Architecture

Mübadele sonrası boşalan/boşaltılan köyler içerisinde en bilineni olan Kayaköy’de, coğrafyayı deneyimlemek üzere uluslararası bir çalıştay düzenlendi. Öğrenci grupları, günışığının, rüzgârın, manzaranın deneyim mekânlarını keşfetmişler; rüzgârın yön ve yoğunluğuna göre
yapıların yerleşim izini sürmüşler, köyde günışığının deneyimlenmesi için bir gezi yolu önermişler ve olası bakı noktalarını çıkarmışlardır.

Mimarlık eğitim alanı ve mimarlık pratiği arasındaki görünürdeki fark son yüzyılda eğitim alanında yenilikçi düşüncelerin üretilmesi lehine daha da artmıştır. 20. YY başında eğitim alanı, mimari pratik ile paralel atılımlarda bulunarak mimarlık disiplinin içeriğini değiştirmiştir. Mimarlık eğitimi, dönemin mimarları tarafından ilan edilen manifestoların uygulama alanı olmuştur. Hatta gelecekçi ve konstrüktivistlerin yaklaşımları üniversitelerdeki eğitimin dilini değiştirmiştir. 60’lı yıllar pratik alanda kentsel konutu da içeren kentsel ütopyaların üretim yıllarıdır. Son yıllarda küresel ölçekte mimarlık okullarının üretimleri hakkında söylenecek söz çeşitlilikleridir. Kimi okullar yarının konutuna odaklanırken kimi okullar pratik üretime yanıt veren bir içerik ile eğitimlerine devam edegelmektedirler.
Ülkemizdeki güncel mimarlık eğitimi alanında yapılan çalışmaların pratik alanla paralel gittiğini söylemek zordur. Eğitim alanında yapılan çalışmalarda mimarlık disiplininde öncü, yenilikçi ve değişimi sorgulayan yaklaşımlar görülmektedir. Oysa bu çalışmaların pratik alana yansımalarına çok nadir rastlanmaktadır. Ülkemizdeki konut üretimi süreçlerinin genel geçer yapısı, yenilikçi program ve yeni yaşama biçimi önerilerini, daha tartışamadan engellemektedir. İmar mevzuatlarının katılığı, konut üretim aktörlerinin çeşitlenememesi, konut alanlarının yapılaşma sınırlarının işveren kimliğine ve işveren kar talebine göre biçimlenmesi, konut kullanıcısının kurgusal özneler olarak düşünülmesi sonucu tasarımların tek tipleşmesi gibi konular problemin temel unsurları olarak belirmektedir. Pratik alanda yaşanan bu durumların eleştirisi ancak mimarlık eğitim alanında yapılabilmektedir. Bu durum eğitim disiplini içinde, pratik alanda üretimin en yoğun gerçekleştirildiği konut üretimini irdelemeye itmektedir.
Eğitim alanında, konutun sıradan bir program olarak tartışılmasını eleştirmekteyiz. Hatta pratik alanda yapılan yanlış konut uygulamaları, eğitimde konut tasarımı tartışmalarının odağına yerleşmekte ve yeni bakışların doğmasını tetiklemektedir.  Bu çalışma, eğitim alanında kentli konutun, yeni bir sosyal yaşam örüntüsü sunabilme olasılığını araştırmıştır. Kentli konutun, izole konut adacıklarından oluşan örüntüsü karşısında durarak, konutun kamusallaşma sınırlarını ve kullanıcı çeşitliliği bağlamında yeni program senaryolarını tartışmıştır. Güncel kentsel dönüşüm projeleri soylulaştırma, yoğunluk artımı, depreme dayanıklılık ve kimi pazarlama amaçlı sloganlaşan kavramlar bağlamında tartışılmakta, mekânların kalıcılığına karşın kullanıcının geçiciliği, özel alanlar ve kamusal alanların yeni düzenlerinin kavramsal biçimleri göz ardı edilmektedir. Bu atölye kurgusu, konvansiyonel bakış içinde yer alan kentli konutun/toplu konutun kamusallığının sınırlarını, yeni program örgütlenmeleri aracılığıyla, yeniden düşünme üzerinedir. Tartışılan genel kavramlar kent konutu, konutun kamusallığa açılımı ve yeni konut programı örgütlenmeleri olarak belirtilebilir. Bunun yanı sıra konut, kamusallık derecesine göre yeniden ele alınırken “olay” kavramı, bu yeni bakış açısının odağındadır. Tasarım süreçleri, kavramın tanımları olan farklı bir mekânın olanaklılığını yaratan anlar (Foucault, 1997); kişinin mekânı sorgulayıp yeniden anlamlandırmasını sağlayan keşifler (Derrida, 1997); beklenmedik eylemlere işaret eden durumlar (Tschumi, 1994) gibi mekânsal karşılıkları olan tartışmalarla ilerlemiştir. Ayrıca geçicilik, akışkanlık, tipoloji yerine topoloji, gözeneklilik, çok katmanlılık ve uyumluluk gibi alt kavramlar da mekân üretiminde ve mimari programın geliştirilmesinde aracılık eden başlıklar olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Konut ve Kamusallık, Olay Mekân, Konut ve Esneklik, Gözeneklilik, Akışkanlık

