GVHD: TS Tran Nguyen Ky

LI M AU
Lch s phat trien cua triet hoc la lch s phat
trien cua t duy triet hoc gan lien vi cuoc au tranh
cua hai phng phap t duy: Bien chng va Sieu hnh.
Chnh cuoc au tranh lau dai cua hai phng phap nay
a thuc ay t duy triet hoc phat trien va hoan thien
dan. Triet hoc khi noi en phat trien th luon chu y
en nguon goc va ong lc cua phat trien va khuynh
hng cua s phat trien.
S oi hoi cua cac yeu to khach quan trong s
phat trien cua s vat hien tng o la mau thuan tat
yeu bien chng. Phep bien chng noi rang: s vat
nao cung co mat trai ngc, cung cha ng mau
thuan ben trong no, ban than s vat, ca trong t nhien
va trong xa hoi.
Cac mat oi lap ton tai khong tach ri nhau ma
lan vao nhau, tham nhap vao nhau, mat nay cha ng
mam mong cua mat kia, chung tac ong qua lai vi
nhau lam ieu kien cho s ton tai va phat trien.
Trong i song hang ngay, moi s vat hien tng
eu cha ng nhng mat oi lap nhau. Do o, moi
ngi eu phai nhan thc cac mat oi lap ton tai
trong chnh cuoc song cua mnh, t o phan tch theo
phng phap bien chng e xem xet ung ban chat s
vat hien tng, tranh a ra nhng quyet nh sai lam,
phien dien.
e tai: Ly luan ket hp bien chng cac mat oi
lap va s van dung cua no trong giai quyet cac mau
thuan hoat ong nganh nghe hay mau thuan trong i
song cua anh(ch) se trnh bay cu the hn ve phng
phap bien chng, cac mat oi lap. ong thi van
dung t duy ay vao cuoc song cua ngi viet mot ke
toan vien.
Page 1

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

e tai gom 3 chng:

Chng 1: C S LY LUAN
Chng 2: VAN DUNG VAO NGANH NGHE
Chng 3: VAN DUNG VAO I SONG

CHNG 1: C S LY LUAN VE PHEP

BIEN CHNG,
CAC MAT OI LAP
1.1. Phep bien chng:
Ve thc chat, phep bien chng la mot phng
phap triet hoc oi hoi phai xem xet s vat, hien tng
trong s lien he, rang buoc lan nhau, luon van ong,
phat trien. Phep bien chng con la mot ly luan triet
hoc ban ve moi lien he va s van ong, phat trien
cua van vat xay ra.
Ve hnh thc, trong lch s phep bien chng trai qua
ba hnh thc c ban la: phep bien chng chat phat,
phep bien chng duy tam va phep bien chng duy vat.
Phep bien chng duy vat la nh cao cua t duy
nhan loai, mang tnh t giac, tnh khoa hoc va tnh cach
mang triet e.
1.2. Mat oi lap:
1.2.1.
Khai niem:
S vat la mot tap hp cac yeu to (thuoc tnh)
tng tac vi nhau va vi moi trng. S tng tac nay
lam cho cac yeu to tao nen ban than s vat co mot
s bien oi nhat nh, trong o co vai yeu to trai
ngc nhau. Nhng yeu to trai ngc nhau tao nen c s
cua cac mat oi lap trong s vat.
Mat oi lap ton tai khach quan va pho bien.
Lenin vach ro rang: S phat trien la cuoc au
tranh gia cac mat oi lap. Nh vay, nguon goc cua
phat trien khong phai ch la mau thuan noi chung,
Page 2

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

ma chnh la au tranh gia cac mat oi lap trong mau

thuan cua s vat, hien tng.
Trong s ton tai cua s vat, hien tng, va co s
au tranh, va co s thong nhat gia cac mat oi lap.

