Ejercicios Mecánica Cuantica Parte I
Ejercicios Mecánica Cuantica Parte I
Ejercicios Mecánica Cuantica Parte I
yrig
SOLUCIÓN A LOS EJERCICIOS DE MECÁNICA
CUÁNTICA: PARTE I
Moisés Carrera Núñez
E-MAIL: moises_cuantum@hotmail.com
cop
nes
cio
olu
Ns
MC
ht
Ejercicio 01.
yrig
Dadas las funciones F 1 = a 0 , F 2 = a 1 + a 2 x, F 3 = a 3 + a 4 x + a 5 x 2 donde a 0 , a 1 , . . . , a 5
son constantes, determinar el valor de las constantes para que las funciones sean
mutuamente ortonormales en el intervalo (0, 1).
Solución
Para este ejercicio primero notamos que cada una de las funciones pertenecen al es-
pacio vectorial de los polinomios, por lo que definimos el producto escalar de ellos
cop
como la multiplicación habitual de polinomios, y los valores buscados serán en-
contrados haciendo combinaciones de las ecuaciones cuales resulten del producto
escalar de las diferentes funciones, también sólo usaremos uno de los varios resul-
tados para los diferentes coeficientes. Así que, primero tenemos de la condición de
normalización
〈F 1 |F 1 〉 = 1
Z1
a 0∗ a 0 dx = 1
0
a 02
Z1
0
dx
nes
= 1
¯1
a 02 (x)¯¯
¯
= 1
0
a0
cio
= ±1
a 0 = ±1 (1)
ahora, se tiene para la función F 2
〈F 2 |F 2 〉 = 1
Z1
olu
(a 1 + a 2 x)(a 1 + a 2 x) dx = 1
0
Z1
(a 12 + a 1 a 2 x + a 1 a 2 x + a 22 x 2 ) dx = 1
0
Z1
Ns
(a 12 + 2a 1 a 2 + a 22 ) dx = 1
0
a 22
a 12 + a 1 a 2 + =1 (2)
3
MC
2
ht
por otra parte
yrig
〈F 1 |F 2 〉 = 0
Z1
a 0 (a 1 + a 2 x) dx = 0
0
a 0 a 2 2 ´ ¯¯1
³ ¯
a0 a1 + x ¯ = 0
2 0
cop
a2
a1 + =0 (3)
2
Las ecuaciones (2) y (3) forman un sistema de ecuaciones simultaneas, al resolverlas
se obtiene:
p p
a 1 = ∓ 3, y, a 2 = ±2 3 (4)
〈F 3 |F 3 〉 = 1
Z1
0
nes
(a 3 + a 4 x + a 5 x 2 )(a 3 + a 4 x + a 5 x 2 ) dx = 1
Z1
a 32 + 2a 3 a 4 x + 2a 3 a 5 x 2 + a 42 x 2 + 2a 4 a 5 x 3 + a 52 x 4 dx
¡ ¢
= 1
0
cio
2 a2 1 a2
a 32 + a 3 a 4 + a 3 a 5 + 4 + a 4 a 5 + 5 = 1 (5)
3 3 2 5
luego
〈F 2 |F 3 〉 = 0
Z1
olu
(a 1 + a 2 x)(a 3 + a 4 x + a 5 x 2 ) dx = 0
0
Z1
(a 1 a 3 + a 1 a 4 x + a 1 a 5 x 2 + a 2 a 3 x + a 2 a 4 x 2 + a 2 a 5 x 3 ) dx = 0
0
1 1 1 1 1
0
Ns
a1 a3 + a1 a4 + a1 a5 + a2 a3 + a2 a4 + a2 a5 =
2 3 2 3 4
p p p p
p 3 3 p 3 3
− 3a 3 − a4 − a 5 + 3a 3 + 2 a4 + a5 = 0
2 3 3 2
a 4 = −a 5 (6)
MC
ht
y por el otro lado, se tiene
yrig
〈F 1 |F 3 〉 = 0
Z1
a 1 (a 3 + a 4 x + a 5 x 2 ) dx = 0
0
1 1
a3 + a4 + a5 = 0
2 3
6a 3 + 3a 4 + 2a 5 = 0 (7)
cop
Las ecuaciones (5), (6) y (7) forman un sistema de ecuaciones que al resolver se tiene
r r r
5 5 5
a3 = ± , a 4 = ∓6 , a 5 = ±6 (8)
6 6 6
nes
cio
olu
Ns
MC
ht
Ejercicio 02.
yrig
1 i nπx
Demuestre que el conjunto de funciones ψn (x) = e l , con n = 0, ±1, ±2, . . ., son
2l
ortonormales en el intevalo (−l , l ).