Transparency is an element that establishes indoor space and outer space relationships; and determines the existence and strength of this relationship, as well as the ability to transmit light and contribute to visual interiors. However, apart from all these, transparency allows buildings to be an urban element, except the buildings, which require privacy at a higher level, such as housing. While transparent facades used in the houses integrate the building with nature; transparency in public buildings gives the message that everything is clear and it offers the possibility to fuse with other urban elements. For this reason, in the scope of the study, transparency is regarded as a recreating element of public space; and its ability to attach the interior space to urban life is focused on. The theoretical part of the essay is based on the meaning of transparency in terms of architectural and urban space and how transparency is conceptualized in the literature. The meaning of transparency as an element that defines architectural and public space physically, symbolically, and socially and the way in which this meaning takes place in architecture is examined in detail through three main headings based on the research in international literature. These are; literal, phenomenal and experiential. Literal transparency indicates how clear the visual boundary between the interior and the exterior space is, depending on the physical characteristics of the material. Phenomenal transparency is a type of architectural organization rather than the visual qualities of material used on the facade. Briefly, it describes the layered structure of the facade elements, voids and even the form and their existence in a certain harmony without interfering with each other. Finally, experiential transparency is concerned with how easily the user can access the building and how the structure relates to the urban space. In this context, Yapı Kredi Cultural Center in Istiklal Street-Beyoğlu, one of the most important Streets in Istanbul-Turkey, is selected as a case study. This new-to-old project is discussed within the framework of the concepts of " literal, phenomenal and experiential transparency ". The building, which is designed and renovated by Teget Architecture, is located in a street, where social life vitality became increasingly questioning during the recent years. In this context, it is observed that the building will contribute to the public character of the Istiklal Street. It has been observed that transparency has made the building an important component of public space by making street users feel the continuity of the outdoor inside. At this point, the study reveals that public and cultural experiences and urban continuity can be achieved through transparency and it contributes the literature in this respect.

This study focuses on the physical and perceptual relationship and contact between the dwelling and its immediate surrounding. The aim of this study is to analyze user experi-ence for a re-definition of private and public spaces as well as the point of contact of these spaces – the interface. This re-definition requires interdisciplinary interaction, cross-scale thinking and mixed-research method. Thus, in-depth interviews were conducted with 24 participants differing in their age, gender, household size and structure, dwell-ing and settlement typologies. The strategies of adapting themselves for the public ac-tions infiltrating into the private space and of adjusting the dwelling for private actions spreading to the public space were evaluated through decoded interviews and the photo-graphs taken by the participants. Analysis revealed spatial shifts regarding public and private in the dwelling and the immediate surrounding. The findings of the research determine the needs based on user experiences and point out to a new spatial setup re-quired to adjust to these needs. The description of private and public shifts through spatial interfaces draws attention to the fact that architecture and urban planning profes-sions have to cooperate in this intersectional scale for the benefit of the cities and its citizens.