Torah - Génesis Hebreo-Español

BERESHIT 1 ‫בראשית‬ Tyçarb
TORAH
INTERLINEAL
ESPAÑOL-HEBREO-FONÉTICA
Texto interlineal:
español
fonética
paleohebreo(k'tav ivri)
moderno(k'tav ashuri)
El autor de la bendita torah es YHWH ,bendito es, quien la entregó a todo Isra'el por
mano de Moshéh ravenu, y fue copiada a través de los siglos y milenios por los sofrim-copistas
hasta nuestros días.
Esta presentación de la torah en dos lineas en paleohebreo y en hebreo moderno

pretende mostrar la diferencia evolutiva que a tomado la escritura de los copistas desde el
Éxodo hasta la actualidad. La incidencia del cautiverio babilónico, marca un antes y después en
el tipo de escritura utilizada en las copias de los rollos de la torah.
Éste es un trabajo dirigido a todos aquellos investigadores de las escrituras que buscan
las raíces hebreas y que están estudiando el idioma hebreo, ya que permite por medio de sus
cuatro lineas aprender; sus letras, vocales-nekudot, pronunciación y significado a través de la
traducción.
Pocos textos hay traducidos directos del hebreo al español que en general aparecen en
dos lineas, ambas lenguas, pues aquí se le agrega la transliteración y fonética que facilita el
aprendizaje. Para extender éste trabajo a personas que apenas comienzan, es el orden dado a
las lineas que comienzan primero por el español y termina con el hebreo, de modo que la
persona no se pierda, ya que el hebreo es una lectura de derecha a izquierda siendo el español
al revés. La pronunciación de la waw en el paleohebreo es en lugar de la vav del hebreo
moderno.
Los nombres tanto del Creador del Universo como de los personajes que aparecen
mencionados se mantienen en el español de igual modo que en la transliteración, ya que los
nombres no se traducen mas allá de que posean significados son nombres propios. Respetando
esta regla general es como traemos bendición sobre nosotros por tratarse de mantener el
respeto y el temor para con el nombre sobre todo nombre; YHWH, Amen.
Traducción del texto masorético

Edición, diseño y maquetación Juan Da Rosa
Sefer Bereshit
‫ בראשית‬- Tyçarb
Capítulo 1-Perek ejad
1 ‫בראשית פרק‬
Parashah 1: Bereshit (En el Principio) 1:1- 6:8
1-En el principio creó Elohim los cielos y la tierra. Bereshit bará Elohim et hashamáyim we'et ha'arets.
xrah taw mymçh ta myhla arb tyçarb

‫בראשית ברא אלהים את השמים ואת הארץ‬
2-Y la tierra estaba vana y vacía, y (había) oscuridad sobre la faz del abismo, y el ruaj de Elohim se cernía sobre la faz
de las aguas. Weha'arets hayetah tohú wavohú wejoshej al-peney tehom weruaj Elohim merajefet al-peney
hamáyim.
Mymh ynp lu tpjrm myhla jwrw mwht ynp lu kçjw whbw wht htyh xrahw
‫ום ורוח אלהים מרחפת על־פני המים‬%‫שך על־פני תה‬%‫הו וח‬%‫הו וב‬%‫והארץ היתה ת‬
3-Y dijo Elohim: Haya luz, y hubo luz. Wayomer Elohim yehí-or wayehí-or.
rwa yhyw rwa yhy myhla rmayw

‫ור‬%‫ור ויהי־א‬%‫אמר אלהים יהי א‬%‫וי‬
4-Y vio Elohim la luz, que (era) buena; y separó Elohim la luz de la oscuridad. Wayar Elohim et-ha'or ki-tov
wayavdel Elohim beyn ha'or uveyn hajoshej.
Kçjh nybw rwah nyb myhla ldbyw bwf yk rwah ta myhla aryw
‫שך‬%‫ור ובין הח‬%‫וב ויבדל אלהים בין הא‬%‫ור כי־ט‬%‫וירא אלהים את־הא‬
5-Y llamó Elohim a la luz, día, y a la oscuridad llamó noche. Y fue tarde y fue mañana: día uno. Wayikrá Elohim la-
or yom welajoshej kará laylah wayehí-erev wayehí-voker yom ejad.
dja mwy rqb yhyw bru yhyw hlyl arq kçjlw mwy rwal myhla arqyw
‫ום אחד‬%‫קר י‬%‫שך קרא לילה ויהי־ערב ויהי־ב‬%‫ום ולח‬%‫ור י‬%‫ויקרא אלהים לא‬
6-Y dijo Elohim: Haya un firmamento en medio de las aguas y que separe las aguas de las aguas. Wayomer Elohim
yehí rakia betoj hamáyim wihi mavdil beyn máyim lamáyim.
myml mym nyb lydbm yhyw mymh kwtb uyqr yhy myhla rmayw
‫וך המים ויהי מבדיל בין מים למים‬%‫אמר אלהים יהי רקיע בת‬%‫וי‬
7-E hizo Elohim el firmamento y apartó las aguas que estaban debajo del firmamento de las aguas que estaban arriba
del firmamento; y fue así. Waya'as Elohim et-harakía wayavdel beyn hamáyim asher mitájat larakía uveyn
hamáyim asher me'al larakía wayehí-jen.
uyqrl lum rça mymh nybw uyqrl tjtm Rça mymh nyb ldbyw uyqrh ta myhla çuyw
nk yhyw
‫ שר מעל לרקיע ויהי־כן‬.‫ שר מתחת לרקיע ובין המים א‬.‫ויעש אלהים את־הרקיע ויבדל בין המים א‬
8-Y llamó Elohim al firmamento, cielos. Y fue tarde y fue mañana: día segundo. Wayikra Elohim la-rakía shamáyim
wayehí-érev wayehí-voker yom shení.
ynç mwy rqb yhyw bru yhyw mymç uyqrl myhla arqyw
‫ום שני‬%‫קר י‬%‫ויקרא אלהים לרקיע שמים ויהי־ערב ויהי־ב‬
9-Y dijo Elohim: Júntense las aguas que están debajo de los cielos en un lugar, y se vea lo seco; y fue así. Wayomer
Elohim yikawú hamáyim mitájat hashamáyim el-makom ejad wetera'eh hayabasháh wayehí jen.
Nk yhyw hçbyh hartw dja mwqm la Mymçh tjtm mymh wwqy myhla rmayw
‫ום אחד ותראה היבשה ויהי־כן‬%‫אמר אלהים יקוו המים מתחת השמים אל־מק‬%‫וי‬
10-Y llamó Elohim a lo seco, tierra, y al conjunto de las aguas llamó mares; y vio Elohim que era bueno. Wayikra
Elohim layabasháh érets ulemikvéh hamáyim kará yamím wayár Elohim ki-tov.
bwf yk myhla aryw mymy arq Mymh hwqmlw xra hçbyl myhla arqyw
‫וב‬%‫ויקרא אלהים ליבשה ארץ ולמקוה המים קרא ימים וירא אלהים כי־ט‬
11-Y dijo Elohim: Produzca la tierra hierbas, hierba que dé simiente; árbol de fruto que dé fruto de su especie, cuya
simiente esté en él, sobre la tierra; y fue así. Wayomer Elohim tadshé ha'arets deshe ésev mazría zera ets peri oseh
perí leminó asher zar'o-vó al-ha'arets wayehí-jen.
lu wb wurz rça wnyml yrp hçu Yrp xu urz uyrzm bçu açd xrah açdt myhla rmayw
nk yhyw xrah
‫ו על־הארץ‬%‫ו־ב‬%‫ שר זרע‬.‫ו א‬%‫שה פרי למינ‬%‫אמר אלהים תדשא הארץ דשא עשב מזריע זרע עץ פרי ע‬%‫וי‬
‫ויהי־כן‬
12
12-Y produjo la tierra hierbas, hierba que da simiente de su especie, y árbol que da fruto, cuya simiente esta en él,
según su especie; y vio Elohim que era bueno. Watotsé ha'arets deshe ésev mazría zera leminehu we'ets oseh pri
asher zar'o-vo leminehú wayar Elohim ki-tov.
myhla aryw whnyml wb wurz rça yrp Hçu xuw whnyml urz uyrzm bçu açd xrah axwtw
bwf yk
‫וב‬%‫ו למינהו וירא אלהים כי־ט‬%‫ו־ב‬%‫ שר זרע‬.‫שה־פרי א‬%‫וצא הארץ דשא עשב מזריע זרע למינהו ועץ ע‬%‫ות‬
13-Y fue tarde y fue mañana: día tercero. Wayehí-érev wayehí-vóker yom shlishí.
yçylç mwy rqb yhyw bru yhyw

‫ום שלישי‬%‫קר י‬%‫ויהי־ערב ויהי־ב‬
14-Y dijo Elohim: Haya luminarias en la expansión de los cielos para apartar el día de la noche y sean por señales, y
por plazos, y por días y años; Wayomer Elohim yehí meorót birekía hashamáyim lehavdil beyn hayom uveyn
halaylah wehayú le'otot ulemo'adím uleyamím weshaním.
myduwmlw ttal wyhw hlylh nybw mwyh nyb lydbhl mymçh uyqrb tram yhy myhla rmayw
mynçw mymylw
‫דים‬.‫וע‬%‫ת ולמ‬%‫את‬
% ‫ום ובין הלילה והיו ל‬%‫ת ברקיע השמים להבדיל בין הי‬%‫אר‬
% ‫אמר אלהים יהי מ‬%‫וי‬
‫ולימים ושנים‬
15-y sean por luminarias en la expansión de los cielos para alumbrar sobre la tierra; y fue así. Wehayú li-me'orot
birekía hashamáyim leha'ír al-ha'árets wayehí-jen.
Nk yhyw xrah lu ryahl mymçh uyqrb trwaml wyhw

‫ת ברקיע השמים להאיר על־הארץ ויהי־כן‬%‫ור‬%‫והיו למא‬
16-E hizo Elohim las dos luminarias grandes: la luminaria grande, para que señorease en el día y la luminaria pequeña
para que señorease en la noche; e (hizo también) las estrellas. Waya'ás Elohim et-sheney hameorót hagdolím et-
hamaór hagadol le-memshélet hayom we'et hamaór hakatón le-memshélet haláylah we'et hakojavím.
nfqh rwamh taw mwyh tlçmml Ldgh rwamh ta myldgh tramh ynç ta myhla çuyw
mybkwkh taw hlylh tlçmml
‫ן‬%‫ור הקט‬%‫ום ואת־המא‬%‫ל לממשלת הי‬%‫ור הגד‬%‫לים את־המא‬%‫ת הגד‬%‫אר‬
% ‫ויעש אלהים את־שני המ‬
‫וכבים‬%‫לממשלת הלילה ואת הכ‬
17-Y las puso Elohim en la expansión de los cielos, para alumbrar sobre la tierra, Wayitén otam Elohim birekía
hashamáyim leha'ír al-ha'árets.
xrah lu ryahl mymçh uyqrb myhla mta ntyw

‫תם אלהים ברקיע השמים להאיר על־הארץ‬%‫ויתן א‬
18-y para señorear en el día y en la noche, y para apartar la luz de la oscuridad; y vio Elohim que era bueno.
Welimshól bayóm uvalaylah ulehavdíl beyn ha'or uveyn hajóshej wayar Elohim ki-tov.
Bwf yk myhla aryw kçjh nybw rwah nyb lydbhlw hlylbw mwyb lçmlw
‫וב‬%‫שך וירא אלהים כי־ט‬%‫ור ובין הח‬%‫הבדיל בין הא‬.‫ום ובלילה ול‬%‫ל בי‬%‫ולמש‬
19-Y fue tarde y fue mañana: día cuarto. Wayehí-érev wayehí-vóker yom revi'i.
yuybr mwy rqb yhyw bru yhyw

‫ום רביעי‬%‫קר י‬%‫ויהי־ערב ויהי־ב‬
20-Y dijo Elohim: Produzcan las aguas enjambre de criaturas vivientes, y aves que vuelen sobre la tierra, sobre la faz
de la expansión de los cielos. Wayómer Elohim yishretsú hamáyim shérets néfesh jayáh we'of ye'ofef al-ha'árets
al-peney rekía hashamáyim.
mymçh uyqr ynp lu xrah lu ppwuy pwuw hyj çpn xrç mymh wxrçy myhla rmayw
‫ופף על־הארץ על־פני רקיע השמים‬%‫וף יע‬%‫אמר אלהים ישרצו המים שרץ נפש חיה וע‬%‫וי‬
21-Y creó Elohim los grandes cetáceos y todo ser viviente que anda arrastrándose, que las aguas produjeron en
abundancia, según sus especies, y toda ave alada según su especie; y vio Elohim que era bueno. Wayivrá Elohim et-
hataniním hagedolím we'et kol néfesh hajayáh haroméset asher shartsú hamáyim le-minéjem we'et kol-of kanaf
leminéhu wayár Elohim ki-tov.
taw mhnyml mymh Wxrç rça tçmrh hyjh çpn lk taw myldgh mnynth ta myhla arbyw
bwf yk myhla aryw whnyml pnk pwu lk
‫ שר שרצו המים למינהם ואת כל־‬.‫משת א‬%‫לים ואת כל־נפש החיה הר‬%‫ויברא אלהים את־התנינם הגד‬
‫וב‬%‫וף כנף למינהו וירא אלהים כי־ט‬%‫ע‬
22-Y los bendijo Elohim, diciendo: Fructificad y multiplicad llenad las aguas en los mares. Y el ave se multiplique en
la tierra. Wayevaréj otam Elohim lemor perú urevú umil'ú et-hamáyim bayamím weha'óf yirev ba'árets.
Xrab bry pwuhw mymyb mymh ta walmw wbrw wrp rmal myhla mta krbyw
‫וף ירב בארץ‬%‫ר פרו ורבו ומלאו את־המים בימים והע‬%‫תם אלהים לאמ‬%‫ויברך א‬
23-Y fue tarde y fue mañana: día quinto. Wayehí-érev wayehí-vóker yom jamishí.
Yçymj mwy rqb yhyw bru yhyw

‫ מישי‬.‫ום ח‬%‫קר י‬%‫ויהי־ערב ויהי־ב‬
24-Y dijo Elohim: Produzca la tierra ser viviente, según su especie, cuadrúpedo y reptil y animal de la tierra según su
especie; y fue así. Wayomer Elohim totsé ha'árets néfesh jayáh lemináh behemáh warémes wejayetó-érets lemináh
wayehí-jen.
nk yhyw hnyml xra wtyjw çmrw hmhb hnyml hyj çpn xrah axwt myhla rmayw
‫ו־ארץ למינה ויהי־כן‬%‫וצא הארץ נפש חיה למינה בהמה ורמש וחית‬%‫אמר אלהים ת‬%‫וי‬
25-E hizo Elohim al animal de la tierra según su especie, y al cuadrúpedo según su especie, y a todo reptil de la tierra
según su especie; y vio Elohim que era bueno. Waya'ás Elohim et jayát ha'árets lemináh we'et habehemáh
lemináh we'et kol-rémes ha'adamáh leminéhu wayár Elohim ki-tov.
aryw whnyml hmdah çmr lk taw Hnyml hmhbh taw hnyml xrah tyj ta myhla çuyw
bwf yk myhla
‫ דמה למינהו וירא אלהים‬.‫ויעש אלהים את־חית הארץ למינה ואת־הבהמה למינה ואת כל־רמש הא‬
‫וב‬%‫כי־ט‬
26-Y dijo Elohim: Hagamos un hombre a nuestra imagen, conforme a nuestra semejanza, y que señoree en los peces
del mar, y en las aves de los cielos, y en los animales, y en toda la tierra, y en todo el reptil que anda arrastrándose
sobre la tierra. Wayomer Elohim na'aséh adam betsalménu kidemuténu weyirdú bidegát hayám uve'of
hashamáyim uvabehemáh uvekol-ha'árets uvekol-harémes haromés al-ha'árets.
lkbw hmhbbw mymçh pwubw myh tgdb wdryw wntwmdk wnmlxb mda hçun myhla rmayw
xrah lu çmrh çmrh lkbw xrah
‫וף השמים ובבהמה ובכל־הארץ‬%‫שה אדם בצלמנו כדמותנו וירדו בדגת הים ובע‬.‫אמר אלהים נע‬%‫וי‬
‫מש על־הארץ‬%‫ובכל־הרמש הר‬
27-Y creó Elohim al hombre a su imagen, a imagen de Elohim lo creó, varón y hembra los creó. Wayivrá Elohim et-
ha'adam betsalmó betsélem Elohim bará otó zajar unekeváh bará otam.
Mta arb hbqnw rkz wta arb myhla mlxb wmlxb mdah ta myhla arbyw
‫תם‬%‫ו זכר ונקבה ברא א‬%‫את‬
% ‫ו בצלם אלהים ברא‬%‫ויברא אלהים את־האדם בצלמ‬
28-Y les bendijo Elohim; y les dijo Elohim: Fructificad y multiplicad y henchid la tierra, y sojuzgadla; y dominadla los
peces del mar, y a las aves de los cielos, y a todo animal que se mueva sobre la tierra. Wayevárej otam Elohim
wayómer lahém Elohim perú urevú umil'ú et-ha'árets wejivshúha uredú bidegat hayám uve'of hashamáyim
uvekol-jayáh haroméset al-ha'árets.
myh tgdb wdrw hçbkw Xrah ta walmw wbrw wrp myhla mhl rmayw myhla mta krbyw
xrah lu tçmrh hyj lkbw mymçh pwubw
‫וף‬%‫ ה ורדו בדגת הים ובע‬:‫אמר להם אלהים פרו ורבו ומלאו את־הארץ וכבש‬%‫תם אלהים וי‬%‫ויברך א‬
‫משת על־הארץ‬%‫השמים ובכל־חיה הר‬
29-Y dijo Elohim: He aquí que os dí toda hierba que da simiente, que está sobre la faz de toda la tierra; y todo árbol en
que hay fruto de árbol que da simiente, a vosotros servirá para comer. Wayomér Elohim hinéh natati lajém et-kol-
ésev zoréa zéra asher al-peney kol-ha'árets we'et-kol-ha'ets asher-bó ferí-ets zorea zará lajém yihyéh l'ojláh.
wb rça xuh lk taw xrah lk ynp lu rça urz urz bçu lk ta mkl yttn hnh myhla rmayw
hlkal hyhy mkl urz urz xu yrp
‫ו פרי־‬%‫ שר־ב‬.‫ שר על־פני כל־הארץ ואת־כל־העץ א‬.‫רע זרע א‬%‫אמר אלהים הנה נתתי לכם את־כל־עשב ז‬%‫וי‬
‫רע זרע לכם יהיה לאכלה‬%‫עץ ז‬
30-Y para todos los animales de la tierra y para todas las aves de los cielos y para todo ser que se mueva sobre la tierra en
que haya vida, toda verdura de hierba (les servirá) para comer; y fue así. Ulekol-jayát ha'árets ulekol-of hashamáyim
ulekol romés al-ha'arets asher-bó néfesh jayáh et-kol-yérek ésev le'ojláh wayehí-jen.
hlkal bçu qry lk ta hyj çpn wb rça xrah lu çmwr lklw mymçh pwu lklw xrah tyj lklw
nk yhyw
‫ו נפש חיה את־כל־ירק עשב לאכלה‬%‫ שר־ב‬.‫ומש על־הארץ א‬%‫ל ר‬%‫וף השמים ולכ‬%‫ולכל־חית הארץ ולכל־ע‬
‫ויהי־כן‬
31-Y vio Elohim todo lo que hizo, y he aquí que era bueno en gran manera; y fue tarde y fue mañana: día sexto.
Wayar Elohim et-kol-asher asáh wehinéh-tov me'od wayehí-érev wayehí-vóker yom hashishí.
yççh mwy rqb yhyw bru yhyw dam bwf hnhw hçu rça lk ta myhla aryw
‫ום הששי‬%‫קר י‬%‫ד ויהי־ערב ויהי־ב‬%‫וב מא‬%‫ שר עשה והנה־ט‬.‫וירא אלהים את־כל־א‬
Capítulo 2
1-Y terminados los cielos y la tierra, y todas sus huestes. Wayejulu hashamayim weha'arets wekol-tseva'am.
Mabx lkw xrahw mymçh wlkyw

‫לו השמים והארץ וכל־צבאם‬:‫ויכ‬
2-Y terminó Elohim, en el día séptimo, la obra que había hecho, y descansó en el día séptimo de toda la obra que hizo.
Wayejal Elohim bayom hashvi'i melajtó asher asah wayishbot bayom hashvi'i mikol-melajto asher asah.
hçu rça wtkalm lkm yuybçh mwyb tbçyw hçu rça wtkalm yuybçh mwyb myhla lkyw
‫ שר עשה‬.‫ו א‬%‫ום השביעי מכל־מלאכת‬%‫ת בי‬%‫ שר עשה וישב‬.‫ו א‬%‫ום השביעי מלאכת‬%‫ויכל אלהים בי‬
3-Y bendijo Elohim al día séptimo, y le apartó, porque en él holgó de toda su obra, que creó Elohim para hacer.
Wayevarej Elohim et-yom hashvi'i wayekadesh oto ki vo shavat mikol-melajto asher-bara Elohim la'asot.
twçul myhla arb rça wtkalm lkm tbç wb Yk wta çdqyw yuybçh mwy ta myhla krbyw
‫ות‬%‫עש‬. ‫ שר־ברא אלהים ל‬.‫ו א‬%‫ו שבת מכל־מלאכת‬%‫ו כי ב‬%‫את‬
% ‫ום השביעי ויקדש‬%‫ויברך אלהים את־י‬
4-Esta es la generación de los cielos y de la tierra al ser creados, en el día en que hizo YHWH Elohim tierra y cielos.
Eleh toledot hashamayim weha'arets behibare'am beyom asot YHWH Elohim erets weshamayim.
mymçw xra myhla hwhy twçu mwyb marbhb xrahw mymçh twdlwt hla
‫ות יהוה אלהים ארץ ושמים‬%‫עש‬. ‫ום‬%‫ות השמים והארץ בהבראם בי‬%‫ולד‬%‫אלה ת‬
5-Y toda planta del campo antes de que fuese en la tierra, y toda hierba del campo antes de que creciese, porque aún no
había hecho llover YHWH Elohim sobre la tierra, y no había hombre para labrar la tierra.Wekol siaj hasadeh terem
yihyeh wa'arets wekol-esev hasadeh terem yitsmaj ki lo himetir YHWH Elohim al-ha'arets we'adam ayin
la'avod et-ha'adamah.
lu myhla hwhy ryfmh al Yk jmxy mrf hdçh bçu lkw xrab hyhy mrf hdçh jyç lkw
hmdah ta dbul nya mdaw xrah
‫ל שיח השדה טרם יהיה בארץ וכל־עשב השדה טרם יצמח כי לא המטיר יהוה אלהים על־הארץ‬%‫וכ‬
‫ דמה‬.‫ד את־הא‬%‫עב‬. ‫ואדם אין ל‬
6-Sin embargo subía vapor de la tierra, y regaba toda la faz de la tierra. We'ed ya'aleh min-ha'arets wehishkah et-
kol-peney ha'adamah.
hmdah ynp lk ta hqçhw xrah nm hluy daw

‫ דמה‬.‫לה מן־הארץ והשקה את־כל־פני־הא‬.‫ואד יע‬
7-Y formó pues YHWH Elohim al hombre del polvo de la tierra y sopló en las ventanas de su nariz aliento de vida; y
fue el hombre ser viviente. Wayitser YHWH Elohim et-ha'adam afar min-ha'adamah wayipaj be'apay'o nishmat
jayim wayehi ha'adam lenefesh jayah.
hyj çpnl mdah yhyw myyj tmçn wypab jpyw hmdah nm rpu mdah ta myhla hwhy rxyyw
‫ דמה ויפח באפיו נשמת חיים ויהי האדם לנפש חיה‬.‫וייצר יהוה אלהים את־האדם עפר מן־הא‬
8-Y plantó YHWH Elohim jardín en Eden, al oriente, y puso allí al hombre que formó. Wayita YHWH Elohim gan-
be'Eden mikedem Wayasem sham et-ha'adam asher yatsar.
rxy rça mdah ta mç mçyw mdqm ndub ng myhla hwhy ufyw

‫ שר יצר‬.‫ויטע יהוה אלהים גן־בעדן מקדם וישם שם את־האדם א‬
9-E hizo brotar YHWH Elohim, de la tierra, todo árbol agradable a la vista, y bueno para comer, y el árbol de vida
(estaba) dentro del jardín, y el árbol del conocimiento del bien y del mal. Wayatsmaj YHWH Elohim min-
ha'adamah kol-ets nejmad lemar'eh wetov lema'ajal we'ets haJayim betoj hagan we'ets hada'at tov wara.
xuw ngh kwtb myyjh xuw lkaml Bwfw harml dmjn xu lk hmdah nm myhla hwhy jmxyw
urw bwf tudh
‫וך הגן ועץ הדעת‬%‫ כל ועץ החיים בת‬.‫וב למא‬%‫ דמה כל־עץ נחמד למראה וט‬.‫ויצמח יהוה אלהים מן־הא‬
‫וב ורע‬%‫ט‬
10-Y un río salía de Eden para regar el jardín, y de allí se dividía y formaba cuatro brazos. Wenahar yotse me'Eden
lehashkot et-hagan umisham yipared wehayah le-arba'ah rashim.
myçar hubral hyhw drpymçmw ngh ta twqçhl ndum axy rhnw

‫ות את־הגן ומשם יפרד והיה לארבעה ראשים‬%‫צא מעדן להשק‬%‫ונהר י‬
11-El nombre del uno (es) Pishon, el que rodea toda la tierra de Javilah, que allí se encuentra el oro, Shem ha'ejad
Pishon hu hasovev et kol-erets haJavilah asher-sham hazahav.
bhzh mç rça hlywjh xra lk ta bbsh awh nwçyp djah mç

‫ שר־שם הזהב‬.‫ וילה א‬.‫בב את כל־ארץ הח‬%‫ון הוא הס‬%‫שם האחד פיש‬
12-y el oro de aquella tierra es bueno; allí hay el cristal y la piedra de ónix. Uzahav ha'arets hahi tov sham habedolaj
we'even hashoham.
mhçh nbaw jldbh mç bwf awhh xrah bhzw

‫הם‬%‫לח ואבן הש‬%‫וב שם הבד‬%‫הב הארץ ההוא ט‬.‫וז‬
13-Y el nombre del río segundo Gijón, el que rodea a toda la tierra de Kush (Etiopía). Weshem hanahar hasheni
Gijon hu hasovev et kol-erets Kush.
çwk xra lk ta bbwsh awh nwjyg ynçh rhnh mçw

‫ובב את כל־ארץ כוש‬%‫ון הוא הס‬%‫ושם־הנהר השני גיח‬
14-Y el nombre del río tercero (es) Jidékel (Tigris), el que corre al oriente de Ashur (Asiria). Y el río cuarto es Ferat
(Eúfrates). Weshem hanahar hashlishi Jidekel hu haholej kidemat Ashur wehanahar ha revi'i hu Ferat.
trp awh yuybrh rhnhw rwça tmdq klhh awh lqdj yçylçh rhnh mçw
‫לך קדמת אשור והנהר הרביעי הוא פרת‬%‫ושם הנהר השלישי חדקל הוא הה‬
15-Y tomó YHWH Elohim al hombre, y lo puso en el jardín de Eden para cultivarlo y guardarlo. Wayikaj YHWH
Elohim et-ha'adam wayanijehu began-Eden le'ovdah uleshomrah.
Hrmçlw hdbul ndu ngb whjnyw mdah ta myhla hwhy jqyw

‫ויקח יהוה אלהים את־האדם וינחהו בגן־עדן לעבדה ולשמרה‬
16-Y ordenó YHWH Elohim al hombre, diciendo: De todo árbol del jardín podrás comer; Wayetsaw YHWH Elohim
al-ha'adam lemor mikol ets-hagan ajol tojel.
lkat lka ngh xu lkm rmal mdah lu myhla hwhy wxyw

‫אכל‬%‫ל ת‬%‫ל עץ־הגן אכ‬%‫ר מכ‬%‫ויצו יהוה אלהים על־האדם לאמ‬

17-mas del árbol del conocimiento del bien y del mal, no comerás; porque en el día que comas de él, morirás. Ume'ets
hada'at tov wara lo tojal mimenu ki beyom ajoleja mimenu mot tamut.
twmt twm wnmm klka mwyb yk wnmm lkat al urw bwf tudh xumw
‫ות תמות‬%‫ כלך ממנו מ‬.‫ום א‬%‫אכל ממנו כי בי‬%‫וב ורע לא ת‬%‫ומעץ הדעת ט‬
18-Y dijo YHWH Elohim: No es bueno que esté el hombre solo; haré una ayuda idónea para él. Wayomer YHWH
Elohim lo-tov heyot ha'adam levado e'eseh-lo ezer kenegdo.
wdgnk rzu wl hçua wdbl mdah twyh bwf al myhla hwhy rmayw
‫ו‬%‫ו אעשה־לו עזר כנגד‬%‫ות האדם לבד‬%‫וב הי‬%‫אמר יהוה אלהים לא־ט‬%‫וי‬
19-Y formó YHWH Elohim, de la tierra, todo animal del campo y toda ave de los cielos, y trajo al hombre para ver
cómo los llamaría; y todo lo que el hombre fue llamando a cada criatura viviente, tal fue su nombre. Wayitser YHWH
Elohim min-ha'adamah kol-jayat hasadeh we'et kol-of hashamayim wayave el-ha'adam lir'ot mah-yikra-lo
wejol asher yikra-lo ha'adam nefesh jayah hu shemo.
hm twarl mdah la abyw mymçh pwu lk taw hdçh tyj lk hmdah nm myhla hwhy rxyw
wmç awh hyj çpn mdah wl arqy rça lkw wl arqy
‫ות מה־יקרא־‬%‫וף השמים ויבא אל־האדם לרא‬%‫ דמה כל־חית השדה ואת כל־ע‬.‫ויצר יהוה אלהים מן־הא‬
‫ו‬%‫ שר יקרא־לו האדם נפש חיה הוא שמ‬.‫ל א‬%‫לו וכ‬
20-Y dio el hombre nombres a todo cuadrúpedo y ave de los cielos, y a todo animal del campo, mas para Adam no (se)
encontraba ayuda que le fuera idónea. Wayikra ha'adam shemot lekol-habehemah ule'of hashamayim ulekol jayat
hasadeh ule-Adam lo-matsa ezer kenegdo.
wdgnk rzu axm al mdalw hdçh tyj lklw mymçh pwulw hmhbh lkl twmç mdah arqyw
‫ו‬%‫ל חית השדה ולאדם לא־מצא עזר כנגד‬%‫וף השמים ולכ‬%‫ות לכל־הבהמה ולע‬%‫ויקרא האדם שמ‬
21-E hizo YHWH Elohim caer un sueño profundo sobre el hombre y se durmió; y tomó una de sus costillas y cerró
(con) carne el lugar de ella. Wayapel YHWH Elohim tardemah al-ha'adam wayishan wayikaj ajat mitsalotay'o
wayisgor basar tajtenah.
hntjt rçb rgsyw wytulxm tja jqyw nçyyw mdah lu hmdrt myhla hwhy lpyw
‫ר בשר תחתנה‬%‫תיו ויסג‬%‫ויפל יהוה אלהים תרדמה על־האדם ויישן ויקח אחת מצלע‬
22-E hizo YHWH Elohim de la costilla que había tomado del hombre, una mujer, y la dio al hombre. Wayiven YHWH
Elohim et-hatsela asher-lakaj min-ha'adam le'ishah wayevi'eha el-ha'adam.
mdah la habyw hçal mdah nm jql rça ulxh ta myhla hwhy nbyw
‫ שר־לקח מן־האדם לאשה ויבאה אל־האדם‬.‫ויבן יהוה אלהים את־הצלע א‬
23-Y dijo el hombre: Esta vez es hueso de mis huesos y carne de mi carne; a ésta se llamará mujer, porque de hombre
fue tomada ésta. Wayomer ha'adam zot hapa'am etsem me'atsamay uvasar mibesari lezot yikare ishah ki me'ish
lukaja-zot.
taz hjql çyam yk hça arqy tazl yrçbm rçbw ymxum mxu muph taz mdah rmayw
‫את‬%‫ חה־ז‬E‫ק‬:‫את יקרא אשה כי מאיש ל‬%‫צמי ובשר מבשרי לז‬.‫את הפעם עצם מע‬%‫אמר האדם ז‬%‫וי‬
24-Por tanto, dejará el hombre a su padre y a su madre, y se unirá a su mujer, y serán una sola carne. Al-ken ya'azov-
ish et-aviv we'et imo wedavak be'ishto wehayu levasar ejad.
dja rçbl wyhw wtçab qbdw wma taw wyba ta çya bzuy nk lu
‫ו והיו לבשר אחד‬%‫ו ודבק באשת‬%‫זב־איש את־אביו ואת־אמ‬.‫על־כן יע‬
25-Y estaban ambos desnudos, el hombre y su mujer, y no se avergonzaban. Wayihyu shneyhem arumim ha'adam
we'ishto welo yitboshashu.
Wççbty alw wtçaw mdah mymwru mhynç wyhyw

‫ששו‬%‫ו ולא יתב‬%‫רומים האדם ואשת‬.‫ויהיו שניהם ע‬
Capítulo 3
1-Y la serpiente era astuta, más que cualquier animal del campo que hizo YHWH Elohim. Y dijo a la mujer: Conque
¡ha dicho Elohim así: no comáis de todo árbol del jardín?. Wehanajash hayah arum mikol jayat hasadeh asher
asah YHWH Elohim wayomer elha'ishah af kiamar Elohim lo tojelu mikol ets hagan.
myhla rma yk pa hçah la Rmayw myhla hwhy hçu rça hdçh tyj lkm mwru hyh çjnhw
ngh xu lkm wlkat al
‫אמר אל־האשה אף כי־אמר אלהים‬%‫ שר עשה יהוה אלהים וי‬.‫ל חית השדה א‬%‫והנחש היה ערום מכ‬
‫ל עץ הגן‬%‫אכלו מכ‬%‫לא ת‬
2-Y dijo la mujer a la serpiente: Del fruto de los árboles del jardín podemos comer; Watomer ha'ishah el-hanajash
mipri ets-hagan nojel
lkan ngh xu yrpm çjnh la hçah rmatw

‫אכל‬%‫אמר האשה אל־הנחש מפרי עץ־הגן נ‬%‫ות‬
3-mas del fruto del árbol que está en medio del jardín, dijo Elohim, no comeréis de él, ni tocaréis en él, no sea que
muráis. Umiperi ha'ets asher betoj-hagan amar Elohim lo tojelu mimenu welo tige'u bo pen temutun.
nwtmt np wb wugt alw wnmm wlkat al myhla rma ngh kwtb rça xuh yrpmw
‫ תון‬:‫ו פן־תמ‬%‫אכלו ממנו ולא תגעו ב‬%‫וך־הגן אמר אלהים לא ת‬%‫ שר בת‬.‫ומפרי העץ א‬
4-Y dijo la serpiente a la mujer: Morir no moriréis; Wayomer hanajash el-ha'ishah lo mot temutun.
nwtmt twm al hçah la çjnh rmayw

‫ תון‬:‫ות תמ‬%‫אמר הנחש אל־האשה לא־מ‬%‫וי‬
5-antes bien, Elohim sabe que en el día que comáis de él, se os abrirán los ojos y seréis como Elohim, conocedores del
bien y del mal. Ki yodea Elohim ki beyom ajoljem mimenu wenifkeju eyneyjem wiheyitem ke'Elohim yod'ey tov
wara.
Urw bwf yudy myhlak mtyyhw mkynyu wjqpnw wnmm mklka mwyb yk myhla udy yk
‫וב ורע‬%‫דעי ט‬%‫ כלכם ממנו ונפקחו עיניכם והייתם כאלהים י‬.‫ום א‬%‫דע אלהים כי בי‬%‫כי י‬
6-Y vio la mujer que el árbol era bueno para comer, y que era deseable a los ojos, y codiciable el árbol para hacerse
sabio, y tomó de su fruto y comió; y dio también a su marido, (que estaba) con ella, y él comió. Watere ha'ishah ki tov
ha'ets lema'ajal weji ta'awah-hu la'eynayim wenejmad ha'ets lehaskil watikaj mipiryo watojal watiten gam-
le'ishah imah wayojal.
wyrpm jqtw lykçhl xuh dmjnw mynyul awh hwat ykw lkaml xuh bwf yk hçah artw
Lkayw hmu hçyal mg nttw lkatw
‫אכל‬%‫ו ות‬%‫ וה־הוא לעינים ונחמד העץ להשכיל ותקח מפרי‬.‫ כל וכי תא‬.‫וב העץ למא‬%‫ותרא האשה כי ט‬
‫אכל‬%‫ותתן גם־לאישה עמה וי‬
7-Y se abrieron los ojos de ambos y supieron que estaban desnudos, y cosieron hojas de higuera e hicieron para ellos
cintos. Watipakajnah eyney shneyhem wayede'u ki eyrumim hem wayitperu aleh te'enah waya'asu lahem
jagorot.
trgj mhl wçuyw hnat hlu wrptyw mh mmryu yk wudyw mhynç ynyu hnjqptw
‫ת‬%‫גר‬% .‫שו להם ח‬.‫לה תאנה ויע‬.‫ מם הם ויתפרו ע‬:‫ותפקחנה עיני שניהם וידעו כי עיר‬
8-Y oyeron la voz de YHWH Elohim que paseaba en el jardín, en la dirección del día (puesta del sol), y se escondieron
el hombre y su mujer de la presencia de YHWH Elohim, entre los árboles del jardín. Wayishme'u et-kol YHWH
Elohim mithalej bagan le-ruaj hayom wayitjabe ha'adam we'ishto mipeney YHWH Elohim betoj ets hagan.
hwhy ynpm wtçaw mdah abjtyw mwyh jwrl ngb klhtm myhla hwhy lwq ta wumçyw
ngh xu kwtb myhla
‫ו מפני יהוה אלהים‬%‫ום ויתחבא האדם ואשת‬%‫ול יהוה אלהים מתהלך בגן לרוח הי‬%‫וישמעו את־ק‬
‫וך עץ הגן‬%‫בת‬
9-Y llamó YHWH Elohim al hombre y le dijo: ¿Dónde estás? Wayikra YHWH Elohim el-ha'adam wayomer lo
ayekah.
hkya wl rmayw mdah la myhla hwhy arqyw

‫אמר לו איכה‬%‫ויקרא יהוה אלהים אל־האדם וי‬
10-Y él dijo: Tu voz oí en el jardín, y temí porque estoy desnudo; y me escondí. Wayomer et-koleja shamati bagan
wa'ira ki-eyrom anoji wa'ejave.
abjaw ykna mryu yk aryaw ngb ytumç klq ta rmayw

‫כי ואחבא‬%‫ם אנ‬%‫לך שמעתי בגן ואירא כי־עיר‬%‫אמר את־ק‬%‫וי‬
11-Y dijo El: ¿Quién te dijo que estas desnudo? ¿Acaso del árbol que te ordené no comer, comiste?. Wayomer mi
higid leja ki eyrom atah hamin-ha'ets asher tsiwitija levilti ajol-mimenu ajalta.
tlka wnmm lka ytlbl kytywx rça xuh nmh hta mryu yk kl dygh ym rmayw
‫ כל־ממנו אכלת‬.‫ שר צויתיך לבלתי א‬.‫ מן־העץ א‬.‫ם אתה ה‬%‫אמר מי הגיד לך כי עיר‬%‫וי‬
12-Y dijo el hombre: La mujer que pusiste conmigo, ella me dio del árbol y comí. Wayomer ha'adam ha'ishah asher
natatah imadi hi natnah-li min-ha'ets wa'ojel.
Lkaw xuh nm yl hntn awh ydmu httn rça hçah mdah rmayw
‫כל‬%‫ שר נתתה עמדי הוא נתנה־לי מן־העץ וא‬.‫אמר האדם האשה א‬%‫וי‬
13-Y dijo YHWH Elohim a la mujer: ¿Qué es lo que hiciste? Y dijo la mujer: La serpiente me engañó, y comí.
Wayomer YHWH Elohim la'ishah mah-zot asit watomer ha'ishah hanajash hishi'ani wa'ojel.
lkaw ynayçh çjnh hçah rmatw tyçu taz hm hçal myhla hwhy rmayw
‫כל‬%‫אמר האשה הנחש השיאני וא‬%‫את עשית ות‬%‫אמר יהוה אלהים לאשה מה־ז‬%‫וי‬
14-Y dijo YHWH Elohim a la serpiente: Porque hiciste esto, maldita serás tú, más que todo cuadrúpedo y más que
todo animal del campo; sobre tu vientre andarás, y polvo comerás todos los días de tu vida. Wayomer YHWH
Elohim el-hanajash ki asita zot arur atah mikol-habehemah umikol jayat hasadeh al-gejoneja telej we'afar tojal
kol-yemey jayeja.
knjg lu hdçh tyj lkmw hmhbh lkm hta rwra taz tyçu yk çjnh la myhla hwhy rmayw
kyyj ymy lk lkat rpuw klt
‫נך‬%‫ל חית השדה על־גח‬%‫את ארור אתה מכל־הבהמה ומכ‬%‫אמר יהוה אלהים אל־הנחש כי עשית ז‬%‫וי‬
‫אכל כל־ימי חייך‬%‫תלך ועפר ת‬
15-Y enemistad pondré entre ti y la mujer, y entre tu descendencia y su descendencia; ella te herirá la cabeza y tú le
herirás el talón. We'eyvah asit beyneja uveyn ha'ishah uveyn zar'ajah uveyn zar'ah hu yeshufejah rosh we'atah
teshufenu akev.
bqu wnpwçt htaw çar kpwçy awh hurz nybw kurz nybw hçah nybw knyb tyça hbyaw
‫אש ואתה תשופנו עקב‬%‫ך ובין זרעה הוא ישופך ר‬.‫ואיבה אשית בינך ובין האשה ובין זרע‬
16-A la mujer dijo: Multiplicaré en gran manera tu dolor y tu preñez; con dolor parirás hijos y a tu marido estará sujeto
tu deseo, y él dominará en ti. El-ha'ishah amar harbah arbeh yitsbonej weheronej be'etsev teldi vanim we'el ishej
teshukatej wehu yimshol-baj.
kb lçmy awhw ktqwçt kçya law mynb ydlt bxub knrhw knwbxu hbra hbrhrma hçah la
‫נך בעצב תלדי בנים ואל־אישך תשוקתך והוא ימשל־בך‬%‫ונך והר‬%‫אל־האשה אמר הרבה ארבה עצב‬
17-Y al hombre dijo: Porque escuchaste la voz de tu mujer y comiste del árbol sobre el que te ordené, diciendo: "no
comerás de él", maldita será la tierra por tu causa; con aflicción comerás de ella todos los días de tu vida. Ule-Adam
amar ki shamata lekol ishteja watojal min-ha'ets asher tsivitija lemor lo tojal mimenu arurah ha'adamah
ba'avureja be'itsavon tojelenah kol yemey jayeja.
hrwra wnmm lkat al rmal kytywx rça xuh nm lkatw ktça lwql tumç yk rma mdalw
kyyj ymy lk hnlkat nwbxub krwbub hmdah
‫ רורה‬.‫אכל ממנו א‬%‫ר לא ת‬%‫ שר צויתיך לאמ‬.‫אכל מן־העץ א‬%‫ול אשתך ות‬%‫ולאדם אמר כי־שמעת לק‬
‫ל ימי חייך‬%‫לנה כ‬.‫אכ‬%‫ון ת‬%‫בורך בעצב‬.‫ דמה בע‬.‫הא‬
18-Y espino y cardo producirá para ti, y comerás la hierba del campo. Wekots wedardar tatsmiaj laj we'ajalta et-
esev hasadeh.
Hdçh bçu ta tlkaw kl jymxt rdrdw xwqw

‫וץ ודרדר תצמיח לך ואכלת את־עשב השדה‬%‫וק‬
19-Con el sudor de tu rostro comerás pan; hasta que vuelvas a la tierra, pues de ella fuiste tomado (formado): porque
polvo eres y al polvo tornarás. Beze'at apeja tojal lejem ad shuveja el-ha'adamah ki mimenah lukajta ki-afar
atah ve'el-afar tashuv.
bwçt rpu law hta rpu yk tjql hnmm yk hmdah la kbwç du mjl lkat kypa tuzb
‫קחת כי־עפר אתה ואל־עפר תשוב‬:‫ דמה כי ממנה ל‬.‫אכל לחם עד שובך אל־הא‬%‫בזעת אפיך ת‬
20-Y el hombre llamó a su mujer con el nombre de Jawah , porque ella sería la madre de todo ser viviente (género
humano). Wayikra ha'adam shem ishto Jawah ki hi hayetah em kol-jay.
yj lk ma htyh awh yk hwj wtça mç mdah arqyw

‫ו חוה כי הוא היתה אם כל־חי‬%‫ויקרא האדם שם אשת‬
21-E hizo YHWH Elohim para el hombre y para su mujer túnicas de piel, y los hizo vestirse. Waya'as YHWH
Elohim le-Adam ule-ishto kotnot or wayalbishem.
mçblyw rwu twntk wtçalw mdal myhla hwhy çuyw

‫ור וילבשם‬%‫ות ע‬%‫ו כתנ‬%‫ויעש יהוה אלהים לאדם ולאשת‬
22-Y dijo YHWH Elohim: He aquí que el hombre se ha tornado como uno de nosotros, para conocer el bien y el mal.
Y ahora él quizá extienda su mano y tome también del árbol de la vida y coma, y viva para siempre. Wayomer
YHWH Elohim hen ha'adam hayah ke'ajad mimenu lada'at tov wara ve'ata pen-yishlaj yado velakaj gam
me'Ets haJayim we'ajal wajay le'olam.
mg jqlw wdy jlçy np htuw urw bwf tudlv wnmm djak hyh mdah nh myhla hwhy rmayw
mlul yjw lkaw myyjh xum
‫ו ולקח גם מעץ‬%‫וב ורע ועתה פן־ישלח יד‬%‫אמר יהוה אלהים הן האדם היה כאחד ממנו לדעת ט‬%‫וי‬
‫לם‬%‫החיים ואכל וחי לע‬
23-Y lo echó YHWH Elohim del jardín de Edén para que cultivase la tierra de donde había sido sacado.
Wayeshaljehu YHWH Elohim miGan-Eden la'avod et-ha'adamah asher lukaj misham.
Mçm jql rça hmdah ta dbul ndu ngm myhla hwhy whjlçyw
‫קח משם‬:‫ שר ל‬.‫ דמה א‬.‫ד את־הא‬%‫עב‬. ‫וישלחהו יהוה אלהים מגן־עדן ל‬
24-Y expulso al hombre y colocó al oriente del jardín de Edén a los querubines, y la hoja (llameante) de la espada que
se revolvía, para guardar el camino del árbol de la vida. Wayegaresh et-ha'Adam vayashken mikedem legan-Eden
et-hakruvim ve'et lahat hajerev hamithapejet lishmor et-derej ets hajayim.
xu krd ta rmçl tkphtmh brjh fhl taw mybrkh ta ndu ngl mdqm nkçyw mdah ta çrgyw
myyjh
‫ר את־דרך עץ‬%‫ בים ואת להט החרב המתהפכת לשמ‬:‫ויגרש את־האדם וישכן מקדם לגן־עדן את־הכר‬
‫החיים‬
Capítulo 4
1-Y el hombre conoció a Jawah, su mujer, y concibió y engendró a Kayín, y dijo: He adquirido un varón de YHWH.
Weha'Adam yada et-Jawah ishto watahar wateled et-Kayin watomer kaniti ish et-YHWH.
hwhy ta çya ytynq rmatw nyq ta dltw rhtw wtça hwj ta udy mdahw
‫אמר קניתי איש את־יהוה‬%‫ו ותהר ותלד את־קין ות‬%‫והאדם ידע את־חוה אשת‬
2-Y volvió a dar a luz a su hermano, Havel, y fue Havel pastor de ovejas y Kayín fue labrador de la tierra. Watosef
laledet et-aji'o et-Havel wayehi-Hevel ro'eh tson weKayin hayah oved adamah.
Hmda dbu hyh nyqw nax hur lbh yhyw lbh ta wyja ta tdll pstw
‫ דמה‬.‫בד א‬%‫אן וקין היה ע‬%‫עה צ‬%‫סף ללדת את־אחיו את־הבל ויהי־הבל ר‬%‫ות‬
3-Y aconteció que al cabo de algunos días trajo Kayín, del fruto de la tierra, una ofrenda a YHWH. Wayehi mikets
yamim vayave Kayin miperi ha'adamah minjah l'YHWH.
hwhyl hjnm hmdah yrpm nyq abyw mymy xqm yhyw

‫ דמה מנחה ליהוה‬.‫ויהי מקץ ימים ויבא קין מפרי הא‬
4-Y Hevel trajo también, él, de los primogénitos de sus ovejas, y de las grosuras de ellos. Y se volvió YHWH hacia
Hével y hacia su ofrenda, -WeHevel jevi gam-hu mibejorot tsono umejelvejen wayisha YHWH el-Hevel ve'el-
minjato.
wtjnm law lbh la hwhy uçyw nhbljmw wnax twrkbm awh mg aybh lbhw
‫ו‬%‫ו ומחלבהן וישע יהוה אל־הבל ואל־מנחת‬%‫אנ‬%‫ות צ‬%‫כר‬% ‫והבל הביא גם־הוא מב‬
5-mas hacia Kayín y hacia su ofrenda no se volvió. Y se irritó Kayín mucho, y decayó su semblante. We'el-Kayin
we'el-minjato lo sha'ah wayijar le-Kayin me'od wayiplu panay'o.
wynp wlpyw dam nyql rjyw huç al wtjnm law nyq law
‫ד ויפלו פניו‬%‫ו לא שעה ויחר לקין מא‬%‫ואל־קין ואל־מנחת‬
6-Y dijo YHWH a Kayín: ¿Por qué te irritaste y decayó tu semblante? -Wayomer YHWH el-Kayin lamah jarah laj
welamah nafelu faneja.
Hkynp wlpn hmlw kl hrj hml nyq la hwhy rmayw

‫אמר יהוה אל־קין למה חרה לך ולמה נפלו פניך‬%‫וי‬
7-Ciertamente, si sabes soportarlo, (mejorando tus obras, serás perdonado); y si no, el pecado yacerá (contigo hasta la
puerta de tu tumba). Y (hacerte pecar) es el deseo (de tu mal impulso), pero tú puedes dominarlo. Halo im-teytiv se'et
we'im lo teytiv lapetaj jatat rovets we'eleja teshukato we'atah timshol-bo.
wb lçmt htaw wtqwçt hkylaw xbr tafj jtpl byfyt al maw taç byfyt ma awlh
‫ו‬%‫ו ואתה תמשל־ב‬%‫בץ ואליך תשוקת‬%‫ לוא אם־תיטיב שאת ואם לא תיטיב לפתח חטאת ר‬.‫ה‬
8-Y habló Kayín a Hével su hermano. Y sucedió que estando ellos en el campo se levantó Kayín contra Hével, su
hermano, y lo mató. Wayomer Kayin el-Hevel aji'o wayehi biheyotam basadeh wayakom Kayin el-Hevel aji'o
wayajargehu.
whgrhyw wyja lbh la nyq mqyw hdçb mtwyhb yhyw wyja lbh la nyq rmayw
‫ותם בשדה ויקם קין אל־הבל אחיו ויהרגהו‬%‫אמר קין אל־הבל אחיו ויהי בהי‬%‫וי‬
9-Y dijo YHWH a Kayín: ¿Dónde está Hével, tu hermano? Y él dijo: No sé; ¿acaso soy yo el guardián de mi hermano?
Wayomer YHWH el-Kayin ey Hevel ajija wayomer lo yadati hashomer aji anoji.
Ykna yja rmçh ytudy al rmayw kyja lbh ya nyq la hwhy rmayw
‫כי‬%‫מר אחי אנ‬%‫ ש‬.‫אמר לא ידעתי ה‬%‫אמר יהוה אל־קין אי הבל אחיך וי‬%‫וי‬
10-Y dijo El: ¿Qué has hecho? La voz de la sangre de tu hermano está clamándome desde la tierra. Wayomer me
asita kol demey ajija tsoakim elay min-ha'adamah.
hmdah nm yla myqux kyja ymd lwq tyçu hm rmayw

‫ דמה‬.‫קים אלי מן־הא‬.‫צע‬% ‫ול דמי אחיך‬%‫אמר מה עשית ק‬%‫וי‬
11-Y ahora maldito serás tú, más que la tierra que abrió su boca para recibir de tu mano la sangre de tu hermano.
We'atah arur atah min-ha'adamah asher patsetah et-piha lakajat et-demey ajijah miyadeja.
kdym kyja ymd ta tjql hyp ta htxp rça hmdah nm hta rwra htuw
‫ שר פצתה את־פיה לקחת את־דמי אחיך מידך‬.‫ דמה א‬.‫ועתה ארור אתה מן־הא‬
12-Cuando labres el suelo, no volverá más a darte su fuerza; y vagabundo y errante serás en la tierra. Ki ta'avod et-
ha'adamah lo-tosef tet-kojah laj na wanad tihyeh va'arets.
xrab hyht dnw un kl hjk tt pst al hmdah ta dbut yk

‫חה לך נע ונד תהיה בארץ‬%‫סף תת־כ‬%‫ דמה לא־ת‬.‫ד את־הא‬%‫עב‬. ‫כי ת‬
13-Y dijo Kayín a YHWH: ¿Tan grande es mi delito que no se puede soportar? Wayomer Kayin el-YHWH gadol
awoni mineso.
awçnm ynwu lwdg hwhy la nyq rmayw

‫א‬%‫ני מנש‬%‫עו‬. ‫ול‬%‫אמר קין אל־יהוה גד‬%‫וי‬
14-He aquí que me expulsas hoy de sobre la faz de la tierra, y de tu presencia no me podré ocultar, y seré vagabundo y
errante en la tierra, y acontecerá que todo el que me encuentre me matará. Hen gerashta oti hayom me'al peney
ha'adamah umipaneja esater wejayiti na wanad ba'arets wejayah kol- motse'i yahar'geni.
yaxm lk hyhw xrab dnw un ytyyhw rtsa kynpmw hmdah ynp lum mwyh yta tçrg nhy
ngrhy
‫צאי יהרגני‬%‫ דמה ומפניך אסתר והייתי נע ונד בארץ והיה כל־מ‬.‫ום מעל פני הא‬%‫תי הי‬%‫הן גרשת א‬
15-Y dijo YHWH: Por esto mismo, quien mate a Kayín siete veces será vengado. Y puso YHWH una señal en Kayín,
para que no lo hiriese quienquiera que lo encontrara. Wayomer lo YHWH lajen kol-horeg Kayin shiv'atayim
yukam wayasem YHWH le-Kayin ot levilti hakot-oto kol-motse'o.
waxm lk wta twkh ytlbl twa nyql hwhy mçyw mqy mytubç nyq grh lk nkl hwhy wl rmayw
‫ו‬%‫צא‬%‫ו כל־מ‬%‫את‬
% ‫ות־‬%‫ות לבלתי הכ‬%‫קם וישם יהוה לקין א‬:‫רג קין שבעתים י‬%‫אמר לו יהוה לכן כל־ה‬%‫וי‬
16-Y salió Kayín de la presencia de YHWH y habitó en la tierra de Nod, al oriente de Edén. Wayetse Kayin milifney
YHWH wayeshev be'erets-Nod kid'mat-Eden.
Ndu tmdq dwn xrab bçyw hwhy ynplm nyq axyw

‫וד קדמת־עדן‬%‫ויצא קין מלפני יהוה וישב בארץ־נ‬
17-Y conoció Kayín a su mujer, y concibió, y dio a luz a Janoj, y edificó una ciudad, y llamó a la ciudad con el nombre
de su hijo Janoj. Wayeda Kayin et-ishto watajar wateled et-Janoj wayeji boneh ir wayikra shem ha'ir keshem
beno Janoj.
kwnj wnb mçk ryuh mç arqyw ryu hnb yhyw kwnj ta dltw rhtw wtça ta nyq udyw
‫וך‬%‫ נ‬.‫ו ח‬%‫נה עיר ויקרא שם העיר כשם בנ‬%‫וך ויהי ב‬%‫ נ‬.‫ו ותהר ותלד את־ח‬%‫וידע קין את־אשת‬
18-Y de Janoj nació Yirad, e Yirad engendró a Mejuya'el, y Mejiya'el (Mejuyael), engendró a Metusha'el, y Metushael
engendró a Lémej. Wayiwaled la-Janoj et-Yirad weYirad yalad et-Mejuya'el uMejiya'el yalad et-Metusha'el
uMetusha'el yalad et-Lamej.
ta dly laçwtmw laçwtm ta dly layyjmw laywjm ta dly dryuw dryu ta kwnjl dlwyw
kml
‫וך את־עירד ועירד ילד את־מחויאל ומחייאל ילד את־מתושאל ומתושאל ילד את־למך‬%‫ נ‬.‫ויולד לח‬
19-Y tomó para el Lémej dos mujeres: el nombre de una (era) Adáh, y el nombre de la segunda, Tzil-láh. Wayikaj-lo
Lemej shtey nashim shem ha'ajat Adah veshem hashenit Tsilah.
hlx tynçh mçw hdu tjah mç myçn ytç kml wl jqyw

‫ויקח־לו למך שתי נשים שם האחת עדה ושם השנית צלה‬
20-Y dio a luz Adáh a Yaval, el cual fue padre (maestro) de los que habitan en tiendas y (poseen) ganado. Wateled
Adah et-Yaval hu hayah avi yoshev ohel umikneh.
Hnqmw lha bçy yba hyh awh lby ta hdu dltw

‫הל ומקנה‬%‫שב א‬%‫ בי י‬.‫ותלד עדה את־יבל הוא היה א‬
21-Y el nombre de su hermano era Yuval, el cual fue padre de todos los que tocan lira y flauta. Weshem ajiv Yuval hu
hayah avi kol-tofes kinor we'ugav.
bgwuw rwnk çpt lk yba hyh awh lbwy wyja mçw

‫ור ועוגב‬%‫פש כנ‬%‫ בי כל־ת‬.‫ושם אחיו יובל הוא היה א‬
22-Y Tziláh, ella también, dio a luz a Tuval-Kayín, forjador de todo instrumento cortante de cobre y hierro; y la
hermana de Tuval-Kayín (fue) Na'amáh. WeTsilah gam-hi yaldah et-Tuval Kayin lotesh kol-joresh nejoshet
uvarzel wa'ajot Tuval-Kayin Na'amah.
hmun nyq lbwt twjaw lzrbw tçjn çrj lk çfl nyq lbwt ta hdly awh mg hlxw
‫מה‬.‫ות תובל־קין נע‬%‫ ח‬.‫שת וברזל וא‬%‫רש נח‬%‫וצלה גם־הוא ילדה את־תובל קין לטש כל־ח‬
23-Y dijo Lémej a sus mujeres: Adáh y Tzil-lá, oíd mi voz; mujeres de Lémej, escuchad mi dicho: ¿Acaso maté a un
hombre (Kayín) por herirlo (intencionalmente) y a un muchacho (Tuval-Kayín) por golpearlo?. Wayomer Lemej
lenashay'o Adah weTsilah shma'an koli neshey Lemej ha'azenah imrati ki ish haragti lefits'i weyeled lejaburati.
dlyw yuxpl ytgrh çya yk ytrma hnzah kml yçn ylwq numç hlxw hdu wyçnl kml rmayw
ytrbjl
‫ולי נשי למך האזנה אמרתי כי איש הרגתי לפצעי וילד‬%‫אמר למך לנשיו עדה וצלה שמען ק‬%‫וי‬
‫רתי‬:‫לחב‬
24-Pues si a las siete veces (generaciones) había de ser vengado Kayín, Lémej lo será a las setenta y siete veces. Ki
shiv'atayim yukam-Kayin weLemej shiv'im veshiv'ah.
Hubçw myubç kmlw nyq mqy mytubç yk

‫קם־קין ולמך שבעים ושבעה‬:‫כי שבעתים י‬
25-Y tornó Adam a conocer a su mujer, y (ella) engendró un hijo y le llamó de nombre Shet(poner) : “ porque me puso
Elohim otra simiente en lugar de la de Hevel, porque lo mató Kayín”. Wayeda Adam od et-ishto wateled ben watikra
et-shemo Shet ki shat-li Elohim zera ajer tajat Hevel ki harago Kayin.
yk lbh tjt rja urz myhla yl tç yk tç Wmç ta arqtw nb dltw wtça ta dwu mda udyw
nyq wgrh
‫ו‬%‫ רג‬.‫ו שת כי שת־לי אלהים זרע אחר תחת הבל כי ה‬%‫ו ותלד בן ותקרא את־שמ‬%‫וד את־אשת‬%‫וידע אדם ע‬
‫קין‬
26-Y a Shet también le nació un hijo, y le llamó de nombre Enosh. Fue entonces cuando se comenzó a invocar el
nombre de YHWH. Ule-Shet gam-hu yulad-ben wayikra et-shemo Enosh az hujal likro beshem YHWH.
hwhy mçb arql ljwh za çwna wmç ta arqyw nb dly awh mg tçlw
‫א בשם יהוה‬%‫וש אז הוחל לקר‬%‫ו אנ‬%‫לד־בן ויקרא את־שמ‬:‫ולשת גם־הוא י‬
Capítulo 5
1-Este es el libro de las generaciones del hombre, en el día en que creó Elohim a Adam; a semejanza de Elohim lo hizo.
Zeh sefer toledot Adam beyom bero Elohim Adam bidemut Elohim asah oto.
wta hçu myhla twmdb mda myhla arb mwyb mda tdlwt rps hz
‫ו‬%‫את‬
% ‫א אלהים אדם בדמות אלהים עשה‬%‫ום בר‬%‫ת אדם בי‬%‫ולד‬%‫זה ספר ת‬
2-Varón y hembra los creó, y los bendijo, y llamó su nombre Adam, en el día en que (ambos) fueron creados. Zajar
unekevah bera'am vayevarej otam vayikra et-shemam Adam beyom hibare'am.
marbh mwyb mda mmç ta arqyw mta krbyw marb hbqnw rkz
‫ום הבראם‬%‫תם ויקרא את־שמם אדם בי‬%‫זכר ונקבה בראם ויברך א‬
3-Y vivió Adam ciento treinta años, y engendró a su semejanza, conforme a su imagen (un hijo), y le puso por
nombre Shet. Wayeji Adam shloshim ume'at shanah wayoled bidemuto ketsalmo wayikra et-shemo Shet.
tç wmç ta arqyw wmlxk wtwmdb dlwyw hnç tamw myçlç mda yjyw
‫ו שת‬%‫ו ויקרא את־שמ‬%‫ו כצלמ‬%‫ולד בדמות‬%‫ויחי אדם שלשים ומאת שנה וי‬
4-Y fueron todos los días de Adam, después de que engendró a Shet, ochocientos años, y engendró hijos e hijas.
Wayihyu yemey-Adam ajarey holido et-Shet shmoneh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç tam hnmç tç ta wdylwh yrja mda ymy wyhyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ת שנה וי‬%‫נה מא‬%‫ו את־שת שמ‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויהיו ימי־אדם אח‬
5-Y fueron todos los días que Adam vivió, novecientos treinta años; y murió. Wayihyu kol-yemey Adam asher-jay
tsha me'ot shanah ushloshim shanah wayamot.
tmyw hnç myçlçw hnç twam uçt yj rça mda ymy lk wyhyw
‫ת‬%‫ות שנה ושלשים שנה וימ‬%‫ שר־חי תשע מא‬.‫ויהיו כל־ימי אדם א‬
6-Y vivió Shet ciento cinco años, y engendró a Enosh. Wayeji-Shet jamesh shanim ume'at shanah wayoled et-
Enosh.
çwna ta dlwyw hnç tamw mynç çmj tç yjyw

