TDCK CDT C11 Cac Moi Ghep
TDCK CDT C11 Cac Moi Ghep
TDCK CDT C11 Cac Moi Ghep
inh tan
a) mu chom cu
S1
b) mu cn
S2
Tm ghep (2)
Tm ghep (1)
Mu sn
c) mu chm
d) mu na chm
inh tan : thanh hnh tru tron, co mu hai u; mu sn : c ch tao sn ; mu tan : c tao
nn khi ghep inh tan vao mi ghep.
Cac loai inh tan :
Theo hnh dang mu inh, phn thanh :
- inh tan mu chom cu (s dung rng rai)
- Mu cn
- Mu chm
- Mu na chm (s dung khi cn giam khi lng, khi khng co ch t mu inh).
Ngoai ra, con co inh tan rng (dung cho vt liu da, vai...), inh tan co mu n (mt u co
cha thuc n, khi n se tao ra mu tan.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
Mu
tan
d
l
R
h
Cach tao mi ghep inh tan
Gia cng l inh (t hay khoan). Cho inh tan vao
B
l cua mi ghep va tan lai tao thanh mu tan. Co hai
Hnh 11.5 : Kch thc c ban
phng phap tan :
cua inh tan mu chom cu
- Tan ngui : Khng nung nong inh. Dung cho
inh tan bng kim loai mau co d bt ky hay dung cho
inh tan bng thep co d < (8-10mm).
- Tan nong : Nung nong u inh tan bng thep n nhit d 100011000C (mau o ti).
Dung cho inh tan bng thep co d > (8-10mm).
mi ghep c kn ngi ta tan bin, bng cach dung bua va uc bng tan quanh mep
bin.
Lc tac dung ln mi inh hay lc tac dung ln mt oan tm ghep co chiu rng bng bc t
F
- hnh 11.6a : F1 = vi z : s inh tan.
z
S
a)
F
F
b)
d
a
e
I
F1 2 e .S.[ ]t
2
(11.1)
(11.2)
(11.3)
(11.4)
Ghi chu : Trn thc t, ng sut phn b phc tap trong cac tit din ab va cd an toan, chiu dai
tnh toan tai cac tit din nay ly bng : e = d/2.
Xut phat t iu kin v bn u quan h gia cac kch thc cua mi ghep :
d 2
T (11.1) va (11.3)
[ ]d = S.d.[]d
4
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
vi : [ ]d = (1, 6 2) [ ]d d = (22,5)S; ly d = 2S
d 2
[ ]d = (t d)S[]kt
4
vi : d = 2S va [ ]d [ ]kt t 2,6d
T (11.1) va (11.2)
d
d 2
T (11.1) va (11.4)
[ ]d = 2 e .S.[ ]t
4
2
vi : d = 2S va [ ]t 0,8.[ ]d e 1,5d
4 F
id 2 [ ]d
u im
So vi mi ghep han., mi ghep inh tan chc chn hn, d kim tra cht lng, t lam hong
cac chi tit khi cn thao ri.
Nhc im
Tn kim loai, gia thanh cao, hnh dang kch thc cng knh.
Pham vi s dung
Mi ghep inh tan c dung ph bin trong cac trng hp :
+ Mi ghep c bit quan trong, mi ghep trc tip chu chn ng hoc va p (cu, dan cu
truc trn 200 tn...)
+ Mi ghep nu b t nong se b cong vnh hoc giam cht lng (do o khng han c)
+ Mi ghep bng cac vt liu cha han c.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
Tuy theo b day cua cac tm ghep, co th han theo cac phng an khac nhau (hnh 11.9). Nu
b day S cua cac tm ghep la nho th khng cn vat mep. Nu b day S trung bnh hay ln hn,
cn phai vat mep co th han thu.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
Khi chu lc, mi han giap mi thng b pha hong theo mi han, tai tit din k bn ming
han. Tit din nguy him cua mi ghep thng la tit din k bn ming han, v khi b t nong
c tnh cua vt liu tai vung k bn ming han b thay i.
Khi mi han chu lc keo (nen) F va momen un M trong mt phng cac tm ghep :
M
F
[] '
iu kin bn : = 2
bS
bS
6
S < 8mm
6070
S < 16mm
6070
S < 40mm
Hnh 11.9 : Kt cu mi han giap mi (han bng tay)
S
M
+
0,7k
m
(1)
(3)
(2)
m
k
Hnh 11.11: Tit din cua
mi han chng
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
qua gia cng c kh, do o ch dung trong kt cu c bit quan trong, chu tai trong thay i.
