&;tzG@J
(5) ytkd0t
fh rsdK;om;tzGJ@csKyf
(6) rGejf ynfopfygwD
(7) &ckid jf ynfvw
G af jrmufa&;ygwD
(8) &Sr;f jynfw;dk wufa&;ygwD
(9) 0trsKd ;om;tzGJ@ponfwd@k ESifh
ArmjynfueG jf rLepfygww
D @dk wufa&mufc=hJ uonf? ESpOf ;D ESpzf uf &if;ES;D yGiv
hf if;pGm aqG;aEG;nEd id_ ;f cJ=h u+y;D aemuf atmufyg
tajccHoabmxm;rsm;ukd oabmwlch=J uonf?
(1) rsufarSmufEdik fiHwGif rqv wygwDtm%m&Sipf pftpdk;&uwzuf/ tzdESdyfcH trsdK;om;aygi;f pHk jynfolvx
l ku
wzuf/ TbufEpS zf uft=um; jzpfymG ;aeaom ydyuQonf t"duydyuQjzpfonf? &efbufydyuQvnf; jzpfonf?
rqv wygwDtm%m&Sipf pftpdk;&onf tzdEySd fcH trsKd ;om;aygif;pHk jynfolvx
l ktm;vHk;. wOD;wnf;aom
bH&k efol jzpfonf?
(2) rqv wygwDtm%m&Sif ppftpkd;&. r[mArmvlrsKd ;}uD;0g' usiho
f Hk;r_ESifh trsdK;om;zdESdyfr_/ jynfwGif;ppfjyKr_
wk@d a=umifh tzdEydS cf v
H rl sKd ;pkrsm;/ vufeufuidk af wmfveS af &; qifEaJ$ ejcif;onf vH;k 0vkt
d yfI vH;k 0w&m;enf;vrf;
usonfh awmfveS af &;v_y&f mS ;r_rsm; jzpfonf? e,fcs@J aygi;f pHu
k dk rScD /dk ya'o&mZfajr&Sipf epfudk xde;f odr;f / AsLku
d &uf
t&if;&Sipf epfudk }uD;xGm;atmifvkyfaeonfh rqv wygwt
D m%m&Sipf pftpdk;&ukd ArmjynfueG jf rLepfygwu
D
273

_ynfolhtm%m
qef@usiaf wmfveS af ejcif;rSmvnf; vH;k 0w&m;enf;vrf;usonfh awmfveS af &;v_y&f mS ;r_yif jzpfonf?
(3) bHk&efol rqv wygwDtm%m&Sifppftpdk;&ukd qef@usifwkdufcu
kd f&mwGif t"dutm;jzifh vufeufukdifwu
kd fyGJ
enf;jzifh pnf;vH;k wufupGm qef@usiw
f u
dk cf u
dk o
f mG ;=u&rnf?
(4) rqv wygwt
D m%m&Sif ppftpk;d &ukd qef@usiaf wmfveS af ejcif;onf jrefrmEkid if t
H m; wkid ;f &if;om;vlrsKd ;aygi;f pHk
jynfolvlxktm;vH;k . qENESihf ukdufno
D nfh wpnf;wvHk;wnf;aom vl@abmifopfudk xlaxmifoGm;Ekdi&f ef
jzpfonf? wkid ;f &if;om;vlrsKd ;aygi;f pHk jynfov
l x
l t
k m;vH;k wef;wl&nfw&l o
dS nfh aoG;pnf;nDnw
G o
f nfh trsKd ;om;csi;f
zdEydS rf u
_ if;&Si;f onfh 'Dru
dk a&pD&o
dS nfh +idr;f csr;f om,m0ajymonfh vl@tzG@J tpnf;ukd xlaxmifomG ;Ekid &f eftwGuf
jzpfonf?
(5) bH&k efol rqvwygwt
D m%m&Sif ppftpk;d &ukd qef@usiw
f u
dk cf u
dk af eonfh vufeufuidk af wmfveS af &; tzG@J tpnf;
tm;vH;k / vlrsKd ;tm;vH;k jynfov
l x
l }k u;D w&yfv;kH pnf;vH;k nDnw
G rf E_ iS hf yl;aygi;f aqmif&u
G rf u
_ dk tedrq
hf ;kH jzpfEidk o
f nfh
tqifrh t
S pcsI
D taumiftxnfazmfomG ;=u&ef/ Tok@d jzifh ra0;onft
h em*wfwiG f vufeufuidk f awmfveS af &;
tzG@J tpnf;aygi;f pH/k vlrsKd ;aygi;f pH/k jynfov
l x
l rk sm; yg0ifonfh tus,jf yef@q;kH wyfaygi;f pk}u;D w&yfudk xlaxmifomG ;
Ekid &f ef tm;vH;k 0kid ;f 0ef;}udK;yrf;oGm;=u&rnf jzpfonf?

trsKd ;om;aygi;f pHk jynfolvx


l t
k aygif;wk@d vuf&dS rqv wygwt
D m%m&Sipf pftpk;d & oufq;dk &Snaf eoa&G@ wjynfv;kH &Sd trsKd ;omaygi;f pHjk ynfov
l x
l rk sm;.
ppfreS o
f nfh wef;wla&;/ aoG;pnf;nDnw
G af &;/ 'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&;wd@k tay: tajccHonfh b0opfxal xmifa&;onf rjzpf
Ekdifay?
xd@k a=umifh rqv wygwt
D m%m&Sipf pftpd;k &. trsKd ;om;a&;t&vnf;aumif;/ vlwef;pm;t&vnf;aumif;/
zdEdyS fcsKyfcs,f aoG;pkyrf u
_ kd cHae=u&onfh vlrsdK;aygi;f pHk tvkyo
f rm;/ v,form;/ +rdK@aeqif;&Jom;/ ausmif;om;vli,f/ pm
a&;pmcst
D r_xrf;rsm;/ ukeo
f nfypJG m;rsm;/ vkyif ef;&Sirf sm;/ jynfcspyf k*Kd~ vfrsm;taejzifh wnf&adS eonfh tajctaetay:wGif
jzpfEikd fonfh enf;rsdK;pHjk zifh ppftpk;d &ukd qef@usiw
f du
k cf du
k f=uyg&ef tEl;tnGwfyef=um;tyfygonf?
(b&efqkdif;)
tzGJ@acgif;aqmif
trsKd ;om;'Drdu
k a&pDwyfaygi;f pk
A[ku
d ,
kd pf m;vS,ftzG@J
1986 ckESp/f rwfv (24) &uf
1347 ckESp/f waygif;vqef; (14)&uf?
274

(Aodef;wif)
tzGJ@acgif;aqmif
ArmjynfuGefjrLepfygwD
A[kdukd,fpm;vS,ftzGJ@

vufeufukdi fawmfvSefa&;tzGJ@tpnf;rsm;t=um; vkdufemoifhonfh


vrf;ne fo abmxm;qkdi f& m
trsdK;om;'Drkdua&pDwyfaygif;pk A[kdukd,fpm;vS,ft zGJ@ESifh
ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdukd,fpm;vS,ft zGJ@wdk@. oabmwlnDcsuf