Solución 02.
La condición de ortonormalización:
(
® 1 si n ′ = n
ψn ′ |ψn = δn ′ n =
cop
0 si n ′ 6= n
se tiene
Zl
ψ∗n ′ (x)ψn (x) dx
®
ψn ′ |ψn =
−l
Zl
1 i nπ 1 i nπ
= p e − l x p e l x dx
2l 2l
−l
ψn ′ |ψn
®
=
1
2l
Zl
−l
nes
π ′
e i l x(n−n ) dx
Para el caso n 6= n ′ . Sea la más nueva variable y definida como y = i πl x(n − n ′ ), en-
l ′ ′
tonces, i π(n−n ′ ) dy = dx. Cuando x = −l , y = −i π(n − n ), si x = l ⇒ y = i π(n − n ),
entonces
cio
′
Z )
i π(n−n
1 l
e y dy
®
ψn ′ |ψn =
2l i π(n − n ′ )
−i π(n−n ′ )
¯i π(n−n ′ )
1 y¯
¯
= e
2i π(n − n ) ¯−i π(n−n ′ )
′
olu
1 n
i π(n−n ′ ) −i π(n−n ′ )
o
= e − e
2i π(n − n ′ )
1
cos[π(n − n ′ )] + i sen[π(n − n ′ )] − cos[π(n − n ′ )] + i sen[π(n − n ′ )]
© ª
=
2i π(n − n )
′
2i sen[π(n − n ′ )] sen[π(n − n ′ )]
= =
2i π(n − n ′ ) π(n − n ′ )
sen[π(n − n ′ )]
Ns
=
π(n − n ′ )
como n, n ′ ∈ Z, si definimos, m = n − n ′ se tendrá que m ∈ Z, entonces1
® sen[πm]
= 0 n 6= n ′
ψn ′ |ψn = (9)
π(m)
1 A lo largo de el texto se usará el hecho de que para n ∈ Z sen nπ = 0 y cos(nπ) = (−1)n
MC
ht
Cuando n = n ′ , se tiene que
yrig
Zl
1
e 0 dx = 1
®
ψn ′ |ψn =
2l
−l
entonces
n = n′
®
ψn ′ |ψn = 1, (10)
cop
®
ψn ′ |ψn = δnn ′
nes
cio
olu
Ns
MC
ht
Ejercicio 03.
yrig
Encuentre la norma de las siguientes funciones en el intervalo indicado y escriba las
funciones normalizadas:
x2
a) e − 2 en el intervalo (−∞, +∞)
x2
b) xe − 2 en el intervalo (0, +∞)
Solución 03.
La norma se ha definido como:
cop
q ®
N= ψ|ψ
2
/2
a) En este caso ψ(x) = e −x , así que
+∞
Z
ψ∗ (x)ψ(x) dx
®
ψ|ψ =
−∞
+∞
Z
2 /2 2 /2
= e −x e −x dx
®
ψ|ψ =
−∞
+∞
Z
nes
2
e −x dx (11)
−∞
entonces,
+∞
Z +∞
Z
2 2
I 2 = I (x)I (y) = 4 e −x dx e −y dy
olu
0 0
+∞ Z
Z +∞
2 +y 2 )
I2 = 4 dx dy e −(x
0 0
π/2
Z +∞
Z
2
2
I = 4 dϕ dr r e r
0 0
−r 2 ¯¯+∞
( )
π e 2π
= 4 − ¯ =− (−1)
2 2 ¯0 2
p
⇒I = π
MC
ht
así la ecuación (11) se mira como
yrig
® p
ψ|ψ = π
por lo tanto
x2
1/4 e− 2
N =π , y, ψnormalizada = (12)
π1/4
b) El proceder es similar:
cop
+∞
x2 x2
Z
xe − 2 xe − 2 dx
®
ψ|ψ =
0
+∞
Z
2
= x 2 e −x dx, definamos α = 1
0
+∞ +∞
1
Z Z
2 −αx 2 2
= x e dx = x 2 e −αx dx
2
=
1
2
0
+∞
Z
0
−
∂ −αx 2
∂α
e
+∞
nes
dx
−∞
1 ∂
Z
2
= − e −αx dx
2 ∂α
0
cio
1 ∂
½r ¾
π
= −
2 ∂α α
p 1 ∂α−1/2
µ ¶
= − π
2 ∂α
p 1 1 −1/4
µ ¶
= − π − α , dado que α = 1
2 2
olu
p
® π
⇒ ψ|ψ =
4
por lo tanto
x2
π1/4 2e − 2
N= , y, ψnormalizada = (13)
2 π1/4
Ns
MC
ht
Problema 04.