Vi mi han doc, chiu dai l cua mi han thng ly l 50k trong o k la b rng canh han, bi v
nu l cang ln th ng sut phn b cang khng u doc theo mi han (hnh 11.12). Do co s tp trung
ng sut ln, do o khng nn dung mi han doc chu tai trong thay i.
Vi mi han ngang, nn han ca hai mt tranh ng sut un ln. Phn hai tm chng ln nhau C nn
ly : C 4S (hnh 11.13).
Vi mi han ngang va han xin, chiu dai l cua mi han khng han ch.
Mi han doc
k
m
F
l 50k
m
S
Mi han doc c tnh theo ng sut ct . Tit din nguy him m-m. ng sut ct phn b
khng u doc theo chiu dai l cua mi han (hnh 11.12). Chiu dai l cang ln, ng sut cang
phn b khng u.
n gian, ngi ta tnh theo ng sut trung bnh (ng sut coi nh phn b u doc theo
chiu dai mi han. iu kin bn co dang :
F
=
[ ] '
2l.0, 7k
Vi : [ ] ' la ng sut ct cho phep cua mi han.
k
S
m
F
m
m
F
m
C 4S
Mi han ngang
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
Mi han ngang cung c tnh theo ng sut ct . Tit din nguy him la tit din m-m (hnh
11.13).
Ngoai ng sut tip , trn tit din nguy him con co ng sut phap. Hn na, do tit din b thay i
t ngt nn trn mi han co s tp trung sut. Mi han con chu momen un do lc tac dung khng cung
nm trn mt ng thng.
Mt cach gn ung, ng sut ct trn tit din nguy him va iu kin bn cua mi han hai
F
[ ] '
mi co th vit nh sau : =
2l.0, 7k
2. Tnh mi han chng chu momen M trong mt phng ghep
ng sut tip phn b khng u theo chiu dai mi han. Phng cua cung thay i. ng sut
cang phn b khng u khi chiu dai l cua mi han cang ln.
Vi mi han tng i ngn (l< b), co th xem nh ng sut tip phn b u trn chiu dai
lmi han va co phng nm doc theo mi han (hnh 11.14).
M = .l.0, 7k .b
iu kin cn bng lc cho ta :
M
=
[ ] '
Suy ra iu kin bn :
b.l.0, 7.k
Mi han ngang
Phn b ng sut tip trong tit din nguy him ging nh phn b ng sut phap trong tit
din ngang cua dm chu un (hnh 11.15).
M
M
=
[ ] '
Do o, iu kin bn : =
Wu 0, 7.k .l 2
6
u im
+ So vi ghep bng inh tan, kt cu han co khi lng nho hn do khng co mu inh, khng
phai ghep chng hay dung tm m, kim loai c tn dung v khng b l inh lam yu i; so
vi kt cu uc, chiu day ti thiu kt cu han nho hn, co tnh vt liu han cao hn vt liu
uc.
+ Tit kim c cng sc ch tao, gia thanh re hn. Bi v vi kt cu han, khng phai lam
l va tan inh, khng cn cac thit b ln t l va tan inh nh trong mi ghep inh tan ;
khng phai nu chay mt khi lng ln kim loai va khng phai lam khun mu nh trong kt
cu uc. Mt khac, cng ngh han d t ng hoa, co nng sut cao.
+ Dung han d bao dam iu kin bn u, kim loai c s dung hp ly hn (v du i
vi banh rng, vanh rng lam bng thep tt, bn cao han vi phn a hay moay, lam bng
vt liu re tin hn).
+ Dung han co th phuc hi cac chi tit may b gay hong mt phn hay b mai mon
Nhc im
+ Cht lng mi han phu thuc rt nhiu vao trnh cng nhn
+ Kho kim tra khuyt tt bn trong mi han (phai dung thit b c bit : may do siu m)
Pham vi s dung
S dung ngay cang rng rai trong nganh ch tao may, ong tau, san xut ni hi va bnh
cha, kt cu cac cng trnh xy dng.
