Kabanata 3

PAGSASALIN NG PILING
TEKSTONG MAKABULUHAN SA
DALUMAT NG/SA FILIPINO
Layunin:
Maipaliwanag ang kahalagahan ng wikang Filipino sa
pagdadalumat o pagteteorya.
Makapagbasa at makapagbuod ng impormasyon, estadistika,
datos atbp. Mula sa mga babasahing nakasulat sa Filipino sa
iba’t ibang larangan.
Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling teorya ng mga
Pilipino sa iba’t ibang larangan.
 Panimula
Ang DALUMATFIL ay isang maagwat na kursong nagpapalawak at
nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at manuring pagbasa, pagsulat at
pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng
kontemporaryong sitwasyon at mga pangangailangan ng bansa at ng mga
mamayang Pilipino.
Pagsasaling-wika - paglilipat sa pinagsasalinan ang wika ng pinakamalapit na
katumbas ng diwa o mensaheng isinasaad sa wikang isinasalin.
Translation is more like wrenching a soul from its body and luring it into a
different one – Rosemarie Waldrop
Translation is precisely what the copying of a given model is to beginner in the art
of painting. – Johan Chrisoph Gotsched
Ang pagsasalin ay paglalahad sa tumatanggap na wika ng pinakamalapit na
natural na katumabs ng mensahe ng simula ng wika, una ay sa kahulugan at
pangalawa ay sa estilo. (Eugene Nida, 1964)
….Maaaring maisagawa sa pamamagitan ng pagtutumbas sa kaisipang nasa likod
ng mga pahayag na berbal
…Isang gawaing binubuo ng pagtatangkang palitan ang isang nakasulat na
mensahe sa isang wika ng gayon ding mensahe sa ibang wika.
 ANTAS NG PAGSASALIN
1. Textual level – literal na pagsasalin
2. Referential level – ginagamit sa malalabong diwa para sa kapakanan ng
mga ordinaryong mambabasa.
3. Cohesive level – tumtukoy sa mood ng teksto (positive, emotive, neutral,
negative at iba pa).
4. Level of naturalness – natural na pagsasalin at medaling basahin;
naisusulat sa ordinaryong wika at may natural na himig.
METODO NG PAGSASALIN
1. word for word translation
2. literal translation
3. faithful translation
4. semantic translation
5. adaptation
6. free translation
7. idiomatic translation
8. communicative translation
9. dynamic equivalence
 Mga Simulain sa Pagsasalin
May mga magkakasalungat na simulain sa pagsasalin:
 1

Ang isang salin dapat maging himig orihinal.

VS
Ang isang salin ay dapat maging himig salin.
 2
Dapat manatili sa isang salin ang estilo ng awtor.
VS
Dapat mangingibabaw sa isang salin ang estilo ng tagasalin.
 3
Ang isang salin ay dapat magtaglay ng katumbas na diwa ng orhinal. (hindi
binibigyang-diin ang salita kundi ang diwa; higit na popular na paraan sa
kasalukuyan)
VS
Ang isang salin ay dapat magtaglay ng katumbas ng mga salita sa orihinal.
(may pagkaliteral; salita sa salitang paraan ng pagsasalin)
Halimbawa sa pagsasalin ng Bibliya at iba pang sulating siyentipiko at
teknikal.
 4
Ang isang salin ay dapat maging kapanahon ng awtor.
VS
Ang isang salin ay dapat maging kapanahon ng tagasalin.
 5
Ang isang salin ay maaaring may dagdag, bawas o bagong diwa.
VS
Ang isang salin ay hindi dapat dagdagan, bawasan o baguhin ang diwa ng
orihinal.
 6
Kung ano ang anyo ng orihinal ay siya ring dapat maging anyo ng salin.
VS
Sa pagsasalin, hindi mahalaga ang anyo, maaaring baguhin ang anyo
(Kung patula, maaaring hindi patula ang salin).
 Mga Katangiang Dapat Taglayin ng isang
Tagasaling-wika:
1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin.
2. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa
pagsasalin.
3. Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag.
4. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
5. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa
pagsasalin.
 Ilang simulain sa Pagsasalin
Filipino - Ingles
1. Bawat wika ay nakaugat sa kultura ng mga taong likas na gumagamit
nito.
2. Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging kakanyahan.
3. Ang isang salin, upang maituring na mabuting salin, ay kailangang
tanggapin ng pinag-uukulang pangkat na gagamit nito.
4. Bigyan ng pagpapahalaga ang uri ng Filipino na kasalukuyang sinasalita
ng bayan
Ang pagsasalin ng mga akdang pampanitikan
ay kinakailangang magbigay-pansin sa:
1. …nilalaman ng paksa
2. natatagong kahulugan
3. emosyong napapaloob sa mga salita
4. estilo, na siyang nagbibigay-kulay at ganda sa pahayag.
 Pag-aangkin ng wikang Filipino sa mga
Salitang Ingles
TATLONG WIKA ng mga PILIPINO
1. Ang katutubong wika o wikaing ginagamit sa bahay
2. Filipino o Taglish sa mga pang-araw-araw na pakikipag-ugnayan
3. Ingles sa paaralan at iba pang pormal na sitwasyon