yrig
Desarrolle en serie de Fourier la2 función F (x) = x en el intervalo −π < x < π.
Solución 04
La serie de Fourier es, por definición,
1 ∞
c n e i nx
X
F (x) = p
2π n=−∞
cop
esta forma de escribir una tal serie de Fourier es mera notación, ya que al momento
de hacer los cálculos surge la pregunta de ¿Cómo calcular tal serie?, pues corre desde
el −∞ hasta +∞. Así que, uno debe obtener una forma que proporcione la facilidad
del cálculo, para tal fin, procedemos:
à !
1 −1 ∞
0 i nx i nx
X X
F (x) = p c0 e + cn e + cn e
2π n=−∞ n=1
1
µ ∞ ∞ ¶
−i nx i nx
X X
F (x) = p c0 + c −n e + cn e ; n > 0. (14)
2π n=1 nesn=1
Ahora sólo necesitamos encontrar el valor de los coeficientes c n para obtener la ex-
presión de F (x) en serie de Fourier, entonces
Zπ
1
c n = 〈Un |F 〉 = p xe −i nx dx (15)
2π
−π
cio
Se tiene para c 0
Zπ
1 1 x 2 ¯¯π
¯
0
c0 = p xe dx = p ¯ =0
2π 2π 2 −π
−π
Zπ
1
cn = p xe −i nx dx
2π
−π
π
1 1 ∂ −i nx
Zµ ¶
= p − e dx
2π i ∂n
−π
Ns
π
1 ∂
Z
= − p e −i nx dx
i 2π ∂n
−π
1
Sea y = −i nx, implica que, − d y = d x, además, en x = −π, y = i nπ, cuando x = π,
in
2 En el manual existe un error, pues, dice “al” donde debería decir “la”
MC
ht
y = −i nπ, entonces
yrig
Znπ
−i
1 ∂ 1
cn = − p − e y dy
i 2π ∂n i n
i nπ
( )
1 ∂ 1 y ¯¯−i nπ
¯
= −p e ¯
2π ∂n n i nπ
1 ∂ n −1 ³ −i nπ ´o
= −p n e − e i nπ
2π ∂n
cop
1 n −2 ³ −i nπ ´ ³ ´o
= −p −n e − e i nπ + n −1 −i πe −i nπ − i πe i nπ
2π
1
½ · ¸
−2
p −n cos(nπ) − i sen(nπ) − cos(nπ) − i sen(nπ) +
2π
= · ¸¾
+i πn −1 cos(nπ) − i sen(nπ) + cos(nπ) + i sen(nπ)
= p
1
½
2π n
iπ £
i 2π (−1)n
(−1)n
+ (−1)n
¤
¾
nes
= p
2π n
entonces p p
2π 2π
cio
cn = i (−1)n , y, c −n = c n∗ = −i (−1)n
n n
Todos los resultados anteriores nos conducen a
" Ã p p !#
1 ∞ i 2π i 2π
n i nx n −i nx
X
F (x) = p (−1) e − (−1) e
2π n=1 n n
p
olu
i 2π X ∞ (−1)n ½ ¾
= p cos(nx) + i sen(nx) − cos(nx) + i sen(nx)
2π n=1 n
X∞ (−1)n ½ ¾
= i 2i sen(nx)
n=1 n
X∞ 2(−1)n+1
F (x) = sen(nx) (16)
Ns
n=1 n
MC
ht
yrig
cop
3
-3 -2 -1
-1
nes 1 2 3
-2
cio
-3
n = 1, 2, . . . , 50. Por supuesto mientras más términos agregemos a las suma parcial
de la ecuación (16) la aproximación a F (x) = x será mucho más mejor.
