June Iphepha 2 Ibanga 11 2024

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 13

SARAH BAARTMAN DISTRICT

IBANGA 11

JUNI 2024

ISIXHOSA ULWIMI LWASEKHAYA P2

AMANQAKU:80
IXESHA: iiyure 2

Olu vuwo lunamaphepha ali-13


IMIYALELO NENGCACISO

1. Funda le miyalelo ngocoselelo phambi kokuba uphendule imibuzo.


2. Eli phepha loviwo linamaCANDELO amaBINI:
ICANDELO A: ISihobe (30)
ICANDELO B: Inoveli/Uncwadi Lwemveli (50)

3. Phendula imibuzo EMIHLANU iyonke:


Imibuzo EMITHATHU kwiCANDELO A, imibuzo YONKE kwiCANDELO B N

ICANDELO A: ISIHOBE
IMIBONGO EFUNDISIWEYO – Phendula imibuzo EMIBINI.
UMBONGO ONGAFUNDISWANGA – Ngumbuzo onyanzelekileyo.

ICANDELO B: INOVELI Phendula


YONKE imibuzo

5. UBUDE BEEMPENDULO
• Umbuzo osisincoko kwiSihobe kulindeleke ukuba uphendulwe ngamagama
ali140–190.
• Umbuzo osisincoko kwiNoveli nakwiDrama kulindeleke ukuba uphendulwe
ngamagama angama-290–340.
• Ubude beempendulo zemibuzo emifutshane buxhomekeke kulwabiwo
lwamanqaku. Abaviwa kulindeleke ukuba baphendule ngokuvakalayo
nangokusemxholweni.

6. Landela imiyalelo ebhalwe ekuqaleni KWECANDELO


NGALINYE ngocoselelo.
7. Nombola iimpendulo zakho ngokuchanekileyo ulandela indlela ekunonjolwe
ngayo kwiphepha loviwo.
8. Qala ICANDELO NGALINYE kwiphepha ELITSHA.

9. Bhala ngokucocekileyo nangokucacileyo.

2
ICANDELO A: ISIHOBE

Imibongo efundisiweyo: Phendula NAYIPHI na imibuzo emiBINI.

INANI LOMBUZO UMBUZO AMANQAKU

1. Ugodukile uNjingalwazi Umbuzo osisincoko 10


Zithobile Sunshine Qangule soncwadi
3. Ookhoko bethu Umbuzo omfutshane 10

4. Ugodukile uNtsikana Umbuzo omfutshane 10

5. Umntwana wesikolo Umbuzo omfutshane 10

ICANDELO B
Phendula YONKE imibuzo.

INANI LOMBUZO UMBUZO AMANQAKU

6. Ngenxa Umbuzo osisincoko 25


Yesithembiso soncwadi

7. Ngenxa Umbuzo omfutshane 25


Yesithembiso

3
ICANDELO A: ISIHOBE

ISINGQI SENKULUNGWANE: PM QANGULE, MG MDLIVA IMIYALELO

Kweli candelo kubuzwe imibongo emiNE efundisiweyo nomNYE


ongafundiswanga.
Umviwa kulindeleke ukuba aphendule imibuzo ebuzwe kuyo nayiphi na imibongo
okanye naziphi izibongo ezifundisiweyo eklasini, kunye nombuzo omNYE
ongafundiswanga eklasini.

QAPHELA: Umbuzo ongombongo ongafundiswanga KUNYANZELEKILE


ukuba uwuphendule. Qiniseka ukuba uphendule imibuzo
emiTHATHU kweli candelo.

Ubude bempendulo yombuzo osisincoko buphakathi kwe-140–190 amagama.

IMIBONGO EFUNDISIWEYO

UMBUZO 1 (UMBUZO OSISINCOKO SONCWADI)


Funda esi sicatshulwa sombongo singezantsi uze uphendule umbuzo olandelayo.

Bonisa indlela imifanekiso ntelekelelo ekulo mbongo elutyhila ngayo uvakalelo


lwesizwe ngokusweleka kukaNjingalwazi Qangule. [10]

Ugodukile uNjingalwazi Zithobile Sunshine Qangule- PM Qangule.