Sa pagsusuri ng Goulet (mula kay Maggay) lumalabas ang paraan ng pag-

aangkin ng mga salitang hiram na nagaganap sa komunikasyong Filipino.
 Pagsasalin ayon sa Katutubong Gamit
Ang isang salitang hiram ay nagkakaroon ng sariling porma at higit
na naaangkin sa pamamagitan ng paggamit ng mga panlapi.
Paglalapat ng katutubong pandamdam sa panahunan (tense) ng
dayuhang pananalita. Nagkakaroon ng pag-iiba sa paggamit ng Ingles ang
mga Pilipino kung pagbabatayan ang istandard na Ingles. Isa sa malinaw na
pagbabago ay ang paglalapat ng katutubong pandamdam sa pamamagitan ng
paggamit at pagtutumbas.
 Pag-uulit-ulit sa salitang inangkin
1. Pag-uulit bilang pagdidiin
Hal.: a. type na type b. feel na feel c. oks na oks
2. Pag-uulit bilang pantukoy ng panaka-naka, paulit-ulit, o pahinto-hinting aksiyon
Hal.: a. umeextra-extra b. nagtour nang tour
3. Pag-uulit bilang indikasyon ng mga aksiyong desultory (pabugso-bugsong pagsasagawa ng mga bagay-
bagay)
Hal.: a. nagrerepair-repair b. nagplano-plano
4. Pag-uulit bilang pahiwatig ng pagkamaliit o likhang-isip lamang
Hal.: a. titser-titseran b. bisi-bisihan

5. Pag-uulit bilang pakahulugan sa Ingles ng “somewhat”, “by the”, o kaya ay “every”

Hal.: a. dose-dosenang itlog b. weather-weather
 Tatlong Yugto ng Pagsasalin
1. Paghahanda ng materyales at iba pang preparasyon
-pananaliksik sa akdang isasalin (awtor, [anahon, kultura at bansang
kinabibilangan nito, atbp.)
-mga tesauro at diksyunaryo
-paghingi ng kaukulang pahintulot sa awtor at/o publisher
-kasangkapan gagamitin sa pagsasalin (kompyuter, atbp)
2. Aktwal na Pagsasalin
3. Ebalwasyon ng salin
Tatlong Katangian ng Isang Mahusay na Salin
(Summer Institute of Linguistics)
C – CLEAR (malinaw). Nailipat nang malinaw sa ibang lenggwahe ang
isang akda upang magkaroon ng komunikasyon sa ibang hindi marunong ng
wika ng orihinal.
A – ACCURATE (wasto). Kung ano ang sinasabi ng orihinal na awtor ay
iyon ding katapat na mensahe ang ipahyag sa ibang wika.
N – NATURAL (natural ang daloy). Madulas ang mga pahyag sa
tunguhang lenggwahe na parang orihinal na sinulat sa wikang
pinagsasalinan.
Pagsasanay
Panuto: Isalin sa Filipino ang mga
sumusunod:
1. Bring home the bacon. 1. Ipanalo mo!
2. Give me a ring tomorrow. 2. Bukas ay bibigayan mo ako ng sising.