Ns
MC
ht
Ejercicio 05.
yrig
Utilice los resultados del problema anterior y la fórmula de Párseval para obtener la
∞ 1
X
suma de la serie 2
.
n=1 n
Solución 05
La fórmula de Párseval es Z
|F (x)|2 dx = |c n |2
X
cop
n
Zπ ∞ ∞
x 2 dx = |c n |2 + |c −n |2 + |c 0 |2
X X
(17)
n=1 n=1
−π
p
del ejercicio anterior c n = i 2π(−1)n /n, entonces
2π
|c n |2 = = |c −n |2 , y, |c 0 |2 = 0
n2
por lo cual la ecuación (17) viene a ser como
nes Zπ
∞ 4π
x 2 dx
X
2
=
n=1 n
−π
1 3 ¯¯π
¯
cio
= x
3 ¯−π
2π3
=
3
en conclusión
X∞ 1 π2
(18)
olu
2
=
n=1 n 6
Ns
MC
ht
Ejercicio 06.
yrig
Desarrolle en serie de Fourier la función
(
0, para − π < x < 0
F (x) =
sen(x), para 0 < x < π
p
La base para este espacio vectorial viene dada por {Un (x) = e i nx / 2π}. El desarrollo
cop
de una función arbitraria en serie de Fourier es, entonces como
1
µ ∞ ∞ ¶
c −n e −i nx + c n e i nx
X X
F (x) = p c0 +
2π n=1 n=1
cn = 〈Un |F 〉
Zπ
1
= p e −i nx F (x) dx
−π
= p
2π
1
0
Z
(0)e −i nx
Zπ
nes
dx + (sen(x))e −i nx
dx
2π
−π 0
Zπ
1
cn = p sen(x)e −i nx dx (19)
2π
cio
0
Así que
Zπ ¯π
1 1 1
sen(x)e 0 dx = p (− cos x) ¯¯ = p (1 + 1)
¯
c0 = p
2π 2π 0 2π
0
r
2
olu
⇒ c0 = (20)
π
y para n > 0
Zπ
1
cn = p sen(x)e −i nx dx
2π
0
Ns
Zπ
1
µ ¶
= p sen(x) cos(nx) − i sen(nx) dx
2π
0
π
Zπ
1
Z
cn = p sen(x) cos(nx) dx − i sen(x) sen(nx) dx
2π
0 0
MC
ht
Calculemos las integrales por separado, primero se tiene la solución para la primera
yrig
integral que aparece en el lado a mano derecha:
Zπ Zπ ½ ·
1
¸¾
sen(x) cos(nx) dx = sen(x + nx) + sen(x − nx) dx
2
0 0
Zπ
1
= {sen[(1 + n)x] + sen[(1 − n)x]} dx
2
0
cop
Zπ π(1+n) π(1−n)
1 1 1 1
Z Z
sen(x) cos(nx) dx = sen y dy + sen y ′ dy ′
2 1+n 2 1−n
0 0 0
¯π(1+n) ¯π(1−n) ¾
1 1 1
½
(− cos y ′ )¯¯
¯ ¯
= (− cos y)¯¯ +
2 1+n 0 1−n 0
1 1
½ · ¸
− cos(π(1 + n)) + cos(0) +
=
2 1+n
+
1
1−n
· nes
− cos(π(1 − n)) + cos(0)
¸¾
1 1 1
½ · ¸ · ¸¾
= 1 − cos(π + πn) + 1 − cos(π − πn)
2 1+n 1−n
cio
1 1
½ · ¸
1 − cos(π) cos(nπ) + sen(π) sen(nπ) +
2 1+n
=
1
· ¸¾
+ 1 − cos(π) cos(nπ) − sen(π) sen(nπ)
1−n
olu
1 1 1
½ · ¸ · ¸¾
= 1 + cos(πn) + 1 + cos(πn)
2 1+n 1−n
1 (1 − n)(1 + cos(nπ)) + (1 + n)(1 + cos(nπ))
½ ¾
=
2 (1 + n)(1 − n)
1 2 + 2 cos(nπ)
½ ¾
=
2 1 − n2
Ns
Zπ
1 + (−1)n
⇒ sen(x) cos(nx) dx =
1 − n2
0
yrig
cn = p , y, c −n = c n∗ = p (21)
2π 1 − n 2 2π 1 − n 2