‫וש‬%‫ולד את־אנ‬%‫ויחי־שת חמש שנים ומאת שנה וי‬
7-Y vivió Shet, después de que engendró a Enosh, ochocientos siete años, y engendró hijos e hijas. Wayeji-Shet
ajarey holido et-Enosh sheva shanim ushmoneh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam hnmçw mynç ubç çwna ta wdylwh yrja tç yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫נה מא‬%‫וש שבע שנים ושמ‬%‫ו את־אנ‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־שת אח‬
8-Y fueron todos los días de Shet novecientos doce años; y murió. Wayihyu kol-yemey-Shet shtem esreh shanah
utsha me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam uçtw hnç hrçu mytç tç ymy lk wyhyw

‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫ויהיו כל־ימי־שת שתים עשרה שנה ותשע מא‬
9-Y Enosh vivió noventa años, y engendró a Keynan. Wayeji Enosh tish'im shanah wayoled et-Keynan.
nnyq ta dlwyw hnç myuçt çwna yjyw

‫ולד את־קינן‬%‫וש תשעים שנה וי‬%‫ויחי אנ‬
10-Y vivió Enosh, después de que engendró a Keynan, ochocientos quince años; y engendró hijos e hijas. Wayeji
Enosh ajarey holido et-Keynan jamesh esreh shanah ushmoneh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam hnmçw hnç hrçu çmj nnyq ta wdylwh yrja çwna yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫נה מא‬%‫ מש עשרה שנה ושמ‬.‫ו את־קינן ח‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫וש אח‬%‫ויחי אנ‬
11-Y fueron todos los días de Enosh, novecientos cinco años; y murió. Wayihyu kol-yemey Enosh jamesh shanim
utesha me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam uçtw mynç çmj çwna ymy lk wyhyw

‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫וש חמש שנים ותשע מא‬%‫ויהיו כל־ימי אנ‬
12-Y vivió Keynan setenta años, y engendró a Mahalalel. Wayeji Keynan shiv'im shanah wayoled et-Mahalal'el.
lallhm ta dlwyw hnç myubç nnyq yjyw

‫ ללאל‬.‫ולד את־מה‬%‫ויחי קינן שבעים שנה וי‬
13-Y vivió Keynan, después de que engendró a Mahalalel, ochocientos cuarenta años, y engendró hijos e hijas. Wayeji
Keynan ajarey holido et-Mahalal'el arba'im shanah ushmoneh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam hnmçw hnç myubra lallhm ta wdylwh yrja nnyq yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫נה מא‬%‫ ללאל ארבעים שנה ושמ‬.‫ו את־מה‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי קינן אח‬
14-Y fueron todos los días de Keynan novecientos diez años; y murió. Wayihyu kol-yemey Keynan eser shanim
utesha me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam uçtw mynç rçu nnyq ymy lk wyhyw

‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫ויהיו כל־ימי קינן עשר שנים ותשע מא‬
15-Y vivió Mahalalel sesenta y cinco años, y engendró a Yared. Wayeji Mahalal'el jamesh shanim weshishim
shanah wayoled et-Yared.
dry ta dlwyw hnç myççw mynç çmj lallhm yjyw

‫ולד את־ירד‬%‫ ללאל חמש שנים וששים שנה וי‬.‫ויחי מה‬
16-Y vivió Mahalalel, después de que engendró a Yéred, ochocientos treinta años; y engendró hijos e hijas. Wayeji
Mahalal'el ajarey holido et-Yered shloshim shanah ushmoneh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam hnmçw hnç myçlç dry ta wdylwh yrja lallhm yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫נה מא‬%‫ו את־ירד שלשים שנה ושמ‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ ללאל אח‬.‫ויחי מה‬
17-Y fueron todos los días de Mahalalel, ochocientos noventa y cinco años; y murió. Wayihyu kol-yemey Mahalal'el
jamesh wetish'im shanah ushmoneh me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam hnmçw hnç myuçtw çmj lallhm ymy lk wyhyw
‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫נה מא‬%‫ ללאל חמש ותשעים שנה ושמ‬.‫ויהיו כל־ימי מה‬
18-Y vivió Yéred ciento sesenta y dos años; y engendró a Janoj. Wayeji-Yered shtayim weshishim shanah ume'at
shanah wayoled et-Janoj.
kwnj ta dlwyw hnç tamw hnç myççwvmytç dry yjyw

‫וך‬%‫ נ‬.‫ולד את־ח‬%‫ויחי־ירד שתים וששים שנה ומאת שנה וי‬
19-Y vivió Yéred, después de que engendro a Janoj, ochocientos años, y engendró hijos e hijas. Wayeji Yered ajarey
holido et-Janoj shmoneh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam hnmç kwnj ta wdylwh yrja dry yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫נה מא‬%‫וך שמ‬%‫ נ‬.‫ו את־ח‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־ירד אח‬
20-Y fueron todos los días de Yéred novecientos sesenta y dos años; y murió. Wayihyu kol-yemey Yered shtayim
weshishim shanah utesha me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam uçtw hnç myççw mytç dry ymy lk wyhyw
‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫ויהיו כל־ימי־ירד שתים וששים שנה ותשע מא‬
21-Y vivió Janoj sesenta y cinco años, y engendró a Metushélaj. Wayeji Janoj jamesh weshishim shanah wayoled
et-Metushalaj.
jlçwtm ta dlwyw hnç myççw çmj kwnj yjyw

‫ולד את־מתושלח‬%‫וך חמש וששים שנה וי‬%‫ נ‬.‫ויחי ח‬
22-Y anduvo Janoj con Elohim, después de que engendró a Metushelaj, trescientos años; y engendró hijos e hijas.
Wayithalej Janoj et-ha'Elohim ajarey holido et-Metushelaj shlosh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam çlç jlçwtm ta wdylwh yrja myhlah ta kwnj klhtyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫ו את־מתושלח שלש מא‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫וך את־האלהים אח‬%‫ נ‬.‫ויתהלך ח‬
23-Y fueron todos los días de Janoj trescientos sesenta y cinco años. Wayeji kol-yemey Janoch jamesh weshishim
shanah ushlosh me'ot shanah.
hnç twam çlçw hnç myççw çmj kwnj ymy lk yhyw

‫ות שנה‬%‫וך חמש וששים שנה ושלש מא‬%‫ נ‬.‫ויהי כל־ימי ח‬
24-Y anduvo Janoj con Elohim; y desapareció porque Elohim lo llamó. Wayithalej Janoj et-ha'Elohim we'eynenu
ki-lakaj oto Elohim.
myhla wta jql yk wnnyaw myhlah ta kwnj klhtyw

‫ו אלהים‬%‫את‬
% ‫וך את־האלהים ואיננו כי־לקח‬%‫ נ‬.‫ויתהלך ח‬
25-Y vivió Metushelaj ciento ochenta y siete años, y engendro a Lémej. Wayeji Metushelaj sheva ushmonim shanah
ume'at shanah wayoled et-Lamej.
kml ta dlwyw hnç tamw hnç mynmçw ubç jlçwtm yjyw

‫ולד את־למך‬%‫נים שנה ומאת שנה וי‬%‫ויחי מתושלח שבע ושמ‬
26-Y vivió Metushelaj, después de que engendró a Lémej, setecientos ochenta y dos años; y engendró hijos e hijas.
Wayeji Metushelaj ajarey holido et-Lemej shtayim ushmonim shanah ushva me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam ubçw hnç mynwmçw mytç kml ta wdylwh yrja jlçwtm yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫ונים שנה ושבע מא‬%‫ו את־למך שתים ושמ‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי מתושלח אח‬
27-Y fueron todos los días de Metushelaj novecientos sesenta y nueve años; y murió. Wayihyu kol-yemey Metushelaj
tesha weshishim shanah utsha me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam uçtw hnç myççw uçt jlçwtm ymy lk wyhyw
‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫ויהיו כל־ימי מתושלח תשע וששים שנה ותשע מא‬
28-Y vivió Lémej ciento ochenta y dos años, y engendró un hijo. Wayeji-Lemej shtayim ushmonim shanah ume'at
shanah wayoled ben.
nb dlwyw hnç tamw hnç mynmçw mytç kml yjyw

‫ולד בן‬%‫נים שנה ומאת שנה וי‬%‫ויחי־למך שתים ושמ‬
29-Y le llamó de nombre Nóaj, diciendo: Este nos dará descanso de nuestras obras y del dolor de nuestras manos, a
causa de la tierra que maldijo el YHWH. Wayikra et-shemo Noaj lemor zeh yenajamenu mima'asenu ume'itsvon
yadeynu min-ha'adamah asher erarah YHWH.
hwhy hrra rça hmdah nm wnydy nwbxumw wnçumm wnmjny hz rmal jn wmç ta arqyw
‫ שר אררה יהוה‬.‫ דמה א‬.‫ון ידינו מן־הא‬%‫שנו ומעצב‬.‫ מנו ממע‬.‫ר זה ינח‬%‫ח לאמ‬%‫ו נ‬%‫ויקרא את־שמ‬
30-Y vivió Lémej, después de que engendro a Noaj, quinientos noventa y cinco años; y engendró hijos e hijas.
Wayeji-Lemej ajarey holido et-Noaj jamesh wetish'im shanah wajamesh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç tam çmjw hnç myuçtw çmj jn ta wdylwh yrja kml yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ת שנה וי‬%‫ מש מא‬.‫ח חמש ותשעים שנה וח‬%‫ו את־נ‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־למך אח‬
31-Y fueron todos los días de Lémej setecientos setenta y siete años; y murió. Wayeji kol-yemey-Lemej sheva
weshiv'im shanah ushva me'ot shanah wayamot.
tmyw hnç twam ubçw hnç myubçw ubç kml ymy lk yhyw
‫ת‬%‫ות שנה וימ‬%‫ויהי כל־ימי־למך שבע ושבעים שנה ושבע מא‬
32-Y tenía Noaj la edad de quinientos años cuando engendró Noaj a Shem, a Jam y a Yafet. Wayeji Noaj ben-jamesh
me'ot shanah wayoled Noaj et-Shem et-Jam we'et Yafet.
tpy taw mj ta mç ta jn dlwyw hnç twam çmj nb jn yhyw

‫ח את־שם את־חם ואת־יפת‬%‫ולד נ‬%‫ות שנה וי‬%‫ מש מא‬.‫ח בן־ח‬%‫ויהי־נ‬
Capítulo 6
1-Y fue cuando comenzaron los hombres a multiplicarse sobre la faz de la tierra, y les nacieron hijos; - Wayehi ki-
hejel ha'adam larov al-peney ha'adamah uvanot yuledu lajem.
mhl wdly twnbw hmdah ynp lu brl mdah ljh yk yhyw

‫לדו להם‬:‫ות י‬%‫ דמה ובנ‬.‫ב על־פני הא‬%‫ויהי כי־החל האדם לר‬
2-y vieron los hijos de El Elohim que las hijas del hombre eran hermosas y tomaron para sí mujeres entre todas las que
habían escogido. Wayir'u beney ha'Elohim et-benot ha'adam ki tovot henah wayikju lajem nashim mikol asher
bajaru.
wrjb rça lkm myçn mhl wjqyw hnh tbf yk mdah twnb ta myhlah ynb waryw
‫ שר בחרו‬.‫ל א‬%‫ת הנה ויקחו להם נשים מכ‬%‫טב‬
% ‫ות האדם כי‬%‫ויראו בני־האלהים את־בנ‬
3-Y dijo el YHWH: no luchará para siempre conmigo mi ruaj por causa del hombre, porque el es también carne; y
serán sus días (de vida) ciento veinte años. Wayomer YHWH lo-yadon ruji va'adam le'olam beshagam hu vasar
wejayu yamav me'ah we'esrim shanah.
hnç myrçuw ham wymy wyhw rçb awh mgçb mlul mdab yjwr nwdy al hwhy rmayw
‫לם בשגם הוא בשר והיו ימיו מאה ועשרים שנה‬%‫ון רוחי באדם לע‬%‫אמר יהוה לא־יד‬%‫וי‬
4-Los gigantes estaban en la tierra en aquellos días, y también después, cuando conocieron los hijos de El Elohim a las
hijas del hombre y les parieron hijos; éstos fueron los valientes que siempre hubo, varones de fama. Hanefilim hayu
wa'arets bayamim hajem wegam ajarey-jen asher yavo'u beney ha'Elohim el-benot ha'adam weyaledu lajem
hemah hagiborim asher me'olam anshey hashem.
wdlyw mdah twnb la myhlah ynb waby rça nk yrja mgw mhh mymyb xrab wyh mylpnh
mçh yçna mlwum rça myrbgh hmh mhl
‫ות האדם וילדו להם‬%‫או בני האלהים אל־בנ‬%‫ שר יב‬.‫ רי־כן א‬.‫הנפלים היו בארץ בימים ההם וגם אח‬
‫ולם אנשי השם‬%‫ שר מע‬.‫רים א‬%‫המה הגב‬
5-Y vio YHWH que era grande la maldad del hombre en la tierra, y que todo el impulso de los pensamientos de su
corazón era exclusivamente malo todos los días. Wayar YHWH ki rabah ra'at ha'adam ba'arets wekol-yetser
majshevot libo rak ra kol-hayom.
mwyh lk ur qr wbl tbçjm rxy lkw xrab mdah tur hbr yk hwhy aryw
‫ום‬%‫ו רק רע כל־הי‬%‫ת לב‬%‫וירא יהוה כי רבה רעת האדם בארץ וכל־יצר מחשב‬
6-Y se arrepintió YHWH de haber hecho al hombre en la tierra, y se afligió en su corazón. Wayinajem YHWH ki
asah et-ha'adam ba'arets wayit'atsev el-libo.
wbl la bxutyw xrab mdah ta hçu yk hwhy mjnyw

‫ו‬%‫וינחם יהוה כי־עשה את־האדם בארץ ויתעצב אל־לב‬
7-Y dijo YHWH: borraré al hombre que cree, de sobre la faz de la tierra, desde el hombre hasta el cuadrúpedo, hasta el
reptil y hasta el ave de los cielos; porque estoy arrepentido de haberlos hecho. Wayomer YHWH emejeh et ha'adam
asher-barati me'al peney ha'adamah me'adam ad-behemah ad-remes we'ad-of hashamayim ki nijamti ki
asitim.
pwu duw çmr du hmhb du mdam hmdah ynp lum ytarb rça mdah ta hjma hwhy rmayw
mtyçu yk ytmjn yk mymçh
‫וף‬%‫ דמה מאדם עד־בהמה עד־רמש ועד־ע‬.‫ שר־בראתי מעל פני הא‬.‫אמר יהוה אמחה את־האדם א‬%‫וי‬
‫שיתם‬.‫השמים כי נחמתי כי ע‬
8-Y Noaj halló gracia ante los ojos del YHWH. WeNoaj matsa jen be'eyney YHWH.
hwhy ynyub nj axm jnw

‫ח מצא חן בעיני יהוה‬%‫ונ‬
Parashah 2: Noaj - Bereshit 6:9 – 11:32
9-Estas son las generaciones de Noaj, Noaj un hombre justo, perfecto fue entre sus generaciones; con HaElohim anduvo
Noaj. Eleh toldot Noaj Noaj ish tsadik tamim hayah bedorotay'o et-ha'Elohim hithalej Noaj.
jn klhth myhlah ta wytrdb hyh mymt qydx çya jn jn tdlwt hla

‫ח‬%‫תיו את־האלהים התהלך־נ‬%‫דר‬% ‫ח איש צדיק תמים היה ב‬%‫ח נ‬%‫ת נ‬%‫ולד‬%‫אלה ת‬
10-Y engendró Noaj tres hijos: a Shem, a Jam y a Yafet. Wayoled Noaj shloshah benim et-Shem et-Jam we'et-Yafet.
tpy taw mj ta mç ta mynb hçlç jn dlwyw

‫ח שלשה בנים את־שם את־חם ואת־יפת‬%‫ולד נ‬%‫וי‬
11-Y se corrompió la tierra ante El Elohim, y se llenó la tierra de violencia. Watishajet ha'arets lifney ha'Elohim
watimale ha'arets jamas.
smj xrah almtw myhlah ynpl xrah tjçtw

‫ותשחת הארץ לפני האלהים ותמלא הארץ חמס‬
12-Y vio Elohim a la tierra, y he aquí que estaba corrompida; porque toda carne había corrompido su camino sobre la
tierra. Wayar Elohim et-ha'arets wehineh nishjatah ki-hishjit kol-basar et-darko al-ha'arets.
xrah lu wkrd ta rçb lk tyjçh yk htjçn hnhw xrah ta myhla aryw

‫ו על־הארץ‬%‫וירא אלהים את־הארץ והנה נשחתה כי־השחית כל־בשר את־דרכ‬
13-Y dijo Elohim a Noaj: El fin de toda criatura ha llegado ante Mí, porque se llenó toda la tierra de violencia a causa de
ellos, y he aquí que los haré sucumbir con la tierra. Wayomer Elohim le-Noaj kets kol-basar ba lefanay ki-male'ah
ha'arets jamas mipeneyhem wehineni mashjitam et-ha'arets.
xrah ta mtyjçm ynnhw mhynpm smj xrah halm yk ynpl ab rçb lk xq jnl myhla rmayw
‫ח קץ כל־בשר בא לפני כי־מלאה הארץ חמס מפניהם והנני משחיתם את־הארץ‬%‫אמר אלהים לנ‬%‫וי‬
14-Haz para ti un arca de madera de ciprés (gófer); compartimentos harás en el arca, y la untarás por dentro y por fuera
con pez (brea). Aseh leja tevat atsey-gofer kinim ta'aseh et-hatevah wejafarta otah mibayit umijuts bakofer.
Rp kb xwjmw tybm hta trpkw hbth ta hçut mynq rpg yxu tbt kl hçu
‫פר‬%‫תה מבית ומחוץ בכ‬%‫שה את־התבה וכפרת א‬.‫פר קנים תע‬%‫צי־ג‬.‫שה לך תבת ע‬.‫ע‬
15-Y así la harás: de trescientos codos de largo del arca, cincuenta codos su ancho y treinta codos su altura. Wezeh
asher ta'aseh otah shelosh me'ot amah orej hatevah jamishim amah rojbah ushloshim amah komatah.
htmwq hma myçlçw hbjr hma myçmj hbth kra hma twam çlç hta hçut rça hzw
‫ומתה‬%‫ משים אמה רחבה ושלשים אמה ק‬.‫רך התבה ח‬%‫ות אמה א‬%‫תה שלש מא‬%‫שה א‬.‫ שר תע‬.‫וזה א‬
16-Una claraboya harás para el arca, y la terminarás a un codo de la parte alta, y la puerta del arca la colocarás a su lado;
le harás compartimentos bajos, segundos y terceros. Tsohar ta'aseh latevah we'el amah tejalenah milmalah ufetaj
hatevah betsidah tasim tajtim shni'im ushlishim ta'aseha.
hçut myçlçw mynç mytjt myçt hdxb hbth jtpw hlumlm hnlkt hma law hbtl hçut rhx
‫שה‬.‫שה לתבה ואל־אמה תכלנה מלמעלה ופתח התבה בצדה תשים תחתים שנים ושלשים תע‬.‫הר תע‬%‫צ‬
17-Y Yo he aqui traeré inundación de aguas sobre la tierra, para destruir de debajo del cielo toda cosa viviente que
respira; todo en la tierra será destruido. Wa'ani hineni mevi et-hamabul mayim al-ha'arets leshajet kol-basar asher-
bo ru'aj jayim mitajat hashamayim kol-asher ba'arets yigua.
rça lk mymçh tjtm myyj jwr wb rça rçb lk tjçl xrah lu mym lwbmh ta aybm ynnh ynaw
uwgy xrab
‫ל‬%‫ו רוח חיים מתחת השמים כ‬%‫ שר־ב‬.‫ ני הנני מביא את־המבול מים על־הארץ לשחת כל־בשר א‬.‫וא‬
‫ שר־בארץ יגוע‬.‫א‬
18-Y afirmaré mi pacto contigo y vendrás al arca tú, y tus hijos, y tu mujer, y las mujeres de tus hijos contigo.
Wahakimoti et-briti itaj uvata el-hatevah atah ubeneyjah we'ishtejah uneshey-beneyjah itaj.
kta kynb yçnw ktçaw kynbw hta hbth la tabw kta ytyrb ta ytmqhw
‫תי את־בריתי אתך ובאת אל־התבה אתה ובניך ואשתך ונשי־בניך אתך‬%‫ קמ‬.‫וה‬
19-Y de todo lo vivo, de toda criatura, dos de todos, traerás al arca, para que tengan vida contigo; macho y hembra
serán. Umikol-hajay mikol-basar shenayim mi-kol tavi el-hatevah lehajayot itaj zajar unekevah yihyu.
wyhy hbqnw rkz kta tyjhl hbth la aybt lkm mynç rçb lkm yjh lkmw
‫ת אתך זכר ונקבה יהיו‬%‫ י‬.‫ל תביא אל־התבה להח‬%‫ומכל־החי מכל־בשר שנים מכ‬
20-Del ave, según su especie; de todo reptil de la tierra, según su especie; dos de todo vendrán a ti, para que haya vida.
Meha'of leminehu umin-habehemah leminah mikol remes ha'adamah leminehu shenayim mikol yavo'u eleyja
lejajayot.
twyjhl kyla waby lkm mynç whnyml hmdah çmr lkm hnyml hmhbh nmw whnyml pwuhm
‫ות‬%‫ י‬.‫או אליך להח‬%‫ל יב‬%‫ דמה למינהו שנים מכ‬.‫ל רמש הא‬%‫וף למינהו ומן־הבהמה למינה מכ‬%‫מהע‬
21-Y tú toma contigo de toda vianda que es de comer, y allegarás para ti; y servirá de alimento para ti y para ellos.
We'atah kaj-leja mikol-ma'ajal asher ye'ajel we'asafta eleyja wehayah leja welajem le'ojlah.
hlkal mhlw kl hyhw kyla tpsaw lkay rça lkam lkm kl jq htaw
‫ שר יאכל ואספת אליך והיה לך ולהם לאכלה‬.‫ כל א‬.‫ואתה קח־לך מכל־מא‬
22-E hizo así Noaj; conforme a todo lo que Elohim le ordenó, así lo hizo. Waya'as Noaj kekol asher tsivah oto
Elohim ken asah.
hçu nk myhla wta hwx rça lkk jn çuyw

‫ו אלהים כן עשה‬%‫את‬
% ‫ שר צוה‬.‫ל א‬%‫ח ככ‬%‫ויעש נ‬
Capítulo 7
1-Y dijo YHWH a Noaj: Entra tú y toda tu familia al arca; pues he visto (que eres) justo ante Mí en esta generación.
Wayomer YHWH le-Noaj bo-atah wejol-beyteja el-hatevah ki-otja ra'iti tsadik lefanay bador hazeh.
hzh rwdb ynpl qydx ytyar kta yk hbth la ktyb lkw hta ab jnl hwhy rmayw
‫ור הזה‬%‫תך ראיתי צדיק לפני בד‬%‫א־אתה וכל־ביתך אל־התבה כי־א‬%‫ח ב‬%‫אמר יהוה לנ‬%‫וי‬
2-De todo cuadrúpedo puro tomarás para ti siete y siete de cada uno, macho y hembra; y de todo cuadrúpedo que no es
puro, dos de cada uno, macho y hembra. Mikol habehemah hatehorah tikaj-leja shiv'ah shiv'ah ish we'ishto umin-
habehemah asher lo tehorah hi shnayim ish we'ishto.
mynç awh hrhf al rça hmhbh nmw wtçaw çya hubç hubç kl jqt hrwhfh hmhbh lkm
wtçaw çya
‫רה הוא שנים‬%‫ שר לא טה‬.‫ו ומן־הבהמה א‬%‫ורה תקח־לך שבעה שבעה איש ואשת‬%‫ל הבהמה הטה‬%‫מכ‬
‫ו‬%‫איש ואשת‬
3-También del ave de los cielos, siete de cada uno, macho y hembra, para conservar en vida (su) descendencia sobre la
faz de la tierra. Gam me'of hashamayim shiv'ah shiv'ah zajar unekevah lejayot zera al-peney jol-ha'arets.
xrah lk ynp lu urz twyjl hbqnw rkz hubç hubç mymçh pwum mg
‫ות זרע על־פני כל־הארץ‬%‫וף השמים שבעה שבעה זכר ונקבה לחי‬%‫גם מע‬
4-Porque después de siete días, haré llover sobre la tierra cuarenta días y cuarenta noches. Y raeré toda la existencia
que hice de sobre la faz de la tierra. Ki le-yamim od shive'ah anoji mametir al-ha'arets arba'im yom we'arba'im
laylah umajiti et-kol-hayekum asher asiti me'al peney ha'adamah.
lk ta ytyjmw hlyl myubraw mwy myubra xrah lu ryfmm ykna hubç dwu mymyl yk
hmdah ynp lum ytyçu rça mwqyh
‫ום וארבעים לילה ומחיתי את־כל־היקום‬%‫כי ממטיר על־הארץ ארבעים י‬%‫וד שבעה אנ‬%‫כי לימים ע‬
‫ דמה‬.‫ שר עשיתי מעל פני הא‬.‫א‬
5-E hizo Noaj según todo lo que le ordenó YHWH. Waya'as Noaj kejol asher-tsiwahu YHWH.
hwhy whwx rça lkk jn çuyw

‫ שר־צוהו יהוה‬.‫ל א‬%‫ח ככ‬%‫ויעש נ‬
6-Y Noé tenía seiscientos años de edad cuando fue el diluvio de las aguas sobre la tierra. WeNoaj ben-shesh me'ot
shanah wehamabul hayah mayim al-ha'arets.
xrah lu mym hyh lwbmhw hnç twam çç nb jnw

‫ות שנה והמבול היה מים על־הארץ‬%‫ח בן־שש מא‬%‫ונ‬
7-Y vino Noaj, y sus hijos, y su mujer, y las mujeres de sus hijos, con él al arca, por causa de las aguas del Diluvio.
Weyavo Noaj ubeneyu we'ishto uneshey-beneiu ito el-hatevah mipeney mey hamabul.
lwbmh ym ynpm hbth la wta wynb yçnw wtçaw wynbw jn abyw

‫ו אל־התבה מפני מי המבול‬%‫ו ונשי־בניו את‬%‫ח ובניו ואשת‬%‫א נ‬%‫ויב‬
8-Del animal puro y del animal que no es puro, y del ave, y de todo lo que se arrastra sobre la tierra, Min-habehemah
hatehorah umin-habehemah asher eynenah tehorah umin-ha'of wejol asher-romes al-ha'adamah.
hmdah lu çmr rça lkw pwuh nmw hrhf hnnya rça hmhbh nmw hrwhfh hmhbh nm
‫ דמה‬.‫מש על־הא‬%‫ שר־ר‬.‫ל א‬%‫וף וכ‬%‫רה ומן־הע‬%‫ שר איננה טה‬.‫ורה ומן־הבהמה א‬%‫מן־הבהמה הטה‬
9-dos en dos vinieron a Noaj al arca, macho y hembra, según ordeno Elohim a Noaj. Shenayim shenayim ba'u el-Noaj
el-hatevah zajar unekevah ka'asher tsiwah Elohim et-Noaj.
jn ta myhla hwx rçak hbqnw rkz hbth la jn la wab mynç mynç

‫ח‬%‫ שר צוה אלהים את־נ‬.‫ח אל־התבה זכר ונקבה כא‬%‫שנים שנים באו אל־נ‬
10-Y aconteció que a los siete días las aguas del Diluvio fueron sobre la tierra. Wayehi leshiv'at hayamim umey
hamabul hayu al-ha'arets.
xrah lu wyh lwbmh ymw mymyh tubçl yhyw

‫ויהי לשבעת הימים ומי המבול היו על־הארץ‬
11-En los años seiscientos, año de la vida de Noaj, en el segundo mes, a los diecisiete días del mes, en este día se
rompieron todas las fuentes del abismo grande, y las ventanas de los cielos se abrieron. Beshanot shesh-me'ot shanah
lejayey-Noaj bajodesh hasheni beshiv'ah-asar yom lajodesh bayom hazeh niveke'u kol-mayenot tehom rabah
we'arubot hashamayim niftaju.
twnyum lk wuqbn hzh mwyb çdjl mwy rçu hubçb ynçh çdjb jn yyjl hnç twam çç tnçb
wjtpn mymçh tbraw hbr mwht
‫ת‬%‫ום הזה נבקעו כל־מעינ‬%‫דש בי‬%‫ום לח‬%‫דש השני בשבעה־עשר י‬%‫ח בח‬%‫ות שנה לחיי־נ‬%‫בשנת שש־מא‬
‫ת השמים נפתחו‬%‫ ב‬:‫ ר‬.‫ום רבה וא‬%‫תה‬
12-Y fue la lluvia sobre la tierra cuarenta días y cuarenta noches. Wayehi hageshem al-ha'arets arba'im yom
we'arba'im laylah.
hlyl myubraw mwy myubra xrah lu mçgh yhyw

‫ום וארבעים לילה‬%‫ויהי הגשם על־הארץ ארבעים י‬
13-En este mismo día vinieron Noaj y Shem y Jam y Yafet, hijos de Noaj, y la mujer de Noaj, y las tres mujeres de sus
hijos, con ellos al arca; Be'etsem hayom hazeh ba Noaj weShem-weJam waYefet beney-Noaj we'eshet Noaj
usheloshet neshey-beneiu itam el-hatevah.
hbth la mta wynb yçn tçlçw jn tçaw jn ynb tpyw mjw mçw jn ab hzh mwyh mxub
‫ח ושלשת נשי־בניו אתם אל־התבה‬%‫ח ואשת נ‬%‫ח ושם־וחם ויפת בני־נ‬%‫ום הזה בא נ‬%‫בעצם הי‬
14-ellos y todo animal según su especie, y todo cuadrúpedo según su especie, y todo reptil que anda arrastrándose
sobre la tierra, según su especie, y toda ave sean su especie, y todo pájaro y todo lo que vuela. Hemah wejol-hajayah
leminah wejol-habehemah leminah wejol haremes haromes al-ha'arets leminehu wejol-ha'of leminehu kol
tsipor kol-kanaf.
whnyml pwuh lkw whnyml xrah lu çmrh çmrh lkw hnyml hmhbh lkw hnyml hyjh lkw hmh
pnk lk rwpx lk
‫ל‬%‫וף למינהו כ‬%‫מש על־הארץ למינהו וכל־הע‬%‫המה וכל־החיה למינה וכל־הבהמה למינה וכל־הרמש הר‬
‫ור כל־כנף‬%‫צפ‬
15-Y vinieron a Noaj al arca, de dos en dos de toda criatura que tiene en sí soplo de vida. Wayavo'u el-Noaj el-hatevah
shenayim shnayim mikol-habasar asher-bo ruaj jayim.
myyj jwr wb rça rçbh lkm mynç mynç hbth la jn la wabyw

‫ו רוח חיים‬%‫ שר־ב‬.‫ח אל־התבה שנים שנים מכל־הבשר א‬%‫או אל־נ‬%‫ויב‬
16-Y los que vinieron, macho y hembra de toda criatura, vinieron como Elohim le había ordenado; y YHWH le encerró
para protegerlo Wehaba'im zajar unekevah mikol-basar ba'u ka'asher tsiwah oto Elohim wayisgor YHWH ba'ado.
wdub hwhy rgsyw myhla wta hwx rçak wab rçb lkm hbqnw rkz myabhw
‫ו‬%‫עד‬. ‫ר יהוה ב‬%‫ו אלהים ויסג‬%‫את‬
% ‫ שר צוה‬.‫והבאים זכר ונקבה מכל־בשר באו כא‬
17-Y fue el diluvio cuarenta días sobre la tierra, y se multiplicaron las aguas y alzaron el arca, y se levantó de sobre la
tierra. Wayehi hamabul arba'im yom al-ha'arets wayirbu hamayim wayis'u et-hatevah wataram me'al ha'arets.
xrah lum mrtw hbth ta waçyw mymh wbryw xrah lu mwy myubra lwbmh yhyw
‫ום על־הארץ וירבו המים וישאו את־התבה ותרם מעל הארץ‬%‫ויהי המבול ארבעים י‬
18-Y se aumentaron las aguas, y se multiplicaron mucho sobre la tierra, y anduvo el arca sobre la faz de las aguas.
Wayigberu hamayim wayirbu me'od al-ha'arets watelej hatevah al-peney hamayim.
mymh ynp lu hbth kltw xrah lu dam wbryw mymh wrbgyw

‫ד על־הארץ ותלך התבה על־פני המים‬%‫ויגברו המים וירבו מא‬
19-Y las aguas aumentaron mucho sobre la tierra y fueron cubiertos todos los montes altos que estaban debajo de
todos los cielos. Wehamayim gaveru me'od me'od al-ha'arets wayijusu kol-heharim hagevohim asher-tajat kol-
hashamayim.
mymçh lk tjt rça myhbgh myrhh lk wskyw xrah lu dam dam wrbg mymhw
‫ שר־תחת כל־השמים‬.‫הים א‬%‫סו כל־ההרים הגב‬:‫ד על־הארץ ויכ‬%‫ד מא‬%‫והמים גברו מא‬
20-Quince codos para arriba aumentaron las aguas; y fueron cubiertos los montes. Jamesh esreh amah milmalah
gavru hamayim wayejusu heharim.
myrhh wskyw mymh wrbg hlumlm hma hrçu çmj

‫סו ההרים‬:‫ מש עשרה אמה מלמעלה גברו המים ויכ‬.‫ח‬
21-Y murió toda criatura que se mueve sobre la tierra, así de ave como de cuadrúpedo y de animal, y de todo reptil que
se arrastra sobre la tierra, y todo hombre. Wayigva kol-basar haromes al-ha'arets ba'of uvabehemah uvajayah
uvejol-hasherets hashorets al-ha'arets wejol ha'adam.
mdah lkw xrah lu xrçh xrçh lkbw hyjbw hmhbbw pwub xrah lu çmrh rçb lk uwgyw
‫ל האדם‬%‫רץ על־הארץ וכ‬%‫וף ובבהמה ובחיה ובכל־השרץ הש‬%‫מש על־הארץ בע‬%‫ויגוע כל־בשר הר‬
22-Todo lo que tenía soplo de vida en sus narices, todo lo que había en la tierra seca, murió. Kol asher nishmat-ruaj
jayim be'apay'o mikol asher bejaravah metu.
wtm hbrjb rça lkm wypab myyj jwr tmçn rça lk

‫ שר בחרבה מתו‬.‫ל א‬%‫ שר נשמת־רוח חיים באפיו מכ‬.‫ל א‬%‫כ‬
23-Y destruyó toda la existencia que había sobre la faz de la tierra, del hombre hasta el cuadrúpedo, hasta el reptil y
hasta el ave de los cielos; y fueron destruidos de la tierra. Y quedó solamente Noaj y lo que había con él en el arca.
Wayimaj et-kol-hayekum asher al-peney ha'adamah me'adam ad behemah ad-remes we'ad-of hashamayim
wayimaju min-ha'arets wayisha'er aj-Noaj wa'asher ito batevah.
nm wjmyw mymçh pwu duw çmr du hmhb du mdam hmdah ynp lu rça mwqyh lk ta jmyw
hbtb wta rçaw jn ka raçyw xrah
‫וף השמים וימחו מן־הארץ‬%‫ דמה מאדם עד־בהמה עד־רמש ועד־ע‬.‫ שר על־פני הא‬.‫וימח את־כל־היקום א‬
‫ו בתבה‬%‫ שר את‬.‫ח וא‬%‫וישאר אך־נ‬
24-Y prevalecieron las aguas sobre la tierra ciento cincuenta días. Wayigberu hamayim al-ha'arets jamishim ume'at
yom.
mwy tamw myçmj xrah lu mymh wrbgyw

‫ום‬%‫ משים ומאת י‬.‫ויגברו המים על־הארץ ח‬
Capítulo 8
1-Y se acordó Elohim de Noaj y de todo animal y de todo cuadrúpedo que estaban con él en el arca; e hizo Elohim
pasar soplo (de consuelo) sobre la tierra, y se aquietaron las aguas. Wayizkor Elohim et-Noaj we'et kol-hajayah
we'et-kol-habehemah asher ito batevah waya'aver Elohim ruaj al ha'arets wayashoju hamayim.
xrah lu jwr myhla rbuyw hbtb wta rça hmhbh lk taw hyjh lk taw jn ta myhla rkzyw
mymh wkçyw
‫בר אלהים רוח על־הארץ‬.‫ו בתבה ויע‬%‫ שר את‬.‫ח ואת כל־החיה ואת־כל־הבהמה א‬%‫ר אלהים את־נ‬%‫ויזכ‬
‫כו המים‬%‫ויש‬
2-Y se cerraron las fuentes del abismo y las ventanas de los cielos, y cesó la lluvia de los cielos. Wayisajru mayenot
tehom wa'arubot hashamayim wayikale hageshem min-hashamayim.
mymçh nm mçgh alkyw mymçh tbraw mwht tnyum wrksyw

‫ת השמים ויכלא הגשם מן־השמים‬%‫ ב‬:‫ ר‬.‫ום וא‬%‫ת תה‬%‫ויסכרו מעינ‬
3-Y volvieron las aguas de sobre la tierra, retirándose continuamente, y menguaron las aguas al fin de ciento cincuenta
días. Wayashuvu hamayim me'al ha'arets haloj washov wayajseru hamayim miktseh jamishim ume'at yom.
mwy tamw myçmj hxqm mymh wrsjyw bwçw kwlh xrah lum mymh wbçyw
‫ום‬%‫ משים ומאת י‬.‫וב ויחסרו המים מקצה ח‬%‫ בו המים מעל הארץ הלוך וש‬:‫ויש‬
4-Y se posó el arca en el séptimo mes, a los diecisiete días del mes, sobre los Montes Ararat. Watanaj hatevah
bajodesh hashvi'i beshiv'ah-asar yom lajodesh al harey Ararat.
frra yrh lu çdjl mwy rçu hubçb yuybçh çdjb hbth jntw
‫ ררט‬.‫דש על הרי א‬%‫ום לח‬%‫דש השביעי בשבעה־עשר י‬%‫ותנח התבה בח‬
5-Y las aguas fueron menguando continuamente hasta el décimo mes; en el décimo, el día primero del mes,
aparecieron las cumbres de los montes. Wehamayim hayu haloj wejasor ad hajodesh ha'asiri ba'asiri be'ejad
lajodesh nir'u rashey heharim.
myrhh yçar warn çdjl djab yryçub yryçuh çdjh du rwsjw kwlh wyh mymhw
‫דש נראו ראשי ההרים‬%‫שירי באחד לח‬.‫שירי בע‬.‫דש הע‬%‫ור עד הח‬%‫והמים היו הלוך וחס‬
6-Y sucedió que al cabo de cuarenta días, abrió Noaj la ventana del arca que hizo. Weyehi mikets arba'im yom
wayiftaj Noaj et-jalon hatevah asher asah.
hçu rça hbth nwlj ta jn jtpyw mwy myubra xqm yhyw

‫ שר עשה‬.‫ח את־חלון התבה א‬%‫ום ויפתח נ‬%‫ויהי מקץ ארבעים י‬
7-Y envió al cuervo, que salió, yendo y volviendo, hasta que se secaron las aguas de sobre la tierra. Wayeshalaj et-
ha'orev wayetse yatso washov ad-yevoshet hamayim me'al ha'arets.
xrah lum mymh tçby du bwçw awxy axyw bruh ta jlçyw

‫שת המים מעל הארץ‬%‫וב עד־יב‬%‫וא וש‬%‫רב ויצא יצ‬%‫וישלח את־הע‬
8-Y envió a la paloma que estaba con él, para ver si las aguas se calmaron de sobre la faz de la tierra. Wayeshalaj et-
hayonah me'ito lir'ot hakalu hamayim me'al peney ha'adamah.
hmdah ynp lum mymh wlqh twarl wtam hnwyh ta jlçyw

‫ דמה‬.‫ קלו המים מעל פני הא‬.‫ות ה‬%‫ו לרא‬%‫ונה מאת‬%‫וישלח את־הי‬
9-Y no encontró la paloma descanso para la planta de su pie, y volvió a él al arca, porque había agua sobre la faz de la
tierra, y (Noaj) extendió su mano, y la tomó y la trajo hacia él al arca. Welo-mats'ah hayonah manoaj lejaf-raglah
watashov elav el-hatevah ki mayim al-peney jol-ha'arets wayishlaj yado wayikajeha wayave otah elav el-
hatevah.
wdy jlçyw xrah lk ynp lumym yk hbth la wyla bçtw hlgr pkl jwnm hnwyh haxm alw
hbth la wyla hta abyw hjqyw
‫ו ויקחה‬%‫וח לכף־רגלה ותשב אליו אל־התבה כי־מים על־פני כל־הארץ וישלח יד‬%‫ונה מנ‬%‫ולא־מצאה הי‬
‫תה אליו אל־התבה‬%‫ויבא א‬
10-Y esperó otros siete días más, y volvió a enviar la paloma desde el arca. Wayajel od shiv'at yamim ajerim
wayosef shalaj et-hayonah min-hatevah.
hbth nm hnwyh ta jlç psyw myrja mymy tubç dwu ljyw

‫ונה מן־התבה‬%‫סף שלח את־הי‬%‫ חרים וי‬.‫וד שבעת ימים א‬%‫ויחל ע‬
11-Y llegó a él la paloma al atardecer, y he aquí que había arrancado con su pico una hoja de olivo; y supo Noaj que
disminuyeron las aguas sobre la tierra. Watavo elav hayonah le'et erev wehineh aleh-zayit taraf befiha wayeda
Noaj ki-kalu hamayim me'al ha'arets.
xrah lum mymh wlq yk jn udyw hypb prf tyz hlu hnhw bru tul hnwyh wyla abtw
‫ח כי־קלו המים מעל הארץ‬%‫לה־זית טרף בפיה וידע נ‬.‫ונה לעת ערב והנה ע‬%‫א אליו הי‬%‫ותב‬
12-Y espero otros siete días más, y envió a la paloma, que ya no regresó más a él. Wayiyajel od shiv'at yamim
ajerim wayeshalaj et-hayonah welo-yasfah shuv-elav od.
dwu wyla bwç hpsy alw hnwyh ta jlçyw myrja mymy tubç dwu ljyyw
‫וד‬%‫ונה ולא־יספה שוב־אליו ע‬%‫ חרים וישלח את־הי‬.‫וד שבעת ימים א‬%‫וייחל ע‬
13-Y fue en el año seiscientos uno, en el mes primero, al primer día del mes, cuando se secaron las aguas de sobre la
tierra; y quitó Noaj la cubierta del arca, y miró, y he aquí que se había secado la faz de la tierra.Wayehi be'ajat
weshesh-me'ot shanah barishon be'ejad lajodesh jarevu hamayim me'al ha'arets wayasar Noaj et-mijseh
hatevah wayar wehineh jarevu peney ha'adamah.
hskm ta jn rsyw xrah lum mymh wbrj çdjl djab nwçarb hnç twam ççw tjab yhyw
hmdah ynp wbrj hnhw aryw hbth
‫ח את־מכסה‬%‫דש חרבו המים מעל הארץ ויסר נ‬%‫ון באחד לח‬%‫ות שנה בראש‬%‫ויהי באחת ושש־מא‬
‫ דמה‬.‫התבה וירא והנה חרבו פני הא‬
14-Y en el mes segundo, a los veintisiete días del mes, se secó la tierra. Uvajodesh hasheni beshive'ah we'esrim yom
lajodesh yaveshah ha'arets.
xrah hçby çdjl mwy myrçuw hubçb ynçh çdjbw

‫דש יבשה הארץ‬%‫ום לח‬%‫דש השני בשבעה ועשרים י‬%‫ובח‬
15-Y habló Elohim a Noaj, diciendo: Wayedaber Elohim el-Noaj lemor.
rmal jn la myhla rbdyw

‫ר‬%‫ח לאמ‬%‫וידבר אלהים אל־נ‬
16-Sal del arca, tú y tu mujer, y tus hijos y las mujeres de tus hijos contigo; Tse min-hatevah atah ve'ishteja ubaneyja
uneshey-baneyja itaj.
kta kynb yçnw kynbw ktçaw hta hbth nm ax

‫צא מן־התבה אתה ואשתך ובניך ונשי־בניך אתך‬
17-todo animal que está contigo, toda criatura, ave, cuadrúpedo, y todo reptil que se arrastra sobre la tierra, hazlo
salir contigo; y que se reproduzcan en la tierra, fructifiquen y multipliquen sobre la tierra. Kol-hajayah asher itja
mikol-basar ba'of uvabehemah uvejol-haremes haromes al-ha'arets hayetse itaj wesharetsu ba'arets ufaru
weravu al-ha'arets.
xrab wxrçw kta axwh xrah lu çmrh çmrh lkbw hmhbbw pwub rçb lkm kta rça hyjh lk
xrah lu wbrw wrpw
‫וצא כ[ )היצא ק( אתך‬%‫מש על־הארץ ]ה‬%‫וף ובבהמה ובכל־הרמש הר‬%‫ שר־אתך מכל־בשר בע‬.‫כל־החיה א‬
‫ושרצו בארץ ופרו ורבו על־הארץ‬
18-Y salieron Noaj, y sus hijos, y su mujer, y las mujeres de sus hijos, con él. Wayetse-Noaj uvanay'o we'ishto
uneshey-banay'o ito.
wta wynb yçnw wtçaw wynbw jn axyw

‫ו‬%‫ו ונשי־בניו את‬%‫ח ובניו ואשת‬%‫ויצא־נ‬
19-Todo animal, todo reptil y toda ave, todo lo que se mueve sobre la tierra, según sus familias, salieron del arca. Kol-
hajayah kol-haremes wejol-ha'of kol-romes al-ha'arets lemishpejoteyhem yatse'u min-hatevah.
hbth nm waxy mhytjpçml xrah lu çmwr lk pwuh lkw çmrh lk hyjh lk

‫תיהם יצאו מן־התבה‬%‫ומש על־הארץ למשפח‬%‫ל ר‬%‫וף כ‬%‫כל־החיה כל־הרמש וכל־הע‬
20-Y construyó Noaj un altar a YHWH, y tomó de todo cuadrúpedo puro y de toda ave pura y ofreció holocaustos en
el altar. Wayiven Noaj mizbe'aj l'YHWH vayikaj mikol habehemah hatehorah umikol ha'of hatahor vaya'al olot
bamizbe'aj.
jbzmb tlu luyw rwhfh pwuh lkmw hrhfh hmhbh lkm jqyw hwhyl jbzm jn nbyw
‫לת במזבח‬%‫ר ויעל ע‬%‫וף הטה‬%‫ל הע‬%‫ורה ומכ‬%‫ל הבהמה הטה‬%‫ח מזבח ליהוה ויקח מכ‬%‫ויבן נ‬
21-Y sintió el YHWH el olor de suavidad. Y dijo el YHWH para sí: No volveré más a maldecir la tierra por causa del
hombre; pues el impulso del corazón del hombre es malo desde su mocedad; y no tornaré más a herir a todo ser vivo,
como hice. Wayaraj YHWH et-re'aj hanijoaj wayomer YHWH el-libo lo osif lekalel od et-ha'adamah ba'avur
ha'adam ki yetser lev ha'adam ra mine'urav velo osif od lehakot et-kol-jay ka'asher asiti.
yk mdahrwbub hmdah ta dwu llql psa al wbl la hwhy rmayw jjynh jyr ta hwhy jryw
ytyçu rçak yj lk ta twkhl dwu psa alw wyrunm ur mdah bl rxy
‫בור האדם כי יצר‬.‫ דמה בע‬.‫וד את־הא‬%‫סף לקלל ע‬%‫ו לא־א‬%‫אמר יהוה אל־לב‬%‫ח וי‬%‫וירח יהוה את־ריח הניח‬
‫ שר עשיתי‬.‫ות את־כל־חי כא‬%‫וד להכ‬%‫סף ע‬%‫ריו ולא־א‬:‫לב האדם רע מנע‬
22-Mientras duren los días de la tierra, siembra y siega, frío y calor, verano e invierno, día y noche, no cesarán. Od
kol-yemey ha'arets zera wekatsir wekor wajom wekayits wajoref weyom walaylah lo yishbotu.
wtbçy al hlylw mwyw prjw xyqw mjw rqw ryxqw urz xrah ymy lk du
‫תו‬%‫ום ולילה לא ישב‬%‫רף וי‬%‫ם וקיץ וח‬%‫ר וח‬%‫ד כל־ימי הארץ זרע וקציר וק‬%‫ע‬
Capítulo 9
1-Y bendijo Elohim a Noaj y a sus hijos, y les dijo: Fructificad y multiplicaos y henchid la tierra. Wayevarej Elohim
et-Noaj we'et-banay'o wayomer lahem peru urevu umil'u et-ha'arets.
xrah ta walmw wbrw wrp mhl rmayw wynb taw jn ta myhla krbyw
‫אמר להם פרו ורבו ומלאו את־הארץ‬%‫ח ואת־בניו וי‬%‫ויברך אלהים את־נ‬
2-Y sea el temor y el pavor hacia vosotros en todo animal de la tierra, y en toda ave de los cielos, y en todo lo que se
arrastra sobre la tierra, y en todos los peces del mar; en vuestras manos fueron entregados. Umora'ajem wejitjem
yihyeh al kol-jayat ha'arets we'al kol-of hashamayim bejol asher tirmos ha'adamah uvejol-degey hayam
beyedjem nitanu.
ygd lkbw hmdah çmrt rça lkb mymçh pwu lk luw xrah tyj lk lu hyhy mktjwv mkarwmw
wntn mkdyb myh
‫ דמה ובכל־דגי‬.‫ש הא‬%‫ שר תרמ‬.‫ל א‬%‫וף השמים בכ‬%‫ כם וחתכם יהיה על כל־חית הארץ ועל כל־ע‬.‫ורא‬%‫ומ‬
‫הים בידכם נתנו‬
3-Todo reptil que vive, a vosotros servirá para comer, como la verdura de hierba, os di todo a vosotros. Kol-remes
asher hu-jay lajem yihyeh le-ojlah keyerek esev natati lajem et-kol.
lk ta mkl yttn bçu qryk hlkal hyhy mkl yj awh rçavçmr lk

‫ל‬%‫ שר הוא־חי לכם יהיה לאכלה כירק עשב נתתי לכם את־כ‬.‫כל־רמש א‬
4-Sin embargo, la carne con su alma y su sangre, no comeréis. Aj-basar benafsho damo lo tojelu.
wlkat al wmd wçpnb rçb ka

‫אכלו‬%‫ו לא ת‬%‫ו דמ‬%‫אך־בשר בנפש‬
5-Y cierto es que pediré cuenta de vuestra sangre como de vuestra vida. Por parte de todo animal, le pediré cuenta, y
por parte del hombre. Por parte de cada hombre (que mata) a su hermano, (compañero) pediré cuenta de la vida del
hombre. We'aj et-dimjem lenafshoteyjem edrosh miyad kol-jayah edreshenu umiyad ha'adam miyad ish aji'o
edrosh et-nefesh ha'adam.
çpn ta çrda wyja çya dym mdah dymw wnçrda hyj lk dym çrda mkytçpnl mkmd ta kaw
mdah
‫ש את־נפש‬%‫ש מיד כל־חיה אדרשנו ומיד האדם מיד איש אחיו אדר‬%‫תיכם אדר‬%‫ואך את־דמכם לנפש‬
‫האדם‬
6-Aquél que derrama la sangre del hombre, por el hombre su sangre será derramada, pues a imagen de Elohim hizo El
al hombre. Shofej dam ha'adam ba'adam damo yishafej ki betselem Elohim asah et-ha'adam.
mdah ta hçu myhla mlxb yk kpçy wmd mdab mdah md kpç

‫ו ישפך כי בצלם אלהים עשה את־האדם‬%‫פך דם האדם באדם דמ‬%‫ש‬
7-Y vosotros fructificad y multiplicaos, aumentad en la tierra y multiplicaos en ella. We'atem peru urevu shirtsu
va'arets urevu-vah.
hb wbrw xrab wxrç wbrw wrp mtaw

‫ואתם פרו ורבו שרצו בארץ ורבו־בה‬
8-Y habló Elohim a Noaj y a sus hijos con él, diciendo: Wayomer Elohim el-Noaj we'el banay'o ito lemor.
rmal wta wynb law jn la myhla rmayw

‫ר‬%‫ו לאמ‬%‫ח ואל־בניו את‬%‫אמר אלהים אל־נ‬%‫וי‬
9-Y Yo, he aquí que establezco mi alianza con vosotros y con vuestra descendencia después de vosotros. Wa'ani
hineni mekim et-beriti itejem we'et-zar'ajem ajareyjem.
mkyrja mkurz taw mkta ytyrb ta myqm ynnh ynaw

‫ ריכם‬.‫כם אח‬.‫ ני הנני מקים את־בריתי אתכם ואת־זרע‬.‫וא‬
10-Y con todo ser viviente que está con vosotros, con el aves con el cuadrúpedo y con todo animal de la tierra. We'et
kol-nefesh hajayah asher itjem ba'of babehemah uvejol-jayat ha'arets itejem mikol yot'sey hatevah lejol jayat
ha'arets.
xrah tyj lkl hbth yaxy lkm mkta xrah tyj lkbw hmhbb pwub mkta rça hyjh çpn lk taw
‫ל חית‬%‫צאי התבה לכ‬%‫ל י‬%‫וף בבהמה ובכל־חית הארץ אתכם מכ‬%‫ שר אתכם בע‬.‫ואת כל־נפש החיה א‬
‫הארץ‬
11-Y estableceré mi alianza con vosotros, y no será exterminada más ninguna criatura con aguas del diluvio; y no
habrá más diluvio para destruir la tierra. Wahakimoti et-beriti itjem welo-yikaret kol-basar od mimey hamabul
welo-yihyeh od mabul leshajet ha'arets.
xrah tjçl lwbm dwu hyhy alw lwbmh ymm dwu rçb lk trky alw mkta ytyrb ta ytmqhw
‫וד מבול לשחת הארץ‬%‫וד ממי המבול ולא־יהיה ע‬%‫תי את־בריתי אתכם ולא־יכרת כל־בשר ע‬%‫ קמ‬.‫וה‬
12-Y dijo Elohim: Esta es la señal de alianza que Yo doy entre Mí y vosotros y todo ser viviente que entre vosotros
esté, para generaciones perpetuas. Wayomer Elohim zot ot-habrit asher-ani noten beyni uveyneyjem uveyn kol-
nefesh jayah asher itjem ledorot olam.
trdl mkta rça hyj çpn lk nybw mkynybw ynyb ntn yna rça tyrbh twa taz myhla rmayw
mlwu
‫ולם‬%‫ת ע‬%‫דר‬% ‫ שר אתכם ל‬.‫תן ביני וביניכם ובין כל־נפש חיה א‬%‫ ני נ‬.‫ שר־א‬.‫ות־הברית א‬%‫את א‬%‫אמר אלהים ז‬%‫וי‬
13-Mi Arco puse en la nube y será señal de "alianza entre Mí y la tierra. Et-kashti natati be'anan wehayetah le'ot
berit beyni uveyn ha'arets.
xrah nybw ynyb tyrb twal htyhw nnub yttn ytçq ta

‫ות ברית ביני ובין הארץ‬%‫את־קשתי נתתי בענן והיתה לא‬
14-Y será que cuando yo cause nube sobre la tierra, aparecerá el Arco en la nube. Wehayah be'aneni anan al-
ha'arets wenir'atah hakeshet be'anan.
nnub tçqh htarnw xrah lu nnu ynnub hyhw

‫ תה הקשת בענן‬.‫והיה בענני ענן על־הארץ ונרא‬
15-Y recordaré mi alianza que hay entre Mí y vosotros y entre todo ser vivo, en toda criatura; y no se convertirán más
las aguas en diluvio para destruir toda criatura. Wezajarti et-briti asher beyni uveyneyjem uveyn kol-nefesh jayah
bejol-basar welo-yihyeh od hamayim lemabul leshajet kol-basar.
lwbml mymh dwu hyhy alw rçb lkb hyj çpn lk nybw mkynybw ynyb rça ytyrb ta ytrkzw
rçb lk tjçl
‫וד המים למבול לשחת‬%‫ שר ביני וביניכם ובין כל־נפש חיה בכל־בשר ולא־יהיה ע‬.‫וזכרתי את־בריתי א‬
‫כל־בשר‬
16-Y estará el Arco en la nube y lo he de ver para recordar la alianza eterna entre Elohim y todo ser vivo y toda
criatura que sobre la tierra esté. Wehayetah hakeshet be'anan ure'itiha lizkor berit olam beyn Elohim uveyn kol-
nefesh jayah bejol-basar asher al-ha'arets.
lu rça rçb lkb hyj çpn lk nybw myhla nyb mlwu tyrb rkzl hytyarw nnub tçqh htyhw
xrah
‫ שר על־הארץ‬.‫ולם בין אלהים ובין כל־נפש חיה בכל־בשר א‬%‫ר ברית ע‬%‫והיתה הקשת בענן וראיתיה לזכ‬
17-Y dijo Elohim a Noaj: Esta es la señal de la alianza que tengo establecida entre Mí y toda criatura que sobre la
tierra esté. Wayomer Elohim el-Noaj zot ot-habrit asher hakimoti beyni uveyn kol-basar asher al-ha'arets.
xrah lu rça rçb lk nybw ynyb ytmqh rça tyrbh twa taz jn la myhla rmayw
‫ שר על־הארץ‬.‫תי ביני ובין כל־בשר א‬%‫ קמ‬.‫ שר ה‬.‫ות־הברית א‬%‫את א‬%‫ח ז‬%‫אמר אלהים אל־נ‬%‫וי‬
18-Y fueron los hijos de Noaj los que salieron del arca: Shem, y Jam y Yafet; y Jam es el padre de Kena'an. Wayihyu
veney-Noaj hayotse'im min-hatevah Shem weJam waYafet weJam hu avi Kena'an.
nunk yba awh mjw tpyw mjw mç hbth nm myaxyh jn ynb wyhyw
‫ בי כנען‬.‫צאים מן־התבה שם וחם ויפת וחם הוא א‬%‫ח הי‬%‫ויהיו בני־נ‬
19-Estos son los tres hijos de Noaj; y de éstos se pobló toda la tierra. Shloshah eleh beney-Noaj ume'eleh naftsah
jol-ha'arets.
xrah lk hxpn hlamw jn ynb hla hçlç

‫ח ומאלה נפצה כל־הארץ‬%‫שלשה אלה בני־נ‬
20-Y comenzó Noaj, hombre de la tierra, y plantó viña; Wayajel Noaj ish ha'adamah wayita karem.
mrk ufyw hmdah çya jn ljyw

‫ דמה ויטע כרם‬.‫ח איש הא‬%‫ויחל נ‬
21-y bebió del vino, y se embriagó, y quedó descubierto en el interior de su tienda. Wayesht min-hayayin wayishkar
wayitgal betoj aholoh.
hlha kwtb lgtyw rkçyw nyyh nm tçyw

‫ לה‬E‫וך אה‬%‫וישת מן־היין וישכר ויתגל בת‬
22-Y vio Jam, padre de Kena'an, la desnudez de su padre, y lo contó a sus dos hermanos, que estaban fuera. Wayare
Jam avi Kena'an et ervat avi'o wayaged lishney-ejay'o bajuts.
xwjb wyja ynçl dgyw wyba twru ta nunk yba mj aryw

‫ בי כנען את ערות אביו ויגד לשני־אחיו בחוץ‬.‫וירא חם א‬
23-Y tomaron Sem y Jafet el manto y lo pusieron sobre los hombros de ambos; y caminaron hacia atrás y cubrieron la
desnudez de su padre, y vueltos los rostros no vieron la desnudez de su padre. Wayikaj Shem waYefet et-hasimlah
wayasimu al-shejem shneyhem wayelju ajoranit wayejasu et ervat avihem ufneyhem ajoranit we'erwat avihem
lo ra'u.
mhyba twru ta wskyw tynrja wklyw mhynç mkç lu wmyçyw hlmçh ta tpyw mç jqyw
war al mhyba twruw tynrja mhynpw
‫ ביהם ופניהם‬.‫רנית ויכסו את ערות א‬%‫ ח‬.‫ויקח שם ויפת את־השמלה וישימו על־שכם שניהם וילכו א‬
‫ ביהם לא ראו‬.‫רנית וערות א‬%‫ ח‬.‫א‬
24-Y despertó Noaj de su vino, y supo lo que le hizo su hijo más joven. Wayikets Noaj miyeno wayeda et asher-
asah lo beno hakatan.
nfqh wnb wl hçu rça ta udyw wnyym jn xqyyw

‫ו הקטן‬%‫ שר־עשה־לו בנ‬.‫ו וידע את א‬%‫ח מיינ‬%‫וייקץ נ‬
25-Y dijo: Maldito sea Kena'an; siervo de siervos será para sus hermanos. Wayomer arur Kena'an eved avadim
yihyeh le'ejay'o.
wyjal hyhy mydbu dbu nunk rwra rmayw

‫בדים יהיה לאחיו‬.‫אמר ארור כנען עבד ע‬%‫וי‬
26-Y dijo: Bendito YHWH, Elohim de Shem, y sea Kena'an siervo de ellos. Wayomer baruj YHWH Elohey Shem
wiyihi Kena'an eved lamo.
wml dbu nunk yhyw mç yhla hwhy kwrb rmayw

‫ו‬%‫אמר ברוך יהוה אלהי שם ויהי כנען עבד למ‬%‫וי‬
27-Engrandezca Elohim a Yefet, y habite en las tiendas de Shem, y séale Kena'an siervo. Yaft Elohim leYefet
weyishkon be'aholey-Shem wiyihi Kena'an eved lamo.
wml dbu nunk yhyw mç ylhab nkçyw tpyl myhla tpy

‫ו‬%‫ לי־שם ויהי כנען עבד למ‬E‫ן באה‬%‫יפת אלהים ליפת וישכ‬
28-Y vivió Noaj, después del Diluvio, trescientos cincuenta años. Wayeji Noaj ajar hamabul shlosh me'ot shanah
wajamishim shanah.
hnç myçmjw hnç twam çlç lwbmh rja jn yjyw