11.3. GHEP BNG DI
11.3.1. Khai nim chung
1. Gii thiu mi ghep bng di
Ghep bng di thng c dung ghep cac tit may co b mt tip xuc la b mt tru
tron, i khi ghep cac chi tit may co b mt lng tru...
lp ghep bng di th ng knh A cua l phai nho hn ng knh B cua truc.
di : = B - A
Sau khi ghep, do bin dang an hi va deo, ng knh cua b mt tip xuc la d (hnh 11.16).
Trn b mt nay co ap sut p tao nn lc ma sat can lai s trt tng i gia hai b mt tip
xuc mi ghep co th truyn c momen xon, lc doc truc. Ngoai ra con co th chu c
momen un.
p
B
d1
A
d2
l
Hnh 11.16 : Mi ghep bng di
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
Phng phap ep
Dung lc ep truc vao trong l.
Phng phap nay n gian, kha thng dung v c thc hin nhit bnh thng bng
may ep thuy lc, may ep truc vt...
Nhc im la san phng mt phn cac mp m cua b mt tip xuc giam di giam
kha nng lam vic cua mi ghep. Ngoai ra, cac chi tit may c ghep co th b bin dang khng
u va mt u cua chung b h hong.
lp ep c d dang, bt lam hong mt u truc va mep l, nn vat u truc va mep l.
l
Hnh 11.17
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
10
2T
trn b mt ghep
d
2T
K. F2 +
f .p..d.l
d
K. F2 + 2T
f ..d.l
(11.7)
b) di cn thit
Theo ly thuyt tnh toan ng day trong giao trnh Sc bn vt liu, quan h gia ap sut sinh
ra trn b mt lp ghep va di nh sau :
p=
(11.8)
C1 C2
d +
E1 E 2
Trong o : p, : ap sut va di trn b mt lp ghep ; d : ng knh lp ghep (ng knh
danh ngha) ; E1, E2 : moun an hi cua truc va cua l ; 1, 2 : h s poat-xng cua truc va cua
d 2 + d12
d 22 + d 2
1 va C2 = 2
+ 2 .
l ; C1 = 2
d d12
d2 d2
n v cua cac ai lng : , d [mm]; p, E1, E2 [MPa].
C C
Nh vy, di cn thit tao ra ap sut p : = pd 1 + 2
E1 E 2
(11.9)
Tuy nhin, khi lp bng phng phap ep, cac nh mp m b mt b san phng mt phn,
di sau khi lp nho hn di ban u, do vy phai bu vao di tnh toan theo cng thc (11.9)
mt lng bng phn mp m b san phng di cn thit trc khi lp :
c = + 1, 2(Rz1 + Rz 2 )
Vi Rz1 ; Rz 2 : chiu cao cac nh mp m ln trn b mt lp ghep (tra theo cac bang
nham b mt gia cng).
c) Chon kiu lp
T di cn thit C, tra s tay Dung sai lp ghep, chon kiu lp co di nho nht min
thoa man iu kin : min C
2. Kim tra bn va bin dang cua chi tit may
Kim tra bn
+ Chon kiu lp xong, bn cua mi ghep c am bao. Tuy nhin, cn kim tra xem th
vi di cua kiu lp a chon, ng sut va bin dang sinh ra bn trong chi tit may co vt qua
gia tr cho phep hay khng.
+ di kim tra bn va bin dang bng di ln nht max cua kiu lp. Nu lp
bng phng phap ep, th cac nh mp m b mt b san phng mt phn, nn di kim tra
c giam bt mt lng bng phn mp m b san phng :
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
11
t max 1, 2(Rz1 + Rz 2 )
+ T di tnh toan t , da vao cng thc (11.8) xac nh ap sut p sinh ra trong mi ghep.
Ap sut p phai thoa man iu kin khng sinh ra bin dang deo bn trong cac chi tit may ghep.
Da trn Ly thuyt v ng day (Sc bn vt liu), ngi ta suy ra c cng thc kim ttra
bn cua cac chi tit may nh sau :
- i vi truc
d 2 d12
d2
p
ch1
iu kin bn cua truc : td1 = 2p. 2
ch1
2d 2
d d12
- i vi l
iu kin bn cua l : td 2 = p.
2d 22
ch 2
d 22 d 2
p ch 2
d 22 d 2
2d 22
u im
+ Chu c tai trong ln va tai trong va p.
+ Bao am c ng tm cua cac chi tit may ghep (nn c dung cho mi ghep cac chi
tit may quay nhanh).
+ Kt cu va ch tao n gian, gia thanh ha.
