GRAAD 12

SENIOR CERTIFICATE EXAMINATIONS/

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATIONS

TSHIVEN¶A LUAMBO LWA U ENGEDZA LWA U THOMA (FAL)

BAMMBIRI ·A U THOMA (P1)

2019

MARAGA: 80

TSHIFHINGA: Awara 2

Bammbiri i¼i ¼i na masia¾ari a 12.

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 2 DBE/2019
SC/NSC

PFESESANI

1. Bammbiri i¼i ¼i na KHETHEKANYO THARU:

KHETHEKANYO YA A: Tholokanyon»ivho (30)

KHETHEKANYO YA B: Manweledzo/Samari (10)
KHETHEKANYO YA C: Zwivhumbeo na milayo ya
kushumisele kwa luambo (40)

2. Fhindulani mbudziso DZO¹HE kha hedzi khethekanyo.

3. Thomani khethekanyo IºWE na IºWE kha sia¾ari ·ISWA.

4. Hune khethekanyo IºWE na IºWE ya fhelela hone ni talele.

5. Nomborani phindulo dza½u zwi tshi anana na kunomborelwe kwa

mbudziso.

6. Ni tshi fhedza u fhindula mbudziso, ni pfuke mutala ni kone u ya kha i

tevhelaho.

7. Ni dzhiele nzhele zwiga zwa u vhala, mupele¾o, tswayo na khethekanyo ya

maipfi.

8. Ni eletshedzwa lwa tsho¾he uri ni shumise ndangatshifhinga iyi yo

anganywaho:

KHETHEKANYO YA A: Henefha kha minetse ya 50

KHETHEKANYO YA B: Henefha kha minetse ya 20
KHETHEKANYO YA C: Henefha kha minetse ya 50

9. ºwalani zwi no vhalea, nahone nga vhudele.

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 3 DBE/2019
SC/NSC

KHETHEKANYO YA A: THOLOKANYON¶IVHO

MBUDZISO 1: PHUROSA

Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo µisendekaho

khao.

TSHIBVELEDZWA TSHA A

MUSHUMO U SHAVHA ZWAN¶A

1 Tshikoloni tsha Riphasaro¾he ¼o rali ¼o tsha a hu na zwi¿we, ndi mupfufhi u

si mphire. Hu vhadededzi, vhana vha tshikolo na vhabebi mu¿we na mu¿we
o µi½ekedzela kha mushumo wawe.

2 Hezwi zwo rali, Vho Suke ¾hohoyatshikolo u µo wana vho takala vhukuma
vha tshi mona mona na tshikolo tsho¾he. Vha vha vha tshi khou sedza 5
¿wana wa tshikolo ane a µiita bambukwa. Vha µo vhona nnµa hu si na
thavhi-thavhi ho tou ¿wau. Vhana vha tshino tshikolo vha vho zwi µivha uri
fhano ndi haya ha pfunzo a hu kokodzelwi thungo.

3 Ngoho u nembelela ha shamba a si u wa ha¼o, tshikolo itshi a si kale tshi na

phungo ya u sa phasisa vhana zwavhuµi. Ndi tshi¿we tsha zwikolo tshe 10
muhasho wa pfunzo wa vha wo no tshi vhea i¾o tshifhinga tsho¾he. ¸amusi
khezwi, Riphasaro¾he ndi tshi¿we tsha zwikolo zwa n¾ha Afrika Tshipembe
nahone muhasho u µi¾ongisa ngatsho.

4 Vhadededzi vha tshino tshikolo vha kokodza nga maanµa a no fana. Vha
nga sa phulu dzo panwa tshilimo dzi tshi khou lima. U swika kha tshiimo 15
tshine tshikolo tsha vha khatsho a zwo ngo leluwa, zwo thoma zwi tshi nga
zwi µo konµa. Havha Vho Suke vho ri vha tshi swika ha µi vha na vha¿we
vhadededzi vhe vha vha vha zwi¼eli zwa ¾hohoyatshikolo yo ¾uwaho vhe vha
si vha ¾anganedze zwavhuµi. Vhenevho ndi vhe vha ri vha nga rangwa hani
phanµa nga tshikete. Na ¼i¿we na ¼i¿we tshikolo tsho hulesa a nga si tshi 20
kone. ¸amusi khezwi, vho¾he vha ¾honifha mishumo mivhuya i
bveledzwaho nga itshi tshikolo. Vhukoni ha u shuma kana hone u ranga
phanµa a zwi sedzi mbeu.