‫ משים שנה‬.‫ות שנה וח‬%‫ח אחר המבול שלש מא‬%‫ויחי־נ‬
29-Y fueron todos los días de Noaj novecientos cincuenta años, y murió. Wayehi kol-yemey-Noaj tsha me'ot shanah
wajamishim shanah wayamot.
tmyw hnç myçmjw hnç twam uçt jn ymy lk yhyw

‫ת‬%‫ משים שנה וימ‬.‫ות שנה וח‬%‫ח תשע מא‬%‫ויהיו כל־ימי־נ‬
Capítulo 10
1-Y éstas son las generaciones de los hijos de Noé: Shem, Jam y Yafet. Y a éstos les nacieron hijos después del
Diluvio. We'eleh toldot beney Noaj Shem Jam waYafet wayiwaledu lahem banim ajar hamabul.
lwbmh rja mynb mhl wdlwyw tpyw mj mç jn ynb tdlwt hlaw

‫ח שם חם ויפת ויולדו להם בנים אחר המבול‬%‫ת בני־נ‬%‫ולד‬%‫ואלה ת‬
2-Los hijos de Yafet: Gomer, y Magog, y Maday, y Yawan, y Tuval, y Meshej, y Tiras. Beney Yefet Gomer uMagog
uMaday weYawan weTuval uMeshej weTiras.
srytw kçmw lbtw nwyw ydmw gwgmw rmg tpy ynb

‫ בל ומשך ותירס‬:‫וג ומדי ויון ות‬%‫מר ומג‬%‫בני יפת ג‬
3-Y los hijos de Gómer: Ashkenaz, y Rifat, y Togarmah. Uveney Gomer Ashkenaz weRifat weTogarmah.
hmrgtw tpyrw znkça rmg ynbw

‫גרמה‬%‫נז וריפת ות‬.‫מר אשכ‬%‫ובני ג‬
4-Y los hijos de Yawan: Elisha, y Tarshish, Kitim, y Dodanim. Uveney Yavan Elisha weTarshish Kitim weDodanim.
mynddw mytk çyçrtw hçyla nwy ynbw

‫דנים‬%‫ובני יון אלישה ותרשיש כתים וד‬
5-De éstos, se dispersaron por las islas de las naciones, en sus tierras, cada cual según su lengua, según sus familias,
entre sus naciones. Me'eleh niferedu iyey hagoyim be'artsotam ish lileshono lemishpejotam begoyehem.
mhywgb mtjpçml wnçll çya mtxrab mywgh yya wdrpn hlam

‫ויהם‬%‫תם בג‬%‫ו למשפח‬%‫שנ‬
% ‫תם איש לל‬%‫וים בארצ‬%‫מאלה נפרדו איי הג‬
6-Y los hijos de Jam: kush, y Mitzrayim, y Put, y Kena'an. Uveney Jam Kush uMitsrayim uFut uJena'an.
nunkw fwpw myrxmw çwk mj ynbw

‫ובני חם כוש ומצרים ופוט וכנען‬
7-Y los hijos de Kush: Seba, y Jawilah, y Sabtah, y Ramah, y Savteja; y los hijos de Ramah: Sheva y Dedan. Uveney
Jush Seva waJawilah weSavta weRamah weSavteja uvney Ramah Sheva uDedan.
nddw abç hmur ynbw aktbsw hmurw htbsw hlywjw abs çwk ynbw
‫ וילה וסבתה ורעמה וסבתכא ובני רעמה שבא ודדן‬.‫ובני כוש סבא וח‬
8-Y Kush engendró a Nimrod: él comenzó a ser valiente en la tierra. WeJush yalad et-Nimrod hu hejel lihyot gibor
ba'arets.
xrab rbg twyhl ljh awh drmn ta dly çwkw

‫ר בארץ‬%‫ות גב‬%‫ד הוא החל להי‬%‫וכוש ילד את־נמר‬
9-El era valiente cazador ante YHWH; por eso se dice: Como Nimrod, valiente cazador ante YHWH; Hu-hayah
gibor-tsa'id lifney YHWH al-ken ye'amar keNimrod gibor tsa'id lifney YHWH.
hwhy ynpl dyx rwbg drmnk rmay nk lu hwhy ynpl dyx rbg hyh awh
‫ור ציד לפני יהוה‬%‫ד גב‬%‫ר־ציד לפני יהוה על־כן יאמר כנמר‬%‫הוא־היה גב‬
10-y el principio de su reino fue en Bavel; y Erej, y Akad, y Kalneh, en la tierra de Shinar. Watehi reshit mamlajto
Bavel we'Erej we'Akad weJalneh be'erets Shin'ar.
runç xrab hnlkw dkaw kraw lbb wtklmm tyçar yhtw

‫ו בבל וארך ואכד וכלנה בארץ שנער‬%‫ותהי ראשית ממלכת‬
11-De aquella tierra salió Ashur y edificó a Nineweh y Ciudad Rejovot, y Kalaj, Min-ha'arets hahi yatsa Ashur
wayiven et-Nineweh we'et-Rejovot ir we'et-Kalaj.
jlk taw ryu tbjr taw hwnyn ta nbyw rwça axy awhh xrah nm
‫ת עיר ואת־כלח‬%‫חב‬% ‫מן־הארץ ההוא יצא אשור ויבן את־נינוה ואת־ר‬
12-y a Resen, entre Nineweh y Kalaj, que es la ciudad grande. We'et-Resen beyn Nineweh uveyn Kalaj hi ha'ir
hagedolah.
hldgh ryuh awh jlk nybw hwnyn nyb nsr taw

‫לה‬%‫ואת־רסן בין נינוה ובין כלח הוא העיר הגד‬
13-Y Mitzrayim engendró a Ludim, y a Anamim, y a Lehavim, y a Naftujim; UMitsrayim yalad et-Ludim we'et-
Anamim we'et-Lehavim we'et-Naftujim.
myjtpn taw mybhl taw mymnu taw mydwl ta dly myrxmw

‫ חים‬:‫נמים ואת־להבים ואת־נפת‬.‫ומצרים ילד את־לודים ואת־ע‬
14-y a Patrusim y a Kaslujim, de los cuales salieron los Plishtim; y a Kaftorim. We'et-Patrusim we'et-Kaslujim
asher yatse'u misham Plishtim we'et Kaftorim.
myrtpk taw mytçlp mçm waxy rça myjlsk taw mysrtp taw
‫רים‬%‫ שר יצאו משם פלשתים ואת־כפת‬.‫חים א‬:‫ סים ואת־כסל‬:‫ואת־פתר‬
15-Y Kena'an engendró a Tzidón, su primogénito, y a Jet, UJena'an yalad et-Tsidon bejoro we'et-Jet.
tj taw wrkb ndyx ta dly nunkw

‫ו ואת־חת‬%‫כר‬% ‫ן ב‬%‫וכנען ילד את־ציד‬
16-Y al Yevusi, y al Emori, y al Girgashi, We'et-haYevusi we'et-ha'Emori we'et-haGirgashi.
yçgrgh taw yrmah taw yswbyh taw

‫רי ואת הגרגשי‬%‫ואת־היבוסי ואת־האמ‬
17-y al Jiwi, y al Arki, y al Sini. We'et-haJiwi we'et-ha'Arki we'et-haSini.
ynysh taw yqruh taw ywjh taw

‫ואת־החוי ואת־הערקי ואת־הסיני‬
18-Y al Arwadi, y al Tzemari, y al Jamati; después se extendieron las familias del Kena'ani. We'et-ha'Arwadi we'et-
haTsmari we'et-haJamati we'ajar nafotsu mishpejot haKna'ani.
ynunkh twjpçm wxpn rjaw ytmjh taw yrmxh taw ydwrah taw
‫ני‬.‫ות הכנע‬%‫צו משפח‬%‫ מתי ואחר נפ‬.‫ואת־הארודי ואת־הצמרי ואת־הח‬
19-Y era el límite del Kena'ani desde Tzidón hasta la entrada de Gerarah y hasta Azah(Gaza), yendo hacia
Sedom(Sodoma) y Amora(Gomorra) y Adma, y Tzevo'im, hasta Lasha. Wayehi gevul haKna'ani miTsidon bo'ajah
Gerarah ad-Azah bo'ajah Sedomah wa'Amorah we'Admah uTsvo'im ad-Lasha.
uçl du mybxw hmdaw hrmuw hmds hkab hzu du hrrg hkab ndyxm ynunkh lwbg yhyw
‫ים עד־לשע‬%‫רה ואדמה וצב‬%‫עמ‬. ‫מה ו‬%‫ כה סד‬.‫א‬%‫ כה גררה עד־עזה ב‬.‫א‬%‫ן ב‬%‫ני מציד‬.‫ויהי גבול הכנע‬
20-Estos son los hijos de Jam según sus familias, sus lenguas, en sus tierras, en sus pueblos. Eleh veney-Jam
lemishpejotam lileshonotam be'artsotam begoyehem.
mhywgb mtxrab mtnçll mtjpçml mj ynb hla

‫ויהם‬%‫תם בג‬%‫תם בארצ‬%‫שנ‬
% ‫תם לל‬%‫אלה בני־חם למשפח‬
21-Y a Shem le nacieron (hijos) también a él, (que era) padre de todos los hijos de Ever, y hermano de Yafet, el mayor.
UleShem yulad gam-hu avi kol-beney-Ever aji Yefet hagadol.
lwdgh tpy yja rbu ynb lk yba awh mg dly mçlw

‫ול‬%‫ חי יפת הגד‬.‫ בי כל־בני־עבר א‬.‫לד גם־הוא א‬:‫ולשם י‬
22-Hijos de Shem: Eylam, y Ashur, y Arpajshad, y Lud, y Aram. Beney Shem Eylam we'Ashur we'Arpajshad
weLud wa'Aram.
mraw dwlw dçkpraw rwçaw mlyu mç ynb

‫ רם‬.‫בני שם עילם ואשור וארפכשד ולוד וא‬
23-E hijos de Aram: Utz, y Jul, y Geter y Mash. Uveney Aram Uts weJul weGeter waMash.
çmw rtgw lwjw xwu mra ynbw

‫ רם עוץ וחול וגתר ומש‬.‫ובני א‬
24-Y Arpajshad engendró a Shalaj, y Shelaj engendró a Ever. We'Arpajshad yalad et-Shalaj weShelaj yalad et-Ever.
rbu ta dly jlçw jlç ta dly dçkpraw

‫וארפכשד ילד את־שלח ושלח ילד את־עבר‬
25-Y a Ever le nacieron dos hijos: el nombre del uno fue Peleg, porque en sus días fue repartida la tierra; y el nombre de
su hermano era Yoktan. Ule-Ever yulad sheney vanim shem ha'ejad Peleg ki veyamay'o niflegah ha'arets weshem
aji'o Yoktan.
nfqy wyja mçw xrah hglpn wymyb yk glp djah mç mynb ynç dly rbulw
‫לד שני בנים שם האחד פלג כי בימיו נפלגה הארץ ושם אחיו יקטן‬:‫ולעבר י‬
26-Y Yoktan engendró a Almodad, y a Shalef, y a Jatzarmawet, y a Yaraj, WeYoktan yalad et-Almodad we'et-Shalef
we'et-Jatsarmawet we'et-Yaraj.
jry taw twmrxj taw plç taw ddwmla ta dly nfqyw

‫ צרמות ואת־ירח‬.‫ודד ואת־שלף ואת־ח‬%‫ויקטן ילד את־אלמ‬
27-y a Adoram, y a Uzal, y a Diklah, We'et-HaDoram we'et-Uzal we'et-Diklah.
hlqd taw lzwa taw mrwdh taw

‫ורם ואת־אוזל ואת־דקלה‬%‫ ד‬.‫ואת־ה‬
28-y a Oval, y a Avima'el, y a Sheva. We'et-Oval we'et-Avima'el we'et-Sheva.
abç taw lamyba taw lbwu taw

‫ בימאל ואת־שבא‬.‫ובל ואת־א‬%‫ואת־ע‬
29-Y a Ofir, y a Jawilah, y a Yovav; todos éstos (eran) hijos de Yoktan. We'et Ofir we'et-Jawilah we'et-Yovav kol-
eleh beney Yoktan.
nfqy ynb hla lk bbwy taw hlywj taw rpwa taw

‫ובב כל־אלה בני יקטן‬%‫ וילה ואת־י‬.‫ופר ואת־ח‬%‫ואת־א‬
30-Y estaban sus moradas desde Mesha, a la entrada del Sefar (término) del Monte de Oriente. Wayehi moshavam
miMesha bo'ajah Sfarah har hakedem.
mdqh rh hrps hkab açmm mbçwm yhyw

‫ כה ספרה הר הקדם‬.‫א‬%‫ושבם ממשא ב‬%‫ויהי מ‬
31-Estos son los hijos de Shem, según sus familias, sus lenguas; en sus tierras, en sus naciones. Eleh veney-Shem
lemishpejotam lileshonotam be'artsotam legoyehem.
mhywgl mtxrab mtnçll mtjpçml mç ynb hla

‫ויהם‬%‫תם לג‬%‫תם בארצ‬%‫שנ‬
% ‫תם לל‬%‫אלה בני־שם למשפח‬
32-Estas son las familias de los hijos de Noaj según sus generaciones, en sus naciones, y de aquéllos se diseminaron
las naciones en la tierra después del Diluvio. Eleh mishpejot beney-Noaj letoldotam begoyehem ume'eleh nifredu
hagoyim ba'arets ajar hamabul.
lwbmh rja xrab mywgh wdrpn hlamw mhywgb mtdlwtl jn ynb tjpçm hla
‫וים בארץ אחר המבול‬%‫ויהם ומאלה נפרדו הג‬%‫תם בג‬%‫ולד‬%‫ח לת‬%‫ת בני־נ‬%‫אלה משפח‬
Capítulo 11
1-Y era toda la tierra de una misma lengua y de unas mismas palabras. Wayehi jol-ha'arets safah ejat udevarim
ajadim.
mydja myrbdw tja hpç xrah lk yhyw

‫ חדים‬.‫ויהי כל־הארץ שפה אחת ודברים א‬
2-Y sucedió que, viajando desde oriente, y encontraron un valle en la tierra de Shinar, y allí se establecieron. Wayehi
benosam mikedem wayimtse'u vik'ah be'erets Shin'ar wayeshvu sham.
mç wbçyw runç xrab huqb waxmyw mdqm musnb yhyw

‫ויהי בנסעם מקדם וימצאו בקעה בארץ שנער וישבו שם‬
3-Y dijo cada varón a su compañero: Vamos, hagamos ladrillos y cozámoslos en el fuego. Y sirvió para ellos el ladrillo
como piedra, y el barro fue para ellos como argamasa. Wayomeru ish el-re'ehu havah nilbenah levenim wenisrefah
lisrefah watehi lahem halvenah le'aven wehajemar hayah lahem lajomer.
mhl hyh rmjhw nbal hnblh mhl yhtw hprçl hprçnw mynbl hnbln hbh whur la çya wrmayw
Rmjl
‫אמרו איש אל־רעהו הבה נלבנה לבנים ונשרפה לשרפה ותהי להם הלבנה לאבן והחמר היה להם‬%‫וי‬
‫מר‬%‫לח‬
4-Y dijeron: Vamos, edifiquemos para nosotros ciudad y torre, y que su cúspide llegue a los cielos; y hagámonos de un
nombre, para que no nos dispersemos sobre la faz de toda la tierra. Wayomeru havah nivneh-lanu ir umigdal
werosho bashamayim wena'aseh-lanu shem pen-nafuts al-peney kol-ha'arets.
xrah lk ynp lu xwpn np mç wnlvhçunw mymçb wçarw ldgmw ryu wnl hnbn hbh wrmayw
‫שה־לנו שם פן־נפוץ על־פני כל־הארץ‬.‫ו בשמים ונע‬%‫אש‬%‫אמרו הבה ׀ נבנה־לנו עיר ומגדל ור‬%‫וי‬
5-Y descendió YHWH para ver la ciudad y la torre que edificaron los hijos del hombre. Wayered YHWH lir'ot et-
ha'ir we'et-hamigdal asher banu beney ha'adam.
mdah ynb wnb rça ldgmh taw ryuh ta tarl hwhy dryw
‫ שר בנו בני האדם‬.‫ת את־העיר ואת־המגדל א‬%‫וירד יהוה לרא‬
6-Y dijo YHWH: He aquí un pueblo y una misma lengua para todos ellos; y esto es lo que les hizo comenzar a hacer
(su obra); y ahora nada se les imposibilitará de todo cuanto intenten hacer. Wayomer YHWH hen am ejad wesafah
ajat lejulam wezeh hajilam la'asot we'atah lo-yibatser mehem kol asher yazmu la'asot.
wmzy rça lk mhm rxby al htuw twçul mljh hzw mlkl tja hpçw dja mu nh hwhy rmayw
twçul
‫ שר יזמו‬.‫ל א‬%‫ות ועתה לא־יבצר מהם כ‬%‫עש‬. ‫לם וזה החלם ל‬:‫אמר יהוה הן עם אחד ושפה אחת לכ‬%‫וי‬
‫ות‬%‫עש‬. ‫ל‬
7-Ahora pues, descendamos y confundamos allí su lengua, para que no entienda cada uno el lenguaje de su compañero.
Havah nerdah wenavlah sham sefatam asher lo yishme'u ish sfat re'ehu.
whur tpç çya wumçy al rça mtpç mç hlbnw hdrn hbh

‫ שר לא ישמעו איש שפת רעהו‬.‫הבה נרדה ונבלה שם שפתם א‬
8-Y los dispersó YHWH de allí sobre la faz de toda la tierra, y pararon de edificar la ciudad. Wayafets YHWH otam
misham al-peney jol-ha'arets wayajdelu livnot ha'ir.
ryuh tnbl wldjyw xrah lk ynp lu mçm mta hwhy xpyw

‫ת העיר‬%‫תם משם על־פני כל־הארץ ויחדלו לבנ‬%‫ויפץ יהוה א‬
9-Por eso llamó su nombre Babel, pues allí confundió YHWH el lenguaje de toda la tierra; y de allí los dispersó
YHWH sobre la faz de toda la tierra. Al-ken kara shemah Bavel ki-sham balal YHWH sfat kol-ha'arets umisham
hefitsam YHWH al-peney kol-ha'arets.
xrah lk ynp lu hwhy mxyph mçmw xrah lk tpç hwhy llb mç yk lbb hmç arq nk lu
‫על־כן קרא שמה בבל כי־שם בלל יהוה שפת כל־הארץ ומשם הפיצם יהוה על־פני כל־הארץ‬
10-Estas son las generaciones de Shem: Shem tenía cien años cuando engendró a Arpajshad, dos años después del
Diluvio. Eleh toldot Shem Shem ben-me'at shanah wayoled et-Arpajshad shnatayim ajar hamabul.
lwbmh rja mytnç dçkpra ta dlwyw hnç tam nb mç mç tdlwt hla

‫ולד את־ארפכשד שנתים אחר המבול‬%‫ת שם ם בן־מאת שנה וי‬%‫ולד‬%‫אלה ת‬
11-Y vivió Shem, después de engendrar a Arpajshad, quinientos años, y engendró hijos e hijas. Weyeji-Shem ajarey
holido et-Arpajshad jamesh me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam çmj dçkpra ta wdylwh yrja mç yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫ מש מא‬.‫ו את־ארפכשד ח‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־שם אח‬
12-Y Arpajshad vivió treinta y cinco años, y engendró a Shalaj. We'Arpajshad jay jamesh ushloshim shanah
wayoled et-Shalaj.
jlç ta dlwyw hnç myçlçw çmj yj dçkpraw

‫ולד את־שלח‬%‫וארפכשד חי חמש ושלשים שנה וי‬
13-Y vivió Arpajshad, después de enjendrar a Shelaj, cuatrocientos tres años, y engendró hijos e hijas. Wayeji
Arpajshad ajarey holido et-Shelaj shalosh shanim we'arba me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam ubraw mynç çlç jlç ta wdylwh yrja dçkpra yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫ו את־שלח שלש שנים וארבע מא‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי ארפכשד אח‬
14-Shelaj vivió treinta años, y engendró a Ever. WeShelaj jay shloshim shanah wayoled et-Ever.
rbu ta dlwyw hnç myçlç yj jlçw

‫ולד את־עבר‬%‫ושלח חי שלשים שנה וי‬
15-Y Shelaj vivió, después de engendrar a Ever, cuatrocientos tres años, y engendró hijos e hijas. Wayeji-Shelaj
ajarey holido et-Ever shalosh shanim we'arba me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam ubraw mynç çlç rbu ta wdylwh yrja jlç yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫ו את־עבר שלש שנים וארבע מא‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־שלח אח‬
16-Y vivió Ever treinta y cuatro años, y engendró a Paleg. Wayeji Ever arba ushloshim shanah wayoled et-Paleg.
glp ta dlwyw hnç myçlçw ubra rbu yjyw

‫ולד את־פלג‬%‫ויחי־עבר ארבע ושלשים שנה וי‬
17-Y vivió Ever, después de engendrar a Peleg, cuatrocientos treinta años, y engendró hijos e hijas. Wayeji-Ever
ajarey holido et-Peleg shloshim shanah we'arba me'ot shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç twam ubraw hnç myçlç glp ta wdylwh yrja rbu yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ות שנה וי‬%‫ו את־פלג שלשים שנה וארבע מא‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־עבר אח‬
18-Y vivió Peleg treinta años, y engendró a Re'u. Wayeji-Feleg shloshim shanah wayoled et-Re'u.
wur ta dlwyw hnç myçlç glp yjyw

‫ולד את־רעו‬%‫ויחי־פלג שלשים שנה וי‬
19-Y vivió Peleg, después de engendrar a Re'u, doscientos nueve años, y engendró hijos e hijas. Wayeji-Feleg ajarey
holido et-Re'u tesha shanim umatayim shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç mytamw mynç uçt wur ta wdylwh yrja glp yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ו את־רעו תשע שנים ומאתים שנה וי‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי־פלג אח‬
20-Y vivió Re'u treinta y dos años, y engendró a Serug. Wayeji Re'u shtayim ushloshim shanah wayoled et-Srug.
gwrç ta dlwyw hnç myçlçw mytç wur yjyw

‫ולד את־שרוג‬%‫ויחי רעו שתים ושלשים שנה וי‬
21-Y vivió Re'u, después de engendrar a Serug, doscientos siete años, y engendró hijos e hijas. Wayeji Re'u ajarey
holido et-Srug sheva shanim umatayim shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç mytamw mynç ubç gwrç ta wdylwh yrja wur yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ו את־שרוג שבע שנים ומאתים שנה וי‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי רעו אח‬
22-Y vivió Serug treinta años, y engendró a Najor. Wayeji Srug shloshim shanah wayoled et-Najor.
rwjn ta dlwyw hnç myçlç gwrç yjyw

‫ור‬%‫ולד את־נח‬%‫ויחי שרוג שלשים שנה וי‬
23-Y vivió Serug, después de engendrar a Najor, doscientos años, y engendró hijos e hijas. Wayeji Srug ajarey holido
et-Najor matayim shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç mytam rwjn ta wdylwh yrja gwrç yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ור מאתים שנה וי‬%‫ו את־נח‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ויחי שרוג אח‬
24-Y vivió Najor veintinueve años, y engendró a Taraj. Wayeji Najor tesha we'esrim shanah wayoled et-Taraj.
jrt ta dlwyw hnç myrçuw uçt rwjn yjyw

‫ולד את־תרח‬%‫ור תשע ועשרים שנה וי‬%‫ויחי נח‬
25-Y vivió Najor, después de engendrar a Teraj, ciento diecinueve años. Y engendró hijos e hijas. Wayeji Najor ajarey
holido et-Teraj tesha-esreh shanah ume'at shanah wayoled banim uvanot.
twnbw mynb dlwyw hnç tamw hnç hrçu uçt jrt ta wdylwh yrja rwjn yjyw
‫ות‬%‫ולד בנים ובנ‬%‫ו את־תרח תשע־עשרה שנה ומאת שנה וי‬%‫וליד‬%‫ רי ה‬.‫ור אח‬%‫ויחי נח‬
26-Y vivió Teraj setenta años y engendró a Avram, a Najor y a Harán. Wayeji Teraj shive'im shanah wayoled et-
Avram et-Najor we'et-Haran.
nrh taw rwjn ta mrba ta dlwyw hnç myubç jrt yjyw

‫ור ואת־הרן‬%‫ולד את־אברם את־נח‬%‫ויחי־תרח שבעים שנה וי‬
27-Y éstas son las generaciones de Teraj : Teraj engendró a Avram, a Najor y a Harán, y Harán engendró a Lot.
We'eleh toldot Teraj Teraj holid et-Avram et-Najor we'et Haran weHaran holid et-Lot.
fwl ta dylwh nrhw nrh taw rwjn ta mrba ta dylwh jrt jrt tdlwt hlaw
‫וליד את־לוט‬%‫ור ואת־הרן והרן ה‬%‫וליד את־אברם את־נח‬%‫ת תרח תרח ה‬%‫ולד‬%‫ואלה ת‬
28-Y murió Harán en vida de Teraj, su padre, en la tierra de su nacimiento, en Ur de los Kasdim. Wayamot Haran al-
peney Teraj avi'o be'erets moladeto beUr Kasdim.
mydçk rwab wtdlwm xrab wyba jrt ynp lu nrh tmyw

‫ו באור כשדים‬%‫ולדת‬%‫וימת הרן על־פני תרח אביו בארץ מ‬
29-Y tomaron Avram y Najor para ellos, mujeres; el nombre de la mujer de Avram: Saray, y el nombre de la mujer de
Najor: Milkah, hija de Harán, padre de Milkah y padre de Yiskah. Wayikaj Avram weNajor lahem nashim shem
eshet-Avram Saray weshem eshet-Najor Milkah bat-Haran avi-Milkah wa'avi Yiskah.
ybaw hklm yba nrh tb hklm rwjn tça mçw yrç mrba tça mç myçn mhl rwjnw mrba jqyw
hksy
‫ בי‬.‫ בי־מלכה וא‬.‫ור מלכה בת־הרן א‬%‫ור להם נשים שם אשת־אברם שרי ושם אשת־נח‬%‫ויקח אברם ונח‬
‫יסכה‬
30-Y era Saray estéril, no tenía ella descendencia. Watehi Saray akarah eyn lah walad.
dlw hl nya hrqu yrç yhtw

‫קרה אין לה ולד‬.‫ותהי שרי ע‬
31-Y tomó Teraj a Avram, su hijo, y a Lot, hijo de Harán, hijo de su hijo, y a Saray, su nuera, mujer de Avram, su hijo;
y salió con ellos de Ur de los Kasdim, para ir a la tierra de Kena'an; y llegaron hasta Jaran, y allí se establecieron.
Wayikaj Teraj et-Avram beno we'et Lot ben-Haran ben-beno we'et Saray kalato eshet Avram beno wayetse'u
itam meUr Kasdim lalejet artsah Kena'an wayavo'u ad-Jaran wayeshvu sham.
rwam mta waxyw wnb mrba tça wtlk yrç taw wnb nb nrh nb fwl taw wnb mrba ta jrt jqyw
mç wbçyw nrj du wabyw nunk hxra tkll mydçk
‫ו ויצאו אתם מאור‬%‫ו אשת אברם בנ‬%‫ו ואת שרי כלת‬%‫ו ואת־לוט בן־הרן בן־בנ‬%‫ויקח תרח את־אברם בנ‬
‫או עד־חרן וישבו שם‬%‫כשדים ללכת ארצה כנען ויב‬
32-Y fueron los días de Teraj doscientos cinco años; y murió Teraj en Jarán. Wayihi'u yemey-Teraj jamesh shanim
umatayim shanah wayamot Teraj beJaran.
nrjb jrt tmyw hnç mytamw mynç çmj jrt ymy wyhyw
‫ויהיו ימי־תרח חמש שנים ומאתים שנה וימת תרח בחרן‬
Capítulo 12
Parashah 3: Lej Leja 12:1-17:27

1-Y dijo YHWH a Avram: Vete de tu tierra y de tu parentela y de la casa de tu padre, hacia la tierra que te mostraré.
Wayomer YHWH el-Avram lej leja me'artseja umimoladeteja umibeyt avija el-ha'arets asher ar'eka.
kara rça xrah la kyba tybmw ktdlwmmw kxram kl kl mrba la hwhy rmayw
‫ שר אראך‬.‫ולדתך ומבית אביך אל־הארץ א‬%‫אמר יהוה אל־אברם לך־לך מארצך וממ‬%‫וי‬
2-Y haré de ti una gran nación, y te bendeciré, y engrandeceré tu nombre, y serás una bendición. We'e'esja legoy-gadol
wa'avarejeja wa'agadelah shemeja weheyeh berajah.
hkrb hyhw kmç hldgaw kkrbaw lwdg ywgl kçuaw

‫ גדלה שמך והיה ברכה‬.‫ ברכך וא‬.‫ול וא‬%‫וי גד‬%‫ואעשך לג‬
3-Y bendeciré a los que te bendijeren, y a los que te maldijeren, maldeciré; y serán benditas en ti todas las familias de
la tierra. Wa'avarejah mevarajeja umekaleleja a'or wenivreju veja kol mishpejot ha'adamah.
Hmdah tjpçm lk kb wkrbnw raa kllqmw kykrbm hkrbaw

‫ דמה‬.‫ת הא‬%‫ל משפח‬%‫ר ונברכו בך כ‬%‫ כה מברכיך ומקללך אא‬.‫ בר‬.‫וא‬
4-Y se fue Avram, como le habló YHWH, y fue con él Lot; y Avram tenía la edad de setenta y cinco años cuando salió
de Jaran. Wayelej Avram ka'asher diber elay'o YHWH wayelej ito Lot we'Avram ben jamesh shanim weshiv'im
shanah betseto meJaran.
nrjm wtaxb hnç myubçw mynç çmj nb mrbaw fwl wta klyw hwhy wyla rbd rçak mrba klyw
‫ו מחרן‬%‫ו לוט ואברם בן־חמש שנים ושבעים שנה בצאת‬%‫ שר דבר אליו יהוה וילך את‬.‫וילך אברם כא‬
5-Y tomó Avram a Saray, su mujer, y a Lot, hijo de su hermano, y todos sus bienes que habían juntado, y las almas que
habían adquirido en Jarán, y salieron para ir a la tierra de Kena'an; y llegaron a la tierra de Kena'an. Wayikaj Avram
et-Saray ishto we'et-Lot ben-aji'o we'et-kol-rejusham asher rajashu we'et-hanefesh asher-asu weJaran
wayetse'u lalejet artsah Kena'an wayavo'u artsah Kena'an.
wçu rça çpnh taw wçkr rça mçwkr lk taw wyja nb fwl taw wtça yrç ta mrba jqyw
nunk hxra wabyw nunk hxra tkll waxyw nrjb
‫ שר־עשו בחרן‬.‫ שר רכשו ואת־הנפש א‬.‫ו ואת־לוט בן־אחיו ואת־כל־רכושם א‬%‫ויקח אברם את־שרי אשת‬
‫או ארצה כנען‬%‫ויצאו ללכת ארצה כנען ויב‬
6-Y paso Avram por la tierra hasta el lugar de Shejem, hasta Elón (encinas de) Moreh; y el Kena'ani estaba entonces en
la tierra. Waya'avor Avram ba'arets ad mekom Shejem ad elon Moreh wehaKna'ani az ba'arets.
xrab za ynunkhw hrwm nwla du mkç mwqm du xrab mrba rbuyw

‫ני אז בארץ‬.‫ורה והכנע‬%‫ום שכם עד אלון מ‬%‫ר אברם בארץ עד מק‬%‫עב‬. ‫וי‬
7-Y apareció YHWH a Avram, y le dijo: A tu descendencia daré esta tierra. Y edificó allí un altar a YHWH, que se le
había aparecido. Wayera YHWH el-Avram wayomer lezar'aja eten et-ha'arets hazot wayiven sham mizbe'aj
l'YHWH hanir'eh elay'o.
wyla harnh hwhyl jbzm mç nbyw tazh xrah ta nta kurzl rmayw mrba la hwhy aryw
‫את ויבן שם מזבח ליהוה הנראה אליו‬%‫ך אתן את־הארץ הז‬.‫אמר לזרע‬%‫וירא יהוה אל־אברם וי‬
8-Y salió de allí hacia el monte, al oriente de Beyt-El, y extendió su tienda: Beyt-El al occidente y Ai al oriente, y
edificó allí un altar a YHWH e invocó el nombre de YHWH. Wayatek misham haharah mikedem leVeyt-El wayet
aholoh Beyt-El miyam weha'Ay mikedem wayiven-sham mizbe'aj l'YHWH wayikra beshem YHWH.
hwhyl jbzm mç nbyw mdqm yuhw mym la tyb hlha fyw la tybl mdqm hrhh mçm qtuyw
hwhy mçb arqyw
‫ לה בית־אל מים והעי מקדם ויבן־שם מזבח ליהוה‬E‫ויעתק משם ההרה מקדם לבית־אל ויט אה‬
‫ויקרא בשם יהוה‬
9-Y salió Avram andando y viajando hacia el sur. Wayisa Avram haloj wenasoa hanegbah.
hbgnh uwsnw kwlh mrba usyw

‫וע הנגבה‬%‫ויסע אברם הלוך ונס‬
10-Y hubo hambre en la tierra, y descendió Avram a Mitzrayim, para morar temporalmente allí; porque era grande el
hambre en la tierra. Wayehi ra'av ba'arets wayered Avram Mitsraymah lagur sham ki-javed hara'av ba'arets.
xrab burh dbk yk mç rwgl hmyrxm mrba dryw xrab bur yhyw
‫ויהי רעב בארץ וירד אברם מצרימה לגור שם כי־כבד הרעב בארץ‬
11-Y aconteció que cuando se aproximó para entrar en Mitzrayim, dijo a Saray su mujer: He aquí que ahora sé que
eres hermosa a la vista. Wayehi ka'asher hikriv lavo Mitsraymah wayomer el-Saray ishto hineh-na yadati ki
ishah yefat-mar'eh at.
ta harm tpy hça yk ytudy an hnh wtça yrç la rmayw hmyrxm awbl byrqh rçak yhyw
‫ו הנה־נא ידעתי כי אשה יפת־מראה את‬%‫אמר אל־שרי אשת‬%‫וא מצרימה וי‬%‫ שר הקריב לב‬.‫ויהי כא‬
12-Y sucederá que cuando los Mitzrim te vean dirán: su mujer es ésta, y me matarán por tu causa, y a ti te dejarán con
vida. Wehayah ki-yir'u otaj haMitsrim we'amru ishto zot wehargu oti we'otaj yejayu.
wyjy ktaw yta wgrhw taz wtça wrmaw myrxmh kta wary yk hyhw
‫תך יחיו‬%‫תי וא‬%‫את והרגו א‬%‫ו ז‬%‫תך המצרים ואמרו אשת‬%‫והיה כי־יראו א‬
13-Te ruego digas que eres mi hermana para que me vaya bien por tu causa, y viva mi alma por razón tuya. Imri-na
ajoti at lema'an yitav-li va'avurej wejaytah nafshi biglalej.
kllgb yçpn htyjw krwbub yl bfyy numl ta ytja an yrma

‫בורך וחיתה נפשי בגללך‬.‫תי את למען ייטב־לי בע‬%‫ ח‬.‫אמרי־נא א‬
14-Y aconteció que cuando entró Avram a Mitzrayim, vieron los Mitzrim que la mujer era muy hermosa. Wayehi kevo
Avram Mitsraymah vayir'u haMitsrim et-ha'ishah ki-yafah hi me'od.
dam awh hpy yk hçah ta myrxmh waryw hmyrxm mrba awbk yhyw
‫ד‬%‫וא אברם מצרימה ויראו המצרים את־האשה כי־יפה הוא מא‬%‫ויהי כב‬
15-Y la vieron los ministros del Far'oh y se la alabaron a Par'oh, y fue llevada la mujer a la casa de Par'oh. Wayir'u
otah sarey Far'oh wayehalelu otah el-Par'oh watukaj ha'ishah beyt Par'oh.
hurp tyb hçah jqtw hurp la hta wllhyw hurp yrç hta waryw
‫ה‬%‫ קח האשה בית פרע‬:‫ה ות‬%‫תה אל־פרע‬%‫ה ויהללו א‬%‫תה שרי פרע‬%‫ויראו א‬
16-Y a Avram hicieron bien por causa de ella; y tuvo él rebaños y vacas y asnos y siervos y siervas y jumentas y
camellos. Ule-Avram heytiv ba'avurah wayehi-lo tson-uvakar wajamorim wa'avadim ushfajot wa'atonot
ugemalim.
mylmgw tntaw tjpçw mydbuw myrmjw rqbw nax wl yhyw hrwbub byfyh mrbalw
‫ת וגמלים‬%‫תנ‬
% .‫ת וא‬%‫בדים ושפח‬.‫רים וע‬%‫ מ‬.‫אן־ובקר וח‬%‫בורה ויהי־לו צ‬.‫ולאברם היטיב בע‬
17-Mas envió YHWH a Far'oh y a su casa, grandes plagas por causa de Saray, mujer de Avram. Wayenaga YHWH
et-Par'oh nega'im gedolim we'et-beyto al-dvar Saray eshet-Avram.
mrba tça yrç rbd lu wtyb taw myldg myugn hurp ta hwhy ugnyw
‫ו על־דבר שרי אשת אברם‬%‫לים ואת־בית‬%‫ה נגעים גד‬%‫וינגע יהוה ׀ את־פרע‬
18-Y llamó Far'oh a Avram y dijo: ¿Qué es esto que me hiciste? ¿Por qué no declaraste que era tu mujer? Wayikra
Far'oh le-Avram wayomer ma-zot asita li lamah lo-higadeta li ki ishteja hi.
awh ktça yk yl tdgh al hml yl tyçu taz hm rmayw mrbal hurp arqyw
‫את עשית לי למה לא־הגדת לי כי אשתך הוא‬%‫אמר מה־ז‬%‫ה לאברם וי‬%‫ויקרא פרע‬
19-¿Por qué dijiste: "mi hermana es ella"? De manera que la tomé para mí por mujer. Y ahora, aquí está tu mujer,
tómala y vete. Lamah amarta ajoti hi wa'ekaj otah li le'ishah we'atah hineh ishteja kaj walej.
klw jq ktça hnh htuw hçal yl hta jqaw awh ytja trma hml
‫תה לי לאשה ועתה הנה אשתך קח ולך‬%‫תי הוא ואקח א‬%‫ ח‬.‫למה אמרת א‬
20-Y dio órdenes Par'oh a su gente acerca de él, y lo despidieron a él y a su mujer y a todo lo que era suyo. Wayetsa'u
alay'o Par'oh anashim wayeshaleju oto we'et-ishto we'et-kol-asher-lo.
wl rça lk taw wtça taw wta wjlçyw myçna hurp wylu wxyw
‫ שר־לו‬.‫ו ואת־כל־א‬%‫ו ואת־אשת‬%‫את‬
% ‫ נשים וישלחו‬.‫ה א‬%‫ויצו עליו פרע‬
Capítulo 13
1-Y subió Avram desde Mitzrayim, él con su mujer y todo lo que poseía, y Lot con él hacia el sur. Waya'al Avram
miMitsrayim hu we'ishto wejol-asher-lo weLot imo haNegbah.
hbgnh wmu fwlw wl rça lkw wtçaw awh myrxmm mrba luyw
‫ו הנגבה‬%‫ שר־לו ולוט עמ‬.‫ו וכל־א‬%‫ויעל אברם ממצרים הוא ואשת‬
2-Y Avram estaba muy cargado en ganado, en plata y en oro. We'Avram kaved me'od bamikneh bakesef uvazahav.
bhzbw pskb hnqmb dam dbk mrbaw

‫ד במקנה בכסף ובזהב‬%‫ואברם כבד מא‬
3-Y anduvo en sus viajes desde el Néguev hasta Beyt-El, hasta el lugar en que estaba su tienda al principio: entre
Beyt-El y Ai, -Wayelej lemasa'ay'o miNegev we'ad-Beyt-El ad-hamakom asher-hayah sham aholoh batjilah
beyn Beyt-El uveyn ha'Ay.
yuh nybw la tyb nyb hljtb hlha mç hyh rça mwqmh du la tyb duw bgnm wyusml klyw
‫ לו ק( בתחלה בין בית־אל‬E‫ לה כ[ )אה‬E‫ שר־היה שם ]אה‬.‫ום א‬%‫וילך למסעיו מנגב ועד־בית־אל עד־המק‬
‫ובין העי‬
4-el lugar del altar que había hecho al principio, e invocó allí Avram el nombre de YHWH. El-mekom hamizbe'aj
asher-asah sham barishonah wayikra sham Avram beshem YHWH.
hwhy mçb mrba mç arqyw hnçarb mç hçu rça jbzmh mwqm la

‫נה ויקרא שם אברם בשם יהוה‬%‫ שר־עשה שם בראש‬.‫ום המזבח א‬%‫אל־מק‬
5-Y también Lot, que andaba con Avram, tenía ovejas y vacas y tiendas. Wegam le-Lot haholej et-Avram hayah tson
uvakar we'ohalim.
mylhaw rqbw nax hyh mrba ta klhh fwll mgw

‫הלים‬%‫אן־ובקר וא‬%‫לך את־אברם היה צ‬%‫וגם־ללוט הה‬
6-Y la tierra no podía sustentarlos para que estuviesen los dos juntos, porque eran muchos sus bienes y no podían
habitar juntos. Welo-nasa otam ha'arets lashevet yajda'u ki-hayah rejusham rav welo yajlu lashevet yajda'u.
wdjy tbçl wlky alw br mçwkr hyh yk wdjy tbçl xrah mta açn alw
‫תם הארץ לשבת יחדו כי־היה רכושם רב ולא יכלו לשבת יחדו‬%‫ולא־נשא א‬
7-Y hubo pelea entre los pastores de ganado de Avram y los pastores del ganado de Lot; y el Kena'ani y el Perizi
vivían entonces en la tierra. Wayehi-riv beyn ro'ey mikneh-Avram uveyn ro'ey mikneh-Lot wehaKna'ani
wehaPrizi az yoshev ba'arets.
xrab bçy za yzrphw ynunkhw fwl hnqm yur nybw mrba hnqm yur nyb byr yhyw
‫שב בארץ‬%‫ני והפרזי אז י‬.‫עי מקנה־לוט והכנע‬%‫עי מקנה־אברם ובין ר‬%‫ויהי־ריב בין ר‬
8-Y dijo Avram a Lot: No haya, te ruego, pelea entre yo y tú, ni entre mis pastores y tus pastores; porque gente
hermana somos nosotros. Wayomer Avram el-Lot al-na tehi merivah beyni uveyneja uveyn ro'ay uveyn ro'eja ki-
anashim ajim anajnu.
myja myçna yk kyur nybw yur nybw knybw ynyb hbyrm yht an la fwl la mrba rmayw
wnjna
‫ נחנו‬.‫ נשים אחים א‬.‫עיך כי־א‬%‫עי ובין ר‬%‫אמר אברם אל־לוט אל־נא תהי מריבה ביני וביניך ובין ר‬%‫וי‬
9-Por ventura, toda la tierra está delante de ti. Sepárate, te ruego, de mí ; si vas a la izquierda, yo iré a la derecha, y si a
la derecha vas, iré a la izquierda. Halo jol-ha'arets lefaneja hipared na me'alay im-hasmol we'eyminah we'im-
hayamin we'asme'ilah.
hlyamçaw nymyh maw hnmyaw lamçh ma ylum an drph kynpl xrah lk alh
‫אל ואימנה ואם־הימין ואשמאילה‬%‫ לא כל־הארץ לפניך הפרד נא מעלי אם־השמ‬.‫ה‬
10-Y alzó Lot sus ojos, y vio todo el Kikar (el valle) del Yardén, y que todo él estaba bien regado, antes de destruir
YHWH a Sedom y Amorah, como el jardín de YHWH; así era la tierra de Mitzrayim cuando se entraba desde Tzo'ar.
Wayisa-Lot et-eynay'o wayar et-kol-kikar haYarden ki julah mashkeh lifney shajet YHWH et-Sedom we'et-
Amorah kegan-YHWH ke'erets Mitsrayim bo'ajah Tso'ar.
hrmu taw mds ta hwhy tjç ynpl hqçm hlk yk ndryh rkk lk ta aryw wynyu ta fwl açyw
rux hkab myrxm xrak hwhy ngk
‫רה‬%‫עמ‬. ‫ם ואת־‬%‫לה משקה לפני ׀ שחת יהוה את־סד‬:‫וישא־לוט את־עיניו וירא את־כל־ככר הירדן כי כ‬
‫ער‬%‫ כה צ‬.‫א‬%‫כגן־יהוה כארץ מצרים ב‬
11-Y escogió para sí Lot todo el Kicar del Yardén; y partió Lot hacia el oriente y se separaron uno del otro. Wayivjar-
lo Lot et kol-kikar haYarden wayisa Lot mikedem wayiparedu ish me'al aji'o.
wyja lum çya wdrpyw mdqm fwl usyw ndryh rkk lk ta fwl wl rjbyw
‫ויבחר־לו לוט את כל־ככר הירדן ויסע לוט מקדם ויפרדו איש מעל אחיו‬
12-Avram habitó en la tierra de Kena'an, y Lot habitó en las ciudades de Kicar, y armó sus tiendas hasta Sedom.
Avram yashav be'erets-Kena'an weLot yashav be'arey hakikar waye'ehal ad-Sedom.
mds du lhayw rkkh yrub bçy fwlw nunk xrab bçy mrba
‫ם‬%‫אברם ישב בארץ־כנען ולוט ישב בערי הככר ויאהל עד־סד‬
13-Y los hombres de Sedom eran muy malos y pecadores para con YHWH. We'anshey Sedom ra'im wejata'im
l'YHWH me'od.
dam hwhyl myafjw myur mds yçnaw

‫ד‬%‫ם רעים וחטאים ליהוה מא‬%‫ואנשי סד‬
14-Y YHWH dijo a Avram, después de que Lot se separó de él: Alza, te ruego, tus ojos, y mira desde el lugar donde tú
estás hacia el norte, y hacia el sur, y hacia el oriente, y hacia el occidente; Wa'YHWH amar el-Avram ajarey
hipared-Lot me'imo sa na eyneja ure'eh min-hamakom asher-atah sham tsafonah wanegbah wakedmah
wayamah.
hnpx mç hta rça mwqmh nm harw kynyu an aç wmum fwl drph yrja mrba la rma hwhyw
hmyw hmdqw hbgnw
‫נה‬%‫ שר־אתה שם צפ‬.‫ום א‬%‫ו שא נא עיניך וראה מן־המק‬%‫ רי הפרד־לוט מעמ‬.‫ויהוה אמר אל־אברם אח‬
‫ונגבה וקדמה וימה‬
15-porque toda la tierra que tú ves, a ti te la daré y a tu descendencia, para siempre. Ki et-kol-ha'arets asher-atah
ro'eh leja etenenah ulezar'aja ad-olam.
mlwu du kurzlw hnnta kl har hta rça xrah lk ta yk

‫ולם‬%‫ך עד־ע‬.‫אה לך אתננה ולזרע‬%‫ שר־אתה ר‬.‫כי את־כל־הארץ א‬
16-Y haré que tu descendencia sea como el polvo de la tierra ; que, si pudiese el hombre contar el polvo de la tierra,
también tu descendencia sería contada. Wesamti et-zar'aja ka'afar ha'arets asher im-yujal ish limenot et-afar
ha'arets gam-zar'aja yimaneh.
hnmy kurz mg xrah rpu ta twnml çya lkwy ma rça xrah rpuk kurz ta ytmçw
‫ך ימנה‬.‫פר הארץ גם־זרע‬.‫ות את־ע‬%‫ שר אם־יוכל איש למנ‬.‫פר הארץ א‬.‫ך כע‬.‫ושמתי את־זרע‬
17-Levántate, pasea por la tierra a su largo y a su ancho; que a ti he de dártela. Kum hithalej ba'arets le'orkah
ulerojbah ki leja etenenah.
hnnta kl yk hbjrlw hkral xrab klhth mwq

‫קום התהלך בארץ לארכה ולרחבה כי לך אתננה‬
18-Y armó las tiendas Avram y llegó y permaneció en Eloney (encinas de) Mamre, que están en Jebron, y edificó allí un
altar a YHWH. Waye'ehal Avram wayavo wayeshev be'Eloney Mamre asher beJevron wayiven-sham mizbe'aj
l'YHWH.
hwhyl jbzm mç nbyw nwrbjb rça armm ynlab bçyw abyw mrba lhayw
‫ון ויבן־שם מזבח ליהוה‬%‫ שר בחבר‬.‫א וישב באלני ממרא א‬%‫ויאהל אברם ויב‬
Capítulo 14
1-Y aconteció en los días de Amrafel, rey de Shinar, Arioj, rey de Elasar, Kedarla'ómer, rey de Elam, y Tidal, rey de
Goyim, Wayehi bimey Amrafel melej-Shin'ar Ari'oj melej Elasar Kedarla'omer melej Eylam weTid'al melej
Goyim.
mywg klm ludtw mlyu klm rmulrdk rsla klm kwyra runç klm lprma ymyb yhyw
‫וים‬%‫מר מלך עילם ותדעל מלך ג‬%‫וך מלך אלסר כדרלע‬%‫ויהי בימי אמרפל מלך־שנער ארי‬
2-(que) hicieron guerra contra Bera, rey de Sedom, y contra Birsha, rey de Amorah, y Shin'av, rey de Ademah, y
Shem'ever rey de Tzvo'im, y el rey de Bela, que es Tzóar. Asu miljamah et-Bera melej Sedom we'et-Birsha melej
Amorah Shin'av melej Ademah weShem'ever melej Tsvo'im umelej Bela hi-Tso'ar.
klmw myybx klm rbamçw hmda klm banç hrmu klm uçrb taw mds klm urb ta hmjlm wçu
rux ayh ulb
[‫יים כ‬%‫רה שנאב ׀ מלך אדמה ושמאבר מלך ]צב‬%‫עמ‬. ‫ם ואת־ברשע מלך‬%‫עשו מלחמה את־ברע מלך סד‬
‫ער‬%‫ויים ק( ומלך בלע היא־צ‬%‫)צב‬
3-Todos éstos se juntaron en el valle de Sidim, que está en el Mar Salado (Mar Muerto). Kol-eleh javeru el-Emek
haSidim hu Yam haMelaj.
jlmh my awh mydçh qmu la wrbj hla lk

‫כל־אלה חברו אל־עמק השדים הוא ים המלח‬
4-Doce años sirvieron a Kedorla'omer y trece años se rebelaron. Shetem-esreh shanah avdu et-Kedarla'omer
ushlosh-esreh shanah maradu.
wdrm hnç hrçu çlçw rmulrdk ta wdbu hnç hrçu mytç

‫מר ושלש־עשרה שנה מרדו‬%‫שתים עשרה שנה עבדו את־כדרלע‬
5-Y en el decimocuarto año de la rebeldía vino Kedarla'omer, y los reyes que con él estaban, e hirieron a los Refa'im
en Ashterot-Karnayim, y a los Zuzim en Ham, y a los Eymim en Shaveh-Kiriatayim, Uve'arba esreh shanah ba
Jedarla'omer wehamelajim asher ito wayaku et-Refa'im be'Ashterot Karnayim we'et- haZuzim beHam we'et
ha'Eymim beShaveh Kiryatayim.
taw mynrq trtçub myapr ta wkyw wta rça myklmhw rmulrdk ab hnç hrçu ubrabw
mytyrq hwçb mymyah taw mhb myzwzh
‫ת קרנים ואת־הזוזים‬%‫ו ויכו את־רפאים בעשתר‬%‫ שר את‬.‫מר והמלכים א‬%‫ובארבע עשרה שנה בא כדרלע‬
‫בהם ואת האימים בשוה קריתים‬
6-y a los Jori en su monte de Seír, hasta el (valle de) Parán, que está junto al desierto. We'et-haJori behareram Seyir
ad Eyl Par'an asher al-hamidbar.
rbdmh lu rça nrap lya du ryuç mrrhb yrjh taw

‫ שר על־המדבר‬.‫רי בהררם שעיר עד איל פארן א‬%‫ואת־הח‬
7-Y volvieron, y vinieron a En (valle de o fuente de) Mishpat, que es Kadesh, e hirieron (a los habitantes de) todos los
campos de los Amaleki, y también al Emori, que habitaba en Jatzetson Tamar. Wayashuvu wayavo'u el-Eyn Mishpat
hi Kadesh wayaku et-kol-sedeh ha'Amaleki wegam et-ha'Emori hayoshev beJatsetson Tamar.
rmt nxxjb bçyh yrmah ta mgw yqlmuh hdç lk ta wkyw çdq awh fpçm nyu la wabyw wbçyw
‫ן תמר‬%‫שב בחצצ‬%‫רי הי‬%‫מלקי וגם את־האמ‬.‫או אל־עין משפט הוא קדש ויכו את־כל־שדה הע‬%‫ בו ויב‬:‫ויש‬
8-Y salió el rey de Sedom, y el rey de Amorah, y el rey de Ademah, y el rey Tzevo'im, y el rey de Bela, que es Tzo'ar,
y ordenaron batalla entre ellos en el valle de Sidim. Wayetse melej Sedom umelej Amorah umelej Ademah umelej
Tsvo'im umelej Bela hi-Tso'ar waya'arju itam miljamah be'Emek haSidim.
hmjlm mta wkruyw rux awh ulb klmw myybx klmw hmda klmw hrmu klmw mds klm axyw
mydçh qmub
‫ער ויערכו אתם‬%‫וים ק( ומלך בלע הוא־צ‬%‫יים כ[ )צב‬%‫רה ומלך אדמה ומלך ]צב‬%‫עמ‬. ‫ם ומלך‬%‫ויצא מלך־סד‬
‫מלחמה בעמק השדים‬
9-contra Kedarla'omer, rey de Eylam, y Tidal, rey de Goyim, y Amrafel, rey de Shinar, y Arioj, rey de Elasar; cuatro
reyes contra los cinco. Et-Kedarla'omer melej Eylam weTid'al melej Goyim we'Amrafel melej Shin'ar we'Aryoj
melej Elasar arba'ah melajim et-hajamishah.
myklm hubra rsla klm kwyraw runç klm lprmaw mywg klm ludtw mlyu klm rmulrdk ta
hçmjh ta
‫וך מלך אלסר ארבעה מלכים‬%‫וים ואמרפל מלך שנער וארי‬%‫מר מלך עילם ותדעל מלך ג‬%‫את כדרלע‬
‫משה‬.‫את־הח‬
10-Y el valle de los Sidim tenía zanjas de barro; y huyeron los reyes de Sedom y Amorah, y se echaron allí; y los que
quedaron huyeron al monte. We'Emek haSidim be'erot be'erot jemar wayanusu melej Sedom wa'Amorah
wayiplu-shamah wehanish'arim herah nasu.
wsn hrh myraçnhw hmç wlpyw hrmuw mds klm wsnyw rmj trab trab mydçh qmuw
‫רה ויפלו־שמה והנשארים הרה נסו‬%‫עמ‬. ‫ם ו‬%‫סו מלך־סד‬:‫ת חמר וינ‬%‫ת באר‬%‫ועמק השדים באר‬
11-Y tomaron (los cuatro reyes) todos los bienes de Sedom y Amorah, y todas sus provisiones, y se fueron. Wayikju
et-kol-rejush Sedom wa'Amorah we'et-kol-ojlam wayeleju.
wklyw mlka lk taw hrmuw mds çkr lk ta wjqyw

‫רה ואת־כל־אכלם וילכו‬%‫עמ‬. ‫ם ו‬%‫ש סד‬:‫ויקחו את־כל־רכ‬
12-Y tomaron a Lot, hijo del hermano de Avram, y sus bienes, y se fueron; pues él estaba en Sedom. Wayikju et-Lot
we'et-rejusho ben-aji Avram wayeleju wehu yoshev biSdom.
mdsb bçy awhw wklyw mrba yja nb wçkr taw fwl ta wjqyw
‫ם‬%‫שב בסד‬%‫ חי אברם וילכו והוא י‬.‫ו בן־א‬%‫כש‬: ‫ויקחו את־לוט ואת־ר‬
13-Y vino el que se escapó, y anunció a Avram el Ivri, que moraba en las encinas de Mamre el Emori, hermano de
Eshkol y hermano de Aner; y ellos eran gente que habían contraído un pacto con Avram. Wayavo hapalit wayaged le-
Avram ha'Ivri wehu shojen be'eloney Mamre ha'Emori aji Eshkol wa'aji Aner wehem ba'aley verit-Avram.
mhw rnu yjaw lkça yja yrmah armm ynlab nkç awhw yrbuh mrbal dgyw fylph abyw
mrba tyrb ylub
‫לי‬.‫ חי ענר והם בע‬.‫ל וא‬%‫ חי אשכ‬.‫רי א‬%‫כן באלני ממרא האמ‬%‫א הפליט ויגד לאברם העברי והוא ש‬%‫ויב‬
‫ברית־אברם‬
14-Y oyó Avram que tomaron cautivo (al hijo de) su hermano, y armó a los adiestrados nacidos en su casa, trescientos
dieciocho, y los persiguió hasta Dan. Wayishma Avram ki nishbah aji'o wayarek et-janijay'o yelidey veyto
shmonah asar ushlosh me'ot wayirdof ad-Dan.
Nd du pdryw twam çlçw rçu hnmç wtyb ydyly wykynj ta qryw wyja hbçn yk mrba umçyw
‫ף עד־דן‬%‫ות וירד‬%‫נה עשר ושלש מא‬%‫ו שמ‬%‫ ניכיו ילידי בית‬.‫וישמע אברם כי נשבה אחיו וירק את־ח‬
15-Y se dividieron (para caer) sobre ellos de noche, él y sus siervos, y los hirieron, y los persiguieron hasta Jovah, que
está a la izquierda de Damasek. Wayejalek aleyhem laylah hu wa'avaday'o wayakem wayirdefem ad-Jovah asher
mismol le-Damasek.
qçmdl lamçm rça hbwj du mpdryw mkyw wydbuw awh hlyl mhylu qljyw
‫אל לדמשק‬%‫ שר משמ‬.‫ובה א‬%‫בדיו ויכם וירדפם עד־ח‬.‫ליהם ׀ לילה הוא וע‬.‫ויחלק ע‬
16-Y recuperó todos los bienes; y también a Lot, hijo de su hermano, y sus bienes recuperó, y también a las mujeres y
al pueblo. Wayashev et kol-harejush wegam et-Lot aji'o urejusho heshiv wegam et-hanashim we'et ha'am.
muh taw myçnh ta mgw byçh wçkrw wyja fwl ta mgw çkrh lk ta bçyw
‫ו השיב וגם את־הנשים ואת־העם‬%‫כש‬: ‫ש וגם את־לוט אחיו ור‬:‫וישב את כל־הרכ‬
17-Y salió el rey de Sedom a su encuentro, después de que regresó de herir a Kedorla'omer y a los reyes que con él
estaban, al valle de Shaveh, que es el Valle del Rey. Wayetse melej-Sedom likrato ajarey shuvo mehakot et-
Kdarla'omer we'et-hamelajim asher ito el-Emek Shaveh hu Emek haMelej.
hwç qmu la wta rça myklmh taw rmulrdk ta twkhm wbwç yrja wtarql mds klm axyw
klmh qmu awh
‫ו אל־עמק שוה‬%‫ שר את‬.‫מר ואת־המלכים א‬%‫ות את־כדר־לע‬%‫ו מהכ‬%‫ רי שוב‬.‫ו אח‬%‫ם לקראת‬%‫ויצא מלך־סד‬
‫הוא עמק המלך‬
18-Y Malki-Tzedek, rey de Shalem (Yerushaláyim), sacó lejem y vino: y él era kohen de El Altísimo. UMalki-Tsedek
melej Shalem hotsi lejem wayayin wehu johen le-El Elyon.
nwylu lal nhk awhw nyyw mjl ayxwh mlç klm qdx yklmw
‫ון‬%‫הן לאל עלי‬%‫וציא לחם ויין והוא כ‬%‫ומלכי־צדק מלך שלם ה‬
19-Y le bendijo diciéndole: ¡Bendito sea Avram de El Altísimo, creador de los cielos y de la tierra! -Wayevarejehu
wayomar baruj Avram le-El Elyon Koneh shamayim wa'arets.
xraw mymç hnq nwylu lal mrba kwrb rmayw whkrbyw

‫נה שמים וארץ‬%‫ון ק‬%‫אמר ברוך אברם לאל עלי‬%‫ויברכהו וי‬

20-¡Y bendito sea El Altísimo que entregó a tus opresores en tus manos! Y dio Avram a él diezmo de todo. Uvaruj El
Elyon asher-migen tsareyja beyadeja wayiten-lo ma'aser mikol.
lkm rçum wl ntyw kdyb kyrx ngm rça nwylu la kwrbw

‫ל‬%‫שר מכ‬.‫ שר־מגן צריך בידך ויתן־לו מע‬.‫ון א‬%‫וברוך אל עלי‬
21-Y dijo el rey de Sedom a Avram: Dame las almas, y los bienes toma para ti. Wayomer melej Sedom el-Avram
ten-li hanefesh weharejush kaj-laj.
kl jq çkrhw çpnh yl nt mrba la mds klm rmayw