3. The man is charged with stealing. 3. Kinasuhan ang lalaki ng pagnanakaw.

4. Siya ay propesor sa kasaysayan ng
4. He is a German history Professor.
Aleman.
5. Please count your money before 5. Mangyaring bilangin ang iyong pera
leaving the counter. bago umalis.
 Pagsasaling Siyentipiko at
Teknikal: Kalikasan, Mga
Teorya, at Metodolohiya
Lilia F. Antonio at Florentino A. Iniego, Jr.
 Hindi matatawaran ang kahalagahan ng pagsasaling siyentipiko at teknikal
(ST) sa pagpapalaganap ng impormasyon sa iba’t ibang sangay at institusyon ng
bansa.

Paghahambing sa mga wika: daan sa pagsasalin

1. Gramatikal
2. Morpolohikal (pag-aaral ng salita)
3. Sintaktikal (pagbuo, sugnay, pangungusap, ayos ng mga salita)
4. Leksikal(depende ang kahulugan sa tao, lugar atbp.)
5. Denotatibo
6. Konotatibo (brainwashing)
7. Kultural
 Ang Siyentipiko at Teknikal na Wika

Ayon kay Pinchuck, tinutukoy na teknikal na wika ang “isang varayti

ng pangkalahatang lengguwahe na nagtataglay ng tiyak at partikular na mga
katangian ng bokubularyo at sa higit na limitadong saklaw ng gramatika.”

URI NG WIKA SA SUB-VARIETIES

• Wikang pangsiyentipiko
• Wikang pangkasanayan
• Wikang pangnegosyo
 Mga Suliranin sa Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal

Maraming suliraning kaakibat ang mga pagsasaling ST sa

kasalukuyan. Kabilang dito ang paparaming bilang ng mga dayuhang
publikasyon na kailangang maisalin sa lalong medaling panahon.

Mga pamamaraan sa pagsasaling siyentipiko-teknikal

Complete translation
Selective Translation
Condensed translation
Summary Translation
Composite Translation
PANGKALAHATANG TUNTUNIN SA
PANGHIHIRAM AT
PAGSASALIN NG MGA SALITANG
BANYAGA
 PANGKALAHATANG TUNTUNIN SA
PANGHIHIRAM AT
PAGSASALIN NG MGA SALITANG BANYAGA
• • Sikapin munang ihanap ng katumbas ang salitang banyaga sa wikang Filipino.
• • Kapag walang makitang katumbas ang hinihiram na salitang banyaga sa
Filipino, ihanap ito ng katumbas sa alin mang wikang rehiyunal.
• • Kapag hindi maihanap ng katumbas ang salitang banyaga ayon sa (1) at (2),
ihanap ito ng katumbas sa wikang Kastila.
• • Kapag walang makitang katumbas ang hinihiram ng salita ayon sa (1), (2), at
(3), hiramin ang tunog sa Ingles at baybayin sa Filipino ang salita kung ito’y
Ingles, o ihanap ng katumbas ang salitang hinihiram sa Ingles kung ang salita
ay galling sa iba pang wikang banyaga.
 Mga paraan sa pagpapaunlad ng teknikal
na wika
• Saling-angkat (direct borrowing)ang salita at kahulugan ay hind nagbabago. Hal. Perception,
amnesia at moron
• Saling -paimbabaw (surface assimilation) hal. Reinforcement(reimporsement)
• Saling-panggramatika (gramamatical translation)
• Saling-hiram (loan translation) brainwashing o paghuhugas isipan
• Salitang likha (word invention)
• Salitang daglat (abbreviated words) (S-R, IQ, EQ)
• Salitang tapat (parallel translation) hal. Social interaction
• Salitang taal (indigenous-concept oriented translation)
• Salitang-sanib (amalgated translation)
Mga Serbisyo sa Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal sa Internet
1. American Translators Association, (www.atanet.org)
2. Bioscience Writers/Survey Translation Bureau
(www.biosciencewriters.com)
3. Integraldocs, (www.integraldocs.com)
4. PTI Global (www.ptiglobal.com)
5. Technical Translation Services (www.techtranslations.lu/services)
6. Translation Central (www.translationcentral.com)
7. Vox Translation, Corp (www.vortranslatio.com)
8. Web translation (www.web-translation.eu.com)
E. Hinggil sa Pagsasalin ni John Dryden
“Lahat ng pagsasalin, sa tingin ko, ay maaaring ipaloob sa tatlong
pangalang sumusunod: metaphrase, paraphrase at imitasyon.”