1 Wa-a-a-a! Nokholeji!
2 Sisingqala sani na esi kwiziko lemfundo?
3 Wena Tyhume zezani na ezi ngxangxasi?
4 Wena mlamb’ iQonce yeyani na le mijelo?
5 Imijelo eshiya zikhedamil’ iingcinga,
6
Tyhini! Nank’ uSomgxad’ entywil’ enkungwini.
7
Gqumashe yeyani na le nkungu kule nkumba?,
8
Ingqukruleka nje imiNgcangathelo.
9
10 Baphin’ abendlu kaRharhabe kwaTyhali?
11 USuthu noNgqika bazibambe ngeenkophe kuqaqaqa,
12 Seyiman’ ikhanyw’ iinyembez’ ikholeji yintaba kaNdoda,
13 Phantsi kwaloo ntaba liqongqolozil’ igongqongqo.
14 Wena njingalwazi uKriel beth’ ucingo,
15 UMkhonto akathumeki akathuthuzeleki
16 Umdaka utsh’ esimantsiyane isijwili,
17 KuSirayeli kulichibi ngugwantyi-gwantyi.
18 Uhobe wekholeji ubindiwe umi nemamalatile,

4
19 Unjingalwazi uPahl’uyafixiza fixi.
20 Ucing’ukugqits’ayobikel’ bakubo eJamani,
21 De Wet beth’ucingubikele uKerr noDente,
22 Bona bakrwec’ uGqirha uSteward kwelokuphumla.
23 Sivakel’ isandi kwamenye-menye,
24 Lagragrama lagqekreza gqekre izulu.
25 Lasiphul’ umth’ omkhulu yangqwath’ esantshulayo,
26 Mthi mni na lo uthe qungqululu kweli gade?
27 Tyhini! Luntu nguxholovane wengqanga yolwimi,
28 Ulwimi labavelayo nabatshonayo.

UMBUZO 2 (UMBUZO OMFUTSHANE)

Funda esi sicatshulwa sombongo singezantsi uze uphendule imibuzo elandelayo.

INTYATYAMBO – M.G. Mdliva

1 Izimisele phakathi kweengxondorha,


2 Itsitsitheka kunzim’ubomi.
3 Inxanel’ufazana kwanombethe wobomi,
4 Ishixiza phakathi kwezo ngxondorha.
5 Iimbodlela zizondelel’ukuyikhweba,
6 Iziyobisi ziyatshila njengepikoko.
7 Kunqaba ootata kuxhaphak’iipikoko,
8 Kufuduk’ubuntu izirhovu ziyakhweba
9 Njengelang’ithemba lithe thaa,
10 Lizifumbeth’izikhokelo zobomi.
11 Luyikhwebela kwingqungquthela yobomi,
12 Ibonwabel’obo buvunduvundu bomhlaba.
13 Ikhuliswa zezo zinongo zomhlaba,
14 Lithemba lay’okokufudumala komhlaba.

5
2.1 Nika intsingiselo yentyatyambo ngokwalo mbongo. (1)

2.2 Chonga isafobe kumqolo wesi-6 uze uxele udidi lwaso. (2)

2.3 Tyhila umfanekiso ntelekelelo ozotywa libinzana elibhalwe ngqindilili. (2)

2.4 Ludidi luni lombongo olu? Xhasa impendulo yakho. (3)

2.5 Nika umyalezo wembongi ngalo mbongo. (2)


[10]
UMBUZO 3 (UMBUZO OMFUTSHANE)

Fundisisa esi sicatshulwa sombongo singezantsi uze uphendule imibuzo.