‫ש קח־לך‬:‫ם אל־אברם תן־לי הנפש והרכ‬%‫אמר מלך־סד‬%‫וי‬
22-Y dijo Avram al rey de Sedom: Alzo mi mano a YHWH, el El Altísimo, creador de cielos y tierra, Wayomer
Avram el-melej Sedom harimoti yadi el-YHWH El Elyon Koneh shamayim wa'arets.
xraw mymç hnq nwylu la hwhy la ydy ytmrh mds klm la mrba rmayw
‫נה שמים וארץ‬%‫ון ק‬%‫תי ידי אל־יהוה אל עלי‬%‫ רימ‬.‫ם ה‬%‫אמר אברם אל־מלך סד‬%‫וי‬
23-que ni un hilo, ni siquiera una correa de calzado tomaré de todo lo que es tuyo, para que no digas: "yo enriquecí a
Avram"; Im-mijut we'ad sroj-na'al we'im-ekaj mikol-asher-laj welo tomar ani he'esharti et-Avram.
mrba ta ytrçuh yna rmat alw kl rça lkm jqa maw lun kwrç duw fwjm ma
‫ ני העשרתי את־אברם‬.‫אמר א‬%‫ שר־לך ולא ת‬.‫וך־נעל ואם־אקח מכל־א‬%‫אם־מחוט ועד שר‬
24-salvo solamente lo que comieron los mozos y la parte (correspondiente a) los varones que anduvieron conmigo; Aner, Eshkol y Mamre, ellos
tomarán su parte. Bile'aday rak asher ajlu hane'arim wejelek ha'anashim asher halju iti Aner Eshkol uMamre hem yiju jelkam.
mqlj wjqy mh armmw lkça rnu yta wklh rça myçnah qljw myrunh wlka rça qr ydulb
‫ל וממרא הם יקחו חלקם‬%‫ שר הלכו אתי ענר אשכ‬.‫ נשים א‬.‫ שר אכלו הנערים וחלק הא‬.‫בלעדי רק א‬
Capítulo 15
1-Después de estos hechos, llegó la palabra de YHWH a Avram en una visión, diciendo: No temas, Avram; yo te
amparo, tu premio es muy grande. Ajar hadevarim ha'eleh hayah devar-YHWH el-Avram bamajazeh lemor al-
tira Avram anoji magen laj sejareja harbeh me'od.
krkç kl ngm ykna mrba aryt la rmal hzjmb mrba la hwhy rbd hyh hlah myrbdh rja
dam hbrh
‫כי מגן לך שכרך‬%‫ר אל־תירא אברם אנ‬%‫ זה לאמ‬.‫אחר הדברים האלה היה דבר־יהוה אל־אברם במח‬
‫ד‬%‫הרבה מא‬
2-Y dijo Avram: Adonay YHWH: ¿qué me has de dar? Yo estoy sin hijos, y el despensero de mi casa es el damasceno
Eliézer. Wayomer Avram Adonay YHWH mah-titen-li we'anoji holej ariri uven-meshek beyti hu Damesek
Eli'ezer.
rzuyla qçmd awh ytyb qçm nbw yryru klyh yknaw yl ntt hm hwhy ynda mrba rmayw
‫רירי ובן־משק ביתי הוא דמשק אליעזר‬.‫ולך ע‬%‫כי ה‬%‫ני יהוה מה־תתן־לי ואנ‬%‫ ד‬.‫אמר אברם א‬%‫וי‬
3-Y dijo Avram: He aquí que a mí no diste descendencia, y he aquí que un hijo en mi casa me heredará. Wayomer
Avram hen li lo natatah zara wehineh ven-beyti yoresh oti.
yta çrwy ytyb nb hnhw urz httn al yl nh mrba rmayw

‫תי‬%‫ורש א‬%‫אמר אברם הן לי לא נתתה זרע והנה בן־ביתי י‬%‫וי‬

4-Y he aquí la palabra de YHWH a él, diciendo: No te heredará éste, sino el que saldrá de tus entrañas, él te heredará.
Wehineh devar YHWH elay'o lemor lo yirasheja zeh ki-im asher yetse mime'eja hu yirasheja.
kçryy awh kyumm axy rça ma yk hz kçryy al rmal wyla hwhy rbd hnhw
‫ שר יצא ממעיך הוא יירשך‬.‫ר לא יירשך זה כי־אם א‬%‫והנה דבר־יהוה אליו לאמ‬
5-Y le sacó fuera, y dijo: Mira, te ruego, a los cielos y cuenta las estrellas, si puedes contarlas. Y le dijo: Así será tu
descendencia. Wayotse oto hajutsah wayomer habet-na hashamaymah usfor hakojavim im-tujal lispor otam
wayomer lo koh yihyeh zar'eja.
hk wl rmayw mta rpsl lkwt ma mybkwkh rpsw hmymçh an fbh rmayw hxwjh wta axwyw
kurz hyhy
‫ה יהיה‬%‫אמר לו כ‬%‫תם וי‬%‫ר א‬%‫וכבים אם־תוכל לספ‬%‫ר הכ‬%‫אמר הבט־נא השמימה וספ‬%‫ו החוצה וי‬%‫את‬
% ‫וצא‬%‫וי‬
‫זרעך‬
6-Y creyó en YHWH, y El se lo reputó por mérito. Wehe'emin b'YHWH wayajsheveha lo tsedakah.
hqdx wl hbçjyw hwhyb nmahw

‫והאמן ביהוה ויחשבה לו צדקה‬
7-Y le dijo: Yo soy YHWH, que te saqué de Ur de los Kasdim para darte esta tierra para heredarla. Wayomer elay'o
ani YHWH asher hotsetija me'Ur Kasdim latet leja et-ha'arets hazot lerishtah.
htçrl tazh xrah ta kl ttl mydçk rwam kytaxwh rça hwhy yna wyla rmayw
‫את לרשתה‬%‫וצאתיך מאור כשדים לתת לך את־הארץ הז‬%‫ שר ה‬.‫ ני יהוה א‬.‫אמר אליו א‬%‫וי‬
8-Y él dijo: Adonay YHWH , ¿cómo sabré que la heredaré? Wayomar Adonay YHWH bamah eda ki irashenah.
hnçrya yk uda hmb hwhy ynda rmayw

‫ני יהוה במה אדע כי אירשנה‬%‫ ד‬.‫אמר א‬%‫וי‬
9-Y El dijo: Toma para mí tres becerras y tres cabras, y tres carneros, y una tórtola, y un palomino. Wayomer elay'o
keja li eglah meshuleshet we'ez meshuleshet we'ayl meshulash wetor wegozal.
lzwgw rtw çlçm lyaw tçlçm zuw tçlçm hlgu yl hjq wyla rmayw
‫וזל‬%‫ר וג‬%‫ לש ות‬:‫ לשת ואיל מש‬:‫ לשת ועז מש‬:‫אמר אליו קחה לי עגלה מש‬%‫וי‬
10-Y tomó para El todos éstos, y los partió por la mitad, y puso cada parte enfrente de la otra, mas las aves no partió. Wayikaj-lo et-kol-eleh
wayevater otam batavej wayiten ish-bitro likrat re'ehu we'et-hatsipor lo vatar.
rtb al rpxh taw whur tarql wrtb çya ntyw kwtb mta rtbyw hla lk ta wl jqyw
‫ר לא בתר‬%‫ו לקראת רעהו ואת־הצפ‬%‫תם בתוך ויתן איש־בתר‬%‫ויקח־לו את־כל־אלה ויבתר א‬
11-Y descendieron los buitres sobre los cuerpos muertos, y Avram los hizo volar. Wayered ha'ayit al-hapgarim
wayashev otam Avram.
mrba mta bçyw myrgph lu fyuh dryw

‫תם אברם‬%‫וירד העיט על־הפגרים וישב א‬
12-Mas estando el sol para ponerse, un sueño profundo cayó sobre Avram, y he aquí que un miedo y una gran
oscuridad cayeron sobre él. Wayehi hashemesh lavo wetardemah naflah al-Avram wehineh eymah jashejah
gedolah nofelet alay'o.
wylu tlpn hldg hkçj hmya hnhw mrba lu hlpn hmdrtw awbl çmçh yhyw
‫פלת עליו‬%‫לה נ‬%‫ שכה גד‬.‫וא ותרדמה נפלה על־אברם והנה אימה ח‬%‫ויהי השמש לב‬
13-Y dijo a Avram: Sabrás con certeza que tu descendencia será peregrina en tierra no suya, y los harán servir y los
afligirán cuatrocientos años. Wayomer le-Avram yado'a teda ki-ger yihyeh zar'aja be'erets lo lahem wa'avadum
we'inu otam arba me'ot shanah.
hnç twam ubra mta wnuw mwdbuw mhl al xrab kurz hyhy rg yk udt udy mrbal rmayw
‫ות שנה‬%‫תם ארבע מא‬%‫בדום וענו א‬.‫ך בארץ לא להם וע‬.‫ע תדע כי־גר יהיה זרע‬%‫אמר לאברם יד‬%‫וי‬
14-Y también a la gente que han de servir juzgaré yo; y después de esto, saldrán con gran riqueza. Wegam et-hagoy
asher ya'avodu dan anoji we'ajarey-jen yets'u birejush gadol.
lwdg çkrb waxy nk yrjaw ykna nd wdbuy rça ywgh ta mgw

‫ול‬%‫ש גד‬:‫ רי־כן יצאו ברכ‬.‫כי ואח‬%‫דו דן אנ‬%‫עב‬. ‫ שר י‬.‫וי א‬%‫וגם את־הג‬
15-Y tú vendrás a tus padres en shalom, serás sepultado después de buena vejez. We'atah tavo el-avoteyja beshalom
tikaver beseyvah tovah.
hbwf hbyçb rbqt mwlçb kytba la awbt htaw

‫ובה‬%‫תיך בשלום תקבר בשיבה ט‬%‫ ב‬.‫וא אל־א‬%‫ואתה תב‬
16-Y a la cuarta generación ellos volverán aquí: porque no está cumplido el pecado del Emori hasta aquí. Wedor revi'i
yashuvu henah ki lo-shalem awon ha'Emori ad-henah.
hnh du yrmah nwu mlç al yk hnh wbwçy yuybr rwdw

‫רי עד־הנה‬%‫ן האמ‬%‫עו‬. ‫ור רביעי ישובו הנה כי לא־שלם‬%‫וד‬
17-Y sucedió que cuando el sol se puso, y oscuridad había, he aquí un horno humeante, y una antorcha de fuego que
pasó entre los trozos (de animales). Wayehi hashemesh ba'ah wa'alatah hayah wehineh tanur ashan welapid esh
asher avar beyn hagezarim ha'eleh.
hlah myrzgh nyb rbu rça ça dyplw nçu rwnt hnhw hyh hfluw hab çmçh yhyw
‫ שר עבר בין הגזרים האלה‬.‫לטה היה והנה תנור עשן ולפיד אש א‬.‫ויהי השמש באה וע‬
18-En aquel día hizo YHWH con Avram un pacto, diciendo: A tu descendencia daré esta tierra desde el río de
Mitsrayim hasta el río grande, río Perat (Eúfrates). Bayom hahu karat YHWH et-Avram brit lemor lezar'aja natati
et-ha'arets hazot minehar Mitsrayim ad-hanahar hagadol nehar-Perat.
du myrxm rhnm tazh xrah ta yttn kurzl rmal tyrb mrba ta hwhy trk awhh mwyb
trp rhn ldgh rhnh
‫את מנהר מצרים עד־הנהר‬%‫ך נתתי את־הארץ הז‬.‫ר לזרע‬%‫ום ההוא כרת יהוה את־אברם ברית לאמ‬%‫בי‬
‫ל נהר־פרת‬%‫הגד‬
19-Al Kena'ani, al Kenizi, y al Kadmoni, Et-haKeyni we'et haKenizi we'et haKadmoni.
ynmdqh taw yznqh taw ynyqh ta

‫ני‬%‫את־הקיני ואת־הקנזי ואת הקדמ‬
20-y al Jiti, y al Perizi y a los Refayim. We'et-haJiti we'et-haPrizi we'et-haRefayim.
myaprh taw yzrph taw ytjh taw

‫ואת־החתי ואת־הפרזי ואת־הרפאים‬
21-Y al Emori, y al Kena'ani, y al Gigarshi, y al Yevusi. We'et-ha'Emori we'et-haKna'ani we'et-haGirgashi we'et-
haYevusi.
yswbyh taw yçgrgh taw ynunkh taw yrmah taw

‫ני ואת־הגרגשי ואת־היבוסי‬.‫רי ואת־הכנע‬%‫ואת־האמ‬
Capítulo 16
1-Y Saray, mujer de Avram, no le dio hijos, y ella tenía una sierva Mitsrit, y (era) su nombre Hagar. WeSaray eshet
Avram lo yaledah lo welah shifjah Mitsrit ushmah Hagar.
rgh hmçw tyrxm hjpç hlw wl hdly al mrba tça yrçw

‫ושרי אשת אברם לא ילדה לו ולה שפחה מצרית ושמה הגר‬
2-Y dijo Saray a Avram: He aquí que YHWH me ha impedido tener hijos; ruego que te llegues a mi sierva, quizá
tendré hijos de ella. Y atendió Avram la voz de Saray. Watomer Saray el-Avram hineh-na atsarani YHWH miledet
bo-na el-shifjati ulay ibaneh mimenah wayishma Avram lekol Saray.
umçyw hnmm hnba ylwa ytjpç la an ab tdlm hwhy ynrxu an hnh mrba la yrç rmatw
yrç lwql mrba
‫א־נא אל־שפחתי אולי אבנה ממנה וישמע אברם‬%‫צרני יהוה מלדת ב‬.‫אמר שרי אל־אברם הנה־נא ע‬%‫ות‬
‫ול שרי‬%‫לק‬
3-Y tomo Saray, mujer de Avram, a Hagar la egipcia, su sierva, al cabo de diez años de estar Avram en la tierra de
Kena'an, y la dio a Avram, su marido, por mujer. Watikaj Saray eshet Avram et-Hagar haMitsrit shifjatah mikets
eser shanim leshevet Avram be'erets Kena'an watiten otah le-Avram ishah lo le'ishah.
hta nttw nunk xrab mrba tbçl mynç rçu xqm htjpç tyrxmh rgh ta mrba tça yrç jqtw
hçal wl hçya mrbal
‫ותקח שרי אשת־אברם את־הגר המצרית שפחתה מקץ עשר שנים לשבת אברם בארץ כנען ותתן‬
‫תה לאברם אישה לו לאשה‬%‫א‬
4-Y él cohabitó con Hagar y ella concibió; y cuando vio que concibió, fue despreciada su señora a sus ojos. Wayavo
el-Hagar watahar watere ki haratah watekal gevirtah be'eyneyha.
hynyub htrbg lqtw htrh yk artw rhtw rgh la abyw

‫א אל־הגר ותהר ותרא כי הרתה ותקל גברתה בעיניה‬%‫ויב‬
5-Y dijo Saray a Avram: Mi afrenta (sea) sobre ti. Yo puse mi sierva en tu seno, mas ella vio que concibió y fui
despreciada a sus ojos; juzgue YHWH entre mí y ti. Watomer Saray el-Avram jamasi aleyja anoji natati shifjati
bejeykeja watere ki haratah wa'ekal be'eyneyha yishpot YHWH beyni uveyneyja.
hynyub lqaw htrh yk artw kqyjb ytjpç yttn ykna kylu ysmj mrba la yrç rmatw
kynybw ynyb hwhy fpçy
‫ט‬%‫כי נתתי שפחתי בחיקך ותרא כי הרתה ואקל בעיניה ישפ‬%‫ מסי עליך אנ‬.‫אמר שרי אל־אברם ח‬%‫ות‬
‫יהוה ביני וביניך‬
6-Y dijo Avram a Saray: He aquí tu sierva en tu mano, hazle lo que te parezca bien a tus ojos. Y Saray la afligió, y ella
huyó de su presencia. Wayomer Avram el-Saray hineh shifjatej beyadej asi-lah hatov be'eynayja wate'aneha
Saray wativraj mipaneyha.
hynpm jrbtw yrç hnutw kynyub bwfh hl yçu kdyb ktjpç hnh yrç la mrba rmayw
‫וב בעיניך ותענה שרי ותברח מפניה‬%‫שי־לה הט‬.‫אמר אברם אל־שרי הנה שפחתך בידך ע‬%‫וי‬
7-Y la halló el Malaj de YHWH junto a la fuente de las aguas en el desierto, junto a la fuente (que está) en el camino
de Shur. Wayimtsa'ah mal'aj YHWH al-eyn hamayim bamidbar al-ha'ayin bederej Shur.
rwç krdb nyuh lu rbdmb mymh nyu lu hwhy kalm haxmyw

‫וימצאה מלאך יהוה על־עין המים במדבר על־העין בדרך שור‬
8-Y le dijo: Hagar, sierva de Saray, ¿de dónde vienes y a dónde vas? Y ella dijo: de la presencia de Saray, mi señora,
huyo yo. Wayomar Hagar shifjat Saray ey-mizeh vat we'anah teleji watomer mipeney Saray gevirti anoji
borajat.
tjrb ykna ytrbg yrç ynpm rmatw yklt hna tab hzm ya yrç tjpç rgh rmayw
‫רחת‬%‫כי ב‬%‫אמר מפני שרי גברתי אנ‬%‫אמר הגר שפחת שרי אי־מזה באת ואנה תלכי ות‬%‫וי‬
9-Y le dijo el Malaj de YHWH: Vuelve a tu señora y humíllate bajo sus manos. Wayomer lah mal'aj YHWH shuvi el-
gevirtej wehit'ani tajat yadeyha.
hydy tjt ynuthw ktrbg la ybwç hwhy kalm hl rmayw

‫אמר לה מלאך יהוה שובי אל־גברתך והתעני תחת ידיה‬%‫וי‬
10-Y le dijo el Malaj de YHWH: Multiplicaré mucho tu descendencia, que no podrá ser contada de tan numerosa.
Wayomer lah mal'aj YHWH harbah arbeh et-zar'ej welo yisafer merov.
brm rpsy alw kurz ta hbra hbrh hwhy kalm hl rmayw

‫ב‬%‫אמר לה מלאך יהוה הרבה ארבה את־זרעך ולא יספר מר‬%‫וי‬
11-Y díjole aún el Malaj de YHWH: He aquí que has concebido, y parirás un hijo, y llamarás su nombre Yishma'el,
porque oyó YHWH tu aflicción. Wayomer lah mal'aj YHWH hinaj harah weyoladet ben wekarat shemo
Yishma'el ki-shama YHWH el-onyej.
kynu la hwhy umç yk laumçy wmç tarqw nb tdlyw hrh knh hwhy kalm hl rmayw
‫ו ישמעאל כי־שמע יהוה אל־עניך‬%‫לדת בן וקראת שמ‬%‫אמר לה מלאך יהוה הנך הרה וי‬%‫וי‬
12-Y él será un hombre fiero: su mano contra todos, y (la) mano de todos contra él, y frente a todos sus hermanos
habitará. Wehu yihyeh pereh adam yado vakol weyad kol bo we'al-peney jol-ejay'o yishkon.
nkçy wyja lk ynp luw wb lk dyw lkb wdy mda arp hyhy awhw
‫ן‬%‫ו ועל־פני כל־אחיו ישכ‬%‫ל ב‬%‫ל ויד כ‬%‫ו בכ‬%‫והוא יהיה פרא אדם יד‬
13-Y ella llamó a YHWH que le habló: “Tú eres 'El-Roí” {el Poderoso ve}, con lo cual quiso decir: “¡He seguido
viendo después que él me vio!” Watikra shem-YHWH hadover eleyha atah El Ro'i ki amerah hagam halom ra'iti
ajarey ro'i.
yar yrja ytyar mlh mgh hrma yk yar la hta hyla rbdh hwhy mç arqtw
‫אי‬%‫ רי ר‬.‫ לם ראיתי אח‬.‫ גם ה‬.‫ אי כי אמרה ה‬E‫בר אליה אתה אל ר‬%‫ותקרא שם־יהוה הד‬
14-Por tanto llamó al pozo Beer-lajay-ro'i (pozo del viviente que me ve). He aquí que está entre Kadesh y Bared. Al-
ken kara labe'er Be'er Lajay Ro'i hineh veyn-Kadesh uveyn Bared.
drb nybw çdq nyb hnh yar yjl rab rabl arq nk lu
‫אי הנה בין־קדש ובין ברד‬%‫על־כן קרא לבאר באר לחי ר‬
15-Y parió Hagar un hijo para Avram, y llamó Avram el nombre de su hijo, que Hagar le parió, Yisma'el. Wateled
Hagar le-Avram ben wayikra Avram shem-beno asher-yaledah Hagar Yishma'el.
laumçy rgh hdly rça wnb mç mrba arqyw nb mrbal rgh dltw
‫ שר־ילדה הגר ישמעאל‬.‫ו א‬%‫ותלד הגר לאברם בן ויקרא אברם שם־בנ‬
16-Y Avram tenía ochenta y seis años cuando parió Hagar a Yishma'el, para Avram. We'Avram ben-shmonim shanah
weshesh shanim beledet-Hagar et-Yishma'el le-Avram.
mrbal laumçy ta rgh tdlb mynç ççw hnç mynmç nb mrbaw

‫נים שנה ושש שנים בלדת־הגר את־ישמעאל לאברם‬%‫ואברם בן־שמ‬
Capítulo 17
1-Y Cuando Avram tenía noventa y nueve años, apareció YHWH a Avram y le dijo: Yo soy El-Shaday; anda delante de
mí y sé perfecto. Wayehi Avram ben-tish'im shanah vetesha shanim wayera YHWH el-Avram wayomer elay'o
ani El-Shaday hithalej lefanay weheyeh tamim.
klhth ydç la yna wyla rmayw mrba la hwhy aryw mynç uçtw hnç myuçt nb mrba yhyw
mymt hyhw ynpl
‫ ני־אל שדי התהלך לפני‬.‫אמר אליו א‬%‫ויהי אברם בן־תשעים שנה ותשע שנים וירא יהוה אל־אברם וי‬
‫והיה תמים‬
2-Y constituiré mi alianza entre Mí y ti, y te multiplicaré en gran manera. We'etnah vriti beyni uveyneja we'arbeh
oteja bime'od me'od.
dam damb ktwa hbraw knybw ynyb ytyrb hntaw

‫ד‬%‫ד מא‬%‫ותך במא‬%‫ואתנה בריתי ביני ובינך וארבה א‬
3-Y cayó Avram sobre su rostro, y habló Elohim con él diciendo: Wayipol Avram al-panay'o wayedaber ito Elohim
lemor.
rmal myhla wta rbdyw wynp lu mrba lpyw

‫ר‬%‫ו אלהים לאמ‬%‫ל אברם על־פניו וידבר את‬%‫ויפ‬
4-En cuanto a Mí, he aquí mi alianza contigo, y serás padre de una multitud de naciones; Ani hineh beriti itaj
wehayita le'av hamon goyim.
mywg nwmh bal tyyhw kta ytyrb hnh yna

‫וים‬%‫ון ג‬%‫ מ‬.‫ ני הנה בריתי אתך והיית לאב ה‬.‫א‬
5-y no se llamará más tu nombre Avram, y será tu nombre Avraham, porque padre de muchedumbre de naciones te he
hecho. Welo-yikare od et-shimeja Avram wehayah shimja Avraham ki av-hamon goyim netatija.
kyttn mywg nwmh ba yk mhrba kmç hyhw mrba kmç ta dwu arqy alw
‫וים נתתיך‬%‫ון ג‬%‫ מ‬.‫וד את־שמך אברם והיה שמך אברהם כי אב־ה‬%‫ולא־יקרא ע‬
6-Y te haré fructificar enormemente, y de ti haré naciones, y reyes de ti saldrán. Wehifreti otja bime'od me'od
unetatija legoyim umelajim mimja yetse'u.
waxy kmm myklmw mywgl kyttnw dam damb kta ytrphw

‫וים ומלכים ממך יצאו‬%‫ד ונתתיך לג‬%‫ד מא‬%‫תך במא‬%‫והפרתי א‬
7-Y estableceré mi alianza entre Mi y ti, y entre tu descendencia después de ti, en sus generaciones, por alianza
perpetua, para servirte a ti por Elohim, y a tu descendencia después de ti. Wahakimoti et-briti beyni uveyneja uveyn
zar'aja ajareja ledorotam livrit olam lihyot leja le-Elohim ulezar'aja ajareja.
myhlal kl twyhl mlwu tyrbl mtrdl kyrja kurz nybw knybw ynyb ytyrb ta ytmqhw
kyrja kurzlw
‫ך‬.‫ות לך לאלהים ולזרע‬%‫ולם להי‬%‫תם לברית ע‬%‫דר‬% ‫ ריך ל‬.‫ך אח‬.‫תי את־בריתי ביני ובינך ובין זרע‬%‫ קמ‬.‫וה‬
‫ ריך‬.‫אח‬
8-Y daré a ti y a tu descendencia después de ti, la tierra de tus peregrinaciones, toda la tierra de Kena'an para posesión
perpetua; y seré el Elohim de ellos. Wenatati leja ulezar'aja ajareja et erets megureja et kol-erets Kena'an
la'ajuzat olam wehayiti lahem le-Elohim.
myhlal mhl ytyyhw mlwu tzjal nunk xra lk ta kyrgm xra ta kyrja kurzlw kl yttnw
‫ולם והייתי להם לאלהים‬%‫ זת ע‬:‫ ח‬.‫ריך את כל־ארץ כנען לא‬:‫ ריך את ׀ ארץ מג‬.‫ך אח‬.‫ונתתי לך ולזרע‬
9-Y dijo Elohim a Abraham: Y tú mi alianza guardarás, tú y tu descendencia después de ti, en sus generaciones.
Wayomer Elohim el-Avraham we'atah et-briti tishmor atah wezar'aja ajareja ledorotam.
mtrdl kyrja kurzw hta rmçt ytyrb ta htaw mhrba la myhla rmayw
‫תם‬%‫דר‬% ‫ ריך ל‬.‫ך אח‬.‫ר אתה וזרע‬%‫אמר אלהים אל־אברהם ואתה את־בריתי תשמ‬%‫וי‬
10-Esta es mi alianza que guardaréis entre Mí y vosotros, y entre tu descendencia después de ti: Será circuncidado en
vosotros todo varón. Zot beriti asher tishmeru beyni uveyneyjem uveyn zar'aja ajareja himol lajem kol-zajar.
rkz lk mkl lwmh kyrja kurz nybw mkynybw ynyb wrmçt rça ytyrb taz
‫ול לכם כל־זכר‬%‫ ריך המ‬.‫ך אח‬.‫ שר תשמרו ביני וביניכם ובין זרע‬.‫את בריתי א‬%‫ז‬
11-Y circuncidaréis la carne de vuestro prepucio y será por señal de alianza entre Mí y vosotros. Unemaltem et besar
orlatjem wehayah le'ot berit beyni uveyneyjem.
mkynybw ynyb tyrb twal hyhw mktlru rçb ta mtlmnw

‫ות ברית ביני וביניכם‬%‫ונמלתם את בשר ערלתכם והיה לא‬
12-Y de edad de ocho días será circuncidado, entre vosotros, todo varón, por vuestras generaciones: el (esclavo)
nacido en casa, y el comprado con plata; de todo hijo de extranjero que no sea de tu simiente. Uven-shmonat yamim
yimol lajem kol-zajar ledoroteyjem yelid bayit umiknat-kesef mikol ben-nejar asher lo mizar'aja hu.
awh kurzm al rça rkn nb lkm psk tnqmw tyb dyly mkytrdl rkz lk mkl lwmy mymy tnmç nbw
‫ך הוא‬.‫ שר לא מזרע‬.‫ל בן־נכר א‬%‫תיכם יליד בית ומקנת־כסף מכ‬%‫דר‬% ‫ול לכם כל־זכר ל‬%‫נת ימים ימ‬%‫ובן־שמ‬
13-Tiene que ser circuncidado el (esclavo) nacido en tu casa y el comprado con tu plata; y será mi alianza en vuestra
carne, como un pacto perpetuo. Himol yimol yelid beytja umiknat kaspeja wehayetah vriti bivesarjem liverit
olam.
mlwu tyrbl mkrçbb ytyrb htyhw kpsk tnqmw ktyb dyly lwmy lwmh
‫ולם‬%‫ול יליד ביתך ומקנת כספך והיתה בריתי בבשרכם לברית ע‬%‫ול ׀ ימ‬%‫המ‬
14-Y el varón incircunciso, que no hubiere circuncidado la carne de su prepucio, esa alma será extirpada de su pueblo;
ha violado mi alianza. We'arel zajar asher lo-yimol et-besar orlato wenijretah hanefesh hahi me'ameyha et-beriti
hefar.
rph ytyrb ta hymum awhh çpnh htrknw wtlru rçb ta lwmy al rça rkz lruw
‫ו ונכרתה הנפש ההוא מעמיה את־בריתי הפר‬%‫ול את־בשר ערלת‬%‫ שר לא־ימ‬.‫וערל זכר א‬
15-Y dijo Elohim a Abraham: A Saray, tu mujer, no llamarás su nombre Saray, porque Sarah será su nombre.
Wayomer Elohim el-Avraham Saray ishteja lo-tikra et-shemah Saray ki Sarah shemah.
hmç hrç yk yrç hmç ta arqt al ktça yrç mhrba la myhla rmayw
‫אמר אלהים אל־אברהם שרי אשתך לא־תקרא את־שמה שרי כי שרה שמה‬%‫וי‬
16-Y la bendeciré, y también daré de ella para ti, un hijo; y la bendeciré y vendrá a ser madre de naciones: reyes de
pueblos procederán de ella. Uverajti otah wegam natati mimenah leja ben uverajtiha wehayetah legoyim maljey
amim mimenah yihyu.
wyhy hnmm mymu yklm mywgl htyhw hytkrbw nb kl hnmm yttn mgw hta ytkrbw
‫וים מלכי עמים ממנה יהיו‬%‫תה וגם נתתי ממנה לך בן וברכתיה והיתה לג‬%‫וברכתי א‬
17-Y cayó Abraham sobre su rostro, y rió y dijo en su corazón: ¿A un hombre de edad de cien años, nacerá hijo? ¿Y
siendo Sarah de edad de noventa años, parirá? Wayipol Avraham al-panay'o wayitsjak wayomer belibo haleven
me'ah-shanah yivaled we'im-Sarah havat-tish'im shanah teled.
dlt hnç myuçt tbh hrç maw dlwy hnç ham nblh wblb rmayw qjxyw wynp lu mhrba lpyw
‫ בת־תשעים שנה תלד‬.‫ו הלבן מאה־שנה יולד ואם־שרה ה‬%‫אמר בלב‬%‫ל אברהם על־פניו ויצחק וי‬%‫ויפ‬
18-Y dijo Abraham a el-Elohim: ¡Sí Yishma'el viva delante de Ti! Wayomer Avraham el-ha'Elohim lu Yishma'el
yijyeh lefaneja.
kynpl hyjy laumçy wl myhlah la mhrba rmayw

‫אמר אברהם אל־האלהים לו ישמעאל יחיה לפניך‬%‫וי‬
19-Y dijo Elohim: Es verdad que Sarah, tu mujer, parirá para ti un hijo, y llamarás su nombre Yitzjak (rió); y estableceré
mi alianza con él por pacto perpetuo; y para su descendencia después de él. Wayomer Elohim aval Sarah ishteja
yoledet leja ben wekarata et-shemo Yitsjak wahakimoti et-briti ito livrit olam lezar'o ajaray'o.
tyrbl wta ytyrb ta ytmqhw qjxy wmç ta tarqw nb kl tdly ktça hrç lba myhla rmayw
wyrja wurzl mlwu
‫ו לברית‬%‫תי את־בריתי את‬%‫ קמ‬.‫ו יצחק וה‬%‫לדת לך בן וקראת את־שמ‬%‫ בל שרה אשתך י‬.‫אמר אלהים א‬%‫וי‬
‫ ריו‬.‫ו אח‬%‫ולם לזרע‬%‫ע‬
20-Y en cuanto a Yishma'el, he oído de tí: He aquí que lo he bendecido y le haré fructificar y lo multiplicaré en gran
manera: doce príncipes engendrará y de él haré una gran nación.Ule-Yishma'el shmatija hineh berajti oto wehifreyti
oto wehirbeyti oto bime'od me'od shneym-asar nesi'im yolid unetati'o legoy gadol.
mayçn rçu mynç dam damb wta ytybrhw wta ytyrphw wta ytkrb hnh kytumç laumçylw
lwdg ywgl wyttnw dylwy
‫ד שנים־עשר נשיאם‬%‫ד מא‬%‫ו במא‬%‫את‬
% ‫ו והרביתי‬%‫את‬
% ‫ו והפריתי‬%‫את‬
% ‫ולישמעאל שמעתיך הנה ׀ ברכתי‬
‫ול‬%‫וי גד‬%‫וליד ונתתיו לג‬%‫י‬
21-Y mi alianza estableceré con Yitzjak que Sarah parirá para ti en este tiempo determinado, el año próximo. We'et
briti akim et-Yitsjak asher teled leja Sarah lamo'ed hazeh bashanah ha'ajeret.
trjah hnçb hzh duwml hrç kl dlt rça qjxy ta myqa ytyrb taw
‫ועד הזה בשנה האחרת‬%‫ שר תלד לך שרה למ‬.‫ואת־בריתי אקים את־יצחק א‬
22-Y acabo de hablar con él y subió Elohim de con Abraham. Wayejal ledaber ito waya'al Elohim me'al Avraham.
mhrba lum myhla luyw wta rbdl lkyw

‫ו ויעל אלהים מעל אברהם‬%‫ויכל לדבר את‬
23-Y tomó Abraham a Yisma'el, su hijo, y a todos los nacidos en su casa, y a todos los comprados con plata; todo
varón entre las personas de la casa de Abraham, y circuncidó la carne de su prepucio en este mismo día, como Elohim
le había dicho. Wayikaj Avraham et-Yishma'el beno we'et kol-yelidey veyto we'et kol-miknat kaspo kol-zajar
be'anshey beyt Avraham wayamol et-besar orlatam be'etsem hayom hazeh ka'asher diber ito Elohim.
tyb yçnab rkz lk wpsk tnqm lk taw wtyb ydyly lk taw wnb laumçy ta mhrba jqyw
myhla wta rbd rçak hzh mwyh mxub mtlru rçb ta lmyw mhrba
‫ו כל־זכר באנשי בית אברהם‬%‫ו ואת כל־מקנת כספ‬%‫ו ואת כל־ילידי בית‬%‫ויקח אברהם את־ישמעאל בנ‬
‫ו אלהים‬%‫ שר דבר את‬.‫ום הזה כא‬%‫וימל את־בשר ערלתם בעצם הי‬
24-Y Abraham tenía noventa y nueve años cuando circuncidó la carne de su prepucio. We'Avraham ben-tish'im
watesha shanah behimolo besar orlato.
wtlru rçb wlmhb hnç uçtw myuçt nb mhrbaw

‫ו‬%‫לו בשר ערלת‬%‫ואברהם בן־תשעים ותשע שנה בהמ‬
25-E Yishma'el, su hijo, tenía trece años de edad cuando fue circuncidada la carne de su prepucio. WeYishma'el beno
ben-shlosh esreh shanah behimolo et-besar orlato.
wtlru rçb ta wlmhb hnç hrçu çlç nb wnb laumçyw

‫ו‬%‫לו את בשר ערלת‬%‫ו בן־שלש עשרה שנה בהמ‬%‫וישמעאל בנ‬
26-En este mismo día fueron circuncidados Abraham e Yishma'eI, su hijo. Be'etsem hayom hazeh nimol Avraham
weYishma'el beno.
wnb laumçyw mhrba lwmn hzh mwyh mxub

‫ו‬%‫ול אברהם וישמעאל בנ‬%‫ום הזה נמ‬%‫בעצם הי‬
27-Y todos los hombres de su casa, nacidos en su casa, y comprados con plata, de los hijos de extranjeros, fueron
circuncidados con él. Wejol-anshey veyto yelid bayit umiknat-kesef me'et ben-nejar nimolo ito.
wta wlmn rkn nb tam psk tnqmw tyb dyly wtyb yçna lkw
‫ו‬%‫לו את‬%‫ו יליד בית ומקנת־כסף מאת בן־נכר נמ‬%‫וכל־אנשי בית‬
Capítulo 18
Parashah 4: Wayera (Y apareció) 18:1-22:24
1-Y apareció YHWH junto a Eloney (encinas de) Mamré, y él estaba sentado a la puerta de su tienda, al calor del día.
Wayera elay'o YHWH be'Eloney Mamre wehu yoshev petaj-ha'ohel kejom hayom.
mwyh mjk lhah jtp bçy awhw armm ynlab hwhy wyla aryw
‫ום‬%‫ם הי‬%‫הל כח‬%‫שב פתח־הא‬%‫וירא אליו יהוה באלני ממרא והוא י‬
2-Y alzó sus ojos y miró y he aquí tres hombres que estaban parados frente a él; y vio, y corrió a recibirlos desde la
puerta de la tienda, y se postró en tierra. Wayisa eynay'o wayar wehineh shloshah anashim nitsavim alay'o wayare
wayarots likratam mipetaj ha'ohel wayishtaju artsah.
wjtçyw lhah jtpm mtarql xryw aryw wylu mybxn myçna hçlç hnhw aryw wynyu açyw
hxra
‫הל וישתחו ארצה‬%‫ נשים נצבים עליו וירא וירץ לקראתם מפתח הא‬.‫וישא עיניו וירא והנה שלשה א‬
3-y dijo: Mi Soberano, si he hallado gracia a tus ojos, te ruego que no pases de (donde está) tu siervo. Wayomar
Adonay im-na matsati jen be'eyneyja al-na ta'avor me'al avdeja.
kdbu lum rbut an la kynyub nj ytaxm an ma ynda rmayw

‫ר מעל עבדך‬%‫עב‬. ‫ני אם־נא מצאתי חן בעיניך אל־נא ת‬%‫ ד‬.‫אמר א‬%‫וי‬
4-Que se traiga por favor un poco de agua, y lavad vuestros pies; y recostaos debajo del árbol. Yukaj-na me'at-
mayim werajatsu ragleyjem wehisha'anu tajat ha'ets.
xuh tjt wnuçhw mkylgr wxjrw mym fum an jqy

‫נו תחת העץ‬.‫ צו רגליכם והשע‬.‫קח־נא מעט־מים ורח‬:‫י‬
5-Y traeré un pedazo de lejem, y sustentad vuestro corazón; después pasaréis (adelante), ya que habéis pasado (para
honrar) a vuestro siervo. Y dijeron: Haz así como has dicho. We'ekjah fat-lejem wesa'adu libejem ajar ta'avoru ki-
al-ken avartem al-avdejem wayomeru ken ta'aseh ka'asher dibarta.
trbd rçak hçut nk wrmayw mkdbu lu mtrbu nk lu yk wrbut rja mkbl wdusw mjl tp hjqaw
‫ שר דברת‬.‫שה כא‬.‫אמרו כן תע‬%‫ברתם על־עבדכם וי‬.‫רו כי־על־כן ע‬%‫עב‬. ‫דו לבכם אחר ת‬.‫ואקחה פת־לחם וסע‬
6-Y Abraham fue de prisa a la tienda, donde estaba Sarah, y dijo: apresúrate, tres medidas de flor de harina, amasa y
haz tortas. Wayemaher Avraham ha'ohelah el-Sarah wayomer mahari shlosh se'im kemaj solet lushi wa'asi ugot.
twgu yçuw yçwl tls jmq myas çlç yrhm rmayw hrç la hlhah mhrba rhmyw
‫ות‬%‫עג‬: ‫שי‬.‫לת לושי וע‬%‫ רי שלש סאים קמח ס‬.‫אמר מה‬%‫הלה אל־שרה וי‬%‫וימהר אברהם הא‬
7-Y hacia las vacas corrió Abraham, y tomó un becerro tierno y bueno y lo dio al mozo, que se apresuró a prepararlo.
We'el-habakar rats Avraham wayikaj ben-bakar raj watov wayiten el-hana'ar wayemaher la'asot oto.
wta twçul rhmyw runh la ntyw bwfw kr rqb nb jqyw mhrba xr rqbh law
‫ו‬%‫את‬
% ‫ות‬%‫עש‬. ‫וב ויתן אל־הנער וימהר ל‬%‫ואל־הבקר רץ אברהם ויקח בן־בקר רך וט‬
8-Y tomó crema de leche, leche y el becerro que preparó, y (lo) puso delante de ellos; y él quedó de pie, junto a ellos,
debajo del árbol, y comieron. Wayikaj jem'ah wejalav uven-habakar asher asah wayiten lifneyhem we-hu omed
aleyhem tajat ha'ets wayojelu
wlkayw xuh tjt mhylu dmu awhw mhynpl ntyw hçu rça rqbh nbw bljw hamj jqyw
‫אכלו‬%‫ליהם תחת העץ וי‬.‫מד ע‬%‫ שר עשה ויתן לפניהם והוא־ע‬.‫ויקח חמאה וחלב ובן־הבקר א‬
9-Y le dijeron: ¿dónde está Sarah, tu mujer? Y dijo: Ella está en la tienda. Wayomeru elay'o ayeh Sarah ishteja
wayomer hineh va'ohel.
lhab hnh rmayw ktça hrç hya wyla wrmayw

‫הל‬%‫אמר הנה בא‬%‫אמרו אליו איה שרה אשתך וי‬%‫וי‬
10-Y dijo: Volveré a ti (el año próximo) a esta misma hora que estáis viviendo; y he aquí que tendrá un hijo Sarah, tu
mujer. Y Sarah escuchaba a la puerta de la tienda que estaba detrás de él. Wayomer shov ashuv eleyja ka'et jayah
wehineh-ven le-Sarah ishteja weSarah shoma'at petaj ha'ohel wehu ajaray'o.
wyrja awhw lhah jtp tumç hrçw ktça hrçl nb hnhw hyj tuk kyla bwça bwç rmayw
‫ ריו‬.‫הל והוא אח‬%‫מעת פתח הא‬%‫וב אשוב אליך כעת חיה והנה־בן לשרה אשתך ושרה ש‬%‫אמר ש‬%‫וי‬
11-Y Abraham y Sarah eran viejos y entrados en días; había cesado en Sarah la costumbre de las mujeres.
We'Avraham weSarah zekenim ba'im bayamim jadal lihyot le-Sarah oraj kanashim.
myçnk jra hrçl twyhl ldj mymyb myab mynqz hrçw mhrbaw
‫רח כנשים‬%‫ות לשרה א‬%‫ואברהם ושרה זקנים באים בימים חדל להי‬
12-Y se rió Sarah entre sí, diciendo: Después de envejecer ¿habrá para mí rejuvenecimiento, siendo también) viejo mi
señor? Watitsjak Sarah bekirbah lemor ajarey veloti hayetah-li ednah wa'adoni zaken.
nqz yndaw hndu yl htyh ytlb yrja rmal hbrqb hrç qjxtw
‫ני זקן‬%‫ רי בלתי היתה־לי עדנה ואד‬.‫ר אח‬%‫ותצחק שרה בקרבה לאמ‬
13-Y dijo YHWH a Abraham: ¿Por qué se rió Sarah diciendo: ¿será verdad que yo he de parir ahora que he
envejecido? Wayomer YHWH el-Avraham lamah zeh tsajakah Sarah lemor ha'af umnam eled wa'ani zakanti.
ytnqz ynaw dla mnma pah rmal hrç hqjx hz hml mhrba la hwhy rmayw
‫ ני זקנתי‬.‫ מנם אלד וא‬:‫ר האף א‬%‫ קה שרה לאמ‬.‫אמר יהוה אל־אברהם למה זה צח‬%‫וי‬
14-¿Existe alguna cosa oculta a YHWH? En el plazo fijado volveré a ti a esta misma hora que estáis viviendo, y Sarah
tendrá un hijo. Hayipale me'YHWH davar lamo'ed ashuv eleyja ka'et jayah ule-Sarah ven.
nb hrçlw hyj tuk kyla bwça duwml rbd hwhym alpyh

‫ועד אשוב אליך כעת חיה ולשרה בן‬%‫ יפלא מיהוה דבר למ‬.‫ה‬
15-Y negó Sarah diciendo: No me reí, porque tuvo miedo. Y (El) dijo: No es así, pues tú te reíste. Watejajesh Sarah
lemor lo tsajakti ki yare'ah wayomer lo ki tsajakt.
tqjx yk al rmayw hary yk ytqjx al rmal hrç çjktw

‫אמר לא כי צחקת‬%‫ר לא צחקתי כי יראה וי‬%‫ותכחש שרה לאמ‬
16-Y se levantaron de allí los hombres, y dirigieron la vista hacia Sedom; y Abraham iba con ellos para acompañarlos.
Wayakumu misham ha'anashim wayashkifu al-peney Sedom we'Avraham holej imam leshalejam.
mjlçl mmu klh mhrbaw mds ynp lu wpqçyw myçnah mçm wmqyw
‫לך עמם לשלחם‬%‫ם ואברהם ה‬%‫ נשים וישקפו על־פני סד‬.‫ מו משם הא‬:‫ויק‬
17-Y el YHWH dijo: ¿He de encubrir Yo a Abraham lo que haré? Wa'YHWH amar hamejaseh ani me'Avraham
asher ani oseh.
hçu yna rça mhrbam yna hskmh rma hwhyw

‫שה‬%‫ ני ע‬.‫ שר א‬.‫ ני מאברהם א‬.‫ויהוה אמר המכסה א‬
18-Pues Abraham vendrá a ser una grande y poderosa nación, y serán benditas por medio de él todas las naciones de la
tierra. We'Avraham hayoh yihyeh legoy gadol we'atsum wenivereju-vo kol goyey ha'arets.
xrah yywg lk wb wkrbnw mwxuw lwdg ywgl hyhy wyh mhrbaw

‫ויי הארץ‬%‫ל ג‬%‫ו כ‬%‫ול ועצום ונברכו ב‬%‫וי גד‬%‫ו יהיה לג‬%‫ואברהם הי‬
19-Porque le conocí y sé que ordenará a sus hijos y a su casa después de él, a fin de que guarden el camino de YHWH
para hacer caridad y justicia; para que realice YHWH sobre Abraham lo que dijo acerca de él. Kiyedati'o lema'an
asher yetsaweh et-banay'o we'et-beyto ajaray'o weshameru derej YHWH la'asot tsedakah umishpat lema'an
havi YHWH al-Avraham et asher-diber alay'o.
fpçmw hqdx twçul hwhy krd wrmçw wyrja wtyb taw wynb ta hwxy rça numl wytudy yk
wylu rbd rça ta mhrba lu hwhy aybh numl
‫ות צדקה ומשפט למען‬%‫עש‬. ‫ ריו ושמרו דרך יהוה ל‬.‫ו אח‬%‫ שר יצוה את־בניו ואת־בית‬.‫כי ידעתיו למען א‬
‫ שר־דבר עליו‬.‫הביא יהוה על־אברהם את א‬
20-Y dijo YHWH: El clamor de Sedom y Amorah aumentó, y su pecado se agravó mucho. Wayomer YHWH za'akat
Sedom wa'Amorah ki-rabah wejatatam ki javedah me'od.
dam hdbk yk mtafjw hbr yk hrmuw mds tquz hwhy rmayw

‫ד‬%‫רה כי־רבה וחטאתם כי כבדה מא‬%‫עמ‬. ‫ם ו‬%‫קת סד‬.‫אמר יהוה זע‬%‫וי‬
21-Descenderé pues, y veré que si hicieron según el clamor que viene a Mí, daré fin de ellos, y si no, lo sabré. Erdah-
na we'er'eh haketsa'akatah haba'ah elay asu kalah we'im-lo eda'ah.
huda al maw hlk wçu yla habh htquxkh haraw an hdra

‫קתה הבאה אלי עשו ׀ כלה ואם־לא אדעה‬.‫ דה־נא ואראה הכצע‬.‫אר‬
22-Y se apartaron de allí los hombres, y fueron a Sedom, y Abraham aún estaba en pie delante de YHWH. Wayifnu
misham ha'anashim wayeleju Sedomah we'Averaham odenu omed lifney YHWH.
hwhy ynpl dmu wndwu mhrbaw hmds wklyw myçnah mçm wnpyw
‫מד לפני יהוה‬%‫ודנו ע‬%‫מה ואברהם ע‬%‫ נשים וילכו סד‬.‫ויפנו משם הא‬
23-Y se aproximó Abraham y dijo: ¿Destruirás también al justo con el malo? Wayigash Avraham wayomar ha'af
tispeh tsadik im-rasha.
uçr mu qydx hpst pah rmayw mhrba çgyw

‫אמר האף תספה צדיק עם־רשע‬%‫ויגש אברהם וי‬
24-Quizá haya cincuenta justos dentro de la ciudad. ¿Destruirás también y no perdonarás al lugar por los cincuenta
justos que haya dentro?Ulay yesh jamishim tsadikim betoj ha'ir ha'af tispeh welo-tisa lamakom lema'an
jamishim hatsadikim asher bekirbah.
rça mqydxh myçmj numl mwqml açt alw hpst pah ryuh kwtb mqydx myçmj çy ylw
ahbrqb
‫ שר‬.‫ משים הצדיקם א‬.‫ום למען ח‬%‫וך העיר האף תספה ולא־תשא למק‬%‫ משים צדיקם בת‬.‫אולי יש ח‬
‫בקרבה‬
25-Lejos de Ti el hacer tal cosa, de matar al justo con el impío, y que sea tratado el justo como el impío; ¡lejos está
esto de Ti! El juez de toda la tierra ¿no ha de hacer justicia? Jalilah leja me'asot kadavar hazeh lehamit tsadik im-
rasha wehayah hatsadik karasha jalilah laj hashofet kol-ha'arets lo ya'aseh mishpat.
al xrah lk fpçh kl hllj uçrk qydxk hyhw uçr mu qydx tymhl hzh rbdk tçum kl hllj
fpçm hçuy
‫פט כל־הארץ‬%‫ ש‬.‫ת ׀ כדבר הזה להמית צדיק עם־רשע והיה כצדיק כרשע חללה לך ה‬%‫עש‬. ‫חללה לך מ‬
‫שה משפט‬.‫לא יע‬
26-Y dijo YHWH: Si hallare en Sedom cincuenta justos dentro de la ciudad, perdonaré al lugar todo, a causa de ellos .
Wayomer YHWH im-emtsa viSedom jamishim tsadikim betoj ha'ir wenasati lejol-hamakom ba'avuram.
mrwbub mwqmh lkl ytaçnw ryuh kwtb mqydx myçmj mdsb axma ma hwhy rmayw
‫בורם‬.‫ום בע‬%‫וך העיר ונשאתי לכל־המק‬%‫ משים צדיקם בת‬.‫ם ח‬%‫אמר יהוה אם־אמצא בסד‬%‫וי‬
27-Y respondió Abraham y dijo : He aquí que me he atrevido a hablar a Adonay, y yo soy polvo y ceniza. Waya'an
Avraham wayomar hineh-na ho'alti ledaber el-Adonay we'anoji afar wa'efer.
rpaw rpu yknaw ynda la rbdl ytlawh an hnh rmayw mhrba nuyw
‫כי עפר ואפר‬%‫ני ואנ‬%‫ ד‬.‫ואלתי לדבר אל־א‬%‫אמר הנה־נא ה‬%‫ויען אברהם וי‬
28-¿Quizá faltarán de los cincuenta justos, cinco? ¿destruirás por aquellos cinco (que faltan) toda la ciudad? Y (El)
dijo: No destruiré, si hallare ahí cuarenta y cinco. Ulay yajserun jamishim hatsadikim jamishah hatashjit
bajamishah et-kol-ha'ir wayomer lo ashjit im-emtsa sham arba'im wajamishah.
axma ma tyjça al rmayw ryuh lk ta hçmjb tyjçth hçmj mqydxh myçmj nwrsjy ylwa
hçmjw myubra mç
‫אמר לא אשחית אם־אמצא‬%‫ משה את־כל־העיר וי‬.‫ תשחית בח‬.‫ משה ה‬.‫ משים הצדיקם ח‬.‫אולי יחסרון ח‬
‫ משה‬.‫שם ארבעים וח‬
29-Y volvió aún a hablarle y dijo: Quizá se encuentran ahí cuarenta. Y dijo: No lo haré a causa de los cuarenta.
Wayosef od ledaber elay'o wayomar ulay yimatse'un sham arba'im wayomer lo e'eseh ba'avur ha'arba'im.
myubrah rwbub hçua al rmayw myubra mç nwaxmy ylwa rmayw wyla rbdl dwu psyw
‫בור הארבעים‬.‫אמר לא אעשה בע‬%‫אמר אולי ימצאון שם ארבעים וי‬%‫וד לדבר אליו וי‬%‫סף ע‬%‫וי‬
30-Y dijo: No se enoje, le ruego, mi Señor, y hablaré: Quizá se encuentren ahí treinta. Y dijo: No lo haré si encontrare
allí treinta. Wayomer al-na yijar la'Adonay wa'adaberah ulay yimats'un sham shloshim wayomer lo e'eseh im-
emtsa sham shloshim.
myçlç mç axma ma hçua al rmayw myçlç mç nwaxmy ylwa hrbdaw yndal rjy an la rmayw
‫אמר לא אעשה אם־אמצא שם שלשים‬%‫ דברה אולי ימצאון שם שלשים וי‬.‫ני וא‬%‫אמר אל־נא יחר לאד‬%‫וי‬
31-Y dijo : He aquí que me he atrevido a hablar a mi Señor: quizá se encuentren ahí veinte. Y dijo: No destruiré a
causa de los veinte. Wayomer hineh-na ho'alti ledaber el-Adonay ulay yimats'un sham esrim wayomer lo ashjit
ba'avur ha'esrim.
rwbub tyjça al rmayw myrçu mç nwaxmy ylwa ynda la rbdl ytlawh an hnh rmayw
myrçuh
‫בור העשרים‬.‫אמר לא אשחית בע‬%‫ני אולי ימצאון שם עשרים וי‬%‫ ד‬.‫ואלתי לדבר אל־א‬%‫אמר הנה־נא ה‬%‫וי‬
32-Y dijo: No se enoje, ruego, mi Señor, y hablaré solamente esta vez: quizá se encuentren allí diez. Y dijo: No
destruiré a causa de los diez. Wayomer al-na yijar l'Adonay wa'adabrah aj-hapa'am ulay yimats'un sham asarah
wayomer lo ashjit ba'avur ha'asarah.
rwbub tyjça al rmayw hrçu mç nwaxmy ylwa muph ka hrbdaw yndal rjy an la rmayw
hrçuh
‫בור‬.‫אמר לא אשחית בע‬%‫שרה וי‬.‫ דברה אך־הפעם אולי ימצאון שם ע‬.‫ני וא‬%‫אמר אל־נא יחר לאד‬%‫וי‬
‫שרה‬.‫הע‬
33-Y se fue YHWH, luego que acabó de hablar a Abraham, y Abraham se volvió a su lugar. Wayelej YHWH
ka'asher kilah ledaber el-Avraham we'Avraham shav limekomo
wmqml bç mhrbaw mhrba la rbdl hlk rçak hwhy klyw

‫ו‬%‫קמ‬
% ‫ שר כלה לדבר אל־אברהם ואברהם שב למ‬.‫וילך יהוה כא‬
Capítulo 19
1-Y vinieron los dos malajim a Sedom, por la tarde, y Lot estaba sentado a la puerta de Sedom; y vio Lot y se levantó
y fue a su encuentro y se postró con su rostro en tierra, Wayavo'u sheney hamal'ajim Sedomah ba'erev weLot
yoshev besha'ar-Sedom wayar-Lot wayakom likratam wayishtaju apayim artsah.
mypa wjtçyw mtarql mqyw fwl aryw mds ruçb bçy fwlw brub hmds mykalmh ynç wabyw
hxra
‫ם וירא־לוט ויקם לקראתם וישתחו אפים‬%‫שב בשער־סד‬%‫מה בערב ולוט י‬%‫או שני המלאכים סד‬%‫ויב‬
‫ארצה‬
2-y dijo: He aquí que os ruego, mis señores, venid por favor a la casa de vuestro siervo para que pernoctéis y os lavéis
vuestros pies, y os levantaréis temprano y seguiréis vuestro camino. Y dijeron: ¡No! sino que pernoctarernos en la
calle. Wayomer hineh na-Adonay suru na el-beyt avdejem welinu werajatsu ragleyjem wehishkamtem
wahalajtem ledarkejem wayomeru lo ki varejov nalin.
mkkrdl mtklhw mtmkçhw mkylgr wxjrw wnylw mkdbu tyb la an wrws ynda an hnh rmayw
nyln bwjrb yk al wrmayw
‫ לכתם לדרככם‬.‫ צו רגליכם והשכמתם וה‬.‫ני סורו נא אל־בית עבדכם ולינו ורח‬%‫ ד‬.‫אמר הנה נא־א‬%‫וי‬
‫וב נלין‬%‫אמרו לא כי ברח‬%‫וי‬
3-Y porfió con ellos mucho; y vinieron y entraron en su casa; y les dio un banquete, y coció panes sin levadura, y
comieron. Wayiftsar-bam me'od wayasuru elay'o wayavo'u el-beyto waya'as lahem mishteh umatsot afah
wayojelu.
wlkayw hpa twxmw htçm mhl çuyw wtyb la wabyw wyla wrsyw dam mb rxpyw
‫אכלו‬%‫ות אפה וי‬%‫ו ויעש להם משתה ומצ‬%‫או אל־בית‬%‫ רו אליו ויב‬:‫ד ויס‬%‫ויפצר־בם מא‬
4-Antes de que se acostasen, los hombres de la ciudad, hombres de Sedom, rodearon la casa, desde el joven hasta el
viejo, todo el pueblo de cada lado. Terem yishkavu we'anshey ha'ir anshey Sedom nasabu al-habayit mina'ar
we'ad-zaken kol-ha'am mikatseh.
hxqm muh lk nqz duw runm tybh lu wbsn mds yçna ryuh yçnaw wbkçy mrf
‫ם נסבו על־הבית מנער ועד־זקן כל־העם מקצה‬%‫טרם ישכבו ואנשי העיר אנשי סד‬
5-Y llamaron a Lot, y le dijeron: ¿Dónde están los hombres que vinieron a ti esta noche? Hazlos salir hacia nosotros, y
los conoceremos. Wayikre'u el-Lot wayomru lo ayeh ha'anashim asher-ba'u eleyja halaylah hotsi'em eleynu
venede'ah otam.
mtavhudnw wnyla mayxwh hlylh kyla wab rça myçnah hya wl wrmayw fwl la warqyw
‫תם‬%‫וציאם אלינו ונדעה א‬%‫ שר־באו אליך הלילה ה‬.‫ נשים א‬.‫אמרו לו איה הא‬%‫ויקראו אל־לוט וי‬
6-Y salió hacia ellos Lot a la entrada, y cerró la puerta tras sí. Wayetse alehem Lot hapetjah wehadelet sagar ajaray'o.
wyrja rgs tldhw hjtph fwl mhla axyw

‫ ריו‬.‫ להם לוט הפתחה והדלת סגר אח‬.‫ויצא א‬
7-Y dijo: No, os ruego, hermanos míos, no hagáis maldad. Wayomar al-na ajay tare'u.
wurt yja an la rmayw

‫אמר אל־נא אחי תרעו‬%‫וי‬
8-He aquí que yo tengo dos hijas que no han conocido varón; las haré salir para vosotros y haced de ellas como bien os
pareciere; solamente a estos hombres no hagáis nada, por cuanto han venido a la sombra de mi techo. Hineh-na li
shetey vanot asher-lo yade'u ish otsiah-na ethen aleyjem wa'asu lahen katov be'eyneyjem rak la'anashim ha'El
al-ta'asu davar ki-al-ken ba'u betsel korati.
mkynyub bwfk nhl wçuw mkyla nhta an hayxwa çya wudy al rça twnb ytç yl an hnh
ytrq lxb wab nk lu yk rbd wçut la lah myçnal qr
‫וב בעיניכם רק‬%‫שו להן כט‬.‫ ליכם וע‬.‫וציאה־נא אתהן א‬%‫ שר לא־ידעו איש א‬.‫ות א‬%‫הנה־נא לי שתי בנ‬
‫רתי‬%‫שו דבר כי־על־כן באו בצל ק‬.‫ נשים האל אל־תע‬.‫לא‬
9-Y ellos dijeron: Quítate de enfrente. Y dijeron: Este uno (Lot) vino a establecerse (aquí temporalmente y ya está
haciendo justicia. Ahora haremos mas mal a ti que a ellos. Y porfiaron con el hombre, con Lot, mucho, y se
aproximaron para romper la puerta. Wayomru gesh-hal'ah wayomeru ha'ejad ba-lagur wayishpot shafot atah
nara leja mehem wayiftseru va'ish beLot me'od wayigshu lishbor hadalet.
dam fwlb çyab wrxpyw mhm kl urn htu fwpç fpçyw rwgl ab djah wrmayw halh çg wrmayw
tldh rbçl wçgyw
‫ד‬%‫וט עתה נרע לך מהם ויפצרו באיש בלוט מא‬%‫ט שפ‬%‫אמרו האחד בא־לגור וישפ‬%‫אמרו ׀ גש־הלאה וי‬%‫וי‬
‫ר הדלת‬%‫ויגשו לשב‬
10-Y extendieron los hombres (malajim) sus manos, y metieron a Lot con ellos en casa y cerraron la puerta.
Wayishleju ha'anashim et-yadam wayavi'u et-Lot aleyhem habaytah we'et-hadelet sagaru.
wrgs tldh taw htybh mhyla fwl ta waybyw mdy ta myçnah wjlçyw
‫ ליהם הביתה ואת־הדלת סגרו‬.‫ נשים את־ידם ויביאו את־לוט א‬.‫וישלחו הא‬
11-Y a los hombres que estaban en la entrada de la casa hirieron con ceguera, desde el pequeño hasta el grande, y ellos
se fatigaban para encontrar la entrada. We'et-ha'anashim asher-petaj habayit hiku basanverim mikaton we'ad-
gadol wayil'u limtso hapataj.
jtph axml walyw lwdg duw nfqm myrwnsb wkh tybh jtp rça myçnah taw
‫א הפתח‬%‫ול וילאו למצ‬%‫ן ועד־גד‬%‫ שר־פתח הבית הכו בסנורים מקט‬.‫ נשים א‬.‫ואת־הא‬
12-Y dijeron los hombres a Lot: ¿A quién más tienes aquí? Yerno, y tus hijos, y tus hijas y todo lo que tengas en la
ciudad, sácalo del lugar; Wayomeru ha'anashim el-Lot od mi-leja foh jatan uvaneyja uvnoteyja wejol asher-leja
ba'ir hotse min-hamakom.
mwqmh nm axwh ryub kl rça lkw kytnbw kynbw ntj hp kl ym du fwl la myçnah wrmayw
‫ום‬%‫וצא מן־המק‬%‫ שר־לך בעיר ה‬.‫ל א‬%‫תיך וכ‬%‫ה חתן ובניך ובנ‬%‫ד מי־לך פ‬%‫ נשים אל־לוט ע‬.‫אמרו הא‬%‫וי‬
13-pues vamos a destruir este lugar, porque se aumentó su clamor (contra ellos) ante la faz de YHWH, y nos ha
enviado YHWH para destruirlo. Ki-mashjitim anajnu et-hamakom hazeh ki-gadlah tsa'akatam et-peney YHWH
wayeshaljenu YHWH leshajatah.
htjçl hwhy wnjlçyw hwhy ynp ta mtqux hldg yk hzh mwqmh ta wnjna mytjçm yk
‫ תה‬.‫קתם את־פני יהוה וישלחנו יהוה לשח‬.‫ום הזה כי־גדלה צע‬%‫ נחנו את־המק‬.‫כי־משחתים א‬
14-Y salió Lot, y habló a sus yernos que habían de tomar sus hijas, y dijo: Levantaos, salid de este lugar, porque
destruirá YHWH la ciudad. Y pareció como burla a los ojos de sus yernos. Wayetse Lot wayedaber el-jatanay'o
lokejey venotay'o wayomer kumu tse'u min-hamakom hazeh ki-mashjit YHWH et-ha'ir wayehi jimetsajek
be'eyney jatanay'o.
ta hwhy tyjçm yk hzh mwqmh nm wax wmwq rmayw wytnb yjql wyntj la rbdyw fwl axyw
wyntj ynyub qjxmk yhyw ryuh
‫ום הזה כי־משחית יהוה את־העיר‬%‫אמר קומו צאו מן־המק‬%‫תיו וי‬%‫ תניו ׀ לקחי בנ‬.‫ויצא לוט וידבר אל־ח‬
‫ תניו‬.‫ויהי כמצחק בעיני ח‬
15-Y fue cuando rayó el alba, y los malajim daban prisa a Lot, diciendo: Levántate toma a tu mujer y a tus dos hijas
que se encuentran (aquí) para que no perezcas por la iniquidad de la ciudad. Ujemo hashajar alah waya'itsu
hamal'ajim beLot lemor kum kaj et-ishteja we'et-shetey venoteyja hanimtsa'ot pen-tisafeh ba'awon ha'ir.
np taxmnh kytnb ytç taw ktça ta jq mwq rmal fwlb mykalmh wxyayw hlu rjçh wmkw
ryuh nwub hpst
‫ת פן־‬%‫תיך הנמצא‬%‫ר קום קח את־אשתך ואת־שתי בנ‬%‫ו השחר עלה ויאיצו המלאכים בלוט לאמ‬%‫וכמ‬
‫ן העיר‬%‫עו‬. ‫תספה ב‬
16-Mas él se detenía; y le trabaron los hombres de su mano, y de la mano de su mujer, y de la mano de sus dos hijas, a
causa de la misericordia que YHWH tenía con él; y le sacaron, y le pusieron fuera de la ciudad. Wayitmahmah
wayajaziku ha'anashim beyado uveyad-ishto uveyad shtey venotay'o bejemlat YHWH alay'o wayotsi'uhu
wayanijuhu mijuts la'ir.
whaxyw wylu hwhy tlmjb wytnb ytç dybw wtça dybw wdyb myçnah wqyzjyw hmhmtyw
ryul xwjm whjnyw
‫ הו‬:‫ הו וינח‬:‫צא‬%‫תיו בחמלת יהוה עליו וי‬%‫ו וביד שתי בנ‬%‫ו וביד־אשת‬%‫ נשים ביד‬.‫ זקו הא‬.‫ויתמהמה ׀ ויח‬
‫מחוץ לעיר‬
17-Y sucedió que cuando los hubo sacado fuera, le dijo: Escapa por tu alma; ni mires hacia atrás, ni pares en toda la
llanura; escapa al monte, para que no perezcas. Wayehi jehotsi'am otam hajutsah wayomer himalet al-nafsheja al-
tabit ajareyja we'al-ta'amod bejol-hakikar haharah himalet pen-tisafeh.
hrhh rkkh lkb dmut law kyrja fybt la kçpn lu flmh rmayw hxwjh mta mayxwhk yhyw
hpst np flmh
‫ד בכל־הככר ההרה‬%‫עמ‬. ‫ ריך ואל־ת‬.‫אמר המלט על־נפשך אל־תביט אח‬%‫תם החוצה וי‬%‫וציאם א‬%‫ויהי כה‬
‫המלט פן־תספה‬
18-Y les dijo Lot: No, te ruego, señor mío. Wayomer Lot alehem al-na Adonay.
ynda an la mhla fwl rmayw