1.2.2. Thong nhat cac mat oi lap:

Thong nhat cac mat oi lap: la cac oi lap
khang nh nhau, nng ta nhau, tham nhap lan nhau,
ton tai khong tach ri. La ong nhat nhau, tac ong
ngang nhau.
Thong nhat la ieu kien e co au tranh, qua
o la ieu kien cua s phat trien. Thong nhat chnh
la hnh thc cha ng, chuyen tai s au tranh gia
cac mat oi lap cua s vat hien tng.
Chung ta co the tiep can ba goc o cu the:
Th nhat, goc o coi s vat la mot the thong
nhat hoan chnh, trong tnh toan ven cua no . ay la
bieu hien s thong nhat khach quan cua s vat.
Th hai, goc o nhan thc. Can phai biet phan
oi thong nhat e nhan biet cac mat oi lap cua no.
ay la bieu hien tnh chu quan cua van e thong nhat.
Th ba, goc o thc tien. Qua trnh nay bieu hien
kha nang ket hp cac mat oi lap ton tai khach
quan trong s van ong xa hoi.
1.2.3. au tranh cac mat oi lap:
au tranh cac mat oi lap: du ton tai trong s
thong nhat, nhng cac mat oi lap luon au tranh nhau,
ngha la chung luon tac ong qua lai theo hng phu
nh nhau. Hnh thc va mc o au tranh cac mat oi
lap rat a dang, trong o thu tieu lan nhau la mot hnh
thc au tranh ac biet.
Page 3

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Neu noi thong nhat la hnh thc cha ng,

chuyen tai cua s au tranh, th au tranh chnh la noi
dung ben trong cua s thong nhat.
Viec anh gia ung v tr, vai tro cua s au tranh
va thong nhat cua cac mat oi lap nham tranh cho
chung ta ca hai thai o cc oan trong thc tien: Ta
khuynh (Tuyet oi hoa au tranh, coi thng thong nhat)
va hu khuynh (e cao thong nhat, coi nhe mat au
tranh).
1.2.4. Ket hp cac mat oi lap:
Lenin co viet: S thong nhat (..) cua cac mat oi
lap la co ieu kien, tam thi, thoang qua, tng oi. S
au tranh cua cac mat oi lap bai tr lan nhau la
tuyet oi, cung nh s phat trien, s van ong la tuyet
oi (1). ieu ang lu y la Lenin a lay tnh tuyet oi
cua s van ong, phat trien e noi ve s tuyet oi
cua s au tranh gia cac mat oi lap.
Vi tinh than nh vay, co the nhan thay trong qua
trnh van ong cua vat chat, mot s vat va van ong
tnh tuyet oi, lai va ng im tnh tng oi. Tng t
nh the, trong quan he gia au tranh va thong nhat cac
mat oi lap va co s au tranh, va co s thong
nhat cua cac mat oi lap. Tuy nhien, vai tro cua chung
trong mau thuan s vat hien tng la khong hoan toan
nh nhau. Cu the:
+ S thong nhat mang tnh tng oi gan lien vi s on
nh cua s vat. Mau thuan bien chng phat trien tng
ng vi qua trnh thong nhat cac mat oi lap chuyen
t mc o tru tng sang cu the.
+ S au tranh mang tnh tuyet oi gan lien vi s van
ong, thay oi cua ban than s vat. Mau thuan bien
chng phat trien tng ng vi qua trnh au tranh th
chuyen t mc bnh lang sang quyet liet. ieu nay lam
xuat hien cac kha nang chuyen hoa cua cac mat oi
lap.
Page 4

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Mau thuan bien chng se c giai quyet khi cac

mat oi lap t phu nh chnh mnh e bien thanh cai
khac (oi lap nay chuyen hoa thanh oi lap kia trnh
o mi; hoac ca hai oi lap chuyen hoa thanh cai th
ba).