(1)
bH&k efol ppftpk;d &ukd OD;wnfwu
dk cf u
dk o
f mG ;Ekid &f eftwGuf vufeuf
ukid af wmfveS af &; qifEaJ$ eonfh tzG@J tpnf;rsm;t=um; aoG;pnf;nDnw
G f
r_udk taumiftxnfay:vmatmif }uKd ;yrf;=u&ef/ aoG;uGaJ &;ukd jywfom;
pGm qef@usi&f ef vkt
d yfonf? bH&k efopl pftpd;k &ukd qef@usiaf eonfh vufeuf
ukid f tzGJ@tpnf;tm;vH;k t=um; wOD;ESifhwOD; wef;wla&;/ wOD;ESifhwOD;
av;pm;a&;/ wOD;ESiw
hf OD; rusL;ausmaf &;/ wOD;twGi;f a&;ukd wOD;u rpGuf
zufa&;/ jy\emrsm;ukd +ird ;f csr;f pGm ajz&Si;f a&;/ tjyeftvSef axmufxm;
a&;rlrsm;ukd tajccHI awmfveS af &; tiftm;pktwGi;f tjyeftvSef em;
vnfr/_ tjyeftvSeu
f n
l rD /_ yl;aygi;f aqmif&u
G rf r_ sm;ukd tqufrjywfjri w
hf if
oGm;&ef vdt
k yfonf?
(2) ta=umif;trsKd ;rsKd ;a=umifh uGaJ eonfh tzG@J tpnf;rsm;. aoG;pnf;nD
nGwaf &;/ jyefvnfaygif;pnf;Ekdifa&;twGuf tzGJ@ tpnf;toD;oD;rS
0kid ;f 0ef;wGe;f aqmfay;=u&efvt
dk yfonf? uGaJ eonfh tzG@J tpnf;wckrS
bufEpS zf ufpvH;k wkd@taeESihf bH&k efol rqv ppftpd;k &ESihf uif;uif;
&Si;f &Si;f &Sad eoifo
h nf? tqdyk gbufEpS zf ufpvH;k rdrw
d @dkt=um; vufeuf
ukid f wku
d cf u
dk rf r_ eS o
f r#udk tjrefq;kH &yfpx
J m;oifo
h nf? ESpzf ufu,
dk pf m;
vS,rf sm; awG@q+kH y;D ESpOf ;D ESpzf uf vufcEH ikd o
f nfh aygi;f pnf;a&;tajccH/
aygi;f pnf;a&;tmrcHcsurf sm;ukd &Sm}u&H if; tedrq
hf ;kH jzpfEidk o
f nfh tajccH
rS pwifyl;aygif;aqmif &Guo
f Gm;oifhonf? pwifaygif;pnf;oGm;oifh
onf? uGJaeonfh tzG@J tpnf;twGi;f jyefvnfnn
D w
G fa&;/ jyefvnf

275

_ynfolhtm%m

aygi;f pnf;a&;twGuf }uKd ;yrf;&mwGif twdwu


f jzpfysucf o
hJ nfh udprP sm;ay:wGif tav;xm;
vGe;f r_a=umifh a&S@odk vH;k 0vSr;f rwufEidk o
f nfh tjzpfrsKd ;rjzpfapbJ aoG;pnf;a&;ESihf a&S@vyk if ef;
rsm; taumiftxnfazmfEidk af &;twGuf tmHk pku
d +f yD; aqmif&u
G o
f mG ;=u&ef vkt
d yfonf?
rSeu
f efonfo
h abmxm;/ rSeu
f efonfeh nf;emt& aoG;pnf;r_twGu/f wufupGm 0kid ;f 0ef;
}uKd ;yrf;oGm;oifo
h nf?
(3) tajccHpnf;H;k a&;e,fajrrsm;ESihf ywfoufI wOD;. tajccHpnf;H;k a&;e,fajrrsm;ukd wOD;u
tjyeftvSeaf v;pm;r_ &S&d ef/ todtrSwjf yK&ef vdt
k yfonf?
e,fajrykid q
f idk rf q
_ ikd &f m r&Si;f vif;r_rsm; wnf&adS eygu ESpOf ;D ESpzf uftusKd ;/ vlxt
k rsm;pk.
qEN/ xked ,fajr. aemufco
H rkid ;f tpOftvmponfh tcsut
f vufrsm;ukd axmufxm;I
&Si;f vif;pGm owfrw
S Ef idk af tmif ESpfO;D ESpzf uf aygi;f pyfnEd i_d f;oGm;oifo
h nf?
&Si;f vif;pGm rowfrw
S &f ao;onfh e,fajrrSeo
f r#twGi;f tzG@J tpnf;wckcu
k wzufowf
vkyfief;rsm; csrw
S faqmif&u
G fjcif; rjyKoifh? tcGeaf umufcHjcif; tygt0if ESpfOD;ESpzf uf
vufcEH idk o
f nfh ,m,Denf;vrf;rsm;ukd ESpzf ufy;l wGJ aumfrwDz@JGI &Sm}uo
H mG ;oifo
h nf? a'ocH
vlxrk sm;tm; ESpfzufny fI ESyd fpuf&musonfh tjyKtrlrsm;ukd a&Smif&mS ;oifo
h nf?

(b&efqidk ;f )
trsKd ;om;'Dru
dk a&pD wyfaygif;pk

ArmjynfueG fjrLepfygwD

A[ku
d ,
dk pf m;vS,t
f zG@J (uk,
d pf m;)

A[kdud,
k fpm;vS,ftzGJ@(ukd,fpm;)

1986 ck/ rwfv (24) &uf


1347 ck/ waygif;vqef; (14) &uf?

276

(cifarmif}uD;)

jynfol t
h m%m xkwfa0jcif;rSww
f rf;
jynfol@tm%m udk ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwD. tmabmftjzpf 1945 ckESpf
Ed0k ifbmvwGif pwifxw
k af 0cJhonf?
xdktcsed frSm t*Fvdyfppftkycf sKyfa&;u t*Fvdyu
f kv
d ked D bk&ifct
H kyfcsKyfa&;odk@
ul;ajymif;rnft
h csed f jzpfayonf? t*Fvdyfukv
d edk b
D &k ifcH Armjynfo@dk qdu
k af &mufrnfh
tcdsefuu
dk u
dk fI jynfol@tm%m *sme,f - eHygwf (1) udk xkwaf 0cJhonf?
jynfol@tm%monf 1945 ckESprf S 1948 ckESpt
f wGif; Armjynf uGefjrLepfygwD.
oabmw&m;a&;/ pnf;Hk;a&;/ 0g'jzef@csad &;vufeuf jzpfc.
Jh ?
1948 ckEpS f rwfv 28 &ufae@wGif zqyv tpdk;&onf wjynfv;Hk &Sd Armjynf
uGefjrLepfygwD acgif;aqmifrsm;/ ygwD0ifrsm;ESifh or*~tzGJ@0ifrsm;udk odrf;}uHK;zrf;qD;cJhonf?
t=urf;zufEydS u
f yG rf _awG jyKvkyfcho
J jzifh Auy onf rvGrJ a&SmifombJ vufeufukid jf yefvnf
ckccH &Jh onf?
jynfo@l vufeufuikd af wmfvSeaf &;. tpydki;f wGif jynfol@tm%m udk rxkwfa0Edik cf ?Jh
50 - 51 ckEpS ftwGif;Yom 'kw,
d t}udrf jynfol@tm%m udk vpOfxkwf oabmw&m;a&;
*sme,ftjzpf jyefvnfxw
k af 0Edik cf o
Jh nf? od@k &mwGif oufwrf;tm;jzifh wESpcf ef@om
xkwaf 0Edik cf yhJ gonf?
wwd,t}udrf jynfo@l tm%mudk 54 ckESpfwGif xyfrx
H w
k af 0cJh.? xdt
k csed w
f iG v
f nf;
jynfo@l tm%moufwrf;rSm wygwcf ef@om &Scd o
Jh nf?
1966 ckEpS f Zefe0g&v
D wGif jynfol@tm%mudk pwkwt}udrftjzpf xkwfa0cJhygonf?
,if;aemuf 1987 ckESpfwGifrS jynfol@tm%mudk yOPrt}udrftjzpf jyefvnfxkwfa0
EdkifcJhygonf? ,if;tcsdefrSpI ,cktcsdeftxd yHkrSefr[kwfaomfvnf; tcgtm;avsmfpGm xkwfa0cJh&m
,cktcg trSwf (37) odk@ a&muf&SdcJhay+yD?
1987 wGif jyefvnfxkwfa0aom jynfol@tm%mtwGuf OuUXocifAodef;wif. trSmudk
azmfjyvdkufygonf?
pmwnf;tzGJ@
jynfol@tm%m
pufwifbm/ 2014 ckESpf?