‫ני‬%‫ ד‬.‫ להם אל־נא א‬.‫אמר לוט א‬%‫וי‬
19-He aquí que encontró tu siervo gracia a tus ojos, y aumentaste la misericordia que hiciste conmigo para hacer vivir
mi alma; mas yo no podré escapar al monte, no sea que me alcance el mal, y muera. Hineh-na matsa avdejah jen-
be'eyneyja watagdel jasdeja asher asita imadi lehajayot et-nafshi we'anoji lo ujal lehimalet haharah pen-
tidbakani hara'ah wamati.
lkwa al yknaw yçpn ta twyjhl ydmu tyçu rça kdsj ldgtw kynyub nj kdbu axm an hnh
ytmw hurh ynqbdt np hrhh flmhl
‫כי לא אוכל‬%‫ות את־נפשי ואנ‬%‫ י‬.‫ שר עשית עמדי להח‬.‫הנה־נא מצא עבדך חן בעיניך ותגדל חסדך א‬
‫להמלט ההרה פן־תדבקני הרעה ומתי‬
20-He aquí esta ciudad, está cerca para huir allá, y ella es pequeña; escaparé, te ruego, allá; seguramente pequeña es
ella, y vivirá mi alma. Hineh-na ha'ir hazot kerovah lanus shamah wehi mits'ar imaletah na shamah halo mits'ar
hi uteji nafshi.
yçpn yjtw awh ruxm alh hmç an hflma ruxm awhw hmç swnl hbrq tazh ryuh an hnh
‫ לא מצער הוא ותחי נפשי‬.‫בה לנוס שמה והיא מצער אמלטה נא שמה ה‬%‫את קר‬%‫הנה־נא העיר הז‬
21-Y le dijo: He aquí que atenderé a tu súplica también sobre esta cosa, de no destruir la ciudad de que hablaste.
Wayomer elay'o hineh nasati faneyja gam ladavar hazeh levilti hofki et-ha'ir asher dibarta.
trbd rça ryuh ta ykph ytlbl hzh rbdl mg kynp ytaçn hnh wyla rmayw
‫ שר דברת‬.‫אמר אליו הנה נשאתי פניך גם לדבר הזה לבלתי הפכי את־העיר א‬%‫וי‬
22-Date prisa, escápate allá, porque no podré hacer nada hasta que llegues allá. Por tanto llamó el nombre de la ciudad
Tzó'ar. Maher himalet shamah ki lo ujal la'asot davar ad-bo'aja shamah al-ken kara shem-ha'ir Tso'ar.
ruwx ryuh mç arq nk lu hmç kab du rbd twçul lkwa al yk hmç flmh rhm
‫וער‬%‫ ך שמה על־כן קרא שם־העיר צ‬.‫א‬%‫ות דבר עד־ב‬%‫עש‬. ‫מהר המלט שמה כי לא אוכל ל‬
23-El sol salió sobre la tierra y Lot vino a Tzó'ar. Hashemesh yatsa al-ha'arets weLot ba Tso'arah.
hrux ab fwlw xrah lu axy çmçh

‫רה‬.‫צע‬% ‫השמש יצא על־הארץ ולוט בא‬
24-Y YHWH hizo llover sobre Sedom y sobre Amorah azufre y fuego, de parte de YHWH, desde los cielos.
Wa'YHWH himtir al-Sedom we'al-Amorah gofrit wa'esh me'et YHWH min-hashamayim.
mymçh nm hwhy tam çaw tyrpg hrmu luw mds lu ryfmh hwhyw
‫רה גפרית ואש מאת יהוה מן־השמים‬%‫עמ‬. ‫ם ועל־‬%‫ויהוה המטיר על־סד‬
25-Y destruyó estas ciudades, y a todo el Kikar (llanura), y a todos los moradores de las ciudades y a las plantas de la
tierra. Wayahafoj et-he'arim ha'El we'et kol-hakikar we'et kol-yoshvey he'arim wetsemaj ha'adamah.
hmdah jmxw myruh ybçy lk taw rkkh lk taw lah myruh ta kphyw
‫ דמה‬.‫שבי הערים וצמח הא‬%‫ך את־הערים האל ואת כל־הככר ואת כל־י‬%‫ פ‬.‫ויה‬
26-Y miró su mujer atrás de él (Lot) y se volvió estatua de sal. Watabet ishto me'ajaray'o watehi netsiv melaj.
jlm byxn yhtw wyrjam wtça fbtw

‫ ריו ותהי נציב מלח‬.‫ו מאח‬%‫ותבט אשת‬
27-Y se levantó Abraham por la mañana (y fue) al lugar donde estuvo (orando) delante de YHWH. Wayashkem
Avraham baboker el-hamakom asher-amad sham et-peney YHWH.
hwhy ynp ta mç dmu rça mwqmh la rqbb mhrba mkçyw

‫ שר־עמד שם את־פני יהוה‬.‫ום א‬%‫קר אל־המק‬%‫וישכם אברהם בב‬
28-Y miró sobre la faz de Sedom y Amorah, y sobre toda la tierra del Kikar, y vio; y he aquí que el humo subía de la
tierra como el humo de un horno. Wayashkef al-peney Sedom wa'Amorah we'al kol-peney erets hakikar wayar
wehineh alah kitor ha'arets kekitor hakivshan.
nçbkh rfyqk xrah rfyq hlu hnhw aryw rkkh xra ynp lk luw hrmuw mds ynp lu pqçyw
‫ר הכבשן‬%‫ר הארץ כקיט‬%‫רה ועל־כל־פני ארץ הככר וירא והנה עלה קיט‬%‫עמ‬. ‫ם ו‬%‫וישקף על־פני סד‬
29-Y fue que, cuando destruyó Elohim las tierras del Kikar, se acordó Elohim de Abraham, y envió (sacó) a Lot de la
destrucción cuando destruyó las ciudades en las cuales estuvo Lot. Wayehi beshajet Elohim et-arey hakikar
wayizkor Elohim et-Avraham wayeshalaj et-Lot mitoj hahafeja bahafoj et-he'arim asher-yashav bahen Lot.
kphb hkphh kwtm fwl ta jlçyw mhrba ta myhla rkzyw rkkh yru ta myhla tjçb yhyw
fwl nhb bçy rça myruh ta
‫ך‬%‫ פ‬.‫ פכה בה‬.‫וך הה‬%‫ר אלהים את־אברהם וישלח את־לוט מת‬%‫ויהי בשחת אלהים את־ערי הככר ויזכ‬
‫ שר־ישב בהן לוט‬.‫את־הערים א‬
30-Y Lot subió de Tzó'ar, y quedó en el monte y sus dos hijas con él, porque temió estar en Tzo'ar, y quedó en la
cueva, él y sus dos hijas. Waya'al Lot miTso'ar wayeshev bahar ushtey venotay'o imo ki yare lashevet beTso'ar
wayeshev bame'arah hu ushtey venotay'o.
ytçw awh hrumb bçyw ruwxb tbçl ary yk wmu wytnb ytçw rhb bçyw ruwxm fwl luyw
wytnb
‫תיו‬%‫וער וישב במערה הוא ושתי בנ‬%‫ו כי ירא לשבת בצ‬%‫תיו עמ‬%‫וער וישב בהר ושתי בנ‬%‫ויעל לוט מצ‬
31-Y dijo la mayor a la menor: Nuesto padre es viejo, y no hay hombre en la tierra que venga a nosotras conforme al
uso de toda la tierra. Watomer habejirah el-hatse'irah avinu zaken we'ish eyn ba'arets lavo aleynu kederej kol-
ha'arets.
xrah lk krdk wnylu awbl xrab nya çyaw nqz wnyba hryuxh la hrykbh rmatw
‫וא עלינו כדרך כל־הארץ‬%‫אמר הבכירה אל־הצעירה אבינו זקן ואיש אין בארץ לב‬%‫ות‬
32-Ven, daremos de beber a nuestro padre y dormiremos con él, y haremos vivir, de nuestro padre, simiente. Lejah
nashkeh et-avinu yayin wenishkevah imo unejayeh me'avinu zara.
urz wnybam hyjnw wmu hbkçnw nyy wnyba ta hqçn hkl

‫ו ונחיה מאבינו זרע‬%‫לכה נשקה את־אבינו יין ונשכבה עמ‬
33-Y dieron de beber vino a su padre en aquella noche, y vino la mayor y durmió con su padre; y no supo (Lot) cuando
se acostó ella ni cuando se levantó. Watashkeynah et-avihen yayin balaylah hu watavo habejirah watishkav et-
aviha welo-yada beshijvah uvekumah.
hmwqbw hbkçb udy alw hyba ta bkçtw hrykbh abtw awh hlylb nyy nhyba ta nyqçtw
‫א הבכירה ותשכב את־אביה ולא־ידע בשכבה ובקומה‬%‫ ביהן יין בלילה הוא ותב‬.‫ותשקין את־א‬
34-Y al día siguiente dijo la mayor a la menor: He aquí que dormí ayer noche con mi padre; le haremos beber vino
también esta noche y entra, duerme con él y haremos vivir, de nuestro padre, simiente. Wayehi mimajorat watomer
habejirah el-hatse'irah hen-shajavti emesh et-avi nashkenu yayin gam-halaylah uvoy shijvi imo unejayeh
me'avinu zara.
yabw hlylh mg nyy wnqçn yba ta çma ytbkç nh hryuxh la hrykbh rmatw trjmm yhyw
urz wnybam hyjnw wmu ybkç
‫אי שכבי‬%‫אמר הבכירה אל־הצעירה הן־שכבתי אמש את־אבי נשקנו יין גם־הלילה וב‬%‫ רת ות‬E‫ויהי ממח‬
‫ו ונחיה מאבינו זרע‬%‫עמ‬
35-E hicieron beber también aquella noche, a su padre, vino; y se levantó la menor y durmió con él; y no supo cuando
se acostó ella ni cuando se levantó. Watashkeynah gam balaylah hahu et-avihen yayin watakom hatse'irah
watishkav imo welo-yada beshijvah uvekumah.
hmqbw hbkçb udy alw wmu bkçtw hryuxh mqtw nyy nhyba ta awhh hlylb mg nyqçtw
‫ מה‬:‫ו ולא־ידע בשכבה ובק‬%‫ ביהן יין ותקם הצעירה ותשכב עמ‬.‫ותשקין גם בלילה ההוא את־א‬
36-Y concibieron las dos hijas de Lot, de su padre. Watahareynah shetey venot-Lot me-avihen.
nhybam fwl twnb ytç nyrhtw

‫ ביהן‬.‫ות־לוט מא‬%‫ רין שתי בנ‬.‫ותה‬
37-Y parió la mayor un hijo, y llamó su nombre Mo'av; él fue el padre de los Mo'av hasta hoy. Wateled habejirah
ben watikra shemo Mo'av hu avi-Mo'av ad-hayom.
mwyh du bawm yba awh bawm wmç arqtw nb hrykbh dltw

‫ום‬%‫ואב עד־הי‬%‫ בי־מ‬.‫ואב הוא א‬%‫ו מ‬%‫ותלד הבכירה בן ותקרא שמ‬
38-Y la menor, también ella, parió un hijo, y llamó su nombre Ben Amí; él fue el padre de los hijos de Amon hasta
hoy. Wehatse'irah gam-hi yaldah ben watikra shemo Ben-Ami hu avi veney-Amon ad-hayom.
mwyh du nwmu ynb yba awh ymu nb wmç arqtw nb hdly awh mg hryuxhw
‫ום‬%‫ון עד־הי‬%‫ בי בני־עמ‬.‫ו בן־עמי הוא א‬%‫והצעירה גם־הוא ילדה בן ותקרא שמ‬
Capítulo 20
1-Y partió de allí Abraham, a la tierra del Neguev, y estuvo entre Kadesh y Shur; y habitó en Gerar. Wayisa misham
Avraham artsah haNegev wayeshev beyn-Kadesh uveyn Shur wayagar biGerar.
rrgb rgyw rwç nybw çdq nyb bçyw bgnh hxra mhrba mçm usyw
‫ויסע משם אברהם ארצה הנגב וישב בין־קדש ובין שור ויגר בגרר‬
2-Y dijo Abraham por Sarah, su mujer: mi hermana ella es; y envió (gente) Avimelej, rey de Gerar, y tomó a Sarah.
Wayomer Avraham el-Sarah ishto ajoti hi wayishlaj Avimelej melej Gerar wayikaj et-Sarah.
hrç ta jqyw rrg klm klmyba jlçyw awh ytja wtça hrç la mhrba rmayw
‫ בימלך מלך גרר ויקח את־שרה‬.‫תי הוא וישלח א‬%‫ ח‬.‫ו א‬%‫אמר אברהם אל־שרה אשת‬%‫וי‬
3-Y vino Elohim a Avimelej en el sueño de la noche, y le dijo: He aquí que tú serás muerto a causa de la mujer que has
tomado, pues ella tiene marido. Wayavo Elohim el-Avimelej bajalom halaylah wayomer lo hineja met al-ha'ishah
asher-lakajta wehi be'ulat ba'al.
lub tlub awhw tjql rça hçah lu tm knh wl rmayw hlylh mwljb klmyba la myhla abyw
‫לת בעל‬:‫ שר־לקחת והוא בע‬.‫אמר לו הנך מת על־האשה א‬%‫ לום הלילה וי‬.‫ בימלך בח‬.‫א אלהים אל־א‬%‫ויב‬
4-Y Avimelej no se aproximó a ella, y dijo: mi Señor, ¿matarás también una justa nación? Wa'Avimelej lo karav
eleyha wayomar Adonay hagoy gam-tsadik taharog.
grht qydx mg ywgh ynda rmayw hyla brq al klmybaw

‫ג‬%‫ ר‬.‫וי גם־צדיק תה‬%‫ ג‬.‫ני ה‬%‫ ד‬.‫אמר א‬%‫ בימלך לא קרב אליה וי‬.‫וא‬
5-En verdad él me dijo: "mi hermana es ella", y ella también dijo: "mi hermano es él". Con sinceridad de mi corazón y
con limpieza de mis manos he hecho eso. Halo hu amar-li ajoti hi wehi-gam-hi amerah aji hu betom-levavi
uvenikyon kapay asiti zot.
taz ytyçu ypk nyqnbw ybbl mtb awh yja hrma awh mg ayhw awh ytja yl rma awh alh
‫את‬%‫ן כפי עשיתי ז‬%‫תי הוא והיא־גם־הוא אמרה אחי הוא בתם־לבבי ובנקי‬%‫ ח‬.‫ לא הוא אמר־לי א‬.‫ה‬
6-Y le dijo Elohim en el sueño: También Yo supe que con sinceridad de tu corazón has hecho eso, y te detuve también
Yo de pecar contra Mí; por lo tanto no te dejé tocarla. Wayomer elay'o ha'Elohim bajalom gam anoji yadati ki
vetom-levaveja asita zot we'ejsoj gam-anoji oteja mejato-li al-ken lo-netatija linego'ah eleyha.
ktwa ykna mg kçjaw taz tyçu kbbl mtb yk ytudy ykna mg mljb myhlah wyla rmayw
hyla ugnl kyttn al nk lu yl wfjm
‫ו־‬%‫ ט‬.‫ותך מח‬%‫כי א‬%‫ך גם־אנ‬%‫את ואחש‬%‫כי ידעתי כי בתם־לבבך עשית ז‬%‫ לם גם אנ‬.‫אמר אליו האלהים בח‬%‫וי‬
‫ע אליה‬%‫לי על־כן לא־נתתיך לנג‬
7-Y ahora devuelve la mujer de este hombre, el cual es navi y hará oración por ti y vivirás. Y si tú no la devuelves,
sabe que morirás tú y todo lo que fuere tuyo. We'atah hashev eshet-ha'ish ki-navi hu weyitpalel ba'adeja wejeyeh
we'im-eyneja meshiv da ki-mot tamut atah wejol-asher-laj.
twmt twm yk ud byçm knya maw hyjw kdub llptyw awh aybn yk çyah tça bçh htuw
kl rça lkw hta
‫ות תמות אתה‬%‫ועתה השב אשת־האיש כי־נביא הוא ויתפלל בעדך וחיה ואם־אינך משיב דע כי־מ‬
‫ שר־לך‬.‫וכל־א‬
8-Y se levantó Avimelej de madrugada, y llamó a todos sus siervos, y habló todas estas palabras en su presencia, y los
hombres temieron mucho. Wayashkem Avimelej baboker wayikra lejol-avaday'o wayedaber et-kol-hadevarim
ha'eleh be'ozneyhem wayir'u ha'anashim me'od.
Myçnah waryyw mhynzab hlah myrbdh lk ta rbdyw wydbu lkl arqyw rqbb klmyba mkçyw
dam
‫ד‬%‫ נשים מא‬.‫בדיו וידבר את־כל־הדברים האלה באזניהם וייראו הא‬.‫קר ויקרא לכל־ע‬%‫ בימלך בב‬.‫וישכם א‬
9-Y llamó Avimelej a Abraham y le dijo: ¿Qué nos has hecho y en qué pequé yo contra ti, que has traído sobre mí y
sobre mi reino un pecado grande? Hechos que no se deben hacer, hiciste conmigo. Wayikra Avimelej le-Avraham
wayomer lo meh-asita lanu umeh-jatati laj ki-heveta alay we'al mamlajti jata'ah gedolah ma'asim asher lo-
ye'asu asita imadi.
ytklmm luw ylu tabh yk kl ytafj hmw wnl tyçu hm wl rmayw mhrbal klmyba arqyw
ydmu tyçu wçuy al rça myçum hldg hafj
‫ טאה‬.‫אמר לו מה־עשית לנו ומה־חטאתי לך כי־הבאת עלי ועל־ממלכתי ח‬%‫ בימלך לאברהם וי‬.‫ויקרא א‬
‫ שר לא־יעשו עשית עמדי‬.‫שים א‬.‫לה מע‬%‫גד‬
10-Y dijo Avimelej a Abraham: ¿qué has visto para hacer esta cosa? Wayomer Avimelej el-Avraham mah ra'ita ki
asita et-hadavar hazeh.
hzh rbdh ta tyçu yk tyar hm mhrba la klmyba rmayw

‫ בימלך אל־אברהם מה ראית כי עשית את־הדבר הזה‬.‫אמר א‬%‫וי‬
11-Y dijo Abraham: Porque yo dije: tal vez no haya temor de Elohim en este lugar, y me matarán a causa de mi mujer.
Wayomer Avraham ki amarti rak eyn-yir'at Elohim bamakom hazeh waharaguni al-devar ishti.
ytça rbd lu ynwgrhw hzh mwqmb myhla tary nya qr ytrma yk mhrba rmayw
‫ רגוני על־דבר אשתי‬.‫ום הזה וה‬%‫אמר אברהם כי אמרתי רק אין־יראת אלהים במק‬%‫וי‬
12-Y a la verdad es mi hermana, hija de mi padre es ella, pero no hija de mi madre, y vino a ser mi mujer. Wegam
omnah ajoti vat-avi hi aj lo vat-imi watehi-li le'ishah.
hçal yl yhtw yma tb al ka awh yba tb ytja hnma mgw

‫תי בת־אבי הוא אך לא בת־אמי ותהי־לי לאשה‬%‫ ח‬.‫וגם־אמנה א‬
13-Y sucedió que cuando Elohim me hizo peregrinar desde la casa de mi padre, yo le dije: esta será tu bondad que
harás conmigo; a todo lugar donde lleguemos di por mí: mi hermano es él. Wayehi ka'asher hite'u oti Elohim
mibeyt avi wa'omar lah zeh jasdej asher ta'asi imadi el kol-hamakom asher navo shamah imri-li aji hu.
rça mwqmh lk la ydmu yçut rça kdsj hz hl rmaw yba tybm myhla yta wuth rçak yhyw
awh yja yl yrma hmç awbn
‫ שר‬.‫ום א‬%‫שי עמדי אל כל־המק‬.‫ שר תע‬.‫מר לה זה חסדך א‬%‫תי אלהים מבית אבי וא‬%‫ שר התעו א‬.‫ויהי כא‬
‫וא שמה אמרי־לי אחי הוא‬%‫נב‬
14-Y tomó Avimelej ovejas y vacas, y siervos y siervas, y (los) dio a Abraham, y le devolvió a Sarah, su mujer.
Wayikaj Avimelej tson uvakar wa'avadim ushfajot wayiten le-Avraham wayashev lo et Sarah ishto.
wtça hrç ta wl bçyw mhrbal ntyw tjpçw mydbuw rqbw nax klmyba jqyw
‫ו‬%‫ת ויתן לאברהם וישב לו את שרה אשת‬%‫בדים ושפח‬.‫אן ובקר וע‬%‫ בימלך צ‬.‫ויקח א‬
15-Y dijo Avimelej: He aquí mi tierra delante de ti; donde bien parezca a tus ojos, habita. Wayomer Avimelej hineh
aretsi lefaneyja batov be'eyneyja shev.
bç kynyub bwfb kynpl yxra hnh klmyba rmayw

‫וב בעיניך שב‬%‫ בימלך הנה ארצי לפניך בט‬.‫אמר א‬%‫וי‬
16-Y a Sarah dijo: He aquí que he dado mil monedas de plata a tu hermano; he aquí que esto te servirá por velo de ojos
para todos los que están contigo, y para todo el mundo como aclaración. Ule-Sarah amar hineh natati elef kesef
le'ajij hineh hu-laj ksut eynayim lejol asher itaj we'et kol wenojajat.
tjknw lk taw kta rça lkl mynyu twsk kl awh hnh kyjal psk pla yttn hnh rma hrçlw
‫כחת‬%‫ל ונ‬%‫ שר אתך ואת כ‬.‫ל א‬%‫ולשרה אמר הנה נתתי אלף כסף לאחיך הנה הוא־לך כסות עינים לכ‬
17-Y oró Abraham a Elohim; y curó Elohim a Avimelej y a su esposa y a sus siervas, y ellas parieron. Wayitpalel
Avraham el-ha'Elohim wayirpa Elohim et-Avimelej we'et-ishto we'amehotay'o wayeledu.
wdlyw wythmaw wtça taw klmyba ta myhla apryw myhlah la mhrba llptyw
‫תיו וילדו‬%‫ו ואמה‬%‫ בימלך ואת־אשת‬.‫ויתפלל אברהם אל־האלהים וירפא אלהים את־א‬
18-Porque había cerrado YHWH toda matriz de la casa de Avimelej, a causa de Sarah, mujer de Abraham. Ki-atsor
atsar YHWH be'ad kol-rejem leveyt Avimelej al-devar Sarah eshet-Avraham.
mhrba tça hrç rbd lu klmyba tybl mjr lk dub hwhy rxu rxu yk
‫ בימלך על־דבר שרה אשת אברהם‬.‫ר עצר יהוה בעד כל־רחם לבית א‬%‫כי־עצ‬
Capítulo 21
1-Y YHWH visitó a Sarah, como había dicho, e hizo YHWH con Sarah según había hablado. Wa'YHWH pakad et-
Sarah ka'asher amar waya'as YHWH le-Sarah ka'asher diber.
rbd rçak hrçl hwhy çuyw rma rçak hrç ta dqp hwhyw
‫ שר דבר‬.‫ שר אמר ויעש יהוה לשרה כא‬.‫ויהוה פקד את־שרה כא‬
2-Y concibió, y parió Sarah para Abraham un hijo en su vejez, en el plazo determinado que Elohim le había dicho.
Watahar wateled Sarah le-Avraham ben lizekunay'o lamo'ed asher-diber oto Elohim.
myhla wta rbd rça duwml wynqzl nb mhrbal hrç dltw rhtw
% ‫ שר־דבר‬.‫ועד א‬%‫ ניו למ‬:‫ותהר ותלד שרה לאברהם בן לזק‬
3-Y llamó Abraham el nombre de su hijo que le nació, a quien Sarah le parió, Yitzjak. Wayikra Avraham et-shem-
beno hanolad-lo asher-yaldah-lo Sarah Yitsjak.
qjxy hrç wl hdly rça wl dlwnh wnb mç ta mhrba arqyw

‫ שר־ילדה־לו שרה יצחק‬.‫ולד־לו א‬%‫ו הנ‬%‫ויקרא אברהם את־שם־בנ‬
4-Y circuncidó Abraham a su hijo Yitzjak a los ocho días de edad, como Elohim le había ordenado. Wayamol
Avraham et-Yitsjak beno ben-shmonat yamim ka'asher tsiwah oto Elohim.
myhla wta hwx rçak mymy tnmç nb wnb qjxy ta mhrba lmyw
% ‫ שר צוה‬.‫נת ימים כא‬%‫ו בן־שמ‬%‫וימל אברהם את־יצחק בנ‬
5-Y Abraham era de edad de cien años cuando le nació Yitzjak, su hijo. We'Avraham ben-me'at shanah behiwaled
lo et Yitsjak beno.
wnb qjxy ta wl dlwhb hnç tam nb mhrbaw

‫ו‬%‫ואברהם בן־מאת שנה בהולד לו את יצחק בנ‬
6-Y dijo Sarah: Risa (alegría) me ha causado Elohim, y cualquiera que lo oyere se reirá (Yitzjak) conmigo. Watomer
Sarah tsejok asah li Elohim kol-hashomea yitsjak-li.
yl qjxy umçh lk myhla yl hçu qjx hrç rmatw

‫מע יצחק־לי‬%‫ק עשה לי אלהים כל־הש‬%‫אמר שרה צח‬%‫ות‬
7-Y dijo: ¡Quién hubiera dicho a Abraham que Sarah había de dar de mamar a hijos! Pues le he parido un hijo en su
vejez. Watomer mi milel le-Avraham heynikah vanim Sarah ki-yaladeti ven lizkunay'o.
wynqzl nb ytdly yk hrç mynb hqynyh mhrbal llm ym rmatw

‫ ניו‬:‫אמר מי מלל לאברהם היניקה בנים שרה כי־ילדתי בן לזק‬%‫ות‬
8-Y creció el niño, y fue destetado; e hizo Abraham un gran banquete el día que fue destetado Yitzjak. Wayigdal
hayeled wayigamal waya'as Avraham mishteh gadol beyom higamel et-Yitsjak.
qjxy ta lmgh mwyb lwdg htçm mhrba çuyw lmgyw dlyh ldgyw
‫ום הגמל את־יצחק‬%‫ול בי‬%‫ויגדל הילד ויגמל ויעש אברהם משתה גד‬
9-Y vio Sarah al hijo de Hagar la Mitsrit, el cual ésta había parido a Abraham, jugando (burlandose). Watere Sarah
et-ben-Hagar haMitsrit asher-yaldah le-Avraham metsajek.
qjxm mhrbal hdly rça tyrxmh rgh nb ta hrç artw

‫ שר־ילדה לאברהם מצחק‬.‫ותרא שרה את־בן־הגר המצרית א‬
10-Y dijo a Abraham: expulsa a esta sierva y a su hijo; porque no heredará el hijo de esta sierva con mi hijo, con
Yitsjak. Watomer le-Avraham garesh ha'amah hazot we'et-benah ki lo yirash ben-ha'amah hazot im-beni im-
Yitsjak.
qjxy mu ynb mu tazh hmah nb çryy al yk hnb taw tazh hmah çrg mhrbal rmatw
‫את עם־בני עם־יצחק‬%‫את ואת־בנה כי לא יירש בן־האמה הז‬%‫אמר לאברהם גרש האמה הז‬%‫ות‬
11-Y este dicho desagradó a los ojos de Abraham, a causa de su hijo (Yisma'el). Wayera hadavar me'od be'eyney
Avraham al odot beno.
wnb tdwa lu mhrba ynyub dam rbdh uryw

‫ו‬%‫ת בנ‬%‫וד‬%‫ד בעיני אברהם על א‬%‫וירע הדבר מא‬
12-Y dijo Elohim a Abraham: No desagrade a tus ojos esto del muchacho y de tu sierva; todo lo que te dijere Sarah,
oye su voz ; porque en Yitsjak será llamada tu descendencia. Wayomer Elohim el-Avraham al-yera be'eyneyja al-
hana'ar we'al-amateja kol asher tomar eleyja Sarah shma bekolah ki beYitsjak yikare leja zara.
umç hrç kyla rmat rça lk ktma luw runh lu kynyub ury la mhrba la myhla rmayw
urz kl arqy qjxyb yk hlqb
‫אמר אליך שרה שמע‬%‫ שר ת‬.‫ל א‬%‫ מתך כ‬.‫אמר אלהים אל־אברהם אל־ירע בעיניך על־הנער ועל־א‬%‫וי‬
‫לה כי ביצחק יקרא לך זרע‬%‫בק‬
13-Y también del hijo de la sierva haré una nación, porque es tu simiente. Wegam et-ben-ha'amah legoy asimenu ki
zar'aja hu.
awh kurz yk wnmyça ywgl hmah nb ta mgw

‫ך הוא‬.‫ שימנו כי זרע‬.‫וי א‬%‫וגם את־בן־האמה לג‬
14-Y se levantó Abraham muy de mañana, y tomó lejem y un odre de agua y lo dio a Hagar, y lo puso sobre su hombro, y
el niño, y la despidió. Y (ella) partió y se perdió en el desierto de Beer-Sheva. Wayashkem Avraham baboker wayikaj-
lejem wejemat mayim wayiten el-Hagar sam al-shijmah we'et-hayeled wayeshaljeha watelej wateta bemidbar
Be'er Shava.
kltw hjlçyw dlyh taw hmkç lu mç rgh la ntyw mym tmjw mjl jqyw rqbb mhrba mkçyw
ubç rab rbdmb uttw
‫קר ויקח־לחם וחמת מים ויתן אל־הגר שם על־שכמה ואת־הילד וישלחה ותלך‬%‫וישכם אברהם ׀ בב‬
‫ותתע במדבר באר שבע‬
15-Y se acabó el agua del odre y ella echó al niño debajo de uno de los arbustos. Wayijlu hamayim min-hajemet
watashlej et-hayeled tajat ajad hasijim.
mjyçh dja tjt dlyh ta klçtw tmjh nm mymh wlkyw

‫ויכלו המים מן־החמת ותשלך את־הילד תחת אחד השיחם‬
16-Y anduvo y se sentó enfrente, lejos, a distancia de dos tiros de arco, porque dijo: No veré cuando el niño muere. Y
se sentó enfrente y alzó su voz y lloró. Watelej wateshev lah mineged harjek kimetajavey keshet ki amerah al-er'eh
bemot hayaled wateshev mineged watisa et-kolah watevk.
ta açtw dgnm bçtw dlyh twmb hara la hrma yk tçq ywjfmk qjrh dgnm hl bçtw kltw
kbtw hlq
‫ות הילד ותשב מנגד ותשא את־‬%‫ וי קשת כי אמרה אל־אראה במ‬.‫ותלך ותשב לה מנגד הרחק כמטח‬
‫לה ותבך‬%‫ק‬
17-Y oyó Elohim la voz del muchacho, y llamó un ángel de Elohim a Hagar desde los cielos, y le dijo: ¿Qué tienes,
Hagar? No temas; pues ha oído Elohim la voz del muchacho en donde él está. Wayishma Elohim et-kol hana'ar
wayikra mal'aj Elohim el-Hagar min-hashamayim wayomer lah mah-laj Hagar al-tire'i ki-shama Elohim el-kol
hana'ar ba'asher hu-sham.
la rgh kl hm hl rmayw mymçh nm rgh la myhla kalm arqyw runh lwq ta myhla umçyw
mç awh rçab runh lwq la myhla umç yk yaryt
‫אמר לה מה־לך הגר אל־‬%‫ול הנער ויקרא מלאך אלהים ׀ אל־הגר מן־השמים וי‬%‫וישמע אלהים את־ק‬
‫ שר הוא־שם‬.‫ול הנער בא‬%‫תיראי כי־שמע אלהים אל־ק‬
18-Levántate, alza al muchacho y sosténle con tu mano, porque gran nación lo he de hacer. Kumi se'i et-hana'ar
wehajasiki et-yadej bo ki-legoy gadol asimenu.
wnmyça lwdg ywgl yk wb kdy ta yqyzjhw runh ta yaç ymwq

‫ שימנו‬.‫ול א‬%‫וי גד‬%‫ו כי־לג‬%‫ זיקי את־ידך ב‬.‫קומי שאי את־הנער והח‬
19-Y abrió Elohim los ojos de ella, y vio un pozo de agua, y fue y llenó el odre de agua y dio de beber al muchacho.
Wayifkaj Elohim et-eyneyha watere be'er mayim watelej watemale et-hajemet mayim vatashk et-hana'ar.
r[nh ta qçtw μym tmjh ta almtw kltw μym rab artw hyny[ ta μyhla jqpyw
‫ויפקח אלהים את־עיניה ותרא באר מים ותלך ותמלא את־החמת מים ותשק את־הנער‬
20-Y estuvo Elohim con el muchacho; y creció, y habitó en el desierto, y fue tirador de arco. Wayehi Elohim et-
hana'ar wayigdal wayeshev bamidbar wayehi roveh kashat.
tçq hbr yhyw rbdmb bçyw ldgyw r[nh ta μyhla yhyw

‫בה קשת‬%‫ויהי אלהים את־הנער ויגדל וישב במדבר ויהי ר‬
21-Y habitó en el desierto de Parán, y tomó su madre para él una mujer de la tierra de Mitsrayim. Wayeshev bemidbar
Paran watikaj-lo imo ishah me'erets Mitsrayim.
μyrxm xram hça wma wl jqtw rap rbdmb bçyw

‫ו אשה מארץ מצרים‬%‫וישב במדבר פארן ותקח־לו אמ‬
22-Y aconteció en aquel tiempo que habló Avimélej y Pijol, jefe de su ejército, a Abraham, diciendo: Elohim está
contigo en todo lo que haces. Wayehi ba'et hahi wayomer Avimelej uFijol sar-tseva'o el-Avraham lemor Elohim
imeja bejol asher-atah oseh.
hçu hta rça lkb kmu myhla rmal mhrba la wabx rç lkypw klmyba rmayw awhh tub yhyw
‫שה‬%‫ שר־אתה ע‬.‫ל א‬%‫ר אלהים עמך בכ‬%‫ו אל־אברהם לאמ‬%‫ל שר־צבא‬%‫ בימלך ופיכ‬.‫אמר א‬%‫ויהי בעת ההוא וי‬
23-Y ahora júrame por Elohim aquí, que no actuarás falsamente conmigo, ni con mi hijo, ni con mi nieto. Como la
bondad que hice contigo, harás conmigo y con la tierra donde has vivido. We'atah hishave'ah li be'Elohim henah
im-tishkor li ulenini ulenejdi kajesed asher-asiti imja ta'aseh imadi we'im ha'arets asher-gartah bah.
Ydmu hçut kmu ytyçu rça dsjk ydknlw ynynlw yl rqçt ma hnh myhlab yl hubçh htuw
hb htrg rça xrah muw
‫שה עמדי‬.‫ שר־עשיתי עמך תע‬.‫ר לי ולניני ולנכדי כחסד א‬%‫ועתה השבעה לי באלהים הנה אם־תשק‬
‫ שר־גרתה בה‬.‫ועם־הארץ א‬
24-Y dijo Abraham: Yo juraré. Wayomer Avraham anoji ishave'a.
ubça ykna mhrba rmayw

‫כי אשבע‬%‫אמר אברהם אנ‬%‫וי‬
25-Y reprendió Abraham a Avimélej a causa del pozo de agua que los siervos de Avimélej habían robado. Wehojiaj
Avraham et-Avimelej al-odot be'er hamayim asher gazlu avdey Avimelej.
klmyba ydbu wlzg rça mymh rab twda lu klmyba ta mhrba jkwhw
‫ בימלך‬.‫ שר גזלו עבדי א‬.‫ות באר המים א‬%‫אד‬
% ‫ בימלך על־‬.‫וכח אברהם את־א‬%‫וה‬
26-Y dijo Avimélej: No sé quién hizo esta cosa; y también tú no me lo hiciste saber, y también yo no lo he oído hasta
hoy. Wayomer Avimelej lo yadati mi asah et-hadavar hazeh wegam-atah lo-higadeta li wegam anoji lo shamati
bilti hayom.
ytumç al ykna mgw yl tdgh al hta mgw hzh rbdh ta hçu ym ytudy al klmyba rmayw
mwyh ytlb
‫כי לא שמעתי בלתי‬%‫ בימלך לא ידעתי מי עשה את־הדבר הזה וגם־אתה לא־הגדת לי וגם אנ‬.‫אמר א‬%‫וי‬
‫ום‬%‫הי‬
27-Y tomó Abraham ovejas y vacas y dio a Avimélej, e hicieron ambos una alianza. Wayikaj Avraham tson uvakar
wayiten la-Avimelej wayijretu shneyhem brit.
tyrb mhynç wtrkyw klmybal ntyw rqbw nax mhrba jqyw

‫ בימלך ויכרתו שניהם ברית‬.‫אן ובקר ויתן לא‬%‫ויקח אברהם צ‬
28-Y puso Abraham siete ovejas aparte. Wayatsev Avraham et-sheva kivsot hatson levadehen.
nhdbl naxh tçbk ubç ta mhrba bxyw

‫אן לבדהן‬%‫ת הצ‬%‫ויצב אברהם את־שבע כבש‬
29-Y dijo Avimélej a Abraham: ¿Qué significan estas siete ovejas que has puesto aparte? Wayomer Avimelej el-
Avraham mah henah sheva kevasot ha'eleh asher hitsavta levadanah.
hndbl tbxh rça hlah tçbk ubç hnh hm mhrba la klmyba rmayw
‫ שר הצבת לבדנה‬.‫ת האלה א‬%‫ בימלך אל־אברהם מה הנה שבע כבש‬.‫אמר א‬%‫וי‬
30-Y dijo: Estas siete ovejas tomarás de mi mano, para que seas para mí testimonio de que yo cavé este pozo.
Wayomer ki et-sheva kevasot tikaj miyadi ba'avur tihyeh li le'edah ki jafarti et-habe'er hazot.
tazh rabh ta ytrpj yk hdul yl hyht rwbub ydym jqt tçbk ubç ta yk rmayw
‫את‬%‫בור תהיה־לי לעדה כי חפרתי את־הבאר הז‬.‫ת תקח מידי בע‬%‫אמר כי את־שבע כבש‬%‫וי‬
31-Por eso llamó a este lugar Beer-Sheva; porque allí ambos juraron. Al-ken kara lamakom hahu Be'er Shava ki
sham nishbe'u shneyhem.
mhynç wubçn mç yk ubç rab awhh mwqml arq nk lu

‫ום ההוא באר שבע כי שם נשבעו שניהם‬%‫על־כן קרא למק‬
32-E hicieron alianza en Beer-Sheva; y se levantó Avimélej con Fijol, jefe de su ejército, y volvieron a la tierra de los
filisteos. Wayijretu verit biVe'er Shava wayakom Avimelej uFijol sar-tseva'o wayashuvu el-erets Plishtim.
mytçlp xra la wbçyw wabx rç lkypw klmyba mqyw ubç rabb tyrb wtrkyw
‫ בו אל־ארץ פלשתים‬:‫ו ויש‬%‫ל שר־צבא‬%‫ בימלך ופיכ‬.‫ויכרתו ברית בבאר שבע ויקם א‬
33-Y plantó una arboleda en Beer-Sheva, e invocó allí el nombre de YHWH, El de siempre. Wayita eshel biVe'er
Shava wayikra-sham beshem YHWH El Olam.
mlwu la hwhy mçb mç arqyw ubç rabb lça ufyw

‫ולם‬%‫ויטע אשל בבאר שבע ויקרא־שם בשם יהוה אל ע‬
34-Y moró Abraham en la tierra de los Plishtim muchos días. Wayagar Avraham be'erets Plishtim yamim rabim.
mybr mymy mytçlp xrab mhrba rgyw

‫ויגר אברהם בארץ פלשתים ימים רבים‬
Capítulo 22
1-Y aconteció después de estas palabras que el Elohim probó a Abraham. Y le dijo: ¡Abraham! Y él dijo: Heme aquí.
Wayehi ajar hadevarim ha'eleh weha'Elohim nisa et-Avraham wayomer elay'o Avraham wayomer hineni.
ynnh rmayw mhrba wyla rmayw mhrba ta hsn myhlahw hlah myrbdh rja yhyw
‫אמר הנני‬%‫אמר אליו אברהם וי‬%‫ויהי אחר הדברים האלה והאלהים נסה את־אברהם וי‬
2-Y dijo Él: Toma, te ruego, a tu hijo, tu único, a quien amas, a Yitzjak, y vete a tierra de Moriyah, y ofrécelo allí en
holocausto, sobre uno de los montes que Yo te diré. Wayomer kaj-na et-bineja et-yejideja asher-ahavta et-Yitsjak
welej-leja el-erets haMoriyah weha'alehu sham le'olah al ajad heharim asher omar eleyja.
hlul mç whluhw hyrmh xra la kl klw qjxy tavtbha rça kdyjy ta knb ta an jq rmayw
kyla rma rça myrhh dja lu
‫לה על‬%‫להו שם לע‬.‫ריה והע‬%‫ שר־אהבת את־יצחק ולך־לך אל־ארץ המ‬.‫אמר קח־נא את־בנך את־יחידך א‬%‫וי‬
‫מר אליך‬%‫ שר א‬.‫אחד ההרים א‬
3-Y se levantó Abraham muy de mañana, enalbardó su asno y tomó sus dos mozos consigo, y a Yitzjak, su hijo; y cortó
leña de holocausto, y se levantó y fue al lugar que el Elohim le dijo. Wayashkem Avraham baboker wayajavosh et-
jamoro wayikaj et-sheney ne'aray'o ito we'et Yitsjak beno wayevaka atsey olah wayakom wayelej el-hamakom
asher-amar-lo ha'Elohim.
hlu yxu uqbyw wnb qjxy taw wta wyrun ynç ta jqyw wrmj ta çbjyw rqbb mhrba mkçyw
myhlah wl rma rça mwqmh la klyw mqyw
‫לה ויקם‬%‫צי ע‬.‫ו ויבקע ע‬%‫ו ואת יצחק בנ‬%‫ו ויקח את־שני נעריו את‬%‫מר‬
% .‫ש את־ח‬%‫ ב‬.‫קר ויח‬%‫וישכם אברהם בב‬
‫ שר־אמר־לו האלהים‬.‫ום א‬%‫וילך אל־המק‬
4-Al tercer día alzó Abraham sus ojos y vio el lugar de lejos. Bayom hashlishi wayisa Avraham et-eynay'o wayar
et-hamakom merajok.
qjrm mwqmh ta aryw wynyu ta mhrba açyw yçylçh mwyb

‫ק‬%‫ום מרח‬%‫ום השלישי וישא אברהם את־עיניו וירא את־המק‬%‫בי‬
5-Y dijo Abraham a sus mozos: Quedaos aquí con el asno, y yo y el muchacho iremos hasta allí y adoraremos, y
volveremos a vosotros. Wayomer Avraham el-ne'aray'o shevu-lajem poh im-hajamor wa'ani wehana'ar neljah
ad-koh wenishtajaweh wenashuvah aleyjem.
hbwçnw hwjtçnw hk du hkln runhw ynaw rwmjh mu hp mkl wbç wyrun la mhrba rmayw
mkyla
‫ ליכם‬.‫ וה ונשובה א‬.‫ה ונשתח‬%‫ ני והנער נלכה עד־כ‬.‫ור וא‬%‫ מ‬.‫ה עם־הח‬%‫אמר אברהם אל־נעריו שבו־לכם פ‬%‫וי‬
6-Y tomó Abraham la leña del holocausto y la puso sobre Yitzjak, su hijo; y tomó en su mano el fuego y el cuchillo, y
fueron ambos juntos. Wayikaj Avraham et-atsey ha'olah wayashem al-Yitsjak beno wayikaj beyado et-ha'esh
we'et-hama'ajelet wayelju shneyhem yajda'u.
Mhynç wklyw tlkamh taw çah ta wdyb jqyw wnb qjxy lu mçyw hluh yxu ta mhrba jqyw
wdjy
‫ כלת וילכו שניהם יחדו‬.‫ו את־האש ואת־המא‬%‫ו ויקח ביד‬%‫לה וישם על־יצחק בנ‬%‫צי הע‬.‫ויקח אברהם את־ע‬
7-Y habló Yitzjak a Abraham, su padre, y dijo: ¡Padre mío! Y él respondió: Heme aquí, hijo mío. Y dijo: He aquí el
fuego y la leña; mas ¿adónde está el cordero para el holocausto? Wayomer Yitsjak el-Avraham avi'o wayomer avi
wayomer hineni veni wayomer hineh ha'esh weha'etsim we'ayeh haseh le'olah.
hyaw myxuhw çah hnh rmayw ynb ynnh rmayw yba rmayw wyba mhrba la qjxy rmayw
hlul hçh
‫לה‬%‫אמר הנה האש והעצים ואיה השה לע‬%‫אמר הנני בני וי‬%‫אמר אבי וי‬%‫אמר יצחק אל־אברהם אביו וי‬%‫וי‬
8-Y dijo Abraham: Elohim proveerá para Sí el cordero para el holocausto, hijo mío; y caminaron ambos juntos.
Wayomer Avraham Elohim yir'eh-lo haseh le'olah beni wayelju shneyhem yajda'u.
wdjy mhynç wklyw ynb hlul hçh wl hary myhla mhrba rmayw
‫לה בני וילכו שניהם יחדו‬%‫אמר אברהם אלהים יראה־לו השה לע‬%‫וי‬
9-Y llegaron al lugar que Elohim le había dicho, y edificó allí Abraham el altar, y puso en orden la leña, y ató a
Yitzjak, su hijo, y le colocó sobre el altar, encima de la leña. Wayavo'u el-hamakom asher amar-lo ha'Elohim
wayiven sham Avraham et-hamizbe'aj waya'aroj et-ha'etsim waya'akod et-Yitsjak beno wayasem oto al-
hamizbe'aj mima'al la'etsim.
dquyw myxuh ta kruyw jbzmh ta mhrba mç nbyw myhlah wl rma rça mwqmh la wabyw
myxul lumm jbzmh lu wta mçyw wnb qjxy ta
‫ד את־‬%‫עק‬. ‫ך את־העצים וי‬%‫ער‬. ‫ שר אמר־לו האלהים ויבן שם אברהם את־המזבח וי‬.‫ום א‬%‫או אל־המק‬%‫ויב‬
‫ו על־המזבח ממעל לעצים‬%‫את‬ % ‫ו וישם‬%‫יצחק בנ‬
10-Y extendió Abraham su mano y tomó el cuchillo para degollar a su hijo. Wayishlaj Avraham et-yado wayikaj et-
hama'ajelet lishjot et-beno.
wnb ta fjçl tlkamh ta jqyw wdy ta mhrba jlçyw

‫ו‬%‫ט את־בנ‬%‫ כלת לשח‬.‫ו ויקח את־המא‬%‫וישלח אברהם את־יד‬
11-Y lo llamó el Malaj de YHWH desde los cielos y dijo: ¡Abraham, Abraham! Y él respondió: Heme aquí. Wayikra
elay'o mal'aj YHWH min-hashamayim wayomer Avraham Avraham wayomer hineni.
ynnh rmayw mhrba mhrba rmayw mymçh nm hwhy kalm wyla arqyw
‫אמר הנני‬%‫אמר אברהם ׀ אברהם וי‬%‫ויקרא אליו מלאך יהוה מן־השמים וי‬
12-Y dijo: No extiendas tu mano hacia el muchacho ni le hagas nada; porque ahora sé que temeroso de Elohim eres,
pues no negaste tu hijo, tu único, a Mí. Wayomer al-tishlaj yadeja el-hana'ar we'al-ta'as lo me'umah ki atah
yadati ki-yere Elohim atah welo jasajta et-bineja et-yejideja mimeni.
alw hta myhla ary yk ytudy htu yk hmwam wl çut lawvrunh la kdy jlçt la rmayw
ynmm kdyjy ta knb ta tkçj
‫אמר אל־תשלח ידך אל־הנער ואל־תעש לו מאומה כי ׀ עתה ידעתי כי־ירא אלהים אתה ולא חשכת‬%‫וי‬
‫את־בנך את־יחידך ממני‬
13-Y alzó Abraham sus ojos y vio, y he aquí un carnero más allá, trabado en un zarzal por sus cuernos; y fue Abraham
y tomó el carnero y lo ofreció en holocausto, en lugar de su hijo. Wayisa Avraham et-eynay'o wayar wehineh-ayil
ajar ne'ejaz basvaj bekarnay'o wayelej Avraham wayikaj et-ha'ayil waya'alehu le'olah tajat beno.
lyah ta jqyw mhrba klyw wynrqb kbsb zjan rja lya hnhw aryw wynyu ta mhrba açyw
wnb tjt hlul whluyw
‫להו‬.‫וישא אברהם את־עיניו וירא והנה־איל אחר נאחז בסבך בקרניו וילך אברהם ויקח את־האיל ויע‬
‫ו‬%‫לה תחת בנ‬%‫לע‬
14-Y llamó Abraham el nombre de aquel lugar: "YHWH verá", como se ha dicho hasta hoy: En el monte YHWH verá.
Wayikra Avraham shem-hamakom hahu YHWH Yir'eh asher ye'amer hayom behar YHWH yera'eh.
hary hwhy rhb mwyh rmay rça hary hwhy awhh mwqmh mç mhrba arqyw
‫ום בהר יהוה יראה‬%‫ שר יאמר הי‬.‫ום ההוא יהוה ׀ יראה א‬%‫ויקרא אברהם שם־המק‬
15-Y llamó el Malaj de YHWH a Abraham por segunda vez desde los cielos, Wayikra mal'aj YHWH el-Avraham
shenit min-hashamayim.
mymçh nm tynç mhrba la hwhy kalm arqyw

‫ויקרא מלאך יהוה אל־אברהם שנית מן־השמים‬
16-y dijo: Por Mí mismo he jurado, dijo YHWH, por cuanto hiciste esta cosa y no me negaste tu hijo, tu único,
Wayomer bi nishbati ne'um-YHWH ki ya'an asher asita et-hadavar hazeh welo jasajta et-binja et-yejideja.
kdyjy ta knb ta tkçj alw hzh rbdh ta tyçu rça nuy yk hwhy man ytubçn yb rmayw
‫ שר עשית את־הדבר הזה ולא חשכת את־בנך את־יחידך‬.‫ ם־יהוה כי יען א‬:‫אמר בי נשבעתי נא‬%‫וי‬
17-te bendeciré en gran manera, y multiplicaré mucho tu descendencia, como las estrellas de los cielos y como la
arena que está a la orilla del mar; y poseerá tu descendencia la puerta de sus enemigos. Ki-varej avarejeja weharbah
arbeh et-zar'aja kejojevey hashamayim wejajol asher al-sfat hayam weyirash zar'aja et sha'ar oyvay'o.
kurz çryw myh tpç lu rça lwjkw mymçh ybkwkk kurz ta hbra hbrhw kkrba krb yk
wybya ruç ta
‫ך את‬.‫ שר על־שפת הים וירש זרע‬.‫ול א‬%‫וכבי השמים וכח‬%‫ך ככ‬.‫ ברכך והרבה ארבה את־זרע‬.‫כי־ברך א‬
‫יביו‬%‫שער א‬
18-Y serán benditas en tu descendencia todas las naciones de la tierra, por cuanto obedeciste a mi voz. Wehitbarju
bezar'aja kol goyey ha'arets ekev asher shamata bekoli.
ylqb tumç rça bqu xrah yywg lk kurzb wkrbthw

‫לי‬%‫ שר שמעת בק‬.‫ויי הארץ עקב א‬%‫ל ג‬%‫ך כ‬.‫ כו בזרע‬.‫והתבר‬
19-Y se volvió Abraham a sus mozos, y se levantaron y fueron juntos a Beer-Sheva, y habitó Abraham en Beer-Sheva.
Wayashov Avraham el-ne'aray'o wayakumu wayelju yajda'u el-Be'er Shava wayeshev Avraham biVe'er Shava.
ubç rabb mhrba bçyw ubç rab la wdjy wklyw wmqyw wyrun la mhrba bçyw
‫ מו וילכו יחדו אל־באר שבע וישב אברהם בבאר שבע‬:‫וישב אברהם אל־נעריו ויק‬
20-Y aconteció después de estas cosas, que se anunció a Abraham en estos términos: He aquí que Milkah parió,
también ella, hijos de Najor, tu hermano: Wayehi ajarey hadevarim ha'eleh wayugad le-Avraham lemor hineh
yaldah Milkah gam-hi banim le-Najor ajija.
kyja rwjnl mynb awh mg hklm hdly hnh rmal mhrbal dgyw hlah myrbdh yrja yhyw
‫ור אחיך‬%‫ר הנה ילדה מלכה גם־הוא בנים לנח‬%‫גד לאברהם לאמ‬:‫ רי הדברים האלה וי‬.‫ויהי אח‬
21-a Utz, su primogénito, y a Buz, hermano de éste, y a Kemu'el, padre de Aram, Et-Uts bejoro we'et-Buz aji'o
we'et-Kemu'el avi Aram.
mra yba lawmq taw wyja zwb taw wrkb xwu ta

‫ רם‬.‫ בי א‬.‫ו ואת־בוז אחיו ואת־קמואל א‬%‫כר‬% ‫את־עוץ ב‬
22-y a Kesed y a Jazó, y a Pildash, y a Yidlaf, y a Betu'el. We'et-Kesed we'et-Jazo we'et-Pildash we'et-Yidlaf we'et
Betu'el.
lawtb taw pldy taw çdlp taw wzj taw dçk taw
‫ו ואת־פלדש ואת־ידלף ואת בתואל‬%‫ ז‬.‫ואת־כשד ואת־ח‬
23-Y Betu'el engendró a Rivkah. Estos ocho parió Milkah a Najor, hermano de Abraham. UVetu'el yalad et-Rivkah
shmonah eleh yaldah Milkah le-Najor aji Avraham.
mhrba yja rwjnl hklm hdly hla hnmç hqbr ta dly lawtbw
‫ חי אברהם‬.‫ור א‬%‫נה אלה ילדה מלכה לנח‬%‫ובתואל ילד את־רבקה שמ‬
24-Y su concubina, que se llamaba Re'umah, parió también ella a Tevaj, y a Gajam, y a Tajash, y a Ma'ajah. Ufilagsho
ushmah Re'umah wateled gam-hi et-Tevaj we'et-Gajam we'et-Tajash we'et-Ma'ajah.
hkum taw çjt taw mjg taw jbf ta awh mg dltw hmwar hmçw wçglypw
‫כה‬.‫ו ושמה ראומה ותלד גם־הוא את־טבח ואת־גחם ואת־תחש ואת־מע‬%‫ופילגש‬
Capítulo 23
Parashah 5: Hayyei-Sarah (La vida de Sarah) 23:1-25:18
1-Y fue la vida de Sarah ciento veintisiete años; años de vida de Sarah. Wayihyu jayey Sarah me'ah shanah
we'esrim shanah wesheva shanim sheney jayey Sarah.
hrç yyj ynç mynç ubçw hnç myrçuw hnç ham hrç yyj wyhyw
‫ויהיו חיי שרה מאה שנה ועשרים שנה ושבע שנים שני חיי שרה‬
2-Y murió Sarah en Kiriat-Arba, que es Jebrón, en la tierra de Kena'an; y vino Abraham para hacer el duelo de Sarah y
llorarla. Watamot Sarah beKiryat Areba hi Jevron be'erets Kena'an wayavo Avraham lispod le-Sarah welivekotah.
htkblw hrçl dpsl mhrba abyw nunk xrab nwrbj awh ubra tyrqb hrç tmtw
‫תה‬%‫ד לשרה ולבכ‬%‫א אברהם לספ‬%‫ון בארץ כנען ויב‬%‫ותמת שרה בקרית ארבע הוא חבר‬
3-Y se levantó Abraham de delante de su muerta, y habló a los hijos de Jet, diciendo: Wayakom Avraham me'al
peney meto wayedaber el-bney-Jet lemor.
rmal tj ynb la rbdyw wtm ynp lum mhrba mqyw

‫ר‬%‫ו וידבר אל־בני־חת לאמ‬%‫ויקם אברהם מעל פני מת‬
4-Peregrino y morador soy yo entre vosotros; dadme posesión de un (terreno) para sepultura entre vosotros, y sepultaré
a mi muerta que está delante de mí. Ger-wetoshav anoji imajem tenu li ajuzat-kever imajem we'ekberah meti
milefanay.
ynplm ytm hrbqaw mkmu rbq tzja yl wnt mkmu ykna bçwtw rg
‫ זת־קבר עמכם ואקברה מתי מלפני‬:‫ ח‬.‫כי עמכם תנו לי א‬%‫ושב אנ‬%‫גר־ות‬
5-Y respondieron los hijos de Jet a Abraham, diciéndole: Waya'anu veney-Jet et-Avraham lemor lo.
wl rmal mhrba ta tj ynb wnuyw

‫ר לו‬%‫נו בני־חת את־אברהם לאמ‬.‫ויע‬
6-Oyenos, señor mío, eres príncipe de Elohim entre nosotros; en el mejor (lugar) de nuestras sepulturas entierra a tu
muerta; ninguno de nosotros te negará su sepultura para que entierres a tu muerta. Shma'enu adoni nesi Elohim atah
betojenu bemivejar kevareynu kevor et-meteja ish mimenu et-kivero lo-yijleh mimeja mikevor meteja.
al wrbq ta wnmm çya ktm ta rbq wnyrbqrjbmb wnkwtb hta myhla ayçn ynda wnumç
ktm rbqm kmm hlky
‫ו לא־‬%‫ר את־מתך איש ממנו את־קבר‬%‫וכנו במבחר קברינו קב‬%‫ני נשיא אלהים אתה בת‬%‫ ד‬.‫שמענו ׀ א‬
‫ר מתך‬%‫יכלה ממך מקב‬
7-Y se levantó Abraham y se postró ante el pueblo de aquella tierra, ante los hijos de Jet, Wayakom Avraham
wayishtaju le'am-ha'arets livney-Jet.
tj ynbl xrah mul wjtçyw mhrba mqyw

‫ויקם אברהם וישתחו לעם־הארץ לבני־חת‬
8-y les habló diciendo: Si es de vuestra voluntad sepultar a mi muerta que está delante de mí, escuchadme y rogad por
mí a Efrón, hijo de Tzójar, Wayedaber itam lemor im-yesh et-nafshejem likbor et-meti milfanay shma'uni ufig'u-
li be'Efron ben-Tsojar.
rjx nb nwrpub yl wugpw ynwumç ynplm ytm ta rbql mkçpn ta çy ma rmal mta rbdyw
‫חר‬%‫ון בן־צ‬%‫ר את־מתי מלפני שמעוני ופגעו־לי בעפר‬%‫ר אם־יש את־נפשכם לקב‬%‫וידבר אתם לאמ‬
9-para que me dé la cueva de Majpelah que posee, y que está al extremo de su campo; por el precio de su valor me la
dará, para posesión de sepultura entre vosotros. Weyiten-li et-me'arat haMajpelah asher-lo asher biktseh sadehu
bejesef male yitnenah li betojejem la'ajuzat kaver.
rbq tzjal mkkwtb yl hnnty alm pskb whdç hxqb rça wl rça hlpkmh trum ta yl ntyw
‫ זת־קבר‬:‫ ח‬.‫וככם לא‬%‫ שר בקצה שדהו בכסף מלא יתננה לי בת‬.‫ שר־לו א‬.‫ויתן־לי את־מערת המכפלה א‬
10-Y Efrón estaba entre los hijos de Jet. Y respondió Efrón, el Jiti, a Abraham, en presencia de los hijos de Jet y de
todos los que entraban por la puerta de su ciudad, diciendo: We'Efron yoshev betoj beney-Jet waya'an Efron haJiti
et-Avraham be'ozney veney-Jet lejol ba'ey sha'ar-iro lemor.
rmal wryu ruç yab lkl tj ynb ynzab mhrba ta ytjh nwrpu nuyw tj ynb kwtb bçy nwrpuw
‫ר‬%‫ו לאמ‬%‫ל באי שער־עיר‬%‫ון החתי את־אברהם באזני בני־חת לכ‬%‫וך בני־חת ויען עפר‬%‫שב בת‬%‫ון י‬%‫ועפר‬
11-No, señor mío, escúchame: el campo lo doy para ti, y la cueva que está en él, también; ante los ojos de los hijos de
mi pueblo, te la doy; entierra a tu muerta. Lo-adoni shma'eni hasadeh natati laj wehame'arah asher-bo leja
netatiha le'eyney veney ami netatiha laj kevor meteja.
ktm rbq kl hyttn ymu ynb ynyul hyttn kl wb rça hrumhw kl yttn hdçh ynumç ynda al
‫ר מתך‬%‫ו לך נתתיה לעיני בני־עמי נתתיה לך קב‬%‫ שר־ב‬.‫ני שמעני השדה נתתי לך והמערה א‬%‫ ד‬.‫לא־א‬
12-Y se inclinó Abraham ante el pueblo de la tierra. Wayishtaju Avraham lifney am-ha'arets.
xrah mu ynpl mhrba wjtçyw