CHNG 2: VAN DUNG VAO NGANH NGHE

Cac mat oi lap luon ton tai trong cuoc song xung
quanh moi ngi chung ta. Nhng e nhan nh ung
ban chat cua cac mat oi lap, t o giai quyet
chung theo nguyen tac at ra la van e khong phai ai
cung lam c.
2.1. Quan he bien chng gia Ngi b lanh ao
Ngi lanh ao:
Hang ngay tam tieng lam viec, toi cung nh cac
ban luon trong moi quan he gia ngi lanh ao va
ngi b lanh ao. Ban than toi la ngi lam cong, oi
lap vi nhng ngi thuoc bo phan lanh ao cua cong
ty.
ay la moi quan he va thong nhat, va au
tranh.
Page 5

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Ngi lanh ao mot mnh khong the t mnh lam

nhieu cong viec cung mot luc: t ieu hanh, t lam
viec, t can oi ngan sach Do o, le d nhien ngi
lanh ao se tien hanh thue nhng ngi khac lam
viec thay ho, goi la ngi lam cong. Ngi c thue
lam cong nay se lam nhng viec ma ngi lanh ao
khong the trc tiep thc hien, v thi gian khong cho
phep, hay v chuyen mon khong u.Ngi lanh ao se
tra cong cho ngi c thue e lam nhng viec nay.
Ngi c thue san sang lam viec theo ch ao cua
ngi lanh ao e c nhan tien cong. Bat au phat
sinh quan he Ngi lanh ao va ngi lam cong.
Cu the trng hp cua toi, toi ang lam viec cho
mot Giam oc cong ty ve moi trng. Ca hai ben eu
co ch cho nhau. Toi, vi chuyen mon ke toan cua mnh,
viet bao cao so lieu ke toan cho Giam oc theo yeu
cau, bao cao so lieu cho C quan nha nc theo quy
nh, co trach nhiem tren so lieu ke toan. Toi lam
viec giup cho Giam oc, giup cho cong ty ve mat ke
toan, lam viec vi cac c quan ban nganh. Trong qua trnh
lam viec, toi va Giam oc thng xuyen thao luan,
gop y kien e cong ty nhan c li nhat trong khuon
kho Phap Luat Viet Nam. Giam oc tuy la ngi lanh
ao, nhng luon thau tnh at ly trong mot gii han ma
toi cho la toi hai long trong hien tai.
Ben canh o, Giam oc se kiem tra, kiem soat
cong viec cua toi, cung nh nhng ngi lam cong
khac. a ra nhieu quy nh, noi quy e thc hien, ngan
chan nhng hanh vi xau cua ngi lam cong. Ban tnh
con ngi von tham lam neu ieu kien cho phep rat de
dan en lam dung, chiem oat tai san cua ngi khac.
V the, le d nhien, e han che hanh vi xau nay, Giam
oc cong ty toi a ra quy trnh lam viec chat che tng
khau, ac biet cong tac ke toan ngan quy, tang
cng kiem tra cheo, han che thap nhat kha nang gian
lan, chiem dung xay ra trong cong ty. Toi ung ho, va
luon tuan thu noi quy cong ty.
Page 6

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Tuy nhien, Giam oc luon muon tang gi lam,

giam chi ph lng. Toi luon muon giam gi lam, tang thu
nhap. Giam oc muon giam sat gi lam viec, toi lai
muon thoai mai trong gi lam viec.
Trong thong nhat luon ton tai au tranh. en mot
luc nao o, khi ieu kien cho phep, toi co the se au
tranh, oi tang lng, giam viecLuc nay mau thuan
se xay ra, hoac la van gi moi quan he nay nhng se
khac trc (v du lng tang can oi phu hp ca oi
ben), hoac la moi quan he nay bien mat khi toi ngh
viec khong con lam cong cho Giam oc na.
2.2. Quan he bien chng gia Li nhuan va Rui ro:
Mot v du khac ve mat oi lap la Li nhuan va
Rui ro trong kinh doanh. Co the ban ngh cong tac ke
toan toi ang lam khong may lien quan en van e
au t, nen se khong gap phai mat oi lap gia Li
nhuan va rui ro. Thc te la, con so li nhuan ke toan
tren Bao cao tai chnh cua cong ty la mot trong cac
ch so giup nha au t quyet nh. Nha au t se can
nhac vi Li nhuan o, ho co the thu li c bao nhieu,
kem theo o la mot c lng ve rui ro. Khong au t
nao khong i kem rui ro, van e la rui ro thap hay cao
ma thoi. Li nhuan cang hap dan, nguy c rui ro cang
ln.
oi vi nha au t chuyen nghiep, ho se da vao
so lieu ke toan, cung vi cac cong cu phan tch, ho
se cho ra nhng ch so anh gia Li nhuan Rui ro.
Phng an toi u nhat nha au t chon se la phng an
au t chap nhan c gia li nhuan cao nhat va rui ro
thap nhat.
Do o, con so li nhuan ke toan tren bao cao tai
chnh kha quan trong. Thong thng, ke toan gioi se
biet lam bao cao tai chnh cong ty mnh ep vi nhng
con so biet noi co li cho cong ty khi muon thu hut
au t, khi muon vay von.nhng van tuan thu cac quy
Page 7