Dalubhasa sa Dalawang Wika

Walang sinumang may kakayahang magsalin ng tula, na, katulad sa isang henyo sa naturang sining ay
hindi dalubhasa kapuwa sa wika ng kaniyang awtor at sa kaniyang sarili.

Dagdag-bawas
Ngunit sa kabila ng lahat, dapat kong tanggapin na malimit akong lumalagpas sa aking komisyon;
sapagkat kapuwa ako gumawa ng pagdadagdag at paglikwad.

Mga posibleng kahinaan ng salin:

1. May dadag na diwa ang salita
2. Kulang ang diwa ng salin
3. Mali/iba ang diwa ng salin
4. May mga bahaging Malabo ang kahulugan kaya’t nagkakaroon ng higit sa isang kahulugan
5. Hindi nauunawaan ng pinag-uukulang mambabasa ang salin.
Itanghal ang Autor
Dapat palitawin ng tagasalin ang kaniyang awtor na kaakit-akit hanggang makakaya niya, hangga’t
napapanatili niya ang kaniyang karakter at naitatanghal niya itong hindi katulad nito.

Problema sa Modernong Wika

Ang naiibang kagandahan ay nasa kaniyang pagpili ng mga salita. Tayo, at ang modernong wika, ay
higit na maraming mga pantukoy at panghalip, bukod sa senyas para sa mga pamanahon at mga
kaso at iba pang barbaridad na pinagsandigan ng ating pangungusap bunga ng mga kahinaan ng
ating mga ninuno.

Muling Pagbuhay sa Luma

May mga higit na dakilang talino kay Chaucer na ang kahinaan ay ang sobrang talinghaga. Hindi
kailangang isulat ng awtor ang lahat ng kaya niya; manapa, yaon lamang kailangan niyang isulat.

Ang Huwarang Tagasalin

Kailangang isang ganap na paggagap sa wika ng isinasalin niya at sa wikang pinagsasalinan niya.
 KABANATA 4
PAGDALUMAT SA
PELIKULANG PILIPINO
Panimula

Mayaman ang Pilipinas sa iba’t ibang anyo ng kultura. Bawat isa sa mga ito ay nagbibigay ng
makabuluhang tungkulin upang mapaunlad ang ating bansa. Nagiging daan rin ito upang magkaroon
ng pagkakabuklod-buklod ng mga mamamayan.