‫וישתחו אברהם לפני עם הארץ‬
13-y habló a Efrón, en presencia del pueblo de la tierra, diciendo: Si tú me escuchas; daré el dinero del campo, tómalo
de mí y enterraré a mi muerta allá. Wayedaber el-Efron be'ozney am-ha'arets lemor aj im-atah lu shma'eni natati
kesef hasadeh kaj mimeni we'ekberah et-meti shamah.
hrbqaw ynmm jq hdçh psk yttn ynumç wl hta ma ka rmal xrah mu ynzab nwrpu la rbdyw
hmç ytm ta
‫ר אך אם־אתה לו שמעני נתתי כסף השדה קח ממני ואקברה‬%‫ון באזני עם־הארץ לאמ‬%‫וידבר אל־עפר‬
‫את־מתי שמה‬
14-Y respondió Efrón a Abraham diciéndole: Waya'an Efron et-Avraham lemor lo.
wl rmal mhrba ta nwrpu nuyw

‫ר לו‬%‫ון את־אברהם לאמ‬%‫ויען עפר‬
15-Señor mío, escúchame: terreno de cuatrocientos shekel de plata, entre mí y ti ¿qué significa? ¡Entierra pues a tu
muerta! Adoni shma'eni erets arba me'ot shekel-kesef beyni uveyneyja mah-hi we'et-meteja kevor.
rbq ktm taw awh hm knybw ynyb psk lqç tam ubra xra ynumç ynda
‫ר‬%‫ת שקל־כסף ביני ובינך מה־הוא ואת־מתך קב‬%‫ני שמעני ארץ ארבע מא‬%‫ ד‬.‫א‬
16-Y escuchó Abraham a Efrón, y pesó Abraham para Efron la plata que éste había mencionado, en presencia de los
hijos de Jet: cuatrocientos shekel de plata, (moneda) corriente entre mercaderes. Wayishma Avraham el-Efron
wayishkol Avraham le-Efron et-hakesef asher diber be'ozney veney-Jet arba me'ot shekel kesef over lasojer.
twam ubra tj ynb ynzab rbd rça pskh ta nrpul mhrba lqçyw nwrpu la mhrba umçyw
rjsl rbu psk lqç
‫ות‬%‫ שר דבר באזני בני־חת ארבע מא‬.‫ן את־הכסף א‬%‫ל אברהם לעפר‬%‫ון וישק‬%‫וישמע אברהם אל־עפר‬
‫חר‬%‫בר לס‬%‫שקל כסף ע‬
17-Y pasó el campo de Efrón que está en Majpelah, enfrente de Mamré; el campo y la cueva que en él había, y todos los
árboles que en el campo había en todo su término alrededor, Wayakom sedeh Efron asher baMajpelah asher lifney
Mamre hasadeh wehame'arah asher-bo wejol-ha'ets asher basadeh asher bejol-gevulo saviv.
hdçb rça xuh lkw wb rça hrumhw hdçh armm ynpl rça hlpkmb rça nwrpu hdç mqyw
bybs wlbg lkb rça
‫ שר בשדה‬.‫ו וכל־העץ א‬%‫ שר־ב‬.‫ שר לפני ממרא השדה והמערה א‬.‫ שר במכפלה א‬.‫ון א‬%‫ויקם ׀ שדה עפר‬
‫לו סביב‬:‫ שר בכל־גב‬.‫א‬
18-para Abraham, por compra, a los ojos de los hijos de Jet, y de todos los que entraban por la puerta de su ciudad. Le-
Avraham lemiknah le'eyney veney-Jet bejol ba'ey sha'ar iro.
wryu ruç yab lkb tj ynb ynyul hnqml mhrbal

‫ו‬%‫ל באי שער־עיר‬%‫לאברהם למקנה לעיני בני־חת בכ‬
19-Y después de esto enterró Abraham a Sarah, su mujer, en la cueva del campo de Majpelah, delante de Mamré, que
es Jebrón, en la tierra de Kena'an. We'ajarey-jen kavar Avraham et-Sarah ishto el-me'arat sedeh haMajpelah al-
peney Mamre hi Jevron be'erets Kena'an.
nunk xrab nwrbj awh armm ynp lu hlpkmh hdç trum la wtça hrç ta mhrba rbq nk yrjaw
‫ון בארץ כנען‬%‫ו אל־מערת שדה המכפלה על־פני ממרא הוא חבר‬%‫ רי־כן קבר אברהם את־שרה אשת‬.‫ואח‬
20-Y pasó el campo, y la cueva que en él había, a poder de Abraham, como posesión de sepultura, de parte de los hijos
de Jet. Wayakom hasadeh wehame'arah asher-bo le-Avraham la'ajuzat-kaver me'et beney-Jet.
tj ynb tam rbq tzjal mhrbal wb rça hrumhw hdçh mqyw

‫ זת־קבר מאת בני־חת‬:‫ ח‬.‫ו לאברהם לא‬%‫ שר־ב‬.‫ויקם השדה והמערה א‬
Capítulo 24
1-Y Abraharn era viejo, entrado en días; y YHWH bendijo a Abraham en todo. We'Avraham zaken ba bayamim
wa'YHWH beraj et-Avraham bakol.
lkb mhrba ta krb hwhyw mymyb ab nqz mhrbaw

‫ל‬%‫ואברהם זקן בא בימים ויהוה ברך את־אברהם בכ‬
2-dijo Abraham a su siervo, el (más) viejo de su casa, aquél que tenía el gobierno de todo lo que era de él: Pon tu mano
debajo de mi muslo, Wayomer Avraham el-avdo zekan beyto hamoshel bejol-asher-lo sim-na yadeyja tajat yereji.
ykry tjt kdy an myç wl rça lkb lçmh wtyb nqz wdbu la mhrba rmayw
‫ שר־לו שים־נא ידך תחת ירכי‬.‫של בכל־א‬%‫ו המ‬%‫ו זקן בית‬%‫אמר אברהם אל־עבד‬%‫וי‬
3-y te tomaré juramento por YHWH, Elohey de los cielos y Elohey de la tierra, que no has de tomar para mi hijo de las
hijas de los Kena'ani, entre quienes yo habito, We'ashbiaja ba'YHWH Elohey hashamayim we'Elohey ha'arets
asher lo-tikaj isha livni mibenot haKna'ani asher anoji yoshev bekirbo.
ykna rça ynunkh twnbm ynbl hça jqt al rça xrah yhlaw mymçh yhla hwhyb kuybçaw
wbrqb bçwy
‫כי‬%‫ שר אנ‬.‫ני א‬.‫ות הכנע‬%‫ שר לא־תקח אשה לבני מבנ‬.‫ך ביהוה אלהי השמים ואלהי הארץ א‬.‫ואשביע‬
‫ו‬%‫ושב בקרב‬%‫י‬
4-sino que irás a mi tierra y a mi parentela, y tomarás mujer para mi hijo, para Yitsjak. Ki el-artsi we'el-moladeti telej
welakajta ishah liveni le-Yitsjak.
qjxyl ynbl hça tjqlw klt ytdlwm law yxra la yk

‫ולדתי תלך ולקחת אשה לבני ליצחק‬%‫כי אל־ארצי ואל־מ‬
5-Y le dijo el siervo: Tal vez la mujer no querrá seguirme a esta tierra; ¿haré entonces volver a tu hijo a la tierra de
donde saliste? Wayomer elay'o ha'eved ulay lo-toveh ha'ishah lalejet ajaray el-ha'arets hazot hehashev ashiv et-
binja el-ha'arets asher-yatsata misham.
la knb ta byça bçhh tazh xrah la yrja tkll hçah hbat al ylwa dbuh wyla rmayw
mçm taxy rça xrah
‫את ההשב אשיב את־בנך אל־‬%‫ רי אל־הארץ הז‬.‫אבה האשה ללכת אח‬%‫אמר אליו העבד אולי לא־ת‬%‫וי‬
‫ שר־יצאת משם‬.‫הארץ א‬
6-Y le dijo Abraham: Guárdate de hacer tornar a mi hijo allá. Wayomer elay'o Avraham hishamer leja pen-tashiv
et-beni shamah.
hmç ynb ta byçt np kl rmçh mhrba wyla rmayw

‫אמר אליו אברהם השמר לך פן־תשיב את־בני שמה‬%‫וי‬
7-YHWH Elohey de los cielos, que me tomó de la casa de mi padre y de la tierra de mi nacimiento, y que me habló y
me juró, diciendo: "a tu descendencia daré esta tierra", El enviará su malaj delante de ti, y tomarás mujer para mi hijo
allá. YHWH Elohey hashamayim asher lekajani mibeyt avi ume'erets moladeti wa'asher diber-li wa'asher
nishba-li lemor lezar'aja eten et-ha'arets hazot hu yishlaj mal'ajo lefaneyja welakajta ishah liveni misham.
rmal yl ubçn rçaw yl rbd rçaw ytdlwm xramw yba tybm ynjql rça mymçh yhla hwhy
mçm ynbl hça tjqlw kynpl wkalm jlçy awh tazh xrah ta nta kurzl
‫ר‬%‫ שר נשבע־לי לאמ‬.‫ שר דבר־לי וא‬.‫ולדתי וא‬%‫ שר לקחני מבית אבי ומארץ מ‬.‫יהוה ׀ אלהי השמים א‬
‫ו לפניך ולקחת אשה לבני משם‬%‫את הוא ישלח מלאכ‬%‫ך אתן את־הארץ הז‬.‫לזרע‬
8-Y si la mujer no quisiere seguirte, quedarás libre de este juramento; solamente a mi hijo no lo hagas volver allá. We-
im lo toveh ha'ishah lalejet ajareyja wenikita mishvuati zot rak et-beni lo tashev shamah.
hmç bçt al ynb ta qr taz ytubçm tyqnw kyrja tkll hçah hbat al maw
‫את רק את־בני לא תשב שמה‬%‫עתי ז‬:‫ ריך ונקית משב‬.‫אבה האשה ללכת אח‬%‫ואם־לא ת‬
9-Y puso el siervo la mano debajo del muslo de Abraham, su señor, y le juró sobre este asunto. Wayasem ha'eved et-
yado tajat yerej Avraham adonay'o wayishava lo al-hadavar hazeh.
hzh rbdh lu wl ubçyw wynda mhrba kry tjt wdy ta dbuh mçyw
‫ניו וישבע לו על־הדבר הזה‬%‫ ד‬.‫ו תחת ירך אברהם א‬%‫וישם העבד את־יד‬
10-Y tomó el siervo diez camellos, de los camellos de su señor, y se fue, y todos los bienes de su señor estaban en sus
manos. Y se levantó y fue a Aram Naharayim (Mesopotamia), a la ciudad de Najor. Wayikaj ha'eved asarah
gemalim migmaley adonay'o wayelej wejol-tuv adonay'o beyado wayakom wayelej el-Aram Naharayim el-ir
Najor.
myrhn mra la klyw mqyw wdyb wynda bwf lkw klyw wynda ylmgm mylmg hrçu dbuh jqyw
rwjn ryu la
‫ רים אל־עיר‬.‫ רם נה‬.‫ו ויקם וילך אל־א‬%‫ניו ביד‬%‫ ד‬.‫ניו וילך וכל־טוב א‬%‫ ד‬.‫שרה גמלים מגמלי א‬.‫ויקח העבד ע‬
‫ור‬%‫נח‬
11-E hizo arrodillar los camellos fuera de la ciudad, junto al pozo de agua, a la hora de la tarde, a la hora en que salían
las mozas que sacan agua. Wayavrej hagemalim mijuts la'ir el-be'er hamayim le'et erev le'et tset hasho'avot.
tbaçh tax tul bru tul mymh rab la ryul xwjm mylmgh krbyw
‫ת‬%‫ ב‬.‫א‬%‫ויברך הגמלים מחוץ לעיר אל־באר המים לעת ערב לעת צאת הש‬
12-Y dijo: YHWH Elohey de mi señor Abraham, depárame, te ruego, un buen encuentro; y usa de benevolencia para
con mi señor Abraham. Wayomar YHWH Elohey adoni Avraham hakreh-na lefanay hayom wa'aseh jesed im
adoni Avraham.
mhrba ynda mu dsj hçuw mwyh ynpl an hrqh mhrba ynda yhla hwhy rmayw
‫ני אברהם‬%‫ ד‬.‫שה־חסד עם א‬.‫ום וע‬%‫ני אברהם הקרה־נא לפני הי‬%‫ ד‬.‫אמר ׀ יהוה אלהי א‬%‫וי‬
13-He aquí que yo estoy de pie junto a la fuente de agua, y las hijas de la gente de la ciudad salen para sacar agua.
Hineh anoji nitsav al-eyn hamayim uvenot anshey ha'ir yotse'ot lish'ov mayim.
mym baçl taxy ryuh yçna twnbw mymh nyu lu bxn ykna hnh
‫ב מים‬%‫ת לשא‬%‫צא‬%‫ות אנשי העיר י‬%‫כי נצב על־עין המים ובנ‬%‫הנה אנ‬
14-Y a la muchacha a quien diré: "baja, te ruego, tu cántaro y beberé", y ella dijere: "bebe y también daré de beber a
tus camellos", ella es la que has destinado para tu siervo Yitsjak; y de ella sabré que hiciste benevolencia con mi señor.
Wehayah hana'arah asher omar eleyha hati-na jadef we'eshteh we'amerah sheteh wegam gemaleyja ashkeh
otah hojajta le'avdejah le-Yitsjak uvah eda ki-asita jesed im-adoni.
tjkh hta hqça kylmg mgw htç hrmaw htçaw kdk an yfh hyla rma rça runh hyhw
ynda mu dsj tyçu yk uda hbw qjxyl kdbul
‫כחת‬%‫תה ה‬%‫מר אליה הטי־נא כדך ואשתה ואמרה שתה וגם־גמליך אשקה א‬%‫ שר א‬.‫ר א‬.‫והיה הנע‬
‫ני‬%‫ ד‬.‫לעבדך ליצחק ובה אדע כי־עשית חסד עם־א‬
15-Y sucedió que antes de que él acabase de hablar, he aquí que surgía Rivkah, la que le nació a Betu'el, hijo de
Milkah, mujer de Najor, hermano de Abraham, con su cántaro sobre su hombro. Wayehi hu terem kilah ledaber
wehineh Rivkah yotset asher yuldah li-Vetu'el ben-Milkah eshet Najor aji Avraham wejadah al-shijmah.
mhrba yja rwjn tça hklm nb lawtbl hdly rça taxy hqbr hnhw rbdl hlk mrf awh yhyw
hmkç lu hdkw
‫ חי אברהם‬.‫ור א‬%‫לדה לבתואל בן־מלכה אשת נח‬:‫ שר י‬.‫צאת א‬%‫ויהי־הוא טרם כלה לדבר והנה רבקה י‬
‫וכדה על־שכמה‬
16-Y la muchacha era muy hermosa a la vista, virgen, y ningún hombre la había conocido; y descendió a la fuente, y
llenó su cántaro y subió. Wehana'arah tovat mar'eh me'od betulah we'ish lo yeda'ah watered ha'aynah watemale
jadah wata'al.
lutw hdk almtw hnyuh drtw hudy al çyaw hlwtb dam harm tbf runhw
‫ד בתולה ואיש לא ידעה ותרד העינה ותמלא כדה ותעל‬%‫בת מראה מא‬%‫ר ט‬.‫והנע‬
17-Y corrió el siervo a su encuentro y dijo: Dame de beber, te ruego, un poco del agua de tu cántaro. Wayarots
ha'eved likratah wayomer hagmi'ini na me'at-mayim mikadej.
kdkm mym fum an ynyaymgh rmayw htarql dbuh xryw

‫אמר הגמיאיני נא מעט־מים מכדך‬%‫וירץ העבד לקראתה וי‬
18-Y (ella) dijo: Bebe, señor mío; y se dio prisa a bajar su cántaro sobre la mano, y le dio de beber. Watomer sheteh
adoni watemaher watored kadah al-yadah watashkehu.
whqçtw hdy lu hdk drtw rhmtw ynda htç rmatw

‫רד כדה על־ידה ותשקהו‬%‫ני ותמהר ות‬%‫ ד‬.‫אמר שתה א‬%‫ות‬
19-Y acabó de darle de beber y dijo: También para tus camellos sacaré agua, hasta que terminen de beber. Watejal
lehashkoto watomer gam ligmaleyja esh'av ad im-kilu lishtot.
ttçl wlk ma du baça kylmgl mg rmatw wtqçhl lktw

‫ת‬%‫אמר גם לגמליך אשאב עד אם־כלו לשת‬%‫ו ות‬%‫קת‬
% ‫ותכל להש‬
20-Y se dio prisa, y vació su cántaro en el abrevadero, y corrió otra vez al pozo para sacar agua, y sacó para todos sus
camellos. Watemaher wate'ar kadah el-hashoket watarats od el-habe'er lish'ov watish'av lejol-gemalay'o.
wylmg lkl baçtw baçl rabh la dwu xrtw tqçh la hdk rutw rhmtw
‫ב ותשאב לכל־גמליו‬%‫וד אל־הבאר לשא‬%‫קת ותרץ ע‬%‫ותמהר ותער כדה אל־הש‬
21-Y el hombre estaba asombrado con ella, callado, esperando para saber si YHWH había hecho próspero su camino
(viaje) o no. Weha'ish mishta'eh lah majarish lada'at hahitsliaj YHWH darko im-lo.
al ma wkrd hwhy jylxhh tudl çyrjm hl hatçm çyahw

‫ו אם־לא‬%‫ ריש לדעת ההצליח יהוה דרכ‬.‫והאיש משתאה לה מח‬
22-Y sucedió que cuando terminaron los camellos de beber, tomó el hombre un aro de oro, de medio siclo de peso, y
dos pulseras para las manos de ella, con peso de diez shekel de oro. Wayehi ka'asher kilu hagemalim lishtot
wayikaj ha'ish nezem zahav beka mishkalo usneh tsmidim al-yadeyha asarah-zahav mishkalam.
hydy lu mydymx ynçw wlqçm uqb bhz mzn çyah jqyw twtçl mylmgh wlk rçak yhyw
mlqçm bhz hrçu
‫שרה‬.‫ות ויקח האיש נזם זהב בקע משקלו ושני צמידים על־ידיה ע‬%‫ שר כלו הגמלים לשת‬.‫ויהי כא‬
‫זהב משקלם‬
23-Y le dijo: ¿De quién eres hija? dime, te ruego. ¿Hay lugar en la casa de tu padre donde nosotros pasemos (una
noche)? Bat-mi at hagidi na li hayesh beyt-avij makom lanu lalin
nyll wnl mwqm kyba tyb çyh yl an ydygh ta ym tb rmayw

‫ום לנו ללין‬%‫ יש בית־אביך מק‬.‫אמר בת־מי את הגידי נא לי ה‬%‫וי‬
24-Y ella dijo: Soy hija de Betu'el, el cual era hijo de Milkah, la que parió para Najor. Watomer elay'o bat-Betu'el
anoji ben-Milkah asher yaldah le-Najor.
rwjnl hdly rça hklm nb ykna lawtb tb wyla rmatw

‫ור‬%‫ שר ילדה לנח‬.‫כי בן־מלכה א‬%‫אמר אליו בת־בתואל אנ‬%‫ות‬
25-Y le dijo: También paja, también forraje tenemos bastante, también lugar para dormir, Watomer elay'o gam-teven
gam-mispo rav imanu gam-makom lalun.
nwll mwqm mg wnmu br awpsm mg nbt mg wyla rmatw

‫ום ללון‬%‫וא רב עמנו גם־מק‬%‫אמר אליו גם־תבן גם־מספ‬%‫ות‬
26-Y el hombre se arrodilló y se postró ante YHWH. Wayikod ha'ish wayishtaju l'YHWH.
hwhyl wjtçyw çyah dqyw

‫ד האיש וישתחו ליהוה‬%‫ויק‬
27-Y dijo: Bendito YHWH Elohey de mi señor Abraham, que no apartó su benevolencia y su verdad de mi señor.
Estando yo en camino, me guió YHWH a la casa de los hermanos de mi señor. Wayomer baruj YHWH Elohey
adoni Avraham asher lo-azav jasdo wa'amito me'im adoni anoji baderej najani YHWH beyt ajey adoni.
ynjn krdb ykna ynda mum wtmaw wdsj bzu al rça mhrba ynda yhla hwhy kwrb rmayw
ynda yja tyb hwhy
‫כי בדרך נחני יהוה‬%‫ני אנ‬%‫ ד‬.‫ו מעם א‬%‫ מת‬.‫ו וא‬%‫ שר לא־עזב חסד‬.‫ני אברהם א‬%‫ ד‬.‫אמר ברוך יהוה אלהי א‬%‫וי‬
‫ני‬%‫ ד‬.‫ חי א‬.‫בית א‬
28-Y la doncella corrió, y relató en la casa de su madre estas palabras. Watarots hana'arah wataged leveyt imah
kadevarim ha'eleh.
hlah myrbdk hma tybl dgtw runh xrtw

‫ר ותגד לבית אמה כדברים האלה‬.‫ותרץ הנע‬
29-Y Rivkah tenía un hermano, y su nombre era Laván. Y Laván corrió hacia el hombre, allá fuera, a la fuente. Ule-
Rivkah aj ushemo Lavan wayarots Lavan el-ha'ish hajutsah el-ha'ayin.
nyuh la hxwjh çyah la nbl xryw nbl wmçw ja hqbrlw

‫ו לבן וירץ לבן אל־האיש החוצה אל־העין‬%‫ולרבקה אח ושמ‬
30-Y aconteció que cuando vio el aro y las pulseras sobre las manos de su hermana, y al escuchar las palabras de
Rivkah, su hermana, que decía: "así me habló el hombre", vino en dirección al hombre; y he aquí que estaba cerca de
los camellos, cerca de la fuente, Wayehi kir'ot et-hanezem we'et hatsmidim al-yedey ajoto ujeshome'o et-diverey
Rivekah ajoto lemor koh-diber elay ha'ish wayavo el-ha'ish wehineh omed al-hagmalim al-ha'ayin.
rbd hk rmal wtja hqbr yrbd ta wumçkw wtja ydy lu mydmxh taw mznh ta tark yhyw
nyuh lu mylmgh lu dmu hnhw çyah la abyw çyah yla
‫ה־דבר אלי‬%‫ר כ‬%‫ו לאמ‬%‫חת‬% .‫ו את־דברי רבקה א‬%‫ו וכשמע‬%‫חת‬% .‫ת את־הנזם ואת־הצמדים על־ידי א‬%‫ויהי ׀ כרא‬
‫מד על־הגמלים על־העין‬%‫א אל־האיש והנה ע‬%‫האיש ויב‬
31-Y dijo: Ven, bendito de YHWH, ¿por qué estás fuera? Pues yo preparé la casa y lugar para los camellos. Wayomer
bo beruj YHWH lamah ta'amod bajuts we'anoji piniti habayit umakom lagmalim.
mylmgl mwqmw tybh ytynp yknaw xwjb dmut hml hwhy kwrb awb rmayw
‫ום לגמלים‬%‫כי פניתי הבית ומק‬%‫ד בחוץ ואנ‬%‫עמ‬. ‫וא ברוך יהוה למה ת‬%‫אמר ב‬%‫וי‬
32-Y vino el hombre a la casa, y desaparejó los camellos, y dio paja y forraje a los camellos, y agua para lavarse los
pies, y los pies de los hombres que estaban con el. Wayavo ha'ish habaytah wayefataj hagemalim wayiten teven
umispo lagemalim umayim lirjots raglay'o weragley ha'anashim asher ito.
ylgrw wylgr xjrl mymw mylmgl awpsmw nbt ntyw mylmgh jtpyw htybh çyah abyw
wta rça myçnah
‫ נשים‬.‫ץ רגליו ורגלי הא‬%‫וא לגמלים ומים לרח‬%‫א האיש הביתה ויפתח הגמלים ויתן תבן ומספ‬%‫ויב‬
‫ו‬%‫ שר את‬.‫א‬
33-Y fue puesta delante de el comida, y dijo: No comeré hasta que haya dicho mis palabras. Y dijo (Laván): ¡Habla!
Wayusam lefanay'o le'ejol wayomer lo ojal ad im-dibarti devaray wayomer daber.
rbd rmayw yrbd ytrbd ma du lka al rmayw lkal wynpl mçyyw

[‫אמר דבר׃‬%‫כל עד אם־דברתי דברי וי‬%‫אמר לא א‬%‫ל וי‬%‫ויישם כ[ )ויושם ק( לפניו לאכ‬
34-Y dijo: Siervo de Abraham soy. Wayomar eved Avraham anoji.
ykna mhrba dbu rmayw

‫כי‬%‫אמר עבד אברהם אנ‬%‫וי‬
35-Y YHWH ha bendecido mucho a mi señor, el cual se ha engrandecido. Y le ha dado rebaños y ganado, plata y oro,
y siervos y siervas, y camellos y asnos. Wa'YHWH beraj et-adoni me'od wayigdal wayiten-lo tson uvakar wejesef
wezahav wa'avadim ushfajot ugmalim wajamorim.
myrmjw mylmgw tjpçw mdbuw bhzw pskw rqbw nax wl ntyw ldgyw dam ynda ta krb hwhyw
‫רים‬%‫ מ‬.‫ת וגמלים וח‬%‫בדם ושפח‬.‫אן ובקר וכסף וזהב וע‬%‫ד ויגדל ויתן־לו צ‬%‫ני מא‬%‫ ד‬.‫ויהוה ברך את־א‬
36-Y Sarah, mujer de mi señor, parió un hijo para mi señor después de su vejez, a quien dio todo lo que tiene. Wateled
Sarah eshet adoni ven la'adoni ajarey ziknatah wayiten-lo et-kol-asher-lo.
wl rça lk ta wl ntyw htnqz yrja yndal nb ynda tça hrç dltw

‫ שר־לו‬.‫ רי זקנתה ויתן־לו את־כל־א‬.‫ני אח‬%‫ני בן לאד‬%‫ ד‬.‫ותלד שרה אשת א‬
37-Y mi señor me hizo jurar, diciendo: No tomes mujer para mi hijo de las hijas de los Kena'ani, en cuya tierra yo
habito, Wayashbi'eyni adoni lemor lo-tikaj ishah livni mibenot haKna'ani asher anoji yoshev be'artso.
wxrab bçy ykna rça ynunkh twnbm ynbl hça jqt al rmal ynda ynubçyw
‫ו‬%‫שב בארצ‬%‫כי י‬%‫ שר אנ‬.‫ני א‬.‫ות הכנע‬%‫ר לא־תקח אשה לבני מבנ‬%‫ני לאמ‬%‫ ד‬.‫וישבעני א‬
38-sino que irás a la casa de mi padre, y a la de mi familia, y tomarás mujer para mi hijo. Im-lo el-beyt-avi telej
we'el-mishpajti welakajta ishah liveni.
ynbl hça tjqlw ytjpçm law klt yba tyb la al ma

‫אם־לא אל־בית־אבי תלך ואל־משפחתי ולקחת אשה לבני‬
39-Y yo dije a mi señor: Quizá no me siga la mujer. Wa'omar el-adoni ulay lo-telej ha'ishah ajaray.
yrja hçah klt al yla ynda la rmaw

‫ רי‬.‫ לי לא־תלך האשה אח‬:‫ני א‬%‫ ד‬.‫מר אל־א‬%‫וא‬
40-Y me dijo: YHWH, delante de quien he andado, enviará su malaj contigo, y hará que tu camino sea próspero, y
tomarás mujer para mi hijo, de mi familia, y de la casa de mi padre. Wayomer elay YHWH asher-hithalajti
lefanay'o yishlaj mal'ajo itaj wehitsliaj darkeja welakajta ishah livni mimishpajti umibeyt-avi.
ynbl hça tjqlw kkrd jylxhw kta wkalm jlçy wynpl ytklhth rça hwhy yla rmayw
yba tybmw ytjpçmm
‫ו אתך והצליח דרכך ולקחת אשה לבני‬%‫ שר־התהלכתי לפניו ישלח מלאכ‬.‫אמר אלי יהוה א‬%‫וי‬
‫ממשפחתי ומבית אבי‬
41-Entonces serás libre de mi juramento cuando hubieres llegado a mi familia; y si no te dieren (la muchacha), serás
libre de mi juramento. Az tinake me'alati ki tavo el-mishpajti we'im lo yitnu laj wehayita naki me'alati.
ytlam yqn tyyhw kl wnty al maw ytjpçm la awbt yk ytlam hqnt za

‫וא אל־משפחתי ואם־לא יתנו לך והיית נקי מאלתי‬%‫אז תנקה מאלתי כי תב‬
42-Y vine hoy a la fuente, y dije: YHWH Elohey de mi señor Abraham; si haces próspero mi camino, por el cual ando,
Wa'avo hayom el-ha'ayin wa'omar YHWH Elohey adoni Avraham im-yesja-na matsliaj darki asher anoji holej
aleyha.
klh ykna rça ykrd jylxm an kçy ma mhrba ynda yhla hwhy rmaw nyuh la mwyh abaw
hylu
‫לך עליה‬%‫כי ה‬%‫ שר אנ‬.‫ני אברהם אם־ישך־נא מצליח דרכי א‬%‫ ד‬.‫מר יהוה אלהי א‬%‫ום אל־העין וא‬%‫א הי‬%‫ואב‬
43-he aquí que yo estoy sobre la fuente de las aguas; y a la doncella que saliere para sacar agua y yo dijere: "dame de
beber, te ruego, un poco de agua de tu cántaro"; Hineh anoji nitsav al-eyn hamayim wehayah ha'almah hayotset
lish'ov we'amarti eleyha hashkini-na me'at-mayim mikadej.
mym fum an ynyqçh hyla ytrmaw baçl taxyh hmluh hyhw mymh nyu lu bxn ykna hnh
kdkm
‫ב ואמרתי אליה השקיני־נא מעט־מים מכדך‬%‫צאת לשא‬%‫כי נצב על־עין המים והיה העלמה הי‬%‫הנה אנ‬
44-y me dijere: "bebe tú también, y también para tus camellos sacaré agua", ella será la mujer que destinó YHWH para
el hijo de mi señor. We'amrah elay gam-atah sheteh wegam-ligmaleyja esh'av hi ha'ishah asher hojiaj YHWH
leven-adoni.
ynda nbl hwhy jykh rça hçah awh baça kylmgl mgw htç hta mg yla hrmaw
‫ני‬%‫ ד‬.‫כיח יהוה לבן־א‬%‫ שר־ה‬.‫ואמרה אלי גם־אתה שתה וגם לגמליך אשאב הוא האשה א‬
45-Antes que yo terminase de hablar en mi corazón, he aquí que Rivkah salía con su cántaro sobre su hombro; y
descendió a la fuente y sacó agua, y yo le dije : Dame de beber, te ruego. Ani terem ajaleh ledaber el-libi wehineh
Rivkah yotset wejadah al-shijmah watered ha'ayenah watish'av wa'omar eleyha haskini na.
rmaw baçtw hnyuh drtw hmkç lu hdkw taxy hqbr hnhw ybl la rbdl hlka mrf yna
an ynyqçh hyla
‫מר אליה‬%‫צאת וכדה על־שכמה ותרד העינה ותשאב וא‬%‫ כלה לדבר אל־לבי והנה רבקה י‬.‫ ני טרם א‬.‫א‬
‫השקיני נא‬
46-Y se dio prisa, y bajó su cántaro, y dijo: Bebe, y también a tus camellos daré de beber. Y bebí, y también a los
camellos dio de beber. Watemaher watored kadah me'aleyha watomer sheteh wegam-gemaleyja ashkeh wa'esht
wegam hagemalim hishkatah.
htqçh mylmgh mgw tçaw hqça kylmg mgw htç rmatw hylum hdk drwtw rhmtw
‫אמר שתה וגם־גמליך אשקה ואשת וגם הגמלים השקתה‬%‫ורד כדה מעליה ות‬%‫ותמהר ות‬
47-Y le pregunté a ella: ¿De quién eres hija? Y dijo: Hija de Betu'el, hijo de Najor, a quien Milkah le parió. Y puse el
aro sobre su nariz, y las pulseras sobre sus manos. Wa'esh'al otah wa'omar bat-mi at watomer bat-Betu'el ben-
Najor asher yaldah-lo Milkah wa'asim hanezem al-apah wehatsmidim al-yadeyha.
hpa lu mznh mçaw hklm wl hdly rça rwjn nb lawtb tb rmatw ta ym tb rmaw hta laçaw
hydy lu mydymxhw
‫ שר ילדה־לו מלכה ואשם הנזם על־אפה‬.‫ור א‬%‫אמר בת־בתואל בן־נח‬%‫מר בת־מי את ות‬%‫תה וא‬%‫ואשאל א‬
‫והצמידים על־ידיה‬
48-Y me incliné y me postré ante YHWH; y bendije a YHWH, Elohey de mi señor Abraham, que me ha guiado en el
camino de la verdad para tomar la hija del hermano (pariente) de mi señor, para su hijo. Wa'ekod wa'eshtajaweh
la'YHWH wa'avarej et-YHWH Elohey adoni Avraham asher hinjani bederej emet lakajat et-bat-aji adoni
livno.
ta tjql tma krdb ynjnh rça Mhrba ynda yhla hwhy ta krbaw hwhyl hwjtçaw dqaw
wnbl ynda yja tb
‫ שר הנחני בדרך אמת לקחת את־בת־‬.‫ני אברהם א‬%‫ ד‬.‫ ברך את־יהוה אלהי א‬.‫ וה ליהוה וא‬.‫ד ואשתח‬%‫ואק‬
‫ו‬%‫ני לבנ‬%‫ ד‬.‫ חי א‬.‫א‬
49-Y ahora, si vosotros habéis de usar benevolencia y verdad con mi señor, decídmelo; y si no, decídmelo y me dirigiré
hacia la derecha o hacia la izquierda. We'atah im-yeshjem osim jesed we'emet et-adoni hagidu li we'im-lo hagidu
li we'efneh al-yamin o al-smol.
lu wa nymy lu hnpaw yl wdygh al maw yl wdygh ynda ta tmaw dsj myçu mkçy ma htuw
lamç
‫אל‬%‫ו על־שמ‬%‫ני הגידו לי ואם־לא הגידו לי ואפנה על־ימין א‬%‫ ד‬.‫שים חסד ואמת את־א‬%‫ועתה אם־ישכם ע‬
50-Y respondieron Laván y Betu'el, y dijeron: ¡De YHWH procedió la cosa! No podemos decirte ni mal ni bien.
Waya'an Lavan uVetu'el wayomeru me'YHWH yatsa hadavar lo nujal daber eleyja ra o-tov.
bwf wa ur kyla rbd lkwn al rbdh axy hwhym wrmayw lawtbw nbl nuyw
‫וב‬%‫ו־ט‬%‫אמרו מיהוה יצא הדבר לא נוכל דבר אליך רע א‬%‫ויען לבן ובתואל וי‬
51-He aquí a Rivkah delante de ti; tómala y llévala, y sea mujer de tu señor como habló YHWH. Hineh-Rivkah
lefaneyja kaj walej utehi ishah leven-adoneyja ka'asher diber YHWH.
hwhy rbd rçak kynda nbl hça yhtw klw jq kynpl hqbr hnh
‫ שר דבר יהוה‬.‫ניך כא‬%‫ ד‬.‫הנה־רבקה לפניך קח ולך ותהי אשה לבן־א‬
52-Y sucedió que cuando escuchó el siervo de Abraham sus palabras, se postró a tierra ante YHWH. Wayehi ka'asher
shama eved Avraham et-divreyhem wayishtaju artsa la'YHWH.
hwhyl hxravwjtçyw mhyrbd ta mhrba dbu umç rçak yhyw

‫ שר שמע עבד אברהם את־דבריהם וישתחו ארצה ליהוה‬.‫ויהי כא‬
53-Y sacó el siervo objetos de plata, y objetos de oro, y vestidos, y los dió a Rivkah: y frutas dio a su hermano y a su
madre. Wayotse ha'eved kley-jesef ujley zahav uvegadim wayiten le-Rivkah umigdanot natan le'ajiha ule'imah.
hmalw hyjal ntn tndgmw hqbrl ntyw mydgbw bhz ylkw psk ylk dbuh axwyw
‫ת נתן לאחיה ולאמה‬%‫וצא העבד כלי־כסף וכלי זהב ובגדים ויתן לרבקה ומגדנ‬%‫וי‬
54-Y comieron y bebieron, él y los hombres que estaban con él, y durmieron. Y se levantaron por la mañana, y dijo:
Enviadme a mi señor. Wayojlu wayishtu hu weha'anashim asher-imo wayalinu wayakumu vaboker wayomer
shaljuni l'adoni.
yndal ynjlç rmayw rqbb wmwqyw wnylyw wmu rça myçnahw awh wtçyw wlkayw
‫ני‬%‫ ני לאד‬:‫אמר שלח‬%‫קר וי‬%‫ו וילינו ויקומו בב‬%‫ שר־עמ‬.‫ נשים א‬.‫אכלו וישתו הוא והא‬%‫וי‬
55-Y dijeron su hermano y su madre: Quede la doncella con nosotros un año o diez meses; después ella irá. Wayomer
ajiha we'imah teshev hana'arah itanu yamim o asor ajar telej.
klt rja rwçu wa mymy wnta runh bçt hmaw hyja rmayw
‫ור אחר תלך‬%‫ו עש‬%‫ר אתנו ימים א‬.‫אמר אחיה ואמה תשב הנע‬%‫וי‬
56-Y les dijo: No me detengáis, YHWH hizo prosperar mi camino; enviadme e iré a mi señor. Wayomer alehem al-
te'ajaru oti va'YHWH hitsliaj darki shaljuni we'elejah l'adoni.
yndal hklaw ynwjlç ykrd jylxh hwhyw yta wrjat la mhla rmayw
‫ני‬%‫תי ויהוה הצליח דרכי שלחוני ואלכה לאד‬%‫ רו א‬.‫ להם אל־תאח‬.‫אמר א‬%‫וי‬
57-Y dijeron: Llamemos a la doncella y preguntemos su opinión. Wayomeru nikra lana'arah wenish'alah et-piha.
hyp ta hlaçnw runl arqn wrmayw

‫ לה את־פיה‬.‫ר ונשא‬.‫אמרו נקרא לנע‬%‫וי‬
58-Y llamaron a Rivkah y le dijeron: ¿Irás tú con este hombre? Y dijo: Iré. Wayikre'u le-Rivkah wayomeru eleyha
hateleji im-ha'ish hazeh watomer elej.
kla rmatw hzh çyah mu yklth hyla wrmayw hqbrl warqyw

‫אמר אלך‬%‫ תלכי עם־האיש הזה ות‬.‫אמרו אליה ה‬%‫ויקראו לרבקה וי‬
59-Y enviaron a su hermana (e hija) Rivkah y a su nodriza, y al siervo de Abraham y a sus hombres. Wayeshaleju et-
Rivkah ajotam we'et-meniktah we'et eved Avraham we'et anashay'o.
wyçna taw mhrba dbu taw htqnm taw mtja hqbr ta wjlçyw
‫ נשיו‬.‫תם ואת־מנקתה ואת־עבד אברהם ואת־א‬%‫ ח‬.‫וישלחו את־רבקה א‬
60-Y bendijeron a Rivkah y le dijeron: Hermana nuestra: ¡que desciendan de ti decenas de millares! ¡Y posea tu
descendencia la puerta de sus enemigos! Wayevarju et-Rivkah wayomru lah ajotenu at jay le'alfey revavah
weyirash zar'ej et sha'ar sonay'o.
wyanç ruç ta kurz çryyw hbbr yplal yyh ta wntja hl wrmayw hqbr ta wkrbyw
‫נאיו‬%‫ יי לאלפי רבבה ויירש זרעך את שער ש‬.‫תנו את ה‬%‫ ח‬.‫אמרו לה א‬%‫ כו את־רבקה וי‬.‫ויבר‬
61-Y se levantó Rivkah y sus mozas, y montaron sobre los camellos, y fueron siguiendo al hombre. Y tomó el siervo a
Rivkah y se fue. Watakom Rivkah wena'aroteyha watirkavnah al-hagemalim watelajnah ajarey ha'ish wayikaj
ha'eved et-Rivkah wayelaj.
klyw hqbr ta dbuh jqyw çyah yrja hnkltw mylmgh lu hnbkrtw hytrunw hqbr mqtw
‫ רי האיש ויקח העבד את־רבקה וילך‬.‫תיה ותרכבנה על־הגמלים ותלכנה אח‬%‫ער‬. ‫ותקם רבקה ונ‬
62-E Yitsjak vino del lugar donde se entra a Beer-Lajay-Roí, pues habitaba en la tierra de Negev. WeYitsjak ba mibo
Be'er Lajay Ro'i wehu yoshev be'erets haNegev.
bgnh xrab bçwy awhw yar yjl rab awbm ab qjxyw

‫ושב בארץ הנגב‬%‫אי והוא י‬%‫וא באר לחי ר‬%‫ויצחק בא מב‬
63-Y salió Yitsjak para pasear (orar) en el campo, al atardecer; y levantó sus ojos y vio, y he aquí que venían camellos.
Wayetse Yitsjak lasuaj basadeh lifnot arev wayisa eynay'o wayar wehineh gemalim ba'im.
myab mylmg hnhw aryw wynyu açyw bru twnpl hdçb jwçl qjxy axyw
‫ות ערב וישא עיניו וירא והנה גמלים באים‬%‫ויצא יצחק לשוח בשדה לפנ‬
64-Y alzó Rivkah sus ojos, y vio a Yitsjak, y descendió aprisa del camello, Watisa Rivkah et-eyneyha watere et-
Yitsjak watipol me'al hagamal.
lmgh lum lptw qjxy ta artw hynyu ta hqbr açtw

‫ל מעל הגמל‬%‫ותשא רבקה את־עיניה ותרא את־יצחק ותפ‬
65-y dijo al siervo: ¿Quién es este hombre que viene por el campo hacia nosotros? Y dijo el siervo: El es mi señor. Y
tomó el velo, y se cubrió. Watomer el-ha'eved mi-ha'ish halazeh haholej basadeh likratenu wayomer ha'eved hu
adoni watikaj hatsa'if watitkas.
pyuxh jqtw ynda awh dbuh rmayw wntarql hdçb klhh hzlh çyah ym dbuh la rmatw
skttw
‫ני ותקח הצעיף ותתכס‬%‫ ד‬.‫אמר העבד הוא א‬%‫לך בשדה לקראתנו וי‬%‫אמר אל־העבד מי־האיש הלזה הה‬%‫ות‬
66-Y contó el siervo a Yitsjak todas las cosas que hizo. Wayesaper ha'eved le-Yitsjak et kol-hadvarim asher asah.
hçu rça myrbdh lk ta qjxyl dbuh rpsyw

‫ שר עשה‬.‫ויספר העבד ליצחק את כל־הדברים א‬
67-Y la trajo Yitsjak a la tienda de Sarah, su madre y tomó a Rivkah, y ella fue para él esposa, y la amó, y se consoló
Yitsjak después (de la muerte) de su madre. Wayevi'eha Yitsjak ha'ohelah Sarah imo wayikaj et-Rivkah watehi-lo
le'ishah waye'ehaveha wayinajem Yitsjak ajarey imo.
wma yrja qjxy mjnyw hbhayw hçal wl yhtw hqbr ta jqyw wma hrç hlhah qjxy habyw
‫ו‬%‫ רי אמ‬.‫ו ויקח את־רבקה ותהי־לו לאשה ויאהבה וינחם יצחק אח‬%‫הלה שרה אמ‬%‫ויבאה יצחק הא‬
Capítulo 25
1-Y volvió Abraham a tomar mujer, y su nombre fue Keturah. Wayosef Avraham wayikaj ishah ushmah Keturah.
hrwfq hmçw hça jqyw mhrba psyw

‫סף אברהם ויקח אשה ושמה קטורה‬%‫וי‬
2-Y parió para él a Zimran, y a Yokshan, y a Medan, y a Midyan, y a Yishbak, y a Shu'aj. Wateled lo et-Zimran we'et-
Yokshan we'et-Medan we'et-Midyan we'et-Yishbak we'et-Shuaj.
jwç taw qbçy taw nydm taw ndm taw nçqy taw nrmz ta wl dltw
‫ותלד לו את־זמרן ואת־יקשן ואת־מדן ואת־מדין ואת־ישבק ואת־שוח‬
3-Y Yokshan engendró a Sheva, y a Dedan, los hijos de Dedan fueron Ashurim y Letushim y Leumim; WeYokshan
yalad et-Sheva we'et-Dedan uveney Dedan hayu Ashurim uLetushim uLe'umim.
mymalw mçwflw mrwça wyh ndd ynbw ndd taw abç ta dly nçqyw
‫ מים‬:‫ויקשן ילד את־שבא ואת־דדן ובני דדן היו אשורם ולטושים ולא‬
4-y los hijos de Midyan: Efah, y Efer, y Janoj, y Abida, y Elda'ah. Todos éstos, hijos de Keturah. Uveney Midyan
Eyfah waEfer waJanoj wa'Avida we'Elda'ah kol-eleh beney Keturah.
hrwfq ynb hla lk hudlaw udybaw knjw rpuw hpyu nydm ynbw
‫ בידע ואלדעה כל־אלה בני קטורה‬.‫ך וא‬%‫ נ‬.‫ובני מדין עיפה ועפר וח‬
5-Y dio Abraham todo lo que poseía a Yitsjak. Wayiten Avraham et-kol-asher-lo le-Yitsjak.
qjxyl wl rça lk ta mhrba ntyw

‫ שר־לו ליצחק‬.‫ויתן אברהם את־כל־א‬

6-Y a los hijos de las concubinas que tuvo Abraham les dio Abraham presentes y los mandó, estando él aún en vida,
del lugar de Yitsjak, su hijo, hacia el oriente, a la tierra de Kédem. Welivney hapilagshim asher le-Avraham natan
Avraham matanot wayeshalejem me'al Yitsjak beno be'odenu jay kedmah el-erets Kedem.
la hmdq yj wndwub wnb qjxy lum mjlçyw tntm mhrba ntn mhrbal rça myçglyph ynblw
mdq xra
‫ודנו חי קדמה אל־‬%‫ו בע‬%‫ת וישלחם מעל יצחק בנ‬%‫ שר לאברהם נתן אברהם מתנ‬.‫ולבני הפילגשים א‬
‫ארץ קדם‬
7-Y estos son los días de vida que vivió Abraham: ciento setenta y cinco años. We'eleh yemey shney-jayey Avraham
asher-jay me'at shanah weshiv'im shanah wejamesh shanim.
mynç çmjw hnç myubçw hnç tam yj rça mhrba yyj ynç ymy hlaw
‫ שר־חי מאת שנה ושבעים שנה וחמש שנים‬.‫ואלה ימי שני־חיי אברהם א‬
8-Y expiró Abraham y murió en buena vejez, anciano y saciado (de días), y fue reunido con su pueblo. Wayigva
wayamot Avraham beseyvah tovah zaken wesavea waye'asef el-amay'o.
wymu la psayw ubçw nqz hbwf hbyçb mhrba tmyw uwgyw

‫ובה זקן ושבע ויאסף אל־עמיו‬%‫ויגוע וימת אברהם בשיבה ט‬
9-Y lo sepultaron Yitsjak e Yishma'el, sus hijos, en la cueva de Majpelah, en el campo de Efron, hijo de Tzójar el Jiti,
enfrente de Mamré. Wayikberu oto Yitsjak weYishma'el banay'o el-me'arat haMajpelah el-sedeh Efron ben-
Tsojar haJiti asher al-peney Mamre.
ynp lu rça ytjh rjx nb nrpu hdç la hlpkmh trum la wynb laumçyw qjxy wta wrbqyw
armm
‫ שר על־פני ממרא‬.‫חר החתי א‬%‫ן בן־צ‬%‫ו יצחק וישמעאל בניו אל־מערת המכפלה אל־שדה עפר‬%‫את‬
% ‫ויקברו‬
10-En el campo que Abraham compró de los hijos de Jet, allí fue sepultado Abraham, y Sarah, su mujer. Hasadeh
asher-kanah Avraham me'et beney-Jet shamah kubar Avraham weSarah ishto.
wtça hrçw mhrba rbq hmç tj ynb tam mhrba hnq rça hdçh
‫ו‬%‫ בר אברהם ושרה אשת‬:‫ שר־קנה אברהם מאת בני־חת שמה ק‬.‫השדה א‬
11-Y sucedió que después de la muerte de Abraham, Elohim bendijo a Yitsjak, su hijo, y habitó Yitsjak junto a Beer-
Lajay-Roí. Wayehi ajarey mot Avraham wayevarej Elohim et-Yitsjak beno wayeshev Yitsjak im-Be'er Lajay Ro'i.
yar yjl rab mu qjxy bçyw wnb qjxy ta myhla krbyw mhrba twm yrja yhyw
‫אי‬%‫ו וישב יצחק עם־באר לחי ר‬%‫ות אברהם ויברך אלהים את־יצחק בנ‬%‫ רי מ‬.‫ויהי אח‬
12-Y estas son las generaciones de Yishma'el, hijo de Abraham, que parió Hagar la egipcia, sierva de Sarah, para
Abraham. We'eleh toldot Yishma'el ben-Avraham asher yaldah Hagar haMitsrit shifjat Sarah le-Avraham.
mhrbal hrç tjpç tyrxmh rgh hdly rça mhrba nb laumçy tdlt hlaw
‫ שר ילדה הגר המצרית שפחת שרה לאברהם‬.‫ת ישמעאל בן־אברהם א‬%‫לד‬%‫ואלה ת‬
13-Y estos son los nombres de los hijos de Yishma'el, por sus nombres, por sus generaciones: EI primogénito de
Yishma'el, Nebayot, y Kedar y Adbe'el y Mivsam, We'eleh shemot beney Yishma'el bishmotam letoldotam bejor
Yishma'el Nevayot weKedar we'Adbe'el uMivsam.
mçbmw labdaw rdqw tybn laumçy rkb mtdlwtl mtmçb laumçy ynb twmç hlaw
‫ת וקדר ואדבאל ומבשם‬%‫ר ישמעאל נבי‬%‫תם בכ‬%‫ולד‬%‫תם לת‬%‫ות בני ישמעאל בשמ‬%‫ואלה שמ‬
14-y Mishma y Dumah y Masa; UMishma weDumah uMasa.
açmw hmwdw umçmw

‫ומשמע ודומה ומשא‬
15-Jadad y Teyma; Yetur, Nafish y Kedma. Jadar weTeyma Yetur Nafish waKedmah.
hmdqw çypn rwfy amytw ddj

‫ דד ותימא יטור נפיש וקדמה‬.‫ח‬
16-Estos son hijos de Yishma'el y estos son sus nombres, en sus villas y en sus palacios; doce príncipes según sus
naciones. Eleh hem beney Yishma'el we'eleh shmotam bejatsreyhem uvetirotam shneym-asar nesi'im
le'umotam.
mtmal mayçn rçu mynç mtryfbw mhyrxjb mtmç hlaw laumçy ynb mh hla
‫תם‬%‫ מ‬:‫תם שנים־עשר נשיאם לא‬%‫תם בחצריהם ובטיר‬%‫אלה הם בני ישמעאל ואלה שמ‬
17-Y estos son los años de vida de Yishma'el: ciento treinta y siete años; y expiró y murió; y fue reunido con su
pueblo. We'eleh sheney jayey Yishma'el me'at shanah ushloshim shanah wesheva shanim wayigu'a wayamot
waye'asef el-amay'o.
wymu la psayw tmyw uwgyw mynç ubçw hnç myçlçw hnç tam laumçy yyj ynç hlaw
‫ואלה שני חיי ישמעאל מאת שנה ושלשים שנה ושבע שנים ויגוע וימת ויאסף אל־עמיו‬
18-Y habitaron (sus descendientes) desde Jawilah hasta Shur, que está enfrente de Mitsrayim viniendo (en dirección) a
Ashur; frente a todos sus hermanos habitó. Wayishkenu meJawilah ad-Shur asher al-peney Mitsrayim boajah
Ashurah al-peney jol-ejay'o nafal.
lpn wyja lk ynp lu hrwça hkab myrxm ynp lu rça rwç du hlywjm wnkçyw
‫ כה אשורה על־פני כל־אחיו נפל‬.‫א‬%‫ שר על־פני מצרים ב‬.‫ וילה עד־שור א‬.‫וישכנו מח‬
Parashah 6: Tol'dot (Historia) 25:19-28:9
19-Y estas son las generaciones de Yitsjak, hijo de Abraham: Abraham engendró a Yitsjak. We'eleh toldot Yitsjak
ben-Avraham Avraham holid et-Yitsjak.
qjxy ta dylwh mhrba mhrba nb qjxy tdlwt hlaw

‫וליד את־יצחק‬%‫ת יצחק בן־אברהם אברהם ה‬%‫ולד‬%‫ואלה ת‬
20-Y tenía Yitsjak cuarenta años de edad cuando tomó para él por mujer a Rivkah, hija de Betu'el el Arami, de Padán-
Aram; hermana de Laván el Arami. Wayehi Yitsjak ben-arba'im shanah bekajto et-Rivkah bat-Betu'el ha'Arami
miPadan Aram ajot Lavan ha'Arami lo le'ishah.
wl ymrah nbl twja mra ndpm ymrah lawtb tb hqbr ta wtjqb hnç myubra nb qjxy yhyw
hçal
‫ רמי לו‬.‫ות לבן הא‬%‫ ח‬.‫ רם א‬.‫ רמי מפדן א‬.‫ו את־רבקה בת־בתואל הא‬%‫ויהי יצחק בן־ארבעים שנה בקחת‬
‫לאשה‬
21-Y oró Yitsjak a YHWH frente a su mujer, porque era estéril; y le atendió YHWH y concibió Rivkah, su mujer.
Waye'etar Yitsjak l'YHWH lenojaj ishto ki akarah hi waye'ater lo YHWH watahar Rivkah ishto.
wtça hqbr rhtw hwhy wl rtuyw awh hrqu yk wtça jknl hwhyl qjxy rtuyw
‫ו‬%‫קרה הוא ויעתר לו יהוה ותהר רבקה אשת‬.‫ו כי ע‬%‫כח אשת‬%‫ויעתר יצחק ליהוה לנ‬
22-Y lucharon los hijos en su vientre, y ella dijo: Si es así ¿por qué deseé yo esto? Y fue a consultar a YHWH.
Wayitrotsatsu habanim bekirbah watomer im-ken lamah zeh anoji watelej lidrosh et-YHWH.
hwhy ta çrdl kltw ykna hz hml nk ma rmatw hbrqb mynbh wxxrtyw

‫ש את־יהוה‬%‫כי ותלך לדר‬%‫אמר אם־כן למה זה אנ‬%‫צו הבנים בקרבה ות‬.‫רצ‬% ‫וית‬
23-Y le dijo YHWH: Dos naciones hay en tu vientre, y dos reinos de tus entrañas se dividirán; una nación más que otra
nación se volverá fuerte, y la mayor servirá a la menor. Wayomer YHWH lah sheney goyim bevitnej ushney
le'umim mime'ayj yiparedu ule'om mil'om ye'emats werav ya'avod tsa'ir.
dbuy brw xmay malm malw wdrpy kyumm mymal ynçw knfbb myyg ynç hl hwhy rmayw
ryux
‫ם יאמץ ורב‬%‫ם מלא‬%‫ מים ממעיך יפרדו ולא‬:‫וים ק( בבטנך ושני לא‬%‫יים כ[ )ג‬%‫אמר יהוה לה שני ]ג‬%‫וי‬
‫ד צעיר‬%‫עב‬. ‫י‬
24-Y se cumplieron sus días para parir; y he aquí gemelos en su vientre. Wayimle'u yameyha laledet wehineh tomim
bevitnah.
hnfbb mmwt hnhw tdll hymy walmyw

‫ומם בבטנה‬%‫וימלאו ימיה ללדת והנה ת‬
25-Y salió el primero, rubicundo, todo él como (cubierto con) un manto de pelliza, y llamaron su nombre Esaú.
Wayetse harishon admoni kulo ke'aderet se'ar wayikre'u shemo Esa'u.
wçu wmç warqyw ruç trdak wlk ynwmda nwçarh axyw

‫ו עשו‬%‫לו כאדרת שער ויקראו שמ‬:‫וני כ‬%‫ון אדמ‬%‫ויצא הראש‬
26-Y después salió su hermano, y su mano trabada al talón de Esaú; y llamó su nombre Ya'akov. Y tenía Yitsjak
sesenta años de edad cuando los parió (Rivkah). We'ajarey-jen yatsa aji'o weyado ojezet ba'akev Esa'u wayikra
shemo Ya'akov weYitsjak ben-shishim shanah beledet otam.
mta tdlb hnç myçç nb qjxyw bquy wmç arqyw wçu bqub tzja wdyw wyja axy nk yrjaw
‫תם‬%‫ב ויצחק בן־ששים שנה בלדת א‬%‫עק‬. ‫ו י‬%‫קב עשו ויקרא שמ‬.‫חזת בע‬%‫ו א‬%‫ רי־כן יצא אחיו ויד‬.‫ואח‬
27-Y crecieron los niños, y fue Esaú diestro cazador, hombre del campo; y Ya'akov, hombre íntegro, que habitaba en
tiendas. Wayigdelu hane'arim wayehi Esa'u ish yodea tsa'id ish sadeh weYa'akov ish tam yoshev ohalim.
mylha bçy mt çya bquyw hdç çya dyx udy çya wçu yhyw myrunh wldgyw
‫הלים‬%‫שב א‬%‫ב איש תם י‬%‫עק‬. ‫דע ציד איש שדה וי‬%‫ויגדלו הנערים ויהי עשו איש י‬
28-Y amaba Yitsjak a Esaú, porque comía de su caza; Y Rivkah amaba a Ya'akov. Waye'ehav Yitsjak et-Esa'u ki-
tsa'id befiv weRivkah ohevet et-Ya'akov.
bquy ta tbha hqbrw wypb dyx yk wçu ta qjxy bhayw

‫ב‬%‫עק‬. ‫הבת את־י‬%‫ויאהב יצחק את־עשו כי־ציד בפיו ורבקה א‬
29-Y cocinó Ya'akov un guisado; y vino Esaú del campo y (estaba) cansado. Wayazed Ya'akov nazid wayavo Esa'u
min-hasadeh wehu ayef.
pyu awhw hdçh nm wçu abyw dyzn bquy dzyw

‫א עשו מן־השדה והוא עיף‬%‫ב נזיד ויב‬%‫עק‬. ‫ויזד י‬
30-Y dijo Esaú a Ya'akov: llena mi boca, te ruego, de esto rojo, que estoy cansado. Por eso, llamó su nombre Edom.
Wayomer Esa'u el-Ya'akov hal'iteni na min-ha'adom ha'adom hazeh ki ayef anoji al-ken kara-shmo Edom.
mwda wmç arq nk lu ykna pyu yk hzh mdah mdah nm an ynfyulh bquy la wçu rmayw
‫ום‬%‫ו אד‬%‫כי על־כן קרא־שמ‬%‫ם הזה כי עיף אנ‬%‫ם האד‬%‫ב הלעיטני נא מן־האד‬%‫עק‬. ‫אמר עשו אל־י‬%‫וי‬
31-Y dijo Ya'akov: Véndeme, como el día, tu primogenitura. Wayomer Ya'akov mijrah jayom et-bejorateja li.
yl ktrkb ta mwyk hrkm bquy rmayw

‫רתך לי‬%‫ום את־בכ‬%‫ב מכרה כי‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
32-Y dijo Esaú: He aquí que yo voy en camino de la muerte, y ¿para qué me sirve la primogenitura? Wayomer Esa'u
hineh anoji holej lamut welamah-zeh li bejorah.
hrkb yl hz hmlw twml klwh ykna hnh wçu rmayw

‫רה‬%‫ולך למות ולמה־זה לי בכ‬%‫כי ה‬%‫אמר עשו הנה אנ‬%‫וי‬
33-Y dijo Ya'akov: Júrame como el día. Y él le juró, y vendió su primogenitura a Ya'akov. Wayomer Ya'akov
hishave'ah li kayom wayishava lo wayimkor et-bejorato le-Ya'akov.
bquyl wtrkb ta rkmyw wl ubçyw mwyk yl hubçh bquy rmayw

‫ב‬%‫עק‬. ‫ו לי‬%‫רת‬%‫ר את־בכ‬%‫ום וישבע לו וימכ‬%‫ב השבעה לי כי‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
34-Y Ya'akov dio a Esaú pan y guisado de lentejas, y comió y bebió, se levantó y se fue; y despreció Esaú la
primogenitura. WeYa'akov natan le-Esa'u lejem unezid adashim wayojal wayesht wayakom wayelaj wayivez
Esa'u et-habejorah.
hrkbh ta wçu zbyw klyw mqyw tçyw lkayw myçdu dyznw mjl wçul ntn bquyw
‫רה‬%‫אכל וישת ויקם וילך ויבז עשו את־הבכ‬%‫דשים וי‬.‫ב נתן לעשו לחם ונזיד ע‬%‫עק‬. ‫וי‬
Capítulo 26
1-Y hubo hambre en la tierra, además de la primera hambre que hubo en los días de Abraham. Y fue Yitsjak a donde
estaba Avimélej, rey de los Plishtim, en Gerar. Wayehi ra'av ba'arets milvad hara'av harishon asher hayah bimey
Avraham wayelej Yitsjak el-Avimelej melej-Plishtim Gerarah.
mytçlp klm klmyba la qjxy klyw mhrba ymyb hyh rça nwçarh burh dblm xrab bur yhyw
hrrg
‫ בימלך מלך־פלשתים‬.‫ שר היה בימי אברהם וילך יצחק אל־א‬.‫ון א‬%‫ויהי רעב בארץ מלבד הרעב הראש‬
‫גררה‬
2-Y se le apareció YHWH, y dijo: No desciendas a Mitsrayim; habita en la tierra que yo te diré. Wayera elay'o YHWH
wayomer al-tered Mitsraymah shejon ba'arets asher omar eleyja.
kyla rma rça xrab nkç hmyrxm drt la rmayw hwhy wyla aryw
‫מר אליך‬%‫ שר א‬.‫ן בארץ א‬%‫אמר אל־תרד מצרימה שכ‬%‫וירא אליו יהוה וי‬
3-Peregrina en esta tierra y estaré contigo y te bendeciré; porque a ti y a tu descendencia daré todas estas tierras, y
confirmaré el juramento que juré a Abraham, tu padre. Gur ba'arets hazot we'eheyeh imeja wa'avarajeka ki-leja
ulezar'aja eten et-kol-ha'aratsot ha'El wahakimoti et-hashvuah asher nishbati le-Avraham avija.
hubçh ta ytmqhw lah txrah lk ta nta kurzlw kl yk kkrbaw kmu hyhaw tazh xrab rwg
kyba mhrbal ytubçn rça
‫עה‬:‫תי את־השב‬%‫ קמ‬.‫ת האל וה‬%‫ רצ‬.‫ך אתן את־כל־הא‬.‫ ברכך כי־לך ולזרע‬.‫את ואהיה עמך וא‬%‫גור בארץ הז‬
‫ שר נשבעתי לאברהם אביך‬.‫א‬
4-Y multiplicaré tu descendencia como las estrellas de los cielos, y daré a tu descendencia todas estas tierras; y serán
benditas por tu descendencia todas las naciones de la tierra. Wehirbeyti et-zar'aja kejojevey hashamayim wenatati
lezar'aja et kol-ha'aratsot ha'El wehitbaraju wezar'aja kol goyey ha'arets.
yywg lk kurzb wkrbthw lah txrah lk ta kurzl yttnw mymçh ybkwkk kurz ta ytybrhw
xrah
‫ויי הארץ‬%‫ל ג‬%‫ך כ‬.‫ כו בזרע‬.‫ת האל והתבר‬%‫ רצ‬.‫ך את כל־הא‬.‫וכבי השמים ונתתי לזרע‬%‫ך ככ‬.‫והרביתי את־זרע‬
5-Porque escuchó Abraham mi voz y guardó mi sentencia, mis mandamientos, mis estatutos y mis instrucciones. Ekev
asher-shama Avraham bekoli wayishmor mishmarti mitswotay jukotay wetorotay.
ytrwtw ytwqj ytwxm ytrmçm rmçyw ylqb mhrba umç rça bqu
‫תי‬%‫ור‬%‫ותי ות‬%‫ ק‬:‫תי ח‬%‫ר משמרתי מצו‬%‫לי וישמ‬%‫ שר־שמע אברהם בק‬.‫עקב א‬
6-Y habitó Yitsjak en Gerar. Wayeshev Yitsjak biGrar.
rrgb qjxy bçyw