Nhc im
+ Lp va thao phc tap, co th lam h hong b mt lp ghep khi thao.
+ Khng xac nh c chnh xac kha nng truyn lc cua mi ghep (v kha nng truyn lc
phu thuc vao di va h s ma sat; di thay i trong khoang dung sai cua kiu lp; h s
ma sat phu thuc vao phng phap lp, nham b mt, s bi trn luc ep...).
Pham vi s dung
Ngay cang c s dung rng rai trong cac nganh C kh: dung lp ghep banh rng, v lng,
ln, a tuabin vao truc; ghep cac phn cua truc khuyu, cac phn cua banh vt...
11.4. GHEP BNG THEN
11.4.1. Mi ghep then
1. Gii thiu mi ghep then
B
b
moay
then
t2
t1
h
l
truc
Hnh 11.18 : Then bng
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
12
Mi ghep then la mi ghep thao c, c dung nhiu ghep cac chi tit may dang truc va
moay, dung truyn momen xon gia hai chi tit may c ghep.
Then la chi tit may c tiu chun hoa. Vt liu thng dung ch tao then la thep co gii
han bn 500600MPa nh thep CT51, CT61, thep C45, C50...
Kch thc c ban cua mi ghep then bng (hnh 11.18) :
Chiu cao then h
a)
Chiu rng then b
Chiu dai then L
b)
ng knh truc d
Chiu su ranh then trn truc t1
Hnh 11.19 : a) hai u got
Chiu su ranh then trn moay t2
tron b) hai u got bng
2. Cac loai mi ghep then
Co th chia then lam hai loai ln :
+ Then ghep long : then bng, then bng dn hng, then ban nguyt tao nn mi ghep long.
+ Then ghep cng : then vat, then ma sat, then tip tuyn tao thanh mi ghep cng.
a) Then ghep long
Then bng
Tit din hnh ch nht (hnh 11.18). Hai u then c got bng hay got tron (hnh 11.19).
Mt lam vic cua then la hai mt bn, trong mi ghep then bng co khe h hng tm.
Then c ch tao bng thep keo.
Tiu chun quy nh hai kiu ghep : kiu I va kiu II. Kiu I co ranh trn moay su hn
trong kiu II. Do o kiu I c dung cho moay bng gang hay bng vt liu co bn kem hn
vt liu truc.
Thng dung mt then bng. Trong cac kt cu chu tai trong ln, co th dung 2 hoc 3 then
(khi dung hai then b tr lch nhau mt goc 1800; khi dung ba then b tr lch nhau mt goc
1200).
Then bng truyn c momen xon hai chiu, khng truyn c lc doc truc.
13
Then vat
Then vat co tit din hnh ch nht, vat mt mt co dc 1:100. Ranh then trn moay
cung co dc 1:100. Mt lam vic la mt trn va mt di, hai mt bn co khe h (hnh 11.21).
Then co hai kiu : kiu co u va kiu khng u (hnh 11.21). Vi kiu khng u, hai u
c got bng hay got tron (hnh 11.19).
Khi ghep, then (hay moay) c ong vao ap lc trn hai b mt lam vic cua then va
trn hai b mt lp ghep then vat truyn c ca momen xon va lc doc truc. Truc va moay
u phai lam ranh do o truc b yu nhiu so vi khi dung then ma sat, nhng moay lai t b yu
hn then ma sat.
dc 1:100
Then vat co u
Hnh 11.21 : Then vat
Then ma sat
Gn ging then vat, mt mt vat co dc 1 :100, moay cung c vat 1 :100. Mt lam
vic cua then la mt trn va mt di. Tit din khng phai la hnh ch nht. Mt di cua then la
mt tru co cung ng knh vi truc (hnh 11.22).
Then ma sat khng co ranh trn truc. Cung co hai kiu : kiu co u va kiu khng u.
Khi ong then vao, then ap cht vao b mt truc, hai bn co khe h, mi ghep lam vic nh
lc ma sat.
u im : khng cn ranh trn truc nn khng lam yu truc; co th lp bt ky ch nao trn
truc; khi may b qua tai, then co tac dung bao am an toan. Tuy nhin, moay b yu hn so vi
khi dung then vat.
dc 1:100
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
14
b
F A
Vi l : chiu dai lam vic cua then [mm], t2 : chiu su cua ranh
then trn moay : t2 = 0,4h [mm], [ d ] : ng sut dp cho phep
[MPa], T : momen xon truyn qua mi ghep [Nmm], d : ng knh
truc [mm].