277

jynfo l@tm%m*sme,f xkw fa0jcif;twGuf


OuUocifAodef;wif. trSmpm
(rl&if;owfyHkt wdkif;)
&Jabmfwkd@
1945 ck-*syefzufqpfrsm; 'kwd,urBmppfyGJwGif ppf_H;+yD; vufeufcscJh&w,f?
t*Fvdyfe,fcsJ@tpkd;& ArmjynfxJukd jyef0ifvm+yD;wJhaemuf usaemfwkd@ygwD[m ajratmufygwDtjzpfrS Oya'wGif;
ajAmifv_yf&Sm;EkdifwJhygwD jzpfvmcJhw,f?
45 ckESpfaemufykdif;rSm usaemfwkd@ygwDA[kdu jynfol@tm%m*sme,fukd wygwfw}udrf xkyfa0EkdifcJhw,f? tJ'DwkH;u
tJ'DwmcsKyftjzpf EkdifiHa&;OD;aqmif tzGJ@0ifwOD;jzpfol ocifA[def;u wm0ef,lcJhw,f?
aemufxyf uGefjrLepfae@pOf owif;pmukd xkwfa0EkdifcJhjyefw,f? 1948 ckESpf rwfv 28 &ufae@rSm azmufjyefwJh
zqyv tpdk;&u azmufjyefwJhjynfwGif;ppfukd pwifvmwJhtcgrSm jynfol@tm%m*sme,feJ@ uGefjrLepfae@pOfowif;pm
rsm;ukd rSefrSefrxkwfEkdifcJhawmhyg?
Armjynfta&S@ajrmufyidk ;f tajccHpcrf;rsm;ukd wnfaqmuf+y;D wJah emufrmS vJ 'D*sme,fe@J owif;pmrsm;ukd rxkyaf 0Ekid cf yhJ g?
r=umrDu atmifjrifpGm usif;ycJhwJh ArmjynfuGefjrLepfygwD wwd,t}udrfajrmuf jynfvHk;u|efygwD uGef*&uf+yD;wJh
aemuf - tck yr - t}udrf jynfol@tm%m*sme,fukd jyefvnfxkwfa0vkdufygw,f?
'D*sme,fukd jyefvnfxkwfa0&jcif;&J@ t"du&nf&G,fcsufrSm ygwD&J@vrf;pOfay:vpDrsm;ukd ykdrkdeuf_dif;pGmem;vnf taumif
txnf azmfEidk af tmif ygww
D iG ;f rSm ypPn;f rJrh qefwhJ - rSm;,Gi;f wJh tawG;tac: t,ltqrsm;ukw
d u
dk zf sucf g rSeu
f efwhJ ypPn;f rJh
tawG;tac: EkdifiHa&; pnf;Hk;a&; vkyf[efpwmawGukd wnfaqmufoGm;zkd@ jzpfw,f?
Ekid if aH &;vrf;pOfqw
dk m[m awmfveS af &;atmifjrifz@kd twGuf wygwv
D ;kH &J@ csw
D uf&m vrf;a=umif;ukd nejf y+yD; taumiftxnf
azmf&r,fh vkyfief;awGukd jymef;xm;wm jzpfw,f? 'Drkdua&pDA[kdcsKyfukdifr_rlt& ygwD0ifawGukd xdef;uGyfxm;wm jzpfw,f?
tawG;tac:eJ@ vkyf[ef[m tvGefeD;uyfpGm qufpyfvsuf&Sdw,f? ygwD0ifwa,muf&J@ vkyf[ef[m ol@acgif;xJrSm&SdwJh
tawG;tac:ukd a,bk,stm;jzifh azmfjywmjzpfw,f? 'ga=umifh rSefuefwJh tawG;tac:eJ@vkyf[efrsm; - ygwD0ifwkdif;rSm t+rJ
&Sdaezkd@ tvGefta&;}uD;ygw,f?
'D*sme,f jyefvnfxu
G af y:vmjcif;tm;jzifh - ygwD - wyf - a'owGi;f rSm wm0ef,l vkyaf qmifae=uwJh &JabmfawG tm;vH;k
twGuf vufawG@vkyfaqmif&mrSm tultnDjzpfapvdrfhr,fvkd@ ,Hk=unfygw,f?
ypPnf;rJhurBmhtjrifukd pGJpGJ+rJ+rJqkyfukdifoGm;=uygpkd@?
Aodef;wif
(1987)

278

ocifAodef;wif.vufa&;rl

279

Arm_ynfueG _f rLepfygwD tESpf 50 a_rmuf arG;aeh


a&$&wkobif vlxktpnf;ta0;wGif a_ymjum;aom
ygwDOuUX. rdefhcGef;

(1)
&Jabmfwd@k
jynfov
l x
l t
k aygi;f wk@d
'Dae@[m wkid ;f jynf&dS trsKd ;om;toD;oD; yg0ifwhJ jynfov
l x
l t
k m;vH;k uGejf rLepfygw0D iftm;vH;k / uGejf rLepfvil ,f
rsm;tm;vHk;eJ@ ygwDau'gtm;vH;k wkd@twGuf woufrSm wcgom}uHK&wJh aexl;ae@jrwf jzpfygw,f? *k%,
f &l r,fhae@vnf;
jzpfygw,f? ta=umif;uawmh 'Dae@[m ypPn;f rJv
h w
l ef;pm; wyfO;D ygwjD zpfwhJ u|eaf wmfw@dk ygw&D @J tESpf 50 wdwd jynfah jrmuf
wJh arG;ae@jzpfvk@d ygyJ?
u|eaf wmfw@kd ygw[
D m 'DtESpf 50 umvtwGi;f rSm Armjynf&dS vlrsKd ;aygif;pHk jynfolvx
l kudk tvkyt
f au|;jyK&if;
vlvcl si;f aoG;pkyw
f phJ epfudk y,fzsuaf &;twGuf wku
d yf rJG sKd ;pHu
k dk qifEcJ$ &hJ mrSm axmifaomif;ruwJh ygw0D ifawG[m uk,
d u
f sKd ;
pGe@f vw
$ +f yD; toufuydk if ay;vSLcJ=h uwJh om;aumif;orD;aumif;rsm; yg0ifzJ@G pnf;xm;wJyh gwD jzpfygw,f? 'Dvt
kd oufay;
usqk;H oGm;wJh ygw0D ifrsm;/ uGejf rLepfvil ,frsm;eJ@ ygwaD u'grsm;udk 'Dae@rmS txl;*k%jf yK+yD; olw@dk &@J aoG;cif;wJv
h rf;twkid ;f
aemufq;kH atmifyJ&G wJhtxd u|eaf wmfw@kd wawG qufvufcsw
D ufomG ;=uygpd@k ?
'D&aJ bmfawG usq;kH oGm;ayr,fh olw@dk wawG&@J uGefjrLepfpdw"f mwf[m u|eaf wmfw@dk ygwDwiG ;f rSm xm0pOf&Sio
f ef
ae+yD; urBmausaomfvnf; O'gef;rausEkdiaf wmhyg?