‫וישב יצחק בגרר‬
7-Y preguntaron los hombres del lugar sobre su mujer, y él dijo: "ella es mi hermana"; porque temió decir: "es mi
mujer", no sea que me maten los hombres del lugar a causa de Rivkah, porque ella es hermosa a la vista. Wayish'alu
anshey hamakom le'ishto wayomer ajoti hi ki yare lemor ishti pen-yaharguni anshey hamakom al-Rivkah ki-
tovat mar'eh hi.
mwqmh yçna yngrhy np ytça rmal ary yk awh ytja rmayw wtçal mwqmh yçna wlaçyw
awh harm tbwf yk hqbr lu
‫ום על־‬%‫ני אנשי המק‬:‫ר אשתי פן־יהרג‬%‫תי הוא כי ירא לאמ‬%‫ ח‬.‫אמר א‬%‫ו וי‬%‫ום לאשת‬%‫ לו אנשי המק‬.‫וישא‬
‫ובת מראה היא‬%‫רבקה כי־ט‬
8-Y sucedió que allí se prolongaron los días para él, y miró Avimélej, rey de los Plishtim, por la ventana, y vio que
Yitsjak jugaba con Rivkah, su mujer. Wayehi ki arju-lo sham hayamim wayashkef Avimelej melej Plishtim be'ad
hajalon wayar wehineh Yitsjak metsajek et Rivkah ishto.
qjxm qjxy hnhw aryw nwljh dub mytçlp klm klmyba pqçyw mymyh mç wl wkra yk yhyw
wtça hqbr ta
‫ בימלך מלך פלשתים בעד החלון וירא והנה יצחק מצחק את‬.‫ויהי כי ארכו־לו שם הימים וישקף א‬
‫ו‬%‫רבקה אשת‬
9-Y llamó Avimélej a Yitsjak y dijo: ¡Pero he aquí que ella es tu mujer! ¿Y por qué dijiste: "ella es mi hermana?" Y le
dijo Yitsjak: Porque yo pensé: tal vez yo muera por causa de ella. Wayikra Avimelej le-Yitsjak wayomer aj hineh
ishteja hi we'eyj amarta ajoti hi wayomer elay'o Yitsjak ki amarti pen-amut aleyha.
qjxy wyla rmayw awh ytja trma kyaw awh ktça hnh ka rmayw qjxyl klmyba arqyw
hylu twma np ytrma yk
‫אמר אליו יצחק כי‬%‫תי הוא וי‬%‫ ח‬.‫אמר אך הנה אשתך הוא ואיך אמרת א‬%‫ בימלך ליצחק וי‬.‫ויקרא א‬
‫אמרתי פן־אמות עליה‬
10-Y dijo Avimélej: ¿Qué es esto que nos hiciste? Por poco se hubiera acostado uno del pueblo con tu mujer y
hubieras traído culpa sobre nosotros. Wayomer Avimelej mah-zot asita lanu kime'at shajav ajad ha'am et-ishteja
weheveta aleynu asham.
mça wnylu tabhw ktça ta muh dja bkç fumk wnl tyçu taz hm klmyba rmayw
‫את עשית לנו כמעט שכב אחד העם את־אשתך והבאת עלינו אשם‬%‫ בימלך מה־ז‬.‫אמר א‬%‫וי‬
11-Y ordenó Avimélej a todo el pueblo, diciendo: El que tocare a este hombre y a su mujer, ciertamente morirá.
Wayetsa'u Avimelej et-kol-ha'am lemor hanogea ba'ish hazeh uve'ishto mot yumat.
tmwy twm wtçabw hzh çyab ugnh rmal muh lk ta klmyba wxyw
‫ות יומת‬%‫ו מ‬%‫גע באיש הזה ובאשת‬%‫ר הנ‬%‫ בימלך את־כל־העם לאמ‬.‫ויצו א‬
12-Y sembró Yitsjak en aquella tierra y halló (cosechó) aquel año ciento por uno, y YHWH lo bendijo. Wayizra
Yitsjak ba'arets hahi wayimtsa bashanah hahi me'ah she'arim wayevarajehu YHWH.
hwhy whkrbyw myruç ham awhh hnçb axmyw awhh xrab qjxy urzyw
‫ כהו יהוה‬.‫ויזרע יצחק בארץ ההוא וימצא בשנה ההוא מאה שערים ויבר‬
13-Y se engrandeció el hombre y fue creciendo más y más, hasta que se volvió muy grande. Wayigdal ha'ish wayelej
haloj wegadel ad ki-gadal me'od.
dam ldg yk du ldgw kwlh klyw çyah ldgyw

‫ד‬%‫ויגדל האיש וילך הלוך וגדל עד כי־גדל מא‬
14-Y tuvo posesión de rebaños y posesión de ganado y gran servidumbre, y los Plishtim le tuvieron envidia. Wayehi-
lo mikneh-tson umikneh vakar wa'avudah rabah bayekane'u oto Plishtim.
mytçlp wta wanqyw hbr hdbuw rqb hnqmw nax hnqm wl yhyw
‫ו פלשתים‬%‫את‬
% ‫דה רבה ויקנאו‬:‫עב‬. ‫אן ומקנה בקר ו‬%‫ויהי־לו מקנה־צ‬
15-Y todos los pozos que abrieron los siervos de su padre, en los días de Abraham, su padre, los Plishtim los cerraron
y los llenaron de polvo. Wejol-habe'erot asher jafru avdey avi'o bimey Avraham avi'o sitmum Plishtim
wayemale'um afar.
rpu mwalmyw mytçlp mwmts wyba mhrba ymyb wyba ydbu wrpj rça trabh lkw
‫ שר חפרו עבדי אביו בימי אברהם אביו סתמום פלשתים וימלאום עפר‬.‫ת א‬%‫וכל־הבאר‬
16-Y dijo Avimélej a Yitsjak: Vete de nosotros porque te has hecho poderoso, mucho más que nosotros. Wayomer
Avimelej el-Yitsjak lej me'imanu ki-atsamta mimenu me'od.
dam wnmm tmxu yk wnmum kl qjxy la klmyba rmayw

‫ד‬%‫ בימלך אל־יצחק לך מעמנו כי־עצמת־ממנו מא‬.‫אמר א‬%‫וי‬
17-E Yitsjak se fue de allí y acampó en el valle de Gerar, y habitó allí. Wayelej misham Yitsjak wayijan beNajal-
Gerar wayeshev sham.
mç bçyw rrg ljnb njyw qjxy mçm klyw

‫וילך משם יצחק ויחן בנחל־גרר וישב שם‬
18-E Yitsjak volvió a abrir los pozos de agua que habían cavado en los días de Abraham, su padre, y los habían
cerrado los Plishtim después de haber muerto Abraham; y los llamó con los mismos nombres que los había llamado su
padre. Wayashov Yitsjak wayajpor et-be'erot hamayim asher jafru bimey Avraham avi'o wayesatmum Plishtim
ajarey mot Avraham wayikra lahen shemot kashemot asher-kara lahen avi'o.
twm yrja mytçlp mwmtsyw wyba mhrba ymyb wrpj rça mymh trab ta rpjyw qjxy bçyw
wyba nhl arq rça tmçk twmç nhl arqyw mhrba
‫ות‬%‫ רי מ‬.‫ שר חפרו בימי אברהם אביו ויסתמום פלשתים אח‬.‫ת המים א‬%‫ר ׀ את־באר‬%‫וישב יצחק ויחפ‬
‫ שר־קרא להן אביו‬.‫ת א‬%‫ות כשמ‬%‫אברהם ויקרא להן שמ‬
19-Y cavaron los siervos de Yitsjak en el valle y encontraron allí pozos de agua que brotaba. Wayajperu avdey-
Yitsjak banajal wayimtse'u-sham be'er mayim jayim.
myyj mym rab mç waxmyw ljnb qjxy ydbu wrpjyw

‫ויחפרו עבדי־יצחק בנחל וימצאו־שם באר מים חיים‬
20-Y riñeron los pastores de Gerar con los pastores de Yitsjak diciendo: A nosotros pertenecen las aguas, y llamó el
nombre del pozo: Esek (riña), porque habían altercado con él. Wayarivu ro'ey Gerar im-ro'ey Yitsjak lemor lanu
hamayim wayikra shem-habe'er Esek ki hit'aseku imo.
wmu wqçuth yk qçu rabh mç arqyw mymh wnl rmal qjxy yur mu rrg yur wbyryw
‫ו‬%‫ר לנו המים ויקרא שם־הבאר עשק כי התעשקו עמ‬%‫עי יצחק לאמ‬%‫עי גרר עם־ר‬%‫ויריבו ר‬
21-Y Cavaron otro pozo y también riñeron por él; y llamó su nombre Sitnah (oposición). Wayajperu be'er ajeret
wayarivu gam-aleyha wayikra shmah Sitnah.
hnfç hmç arqyw hylu mg wbyryw trja rab wrpjyw

‫ויחפרו באר אחרת ויריבו גם־עליה ויקרא שמה שטנה‬
22-Y salió de allí y cavó otro pozo y no riñeron por él; y llamó su nombre Rejobot (ensanche), y dijo : Porque ahora
nos hizo ensanchar YHWH, y fructificaremos en la tierra. Wayatek misham wayajpor be'er ajeret welo ravu aleyha
wayikra shemah Rejovot wayomer ki-atah hirjiv YHWH lanu ufarinu va'arets.
hwhy byjrh htu yk rmayw twbjr hmç arqyw hylu wbr alw trja rab rpjyw mçm qtuyw
xrab wnyrpw wnl
‫אמר כי־עתה הרחיב יהוה לנו‬%‫ות וי‬%‫חב‬% ‫ר באר אחרת ולא רבו עליה ויקרא שמה ר‬%‫ויעתק משם ויחפ‬
‫ופרינו בארץ‬
23-Y subió de allí a Beer-Sheva, Waya'al misham Be'er Shava.
ubç rab mçm luyw

‫ויעל משם באר שבע‬
24-Y se le apareció YHWH aquella noche y dijo: Yo soy el Elohey de Abraham, tu padre; no temas, porque yo estoy
contigo, y te bendeciré, y haré multiplicar tu descendencia por causa de Abraham, mi siervo. Wayera elay'o YHWH
balaylah hahu wayomer anoji Elohey Avraham avija al-tira ki-iteja anoji uverajtija wehirbeyti et-zar'aja
ba'avur Avraham avdi.
ykna kta yk aryt la kyba mhrba yhla ykna rmayw awhh hlylb hwhy wyla aryw
ydbu mhrba rwbub kurz ta ytybrhw kytkrbw
‫כי וברכתיך‬%‫כי אלהי אברהם אביך אל־תירא כי־אתך אנ‬%‫אמר אנ‬%‫וירא אליו יהוה בלילה ההוא וי‬
‫בור אברהם עבדי‬.‫ך בע‬.‫והרביתי את־זרע‬
25-Y edificó allí un altar, y oró en nombre de YHWH, y extendió allí su tienda; y abrieron los siervos de Yitsjak allí un
pozo. Wayiven sham mizbe'aj wayikra beshem YHWH wayet-sham aholo wayijru-sham avdey-Yitsjak be'er.
rab qjxy ydbu mç wrkyw wlha mç fyw hwhy mçb arqyw jbzm mç nbyw
‫ לו ויכרו־שם עבדי־יצחק באר‬E‫ויבן שם מזבח ויקרא בשם יהוה ויט־שם אה‬
26-Y Avimélej vino a él, desde Gerar, en compañía de sus amigos y de Fijol, el jefe de su ejército. Wa'Avimelej halaj
elay'o miGrar we'ajuzat mere'ehu uFijol sar-tseva'o.
wabx rç lkypw whurm tzjaw rrgm wyla klh klmybaw

‫ו‬%‫ל שר־צבא‬%‫ זת מרעהו ופיכ‬:‫ ח‬.‫ בימלך הלך אליו מגרר וא‬.‫וא‬
27-Y les dijo Yitsjak: ¿Por qué venís a mí, pues me habéis aborrecido, y me echasteis de entre vosotros? Wayomer
alehem Yitsjak madua batem elay we'atem snetem oti wateshaljuni me'itjem.
mktam ynwjlçtw yta mtanç mtaw yla mtab uwdm qjxy mhla rmayw
‫תי ותשלחוני מאתכם‬%‫ להם יצחק מדוע באתם אלי ואתם שנאתם א‬.‫אמר א‬%‫וי‬
28-Y dijeron: vimos plenamente que YHWH estaba contigo; y dijimos: Haya, te ruego, juramento entre nosotros y tú,
y haremos alianza contigo, Wayomru ra'o ra'inu ki-hayah YHWH imaj wanomer tehi na alah beynoteynu
beyneynu uveyneja wenijretah verit imaj.
htrknw knybw wnynyb wnytwnyb hla an yht rmanw kmu hwhy hyh yk wnyar war wrmayw
kmu tyrb
‫ותינו בינינו ובינך ונכרתה ברית עמך‬%‫אמר תהי נא אלה בינ‬%‫ו ראינו כי־היה יהוה ׀ עמך ונ‬%‫אמרו רא‬%‫וי‬
29-de que no nos harás mal así como nosotros no te hemos tocado, y te hemos hecho solamente bien, y te enviamos en
paz; tú eres ahora bendito de YHWH. Im-ta'aseh imanu ra'ah ka'asher lo nega'anuja weja'asher asinu imja rak-
tov waneshalejaja beshalom atah atah beruj YHWH.
htu hta mwlçb kjlçnw bwf qr kmu wnyçu rçakw kwnugn al rçak hur wnmu hçut ma
hwhy kwrb
‫ ך בשלום אתה עתה ברוך‬.‫וב ונשלח‬%‫ שר עשינו עמך רק־ט‬.‫נוך וכא‬.‫ שר לא נגע‬.‫שה עמנו רעה כא‬.‫אם־תע‬
‫יהוה‬
30-Y les dio un banquete, y comieron y bebieron. Waya'as lahem mishteh wayojlu wayishtu.
wtçyw wlkayw htçm mhl çuyw

‫אכלו וישתו‬%‫ויעש להם משתה וי‬
31-Y se levantaron de mañana muy temprano, y juró cada hombre a su compañero; y los envió Yitsjak, y se separaron
de él en paz. Wayashkimu vaboker wayishave'u ish le'aji'o wayeshalejem Yitsjak wayeleju me'ito beshalom.
mwlçb wtam wklyw qjxy mjlçyw wyjal çya wubçyw rqbb wmykçyw
‫ו בשלום‬%‫קר וישבעו איש לאחיו וישלחם יצחק וילכו מאת‬%‫וישכימו בב‬
32-Y sucedió en aquel día que vinieron los siervos de Yitsjak y le hablaron sobre el pozo que habían cavado; y le dijeron:
hemos hallado agua. Wayehi bayom hahu wayavo'u avdey Yitsjak wayagidu lo al-odot habe'er asher jafaru
wayomeru lo matsanu mayim.
wnaxm wl wrmayw wrpj rça rabh twda lu wl wdgyw qjxy ydbu wabyw awhh mwyb yhyw
mym
‫אמרו לו מצאנו מים‬%‫ שר חפרו וי‬.‫ות הבאר א‬%‫אד‬
% ‫או עבדי יצחק ויגדו לו על־‬%‫ום ההוא ויב‬%‫ויהי ׀ בי‬
33-Y lo llamó Shivah; por lo tanto el nombre de la ciudad fue Beer-Sheva hasta este día. Wayikra otah Shiv'ah al-
ken shem ha'ir Be'er Sheva ad hayom hazeh.
hzh mwyh du ubç rab ryuh mç nk lu hubç hta arqyw

‫ום הזה‬%‫תה שבעה על־כן שם־העיר באר שבע עד הי‬%‫ויקרא א‬
34-Y sucedió que cuando tenía Esaú cuarenta años de edad, tomó por mujer a Yehudit, hija de Be'erí el Jiti, y a
Bosemat, hija de Eylon el Jiti. Wayehi Esa'u ben-arba'im shanah wayikaj ishah et-Yehudit bat-Be'eri haJiti
we'et-Bosemat bat-Eylon haJiti.
ytjh nlya tb tmçb taw ytjh yrab tb tydwhy ta hça jqyw hnç myubra nb wçu yhyw
‫ויהי עשו בן־ארבעים שנה ויקח אשה את־יהודית בת־בארי החתי ואת־בשמת בת־אילן החתי‬
35-Y fueron ellas rebeldes de ruaj para Yitsjak y Rivkah. Watihyena morat ruaj le-Yitsjak ule-Rivkah.
hqbrlw qjxyl jwr trm nyyhtw

‫רת רוח ליצחק ולרבקה‬%‫ותהיין מ‬
Capítulo 27
1-Y sucedió que cuando envejeció Yitsjak, se le oscurecieron los ojos para ver. Y llamó a Esaú, su hijo mayor, y le
dijo: ¡Hijo mío! Y él le dijo: Heme aquí. Wayehi ki-zaken Yitsjak watijeheynah eynay'o mer'ot wayikra et-Esa'u
beno hagadol wayomer elay'o beni wayomer elay'o hineni.
rmayw ynb wyla rmayw ldgh wnb wçu ta arqyw tarm wynyu nyhktw qjxy nqz yk yhyw
ynnh wyla
‫אמר אליו הנני‬%‫אמר אליו בני וי‬%‫ל וי‬%‫ו הגד‬%‫ת ויקרא את־עשו ׀ בנ‬%‫ויהי כי־זקן יצחק ותכהין עיניו מרא‬
2-Y dijo: He aquí que ahora envejecí y no sé el día de mi muerte. Wayomer hineh-na zakanti lo yadati yom moti.
ytwm mwy ytudy al ytnqz an hnh rmayw

‫ותי‬%‫ום מ‬%‫אמר הנה־נא זקנתי לא ידעתי י‬%‫וי‬
3-Y ahora toma, te ruego, tus armas, tu espada, tu arco, y sal al campo y coge caza para mí, We'atah sa-na jeleyja
telyeja wekashteja wetse hasadeh wetsudah li tsa'id.
hdyx yl hdwxw hdçh axw ktçqw kylt kylk an aç htuw

‫ועתה שא־נא כליך תליך וקשתך וצא השדה וצודה לי ]צידה כ[ )ציד‬
4-y hazme guisados como me gustan, y tráemelos y comeré; para que te bendiga mi alma antes de que muera. Wa'aseh-
li mat'amim ka'asher ahavti wehavi'ah li we'ojelah ba'avur tevarejeja nafshi beterem amut.
twma mrfb yçpn kkrbt rwbub hlkaw yl haybhw ytbha rçak mymufm yl hçuw
‫בור תברכך נפשי בטרם אמות‬.‫כלה בע‬%‫ שר אהבתי והביאה לי וא‬.‫שה־לי מטעמים כא‬.‫וע‬
5-Y Rivkah escuchaba cuando Yitsjak hablaba a Esaú, su hijo; y se fue Esaú al campo para coger caza y traerla.
WeRivkah shoma'at bedaber Yitsjak el-Esa'u beno wayelej Esa'u hasadeh latsud tsa'id lehavi.
aybhl dyx dwxl hdçh wçu klyw wnb wçu la qjxy rbdb tumç hqbrw
‫ו וילך עשו השדה לצוד ציד להביא‬%‫מעת בדבר יצחק אל־עשו בנ‬%‫ורבקה ש‬
6-Y Rivkah habló a Ya'akov, su hijo, diciendo: He aquí que he oído a tu padre hablando con Esaú, tu hermano,
diciendo: WeRivkah amrah el-Ya'akov benah lemor hineh shamati et-avija medaber el-Esa'u ajija lemor.
rmal kyja wçu la rbdm kyba ta ytumç hnh rmal hnb bquy la hrma hqbrw
‫ר‬%‫ר הנה שמעתי את־אביך מדבר אל־עשו אחיך לאמ‬%‫ב בנה לאמ‬%‫עק‬. ‫ורבקה אמרה אל־י‬
7-Tráeme caza y hazme guisados y comeré, y te bendeciré delante de YHWH antes de mi muerte. Havi'ah li tsa'id
wa'aseh-li mat'amim we'ojelah wa'avarejeja lifney YHWH lifney moti.
ytwm ynpl hwhy ynpl hkkrbaw hlkaw mymufm yl hçuw dyx yl haybh
‫ותי‬%‫ ברככה לפני יהוה לפני מ‬.‫כלה וא‬%‫שה־לי מטעמים וא‬.‫הביאה לי ציד וע‬
8-Y ahora, hijo mío, escucha mi voz en lo que te mando. We'atah veni shema bekoli la'asher ani metsawah otaj.
kta hwxm yna rçal ylqb umç ynb htuw

‫תך‬%‫ ני מצוה א‬.‫ שר א‬.‫לי לא‬%‫ועתה בני שמע בק‬
9-Ve, te ruego, al rebaño, y toma para mí de allá dos buenas crías de cabras, y haré de ellas guisados para tu padre,
como a él le gustan. Lej-na el-hatson wekaj-li misham sheney gedayey izim tovim we'e'eseh otam mat'amim
le'avija ka'asher ahev.
bha rçak kybal mymufm mta hçuaw mybf myzu yydg ynç mçm yl jqw naxh la an kl
‫ שר אהב‬.‫תם מטעמים לאביך כא‬%‫בים ואעשה א‬%‫אן וקח־לי משם שני גדיי עזים ט‬%‫לך־נא אל־הצ‬
10-Y traerás a tu padre, y comerá, para que te bendiga antes de su muerte, Weheveta le'avija we'ajal ba'avur asher
yevarejeja lifney moto.
wtwm ynpl kkrby rça rbub lkaw kybal tabhw

‫ו‬%‫ות‬%‫ שר יברכך לפני מ‬.‫ר א‬:‫עב‬. ‫והבאת לאביך ואכל ב‬
11-Y dijo Ya'akov a Rivkah, su madre: He aquí que Esaú, mi hermano, es hombre velloso, y yo soy hombre lampiño;
Wayomer Ya'akov el-Rivkah imo hen Esa'u aji ish sa'ir we'anoji ish jalak.
qlj çya yknaw ruç çya yja wçu nh wma hqbr la bquy rmayw
‫כי איש חלק‬%‫ו הן עשו אחי איש שער ואנ‬%‫ב אל־רבקה אמ‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
12-Quizá me palpará mi padre y seré a sus ojos como un embaucador, y traeré sobre mí maldición no bendición. Ulay
yemusheni avi wehayiti ve'eynay'o kimtate'a weheveti alay klalah welo verajah.
hkrb alw hllq ylu ytabhw ututmk wynyub ytyyhw yba ynçmy ylwa
‫ שני אבי והייתי בעיניו כמתעתע והבאתי עלי קללה ולא ברכה‬:‫אולי ימ‬
13-Y le dijo su madre: Sobre mí sea esa maldición tuya, hijo mío, oye tan sólo mi voz y anda y tráemelas. Watomer lo
imo alay kilelateja beni aj shema bekoli welej kaj-li.
yl jq klw ylqb umç ka ynb ktllq ylu wma wl rmatw

‫לי ולך קח־לי‬%‫ו עלי קללתך בני אך שמע בק‬%‫אמר לו אמ‬%‫ות‬
14-Y fue las tomó y las trajo a su madre; e hizo su madre guisos sabroso como le gustaban a su padre. Wayelej
wayikaj wayave le'imo wata'as imo mat'amim ka'asher ahev avi'o.
wyba bha rçak mymufm wma çutw wmal abyw jqyw klyw
‫ שר אהב אביו‬.‫ו מטעמים כא‬%‫ו ותעש אמ‬%‫וילך ויקח ויבא לאמ‬
15-Y Rivkah tomó las ropas más aseadas de su hijo mayor Esaú, que tenía con ella en casa, y vistió Ya'akov, su hijo
menor. Watikaj Rivkah et-bigdey Esa'u benah hagadol hajamudot asher itah babayit watalbesh et-Ya'akov
benah hakatan.
nfqh hnb bquy ta çbltw tybb hta rça tdmjh ldgh hnb wçu ydgb ta hqbr jqtw
‫ב בנה הקטן‬%‫עק‬. ‫ שר אתה בבית ותלבש את־י‬.‫ת א‬%‫ ד‬:‫ מ‬.‫ל הח‬%‫ותקח רבקה את־בגדי עשו בנה הגד‬
16-Y las pieles de las crías de las cabras se las puso sobre las manos y sobre la parte lisa de su cuello. We'et orot
gedayey ha'izim hilbishah al-yaday'o we'al jelkat tsaw'aray'o.
wyrawx tqlj luw wydy lu hçyblh myzuh yydg tru taw

‫ת גדיי העזים הלבישה על־ידיו ועל חלקת צואריו‬%‫ער‬% ‫ואת‬
17-Y puso los guisos sabrosos y el pan que ella había preparado, en manos de Ya'akov, su hijo. Watiten et-hamat'amim
we'et-halejem asher asatah beyad Ya'akov benah.
hnb bquy dyb htçu rça mjlh taw mymufmh ta nttw

‫ב בנה‬%‫עק‬. ‫ שר עשתה ביד י‬.‫ותתן את־המטעמים ואת־הלחם א‬
18-Y él fue a su padre, y dijo: ¡Padre mío!, y él respondió: ¡Heme aquí! ¿quién eres, hijo mío? Wayavo el-avi'o
wayomer avi wayomer hineni mi atah beni.
ynb hta ym ynnh rmayw yba rmayw wyba la abyw

‫אמר הנני מי אתה בני‬%‫אמר אבי וי‬%‫א אל־אביו וי‬%‫ויב‬
19-Y dijo Ya'akov a su padre: Yo soy Esaú, tu primogénito; he hecho como me dijiste; levántate, te ruego, siéntate y
come de mi caza, para que me bendiga tu alma. Wayomer Ya'akov el-avi'o anoji Esa'u bejoreja asiti ka'asher
dibarta elay kum-na shevah we'ajlah mitse'idi ba'avur tevarajani nafsheja.
ydyxm hlkaw hbç an mwq yla trbd rçak ytyçu krkb wçu ykna wyba la bquy rmayw
kçpn ynkrbt rwbub
‫בור‬.‫ שר דברת אלי קום־נא שבה ואכלה מצידי בע‬.‫רך עשיתי כא‬%‫כי עשו בכ‬%‫ב אל־אביו אנ‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
‫ כני נפשך‬.‫תבר‬
20-Y dijo Yitsjak a su hijo: ¿Cómo es que la encontraste tan pronto, hijo mío? Y él respondió: Porque YHWH, tu
Elohey, me la ha puesto delante. Wayomer Yitsjak el-beno mah-zeh miharta limtso beni wayomer ki hikrah
YHWH Eloheyja lefanay.
ynpl kyhla hwhy hrqh yk rmayw ynb axml trhm hz hm wnb la qjxy rmayw
‫אמר כי הקרה יהוה אלהיך לפני‬%‫א בני וי‬%‫ו מה־זה מהרת למצ‬%‫אמר יצחק אל־בנ‬%‫וי‬
21-Y dijo Yitsjak a Ya'akov: Acércate, te ruego, y te palmearé, hijo mío, (ver) si eres mi hijo Esaú o no. Wayomer
Yitsjak el-Ya'akov gshah-na wa'amusheja beni ha'atah zeh beni Esa'u im-lo.
al ma wçu ynb hz htah ynb kçmaw an hçg bquy la qjxy rmayw

‫ שך בני האתה זה בני עשו אם־לא‬:‫ מ‬.‫ב גשה־נא וא‬%‫עק‬. ‫אמר יצחק אל־י‬%‫וי‬
22-Y se acerco Ya'akov a su padre Yitsjak, el cual lo palpó y dijo: La voz es voz de Ya'akov, pero las manos son las
manos de Esaú. Wayigash Ya'akov el-Yitsjak avi'o wayemushehu wayomer hakol kol-Ya'akov wehayadayim
yedey Esa'u.
wçu ydy mydyhw bquy lwq lqh rmayw whçmyw wyba qjxy la bquy çgyw
‫ב והידים ידי עשו‬%‫עק‬. ‫ול י‬%‫ל ק‬%‫אמר הק‬%‫ שהו וי‬:‫ב אל־יצחק אביו וימ‬%‫עק‬. ‫ויגש י‬
23-Y no le reconoció, porque sus manos eran, como las manos de Esaú, su hermano, vellosas, y le bendijo. Welo
hikiro ki-hayu yaday'o kidey Esa'u aji'o se'irot wayevarejehu.
whkrbyw truç wyja wçu ydyk wydy wyh yk wrykh alw

‫ת ויברכהו‬%‫ו כי־היו ידיו כידי עשו אחיו שער‬%‫ולא הכיר‬
24-Y dijo: ¿Tú eres mi hijo Esaú? Respondió: Yo soy. Wayomer atah zeh beni Esa'u wayomer ani.
yna rmayw wçu ynb hz hta rmayw

‫אמר אני‬%‫אמר אתה זה בני עשו וי‬%‫וי‬
25-Y dijo: Tráeme y comeré de la caza de mi hijo, para que te bendiga mi alma. Y él se la acercó y comió; y le trajo
vino y bebió. Wayomer hagishah li we'ojlah mitse'id beni lema'an tevarejeja nafshi wayagesh-lo wayojal
wayave-lo yayin wayesht.
tçyw nyy wl abyw lkayw wl çgyw yçpn kkrbt numl ynb dyxm hlkaw yl hçgh rmayw
‫אכל ויבא לו יין וישת‬%‫כלה מציד בני למען תברכך נפשי ויגש־לו וי‬%‫אמר הגשה לי וא‬%‫וי‬
26-Y le dijo Yitsjak, su padre: Acércate, te ruego, y bésame, hijo mío. Wayomer elay'o Yitsjak avi'o geshah-na
ushakah-li beni.
ynb yl hqçw an hçg wyba qjxy wyla rmayw

‫אמר אליו יצחק אביו גשה־נא ושקה־לי בני‬%‫וי‬
27-Se acercó pues y le besó, y él olió el olor de sus vestidos y le bendijo, diciendo: Mira, el olor de mi hijo es como el
olor de un campo que YHWH ha bendecido. Wayigash wayishak-lo wayaraj et-re'aj begaday'o wayevarejehu
wayomer re'eh re'aj beni kere'aj sadeh asher berajo YHWH.
hwhy wkrb rça hdç jyrk ynb jyr har rmayw whkrbyw wydgb jyr ta jryw wl qçyw çgyw
‫ו יהוה‬%‫ כ‬.‫ שר בר‬.‫אמר ראה ריח בני כריח שדה א‬%‫ כהו וי‬.‫ויגש וישק־לו וירח את־ריח בגדיו ויבר‬
28-Elohim te dé del rocío del cielo, y de lo mejor de la tierra, y abundante trigo y mosto. Weyiten-leja ha'Elohim
mital hashamayim umishmaney ha'arets werov dagan wetirosh.
çrytw ngd brw xrah ynmçmw mymçh lfm myhlah kl ntyw

‫ש‬%‫ב דגן ותיר‬%‫ויתן־לך האלהים מטל השמים ומשמני הארץ ור‬
29-Sírvante pueblos y se postren ante ti naciones: Sé señor de tus hermanos, y se postren ante ti los hijos de tu madre.
Los que te maldijeren sean malditos, y benditos los que te bendijeren. Ya'avduja amim weyishtaju leja le'umim
heveh gevir le'ajeja weyishtajawu leja beney imeja orereyja arur umevarajeja baruj.
rwra kyrra kma ynb kl wwjtçyw kyjal rybg hwh mymal kl wjtçyw mymu kwdbuy
kwrb kykrbmw
‫רריך‬%‫ וו לך בני אמך א‬.‫ מים הוה גביר לאחיך וישתח‬:‫ וו ק( לך לא‬.‫יעבדוך עמים ]וישתחו כ[ )וישתח‬
‫ כיך ברוך‬.‫ארור ומבר‬
30-Y aconteció que cuando Yitsjak terminó de bendecir a Ya'akov, y no bien hubo salido Ya'akov de la presencia de
Yitsjak, su padre, cuando Esaú, su hermano, llegó de su caza. Wayehi ka'asher kilah Yitsjak levarej et-Ya'akov
wayehi aj yatso yatsa Ya'akov me'et peney Yitsjak avi'o we'Esa'u aji'o ba mitse'ido.
wçuw wyba qjxy ynp tam bquy axy axy ka yhyw bquy ta krbl qjxy hlk rçak yhyw
wdyxm ab wyja
‫ב מאת פני יצחק אביו ועשו אחיו בא‬%‫עק‬. ‫א יצא י‬%‫ב ויהי אך יצ‬%‫עק‬. ‫ שר כלה יצחק לברך את־י‬.‫ויהי כא‬
‫ו‬%‫מציד‬
31-E hizo él también guisos sabrosos, y los trajo a su padre, y dijo a su padre: levántese padre mío, y coma de la caza
de su hijo, para que me bendiga tu alma. Waya'as gam-hu mat'amim wayave le-avi'o wayomer le-avi'o yakum avi
weyojal mitse'id beno ba'avur tevarajani nafsheja.
ynkrbt rbub wnb dyxm lkayw yba mqy wybal rmayw wybal abyw mymufm awh mg çuyw
kçpn
‫ כני נפשך‬.‫בור תבר‬.‫ו בע‬%‫אכל מציד בנ‬%‫ ם אבי וי‬:‫אמר לאביו יק‬%‫ויעש גם־הוא מטעמים ויבא לאביו וי‬
32-Y Yitsjak, su padre, le dijo: ¿Quién eres tú? Y él dijo: Soy tu hijo, tu primogénito, Esaú. Wayomer lo Yitsjak avi'o
mi-atah wayomer ani binja bejoreja Esa'u.
wçu krkb knb yna rmayw hta ym wyba qjxy wl rmayw

‫רך עשו‬%‫ ני בנך בכ‬.‫אמר א‬%‫אמר לו יצחק אביו מי־אתה וי‬%‫וי‬
33-Y se estremeció Yitsjak con gran estremecimiento, hasta lo sumo, y dijo: ¿Quién es pues y dónde está aquél que
cogió la caza y me la trajo, y yo he comido de todo antes que tú vinieses, y le he bendecido? También será bendito.
Wayejerad Yitsjak jaradah gdolah ad-me'od wayomer mi-efo hu hatsad-tsa'id wayave li wa'ojal mikol beterem
tavo wa'avarajehu gam-baruj yihyeh.
awbt mrfb lkm lkaw yl abyw dyx dxh awh awpa ym rmayw dam du hldg hdrj qjxy drjyw
hyhy kwrb mg whkrbaw
‫וא‬%‫ל בטרם תב‬%‫כל מכ‬%‫וא הוא הצד־ציד ויבא לי וא‬%‫אמר מי־אפ‬%‫ד וי‬%‫לה עד־מא‬%‫ רדה גד‬.‫ויחרד יצחק ח‬
‫ כהו גם־ברוך יהיה‬.‫ בר‬.‫וא‬
34-Cuando Esaú oyó las palabras de su padre, lanzó una muy grande y amarga exclamación, y dijo a su padre:
Bendíceme también a mi, padre mío. Kishmo'a Esa'u et-divrey avi'o wayits'ak tse'akah gedolah umarah ad-
me'od wayomer le'avi'o barajeni gam-ani avi.
yba yna mg ynkrb wybal rmayw dam du hrmw hldg hqux quxyw wyba yrbd ta wçu umçk
‫ כני גם־אני אבי‬.‫אמר לאביו בר‬%‫ד וי‬%‫לה ומרה עד־מא‬%‫ע עשו את־דברי אביו ויצעק צעקה גד‬%‫כשמ‬
35-Y él dijo: Vino tu hermano con astucia y tomó tu bendición. Wayomer ba ajija bemirmah wayikaj birjateja.
ktkrb jqyw hmrmb kyja ab rmayw

‫אמר בא אחיך במרמה ויקח ברכתך‬%‫וי‬
36-Entonces él dijo: Por esto se le nombró con su nombre Ya'akov, pues me ha engañado estas dos veces: tomó mi
progenitura, y he aquí que ahora me ha quitado mi bendición. Y dijo: ¿Por ventura has reservado una bendición para
mi? Wayomer haji kara shemo Ya'akov wayakveni zeh fa'amayim et-bejorati lakaj wehineh atah lakaj birjati
wayomar halo-atsalta li berajah.
rmayw ytkrb jql htu hnhw jql Ytrkb ta mymup hz ynbquyw bquy wmç arq ykh rmayw
hkrb yl tlxa alh
‫ לא־‬.‫אמר ה‬%‫רתי לקח והנה עתה לקח ברכתי וי‬%‫מים את־בכ‬.‫ב ויעקבני זה פע‬%‫עק‬. ‫ו י‬%‫ כי קרא שמ‬.‫אמר ה‬%‫וי‬
‫אצלת לי ברכה‬
37-Yitsjak respondió y dijo a Esaú: He aquí que por señor tuyo lo he puesto, y le he dado por siervos a todos sus
hermanos, y de trigo y mosto le he provisto; y para ti ¿qué podré hacer ahora, hijo mío? Waya'an Yitsjak wayomer
le-Esa'u hen gevir samti'o laj we'et-kol-ejay'o natati lo la'avadim wedagan wetirosh semajti'o uleja efo mah
e'eseh beni.
çrytw ngdw mydbul wl yttn wyja lk taw kl wytmç rybg nh wçul rmayw qjxy nuyw
ynb hçua hm awpa hklw wytkms
‫ש סמכתיו ולכה‬%‫בדים ודגן ותיר‬.‫אמר לעשו הן גביר שמתיו לך ואת־כל־אחיו נתתי לו לע‬%‫ויען יצחק וי‬
‫וא מה אעשה בני‬%‫אפ‬
38-Y dijo Esaú a su padre: ¿No tienes más que una sola bendición, padre mío? Bendíceme también a mí, padre mío. Y
alzó Esaú su voz, y lloró. Wayomer Esa'u el-avi'o havrajah ajat hi-leja avi barajeni gam-ani avi wayisa Esa'u
kolo wayevk.
kbyw wlq wçu açyw yba yna mg ynkrb yba kl awh tja hkrbh wyba la wçu rmayw
‫לו ויבך‬%‫ כני גם־אני אבי וישא עשו ק‬.‫אמר עשו אל־אביו הברכה אחת הוא־לך אבי בר‬%‫וי‬
39-Y respondió Yitsjak, su padre, y le dijo: He aquí que en lo mejor de los lugares de la tierra estará tu morada, y
donde el rocío de los cielos cae de lo alto; Waya'an Yitsjak avi'o wayomer elay'o hineh mishmaney ha'arets
yihyeh moshaveja umital hashamayim me'al.
lum mymçh lfmw kbçwm hyhy xrah ynmçm hnh wyla rmayw wyba qjxy nuyw
‫ושבך ומטל השמים מעל‬%‫אמר אליו הנה משמני הארץ יהיה מ‬%‫ויען יצחק אביו וי‬
40-y por tu espada vivirás y a tu hermano servirás; mas cuando te angusties, romperás su yugo de sobre tu cuello.
We'al-jarbeja tijyeh we'et-ajija ta'avod wehayah ka'asher tarid ufarakta ulo me'al tsawareja.
krawx lum wlu tqrpw dyrt rçak hyhw dbut kyja taw hyjt kbrj luw
‫לו מעל צוארך‬:‫ שר תריד ופרקת ע‬.‫ד והיה כא‬%‫עב‬. ‫ועל־חרבך תחיה ואת־אחיך ת‬
41-Y guardó rencor Esaú a Ya'akov por la bendición con que le bendijera su padre, y dijo Esaú en su corazón: Llegarán
los días del duelo de mi padre, y mataré a Ya'akov, mi hermano. Wayistom Esa'u et-Ya'akov al-habrajah asher
berajo avi'o wayomer Esa'u belibo yikrevu yemey evel avi we'ahargah et-Ya'akov aji.
hgrhaw yba lba ymy wbrqy wblb wçu rmayw wyba wkrb rça hkrbh lu bquy ta wçu mfçyw
yja bquy ta
‫ו יקרבו ימי אבל אבי ואהרגה את־‬%‫אמר עשו בלב‬%‫ו אביו וי‬%‫ כ‬.‫ שר בר‬.‫ב על־הברכה א‬%‫עק‬. ‫ם עשו את־י‬%‫וישט‬
‫ב אחי‬%‫עק‬. ‫י‬
42-Y fueron denunciadas a Rivkah las palabras de Esa'u, su hijo mayor; y ella envió y llamó a Ya'akov, su hijo menor,
y le dijo: He aquí que Esaú, tu hermano, se consuela acerca de ti (pensando) matarte. Wayugad le-Rivkah et-divrey
Esa'u benah hagadol watishlaj watikra le-Ya'akov benah hakatan watomer elay'o hineh Esa'u ajija mitnajem
leja lehorgeja.
wçu hnh wyla rmatw nfqh hnb bquyl arqtw jlçtw ldgh hnb wçu yrbd ta hqbrl dgyw
kgrhl kl mjntm kyja
‫אמר אליו הנה עשו אחיך‬%‫ב בנה הקטן ות‬%‫עק‬. ‫ל ותשלח ותקרא לי‬%‫גד לרבקה את־דברי עשו בנה הגד‬:‫וי‬
‫מתנחם לך להרגך‬
43-Y ahora, hijo mío, obedece mi voz: levántate y escapa a Jarán, a Laván, mi hermano; We'atah veni shema bekoli
wekum braj-leja el-Lavan aji Jaranah.
hnrj yja nbl la kl jrb mwqw ylqb umç ynb htuw

‫לי וקום ברח־לך אל־לבן אחי חרנה‬%‫ועתה בני שמע בק‬
44-y morarás con él algunos años, hasta que se pase la saña de tu hermano, Weyashavta imo yamim ajadim ad
asher-tashuv jamat ajija.
kyja tmj bwçt rça du mydja mymy wmu tbçyw

‫ מת אחיך‬.‫ שר־תשוב ח‬.‫ חדים עד א‬.‫ו ימים א‬%‫וישבת עמ‬
45-hasta que desaparezca la ira de tu hermano contra ti y olvide lo que le has hecho; y yo enviaré y te tomaré de allí.
¿Por qué he de ser privada de vosotros dos en un día? Ad-shuv af-ajija mimja weshajaj et asher-asita lo weshalajti
ulekajtija misham lamah eshkal gam-shneyjem yom-ejad.
mkynç mg lkça hml mçm kytjqlw ytjlçw wl tyçu rça ta jkçw kmm kyja pa bwç du
dja mwy
‫ום‬%‫ שר־עשית לו ושלחתי ולקחתיך משם למה אשכל גם־שניכם י‬.‫עד־שוב אף־אחיך ממך ושכח את א‬
‫אחד‬
46-Y dijo Rivkah a Yistsjak: Estoy hastiada de vivir, a causa de las hijas de Jet; si Ya'akov toma mujer de las hijas de
Jet como éstas, hijas de esta tierra, ¿para qué quiero yo la vida? Watomer Rivkah el-Yitsjak katsti vejayay mipeney
benot Jet im-lokeaj Ya'akov ishah mibnot Jet ka'eleh mibenot ha'arets lamah li jayim.
twnbm hlak tj twnbm hça bquy jql ma tj twnb ynpm yyjb ytxq qjxy la hqbr rmatw
myyj yl hml xrah
‫ות‬%‫ות־חת כאלה מבנ‬%‫ב אשה מבנ‬%‫עק‬. ‫ות חת אם־לקח י‬%‫אמר רבקה אל־יצחק קצתי בחיי מפני בנ‬%‫ות‬
‫הארץ למה לי חיים‬
Capítulo 28
1-Y llamó Yitzjak a Ya'akov y lo bendijo, y le ordenó diciéndole: No tomes mujer de las hijas de Kena'an. Wayikra
Yitsjak el-Ya'akov wayevarej oto wayetsavehu wayomer lo lo-tikaj ishah mibenot Kena'an.
nunk twnbm hça jqt al wl rmayw whwxyw wta krbyw bquy la qjxy arqyw
‫ות כנען‬%‫אמר לו לא־תקח אשה מבנ‬%‫ו ויצוהו וי‬%‫את‬
% ‫ב ויברך‬%‫עק‬. ‫ויקרא יצחק אל־י‬
2-Levántate, ve a Padan-Aram a casa de Betu'el, padre de tu madre, y toma para ti de allí mujer de las hijas de Laván,
hermano de tu madre. Kum lej Padenah Aram beytah Vetu'el avi imeja wekaj-leja misham ishah mibenot Lavan
aji imeja.
kma yja nbl twnbm hça mçm kl jqw kma yba lawtb htyb mra hndp kl mwq
‫ חי אמך‬.‫ות לבן א‬%‫ בי אמך וקח־לך משם אשה מבנ‬.‫ רם ביתה בתואל א‬.‫קום לך פדנה א‬
3-Y El Shaday te bendiga, y te haga fructificar, y te multiplique de manera que vengas a ser congregación de pueblos;
We'El Shaday yevarej otja weyafreja weyarbeja wehayita lekehal amim.
mymu lhql tyyhw kbryw krpyw kta krby ydç law

‫תך ויפרך וירבך והיית לקהל עמים‬%‫ואל שדי יברך א‬
4-y te dé la bendición de Abraham a ti y a tu descendencia contigo, para que heredes la tierra de tus peregrinaciones, que
dio Elohim a Abraham. Weyiten-leja et-birkat Avraham leja ulezar'aja itaj lerishteja et-erets megureyja asher-
natan Elohim le-Avraham.
mhrbal myhla ntn rça kyrgm xra ta ktçrl kta kurzlw kl mhrba tkrb ta kl ntyw
‫ שר־נתן אלהים לאברהם‬.‫ריך א‬:‫ך אתך לרשתך את־ארץ מג‬.‫ויתן־לך את־ברכת אברהם לך ולזרע‬
5-Y envió Yitzjak a Ya'akov, y éste se fue a Padan-Aram, a Laván, hijo de Betu'el el Arami, hermano de Rivka, madre
de Ya'akov y de Esaú. Wayishlaj Yitsjak et-Ya'akov wayelej Padenah Aram el-Lavan ben-Betu'el ha'Arami aji
Rivkah em Ya'akov we'Esa'u.
wçuw bquy ma hqbr yja ymrah lawtb nb nbl la mra hndp klyw bquy ta qjxy jlçyw
‫ב ועשו‬%‫עק‬. ‫ חי רבקה אם י‬.‫ רמי א‬.‫ רם אל־לבן בן־בתואל הא‬.‫ב וילך פדנה א‬%‫עק‬. ‫וישלח יצחק את־י‬
6-Y vio Esaú que Yitzjak había bendecido a Ya'akov y le había enviado a Padan-Aram para que tomase de allí mujer
para él, y que cuando lo bendijo le había ordenado, diciendo: No tomes mujer de las hijas de Kena'an. Wayar Esa'u ki
veraj Yitsjak et-Ya'akov weshilaj oto Padenah Aram lakajat-lo misham ishah bevarajo oto wayetsa'u alay'o
lemor lo-tikaj ishah mibenot Kena'an.
wxyw wta wkrbb hça mçm wl tjql mra hndp wta jlçw bquy ta qjxy krb yk wçu aryw
nunk twnbm hça jqt al rmal wylu
‫ו ויצו עליו‬%‫את‬
% ‫ו‬%‫ כ‬.‫ רם לקחת־לו משם אשה בבר‬.‫ו פדנה א‬%‫את‬
% ‫ב ושלח‬%‫עק‬. ‫וירא עשו כי־ברך יצחק את־י‬
‫ות כנען‬%‫ר לא־תקח אשה מבנ‬%‫לאמ‬
7-Y Ya'akov obedeció a su padre y a su madre, y se fue a Padan-Aram. Wayishma Ya'akov el-avi'o we'el-imo wayelej
Padenah Aram.
mra hndp klyw wma law wyba la bquy umçyw

‫ רם‬.‫ו וילך פדנה א‬%‫ב אל־אביו ואל־אמ‬%‫עק‬. ‫וישמע י‬
8-Esa'u vio pues que eran malas las hijas de Kena'an a los ojos de Yitzjak, su padre. Wayar Esa'u ki ra'ot benot
Kena'an be'eyney Yitsjak avi'o.
wyba qjxy ynyub nunk twnb twur yk wçu aryw

‫ות כנען בעיני יצחק אביו‬%‫ות בנ‬%‫וירא עשו כי רע‬
9-Y fue Esa'u a Yisma'el y tomó por mujer a Majalat, hija de Yisma'el, hijo de Abraham, hermana de Nevayot, además
de sus otras mujeres. Wayelej Esa'u el-Yishma'el wayikaj et-Majalat bat-Yishma'el ben-Avraham ajot Nevayot
al-nashay'o lo le'ishah.
hçal wl wyçn lu twybn twja mhrba nb laumçy tb tljm ta jqyw laumçy la wçu klyw
‫ות על־נשיו לו לאשה‬%‫ות נבי‬%‫ ח‬.‫ לת ׀ בת־ישמעאל בן־אברהם א‬.‫וילך עשו אל־ישמעאל ויקח את־מח‬
Parashah 7: Wayetze (Y salió) 28:10-32-3
10-Y salió Ya'akov de Beer-Sheva, y fue a Jarán. Wayetse Ya'akov mi-Be'er Shava wayelej Jaranah.
hnrj klyw ubç rabm bquy axyw

‫ב מבאר שבע וילך חרנה‬%‫עק‬. ‫ויצא י‬

11-Y se encontró en un lugar, y pasó la noche allí, porque se había puesto el sol. Y tomó de las piedras del lugar y se
las puso por cabecera, y se acostó en aquel lugar. Wayifga bamakom wayalen sham ki-va hashemesh wayikaj
me'avney hamakom wayasem mera'ashotay'o wayishkav bamakom hahu.
awhh mwqmb bkçyw wytçarm mçyw mwqmh ynbam jqyw çmçh ab yk mç nlyw mwqmb ugpyw
‫ום ההוא‬%‫תיו וישכב במק‬%‫ ש‬.‫ום וישם מרא‬%‫ום וילן שם כי־בא השמש ויקח מאבני המק‬%‫ויפגע במק‬
12-Y soñó; y he aquí una escalera que estaba apoyada en la tierra; y su extremo superior llegaba al cielo; y he aquí que
los Malajey de Elohim subían y bajaban por ella; Wayajalom wehineh sulam mutsav artsah werosho magia
hashamaymah wehineh mal'ajey Elohim olim weyoredim bo.
wb mydryw mylu myhla ykalm hnhw hmymçh uygm wçarw hxra bxm mls hnhw mljyw
‫ו‬%‫רדים ב‬%‫לים וי‬%‫ כי אלהים ע‬.‫ו מגיע השמימה והנה מלא‬%‫אש‬%‫ צב ארצה ור‬:‫ לם מ‬:‫ לם והנה ס‬.‫ויח‬
13-y he aquí que YHWH estaba a su lado, y di]o: Yo soy YHWH, Elohey de Abraham, tu padre, y Elohey de Yitzjak;
la tierra sobre la cual estás acostado, te la daré a ti y a tu descendencia. Wehineh YHWH nitsav alay'o wayomar ani
YHWH Elohey Avraham avija we'Elohey Yitsjak ha'arets asher atah shojev aleyha leja etnenah ulezar'eja.
bkç hta rça xrah qjxy yhlaw kyba mhrba yhla hwhy yna rmayw wylu bxn hwhy hnhw
kurzlw hnnta kl hylu
‫כב עליה‬%‫ שר אתה ש‬.‫ ני יהוה אלהי אברהם אביך ואלהי יצחק הארץ א‬.‫אמר א‬%‫והנה יהוה נצב עליו וי‬
‫לך אתננה ולזרעך‬
14-Y será tu descendencia como el polvo de la tierra; y te extenderás hacia el occidente, y hacia el oriente, y hacia el
norte, y hacia el sur; y en ti y en tu descendencia se bendecirán todas las familias de la tierra. Wehayah zar'aja
ka'afar ha'arets ufaratsta yamah wakedmah wetsafonah wanegbah wenivreju weja kol-mishpejot ha'adamah
uvezar'eja.
kurzbw hmdah tjpçm lk kb wkrbnw hbgnw hnpxw hmdqw hmy txrpw xrah rpuk kurz hyhw
‫ דמה ובזרעך‬.‫ת הא‬%‫ כו בך כל־משפח‬.‫נה ונגבה ונבר‬%‫פר הארץ ופרצת ימה וקדמה וצפ‬.‫ך כע‬.‫והיה זרע‬
15-Y he aquí que Yo estoy contigo, y te guardaré dondequiera que anduvieres, y te haré volver a esta tierra; porque no
te abandonaré hasta que haya cumplido lo que te he hablado. Wehineh anoji imaj ushmartija bejol asher-telej
wahashivotija el-ha'adamah hazot ki lo e'ezovja ad asher im-asiti et asher-dibarti laj.
ma rça du kbzua al yk tazh hmdah la kytbçhw klt rça lkb kytrmçw kmu ykna hnhw
kl ytrbd rça ta ytyçu
‫ שר אם־‬.‫את כי לא אעזבך עד א‬%‫ דמה הז‬.‫תיך אל־הא‬%‫ שב‬.‫ שר־תלך וה‬.‫ל א‬%‫כי עמך ושמרתיך בכ‬%‫והנה אנ‬
‫ שר־דברתי לך‬.‫עשיתי את א‬
16-Y despertó Ya'akov de su sueño, y dijo : ¡Ciertamente YHWH está en este lugar, y yo no lo sabía! Wayikats Ya'akov
mishnato wayomer ajen yesh YHWH bamakom hazeh we'anoji lo yadati.
ytudy al yknaw hzh mwqmb hwhy çy nka rmayw wtnçm bquy xqyyw
‫כי לא ידעתי‬%‫ום הזה ואנ‬%‫אמר אכן יש יהוה במק‬%‫ו וי‬%‫ב משנת‬%‫עק‬. ‫וייקץ י‬
17-Y temió, y dijo: ¡Cuán pavoroso es este lugar! No es esto otra cosa sino la casa de Elohim, y ésta es la puerta de los
cielos. Wayira wayomar mah-nora hamakom hazeh eyn zeh ki im-beyt Elohim wezeh sha'ar hashamayim.
mymçh ruç hzw myhla tyb ma yk hz nya hzh mwqmh arwn hm rmayw aryyw
‫ום הזה אין זה כי אם־בית אלהים וזה שער השמים‬%‫ורא המק‬%‫אמר מה־נ‬%‫ויירא וי‬
18-Y se levantó Ya'akov por la mañana muy temprano y tomó la piedra que se había puesto por cabecera, y la alzó por
monumento, y derramó aceite sobre la parte superior. Wayashkem Ya'akov baboker wayikaj et-ha'even asher-sam
mera'ashotay'o wayasem otah matsevah wayitsok shemen al-roshah.
hçar lu nmç qxyw hbxm hta mçyw wytçarm mç rça nbah ta jqyw rqbb bquy mkçyw
‫אשה‬%‫ק שמן על־ר‬%‫תה מצבה ויצ‬%‫תיו וישם א‬%‫ ש‬.‫ שר־שם מרא‬.‫קר ויקח את־האבן א‬%‫ב בב‬%‫עק‬. ‫וישכם י‬
19-Y llamó el nombre de aquel lugar Beyt-EI, aunque Luz era el nombre de la ciudad anteriormente. Wayikra et-
shem-hamakom hahu Beyt-El we'ulam Luz shem ha'ir larishonah.
hnçarl ryuh mç zwl mlwaw la tyb awhh mwqmh mç ta arqyw

‫נה‬%‫ום ההוא בית־אל ואולם לוז שם־העיר לראש‬%‫ויקרא את־שם־המק‬
20-Y Ya'akov hizo una promesa, diciendo: Si estuviere Elohim conmigo y me guardare en este camino en que ando, y
me diere pan para comer y ropa para vestir, Wayidar Ya'akov neder lemor im-yihyeh Elohim imadi ushmarani
baderej hazeh asher anoji holej wenatan-li lejem le'ejol uveged lilbosh.
mjl yl ntnw klwh ykna rça hzh krdb ynrmçw ydmu myhla hyhy ma rmal rdn bquy rdyw
çbll dgbw lkal
‫ל‬%‫ולך ונתן־לי לחם לאכ‬%‫כי ה‬%‫ שר אנ‬.‫ר אם־יהיה אלהים עמדי ושמרני בדרך הזה א‬%‫ב נדר לאמ‬%‫עק‬. ‫וידר י‬
‫ש‬%‫ובגד ללב‬
21-y si volviere en shalom a la casa de mi padre, y YHWH fuere Elohim para mí, Weshavti veshalom el-beyt avi
wehayah YHWH li le-Elohim.
myhlal yl hwhy hyhw yba tyb la mwlçb ytbçw

‫ושבתי בשלום אל־בית אבי והיה יהוה לי לאלהים‬
22-entonces esta piedra que he alzado por monumento (conmemorativo) será la casa de Elohim; y de todo lo que me
dieres, la décima parte separaré para Ti. Weha'even hazot asher samti matsevah yihyeh beyt Elohim wejol asher
titen-li aser a'asrenu laj.
kl wnrçua rçu yl ntt rça lkw myhla tyb hyhy hbxm ytmç rça tazh nbahw
‫ עשרנו לך‬.‫ שר תתן־לי עשר א‬.‫ל א‬%‫ שר־שמתי מצבה יהיה בית אלהים וכ‬.‫את א‬%‫והאבן הז‬
Capítulo 29
1-Y alzó Ya'akov sus pies y se fue a la tierra de los hijos del oriente; Wayisa Ya'akov raglay'o wayelej artsah veney-
kedem.
mdq ynb hxra klyw wylgr bquy açyw

‫ב רגליו וילך ארצה בני־קדם‬%‫עק‬. ‫וישא י‬
2-y miró, y he aquí un pozo en el campo, y allí tres rebaños de ovejas que yacían junto a él, pues de aquel pozo
abrevaban los rebaños; y una piedra grande estaba sobre la boca del pozo. Wayar wehineh ve'er basadeh wehineh-
sham shloshah edrey-tson rovtsim aleyha ki min-habe'er hahi yashku ha'adarim weha'even gedolah al-pi
habe'er.
myrduh wqçy awhh rabh nm yk hylu myxbr nax yrdu hçlç mç hnhw hdçb rab hnhw aryw
rabh yp lu hldg nbahw
‫דרים‬.‫בצים עליה כי מן־הבאר ההוא ישקו הע‬%‫אן ר‬%‫וירא והנה באר בשדה והנה־שם שלשה עדרי־צ‬
‫לה על־פי הבאר‬%‫והאבן גד‬
3-Y allí se reunían todos los rebaños; y hacían rodar la piedra de encima de la boca del pozo y abrevaban las ovejas, y
volvían la piedra sobre la boca del pozo, a su lugar. Wene'esfu-shamah jol-ha'adarim wegalelu et-ha'even me'al-pi
habe'er wehishku et-hatson weheshivu et-ha'even al-pi habe'er limekomah.
lu nbah ta wbyçhw naxh ta wqçhw rabh yp lum nbah ta wllgw myrduh lk hmç wpsanw
hmqml rabh yp
‫אן והשיבו את־האבן על־פי‬%‫לו את־האבן מעל פי הבאר והשקו את־הצ‬.‫דרים וגל‬.‫ונאספו־שמה כל־הע‬
‫מה‬%‫הבאר למק‬
4-Y les dijo Ya'akov: Hermanos míos ¿de dónde sois? Y ellos contestaron: De Jaran somos nosotros. Wayomer lahem
Ya'akov ajay me'ayin atem wayomeru meJaran anajnu.
wnjna nrjm wrmayw mta nyam yja bquy mhl rmayw

‫ נחנו‬.‫אמרו מחרן א‬%‫ב אחי מאין אתם וי‬%‫עק‬. ‫אמר להם י‬%‫וי‬
5-Y les dijo: ¿Conocéis a Laván, hijo de Najor? Y respondieron: Le conocemos. Wayomer lahem hayedatem et-Lavan
ben-Najor wayomeru yadanu.
wnudy wrmayw rwjn nb nbl ta mtudyh mhl rmayw