5 Vhana vha tshino tshikolo vhone a ri tsha amba. Hu na mudededzi ki¼asini

kana o farekanea vhone vha ita zwa tshikolo. Vha µo vha vha tshi khou 25
¿wala mishumo ye vha fhiwa kana vha tshi khou vhala. Nga tshifhinga tsha
tshikolo ½ele¾e ya wa i nga pfala. Vha vhala vho tou fombe vha tshi ita na
notsi dzavho. Vha¿we vha rangela na vhadededzi phanµa. Vha ri a hu na
maµembe kha u phasa vha tea u tou vhala.

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 4 DBE/2019
SC/NSC

6 Kha tshino tshikolo vhana vha a µivha uri vhumatshelo ndi havho a si ha 30
vhadededzi kana vhabebi vhavho. Arali hu tshi khou vhaliwa ha tou vha na
bambukwa matshelo ¼i µo µiwana ¼i ofisini ya Vho Suke ¼a onyoloswa.

7 Vhabebi vha vhana vha tshino tshikolo na vhone vha tou nga vhana vha
mme muthihi. Vha ri munwe muthihi a u ¾usi mathuthu. Vha farisana
vho¾he na vhadededzi u bveledza ¿wana. Muthu u a kona u zwi vhona uri 35
mutingati uyu ndi muhulu. Na khorombusi ya hone yo vhumbwa nga
madendele a pfunzo na zwi¾unµulume.

8 Dzifeme dzine vhana vho phasaho afha tshikoloni vha shuma khadzo dzi
sumbedza uri dzo farwa nga vhathu vhukuma. Zwi a vhonala uri tshikolo
tsha Riphasaro¾he tshi bvisa vhathu vhane vha kona. Ndi ngazwo zwine na 40
havha vhana vho phasaho khatsho vha sa tshi hangwi. Vha thusa tshikolo
itshi nga masheleni a si na vhukono ane vha a bvisa vha sa vhilaeli.

9 ºwaha mu¿we na mu¿we nga µuvha ¼a mabebo a tshikolo itshi, matshudeni

a kale a a rambana vha µa nga vhunzhi. Muthu u µo ri a tshi lavhelesa a
wana ho ima goloi dza vhunzhili-nzhili. Nga maanµa hu vhonala dzi Benze, 45
dzi BMW na dzi Range Rover. Hu vha hu tshi khou ¾u¾uwedzwa vhane vha
vha kha gireidi ya 12 uri na vhone vha phase.

10 Vhaambi vho fhambanaho vha µo amba vha tshi laya vhana. Vho Suke
vhone a vha ambi tshithu nga nnµa ha u ¾anganedza vhaeni vho µaho.
Vhana vha tshikolo vha fhindula nga u fhulufhedzisa vhathu uri a hu na ane 50
a µo sala, vha µo phasa vho¾he.

11 Ngavhe zwikolo zwo¾he zwi tshi fana na tshikolo tsha Riphasaro¾he, ro vha
ri tshi µo ka½a nga mifhululu kha ¼o¾he ¼a Afrika Tshipembe.

[Tshi bva kha thimu ya vhalingi]

1.1 Bulani dzina ¼a tshikolo tshine tsha khou ambiwa nga hatsho mafhungoni
aya. (1)

1.2 Ndi mini tshi ¾u¾uwedzaho Vho Suke uri vha mone na tshikolo vho takala? (2)

1.3 Ndi zwifhio ZWIVHILI zwine vhana vha ita musi vhadededzi vha songo ya
kilasini? (2)

1.4 Dzina ¼a tshikolo itshi ¼o tea lini afha mafhungo? Ndi ngani ni tshi ralo? (2)

1.5 ¹hohoyatshikolo Vho Suke ndi muthu wa mbeu-µe? Tikedzani phindulo

ya½u. (2)

1.6 ·ifurase ¼o swifhadzwaho ¼i bvisela zwifhio khagala? (2)

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 5 DBE/2019
SC/NSC

1.7 Murero wo shumiswaho kha phara ya vhuraru u khwa¾hisedza zwifhio

mafhungoni aya? (2)

1.8 Sumbedzani tshanduko yo vhaho hone tshikoloni itshi nga u µa ha

Vho Suke. (2)

1.9 Fhungo ¼a uri vhukoni ha u ranga phanµa a vhu sedzi mbeu ndi mbuno
kana ndi kuhumbulele? Tikedzani phindulo ya½u. (2)

1.10 Nangani phindulo yo teaho kha mutevhe wo ½ekedzwaho:

Bambukwa ndi muthu ...