(2)
ygwD a y:aygufv myHk
uGejf rLepfygww
D ck[m rk;d ay:uusvmwm r[kwyf g? ajr}uD;xJu xGuaf y:vmwmvnf; r[kwyf g? wnf&adS ewJh
vl@tzG@J tpnf;ta[mif;xJuae+yD; ykyo
f ;dk aqG;ajr@aewJh pepfa[mif;rsm;ukd tjrpfrS jywfatmif vH;k 0O\Hw
k u
kd zf suyf pf+yD;
uGejf rLepfavmuqkw
d hJ vlvcl si;f zdEydS faoG;pkyrf r_ &Sw
d hJ vlwef;pm;rsm; wnf&rdS _ uif;rJw
h hJ opfvGiw
f hJ vl@tzG@J tpnf;w&yfudk
xlaxmifz@kd ay:xGuv
f mwm jzpfygw,f?
280

_ynfolhtm%m
1824/ 1*52 eJ@ 1885 ckEpS af wGrmS t*Fvyd Af rm ppfyJG 3 }urd f jzpfymG ;+y;D aemuf Armjynfwjynfv;kH [m t*Fvyfd v
f uf
atmufcH u|eb
f 0ok@d usa&mufc&hJ w,f? 'gayrJh trsKd ;om;toD;oD; yg0ifwhJ jynfov
l x
l [
k m tEkid rf cH t_;H ray;bJ t*Fvyd f
e,fcsJ@orm;ukd enf;rsKd ;pHek @J wku
d yf 0JG ifc=Jh uygw,f?
1916 ckESpfrSm 0HomEktoif;vkd@ac:wJh GCBA ay:aygufcJhw,f?
1920 ckESpfrmS &efukefwuUodv
k af usmif;om;rsm; oydwfjzpfcyJh gw,f? 1930-31 ckESpfrmS q&mpHacgif;aqmifwJh
v,form;olyek f jzpfymG ;cJyh gw,f? tJ'u
D mvrSmyJ "e&Siaf ygupf ynmwwfrsm;u OD;pD;+y;D wk@d Armtpnf;tH;k ukd (ociftzG@J )ukd
zG@J pnf;+yD; wjynfv;kH us,jf yef@pmG t*Fvyd ef ,fcs@J qef@usiaf &;wku
d yf t
JG rsKd ;rsKd ;ukd qifEcJ$ =hJ uygw,f? 1300 jynfEh pS f (Ekid if w
H umh
jyuQ'ed t
f & 1938 ckEpS rf mS ) wkid ;f jynfrmS twkid ;f twm t}u;D rm;qH;k t*Fvyd ef ,fcs@J qef@usiaf &; ta&;awmfy}kH uD; ay:ayguf
cJyh gw,f? a&eHacsmif;/ acsmufrS tvkyo
f rm;rsm; &efuek u
f dk csw
D ufvm=uw,f? [Hom0wD/ yJc;l / om,m0wDrS v,form;
rsm;vnf; &efuek +f rKd @odk csw
D ufvm=uw,f? wuUov
dk af usmif;rsm;tygt0if wjynfv;kH &Sad usmif;rsm; oydwaf rSmufc=hJ uw,f?
wjcm;oydwrf sKd ;pHv
k nf; ay:aygucf yhJ gw,f? 'gayrJh 'D}uD;rm;us,fjyef@whJ 1300 jynfh ta&;awmfy[
kH m ta&;edrchf h&J ygw,f?
'Dtcsed rf mS k&mS ;jynfr[matmufwb
dk m awmfveS af &;&J@ *,ufu
dk cf wfr_ cH&+y;D rmhupf v
f eD if0g'ukd avhvmae=uwJh
tzGJ@awG[m wjynfvHk;rSm tE@SHtjym; ay:aygufae=uyg+yD?
1300 jynfh ta&;awmfykH ratmifjrifjcif;[m }uD;rm;wJhvy_ f&Sm;r_}uD;ukd a&S@aqmifr_ay;Ekid fwhJ rmhufpfvDeif0g'
awmfveS w
f hJ oabmw&m;vrf;neu
f dk vufcu
H sio
hf ;kH r,fh uGejf rLepfygww
D ck r&Sad o;wma=umifh 'Dvq
dk ;kH _;H &w,fv@dk wk;d wufwhJ
wkd@Armtpnf;tH;k tzGJ@0ifrsm;u em;vnfvm=uw,f? 'gu twWbm0tajctae jzpfygw,f?
wcsed w
f nf;rSm wkid ;f jynfwiG ;f rSm ay:ayguaf ewJh trsKd ;om;a&;eJ@ vlwef;pm;wku
d yf rJG sm; jyif;xefvmaewJh kyb
f 0t
ajctaevnf; ay:xGuaf ecsed f jzpfygw,f? tJ'D yk b
f 0tajctaeeJ@ twWbm0 tajctae 2 ckw@kd aygi;f pyfrv
d mwJh twGuf
1939 ckESpf =o*kwv
f 15 &ufae@rSm ArmjynfuGefjrLepfygwDudk pwifxlaxmifEdik fcJhygw,f?
'Dtcsdeu
f p+yD; ypPnf;rJhvw
l ef;pm;[m ArmjynfEdik fiaH &;ZmwfckaH y:rSm wufvm+yD; Armjynf&J@ orkid f;uopf
wckukd pwifziG v
fh pS v
f u
kd w
f m jzpfygw,f? 'ga=umifh kyb
f 0tajctaeeJ@ twWbm0tajctae 2 &yf aygif;pyfrv
d mrSom
uGejf rLepfygww
D &yf zGJ@pnf;Ekid w
f ,fqw
dk m odomxif&Sm;ygw,f?

(3)
ygwD& J@ vlw ef; pm;vuQ% m
Ekid if aH &;ygww
D ckqw
dk m vlwef;pm;wckr[kw&f ifwckudk uk,
d pf m;jyK&wmcsnyhf ?J 'Dtwkid ;f yJ u|eaf wmfw@dk ygw[
D m
vnf; vlwef;pm;wckudk uk,
d pf m;jyKygw,f?
u|eaf wmfw@dk ygw[
D m Armjynf&dS "e&Siaf ygupf / ya'o&mZfajr&Si/f "e&Siv
f w
l ef;pm;wk@d &@J ygwD r[kwyf g? vlwef;pm;
aygi;f pH&k J@ ygwDvnf; r[kwyf g? wkid ;f jynf&dS vlrsKd ;aygi;f pH&k @J nGef@aygif;ygwDvnf; r[kwyf g? wjynfvk;H &Sd tzdEdyS cf v
H rl sdK;aygif;pHk
281

_ynfolhtm%m
jynfov
l x
l u
k o
dk mv#if uk,
d pf m;jyKwJh ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;&J@ wyfO;D ygwjD zpfygw,f?
u|eaf wmfw@dk ygw[
D m Armjynfvyk o
f m;jynforl sm;&J@ vGwaf jrmufa&;twGuf rmhupf v
f eD if0g'/ armfpw
D ek ;f tawG;
tac:ukd vrf;net
f jzpfxm;+yD; Armjynfv@l tzG@J tpnf;vufawG@e@J vnf;aumif;/ ArmjynfawmfveS af &;vufawG@eJ@vnf;
aumif; aygi;f pyfusio
hf ;kH zk@d }uKd ;pm;aewJyh gwD jzpfygw,f? u|eaf wmfw@dk ygw[
D m rmhupf v
f eD if0g'eJ@ ypPn;f rJEh idk if w
H umh0g' tajccH
rlrsm;ukd xm0pOfopPm&Spd mG qkyu
f ikd u
f siho
f ;Hk aewJyh gwD jzpfygw,f?

(4)
ygwDorkdi f;
u|eaf wmfw@dk ygw&D @J orkid ;f ukd twkcd sKyaf jymcsiyf gw,f? ygw&D @J orkid ;f ukd t=urf;zsO;f tm;jzifh tykid ;f (3) ykid ;f cGjJ cm;Ekid yf g
w,f?
(1)

1939 ckESpfrS 1945 ckESpx


f d yxrykid f;

(2)

1945 ckESpfrS 1948 ckESpfxd 'kwd,ykid f;

(3)

1948 ckESprf S ,cktxd wwd,ykdif;