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

nh phap luat ve thue, cung nh cac quy nh khac

lien quan.
Ta phai ban ve van e, khi noi ti li nhuan,
chung ta khong the khong nhac ti rui ro, hai mat oi
lap nay khong the tach ri nhau. Rui ro lam giam Li
nhuan, ay cung nh viec Co Thu Co Chi. Khong the
luc nao trong kinh doanh cung ch co thu, hoac ch co
chi. Bi v the, trong ke toan luon ton tai hai thuat ng
Doanh Thu va Chi Ph. Chi ph cua cong ty ban co the la
mot phan Li nhuan cua cong ty khac, va ngc lai.
ieu nay gop phan tao nen s phat trien cua nen kinh
te quoc gia.
Chung ta a biet nen kinh te Viet Nam la nen kinh
te th trng nh hng XHCN. a la kinh te th trng
th moi quy luat eu b chi phoi bi th trng, ac biet
la gia. Do o, li nhuan bao nhieu? Kem rui ro ln hay
khong? Hau het nha au t khong lng trc c
neu th trng co nhng bien oi bat thng. Con so
ke toan tren BCTC ch la con so e d bao li nhuan k
ti, rui ro cang b chi phoi manh bi c che th trng,
va nhng thay oi bat ng ngoai kha nang cua con
ngi.
Cu the, thang 5/2012 va qua, Cong ty toi ang lam
a xay ra hoa hoan. ay la thiet hai nam ngoai s
kiem soat cua Ban lanh ao cong ty. Thiet hai len ti 50
t ong. Toi cho ay la rui ro khong lng trc. D
nhien con so thiet hai nay se c bao cao trong BCTC
ke toan nam. ay la mot bat li neu cong ty muon
thu hut au t. V rui ro nay can c khac phuc trong
thi gian dai, con so ke toan the hien se b anh
hng. Li nhuan b anh hng, rui ro au t gia tang.
Chnh v ieu nay, hien nay viec vay von ngan hang
cua cong ty b anh hng khong nho. Ngan hang da
vao BCTC ke toan e anh gia kha nang sinh li kha
nang tra n cua cong ty toi. Trong khi nam va qua,
chay ln lam thiet hai ve hang hoa ln, rui ro nay a
Page 8

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

the hien tren BCTC bang con so cu the. Viec ngan hang
nhn vao con so thiet hai, at han se anh gia thap
viec tao li nhuan, t o anh gia thap kha nang tra
lai, dan en viec vay mi mc tn dung thap hn cong ty
toi mong i.

CHNG 3: VAN DUNG VAO CUOC SONG

HANG NGAY
3.1. Quan he bien chng gia t tng hien ai va
t tng phong kien trong gia nh:
Toi vao Sai Gon hoc t nam 2007, tot nghiep va
lam viec tai ay cho en bay gi. Hang nam toi ve
tham Gia nh toi khoang ba lan.
Moi trng song tai Sai Gon anh hng len suy
ngh cua toi kha nhieu. Toi nam nay 24 tuoi, va toi
cha ngh en viec lap gia nh, toi ch ngh en viec
nang cao kien thc, hoc tap kinh nghiem, va song i
song tnh cam cong bang (co cho co nhan). Toi oc lap
trong suy ngh va kinh te. Toi cho rang toi mang t tng
hien ai.
Ba me toi th mang t tng phong kien. Ba me toi cho
rang, con gai th khong can hoc cao, lap gia nh th da
vao chong ma song. Con gai can hoc n cong gia
chanh e cham soc chong, con c tot, neu can thiet
hi sinh s nghiep th cung nen.
Toi ong y ve viec lay chong, sinh con, cham lo cho
gia nh. V o la truyen thong tot ep cua ngi phu
n Viet Nam. Chung ta hoa nhap kinh te nhng van gi
cac net ac trng ve van hoa cua dan toc. ay la
ieu nen phat huy va can phai giao duc sau cho the
he tre ve quan he tren di, ao ly trong cac moi
quan he trong gia nh, ac biet trong thi ai ma ao
c, loi song ang bao ong nh ngay nay.
Page 9