Sa iba’t ibang aspeto ng pamumuhay hindi matatawaran ang maraming mga suliranin na
kinakaharap ng lipunang, mga isyung nagpapabigat sa estado ng pamumuhay ng bawat tao at mga
napapanahong usapin na umiiral sa ating bansa. Dahil sa mga ganitong sitwasyon ay nagkaroon ng
ilang mga palabas na mapapanood sa telebisyon kung saan ang mga ito ay nagpapakita ng mga
paksang panlipunan. Ilan na rito ay ang pelikula, documentary films, teleserye, at Indie films.
Ayon kay Ediny (2010), hinding-hindi mawawala sa mga tahanan ng mga Pilipino ang mga
telebisyon. Para kasing mababaliw ka sa kalungkutan kung wala ito para magbigay saya at aliw sa
atin.
Binaggit ni Omnes (2013) sa kanyang blog na ang panonood ay isang kasanayang
pangkomunikasyon na umuunawa sa mga nakikitang imahe sa kapaligiran ng tao. Ito ay nakatutulong
sa pagpapaunlad ng kaalaman sa higit na malalim na paghihinuha sa mga nakikita at naririnig.
Binanggit din niya mula sa aklat ni Considene na ang panonood ay tumutulong sa mga bata na
madebelop ang isang bagong karunungan – ang biswal na kaalaman na dapat nilang paunlarin sa
isang teknolohikal na mundo.
 Taong 1979 hanggang dekada 80 tinutukan rin gabi-gabi ang
soap operang “Anna Liza” na pinagbibidahan ng namayapang si Julie
Vega. Dekada 80 nang ipalabas sa telebisyon ang mga soap opera sa
hapon. Ilan lamang sa mga namayagpag na soap opera noon ay “Nang
Dahil sa Pag-ibig” (1981), “Yagit” (1983), “Kaming mga Ulila” (1987) ng
GMA7, “Ang Pamilya Ko” (1987), “Ula, Ang Batang Gubat” (1988) na
pinagbidahan ni Judy Ann Santos ng IBC 13, “Agila” (1989), “Anna Luna”
(1989) ng ABS-CBN,.
Sabi ni Dorothy Hobson “Soap opera
speaks to millions of individual and mirrors
aspects of their lives back to them.” Tunay
ngang sinubaybayan ng karaniwang
mamamayang Pilipino ang mga soap opera
sa telebisyon dahil sa mga tema nito na
sumasalamin sa buhay ng karaniwang
mamamayan; paghihirap at pananagumpay
ng mga api sa lipunan, kabiguan at
kaligayahan sa pag-ibig at marami pang
iba.
 Nagpatuloy ang mga soap opera nang dekada
90 at ilan sa mga I to ay ang “Valiente” (1992-1995)
“Mara Clara” (1992 – 1997) at “Esperanza” (1997-1999).
Taong 1994 unang ipinakilala ng RPN ang Latin
American Telenovela na “LaTraidora.” Hindi gaanong
tinangkilik ito subalit kinatuwaan dahil sa nahuhuli ang
pag-dub ng mga diyalogo sa Filipino sa mga karakter.
Sinasabing ito ang unang inangkat na na teleserye sa
ibang bansa. Subalit bago pa man makilala ang “La
Traidora” ay ipinalabas ng RPN 9 ang “Oshin,” isang
seryeng pantelebisyon na mula sa bansang Japan. Mas
nakilala ang mga telenovela nang naging matunog at
inantabayanan ng mga manonood ang “Mari Mar” mula
sa “Maria” trilogy” ang una ay “Maria Mercedes” na
kalaunan ay ipinalabas sa ABS-CBN noong 1996 at
“Rosalinda” noong 2000, “Maria la del Bario”, na
ipinalabas sa RPN 9 noong 1996 na pinagbibidahan ng
Mexican superstar na si Thalia.
Dahil sa kasikatan ng Mexican telenovela,
nagsipagsunuran na rin ang ibang networks
na magpalabas ng ganito ABC 5 (TV5
ngayon) “Morena Clara” at “Agujetas de Color
de Rosa” sa GMA. Napalitan ang katawagan
ng soap opera na telenovela sa mga
panahong ito. Sunod-sunod na mga Latin
American telenovela ang ipinalabas sa
Pilipinas na ipinalalabas sa umaga, hapon
hanggang gabi.
 Gumawa ng tatak ang ABS-CBN nang ilunsad
nila ang kanilang unang teleserye na “Pangako sa Iyo.”
Nakilala ang mga karakter nina Angelo Buenavista (Jerico
Rosales) at Yna Macaspac (Kristine Hermosa). Gayundin
ang tarayan ng mga karakter nina Claudia Buenavista
(Jean Garcia) at Amor Powers (Eula Valdez).