1939 ckESpfrS 1945 ck


ygwD0ifrsm;eJ@ jynfov
l lxkawmfawmfrsm;rsm;[m 1939 ckEpS feJ@ 1945 ckESpft=um;rSm&Sw
d Jh ygwDorkdi;f ukd odwho
J l
enf;ygw,f?
1939 ckEpS u
f p+yD; ygw&D @J t"duvkyif ef;[m rmhupf v
f eD if0g'ukd wjynfv;kH rSm 0g'jzef@pnf;H;k cJ&h w,f? wcsed w
f nf;rSm
wk@d Armtpnf;tH;k txJrmS vnf; rmhupf v
f eD if0g'ukd vkv
d m;oltpke@J trsKd ;om;a&;0g' oufoufuo
dk m vkv
d m;oltpkq+dk yD;
tpk 2 ck ay:vmygw,f? ygw&D @J 0g'jzef@pnf;H;k a&;[m ausmif;om;/ ynmwwfvil ,frsm;eJ@ tvkyo
f rm; v,form;rsm;
t=um;rSm ykrd pdk nf;H;k ckid cf yhH gw,f? 'Dvpdk nf;H;k cJ&h wm[m rvG,u
f v
l yS g? rmhupf v
f eD if0g' pmtkyrf sm;ukd tuef@towftrsKd ;rsKd ;eJ@
bmompum; tcuftcJrsm;t=um;u e*g;eDpmtkyw
f u
dk u
f dk xlaxmif+yD; wqif0h g'jzef@c&hJ wm jzpfygw,f? tJ't
D csed w
f ek ;f u
1939 ckEpS rf mS twnfjyKcJw
h hJ ygw&D J@ tajccHvrf;pOfrmS t*Fvyd ef ,fcsJ@orm;ukd t=urf;enf; a&m tEkenf;yg 2 rsKd ;pvH;k eJ@
armif;xkww
f u
dk cf du
k &f ef jzpfygw,f?
1941 ckEpS f emZD[pfwvmu qkAd ,
D uf,el ,
D u
H dk tvpf0ifa&mufwu
dk cf u
dk w
f t
hJ cg tJ'w
D ek ;f u jzpfymG ;vsu&f w
dS hJ 'kw,
d
urBmppf&@J vuQ%m[m ajymif;oGm;w,f? tJ'w
D ek ;f u urBmrSm wckwnf;om&Sw
d hJ qd&k ,
S v
f pfEidk if aH wmfudk umuG,zf @dk wm0ef
[m wurBmvH;k &Sd uGejf rLepfrsm;&J@ ycke;f ay: usa&mufvmygw,f?
282

'Dta=umif;a=umifh u|eaf wmfw@dk ygw[


D mvnf; t*Fvyd ef ,fcs@J orm;ukd t"du&efot
l jzpf xm;&S&d muae+y;D t*Fvyd /f

_ynfolhtm%m
tar&duef/ jyifopf/ qkAd ,
D uf,el ,
D w
H @dk yg0ifwhJ r[mrdwt
f zG@J e@J vufwyJG ;l aygi;f aqmif&u
G zf @kd qH;k jzwfcyhJ gw,f? 'Dtcsed rf mS yJ
urBmt
h a&S@ydik f;rSm *syefzufqpfrsm;u ta&S@tm&SppfyGJukd pwifqifEJv
$ mygw,f?
tJ'Dvkd ygwv
D rf;pOf ajymif;vJvmwJhtcgrSm ygw0D ifawGtxJrSm tawG;tac:_yfaxG;r_awG }uD;rm;pGm ay:xGuf
vmw,f?
1942 ckEpS rf mS *syefzufqpfawG[m Armjynfxu
J dk usL;ausm0f ifa&muf odr;f yku
d cf yhJ gw,f? tJ'Dtcsed u
f p+yD; zufqpf
*syefrsm;ukd qef@usizf kd@ 0g'jzef@pnf;Hk;a&;vkyif ef;[m t"duvkyfief;wm0ef jzpfvmw,f? zufqpf*syefrsm;&J@ ESdypf uf
nO;f yef;r_rsm;a=umifh *syefqef@usiaf &; pdw"f mwfawG[m ygw&D @J acgi;f aqmifra_ tmufrmS t&Sed t
f [kejf yif;pGm ay:xGuv
f m
ygw,f?
1944 ckESpfrSm zufqpfwkdufzsufa&; jynfol@vGwfvyfa&;tzGJ@ (zwyv) ukd ygwD&J@acgif;aqmifr_atmufrSm
atmifjrifpmG zG@J pnf;Ekid cf yhJ gw,f? zwyv tzGJ@tpnf;xJrmS u|eaf wmfwd@k ArmjynfuGefjrLepfygw/D Armhwyfrawmf/ ta&;
awmfyykH gw/D ta&S@tm&Svil ,ftzG@J tpnf;rsm;eJ@ zufqpf*syefudk qef@usi=f uwJh trsKd ;om;vlenf;pk tzG@J tpnf;rsm;/ &[ef;
oHCmrsm; yg0ifc=hJ uygw,f? 'Dvu
dk s,jf yef@whJ *syefqef@usiaf &; zwyv&J@ }udK;pm;r_awGudk Armjynf&dS vlwef;pm; vl@tv$m
toD;oD;/ vlrsKd ;aygi;f pHk bmomra&G; jynfov
l x
l k}uD; w&yfv;kH u wcJeufaxmufct
H m;ay;cJ=h uygw,f?
1945 ckESpf rwfv 10 &ufae@rSm ygwD0ifjzpfol txufArmjynf wkid f;rSL;}uD; AkdvfrSL;}uD;Axl;u OD;aqmif+yD; *syef
zufqpfrsm;ukd pwifawmfveS cf yhJ gw,f? rwfv 27 &ufae@rmS awmh *syefzufqpfrsm;ukd wjcm;a'orsm;rSmvnf; awmfveS f
cJ=h uw,f?
ygw&D @J orkid ;f rSm 'Dzufqpfqef@usiaf &;vufeufuidk w
f u
dk yf [
JG m xGe;f ajymifwu
hJ w&yfjzpfw,f? 'Dwu
dk yf t
JG wGi;f rSm
ygw0D ifrsm;eJ@ jynfov
l lxt
k rsm;tjym; toufpaw;cJh=u&w,f?
'Dtcsufu ygw[
D m us,jf yef@ww
hJ yfaygi;f pkudk zG@J pnf;OD;aqmifEikd yf gu bH&k efou
l dk jynfov
l x
l t
k ultnDe@J tEkid ,
f l
Ekid w
f ,fqw
dk mukd jyvku
d w
f myJ?
ArmjynfppfrsuEf mS rSm *syefppfom;aygi;f () ausmf usq;kH cJ&h m jynfcspaf jymufusm;rsm;u okwo
f ifacsre_ ;f cJw
h m
60 &mckdifEe_ f;ausmf &Sdw,fvk@d 'kw,
d urBmppftwGi;f u ta&S@tm&Sawmifyikd f; ppfaoemywdcsKyf armifhbufwefu ol@
txufudk tpD&ifccH zhJ ;l wmukd =unfh ekH @J u|eaf wmfw@dk ajymufusm;wyfawG&@J pGr;f &nfb,favmufxufjrufw,fqw
dk mukd
odEidk w
f ,f?
'gayrJh ygwx
D rJ mS ba&muf'g0g'qdw
k hJ vuf,mtacsmiform; t,ltqawG 0ifvmwJt
h wGuaf =umifh Armjynfxu
J dk
t*Fvyd w
f yfrsm; 0ifvmwJah emufrmS jynfcspaf jymufusm;rsm;[m t*Fvyd ef ,fcs@J orm;vufxu
J dk vufeuf 3 aomif;ausmf
tyfch=J u&w,f? 'g[m tawmfu
h kd 0rf;enf;pdwx
f cd u
dk pf &maumif;wJh udpPw&yfygy?J
'ga=umifh 'Dcg;oD;wJh oifcef;pm,l+y;D u|eaf wmfw@dk ygw[
D m tckjzpfymG ;aewJh jynfwiG ;f ppf 41 ESpw
f mtwGi;f rSm wOD;csi;f rS
ty b,fwek f;urS ygwDtaeeJ@ vufeufrcscJhyg? u|efawmfwkd@ vufxJrSm vufeufr&S&d if uGefjrLepfygwt
D wGuaf &m
jynfolvx
l t
k wGuyf g ae&mr&Sdygqw
dk mukd u|eaf wmfw@kd tm;vH;k pGpJ +JG rJ+rJrSw,
f lxm;=uzk@d vkdygw,f?
283