OOKHOKO BETHU – M.G. Mdliva

1 Yindyebo kwabanxanelwe iintsikelelo, Bubomi


2 kwabachophel’impumelelo.
3 Bubusi kwabazingel’incindi yamava,
4 Sisivundiso samava ubulumko kwelemilowa.
5 Ngamanzi azolileyo kwimithombo yeengwevu,
6 Ziintsikelelo ngamathamsanqa kwizizukulwana.
8 Yigolide ezinze kwimigodi enqabileyo,
9 Yisilivere ekhazimla kwabo
bashiyiweyo.
10 Luthango lwamasiko nezithethe kwimveli,
11 Linqugwala lokuthombisa izihombo zemveli.
12 Libhotwe lokwembesa abokhuko ngobulumko,
14 Sisiqholo sokuqhola abomthonyama ngobulawu.

3.1 Nika intsingiselo yookhoko ngokwalo mbongo. (1)

3.2 Chonga isafobe kumqolo wesi-5 uze uxele udidi lwaso. (2)

3.3 Tyhila umfanekiso ntelekelelo ozotywa libinzana elibhalwe ngqindilili. (2)

3.4 Ludidi luni lombongo olu? Xhasa impendulo yakho. (3)

3.5 Nika umyalezo wembongi ngalo mbongo. (2)

6
[10]
UMBUZO 4 (UMBUZO OMFUTSHANE)
Fundisisa esi sicatshulwa sombongo singezantsi uze uphendule imibuzo
elandelayo.

Ugodukile uNtsikana – MG Mdliva

1 Inqaba yamanyange asenyangweni, Tyhini!


2 Sihl’isizalo semaz’emnyama.

3 Semaz’esifukamel’umprofeti,
4 Ingqanga-ngqanga engqiyame ngedun’uHulushe
5 UHulushe oompondo zizingcangula,
6 Iqegu lokutshawuza ngemihla yemibono.
7 Kwinkundla yemibono neziprofitesho,
8 UHulushe kaNtsikana ncakasana.

9 Ityhagi kaGabha, uNonabe noNoyiki,


10 Intw’eyoluka ngokomoya nangokwenyama.
11 NguNyengan’ikhankatha lolwaluko lomoya,

12 Yintw’eyahlamb’ingqondo ngemfundo.

14 Ukuz’amehlo ahlanjw`inkwethu,
15 Ingqondo igquthw`izigqwadi.

16 Yinzala yephakathi kwaRharhabe,


17 Yingcungcu yengcungela kulwimi
18 Ngumqambi wezandi zezulu,
19 Ngumsimbithi wokusimelel’ izigidimi.
20 Ngumthunywa othanjiswe ngamanyange,
21 Ngesinyithi sokuchumisa okwezulu.

4.1 Lisingisele entwenini igama “uHulushe” kwisitanza sesi-2 salo mbongo? (1)

4.2 Chonga isafobe kumqolo wesi-6 uze uxele udidi lwaso. (2)

4.3 Tyhila umfanekiso ntelekelelo ozotywa libinzana elibhalwe ngqindilili. (2)

7
4.4 Ludidi luni lombongo olu? Xhasa impendulo yakho. (3)

4.5 Nika umyalezo wembongi ngalo mbongo. (2)


[10]

8
UMBONGO ONGAFUNDISWANGA: KUNYANZELEKILE UWUPHENDULE.

UMBUZO 5 (UMBUZO OMFUTSHANE)

Fundisisa esi sicatshulwa sombongo singezantsi uze uphendule imibuzo


elandelayo.

UMNTWANA WESIKOLO: T Matoto

1 Mhle eyintombi,
2 Mhle eyinkwenkwe,
3 Mhle ehluphekile
4 Mhle mhle onwabile.
5 Ngokuba ngumntwana wesikolo.

6 Wonwabile ehamba,
7 Wonwabile efunda,
8 Wonwabile ebonakala,
9 Wonwabile efihlakele.
10 Ngokuba usela ulwazi.

11 Ungxamel’ulwazi,
12 Ungxamel’ukwazi,
13 Unxanelw’ukwazi,
14 Uxhinel’ulwazi.
15 Ngokuba luyimpilo ulwazi

5.1 Sizisa yiphi intsingiselo isitanza soku-1 ngomntwana wesikolo? (1)

5.2 Xela isixhobo sohlalutyo esikrwelelwe umgca ngaphantsi, uxele nomsebenzi


waso? (3)