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Tuy nhien, toi khong ong y vi viec con gai

khong can hoc cao, khong can phai bay nhay qua
nhieu, khong can tao s nghiep rieng cho ban than. Khi
nen kinh te hoi nhap, van hoa phng tay du nhap, van
e bnh ang gii c coi trong, th viec oc lap ve kinh
te oi vi n gii la ieu pho bien va nen c e
cao. Va v phai lo s nghiep nen viec lap gia nh muon
la van e tat nhien. Hien nay, so ngi oc than cang
gia tang, tuoi lap gia nh ngay cang tre hn. Neu thi
ba me, mi tam oi mi cha lap gia nh la c cho
la e. Thi nay ba mi cha lap gia nh toi cho la cung
bnh thng, tuy co hi b hoi thuc ve pha gia nh, nhng
neu ban cha muon th o la viec cua ca nhan ban.
Toi cho rang hai mat oi lap nay khong triet tieu
nhau, no cung ton tai thong nhat, ngang nhau. Chung ta
nen han che nhng mat cha c cua t tng phong
kien, va phat huy nhng mat tch cc cua t tng hien
ai. Cu the, trong gia nh toi, ba me toi nen ung ho viec
toi hoc cao, v hoc cao e toi trang b kien thc, no tot
cho s nghiep ve sau cua toi. Toi se ci chong nhng
khong phai ngay bay gi ma la khi nao toi cam thay
thch hp. Hai t tng trong mot gia nh oi khi xay ra
tranh luan gia toi va ba me. Tuy nhien, toi van co the
dung hoa chung, kien t tng von d phong kien cua ba
me gi ay a bout khat khe, ba me a chap nhan mot
phan t tng hien ai cua toi. Toi th cung a chu
tiep thu y kien cua ba me, hoa nhap ch khong hoa
tan, van hoa phng ong van can gi lai nhng net
ac trng.
3.2. Quan he bien chng gia kha nang va hien
thc:
Kha nang la pham tru triet hoc dung e ch cai
(s vat, hien tng, qua trnh) cha co, cha ti nhng se
co, se ti khi ieu kien tng ng hoi u.

Page 10

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Hien thc la pham tru triet hoc dung e ch cai

(s vat, hien tng, qua trnh) hien co, ang ton tai thc
s.
Khi bc chan vao trng ai hoc Kinh te TPHCM
vao nam 2007, kha nang toi tr thanh ke toan vien
hoac kiem toan vien la co. Nhng khi ra trng nam
2011, vi tnh hnh viec lam kho khan, toi tr thanh ke
toan vien la hien thc, mac du toi muon lam kiem
toan vien hn. Khi toi tr thanh ke toan vien mot cong
ty, kha nang mi xuat hien. Toi co the tr thanh ke
toan trng cong ty o. Nhng hien tai cha co nhng
ieu kien cu the nen hien thc ke toan trng cong ty
cha xay ra. Ben canh o, cung ton tai kha nang toi
chuyen cong ty khac.
Mi ay, ban lanh ao cong ty quyet nh chuyen
a iem lam viec len Khu Cong Nghiep Vnh Loc
Huyen Bnh Chanh. Hien thc cong vi viec a iem
hoc tap cua toi la quan 7 va quan Bnh Thanh, ieu
nay lam xuat hien kha nang mi, o la toi se ngh
viec cong ty. Neu thi gian ti toi ngh viec cong
ty, kha nang la toi se tat nghiep v tnh hnh nhu cau lao
ong ke toan thap, va kha nang toi tr thanh con n
v chi ph hoc tap.
Quan he oi lap kha nang hien thc : trong t
nhien, qua trnh hien thc hoa kha nang co the xay ra
hoan toan khach quan (ieu kien khach quan) nhng co
trng hp van co s can d t nhieu cua con ngi
(ieu kien chu quan). Trong xa hoi, qua trnh hien thc
hoa kha nang oi hoi ca ieu kien khach quan lan
ieu kien chu quan, tc kha nang se khong bao gi
c hien thc hoa neu khong thong qua hoat ong thc
tien co y thc cua con ngi.
Do vay, oi vi trng hp cong ty toi chuyen van
phong, neu ban than toi muon gan bo cong ty va
Page 11