Notamos que cuando n = ±1, la ecuación (21), posee singularidad. Para evitar esto
se hace necesario encontrar el valor de c ±1 como sigue
Zπ
1
c1 = p sen(x)e −i x dx
2π
0
Zπ ·
cop
1
¸
2
= p sen(x) cos(x) − i sen (x) dx
2π
0
p p
π ∗ π
c1 = −i p =⇒ c −1 = c 1 = i p
2 2 2 2
Ahora la función F (x) en representación en forma de serie de Fourier es como:
(r p p )
1 2 i π i x i π −i x X ∞ 1 + (−1)n i nx X ∞ 1 + (−1)n −i nx
F (x) = p − p e + p e + p e + p e
2π 2 2
π 2 2 2 2 n=2 2π(1 − n ) n=2 2π(1 − n )
nes
con la ayuda de la fórmula de Euler, y, el hecho de que 1 + (−1)n es idénticamente
nulo cuando n es impar. La expresión de arriba se simplifica a:
1 1 2 X ∞ cos(nx)
F (x) = + sen(x) + (22)
π 2 π n=2,4,6,... 1 − n 2
cio
1.0
olu
0.5
yrig
Desarrolle en serie de Fourier la función
(
−1, para − l < x < 0
F (x) =
+1, para 0 < x < l
Solución 07
La base para esta expansión en serie de Fourier viene a ser como:
cop
nπ
1 i x
Un (x) = p e l
2l
Entonces
cn = 〈Un |F 〉
Zl
= Un∗ F (x) dx
cn =
−l
p
1
0
2l
Z
F (x)e
−i
nπ
nes
x
Zl
l dx + F (x)e
−i
nπ
x
l dx
(23)
−l 0
yrig
0 nπ Zl nπ
1
Z
−i x −i x
cn = p − e l dx + e l dx
2l
−l 0
Z0 Znπ
−i
1 −l ′ −l
= p − eu du + eu du ′
2l i nπ i nπ
i nπ 0
l u ¯¯0
( )
1 l u ′ ¯¯−i nπ
¯ ¯
cop
= p e ¯ − e
2l i nπ i nπ i nπ ¯0
1
½ ´¾
l ³ i nπ
´ l ³ −i nπ
= p 1−e − e −1
2l i nπ i nπ
p ½
1
¾
l
= p 1 − cos(nπ) − i sen(nπ) − cos(nπ) + i sen(nπ) + 1
2l i nπ
s
l 1
½ ¾
= 2 − 2 cos(nπ)
2 i nπ
=
s p p ½
l 2 2
2 i nπ
p ·
2l
1 − (−1)n
¸
¾
nes p ·
2l
¸
=⇒ c n = −i 1 − (−1)n , y, c −n = i 1 − (−1)n (24)
nπ nπ
Así que la serie de Fourier para esta función es como:
cio
( p · p · )
1 ∞ 2l
¸
i nπx
∞ 2l
¸
i nπx
n n −
X X
F (x) = p 0− i 1 − (−1) e l + i 1 − (−1) e l
2l n=1 nπ n=1 nπ
2 X∞ 1 − (−1)n ³ nπ ´
F (x) = sen x
olu
π n=1 n l
ya que los términos de la serie para n =par, son idénticamente nulos, otra forma de
escribir la serie como
4 X ∞ 1 ³ nπ ´
F (x) = sen x (25)
π n=1,3,5... n l
Ns
MC
ht
yrig
1.0
0.5
1 2 3
cop
-3 -2 -1
-0.5
-1.0
nes
Figura 3: Gráfico de la función F (x) del ejercicio 07, y algunas sumas parciales de la
ecuación (25), donde l = π ≈ 3,1416.
cio
olu
Ns
MC
ht
Ejercicio 08
yrig
Utilice los resultados del problema anterior y la fórmula de Párseval para obtener la
1 1 1
suma de la serie: 1 + 2 + 2 + 2 + · · ·
3 5 7
Solución 08.