A a si na vhabebi.
B a si na muthu a no mu laya.
C a no ita zwo fhambanaho na zwine vha¿we vha ita.
D o kundaho vha no laya. (1)

1.11 Muhumbulo muhulwane wa phara ya vhu¾anu ndi ufhio? (2)

1.12 Tshaka dza goloi dzine vhagudiswa vho phasaho afha tshikoloni itshi vha
µa nadzo dzi ita uri ni µelwe nga muhumbulo ufhio? (2)

1.13 Inwi ni nga takalela u vha mugudiswa wa itshi tshikolo? Ndi ngani ni tshi
ralo? (2)

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 6 DBE/2019
SC/NSC

¹alelani tshifanyiso uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.

TSHIBVELEDZWA TSHA B: TSHIFANYISO

[Tshi bva kha inthanethe]

1.14 Ndi mini tshi no khou ¾aniwa nga itshi tshifanyiso? (2)

1.15 Mbonalo ya vhathu vha re kha tshifanyiso i bvisela khagala zwifhio? (2)

1.16 Ni nga eletshedza vhathu vha re kha tshifanyiso zwifhio malugana na

nyimele i konµaho ine vha vha khayo. (2)

¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA A: 30

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 7 DBE/2019
SC/NSC

KHETHEKANYO YA B: MANWELEDZO/SAMARI

MBUDZISO 2

Vha Muhasho wa pfunzo dza fhasi vho dalela tshikolo tsha ha½u u pfumbudza
vhaswa nga ha zwivhangi zwauri vhaswa vha mi¿waha ya vhukati ha 13 na19 vha
µidzhenise kha zwikambi na zwidzidzivhadzi.

Vhalani mafhungo (TSHIBVELEDZWA TSHA C) afho fhasi ni kone u ¿wala

mbuno dza SUMBE nga ha zwine zwa nga thusa vhagudi u phasa milingo yavho.

NDAELA

1. ºwalani mbuno dza SUMBE dzi kha mafhungo a pfalaho, nga ha zwivhangi
zwauri vhaswa vha mi¿waha ya vhukati ha 13 na 19 vha µidzhenise kha
zwikambi na zwidzidzivhadzi.
2. Tshivhalo tsha maipfi TSHI SONGO PA¶A 70.
3. Nomborani mafhungo a½u u bva kha 1 u ya kha 7.
4. ºwalani mbuno NTHIHI kha fhungo ¼i¿we na ¼i¿we.
5. Shumisani maipfi A¸U.
6. Sumbedzani tshivhalo tsha maipfi e na a shumisa e zwitangeni mafheloni a
manweledzo/samari ya½u.

TSHIBVELEDZWA TSHA C

ZWIVHANGI ZWAURI VHASWA VHA MIºWAHA YA VHUKATI HA 13 NA

19 VHA ¶IDZHENISE KHA ZWIKAMBI NA ZWIDZIDZIVHADZI

Vhaswa vha mi¿waha ya vhukati ha 13 na 19 vha funa nga maanµa u wanulusa

zwithu zwiswa. Nga tshifhinga hetshi vha vha vhe kha mi¿waha i konµaho ya
vhutshilo havho. Vhunzhi ha vhaswa havha vha fhedza vha tshi µidzhenisa kha
zwikambi na zwidzidzivhadzi zwo vhangwa nga zwithu zwinzhi.

Vhaswa vha µidzhenisa kha zwikambi na zwidzidzivhadzi nga mulandu wa mutsiko

wa dzikhonani. Vha ita zwi no itwa nga dzikhonani vha tshi ofha u xelelwa nga
¾hama dzavho. U sa ita zwi no itwa nga khonani zwi a swikisa na kha u kolelwa.

Vhunzhi ha vhaswa vha shumisa zwikambi na zwidzidzivhadzi nga n¾hani ha

vhuludu. Vhaswa ndi vhathu vha no dzula vha tshi khou ita zwithu tshifhinga
tsho¾he. U fhedza vhuludu vha a ¾oda zwithu zwa u µitakadza. Nyimele iyi i vha
sendedza kha zwikambi na zwidzidzivhadzi. Vhaswa vhanzhi vha a didzhenisa kha
zwikambi na zwidzidzivhadzi vha tshi edzisela vhabebi vhavho. Vhana vha edzisela
mikhwa ya vhabebi yavhuµi kana i si yavhuµi vha ri arali vhabebi vha tshi nwa na
vhone vha tea u nwa.

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 8 DBE/2019
SC/NSC

Vhaswa vha shumisa zwikambi na zwidzidzivhadzi tshililelwa hu u µitakadza lwa

tshifhinganyana. Zwikambi na zwidzidzivhadzi zwi a ita uri muthu a pfe o takala
lwa tshifhinganyana. Vhaswa vha no ¾oµou takala lwa tshifhinganyana vha
fhedzisela vho µidzhenisa khazwo.