Sinundan ito ng sikat na teleserye na “Kay Tagal

Kang Hinintay” na pinagbidahan ni John Lloyd Cruz,
Bea Alonzo, Lorna Tolentino, Jean Garcia, Edu
Manzano at John Estrada. Taong 2010 ganap na
ginamait ng GMA ang “teledrama” bilang
pagkakakilanlan sa kanilang mga dramang
pantelebisyon at dramaseryes naman sa TV5.
 Kung bibigyang kahulugan ang teleserye o
teledrama, ito ay mula sa salitang “tele” na ibig sabihin ay
telebisyon at “serye” sa salitang Tagalog ng “series” at
“drama” para sa salitang drama. Ito ay maaaring mauri sa
iba’t ibang anyo at genre. Anumang katawagan ng mga ito
ito ay mga dramang palabas sa telebisyon na nag-ugat sa
soap opera. Ang mga kuwento nito ay makabagdamdamin
na umiikot sa pag-ibig at drama sa pamilya na sumasabay
sa panlasa ng mga manonood.

Ang RPN 9 ang nagpalabas ng mga Asianovela

noong dekada 80. Ipinalalabas ito sa umaga tuwing
Sabado ngunit hindi naka-dub sa Filipino. Mga Chinese
series ang ipinalalabas noon hanggang ipnalabas nila ang
“Oshin” ng bansang Japan noong 1991. Taong 2003
ipinalabas sa ABS-CBN ang Meteor Garden na kinagat ng
mga manonood. Sinundan ito ng Meteor Rain at Meteor
Garden II.
 Hindi rin nagpahuli karibal na network na GMA sa
parehong taon sa pagpapalabas ng mga teleserye na
mula naman sa bansang Korea ang “Bright Girl” na
sinundan ng “Endless Love: Autum in my Heart” (2003) na
pinabidahan nina Song Seung-heon, Song Hye-kyo and
Won Bin. Dahil sa naging maganda ang pagtagkilik ng
mga manonood ay sinundan ito ng GMA na Endless
Love: Winter Sonata (2003) at Endless Love: Summer
Scent (2004). Pinalabas sa ABS-CBN ang Spring Walts
(2007) na mula sa Korean series na Endless Love.
 Dala ng komersyalismo ay nauuri ang mga dramang
pantelebisyon, soap opera o teleserye na isang pop culture.
Ayon kay Gilda Fernando at M.G. Chavez ang pop o
popular culture ay kung ano ang tanggap ng nakararami na
nagmula sa mga impluwensiya ng teknolohiya at mass media
gaya ng print, radyo, telebisyon at pelikula kaya madaling
makilala ng masa.
Sa isang artikulo sa wordpress.com na may
pamagat na “Ang Teleserye ng Buhay Ko, ng Buhay Mo at ng
Buhay Nating Lahat!” kapansin-pansin na kaya madalas
mapuna ang mga kuwento ng teleserye ay dahil di umano sa
pagkopya ng mga istorya mula sa ibang bansa gaya na
lamang ng mga punang nakuha ng mga teleseryeng “Sana
Maulit Muli” na mula raw sa pelikulang If Only, ang “Imortal”
na ang inspirasyon daw ay Twilight at ang Lord of theRings
naman ang sa “Encantadia”. Kung sina Fernando at Chavez
(2001) ang tatanungin, ang pangongopya na nga ang
pinakaeksaktong depinisyon ng Pinoy pop culture dahil sabi
nga nila ang Pinoy pop ay laging gaya.
 Kung ang mga Pilipino ay
nahumaling sa mga Korean novela, hindi
rin pahuhuli ang mga teleserye sa ating
bansa na namayagpag sa ibang bansa.
Ang “Pangako Sa’yo” na pinagbidahan ni
Jerico Rosales at Kristine Hermosa ay
tinangkilik sa bansang Malaysia, Indonesia,
Singapore, Cambodia, at Africa.