La fórmula de Párseval cual ya se dedujo en el ejercicio 05, ecuación (17), es para
este caso
Z0 Zl ∞ ∞
cop
|F (x)|2 dx + |F (x)|2 dx |c n |2 + |c −n |2 + |c 0 |2
X X
=
n=1 n=1
−l 0
∞
X 8l ∞
X 8l
l +l = 2 π2
+ 2 π2
+0
n=1,3,5... n n=1,3,5... n
16l ∞
X 1
2l =
π2 n=1,3,5... n
2
entonces
∞ 1 π2
∞
2
=
8
∞
(26)
1 1 1 X 1 X 1
1+ + + + · · · = ≡
32 52 72 m=0 (2m + 1)2
n=1,3,5... n 2
por lo tanto
cio
∞
X 1 π2
2
= (27)
m=0 (2m + 1) 8
olu
Ns
MC
ht
Ejercicio 09.
yrig
Escriba como una integral de Fourier a la función
(
1 para − 1 < x < 1
F (x) =
0 para |x| > 1
cop
x x
0 0
Solución 09.
La integral de Fourier de una función arbitraria F (x) se define como
∞
1
Z
F (x) = p F (k)e i kx dk
2π
−∞
Así que
F (x) = p
1
2π
∞
Z
−∞
nes
F (k)e i kx dk
Z1
1
= p e i kx dk
2π
−1
cio
∞
1
Z
= p [cos(kx) + i sen(kx)] dk
2π
−∞
1 2 sen(x)
µ ¶
= p +0
2π x
r
2 sen ω
F (ω) = (28)
π ω
∞ ∞
1 1
Z Z
F (x) = p F (ω)e −i ωx dω = p F (ω)[cos(ωx) − i sen(ωx)] dω
2π 2π
−∞ −∞
para este caso resulta ser que F (ω) es una función par, así, la dependencia de sen ωt
MC
ht
se anulará al integrar en el intervalo simétrico (−∞, +∞), entonces
yrig
∞
1
Z
F (x) = p F (ω) cos(ωx) dω
2π
−∞
∞r
1 2 sen ω
Z
= p 2 cos(ωx) dω
2π π ω
0
∞
2 sen ω
Z
F (x) = cos(ωx) dω (29)
cop
π ω
0
por lo tanto
∞
Z
sen x
x
cos x dx =
π
4
nes (30)
0
En conclusión
∞
sen x π
Z
dx = (31)
x 2
0
olu
Ns
MC
ht
0.8
yrig
0.6
0.4
cop
0.2
-20 -10 10 20
-0.2
nes
Figura 4: Gráfico de la transformada de Furier del ejercicio 09, ecuación (28), donde
se observa claramente la simetría ya mencionada.
cio
olu
Ns
MC
ht
Ejercicio 10.
yrig
−x 2
Obtenga la transformada de Fourier de la función ψ(x) = e 2a 2 .
Solución 10.
Ya se ha definido la transformada de Fourier, así sólo anotaré el procedimiento:
+∞
1
Z
c(k) = p ψ(x)e i kx dx
2π
−∞
cop
+∞
1 x2 x
Z
− +i kx
= p e 2a 2 dx; sea y = p
2π 2a
−∞
+∞
1
Z
2 +i
p p
2ak y
= p e −y 2a dy
2π
−∞
p +∞ p ´2 ³ ´2
2a
³
−y 2 +i 2ak y+ ipak − ipak
Z
= p e 2 2 dy
2π
−∞
= p
a
π
+∞
Z
e
−∞
+∞
p ³ ´2 ³ ´2
−y 2 +i 2ak y− p
ak
2
ak
+ p
2 dy
nes
p ³ ´2 ¸ ³ ´2
·
a − y 2 −i 2ak y+ p
ak ak
Z
+ p
2 2
= p e dy
π
−∞
+∞
cio
·³ ´2 ¸ ³ ´2
a − y 2 −i p
ak ak
Z
− p
2 2
= p e dy
π
−∞
+∞
´2 Z
·³ ´2 ¸
− y 2 −i p
ak
³
a − ak
p
2
ak
= p e 2 e dy; sea z = y − i p
π 2
−∞
³ ´2 Z+∞
olu
a ak
− p −z 2
= p e 2 e dz
π
−∞
´2
a2 k 2
³
a − ak
p p
= p e 2 π = ae − 2
π
a2 k 2
c(k) = ae − 2 (32)
Ns
MC