Hnh 11.23
c) iu kin bn ct
ng sut dp sinh ra trn b mt lam vic va iu kin bn :
F
2T
c =
=
[ c ]
(11.11)
b.l b.l.d
Cach tnh mi ghep then bng
Cac phn t cua mi ghep then (kch thc tit din then, tit din ranh...) u c tiu
chun hoa thng thng, khi tnh toan mi ghep then, ta da trn ng knh truc d, tra cac
kch thc b h, t1, t2 theo tiu chun, chon [ d ] , tnh chiu dai then l theo iu kin bn dp
(11.10): l
2T
, sau o kim tra lai iu kin bn ct (11.11).
d..t 2 .[ d ]
Nu lthen > lmoay tng lmoay hoc dung nhiu then (s then khng nn ln hn 2).
11.4.2. Mi ghep then hoa
1. Gii thiu mi ghep then hoa
Mi ghep then hoa dung ghep moay vao truc nh cac rng trn truc lng vao cac ranh
trn moay (tng ng nh mi ghep nhiu then, cac then lam lin trn truc).
Ghep bng then hoa co th chi lam hai loai : ghep c nh, trong o moay khng th trt doc truc va
ghep di ng, trong o moay co th di ng doc truc. Khi ghep di ng, truc then hoa co dang hnh tru;
khi ghep c nh, truc then hoa co th hnh tru hay hnh cn.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
15
D+d
2
a) Ch nht
b) Tam giac
c) Thn khai
16
d =
2T
[ d ]
d m .l.h.Z.
(11.12)
Vi : d : ng sut trung bnh trn b mt lam vic cua then hoa [MPa]; T : momen xon
D+ d
truyn qua mi ghep [Nmm]; dm : ng knh trung bnh cua then hoa [mm]: d m =
;l:
2
D d
chiu dai mi ghep [mm]; h : chiu cao b mt tip xuc cua rng [mm] : h =
2f ; f : canh
2
vat cua nh rng, i vi rng thn khai h = 0,8m va dm = mZ; m : moun cua rng ; Z : s rng;
: h s xet n s phn b khng u cua tai trong : = 0,7 0,8; [d] : ng sut dp cho phep
D d
(tra s tay thit k). i vi rng tam giac : h = b a ;d m = mZ
2
c) iu kin bn mon
han ch mon cn bao am iu kin : m =
2T
[m ]
d m .l.h.Z
(11.13)
Trong o : [ m ] ng sut cho phep khi tnh v mon rng then hoa (tra s tay thit k).
Chon kch thc then hoa theo ng knh truc (tra s tay thit k). Sau o, tnh chiu dai l
cua then hoa t iu kin bn dp (11.12) va kim tra iu kin bn mon (11.13), hoc chon trc
chiu dai then hoa l, sau o kim nghim iu kin bn dp (11.12) va iu kin bn mon (1.13).
11.4.3. anh gia mi ghep then va then hoa
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
17
Nhc : Phai lam ranh then trn truc tit din truc b giam va sinh ra tp trung ng sut
lam yu truc.
ln
Hnh 11.26a :
Mi ghep bulng
Hnh 11.26b : Mi
ghep bng vt
Hnh 11.26c: Mi
ghep bng vt cy
Cac mi ghep ren thng dung la mi ghep bng bulng (hnh 11.26a), mi ghep bng vt
(hnh 11.26b), mi ghep bng vt cy (gudng) (hnh 11.26c). Ngoai ra con dung mi ghep ng
dung ni cac ng lai vi nhau.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
18
Mi ghep bng bulng : dung bu lng va ai c ghep cac chi tit may : co chiu day
khng ln lm; lam bng vt liu co bn thp (nu lam ren trn chi tit may, ren se khng u
bn); cn thao lp lun (hnh 11.26a).
Mi ghep bng vt : vt c dung khi mi ghep khng
co ch cha ai c, khi cn giam khi lng cua mi ghep
(nhng cac chi tit may c ghep cn co u chiu day
lam l ren), hoc khi mt trong cac chi tit may c ghep
kha day (hnh 11.26b).
px
Mi ghep bng vt cy : vt cy c dung khi mt trong
p
cac chi tit may c ghep qua day (khng dung c
bulng) lai cn thao lp lun (nu dung vt l ren se nhanh
hong) (hnh 11.26c).
d1
Ren
+ Cho mt hnh phng (v du tam giac abc) di chuyn
Hnh 11.27
theo ng xon c, lun lun nm trong mt phng qua truc
OO (hnh 11.27), cac canh cua hnh phng se hnh thanh nn mt ren.