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

chap nhan i xa th kha nang toi ngh viec khong bao

gi c hien thc hoa. Ngc lai, neu toi tm c viec
khac th hien thc ay se c thc hien.
Tom lai, trong cong viec, trong cuoc song hang
ngay, toi cung nh moi ngi luon b chi phoi bi cac
quan he oi lap. Viec chung ta nhan ra ban chat oi
lap, mau thuan e giai quyet chung, nhat thiet phai
da vao t duy bien chng. Neu khong se dan ti viec
chung ta ngh sai lech, phien dien ve oi lap, cho rang
mau thuan can phai xoa bo. Cach hieu nh vay la i
ngc lai vi tinh than bien chng. ac biet trong boi
canh kinh te hoi nhap, can nhan thc ung an ve
cac mat oi lap, nhat la ket hp cac mat oi lap vi
nhau.

KET LUAN
Triet hoc a khang nh vai tro cua no trong i
song xa hoi. Thc te cuoc song chung ta luon nhn thay
nhieu mat, nhieu van e ma triet hoc e cap en.
Page 12

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

Van e la ban than chung ta van dung chung vao

cuoc song chung ta nh the nao, chung ra rut ra nhng
bai hoc g, va t duy nh the nao mi ung.
Van e quan he bien chng cac mat oi lap la
van e chung ta can quan triet theo tinh than t duy
bien chng. Moi s vat hien tng eu ton tai ben
trong, tham ch the hien ra ben ngoai nhng mat oi
lap. Nhng mat oi lap nay thong nhat, nng ta
nhau, nhng ong thi cung ton tai au tranh, phu nh,
loai bo mat con lai. Va trong nhng ieu kien nhat
nh, mat oi lap con co the chuyen hoa nhau.
Trong cuoc song muon mau, khi tiep nhan mot
thong tin, con ngi chung ta can phai mo xe, phan tch
e tm ra cai cot loi, cai ban chat, xem xet chung co
ton tai cac mat oi lap khong, va oi lap nh the
nao, giai quyet bien chng. Co nh vay, chung ta mi
tranh c nhng sai lam chu quan trong anh gia s
vat, hien tng.
e tai toi thc hien con nhieu van e cha e
cap sau. Hi vong se c trnh bay cu the hn trong
nhng chuyen e ke tiep. Mong nhan c ong gop t
pha ngi oc e toi cung co va hoan thien kien thc
triet hoc cua ban than.

TAI LIEU THAM KHAO

Page 13

GVHD: TS Tran Nguyen Ky

1 S ket hp cac mat oi lap trong thi k qua o len

CNXH Viet Nam hien nay (TS Tran Nguyen Ky, Nha XB
Kinh Te TPHCM, 10/2012).
2 Triet hoc phan II Cac chuyen e ve Triet hoc MacLenin - Danh cho HV cao hoc & nghien cu sinh khong
thuoc chuyen nganh triet hoc. (Khoa Ly luan chnh tr H
Kinh te TPHCM, 2011)
3 Triet hoc vi cuoc song (Khoa Ly luan chnh tr H
Kinh te TPHCM, Nha XB Tong Hp TPHCM)

Page 14