Vha¿we vhaswa vha µidzhenisa kha zwikambi na zwidzidzivhadzi zwo bva kha
¾hu¾huwedzo ya midia. Vhunzhi ha dzimidia dzi sumbedza vhathu vha tshi khou
nwa na u daha. Kha vhaswa ndi zwithu zwa n¾ha vhunga vha kha tshiimo tshine a
vha athu kona u fhambanya zwo khakheaho na zwi songo khakheaho. Vha
fhedzisela vho didzhenisa khazwo zwo ¾u¾uwedzwa nga zwe vha vhona

U ¾oµa u µivha ndi tshi¿we tsha zwivhangi zwa uri vhaswa vha µidzhenise kha
zwikambi na zwidzidzivhadzi. Vhaswa vha ¾oµou µivha nga ha tshenzhemo ntswa.
Vha vhona mu¿we a tshi khou nwa vha a ¾oµou µivha uri zwi µifhisa hani.

Vhabebi kha ri ime nga milenzhe ri thuse vhaswa vhashu uri vha ¾utshele kule na
zwikambi na zwidzidzivhadzi sa izwi zwi tshi lozwa matshilo a vhathu.

[Tshi bva kha thimu ya vhalingi]

¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA B: 10

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 9 DBE/2019
SC/NSC

KHETHEKANYO YA C: ZWIVHUMBEO NA MILAYO YA KUSHUMISELE

KWA LUAMBO

MBUDZISO 3: KHUNGEDZELO

Vhalani khungedzelo iyi uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.

TSHIBVELEDZWA TSHA D

¶IFHA¹ELENI!!
Vhathu ndi mapfura vha a µolwa

Haya ha thundu yo¾he ya u fha¾a. Zwidina zwi ngaho matombo, semennde dzi sa
fhandukani, dzifureme na mahothi a tsiavhafu zwo tou zheka.
Vha µivhaho zwithu zwavhuµi vha renga fhano. Ndi nnyi a sa funi zwavhuµi?
Kha vha µe vha dzhie nnµu yavho!!
Ri wanala Vuwani dzifemeni. Ri vula Musumbuluwo u swika Mugivhela. 5
U µivha zwinzhi, vha nga ri kwama kha: 072 767 9798

[Tshi bva kha thimu ya vhalingi]

3.1 Ndi ngani mu¿wali o shumisa fonto khulwane kha khungedzelo iyi? (1)

3.2 ºwalani mushumo wa tshiga tsha u vhala tsho shumiswaho kha

khephusheni. (1)

3.3 Topolani he ha shumiswa mbuziso i sa ¾oµi phindulo. (2)

3.4 Ndi tshigwada tshifhio tsha vhathu tshe khungedzelo iyi ya livhiswa
khatsho? (2)

3.5 Ndi nµila ifhio ine vhathu vha nga i shumisa u wana vhu¾anzi ho µalaho
nga ha zwine zwa khou khungedzelwa? (2)

3.6 U yanga kuhumbulele kwa½u ni vhona khungedzelo iyi i ya ndeme?

Tikedzani phindulo ya½u. (2)
[10]

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 10 DBE/2019
SC/NSC

MBUDZISO 4: KHATHUNI
¹alelani khathuni uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA E

FUREME 1 FUREME 2
No vhudzwa nga nnyi?
Hei, ndi a zwi khoµa Ndo pfa nga
Mashudu, hezwo. ma¿we
mudededzi matshudeni.
wanga o ri ndi
dzhenele
khetho dza
matshudeni.

Zwone ndi a Areµi! Ri µo pfa.

zwi takalela.
Ndi nga
shuma.

FUREME 3
[Tshi bva kha inthanethe]

4.1 Vhuµipfi ha vhathu vha re kha khathuni ndi vhufhio? (1)

4.2 Ndi nnyi ane a khou takalela zwine zwa khou ambiwa kha khathuni iyi?
Tikedzani phindulo ya½u. (2)

4.3 Fhethu hune vhathu vha re kha khathuni vha vha hone hu khou fhisa kana
u rothola? Tikedzani phindulo ya½u. (2)

4.4 Nangani phindulo yone kha mutevhe wo ½ekedzwaho. Vhathu vha re kha
khathuni vha nga vha vha tshi khou bva kana u ya ...
A kerekeni na hayani.
B tshikoloni na hayani.
C doroboni na tshikoloni.
D mavhengeleni na tshikoloni. (1)

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 11 DBE/2019
SC/NSC

4.5 Mulaedza u no khou fhiriswa nga khathuni iyi ndi ufhio? (2)

4.6 Arali hu inwi ni re kha nyimele i re kha khathuni no vha ni tshi nga ita
mini? (2)
[10]

MBUDZISO 5: PHUROSA

5.1 Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo

»isendekaho khao.