+ Nu hnh phng la hnh tam giac, hnh vung, hnh thang, hnh ban nguyt th tng
ng se tao nn ren tam giac, ren vung, ren hnh thang, ren tron.
+ Nu ng xon c la ng xon c trn mt tru ren tru; trn mt non ren cn.
+ Theo s u mi ng xon, ta co ren mt mi, ren hai mi.
Tt ca ren dung trong mi ghep la ren mt mi.
Cac loai ren thng dung trong mi ghep ren
Ren h met : Kch thc ren tnh bng mm. Tit din ren co tam giac u, goc nh =
60. nh va chn ren c ht hoc ln tron (nhm tranh tp trung ng sut chn ren va dp
xc nh rng). Chia thanh hai loai : ren bc ln va ren bc nho.
Ren h Anh : Kch thc ren (inch). Tit din la hnh tam giac cn, co goc nh = 55.
Bc ren c c trng bng s ren/chiu dai 1 inch.
Ren ng : Dung ghep kn cac ng vi nhau. Hnh dang kch thc theo ren h Anh bc
nho (do thanh ng mong nn phai dung ren bc nho). Tit din ren la tam giac cn, co goc
nh = 55. nh ren va chn ren lam ln tron. Khi lp khng co khe h bao am kn kht.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
19
Ren tron : dung chu yu cho bu lng, vt chu tai trong va p ln ; dung cho cac chi tit
may lam vic trong mi trng bn va cn thao lp lun (voi cu hoa, ...), dung trong cac chi tit
may co vo mong (chui bong en,...) (hnh 11.28a).
Ren vt bt g hoc ghep cac vt liu co bn thp. Tit din ren la hnh tam giac, chiu
rng ranh ln hn chiu day ren ( bao am bn u v ct cua ren vt bng thep va ren cua
g) (hnh 11.28b).
2. Cac thng s hnh hoc chu yu cua ren hnh tru
+ ng knh ngoai cua ren : d
ng knh ngoai cua ren la ng knh hnh tru bao nh ren ngoai va cung chnh la
ng knh danh ngha cua ren (hnh 11.29a).
+ ng knh trong cua ren : d1 (ng knh trong cua ren la ng knh hnh tru bao nh
ren trong)
d +d
+ ng knh trung bnh cua ren : d 2 = 1
2
+ Chiu cao lam vic cua ren : h
+ Bc ren : p
+ Bc xon : px (bc cua ng xon c hnh thanh nn mt ren).
Vi ren mt mi : px = p, vi ren n mi : px = n.p
+ Goc tit din ren : (hnh 11.29b)
p
+ Goc vt : (goc nng cua ng xon c trn mt tru trung bnh: tg = x )
d 2
d1
d
a)
Hnh 11.29
b)
20
a) bulng
b) vt
c) vt cy
Hnh 11.31 : ai c
Hnh 11.32 : ai c ham
Hnh 11.30
ai c : co nhiu kiu khac nhau, nhng thng dung nht la ai c co sau canh (hnh 17.6).
ng vi cac loai bulng th, na tinh va tinh, cung co ai c th, na tinh va tinh. Ngoai ra, con
co ai c ham (hnh 11.31), dung kt hp vi m co canh (hnh 11.33c), nhm phong long cho
mi ghep (hnh 11.37). Trn ai c co th co cac ranh lp cht che, nhm phong long cho mi
ghep.
a) vong m
b) vong m vnh
c) m co canh
Hnh 11.33
Vong m : lam bng thep mong, t gia ai c va chi tit may c ghep, co tac dung
bao v b mt tit may khoi b cao xc khi vn ai c, lam tng din tch tip xuc gia b mt
chi tit may c ghep va ai c, do o giam c ng sut dp.
Co cac loai vong m : vong m thng thng (hnh 11.33a), vong m vnh (hnh
11.33b), vong m co canh (hnh 11.33c).