5.3 Zifana ngantoni ezi zitanza zalo mbongo ngokwesakhiwo sangaphandle


sombongo? (2)

5.4 Ngqina ngeempawu ezimbini ukuba lo ngumbongo-nkcazo. (2)

5.5 Unjani umoya wembongi kulo mbongo? Xhasa impendulo yakho. (2)
[10]

AMANQAKU ECANDELO A: 30

9
10

ICANDELO B: INOVELI

IMIYALELO
• Kweli candelo kubuzwe inoveli kuphela.
• Phendula yonke imibuzo

UMBUZO 6: (UMBUZO OMDE)

NGENXA YESITHEMBISO – M. NKOHLA

UDumile ngumcuphi wokwenene nophum’ izandla kule noveli. Ngqina olu luvo
ngeziganeko zebali.
Ubude bempendulo ecwangciswe ngokukuko mabube ngamagama angama-290-
340. [25]

OKANYE

UMBUZO 7: (UMBUZO OMFUTSHANE)

NGENXA YESITHEMBISO: M. NKOHLA


Funda ezi zicatshulwa zenoveli zingezantsi, uze uphendule imibuzo elandelayo.

ISICATSHULWA A

“Sibona ukuba...” kwangenelela uNdaba elibetha emlonyeni eli xhego.


“Wena DJ uza kuba yeyona ntsika iluqilima kolu manyano lwethu
silucebayo”. Endaweni yokuphendula ndasuka ndahobolozela enye iglasi
yebhiya ndicimele. Enyanisweni le ncoko ayizange ithi ngco entliziyweni
kum kungengakuba ndinekratshi lokuzibona njengamdlungu odlekayo
kwathini. Ndaziva ndingenakuzimanya nelo hlokondiba nezicwangciso zalo
ngokubanzi ngenxa yezizathu ezathi zathontelana kumagumbi
10
eengcamango zam ngethutyana elifutshane endikholwa ukuba
babenamagugu amakhulu okundizuza. Okokuqala la mapolisa azibhuda
izingqi ngokuyithethela eziko. Ukanti ngokwemigqaliselo
yayiyeyakwamkhozi. Okwesibini la mapolisa abonakalisa ukungazithembi
emsebenzini wawo. Kaloku ngokutsho kwawo inyathelo elibalulekileyo
lokuqala yayikukuba siye kwigqirha lesipili ukuze siwuqonde zisuka umhlola.
Yinto ke leyo endiyichase egazini nasebomini. Okwesithathu esi sixhenxe
ndasibona ngathi sikhangela ngeliso elinye sikholose ngelithi umanyano,
amandla salibala kambe ukuba ikwakho nentetho ethi ‘uninzi luyabubona
ubudenge’. Okwesine umthetho wawugxininisile ukuba kufuneka indoda
enye ezivayo.

Ndathi ndakungxengxeza ndivakalisa ukungazimanyi kwam nabo ndazibona zisiwa


iimbuso. Ukuphoxeka kwakubhalwe emehlweni abo. Ndazikhusela ngelithi
ndoyikela impilo yam njengoko ndicetyisiwe njalo ngugqirha ukuba ndikhe ndithi xha
okomzuzwana. Ndandixoka. Ndaqwela ngelithi ndikwanazo neengcamango
zokurhoxa kwinkonzo yobupolisa. Ndathi ndakujonga ixesha ndafumanisa ukuba le
ncoko ithabathe phantse iiyure ezimbini nesiqingatha. Ngoku yayilicala emva
kwentsimbi yesihlanu. Ndanyanzeleka ukuba ndihambise inxalenye yoogxa bam
ngokwezindlu zabo njengoko ndandingomnye owayeze ngemoto.