TSHIBVELEDZWA TSHA F

1 Masindi ndi musidzana we a bebelwa Maungani. O dzhena tshikolo

henefho u swika a tshi phasa gireidi ya 12. O ya a dzhena
Yunivesithi ya Vivo a tshi khou ita khoso ya vhushumelavhapo. Izwi
zwo ita uri a takalele u shumela tshitshavha tsha hawe. Zwo ita uri a
dzule o kuvhanganelwa nga tshigwada tsha vhathu. 5

2 Mugivhela mu¿we na mu¿we o vha a tshi thusa vhaaluwa vha si na

vha¾hogomeli nga u vha ¾ambisa na u vha bikela zwi¼iwa. Vhaswa o
vha a tshi vha funza mishumo ya zwanµa na mitambo yo
fhambanaho. Vhaswa vhanzhi vho bvela phanµa nga thuso ye vha i
wana kha Masindi. Vho kona u µiimela nga vho¾he. Zwo¾he zwe 10
Masindi a vha a tshi khou ita a zwo ngo thithisa pfunzo dzawe.
Milingo o vha a tshi i phasa nga ½aledzi.

3 Masindi o µivhea kule na tsini nga mishumo yawe mivhuya ye a vha

a tshi khou ita. Vhoramabindu vho µo dzhenelela kha mishumo iyo.
Vho mu thusa nga masheleni na zwishumiswa zwi ¾oµeaho 15
mishumoni yawe. Mukhanselara wa Maungani vho µo mu fha
pfufho ya u vha mushumelavhapo wa ¿waha. Mushumoni uyo ho
vha ho µala hu si na na vhupfelo ha mare. Zwiambi zwo mu khoµa
zwi sa mili na mare. Mishumo ya Masindi yo vha ¾hu¾huwedzo kha
vhaswa. Pfunzo o ¾haphudza, mishumo o tou ½anga. Vhaswa, 20
gudani kha Masindi!
[Zwi bva kha vhalingi]

5.1.1 Ipfi: Zwo, kha phara ya u thoma fhungo ¼a u fhedza ndi

thinwaipfi ifhio? (1)

5.1.2 ¸eani ¼ifhambanyi ¼a ipfi 'takalela' ¼i fhungoni ¼i pfalaho. (2)

5.1.3 Isani fhungo ¼o swifhadzwaho kha khanedza. (2)

5.1.4 Shumisani thangeladzina iyi 'ya' fhungoni ¼i pfalaho. (2)

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma (FAL)/P1 12 DBE/2019
SC/NSC

5.1.5 Nangani phindulo yone kha mutevhe wo ½ekedzwaho.

Ipfi: Shumela ndi ...
A ·iitwa.
B ·iitela.
C ·iµiiti.
D ·iitana. (1)
5.1.6 'Zwo¾he' ndi ¼isala ¼a lushaka lufhio? (2)
5.1.7 Ipfi mushumelavhapo ndi dzina mbumbano, inwi sumbedzani
thinwaipfi dzo ¼i vhumbaho. (2)
5.1.8 Fhungo ¼o talwaho nga fhasi ¼i kha ¼imudi ¼a lushaka lufhio? (2)
5.2 TSHIFANYISO
¹alelani tshifanyiso, ni vhale na mafhungo o »isendekaho khatsho, ni kone
u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA G

Ngoho u zwifha zwi a vhulahisa. Marubini o amba mazwifhi kha vhabebi

nga ha Vele sa muthu a sa dzheni kilasi zwavhuµi yunivesithi. Vele u
sumbedza u kwamea nga nyimele iyi a mbo µi ri a zwi mu mangadzi ngauri
vhatukana vha a zwifha. Vele o vha o ¼a nyala a tshi ri ndi vhulaha muthu.
Nga murahu ha pfala Marubini a tshi ¾avha mukosi sa goya.
[Tshi bva kha inthanethe]

5.2.1 Ndi ngafhi hune ra wana mu¿wali o sumbedza luvhengela

mbiluni mafhungoni aya? (2)
5.2.2 ¸eani ¾halutshedzo ya ¼iidioma ¼o talelwaho mafhungoni aya. (2)
5.2.3 Vhumbani pho¼isemi nga ipfi: ¹avha. (2)
[20]
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA C: 40
MARAGAGU¹E: 80

Vhu½e ha khanμiso ho vhaledzwa