4. S ni long cua mi ghep ren - Bin phap phong long
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
21
Hnh 11.36 : m gp
Canh
trong
Ranh
Phn truc
co ren
Canh
ngoai
Hnh 11.37 : ai c ham va m co canh
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
22
L lp cht che
4F
[k ]
F
Hnh 11.39 :Bulng ghep
long, chu lc doc truc
3. Tnh bu lng c sit cht, khng co ngoai lc tac dung
V du bulng cua np bnh kn khng co ap sut d (hnh 11.40).
np y c kn, cn sit chc ai c tao ra lc sit V.
Mun vy, cn phai tac ng ln ai c mt momen Mr :
d
M r = V 2 tg( + ')
2
Vi : : goc ma sat thay th, : goc nng cua ren
Thn bulng va chu xon (do Mr gy nn), va chu keo (do V gy nn).
Suy ra :
d1 =
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
23
ng sut keo do V gy nn : =
V
d12
4
M r 0,5Vd 2 tg( + ')
ng sut xon do Mr gy nn : =
=
d13
W0
16
8Vd 2 tg( + ')
Suy ra : =
d13
d
d1
d2
Hnh 11.40: Bu lng c sit cht,
khng co ngoai lc tac dung
ng sut tng ng c tnh theo ly thuyt bn th nng bin i hnh dang hay ly thuyt
bn th t : td = 2 + 32
Vi bulng tiu chun : d2 = 1,1 d1 ; = 2030; f = 0,2
4V
Suy ra : td 1,3 2
d1
iu nay chng to rng khi bulng c sit cht va khng chu tac dung cua ngoai lc th
ng sut tng ng bng 1,3 ln ng sut keo k do ban thn V gy nn (30% ng sut tng
ln la do Mr gy ra).
1,3.4V
4V
iu kin bn : td [ k ] 1,3 2 [ k ] d1
[k ]
d1
5. Tnh bu lng chu lc ngang (lc tac dung vung goc truc bu lng)
Bu lng c tnh toan theo iu kin bao am cac tm ghep khng c trt tng i vi
nhau.
a) Bulng lp co khe h
cac tm ghep khng b trt tng i vi nhau, phai sit chc bu lng tao nn lc ep
V gia cac tm ghep, sao cho lc ma sat Fms do V gy ra trn b mt tip xuc gia cac tm ghep
phai ln hn lc tac dung F : Fms F
Ta co :
Fms = i.f .V
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
24
k.F
i.f
Trong o : k la h s an toan : k = 1,31,5
Bu lng va chu keo va chu xon.
iu kin bn (tng t nh khi tnh bu lng c sit cht khng co ngoai lc tac dung) :
1,3.4.k.F
1,3.4V
d1
d1
[ k ] i.f
[k ]
Suy ra :
V=
1
F
2
3
V
Hnh 11.41 : Bulng chu lc ngang, lp co khe h
b) Bulng lp khng co khe h
L lp bu lng c doa, thn bu lng c gia cng nhn, kch thc ch tao kha chnh xac
khng co khe h gia thn bu lng va l.
Di tac dung cua lc F, thn bu lng co th b ct hay b dp ( y lc sit V khng quan
trong).
s1
d0
s2
F
s3
iu kin bn v ct
4F
F
d0
=
[ ]
2
i..[ ]
d
i. 0
4
Vi : i : s tit din chu ct cua thn bu lng (trn 11.42 ta co : i = 2)
d0 : ng knh thn bu lng.
F
[ d ]
Sau o, cn kim nghim iu kin bn v dp : d =
s.d 0
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
25
Ghi chu
Phng an (a) re tin hn phng an (b) v khng cn gia cng chnh xac kch thc ng
knh thn bu lng va l, nhng khi chu cung mt lc F th ng knh cua bu lng trong phng
an (a) se ln hn.
11.5.3. anh gia mi ghep ren
u im
+ Cu tao n gian.
+ Co th c nh chi tit may bt ky v tr nao (nh kha nng t ham).
+ D thao lp.
+ Gia thanh tng i ha, thay th d dang (v bu lng c tiu chun hoa va ch tao sn
bng cac phng phap co nng sut cao).
Nhc im
+ Co tp trung ng sut chn ren giam bn moi cua mi ghep.
+ Mi ghep gm nhiu chi tit phc tap, nng n.
Bai giang Truyn ng c kh - L Cung - B mn Nguyn ly Chi tit may - H Tn Ch - Khoa S pham ky thut - 2008
26