_ynfolhtm%m

1945 rS 1948
+idr;f csr;f pGm jzpfay:wk;d yGm;a&;qdw
k hJ ba&muf'g0g'ukd 1946 ckEpS f 'kw,
d ESp0f uftwGi;f rSm pGe@f y,fvu
dk =f u+yD; ygw[
D m
vufeufukdifwkdufyGJe@J om tm%modrf;Ekdifr,fqkw
d Jh trSefw&m;ukd xlaxmifEikd fcw
Jh ,f? vufeufudik fwdu
k fyJt
G wGuf
jyifqif&if; ygvDrefwGif;wkdufyJ/G vlxkwkdufyGJrsm;aygif;pyfaqmif&Guf&r,fqw
kd Jhtwkdif; t*Fvdyfjyef0ifvm+yD;aemufyikd f;
t*Fvdyfe,fcs@J qef@usiaf &; wku
d yf t
GJ rsKd ;rsKd ;ukd OD;aqmifqifEc$J =Jh uw,f?
zwyv ukd zqyv vk@d emrnfajymif;vku
d +f y;D aemufrmS ygw[
D m vH;k 0vGwv
f yfa&;twGuf zqyv twGi;f rSm yg0if+y;D
t*Fvdyfe,fcsJ@qef@usiaf &;v_yf&mS ;r_awGudk aqmif&GufcyJh gw,f? 'gayrJh zqyv xJrmS Ekid fiaH &;pm;zm;a[mif;}uD;awG
yg0ifvm+y;D t*Fvyd ef ,fcs@J orm;ukd vufeufuidk w
f u
dk yf /JG vlxw
k u
dk yf rJG sm;eJ@ wku
d &f r,ft
h pm; e,fcs@J orm;eJ@ ykrd adk phpyfvmum
vuf,mtacsmifvrf;ukd yk+d yD;vku
d v
f mcJ=h uw,f? 'Dtcsed rf mS ygw[
D m zqyv xJu xGucf &hJ +yD; vH;k 0vGwv
f yfa&;twGuf
vlxw
k u
dk yf rJG sm;ukd OD;aqmifqifEcJ$ w
hJ ,f? aemufq;kH ydwrf mS t*Fvyd ef ,fcs@J orm;[m zqyv &J@ trsKd ;om;"e&Sif vuf,m
*k%
d ;f eJ@ aphpyf+y;D zqyv ukd vH;k 0tm%mv$t
J yfvu
dk w
f ,f? ygwu
D awmh jynfov
l x
l k v_y&f mS ;r_wu
dk yf rJG sm;ukd acgi;f aqmifum
aus;vufrSmqk&d if oD;pm;cray;a&;/ tcGefawmfray;a&;/ vufiyk fv,fvufrvGwfa&;/ trawmfa=u; jyefrqyfa&;
pwJh wku
d fyrGJ sm;ukd v,form;xktwGi;f eufeufi_d ;f _dif; acgif;aqmif+yD; wku
d yf Jq
G ifc=Jh uw,f? +rdK@ay:rSmvnf; FSU ac:
tpk;d &0efxrf;rsm;&J@ oydw/f ukew
f ifuek cf s tvkyo
f rm;rsm;oydw/f "edawmbDtpdk o
D ydw/f a'gyt
kH vkyo
f rm;rsm;oydwt
f p
&Sw
d hJ EkdifiHa&; pD;yGm;a&;wku
d yf JrG sKd ;pHkukd acgi;f aqmif+yD; qifEJc$ =Jh uw,f?
'Dvkdawma&m+rdK@yg vlxkv_yf&Sm;r_awG/ tvkyform; v,form;v_yf&Sm;r_awGeJ@ oydwaf ygi;f pkaH wG ay:xGufvm+yD;
tusyt
f wnf; t}uD;tus,jf zpfaewJh zqyvtpd;k &[m 'Dvy_ &f mS ;r_awGudk acgi;f aqmifaewJh u|eaf wmfw@dk ygwu
D dk 1948
ck rwfv 28 &ufae@rmS tjywfacsre_ ;f zd@k twGuf vufeufuidk +f yD; pwifwu
dk cf u
dk cf w
hJ ,f? awma&m+rdK@yg ygw0D ifaygi;f rsm;pGmukd
owfjzwfzrf;qD; axmifcsc=hJ uw,f? 'Dvu
dk |eaf wmfw@dk ygweD @J jynfov
l x
l u
k dk pwifwu
dk cf u
dk cf w
hJ hJ tcsed u
f ae0if;[m ppfO;D pD;
XmecsKyfrSL; tjzpfeJ@ tcsuftcsmtcef;uygcho
J l jzpfw,f?
'DtajctaerSm u|eaf wmfw@dk ygwt
D wGuf xGu&f yfvrf;[m wckwnf;om &Syd gw,f? tpk;d &&J@ vufeufuidk zf Ed ydS rf u
_ dk
acgi;f iHk@cHae&if u|efawmfw@kd ygweD J@ jynfolvx
l ktwGufae&m r&Sdawmhyg?
'ga=umifh u|efawmfw@kd ygw[
D m ra&Smifrv$o
J mbJ wckwnf;aom vrf;jzpfwJh rdrdukd,u
f kd ckcHumuG,af &;twGuf
vufeufukdifwkduyf GJjzifh wkH@jyefch&J ygw,f? +rdK@ay:rSm ajratmufvkyfief;vkyaf ewJh vltenf;i,frt
S y usefygwD0ifrsm;eJ@
au'grsm; tm;vH;k ukd aus;vufawm&Gmokd@ apv$w+f yD; vufeufudik fcck aH &; ppfyu
GJ dk qifEcJ$ h&J ygw,f?

1948 rS 1989
1948 rSm &efolu pwifvkdufwJh wefjyefawmfvSefa&; vufeufukdipf pfyGJukd u|eaf wmfwkd@ygwD&@J rdrdu,
kd fu,
kd f ckcH
umuG,af &; awmfvSeaf &;ppfyeGJ @J &ifqdik fch&J wm uae@xq
d &kd if 41 ESpaf usmyf g+yD?
284

_ynfolhtm%m
'ga=umifh u|efawmfwd@k ygwo
D rdkif;udk csKyfajym&r,fq&dk if t"dutm;jzifh vufeufuidk w
f du
k yf Jo
G rkid ;f jzpfw,f?
'D 41 ESpu
f mvtwGi;f rSm u|eaf wmfw@dk ygw[
D m jynfwiG ;f ppf&yfp+J y;D jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; wnfaqmuf=uzk@d t}urd }f urd f
}udK;pm;cJyh gw,f? 'gayrJh tkypf ;dk wJt
h pd;k &tqufquf[m wzufowfy,fcscw
hJ t
hJ wGuf jynfwiG ;f ppf[m qufvufjzpfymG ;
aejcif; jzpfygw,f?