7.1 Chaza unobangela wale ndibano. (2)

7.2 Phawula ngentetha ethi, “sibona ukuba ...” (2)

7.3 Ngqina ngezizathu eziBINI ukuba ikho impixano yangaphandle ebonakala


kwesi sicatshulwa. (2)

7.4 Nika intsingiselo yesi saci, “yayiyeyakwamkhozi” ngokwale noveli. (1)

7.5 Xela isizathu awasibeka njengonobangela wokungazimanyi neli qela


lamapolisa kolu uphando uDJ. (2)

7.6 Sithathwe kuliphi inqanaba lesakhiwo sale noveli esi sicatshulwa? Xhasa
impendulo yakho. (3)

ISICATSHULWA B

11
12

Kusemva kweentsuku ezintathu uNontsasa ethe shwaka engalubeki egumbini lam wade
wanditsalela umnxeba.
“Ngumcuphi uJojo osabelayo ndingakunceda?”
“NguSasa kweli cala ndiyathemba akundiphoxanga.”
“Sisiyatha sodwa esinokuphoxa inzwakazi efana nawe.”
“Ndilindele apho sendifikile ndinebhaso elingummangaliso lakho,” watsho
ngelimtyibilizi ilizwi. “Ndiyakholwa uza kulonwabela.” Waxhoma umnxeba. Ngeli tyeli
ndizixelele ukuba naye ufikile apho ebesiya yena ndandingazukumthumela.
Wayefana nqwa nosele esesiseleni.
Lo gama ndandilindele ukungena kwentakazana endlwini ndazilibazisa ngokungena
egumbini lokuhlambela ukuzipholisa ngelizihlaziyayo emva kwaloo mini laligqatse
ngalo ubhobhoyi. Ndandisemanzini njalo xa kwakunkqonkqozwa emnyango.
Ngokuqinisekileyo yayinguNontsasa landixelela oko uthuku lam. Ndabhinqa nje
itawuli ndaxhashela ukuya kuvula xa ngesaquphe ndisemgama malunga
namanyathelo amane kuse kwamahlanu ukuba ndifike elucangweni satsho
isithongakazi esimandlakazi sogqabhuko-dubulo. Satsho kwavaleka iindlebe,
salukhaka ucango ngephanyazo. Ndothuka ndade ndaya kuthi folokohlo ngomhlana
ndibetheka ngenqentsu phantsi sendiqaphele ukuba sivela kulowo
wayenkqonkqoza. Ndathi khwaphululu amadolo esamana ukubethana ndinoloyiko
lwempinda ndaya kukroba. Nanko umzimba kankosazana Sasa Ngwevu uthe natya
ulidlakadlaka lesidumbu esiluhlaza. Ngethamsanqa kwakungekho mntu wumbi
ephasejini ukungena kwakhe yamdla inja umniniyo. Oonogada behotele
bawuthatha loo mzimba ngeliwugqithisela emapoliseni awayesele ephithizela apho.

“Ndinebhaso lakho.” Ankenteza loo mazwi kwiindlebe zam. Ndandiza kuba lixhoba,
isikhuni sibuye nomkhwezeli.

7.7 Udityaniswa yintoni uDumile noNontsasa? (2)

7.8 “NguSasa kweli cala ndiyathemba akundiphoxanga.”

Yintoni le afuna ukuba abe akaphoxwanga ngayo uNontsasa nguDumile? (2)

7.9 “Ngeli tyeli ndizixelele ukuba naye ufikile apho ebesiya ...”

Chaza isiganeko esikhokelele ekubeni uDJ athethe la mazwi. (2)

7.10 Xela ibe miBINI imiba yesimo sentlalo evezwa kwesi sicatshulwa. (2)

7.11 Ludidi luni lozobo olusetyenziswe ukuzoba uNontsasa kwesi sicatshulwa?


Xhasa impendulo yakho. (3)

7.12 “...ndinebhaso elingummangaliso lakho,” watsho ngelimtyibilizi ilizwi.


“Ndiyakholwa uza kulonwabela”
12
Tyhila isigqebelo esikula mazwi kaNontsasa ngokwale noveli. (2)

7.13 Nika uphawu lomlinganiswa ongumphandi olukwesi sicatshulwa. (2)

AMANQAKU ECANDELO B: 50

AMANQAKU EWONKE: 80

13

You might also like