Sa artikulong inilathala ni
Crispina Martinez-Belen pinanood din ang
teleseryeng ito sa China noong 2010 na
nakakuha ng 1.3 bilyong manonood mula
sa 2,000 channel sa nasabing bansa.
 Naging malaki ang impluwensya ng telebisyon sa mga Pilipinong
manunuod. 95% o humigit kumulang 34 milyong tao sa populasyon sa
urban areas sa bansa ang nakokober ng National Urban Television
Audience Measurement (NUTAM) ng AGB Nielsen Philippines. Taong
2008, 92% – 95% Pilipino ang naaabot naman ng telebisyon.
Ipinakikita lamang nito ganoon katas ang dami ng Pilipino
nanunood ng telebisyon at kapangyarihan ang impluwensya nito. Taong
2011 ang dalawang dambuhalang network sa bansa ay may apat
hanggang limang oras na nilalaan kada 20 oras sa broadcast para sa
teleserye.
DOKUMENTARYONG PANTELEBISYON
Dokumentaryong Pantelebisyon

Isa pang mahalagang midyum sa larangan ng

broadcast media at hindi maikakailang bahagi ng buhay
ng bawat Pilipino ang telebisyon. Naging bahagi at
sinasabing kasama nga sa daily routine ng mga Pilipino
ang panonood ng mga palabas sa telebisyon simula sa
paggising sa umaga sa mga morning show hanggang sa
oras na bago matulog sa mga prime time na mga
panooring kabilang na ang mga teledrama, balita at mga
dokumentaryong pantelebisyon.

Dokumentaryong Pantelebisyon- Mga palabas na

naglalayong maghatid mh komprehensibo at stratehikong
proyekto na sumasalamin sa katotohanan ng buhay at
tumatalakay sa kultura at pamumuhay sa isang lipunan.
Mga Dokumentaryong Pantelebisyon Katangian ng Dokumentaryong Pantelebisyon
 Rated K 1. Paksa
 Matanglawin 2. Layunin
 Motorcycle diaries 3. Anyo
 I-witness 4. Estilo at/o Teknik
 Pinoy meets world 5. Uri ng Karanasan
 Reporter’s Notebook
 Weekend Getaway
 Jessica Soho

Mga Dapat Tandaan sa Pakikipanayam Upang

Maisakatuparan ang Pagbuo ng Dokumentaryong
Pantelebisyon:

1. Paghahanda para sa panayam

2. Pakikipanayam
3. Pagkatapos nh Panayam
Gawain 1
Panuto: Panoorin ang isang dokumentaryo ni Kara David na may pamagat na
“Pag-asa sa Pagbasa” sa pamamagitan ng link sa ibaba. Pagkatapos ay sagutin ang
mga tanong kaugnay nito.

Link: https://youtu.be/J7JegoKjpmM
1. Anong isyung panlipunan ang tinalakay sa dokumentaryong
pinanoood? Ipaliwanag.

2. Suriin ang pkatangian ng dokumentaryong pantelebisyon na pinanood batay sa:

a. Paksa:
b. Layunin:
c. Anyo:
d. Estilo at/o Teknik:
e. Uri ng Karanasan:
3. Tinalakay sa dokumentaryo ang mga slow readers, sa iyong palagay, paano kaya nakapasa
sa elementarya ang mga slow readers? May kinalaman kaya ito sa sistema ng edukasyon sa
bansa? Pangatwiranan.

4. Sa iyong palagay, paani masosolusyonan ang suliraning tinalakay sa dokumentaryong iyong

pinanood? Ipaliwanag.

5. Paano nakatutulong ang isang dokumentaryong pantelebisyon sa paghahatid ng

mga isyung panlipunan sa mga manonood/mamamayan? Ipaliwanag.
SEVEN SUNDAY
https://www.youtube.com/watch?v=Ps5dfPfx05E

Sketch Pad
https://www.youtube.com/watch?v=gTyQTNXT0uE

BARCELONA
https://www.youtube.com/watch?v=nRqh5uGEbFU

TM – HM - BSBA
 Tuntunin:
NILALAMAN • Arial
1. Pabalat (Cover Page) • 12”
2. Panimula • Long
3. Panunuring Pampanitikan • PDF
• Upload MS Teams General
(Dalumat sa Pelikula)