(5)
u|efa wmfwkd@ygwD[m bma=umifh tESpf 50 =um wnfwHhEkdifcJhygovJ
vl@oufwrf;t& wGu&f ifawmh touf 50 qkdwm touf&Snfw,fv@kd qdEk kdifygw,f? vlwa,mufu tESpf 50
touf&SnfwmeJ@ ygwDwck tESpf 50 =um wnfwHhaeEkdiw
f m[m vHk;0rwlyg? u|efawmfwd@k ygwD tckvkd tESpf 50 =um
wnfwEhH idk af ew,fq&kd mrSm ta=umif;awG &Syd gw,f?
tJ't
D a=umif;awGuawmh
(1) u|eaf wmfw@dkygw[
D m jynfov
l x
l x
k u
J xGuaf y:vm+y;D jynfov
l x
l t
k usKd ;uko
d m t"duxm; aqmif&u
G w
f t
hJ wGuf
jynfolvx
l t
k wGi;f rSm tjrpfw,
G f+yD; jynfolvx
l &k @J axmufcrH u
_ dk &&Sw
d ,f?
(2) u|eaf wmfw@kd ygw[
D m rmhufpf0g' vDeif0g'eJ@ ypPn;f rJEh ikd if w
H umh0g' tajccHrlrsm;tay:rSm xm0pOf r,drf;r,kid f
opPm&Sw
d ,f?
(3) u|eaf wmfw@dk ygw[
D m rmhufp0f g' vDeif0g' tajccHrrl sm;ukd wkid ;f jynf&@J vufawG@/ awmfveS af &;&J@vufawG@tajc
aersm;eJ@ ukdufnDatmif aygi;f pyfusio
fh ;Hk zk@d }udK;pm;vsuf&w
Sd ,f?
(4) u|eaf wmfw@dk ygw[
D m jynfwiG ;f jynfyrS tzdEydS cf v
H w
l ef;pm;rsm;eJ@ tzdEydS cf t
H rsKd ;om;toD;oD; jynfov
l x
l b
k ufu
t+rJwap &yfwnfum wku
d fy0JG ifcw
hJ ,f?
(5) 1948 ckEpS f rwfvu p+yD; azmufjyefwt
hJ yk pf ;dk ol vlwef;pm;u wefjyefawmfveS af &; jynfwiG ;f ppfcif;um jynfol
vlxu
k kd tqufrjywf zdEdyS af ewJah tmufrSm u|eaf wmfw@kd ygw[
D m vufeufudik fawmfvSefa&;eJ@ rdrdu,
kd fu,
kd f
ckcu
H muG,cf w
hJ ,f?
(6) u|efawmfwkd@ygwDu csrSwfxm;wJh vrf;pOfay:vpDrsm;[m tajccHtm;jzifh rSefuef+yD; Armjynf&@J kyfb0tajc
taeeJ@ uku
d n
f Dw,f? vufeufuikd fwu
kd fyGJukd t"duxm;+yD; wjcm;wku
d fyo
GJ mefawGeJ@ aygif;pyfay;&r,fqdk
wJh enf;y&d,m,fvrf;pOf[mvnf; tvGerf eS u
f efygw,f? 'gayrJh ygw&D @J ay:vpDwcsKd @udk ykrd jkd ynfph akH tmif jznfph u
G f
vkyaf qmifomG ;&ef vdyk gao;w,f?
(7) u|eaf wmfw@dk ygw0D if trsm;wumh trsm;pk[m uk,
d u
f sKd ;vH;k 0pGe@f vw
$ +f yD; ygwjD ynfov
l x
l ek @J awmfveS af &;twGuf
toufuydk if ay;vSLum aqmif&u
G cf =hJ uw,f? u|eaf wmfw@dk ygw0D if trsm;pk[m temcHp&m&S&d if jynfov
l x
l k
285

_ynfolhtm%m
a&S@u &yfwnf+yD; tompHp&m&S&d if tcGit
hf a&;,lp&m&S&d if jynfov
l x
l ak emufu ae=u&r,fqw
kd hJ aqmifyk'f
twkid ;f usio
hf ;kH cJ=h uw,f?
'Dta=umif;rsm;a=umifh ArmjynfrSm tzdEdyS fcHvw
l ef;pm;rsm;eJ@ tzdESdfyfct
H rsdK;om;rsm; wnf&aSd eor#umvywfvk;H
u|eaf wmfw@dk ygw[
D mvnf; &Sad erSmjzpf+yD; aemufq;kH atmifycJG w
H t
hJ xd orkid ;f wm0eft& ajym&&if urBmeJ@t0ef; uGejf rLepf
pepf vHk;0atmifyJcG HwJhtxd csDwufomG ;rSmygyJ?
'geJ@ ajymif;jyefygyJ?
(u) zqyv tzGJ@[m tESpf 40 tkypf kd;Ekdirf ,fvdk@ au;a=umfcJhayr,fh 10 ESpftwGif;rSm 'Dygw[
D m Zmwford f;oGm;
cJw
h ,f?
(c) rqvygwv
D nf; 'Dvykd gy?J 26 ESpft=umrSm ysufpD;cJh&w,f?
(*) Ekid if w
H um uGejf rLepfvy_ &f mS ;r_twGi;f rSmvnf; wcsdK@uGejf rLepfygwDrsm;[m ay:vmvkduf aysmufomG ;vkduf jzpfchJ
=uwm &Syd gw,f?
'ga=umifh u|efawmfwkd@ygwD arG;ae@tESpf 50 ajrmuf a&$&wkobifukd qifEJE$ idk fjcif;[m u|eaf wmfwkd@ygwD0ifrsm;eJ@
jynfov
l x
l rk sm;twGuf tvGe0f rf;ajrmuf *k%,
f lp&maumif;wJh tcsu}f uD;w&yf jzpfygw,f?

(6)
&efig r[mrdwfrsm;&J@ tajctae
1958 ckEpS rf mS ae0if;[m yxrt}urd f tm%modr;f cJw
h ,f? 62 ckEpS rf mS 'kw,
d t}udrf ae0if;uk,
d w
f idk Of ;D pD;+yD; tm%m
odrf;jyefw,f? 1988 ckESpf pufwifbmv 10 &ufae@rSm ppfwyfu xyfqift
h m%modrf;wJh tcgrSmvnf; ae0if;u
aemufu,
G u
f OD;pD;}udK;ukdio
f l jzpfw,f? olw@kd tm%modr;f r_e@J odrf;+yD;aemufyidk f;rSm qENjywJah usmif;om;eJ@ jynfov
l lxk
waomif;ausmfukd ypfowfcJhw,f? axmifeJ@csD+yD; zrf;qD;cJhw,f? +rdK@ay:&Sd twkduftcHygwDrsm;eJ@ acgif;aqmifrsm;ukd
trsdK;rsdK;aom csKyfcs,fwhOJ ya'rsm;eJ@ zrf;qD;um tus,cf sKyfcswm/ axmifcswm/ ao'%fay;vkdufwmawG vkyfw,f?
ppftpk;d &u olwd@k xifovkd vkyaf e=uwJu
h mv}uD;ygy?J vufeufudik fwdu
k fae=uwJh a'oawGrSmvnf; u|efawmfwd@k ygw/D
KNU, KIA, SSPP eJ@r'wukd OD;wnfxkd;ESuf wkducf kduaf ew,f? ppfa&;t& KNU ukd zdwdu
k faeapumrl KNU u
vufeufrcsbJ qufvufwdu
k fyJ0G ifaew,f? KIA eJ@ SSPP ukd ppfa&;t& xkd;ppfqifapumrl KIA eJ@ SSPP wkd@u
vnf; qufvufvufeufuidk w
f u
dk yf 0JG ifaew,f?
'DumvrSm u|efawmfwd@k ygwDu csKyfuikd fxm;wJh e,fpyfa'owav#mufrSmvnf; uk;d uef@/ 0e,f/ 768 eJ@ 815 a'o
awGrmS jy\emay:vmw,f? 'Dvjdk zpfvu
dk w
f t
hJ wGuaf =umifh &efot
l wGuf wpHw
k &m toufLS ayguf &oGm;ap+yD; tJ'w
D yf
awGeJ@ &ifqdik fxm;wJh &efolwyfawGukd wjcm;ae&mokd@ a&$@ajymif;+yD; u|efawmfw@kd r[mrdwfrsm;ukd wkdufcdu
k faew,fvkd@
286

