Паўлінава вока

Паўлінава вока
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Матылі Падатрад:  Glossata Надсямейства:  Papilionoidea Сямейства:  Німфаліды Падсямейства:  Nymphalinae Трыба:  Nymphalini Род:  Паўлінава вока (Inachis) Від:  Паўлінава вока
Міжнародная навуковая назва
Inachis io Linnaeus, 1758
Сінонімы
Aglais io; Vanessa io; Nymphalis io; Papilio: Papilio io Linnaeus, 1758; P. ioides Ochsenheimer, 1807; P. sardoa Staudinger, 1871; P. exoculata Weymer, 1878; P. dyophtalmica Garbini, 1883; P. veronensis Garbini, 1883; P. belisaria Oberthür, 1889; P. fischeri Standfuss, 1892; P. alorefacta Urech, 1897; P. jocaste Urech, 1897; P. narses Schultz, 1899; P. pavo Stichel, 1902; P. cyanosticta Raynor, 1903; P. fulva Oudemans, 1905.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   171585 EOL   163695

Паўлінава вока (Inachis io) — дзённы матылёк сямейства Німфаліды (Nymphalidae). Лацінскае бінамінальная назва паходзіць ад Īnachis — цара Інаха і яго дачкі Іа у старажытнагрэчаскай міфалогіі.

Агульная характарыстыка

Ніжні бок крылаў

Inachis io на Buddleja davidii

Даўжыня пярэдняга крыла — 27-31 мм. Размах крылаў да 62 мм. Самкі часцей за ўсё некалькі буйней самца. Асноўны фон крылаў чырвона-буры, чырвона-карычневы. На крылах размяшчаюцца 4 буйных «вочкі» з блакітнымі плямамі.

Ніжняя бок крылаў ахоўнай афарбоўкі — чорна-карычневага колеру, з радамі хвалістых больш светла афарбаваных звілістых ліній.

• 
  Паўлінава вока
• 
  △ Паўлінава вока

Арэал

Нетрапічная Еўразія і Японія. На поўначы да 60 градуса паўночнай шыраты. Сустракаецца на ўсёй тэрыторыі Усходняй Еўропы, акрамя раёнаў крайняй поўначы (не заходзіць у зону тундраў) і пустыннай зоны. Адсутнічае на востраве Крыт і ў Паўночнай Афрыцы.

Месцапражыванне

Паляны, лугі, лясныя ўзлескі, прасекі, берагі рэк і вадаёмаў, лесапалосы і лесапаркі, гарадскія паркі, балкі, яры, сады, пусткі, тэрыторыі населеных пунктаў. Падымаецца ў горы на вышыню 2000—2500 м над узроўнем мора.

Асаблівасці біялогіі

Развіваецца ў адным пакаленні ў стэпавай і лесастэпавай зонах; у Крыму і Перадкаўказзі — у двух. Матылькі выходзяць з лялячак ў пачатку чэрвеня. Імага часта сустракаюцца на кветках каманішніка лугавога (Succisa pratensis), чабору, скабіёзы жоўтай (Scabiosa ochroleuca), Cirsium hetcrophyllum, лопуха лямцавага (Arctium tomentosum) і розных садовых раслін. Часам трапляюцца ў драўняным соку або забрадзілай садавіне.

Лёт першага пакалення — з канца чэрвеня да сярэдзіны ліпеня. Лёт другога пакалення — з жніўня да верасня, зімуе ў абароненых месцах. Самкі другога пакалення сустракаюцца да канца кастрычніка, зімуюць і зноў сустракаюцца ранняй вясною да пачатку чэрвеня. Зімуючыя асобіны могуць сустракацца зімой падчас адліг.

Размнажэнне

Вусень

Яйка

Самка адкладвае да 100—300 яек, звычайна групамі, на ніжняга боку ліста крапівы.

Вусень

Стадыя вусеняў — з мая па жнівень. Гусеніцы інтэнсіўнага чорнага колеру з дробнымі белымі кропкамі і з паяском з жорсткіх галінастых шыпоў. На кармавых раслінах жывуць кодлы, часам да 300 асобнікаў, у агульным гняздзе з аплеценага шаўковай ніткай лісця. Пачынаючы з другога ўзросту, гусеніцы жывуць асобна. Гусеніцы першага пакалення — з мая па чэрвень, другога — з ліпеня па жнівень.

Кармавыя расліны вусеняў

Кармавыя расліны вусеняў — хмель звычайны (Humulus lupulus), маліны (Rubus idaeus), вярба (Salix), у тым ліку брэднік (Salix caprea), крапіва двухдомная (Urtica dioica), значна радзей — каноплі (Cannabis).

Кукалка

Стадыя кукалкі — каля 1-2 тыдняў. Кукалка вуглаватая, размяшчаецца галавой ўніз. Афарбоўка ад шэра-зялёнай да карычневай (залежыць ад колеру субстрата), з двума шэрагамі бліскучых шыпоў.

Ахова

• Матылёк года ў Германіі ў 2009 годзе.

Літаратура

• Стриганова Б. Р., Захаров А. А.  Пятиязычный словарь названий животных: Насекомые (латинский-русский-английский-немецкий-французский) / Под ред. д-ра биол. наук, проф. Б. Р. Стригановой. — М.: РУССО, 2000. — С. 270. — 1060 экз. — ISBN 5-88721-162-8 (руск.)
• Коршунов Ю. П.  Определители по флоре и фауне России // Булавоусые чешуекрылые Северной Азии. Выпуск 4. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2002. — С. 57. — ISBN 5-87317-115-7 (руск.)