_ynfolhtm%m
od&w,f?
u|eaf wmfw@dk csKyfuidk x
f m;wJh e,fpyfa'orSm &Sw
d hJ wyfawGu 'Dvv
dk yk v
f u
dk jf cif;[m jynfov
l x
l ak wmfveS af &; wckv;kH eJ@
u|eaf wmfwd@k ygwu
D kd rsm;pGmxdcdu
k fepfemapygw,f? u|eaf wmfw@kd ygwD vufatmufrS cGJxGufoGm;wJh wyfawG[m yg;pyfu
bHk&efopl pftpkd;&ukd wkdurf ,fvd@k ajym+yD; vufawG@uawmh ppftpdk;&eJ@ aphpyfaqG;aEG;um ppftpk;d &eJ@y;l aygi;f typftcwf
&yfpaJ &; vkyjf cif;/ qefrsm;awmif;,ljcif;/ aiGrsm;awmif;,ljcif;/ ul;oef;a&mif;0,fa&;vkyjf cif;eJ@ vrf;yef;qufo,
G f azmufvyk f
jcif;rsm; vkyaf e=uygw,f?
olw@kd 'Dvv
kd yk fwt
Jh wGuaf =umifh +rdK@a&mawmyg 'Drdu
k a&pDv_yf&Sm;r_udk um,uHajrmuftm;jzifh &efolu ykrd zdk Ed ydS Ef dik f
atmif vkyv
f u
dk jf cif; jzpfygw,f? 'Dvyk v
f yk w
f m awmfveS af &;eJ@ jynfov
l x
l u
k dk tusKd ;rjyKbJ &efou
l o
dk mv#if tvkyt
f au|;
jyK&m a&mufygw,f?
'Dvcdk x
JG u
G o
f mG ;wJo
h al wG[m u|eaf wmfw@dk ygweD @J vH;k 0roufqidk af wmhyg? olw@dk xrJ mS vnf; t,ltqrwlnw
D hJ tpdwf
tykdif;rsm; &Sdae=uwJt
h wGuf u|efawmfwkd@[m 'Drwlnw
D Jh tpdwt
f ykdif;awGay:rSm cGJjcm;+yD; usiho
f Hk;aqmif&Guo
f Gm;zkd@
vkyd gw,f?
'Dae&mrSm u|eaf wmfw@dk jywfjywfom;om; ajymvkw
d t
hJ csuw
f csuf &Syd gw,f? tJ'guawmh u|eaf wmfw@dk &@J t"duxmm;
wku
d &f r,fh bH&k efo[
l m trsKd ;om;aygi;f pHk jynfov
l x
l }k uD; w&yfv;kH &J@ bH&k efojl zpfwhJ ppftpd;k & ppftm%m&Sipf epfe@J ppfAsLkd
u&uf ,E&m;om jzpfygw,f? u|eaf wmfw@dk ygwv
D ufatmufrS cGx
J u
G o
f mG ;wJh tzG@J tpnf;rsm;eJ@ wyfrsm;[m u|eaf wmfw@dk &@J
t"du&efol r[kwyf g? 'ga=umifrh @dk vnf; cGx
J u
G o
f mG ;wJh tzG@J tpnf;rsm;eJ@ wyfrsm;tm; bH&k efol ppftpk;d & wku
d cf u
dk zf @kd twGuf
us,jf yef@ww
Jh yfaygi;f pkwckudzk @GJ z@dk u|eaf wmfwd@k ygwu
D }udK;pm;aeygw,f?
vuf&t
Sd ajctaerSm ppftpdk;&[m 'Dru
kd a&pDawmif;qdak ewJh ygwt
D zGJ@tpnf;rsm;/ yk*K~d vfrsm;/ &[ef;oHCmrsm;ukd
uGefjrLepfqk+d yD; wHqdyfuyfcg Ekdiif Ha&;tzG@J tpnf;awGukd rw&m;oif;a=unmzkd@/ vly*k ~dKvfrsm;ukd zrf;qD;zkd@/ a&G;aumufyGJ
vkyfjzpf&if ppftpkd;&ukd axmufcHr,fh ygww
D ck tEkdi&f zd@k twGuf vkyu
f dik af qmif&u
G af ew,f?
wk;d wufwhJ t,ltq&So
d al wGudk tkypf ;dk olvw
l ef;pm;rsm;u uGejf rLepfq+kd y;D wHqyd u
f yf zdEydS af e=uwm[m txl;tqef;
r[kwyf g? 1848 ckEpS rf mS rmhupf ef @J tdef*,fwd@k a&;om;wJh uGefjrLepfygwD a=unmpmwrf;rSm 'Dtwkid ;f yJ jywfjywfom;om;
azmfjycJh+yD; jzpfygw,f?
u|eaf wmfw@dk ygwu
D vkv
d m;wmu wwkid ;f wjynfv;kH waygi;f wpnf;wnf;jzpfa&;/ jynfov
l x
l w
k &yfv;kH aoG;pnf;
nDnw
G fa&;/ trsKd ;om;toD;oD; aoG;pnf;nDnw
G af &;wk@d jzpfygw,f? 'Dtcsuf 3 csuf jynfph v
Hk matmif vkyEf idk frS jynfol
vlxkw&yfv;Hk ppftpkd;&/ ppftm%m&Sifpepfe@J ppfAsLku
d a&pD,E&m;ukd bH;k bHk;vJatmif wku
d cf u
dk +f zdKzsuEf idk yf gvdrhrf ,f?
'D 3 csuu
f dk rwnfaqmufEikd b
f J ppftpk;d &ukd r+zdKzsufEkdifyg? jynfov
l lxk vkdvm;awmifw
h aewJh
(1) jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;
(2) 'Dru
dk a&pDa&;
287

_ynfolhtm%m
(3) trsKd ;om;toD;oD; aoG;pnf;nDnw
G af &;
(4) trsKd ;om;pD;yGm;a&;ukd zGH@+zdK;wk;d wufap+yD; jynfov
l x
l k&@J aexkid pf m;aomufrb
_ 0ukd jrihw
f ifa&;
(5) trScD u
dk if;wJh Ekid fijH cm;qufqaH &;0g'ukd usio
fh ;Hk a&;ponfwd@k [m b,fvked nf;eJ@rS r&&SdEdik yf g?
'ga=umifh Armjynf&dS vlrsKd ;aygi;f pHk jynfov
l x
l &k @J t"duwm0ef[m vlwef;pm;ra&G; vlrsKd ;ra&G;/ bmomra&G;/ &[ef;
oHCmrsm;tygt0if ppftpk;d &qef@usiw
f hJ tiftm;pkreS o
f r# yg0ifwhJ us,jf yef@ww
hJ yfaygi;f pk}uD;ukd zG@J pnf;+yD; jynfov
l x
l u
k dk
tzufzufrS ESdyfpufnO ;f yef;aewJh ppftpk;d &ukd rjyKwfjyKwfatmif enf;rsKd ;pHkeJ@ wku
d yf J0G if=uzdk@jzpfygw,f?
jynfov
l lxk vuf&&Sd ifqkdiaf e&wJh tcuftcJrsm;[m ,m,Domjzpf+yD; jynfolvlxk&J@tiftm;ukd xm0& wm;qD;
ydwyf ifEidk w
f hJ b,fazmufjyefa&;orm;rS urBmrSm r&Syd g? aemufq;kH ydwrf mS azmufjyefwphJ pftpd;k & ppftm%m&Sipf epf/ ppfAsLkd
ua&pD,E&m;awG[m usq;kH +yD; jynfov
l lxu
k omv#if aemufq;kH ydwaf tmify&JG rSm jzpfygw,f?
&efou
l azmufjyefwhJ jynfwGi;f ppfudk vkyaf eor#umvywfv;Hk u|eaf wmfw@kd ygw[
D m awmfveS fwhv
J ufeufuidk f ckcH
a&;ppfyu
GJ kd aemufqHk;aoG;wpuf aemufqk;H toufwaiG@usefwJhtxd qufvufqifEJo
$ mG ;r,fqkdwmukd 'Dae@ tESpf 50
ajrmufygwD arG;ae@ a&$&wkobifrmS a=unmvku
d yf gw,f?
ae0if;apmarmif ppftpd;k & rkcsusqHk;&r,f?
vlrsdK;aygif;pHk jynfov
l lxk rkcsatmifycGJ H&r,f?
rmhufpfveD if0g' armfpDwke;f tawG;tac: t"Gef@&Snfygap?
*k%fa&mifajymifwJh ArmjynfueG fjrLepfygwD t"Gef@&n
S fygap?

Trdef@ceG f;ukd ygwD&J@ 101 ppfa'o/ yef0grSm jyKvkyfwJh ygwD tESpf 50 a&$&wk txdrf;trSwf vlxt
k pnf;ta0;rSm
ajym=um;cJw
h m jzpfygw,f?

288

Armjynfu Ge f j rLepfy gwD


A[dk0 g'jzef@ csda&;Xmeu xkw fa 0onf

You might also like