‫אמרו ידענו‬%‫ור וי‬%‫אמר להם הידעתם את־לבן בן־נח‬%‫וי‬
6-Y les dijo: ¿La paz está con él? Y dijeron: Sí, está en paz. Y he aquí que Rajel, su hija, venía con las ovejas.
Wayomer lahem hashalom lo wayomeru shalom wehineh Rajel bito ba'ah im-hatson.
naxh mu hab wtb ljr hnhw mwlç wrmayw wl mwlçh mhl rmayw
‫אן‬%‫ו באה עם־הצ‬%‫אמרו שלום והנה רחל בת‬%‫ שלום לו וי‬.‫אמר להם ה‬%‫וי‬
7-Y él dijo: He aquí que aún queda mucho del día; no es tiempo de que sea recogido el ganado; abrevad las ovejas e id y
apacentadlas. Wayomer hen od hayom gadol lo-et he'asef hamikneh hashku hatson uleju re'u.
wur wklw naxh wqçh hnqmh psah tu al lwdg mwyh dwu nh rmayw
‫אן ולכו רעו‬%‫ול לא־עת האסף המקנה השקו הצ‬%‫ום גד‬%‫וד הי‬%‫אמר הן ע‬%‫וי‬
8-Y ellos dijeron: No podemos hasta que se junten todos los rebaños y hagan rodar la piedra de encima de la boca del
pozo, para que abrevemos el ganado. Wayomeru lo nujal ad asher ye'asfu kol-ha'adarim wegalelu et-ha'even
me'al pi habe'er wehishkinu hatson.
naxh wnyqçhw rabh yp lum nbah ta wllgw myrduh lk wpsay rça du lkwn al wrmayw
‫אן‬%‫לו את־האבן מעל פי הבאר והשקינו הצ‬.‫דרים וגל‬.‫ שר יאספו כל־הע‬.‫אמרו לא נוכל עד א‬%‫וי‬
9-Todavía estaba él hablando con ellos cuando Rajel llegó con las ovejas de su padre, pues ella era pastora. Odenu
medaber imam weRajel ba'ah im-hatson asher le'aviha ki ro'ah hi.
awh hur yk hybal rça naxh mu hab ljrw mmu rbdm wndwu
‫עה הוא‬%‫ שר לאביה כי ר‬.‫אן א‬%‫ודנו מדבר עמם ורחל באה עם־הצ‬%‫ע‬
10-Y sucedió que como viese Ya'akov a Rajel, hija de Lavan, el hermano de su madre, y a las ovejas de Lavan,
hermano de su madre, se aproximó Ya'akov e hizo rodar la piedra de sobre la boca del pozo, y abrevó a las ovejas de
Lavan, hermano de su madre. Wayehi ka'asher ra'ah Ya'akov et-Rajel bat-Lavan aji imo we'et tson Lavan aji imo
wayigash Ya'akov wayagel et-ha'even me'al pi habe'er wayashk et-tson Lavan aji imo.
ta lgyw bquy çgyw wma yja nbl nax taw wma yja nbl tb ljr ta bquy har rçak yhyw
wma yja nbl nax ta qçyw rabh yp lum nbah
‫ב ויגל את־האבן‬%‫עק‬. ‫ו ויגש י‬%‫ חי אמ‬.‫אן לבן א‬%‫ו ואת־צ‬%‫ חי אמ‬.‫ב את־רחל בת־לבן א‬%‫עק‬. ‫ שר ראה י‬.‫ויהי כא‬
‫ו‬%‫ חי אמ‬.‫אן לבן א‬%‫מעל פי הבאר וישק את־צ‬
11-Y besó Ya'akov a Rajel; y alzó su voz y lloró. Wayishak Ya'akov le-Rajel wayisa et-kolo wayevk.
kbyw wlq ta açyw ljrl bquy qçyw

‫לו ויבך‬%‫ב לרחל וישא את־ק‬%‫עק‬. ‫וישק י‬
12-Y anunció Ya'akov a Rajel que era hermano (pariente) de su padre, y que era hijo de Rivkah. Entonces ella corrió y
lo contó a su padre. Wayaged Ya'akov le-Rajel ki aji aviha hu weji ven-Rivkah hu watarots wataged le'aviha.
hybal dgtw xrtw awh hqbr nb ykw awh hyba yja yk ljrl bquy dgyw
‫ חי אביה הוא וכי בן־רבקה הוא ותרץ ותגד לאביה‬.‫ב לרחל כי א‬%‫עק‬. ‫ויגד י‬
13-Y aconteció que cuando Lavan oyó la fama de Ya'akov, hijo de su hermana, corrió a su encuentro y le abrazó y le
beso, y le trajo a su casa; y él contó a Laván todas estas cosas. Wayehi jishmoa Lavan et-shema Ya'akov ben-ajoto
wayarots likrato wayejabek-lo wayenashek-lo wayevi'ehu el-beyto wayesaper le-Lavan et kol-hadevarim ha'eleh.
wtyb la whaybyw wl qçnyw wl qbjyw wtarql xryw wtja nb bquy umç ta nbl umçk yhyw
hlah myrbdh lk ta nbll rpsyw
‫ו ויספר‬%‫ו ויחבק־לו וינשק־לו ויביאהו אל־בית‬%‫ו וירץ לקראת‬%‫חת‬% .‫ב בן־א‬%‫עק‬. ‫ע לבן את־שמע י‬%‫ויהי כשמ‬
‫ללבן את כל־הדברים האלה‬
14-Y Laván le dijo: ¡Ciertamente mi hueso y mi carne eres! Y estuvo con él por espacio de un mes. Wayomer lo
Laván aj otzmi webasari atah wa'yosheb imu jodesh imim.
mymy çdj wmu bçyw hta yrçbw ymxu ka nbl wl rmayw

‫דש ימים‬%‫ו ח‬%‫אמר לו לבן אך עצמי ובשרי אתה וישב עמ‬%‫וי‬
15-Entonces dijo Laván a Ya'akov: ¿Acaso porque eres mi hermano me servirás de balde? Declárame cual ha de ser tu
salario. Wayomer Lavan le-Ya'akov haji-aji atah wa'avadetani jinam hagidah li mah-maskurteja.
ktrkçm hm yl hdygh mnj yntdbuw hta yja ykh bquyl nbl rmayw
‫רתך‬:‫בדתני חנם הגידה לי מה־משכ‬.‫ כי־אחי אתה וע‬.‫ב ה‬%‫עק‬. ‫אמר לבן לי‬%‫וי‬
16-Laván tenía dos hijas: el nombre de la mayor era Leah, y el nombre de la menor, Rajel. Ule-Lavan shtey vanot
shem hagdolah Leah weshem haktanah Rajel.
ljr hnfqh mçw hal hldgh mç twnb ytç nbllw

‫לה לאה ושם הקטנה רחל‬%‫ות שם הגד‬%‫וללבן שתי בנ‬
17-Y los ojos de Leah eran lacrimosos, mas Rajel era de bella figura y de hermoso semblante. We'eyney Leah rakot
weRajel hayetah yefat-to'ar wifat mar'eh.
harm tpyw rat tpy htyh ljrw twkr hal ynyuw

‫אר ויפת מראה‬%‫ות ורחל היתה יפת־ת‬%‫ועיני לאה רכ‬
18-Y Ya'akov amó a Rajel, y dijo: Te serviré siete años por Rajel, tu hija menor. Waye'ehav Ya'akov et-Rajel
wayomer e'evadeja sheva shanim beRajel biteja haktanah.
hnfqh ktb ljrb mynç ubç kdbua rmayw ljr ta bquy bhayw
‫אמר אעבדך שבע שנים ברחל בתך הקטנה‬%‫ב את־רחל וי‬%‫עק‬. ‫ויאהב י‬
19-Y dijo Lavan: Mejor es que te la dé a ti y no la dé a otro; quédate conmigo. Wayomer Lavan tov titi otah laj mititi
otah le'ish ajer shvah imadi.
ydmu hbç rja çyal hta yttm kl hta ytt bwf nbl rmayw
‫תה לאיש אחר שבה עמדי‬%‫תה לך מתתי א‬%‫וב תתי א‬%‫אמר לבן ט‬%‫וי‬
20-Y Ya'akov sirvió por Rajel siete años, y fueron a sus ojos como unos días, por el amor que le tenía. Waya'avod
Ya'akov beRajel sheva shanim wayihyu ve'eynay'o keyamim ajadim be'ahavato otah.
hta wtbhab mydja mymyk wynyub wyhyw mynç ubç ljrb bquy dbuyw
‫תה‬%‫ו א‬%‫ בת‬.‫ חדים באה‬.‫ב ברחל שבע שנים ויהיו בעיניו כימים א‬%‫עק‬. ‫ד י‬%‫עב‬. ‫וי‬
21-Y dijo Ya'akov a Laván: Dame mi mujer, que se han cumplido mis días, y me llegaré a ella. Wayomer Ya'akov el-
Lavan havah et-ishti ki male'u yamay we'avo'ah eleyha.
hyla hawbaw ymy walm yk ytça ta hbh nbl la bquy rmayw

‫ואה אליה‬%‫ב אל־לבן הבה את־אשתי כי מלאו ימי ואב‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
22-Y juntó Laván a todos los hombres del lugar, e hizo un banquete. Waye'esof Lavan et-kol-anshey hamakom
waya'as mishteh.
htçm çuyw mwqmh yçna lk ta nbl psayw

‫ום ויעש משתה‬%‫ף לבן את־כל־אנשי המק‬%‫ויאס‬
23-Mas aconteció que por la noche tomó a Leah, su hija, y se la trajo; y él se llegó a ella. Wayehi va'erev wayikaj et-
Leah vito wayave otah elay'o wayavo eleyha.
hyla abyw wyla hta abyw wtb hal ta jqyw brub yhyw
‫א אליה‬%‫תה אליו ויב‬%‫ו ויבא א‬%‫ויהי בערב ויקח את־לאה בת‬
24-Y dio Laván a ella su sierva Zilpah; a Leah, su hija, por sierva. Wayiten Lavan lah et-Zilpah shifjato le-Leah
vito shifjah.
hjpç wtb hall wtjpç hplz ta hl nbl ntyw

‫ו שפחה‬%‫ו ללאה בת‬%‫ויתן לבן לה את־זלפה שפחת‬
25-Y aconteció en la mañana, y he aquí que era Leah. Y dijo a Laván: ¿Qué es esto que me has hecho? Ciertamente
serví contigo por Rajel. ¿Y por qué me has engañado? Wayehi vaboker wehineh-hi Leah wayomer el-Lavan mah-
zot asitah li halo veRajel avadeti imaj welamah rimitani.
yntymr hmlw kmu ytdbu ljrb alh yl tyçu taz hm nbl la rmayw hal awh hnhw rqbb yhyw
‫ לא ברחל עבדתי עמך ולמה רמיתני‬.‫את עשית לי ה‬%‫אמר אל־לבן מה־ז‬%‫קר והנה־הוא לאה וי‬%‫ויהי בב‬
26-Y respondió Lavan: No se hace así en nuestro lugar, dar la menor antes que la mayor. Wayomer Lavan lo-ye'aseh
jen bimkomenu latet hatse'irah lifney habejirah.
hrykbh ynpl hryuxh ttl wnmwqmb nk hçuy al nbl rmayw

‫ומנו לתת הצעירה לפני הבכירה‬%‫אמר לבן לא־יעשה כן במק‬%‫וי‬
27-Cumple esta semana y te daremos también a ella, por el servicio que harás todavía conmigo siete años más. Male
shevua zot wenitnah leja gam-et-zot ba'avodah asher ta'avod imadi od sheva-shanim ajerot.
twrja mynç ubç dwu ydmu dbut rça hdbub taz ta mg kl hntnw taz ubç alm
‫ות‬%‫ חר‬.‫וד שבע־שנים א‬%‫ד עמדי ע‬%‫עב‬. ‫ שר ת‬.‫דה א‬%‫עב‬. ‫את ב‬%‫את ונתנה לך גם־את־ז‬%‫ע ז‬:‫מלא שב‬
28-Y Ya'akov lo hizo así, y cumplió esta semana, y él le dio a Rajel, su hija, por mujer. Waya'as Ya'akov ken
wayemale shvua zot wayiten-lo et-Rajel bito lo le'ishah.
hçal wl wtb ljr ta wl ntyw taz ubç almyw nk bquy çuyw

‫ו לו לאשה‬%‫את ויתן־לו את־רחל בת‬%‫ע ז‬:‫ב כן וימלא שב‬%‫עק‬. ‫ויעש י‬
29-Y dio Laván, a su hija Rajel, a Bilhah, su sierva, por sierva suya. Wayiten Lavan le-Rajel bito et-Bilhah shifjato
lah leshifjah.
hjpçl hl wtjpç hhlb ta wtb ljrl nbl ntyw

‫ו לה לשפחה‬%‫ו את־בלהה שפחת‬%‫ויתן לבן לרחל בת‬
30-Y él se llegó a Rajel también; y también amó a Rajel mas que a Leah; y sirvió aún con él otros siete años. Wayavo
gam el-Rajel waye'ehav gam-et-Rajel miLeah waya'avod imo od sheva-shanim ajerot.
twrja mynç ubç dwu wmu dbuyw halm ljr ta mg bhayw ljr la mg abyw
‫ות‬%‫ חר‬.‫וד שבע־שנים א‬%‫ו ע‬%‫ד עמ‬%‫עב‬. ‫א גם אל־רחל ויאהב גם־את־רחל מלאה וי‬%‫ויב‬
31-Y viendo YHWH que Leah era despreciada, abrió su matriz, mas Rajel era estéril. Wayar YHWH ki-snu'ah Leah
wayiftaj et-rajmah weRajel akarah.
hrqu ljrw hmjr ta jtpyw hal hawnç yk hwhy aryw

‫קרה‬.‫וירא יהוה כי־שנואה לאה ויפתח את־רחמה ורחל ע‬
32-Y concibió Leah y parió un hijo; y ella llamó su nombre Re'uven (mira un hijo), pues dijo: Porque YHWH ha visto
mi aflicción. Por tanto, ahora me amará mi marido. Watahar Leah wateled ben watikra shmo Re'uven ki amrah ki-
ra'ah YHWH be'oni ki atah ye'ehavani ishi.
yçya ynbhay htu yk yynub hwhy har yk hrma yk nbwar wmç arqtw nb dltw hal rhtw
‫ו ראובן כי אמרה כי־ראה יהוה בעניי כי עתה יאהבני אישי‬%‫ותהר לאה ותלד בן ותקרא שמ‬
33-Y concibió otra vez y parió un hijo, y dijo: Porque YHWH oyó que yo era despreciada, me ha dado éste también; y
lo llamó Shimon (oyó). Watahar od wateled ben watomer ki-shama YHWH ki-snu'ah anoji wayiten-li gam-et-zeh
watikra shemo Shim'on.
nwumç wmç arqtw hz ta mg yl ntyw ykna hawnç yk hwhy umç yk rmatw nb dltw dwu rhtw
‫ון‬%‫ו שמע‬%‫כי ויתן־לי גם־את־זה ותקרא שמ‬%‫אמר כי־שמע יהוה כי־שנואה אנ‬%‫וד ותלד בן ות‬%‫ותהר ע‬
34-Y concibió otra vez y parió un hijo, y dijo: Esta vez se unirá mi marido conmigo, porque le he parido tres hijos. Y
por tanto él lo llamó Lewí (unido). Watahar od wateled ben watomer atah hapa'am yilave ishi elay ki-yaladeti lo
shloshah vanim al-ken kara-shemo Lewi.
wmç arq nk lu mynb hçlç wl ytdly yk yla yçya hwly muph htu rmatw nb dltw dwu rhtw
ywl
‫ו לוי‬%‫אמר עתה הפעם ילוה אישי אלי כי־ילדתי לו שלשה בנים על־כן קרא־שמ‬%‫וד ותלד בן ות‬%‫ותהר ע‬
35-Y volvió a concebir y parió un hijo, y dijo: Esta vez agradeceré a YHWH. Por tanto ella le puso el nombre de
Yahudah (exaltar a Yah) y dejó de engendrar; Watahar od wateled ben watomer hapa'am odeh et-YHWH al-ken
kar'ah shemo Yahudah wata'amod miledet.
tdlm dmutw hdwhy wmç harq nk lu hwhy ta hdwa muph rmatw nb dltw dwu rhtw
‫ד מלדת‬%‫עמ‬. ‫ו יהודה ות‬%‫ודה את־יהוה על־כן קראה שמ‬%‫אמר הפעם א‬%‫וד ותלד בן ות‬%‫ותהר ע‬
Capítulo 30
1-Y vio Rajel que no paría hijos a Ya'akov, y se enceló Rajel de su hermana, y dijo a Ya'akov: Dame hijos, que si no
me muero. Watere Rajel ki lo yaledah le-Ya'akov watekane Rajel ba'ajotah watomer el-Ya'akov havah-li vanim
we'im-ayin metah anoji.
ykna htm nya maw mynb yl hbh bquy la rmatw htjab ljr anqtw bquyl hdly al yk ljr
artw
‫כי‬%‫ב הבה־לי בנים ואם־אין מתה אנ‬%‫עק‬. ‫אמר אל־י‬%‫תה ות‬%‫ ח‬.‫ב ותקנא רחל בא‬%‫עק‬. ‫ותרא רחל כי לא ילדה לי‬
2-Y se encendió la ira de Ya'akov contra Rajel, y dijo: ¿Estoy yo acaso en lugar de Elohim, que te negó el fruto de (tu)
vientre? Wayijar-af Ya'akov beRajel wayomer hatajat Elohim anoji asher-mana mimej peri-vaten.
nfb yrp kmm unm rça ykna myhla tjth rmayw ljrb bquy pa rjyw
‫ שר־מנע ממך פרי־בטן‬.‫כי א‬%‫ תחת אלהים אנ‬.‫אמר ה‬%‫ב ברחל וי‬%‫עק‬. ‫ויחר־אף י‬
3-Y ella dijo: He aquí mi sierva Bilhah; llégate a ella y que dé a luz sobre mis rodillas; y así yo también tendré hijos a
través de ella. Watomer hineh amati Vilhah bo eleyha weteled al-birkay we'ibaneh gam-anoji mimenah.
hnmm ykna mg hnbaw ykrb lu dltw hyla ab hhlb ytma hnh rmatw
‫כי ממנה‬%‫א אליה ותלד על־ברכי ואבנה גם־אנ‬%‫ מתי בלהה ב‬.‫אמר הנה א‬%‫ות‬
4-Y ella le dio pues a Bilhah, su sierva, por mujer; y se llegó a ella Ya'akov. Watiten-lo et-Bilhah shifjatah le'ishah
wayavo eleyha Ya'akov.
bquy hyla abyw hçal htjpç hhlb ta wl nttw

‫ב‬%‫עק‬. ‫א אליה י‬%‫ותתן־לו את־בלהה שפחתה לאשה ויב‬
5-Y concibió Bilhah, y parió a Ya'akov un hijo. Watahar Bilhah wateled le-Ya'akov ben.
nb bquyl dltw hhlb rhtw

‫ב בן‬%‫עק‬. ‫ותהר בלהה ותלד לי‬
6-Y dijo Rajel: Me ha hecho justicia Elohim, y también ha oído mi voz, y me dio un hijo. Por lo tanto llamó su nombre
Dan (juzga). Watomer Rajel danani Elohim wegam shama bekoli wayiten-li ben al-ken kar'ah shmo Dan.
nd wmç harq nk lu nb yl ntyw ylqb umç mgw myhla ynnd ljr rmatw
‫ו דן‬%‫לי ויתן־לי בן על־כן קראה שמ‬%‫אמר רחל דנני אלהים וגם שמע בק‬%‫ות‬
7-Y Bilhah, sierva de Rajel, concibió otra vez y parió un segundo hijo a Ya'akov. Watahar od wateled Bilhah shifjat
Rajel ben sheni le-Ya'akov.
bquyl ynç nb ljr tjpç hhlb dltw dwu rhtw

‫ב‬%‫עק‬. ‫וד ותלד בלהה שפחת רחל בן שני לי‬%‫ותהר ע‬
8-Y dijo Rajel: Con gran persistencia insistí con Elohim (para igualarme) con mi hermana, y también lo conseguí. Y
llamó su nombre Naftalí (mi lucha). Watomer Rajel naftuley Elohim niftalti im-ajoti gam-yajolti watikra shmo
Naftali.
yltpn wmç arqtw ytlky mg ytja mu ytltpn myhla ylwtpn ljr rmatw
‫ו נפתלי‬%‫לתי ותקרא שמ‬%‫תי גם־יכ‬%‫ ח‬.‫אמר רחל נפתולי אלהים ׀ נפתלתי עם־א‬%‫ות‬
9-Y vio Leah que había dejado de parir, y tomó a Zilpah, su sierva, y la dio a Ya'akov por mujer. Watere Leah ki
amedah miledet watikaj et-Zilpah shifjata watiten otah le-Ya'akov le'ishah.
hçal bquyl hta nttw htjpç hplz ta jqtw tdlm hdmu yk hal artw
‫ב לאשה‬%‫עק‬. ‫תה לי‬%‫ותרא לאה כי עמדה מלדת ותקח את־זלפה שפחתה ותתן א‬
10-Y parió Zilpah, sierva de Leah, un hijo a Ya'akov. Wateled Zilpah shifjat Leah le-Ya'akov ben.
nb bquyl hal tjpç hplz dltw

‫ב בן‬%‫עק‬. ‫ותלד זלפה שפחת לאה לי‬
11-Y dijo Leah: ¡Llegó la suerte! Y llamó su nombre Gad (suerte). Watomer Leah ba gad watikra et-shmo Gad.
dg wmç ta arqtw dgb hal rmatw

‫ו גד‬%‫אמר לאה ]בגד כ[ )בא ק( )גד ק( ותקרא את־שמ‬%‫ות‬
12-Y parió Zilpah, sierva de Leah, un segundo hijo a Ya'akov. Wateled Zilpah shifjat Leah ben sheni le-Ya'akov.
bquyl ynç nb hal tjpç hplz dltw

‫ב‬%‫עק‬. ‫ותלד זלפה שפחת לאה בן שני לי‬
13-Y dijo Leah: Para mi felicidad, porque me consideraron feliz las doncellas. Y llamó su nombre Asher (feliz).
Watomer Leah be'oshri ki ishruni banot watikra et-shmo Asher.
rça wmç ta arqtw twnb ynwrça yk yrçab hal rmatw

‫ו אשר‬%‫ות ותקרא את־שמ‬%‫אמר לאה באשרי כי אשרוני בנ‬%‫ות‬
14-Y fue Re'uben, en los días de la siega de los trigos, y halló mandrágoras en el campo, y las trajo a su madre, Leah.
Entonces dijo Rajel a Leah: Te ruego me des de las mandrágoras de tu hijo. Wayelej Re'uven bimey ktsir-jitim
wayimtsa duda'im basadeh wayave otam el-Leah imo watomer Rajel el-Leah teni-na li miduda'ey benej.
hal la ljr rmatw wma hal la mta abyw hdçb myadwd axmyw myfj ryxq ymyb nbwar klyw
knb yadwdm yl an ynt
‫אמר רחל אל־לאה‬%‫ו ות‬%‫תם אל־לאה אמ‬%‫וילך ראובן בימי קציר־חטים וימצא דודאים בשדה ויבא א‬
‫תני־נא לי מדודאי בנך‬
15-Mas ella le respondió: ¿Es poco el haberte tú llevado a mi marido, que quieres llevarte también las mandrágoras de
mi hijo? Y dijo Rajel: Por esto se acostará contigo esta noche, a trueque de las mandrágoras de tu hijo. Watomer lah
hame'at kajtej et-ishi welakajat gam et-duda'ey beni watomer Rajel lajen yishkav imaj halaylah tajat duda'ey
venej.
hlylh kmu bkçy nkl ljr rmatw ynb yadwd ta mg tjqlw yçya ta ktjq fumh hl rmatw
knb yadwd tjt
‫אמר רחל לכן ישכב עמך הלילה‬%‫אמר לה המעט קחתך את־אישי ולקחת גם את־דודאי בני ות‬%‫ות‬
‫תחת דודאי בנך‬
16-Y volvió Ya'akov del campo por la tarde, y salió Leah a su encuentro y le dijo: A mí vendrás; que ciertamente te
alquilé por las mandrágoras de mi hijo. Y se acostó con ella aquella noche. Wayavo Ya'akov min-hasadeh ba'erev
watetse Leah likrato watomer elay tavo ki sajor sejartija beduda'ey beni wayishkav imah balaylah hu.
ynb yadwdb kytrkç rkç yk awbt yla rmatw wtarql hal axtw brub hdçh nm bquy abyw
awh hlylb hmu bkçyw
‫ר שכרתיך בדודאי בני‬%‫וא כי שכ‬%‫אמר אלי תב‬%‫ו ות‬%‫ב מן־השדה בערב ותצא לאה לקראת‬%‫עק‬. ‫א י‬%‫ויב‬
‫וישכב עמה בלילה הוא‬
17-Y oyó Elohim a Leah, y concibió y parió a Ya'akov un quinto hijo. Wayishma Elohim el-Leah watahar wateled
le-Ya'akov ben-jamishi.
yçymj nb bquyl dltw rhtw hal la myhla umçyw

‫ מישי‬.‫ב בן ח‬%‫עק‬. ‫וישמע אלהים אל־לאה ותהר ותלד לי‬
18-Y dijo Leah: Me ha dado Elohim mi recompensa, porque di mi sierva a mi marido; y llamó su nombre Yisashjar
(recompensa). Watomer Leah natan Elohim sejari asher-natati shifjati le'ishi watikra shmo Yisashjar.
rkççy wmç arqtw yçyal ytjpç yttn rça yrkç myhla ntn hal rmatw
‫ו יששכר‬%‫ שר־נתתי שפחתי לאישי ותקרא שמ‬.‫אמר לאה נתן אלהים שכרי א‬%‫ות‬
19-Y Leah concibió otra vez, y parió un sexto hijo a Ya'akov. Watahar od Leah wateled ben shishi le-Ya'akov.
bquyl yçç nb dltw hal dwu rhtw

‫ב‬%‫עק‬. ‫וד לאה ותלד בן־ששי לי‬%‫ותהר ע‬
20-Y dijo Leah: Elohim me ha dado un buen regalo; esta vez habitará conmigo mi marido, ya que le he parido seis
hijos; y llamó su nombre Zevulun (regalo). Watomer Leah zvadani Elohim oti zeved tov hapa'am yizbeleni ishi ki-
yaladeti lo shishah vanim watikra et-shmo Zvulun.
arqtw mynb hçç wl ytdly yk yçya ynlbzy muph bwf dbz yta myhla yndbz hal rmatw
nwlbz wmç ta
‫וב הפעם יזבלני אישי כי־ילדתי לו ששה בנים ותקרא את־‬%‫תי זבד ט‬%‫אמר לאה זבדני אלהים ׀ א‬%‫ות‬
‫לון‬:‫ו זב‬%‫שמ‬
21-Y después parió una hija, y llamó su nombre Dinah (justicia). We'ajar yaldah bat watikra et-shmah Dinah.
hnyd hmç ta arqtw tb hdly rjaw

‫ואחר ילדה בת ותקרא את־שמה דינה‬
22-Y se acordó Elohim de Rajel, y la oyó Elohim y abrió su matriz; Wayizkor Elohim et-Rajel wayishma eleyha
Elohim wayiftaj et-rajmah.
hmjr ta jtpyw myhla hyla umçyw ljr ta myhla rkzyw

‫ר אלהים את־רחל וישמע אליה אלהים ויפתח את־רחמה‬%‫ויזכ‬
23-y concibió y parió un hijo, y dijo: ¡Ha quitado Elohim mi oprobio! Watahar wateled ben watomer asaf Elohim
et-jerpati.
ytprj ta myhla psa rmatw nb dltw rhtw

‫אמר אסף אלהים את־חרפתי‬%‫ותהר ותלד בן ות‬
24-Y llamó su nombre Yosef (añada), diciendo: ¡que añada YHWH para mí otro hijo! Watikra et-shemo Yosef lemor
yosef YHWH li ben ajer.
rja nb yl hwhy psy rmal pswy wmç ta arqtw

‫סף יהוה לי בן אחר‬%‫ר י‬%‫וסף לאמ‬%‫ו י‬%‫ותקרא את־שמ‬
25-Y aconteció que cuando Rajel hubo parido a Yosef, Ya'akov dijo a Lavan: Despídeme e iré a mi lugar y a mi tierra.
Wayehi ka'asher yaldah Rajel et-Yosef wayomer Ya'akov el-Lavan shaljeni we'eljah el-mekomi ule'artsi.
yxralw ymwqm la hklaw ynjlç nbl la bquy rmayw pswy ta ljr hdly rçak yhyw
‫ומי ולארצי‬%‫ב אל־לבן שלחני ואלכה אל־מק‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וסף וי‬%‫ שר ילדה רחל את־י‬.‫ויהי כא‬
26-Dame mis mujeres y mis hijos, por quienes te he servido, y me iré; pues tú sabes el servicio con que te he servido.
Tenah et-nashay we'et-yeladay asher avadeti oteja bahen we'elejah ki atah yadata et-avodati asher avadetija.
kytdbu rça ytdbu ta tudy hta yk hklaw nhb kta ytdbu rça ydly taw yçn ta hnt
‫בדתיך‬.‫ שר ע‬.‫דתי א‬%‫עב‬. ‫תך בהן ואלכה כי אתה ידעת את־‬%‫ שר עבדתי א‬.‫תנה את־נשי ואת־ילדי א‬
27-Y Laván le respondió: ¡Que yo halle, por favor, gracia a tus ojos, pues he, adivinado que YHWH me ha bendecido
por tu causa! Wayomer elay'o Lavan im-na matsati jen be'eyneyja nijashti wayevarjeni YHWH biglaleja.
kllgb hwhy ynkrbyw ytçjn kynyub nj ytaxm an ma nbl wyla rmayw

‫ כני יהוה בגללך‬.‫אמר אליו לבן אם־נא מצאתי חן בעיניך נחשתי ויבר‬%‫וי‬
28-Y dijo: Fija tu salario y te lo daré. Wayomar nakvah sejareja alay we'etenah.
hntaw ylu krkç hbqn rmayw

‫אמר נקבה שכרך עלי ואתנה‬%‫וי‬
29-Y él contestó: Tú sabes como te he servido, y lo que ha venido a ser tu ganado conmigo; Wayomer elay'o atah
yadata et asher avadetija we'et asher-hayah mikneja iti.
yta knqm hyh rça taw kytdbu rça ta tudy hta wyla rmayw
‫ שר־היה מקנך אתי‬.‫בדתיך ואת א‬.‫ שר ע‬.‫אמר אליו אתה ידעת את א‬%‫וי‬
30-porque lo poco que tenías antes de mi venida, ha crecido grandemente, pues te ha bendecido YHWH por mi causa;
y ahora ¿cuándo he de trabajar también para mi casa? Ki me'at asher-hayah leja lefanay wayifrots larov wayevarej
YHWH otja leragli we'atah matay e'eseh gam-anoji leveyti.
ytybl ykna mg hçua ytm htuw ylgrl kta hwhy krbyw brl xrpyw ynpl kl hyh rça fum yk
‫כי לביתי‬%‫תך לרגלי ועתה מתי אעשה גם־אנ‬%‫ב ויברך יהוה א‬%‫ץ לר‬%‫ שר־היה לך לפני ויפר‬.‫כי מעט א‬
31-Y le dijo: ¿Qué te he de dar? Y dijo Ya'akov: No me des nada, mas si me concedieres esta cosa, volveré a apacentar
y a cuidar tu ganado. Wayomer mah eten-laj wayomer Ya'akov lo-titen-li me'umah im-ta'aseh-li hadavar hazeh
ashuvah er'eh tsoneja eshmor.
knax hura hbwça hzh rbdh yl hçut ma hmwam yl ntt al bquy rmayw kl nta hm rmayw
rmça
‫אנך‬%‫שה־לי הדבר הזה אשובה ארעה צ‬.‫ב לא־תתן־לי מאומה אם־תע‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫אמר מה אתן־לך וי‬%‫וי‬
‫ר‬%‫אשמ‬
32-Pasaré por todos tus rebaños hoy, y tú aparta de ellos toda oveja salpicada y manchada, y toda oveja morena entre
los corderos, y la manchada y salpicada entre las cabras, y de éstas será mi salario. E'evor bejol-tsoneja hayom haser
misham kol-seh nakod wetalu wejol-seh-jum baksavim wetalu wenakod ba'izim wahayah sejari.
myzub dqnw awlfw mybçkb mwj hç lkw awlfw dqn hç lk mçm rsh mwyh knax lkb rbua
yrkç hyhw
‫ד בעזים‬%‫ד וטלוא וכל־שה־חום בכשבים וטלוא ונק‬%‫ום הסר משם כל־שה ׀ נק‬%‫אנך הי‬%‫ר בכל־צ‬%‫אעב‬
‫והיה שכרי‬
33-Y mi justicia responderá por mí el día de mañana, cuando vinieres para revisar mi salario, que tendrás delante de ti;
todo lo que no sea salpicado y manchado entre las cabras, y moreno entre los corderos, téngase por robado por mí.
We'antah-bi tsidkati beyom majar ki-tavo al-sejari lefaneyja kol asher-eyneynu nakod wetalu ba'izim wejum
baksavim ganuv hu iti.
mwjw myzub awlfw dqn wnnya rça lk kynpl yrkç lu awbt yk rjm mwyb ytqdx yb htnuw
yta awh bwng mybçkb
‫ד וטלוא בעזים וחום‬%‫ שר־איננו נק‬.‫ל א‬%‫וא על־שכרי לפניך כ‬%‫ום מחר כי־תב‬%‫וענתה־בי צדקתי בי‬
‫בכשבים גנוב הוא אתי‬
34-Y dijo Lavan: ¡Convenido, sea conforme a tu dicho. Wayomer Lavan hen lu yehi jidvareja.
krbdk yhy wl nh nbl rmayw

‫אמר לבן הן לו יהי כדברך‬%‫וי‬
35-Y apartó aquel mismo día los machos cabríos listados y manchados, y todas las cabras salpicadas y manchadas;
todo (animal) que tenía algo de blanco en él, y todo lo moreno entre los corderos, y los entrego en manos de sus hijos.
Wayasar bayom hahu et-hateyashim ha'akudim wehatlu'im we'et kol-ha'izim hanekudot wehatlu'ot kol-asher-
Lavan bo wejol-jum baksavim wayiten beyad-banay'o.
nbl rça lk talfhw twdqnh myzuh lk taw myalfhw mydquh myçyth ta awhh mwyb rsyw
wynb dyb ntyw mybçkb mwj lkw wb
‫ו‬%‫ שר־לבן ב‬.‫ל א‬%‫ת כ‬%‫א‬:‫ות והטל‬%‫ ד‬:‫אים ואת כל־העזים הנק‬:‫ דים והטל‬:‫ק‬.‫ום ההוא את־התישים הע‬%‫ויסר בי‬
‫וכל־חום בכשבים ויתן ביד־בניו‬
36-E interpuso una distancia de tres días entre él y Ya'akov; y Ya'akov apacentaba el resto del rebaño de Laván.
Wayasem derej shloshet yamim beyno uveyn Ya'akov weYa'akov ro'eh et-tson Lavan hanotarot.
trtwnh nbl nax ta hur bquyw bquy nybw wnyb mymy tçlç krd mçyw
‫ת‬%‫ותר‬%‫אן לבן הנ‬%‫עה את־צ‬%‫ב ר‬%‫עק‬. ‫ב וי‬%‫עק‬. ‫ו ובין י‬%‫וישם דרך שלשת ימים בינ‬
37-Y Ya'akov tomó para sí varas de álamo blanco y fresco, y de avellano y de castaño, y descortezó en ellas listas
blancas, haciendo descubrir lo blanco en las varas; Wayikaj-lo Ya'akov makal livneh laj weluz we'armon
wayefatsel bahen petsalot levanot majsof halavan asher al-hamaklot.
twlqmh lu rça nblh pçjm twnbl twlxp nhb lxpyw nwmruw zwlw jl hnbl lqm bquy wl jqyw
‫ שר על־המקלות‬.‫ף הלבן א‬%‫ות מחש‬%‫ון ויפצל בהן פצלות לבנ‬%‫ב מקל לבנה לח ולוז וערמ‬%‫עק‬. ‫ויקח־לו י‬
38-y puso las varas que había descortezado en las pilas delante del ganado, en los abrevaderos del agua donde solían
las ovejas venir a beber; y ellas se ponían en celo cuando venían a beber. Wayatseg et-hamaklot asher pitsel
barehatim beshikatot hamayim asher tavona hatson lishtot lenojaj hatson wayejamnah bevo'an lishtot.
hnmjyw naxh jknl twtçl naxh nabt rça mymh twtqçb myfhrb lxp rça twlqmh ta gxyw
twtçl nabb
‫אן ויחמנה‬%‫כח הצ‬%‫ות לנ‬%‫אן לשת‬%‫אן הצ‬%‫ שר תב‬.‫ות המים א‬%‫ ת‬.‫ הטים בשק‬E‫ שר פצל בר‬.‫ויצג את־המקלות א‬
‫ות‬%‫אן לשת‬%‫בב‬
39-De suerte que se ponían en celo las ovejas delante de las varas, y parían las ovejas crías listadas, salpicadas y
manchadas. Wayejemu hatson el-hamaklot wateladnah hatson akudim nekudim utlu'im.
myalfw mydqn mydqu naxh ndltw twlqmh la naxh wmjyw

‫אים‬:‫ דים וטל‬:‫ דים נק‬:‫ק‬.‫אן ע‬%‫אן אל־המקלות ותלדן הצ‬%‫ויחמו הצ‬
40-Y estos corderos los apartaba Ya'akov, y dirigió la vista del ganado de Laván hacia lo listado y todo lo moreno de
entre el rebaño de Laván, y ponía los rebaños de él aparte, y no los ponía con el ganado de Laván. Wehaksavim hifrid
Ya'akov wayiten peney hatson el-akod wejol-jum betson Lavan wayashet lo adarim levado welo shatam al-tson
Lavan.
alw wdbl myrdu wl tçyw nbl naxb mwj lkw dqu la naxh ynp ntyw bquy dyrph mybçkhw
nbl nax lu mtç
‫ו ולא שתם‬%‫דרים לבד‬.‫אן לבן וישת־לו ע‬%‫ד וכל־חום בצ‬%‫אן אל־עק‬%‫ב ויתן פני הצ‬%‫עק‬. ‫והכשבים הפריד י‬
‫אן לבן‬%‫על־צ‬
41-Y era así que cada vez que andaba en celo el ganado robusto, puso Ya'akov las varas delante de los ojos del ganado
en las pilas, para hacerlo poner en celo entre las varas. Wehayah bejol-yajem hatson hamekusharot wesam Ya'akov
et-hamaklot le'eyney hatson barehatim leyajmenah bamaklot.
twlqmb hnmjyl myfhrb naxh ynyul twlqmh ta bquy mçw twrçqmh naxh mjy lkb hyhw
‫ הטים ליחמנה במקלות‬E‫אן בר‬%‫ב את־המקלות לעיני הצ‬%‫עק‬. ‫ות ושם י‬%‫ שר‬:‫אן המק‬%‫והיה בכל־יחם הצ‬
42-Mas siempre que era débil el ganado, no las ponía; con lo cual vino a ser lo débil para Laván, y lo robusto para
Ya'akov. Uveha'atif hatson lo yasim wehayah ha'atufim le-Lavan wehakshurim le-Ya'akov.
bquyl myrçqhw nbll mypfuh hyhw myçy al naxh pyfuhbw

‫ב‬%‫עק‬. ‫ רים לי‬:‫ פים ללבן והקש‬:‫ט‬.‫אן לא ישים והיה הע‬%‫טיף הצ‬.‫ובהע‬
43 Y (de este modo), el hombre, medró de manera extraordinaria, y tuvo muchos rebaños, y siervas, y siervos, y
camellos y asnos. Wayifrots ha'ish me'od me'od wayehi-lo tson rabot ushfajot wa'avadim ugmalim wajamorim.
myrmjw mylmgw mydbuw twjpçw twbr nax wl yhyw dam dam çyah xrpyw
‫רים‬%‫ מ‬.‫בדים וגמלים וח‬.‫ות וע‬%‫ות ושפח‬%‫אן רב‬%‫ד ויהי־לו צ‬%‫ד מא‬%‫ץ האיש מא‬%‫ויפר‬
Capítulo 31
1-Y oyó las palabras de los hijos de Lavan, que decían: Ya'akov ha tomado todo lo que era de nuestro padre, y de lo
que es de nuestro padre se ha hecho toda esta honra (fortuna). Wayishma et-divrey veney-Lavan lemor lakaj
Ya'akov et kol-asher le'avinu ume'asher le'avinu asah et kol-hakavod hazeh.
dbkh lk ta hçu wnybal rçamw wnybal rça lk ta bquy jql rmal nbl ynb yrbd ta umçyw
hzh
‫ד הזה‬%‫ שר לאבינו עשה את כל־הכב‬.‫ שר לאבינו ומא‬.‫ב את כל־א‬%‫עק‬. ‫ר לקח י‬%‫וישמע את־דברי בני־לבן לאמ‬
2-Y vio Ya'akov el rostro de Lavan, y he aquí que no era para con él como ayer y ante ayer (antes). Wayar Ya'akov et-
peney Lavan wehineh eynenu imo kitmol shilshom.
mwçlç lwmtk wmu wnnya hnhw nbl ynp ta bquy aryw

‫ום‬%‫ול שלש‬%‫ו כתמ‬%‫ב את־פני לבן והנה איננו עמ‬%‫עק‬. ‫וירא י‬
3-Y habló YHWH a Ya'akov: Vuelve a la tierra de tus padres, y a tu parentela, y Yo estaré contigo. Wayomer YHWH
el-Ya'akov shuv el-erets avoteyja ulemoladeteja we'ehyeh imaj.
kmu hyhaw ktdlwmlw kytwba xra la bwç bquy la hwhy rmayw

‫ולדתך ואהיה עמך‬%‫ותיך ולמ‬%‫ ב‬.‫ב שוב אל־ארץ א‬%‫עק‬. ‫אמר יהוה אל־י‬%‫וי‬
4-Y envió Ya'akov a llamar a Rajel y a Leah al campo donde tenía su rebaño, Wayishlaj Ya'akov wayikra le-Rajel
ule-Leah hasadeh el-tsono.
wnax la hdçh hallw ljrl arqyw bquy jlçy

‫ו‬%‫אנ‬%‫ב ויקרא לרחל וללאה השדה אל־צ‬%‫עק‬. ‫וישלח י‬
5-y les dijo: Estoy viendo por el rostro de vuestro padre que él no es conmigo como ayer y anteayer; y el Elohey de mi
padre ha estado conmigo. Wayomer lahen ro'eh anoji et-pney avijen ki-eynenu elay kitmol shilshom we'Elohey
avi hayah imadi.
ydmu hyh yba yhlaw mçlç lmtk yla wnnya yk nkyba ynp ta ykna har nhl rmayw
‫ם ואלהי אבי היה עמדי‬%‫ל שלש‬%‫ ביכן כי־איננו אלי כתמ‬.‫כי את־פני א‬%‫אה אנ‬%‫אמר להן ר‬%‫וי‬
6-Y vosotras sabéis que con toda mi fuerza he servido a vuestro padre; We'atenah yedaten ki bejol-koji avadeti et-
avijen.
nkyba ta ytdbu yjk lkb yk ntudy hntaw

‫ ביכן‬.‫חי עבדתי את־א‬%‫ואתנה ידעתן כי בכל־כ‬
7-mas vuestro padre se ha burlado de mí, y ha cambiado mi salario diez veces; pero no le dejó Elohim hacerme mal.
Wa'avijen hetel bi wehejelif et-maskurti aseret monim welo-netano Elohim lehara imadi.
ydmu urhl myhla wntn alw mynm trçu ytrkçm ta pljhw yb lth nkybaw
‫ו אלהים להרע עמדי‬%‫נים ולא־נתנ‬%‫שרת מ‬.‫רתי ע‬:‫ ביכן התל בי והחלף את־משכ‬.‫וא‬
8-Y si decía así: Los listados serán tu salario, entonces todas las ovejas parían (crías) listadas. Im-ko yomar nekudim
yihyeh sejareja weyaldu jol-hatson nekudim we'im-ko yomar akudim yihyeh sejareja weyaldu jol-hatson
akudim.
krkç hyhy mydqu rmay hk maw mydqn naxh lk wdlyw krkç hyhy mydqn rmay hk ma
mydqu naxh lk wdlyw
‫ דים יהיה שכרך וילדו כל־‬:‫ק‬.‫אמר ע‬%‫ה י‬%‫ דים ואם־כ‬:‫אן נק‬%‫ דים יהיה שכרך וילדו כל־הצ‬:‫אמר נק‬%‫ה י‬%‫אם־כ‬
‫ דים‬:‫ק‬.‫אן ע‬%‫הצ‬
9-Y quitó Elohim el ganado de vuestro padre y me lo ha dado a mí. Wayatsel Elohim et-mikneh avijem wayiten-li.
yl ntyw mkyba hnqm ta myhla lxyw

‫ ביכם ויתן־לי‬.‫ויצל אלהים את־מקנה א‬
10-Y sucedió que al tiempo que andaba en celo el ganado, alcé mis ojos y vi en sueños que, he aquí, los machos que
cubrían a las ovejas eran listados, salpicados y manchados. Wayehi be'et yajem hatson wa'esa eynay wa'ere
bajalom wehineh ha'atudim ha'olim al-hatson akudim nekudim uverudim.
mydqn mydqu naxh lu myluh mydtuh hnhw mwljb araw ynyu açaw naxh mjy tub yhyw
mydrbw
‫ דים‬:‫ דים ובר‬:‫ דים נק‬:‫ק‬.‫אן ע‬%‫לים על־הצ‬%‫ דים הע‬:‫ לום והנה העת‬.‫אן ואשא עיני וארא בח‬%‫ויהי בעת יחם הצ‬
11-Y me dijo el Malaj de Elohim en sueños: ¡Ya'akov!, y yo dije: Heme aquí. Wayomer elay mal'aj ha'Elohim
bajalom Ya'akov wa'omar hineni.
ynnh rmaw bquy mwljb myhlah kalm yla rmayw

‫מר הנני‬%‫ב וא‬%‫עק‬. ‫ לום י‬.‫אמר אלי מלאך האלהים בח‬%‫וי‬
12-Y dijo él: Alza, por favor, tus ojos, y ve que todos los machos que cubren a las ovejas son listados, salpicados y
manchados; porque he visto todo lo que Laván te está haciendo. Wayomer sa-na eyneyja ur'eh kol-ha'atudim
ha'olim al-hatson akudim nekudim uverudim ki ra'iti et kol-asher Lavan oseh laj.
ta ytyar yk mydrbw mydqn mydqu naxh lu myluh mydtuh lk harw kynyu an aç rmayw
kl hçu nbl rça lk
‫ דים כי ראיתי את כל־‬:‫ דים ובר‬:‫ דים נק‬:‫ק‬.‫אן ע‬%‫לים על־הצ‬%‫ דים הע‬:‫אמר שא־נא עיניך וראה כל־העת‬%‫וי‬
‫שה לך‬%‫ שר לבן ע‬.‫א‬
13-Yo soy el El de Beyt-El, donde ungiste el monumento, y donde me hiciste voto. Ahora levántate, sal de esta tierra y
vuelve a la tierra de tu nacimiento. Anoji ha'El Beyt'El asher mashajta sham matsevah asher nadarta li sham
neder atah kum tse min-ha'arets hazot weshuv el-erets moladeteja.
bwçw tazh xrah nm ax mwq htu rdn mç yl trdn rça hbxm mç tjçm rça la tyb lah ykna
ktdlwm xra la
‫את‬%‫ שר נדרת לי שם נדר עתה קום צא מן־הארץ הז‬.‫ שר משחת שם מצבה א‬.‫כי האל בית־אל א‬%‫אנ‬
‫ולדתך‬%‫ושוב אל־ארץ מ‬
14-Y respondieron Rajel y Leah, y le dijeron: ¿Acaso nos queda todavía a nosotras parte ni herencia en la casa de
nuestro padre? Wata'an Rajel weLeah watomarnah lo ha'od lanu jelek wenajalah beveyt avinu.
wnyba tybb hljnw qlj wnl dwuh wl hnrmatw halw ljr nutw
‫ לה בבית אבינו‬.‫וד לנו חלק ונח‬%‫אמרנה לו הע‬%‫ותען רחל ולאה ות‬
15-Ciertamente extrañas fuimos consideradas por él, porque nos vendió y se ha comido por completo nuestra plata.
Halo nojri'ot nejshavnu lo ki mejaranu wayojal gam-ajol et-kaspenu.
wnpsk ta lwka mg lkayw wnrkm yk wl wnbçjn twyrkn awlh

‫ול את־כספנו‬%‫אכל גם־אכ‬%‫ות נחשבנו לו כי מכרנו וי‬%‫ לוא נכרי‬.‫ה‬
16-De manera que toda la riqueza que ha quitado Elohim a nuestro padre, de nosotras es y de nuestros hijos. Ahora,
pues, haz todo lo que te ha dicho Elohim. Ki jol-ha'osher asher hitsil Elohim me'avinu lanu hu ulevaneynu
we'atah kol asher amar Elohim eleyja aseh.
hçu kyla myhla rma rça lk htuw wnynblw awh wnl wnybam myhla lyxh rça rçuh lk yk
‫שה‬.‫ שר אמר אלהים אליך ע‬.‫ל א‬%‫ שר הציל אלהים מאבינו לנו הוא ולבנינו ועתה כ‬.‫שר א‬%‫כי כל־הע‬
17-Y se levantó Ya'akov e hizo subir a sus hijos y sus mujeres sobre los camellos, Wayakom Ya'akov wayisa et-
banay'o we'et-nashay'o al-hagemalim.
mylmgh lu wyçn taw wynb ta açyw bquy mqyw

‫ב וישא את־בניו ואת־נשיו על־הגמלים‬%‫עק‬. ‫ויקם י‬
18-y condujo a todo su ganado y toda su hacienda que había adquirido, los bienes de su ganancia que había adquirido
en Pad dán Aram, para volver con Yitzjak, su padre, a la tierra de Kena'an. Wayinhag et-kol-miknehu we'et-kol-
rejusho asher rajash mikneh kinyano asher rajash beFadan Aram lavo el-Yitsjak avi'o artsah Kena'an.
qjxy la awbl mra ndpb çkr rça wnynq hnqm çkr rça wçkr lk taw whnqm lk ta ghnyw
nunk hxra wyba
‫וא אל־יצחק אביו‬%‫ רם לב‬.‫ שר רכש בפדן א‬.‫ו א‬%‫ שר רכש מקנה קנינ‬.‫ו א‬%‫כש‬: ‫וינהג את־כל־מקנהו ואת־כל־ר‬
‫ארצה כנען‬
19-Mas Laván había ido a esquilar su rebaño, y Rajel hurtó los ídolos que tenía su padre. WeLavan halaj ligzoz et-tsono
watignov Rajel et-hatrafim asher le'aviha.
hybal rça myprth ta ljr bngtw wnax ta zzgl klh nblw

‫ שר לאביה‬.‫ב רחל את־התרפים א‬%‫ו ותגנ‬%‫אנ‬%‫ז את־צ‬%‫ולבן הלך לגז‬
20-Y Ya'akov robó el corazón (engañó) a Laván el Arami; pues no le avisó que huía. Wayignov Ya'akov et-lev Lavan
ha'Arami al-beli higid lo ki voreaj hu.
awh jrb yk wl dygh ylb lu ymrah nbl bl ta bquy bngyw

‫רח הוא‬%‫ רמי על־בלי הגיד לו כי ב‬.‫ב את־לב לבן הא‬%‫עק‬. ‫ב י‬%‫ויגנ‬
21-Y huyó él con todo lo que era suyo; se levantó y pasó el río, y se dirigió hacia la montaña de Gilad. Wayivraj hu
wejol-asher-lo wayakom waya'avod et-hanahar wayasem et-panay'o har haGil'ad.
dulgh rh wynp ta mçyw rhnh ta rbuyw mqyw wl rça lkw awh jrbyw
‫ר את־הנהר וישם את־פניו הר הגלעד‬%‫עב‬. ‫ שר־לו ויקם וי‬.‫ויברח הוא וכל־א‬
22-Y fue avisado a Laván al tercer día, que había huído Ya'akov. Wayugad le-Lavan bayom hashlishi ki varaj
Ya'akov.
bquy jrb yk yçylçh mwyb nbll dgyw

‫ב‬%‫עק‬. ‫ום השלישי כי ברח י‬%‫גד ללבן בי‬:‫וי‬
23-éste tomó a sus hermanos (parientes) consigo, y siguió tras de él a distancia de siete días, y lo alcanzó en la
montaña de Gilad. Wayikaj et-ejay'o imo wayirdof ajaray'o derej shiv'at yamim wayadbek oto behar haGil'ad.
dulgh rhb wta qbdyw mymy tubç krd wyrja pdryw wmu wyja ta jqyw
‫ו בהר הגלעד‬%‫את‬
% ‫ ריו דרך שבעת ימים וידבק‬.‫ף אח‬%‫ו וירד‬%‫ויקח את־אחיו עמ‬
24-Y vino Elohim a Laván el Arami en el sueño de la noche, y le dijo: ¡Guárdate de hablar con Ya'akov bien ni mal!
Wayavo Elohim el-Lavan ha'Arami bajalom halaylah wayomer lo hishamer leja pen-tedaber im-Ya'akov mitov
ad-ra.
ur du bwfm bquy mu rbdt np kl rmçh wl rmayw hlylh mljb ymrah nbl la myhla abyw
‫וב עד־רע‬%‫ב מט‬%‫עק‬. ‫אמר לו השמר לך פן־תדבר עם־י‬%‫ לם הלילה וי‬.‫ רמי בח‬.‫א אלהים אל־לבן הא‬%‫ויב‬
25-Alcanzó pues Laván a Ya'akov, y Ya'akov había fijado su tienda en el monte, y Laván fijó la suya, con sus
parientes, en el monte de Gilad. Wayaseg Lavan et-Ya'akov weYa'akov taka et-aholo bahar weLavan taka et-
ejay'o beHar haGil'ad.
dulgh rhb wyja ta uqt nblw rhb wlha ta uqt bquyw bquy ta nbl gçyw
‫ לו בהר ולבן תקע את־אחיו בהר הגלעד‬E‫ב תקע את־אה‬%‫עק‬. ‫ב וי‬%‫עק‬. ‫וישג לבן את־י‬
26-Y dijo Lavan a Ya'akov: ¿Qué has hecho que has robado mi corazón, y te has llevado a mis hijas como cautivas de
espada? Wayomer Lavan le-Ya'akov meh asita watignov et-levavi watenaheg et-benotay kishvuyot jarev.
brj twybçk ytnb ta ghntw ybbl ta bngtw tyçu hm bquyl nbl rmayw
‫ות חרב‬%‫בי‬: ‫תי כש‬%‫ב את־לבבי ותנהג את־בנ‬%‫ב מה עשית ותגנ‬%‫עק‬. ‫אמר לבן לי‬%‫וי‬
27-¿Por qué te escondiste para huir y me robaste (engañaste), y no me lo avisaste para que te despidiese con alegría y
con cánticos, con pandero y con arpa? Lamah najbeta livro'aj watignov oti welo-higadeta li wa'ashalejaja besimja
uveshirim betoj uvejinor.
rwnkbw ptb myrçbw hjmçb kjlçaw yl tdgh alw yta bngtw jrbl tabjn hml
‫ור‬%‫ף ובכנ‬%‫ ך בשמחה ובשרים בת‬.‫ שלח‬.‫תי ולא־הגדת לי וא‬%‫ב א‬%‫ח ותגנ‬%‫למה נחבאת לבר‬
28-¿Y ni siquiera me dejaste besar a mis hijos (nietos) y a mis hijas? Ahora, pues, actuaste como un necio. Welo
netashtani lenashek levanay welivnotay atah hiskalta aso.
wçu tlksh htu ytnblw ynbl qçnl yntçfn alw

‫ו‬%‫עש‬. ‫תי עתה הסכלת‬%‫ולא נטשתני לנשק לבני ולבנ‬
29-Tengo poder en mis manos para haceros mal; pero el Elohey de vuestro padre me habló ayer en la noche, diciendo:
"¡Guárdate de hablar con Ya'akov bien ni mal! Yesh-le'el yadi la'asot imajem ra we'Elohey avijem emesh amar elay
lemor hishamer leja midaber im-Ya'akov mitov ad-ra.
bwfm bquy mu rbdm kl rmçh rmal yla rma çma mkyba yhlaw ur mkmu twçul ydy lal çy
ur du
‫וב‬%‫ב מט‬%‫עק‬. ‫ר השמר לך מדבר עם־י‬%‫ ביכם אמש ׀ אמר אלי לאמ‬.‫ות עמכם רע ואלהי א‬%‫עש‬. ‫יש־לאל ידי ל‬
‫עד־רע‬
30-Y ahora que te fuiste por lo mucho que anhelabas la casa de tu padre ¿por qué hurtaste mis elohay? We'atah haloj
halajta ki-nijsof nijsaftah leveyt avija lamah ganavta et-elohay.
yhla ta tbng hml kyba tybl htpskn pskn yk tklh klh htuw
‫ף נכספתה לבית אביך למה גנבת את־אלהי‬%‫ועתה הלך הלכת כי־נכס‬
31-Y respondió Ya'akov y dijo a Laván: Porque tuve miedo; pues pensaba que tú me quitarías por fuerza a tus hijas.
Waya'an Ya'akov wayomer le-Lavan ki yareti ki amarti pen-tigzol et-benoteja me'imi.
ymum kytwnb ta lzgt np ytrma yk ytary yk nbll rmayw bquy nuyw

‫ותיך מעמי‬%‫ל את־בנ‬%‫אמר ללבן כי יראתי כי אמרתי פן־תגז‬%‫ב וי‬%‫עק‬. ‫ויען י‬
32-Mas aquél con quien halles tus elohey, que no viva. Delante de nuestros hermanos reconoce qué tengo de lo tuyo y
llévatelo. Pues Ya'akov no sabía que Rajel los había hurtado. Im asher timtsa et-eloheyja lo yijyeh neged ajeynu
haker-leja mah imadi wekaj-laj welo-yada Ya'akov ki Rajel genavatam.
ljr yk bquy udy alw kl jqw ydmu hm kl rkh wnyja dgn hyjy al kyhla ta axmt rça
mumtbng
‫ב כי רחל‬%‫עק‬. ‫ שר תמצא את־אלהיך לא יחיה נגד אחינו הכר־לך מה עמדי וקח־לך ולא־ידע י‬.‫עם א‬
‫גנבתם‬
33-Y entró Laván en la tienda de Ya'akov, y en la tienda de Leah, y en la tienda de las dos siervas, mas no los halló; y
saliendo de la tienda de Leah, entró en la tienda de Rajel. Wayavo Lavan be'ohel-Ya'akov uve'ohel Leah uve'ohel
shtey ha'amahot welo matsa wayetse me'ohel Leah wayavo be'ohel Rajel.
ljr lhab abyw hal lham axyw axm alw thmah ytç lhabw hal lhabw bquy lhab nbl abyw
‫הל רחל‬%‫א בא‬%‫הל לאה ויב‬%‫ת ולא מצא ויצא מא‬%‫ מה‬.‫הל שתי הא‬%‫הל לאה ובא‬%‫ב ׀ ובא‬%‫עק‬. ‫הל י‬%‫א לבן בא‬%‫ויב‬
34-Mas Rajel había tomado los ídolos y los había metido en una albarda del camello, y se había sentado encima de
ellos. Laván pues tentó toda la tienda, mas no los halló. WeRajel lakjah et-hatrafim watesimem bejar hagamal
wateshev aleyhem wayemashesh Lavan et-kol-ha'ohel welo matsa.
axm alw lhah lk ta nbl ççmyw mhylu bçtw lmgh rkb mmçtw myprth ta hjql ljrw
‫הל ולא מצא‬%‫ליהם וימשש לבן את־כל־הא‬.‫ורחל לקחה את־התרפים ותשמם בכר הגמל ותשב ע‬
35-Y ella dijo a su padre: No se enoje mi señor de que no pueda levantarme delante de ti, porque estoy con la
costumbre de las mujeres. Y él buscó, mas no halló los ídolos. Watomer el-aviha al-yijar be'eyney adoni ki lo ujal
lakum mipaneyja ki derej nashim li wayejapes welo matsa et-hatrafim.
alw çpjyw yl myçn krd yk kynpm mwql lkwa awl yk ynda ynyub rjy la hyba la rmatw
myprth ta axm
‫ני כי לוא אוכל לקום מפניך כי־דרך נשים לי ויחפש ולא מצא את־‬%‫ ד‬.‫אמר אל־אביה אל־יחר בעיני א‬%‫ות‬
‫התרפים‬
36-Y se encolerizó Ya'akov y riñó con Laván; y tomó Ya'akov la palabra y dijo a Laván: ¿Cuál es mi delito y cuál es
mi pecado, para que me persiguieses, Wayijar le-Ya'akov wayarev beLavan waya'an Ya'akov wayomer le-Lavan
mah-pish'i mah jatati ki dalakta ajaray.
yrja tqld yk ytafj hm yuçp hm nbll rmayw bquy nuyw nblb bryw bquyl rjyw
‫ רי‬.‫אמר ללבן מה־פשעי מה חטאתי כי דלקת אח‬%‫ב וי‬%‫עק‬. ‫ב וירב בלבן ויען י‬%‫עק‬. ‫ויחר לי‬
37-para que palpases todos mis objetos? ¿Qué has hallado de todos los objetos de tu casa? Ponlos aquí ante mis
hermanos y tus hermanos, y juzguen ellos entre nosotros dos. Ki-mishashta et-kol-kelay mah-matsata mikol kley-
veyteja sim koh neged ajay we'ajeyja weyojiju beyn shneynu.
wnynç nyb wjykwywvkyjaw yja dgn hk myç ktyb ylk lkm taxm hm ylk lk ta tççm yk
‫וכיחו בין שנינו‬%‫ה נגד אחי ואחיך וי‬%‫ל כלי־ביתך שים כ‬%‫כי־מששת את־כל־כלי מה־מצאת מכ‬
38-Estos veinte años que he estado contigo, tus ovejas y tus cabras no han quedado sin cría, y los carneros de tus
rebaños no me los he comido. Zeh esrim shanah anoji imaj rejeleyja we'izeyja lo shikelu we'eyley tsoneja lo ajalti.
ytlka al knax ylyaw wlkç al kyzuw kyljr kmu ykna hnç myrçu hz
‫אנך לא אכלתי‬%‫כי עמך רחליך ועזיך לא שכלו ואילי צ‬%‫זה עשרים שנה אנ‬
39-Lo despedazado por fieras no lo traje a ti; yo llevé la culpa; de mi mano lo exigías, ya fuese hurtado de día, ya
hurtado de noche. Trefah lo-heveti eleyja anoji ajatenah miyadi tevakshenah genuvti yom ugenuvti laylah.
hlyl ytbngw mwy ytbng hnçqbt ydym hnfja ykna kyla ytabh al hprf
‫בתי לילה‬:‫ום וגנ‬%‫בתי י‬:‫ חטנה מידי תבקשנה גנ‬.‫כי א‬%‫טרפה לא־הבאתי אליך אנ‬
40-Donde estaba yo de día me consumía el calor, y de noche la helada, y el sueño huía de mis ojos. Hayiti vayom
ajalani jorev wekeraj balaylah watidad shenati me'eynay.
ynyum ytnç ddtw hlylb jrqw brj ynlka mwyb ytyyh

‫רב וקרח בלילה ותדד שנתי מעיני‬%‫ כלני ח‬.‫ום א‬%‫הייתי בי‬
41-Hace veinte años que estoy en tu casa; te serví catorce por tus dos hijas, y seis años por tu ganado; y tú has cambiado
mi salario diez veces. Zeh-li esrim shanah beveyteja avadetija arba-esreh shanah bishtey venoteyja weshesh
shanim betsoneja watajalef et-maskurti aseret monim.
ta pljtw knaxb mynç ççw kytnb ytçb hnç hrçu ubra kytdbu ktybb hnç myrçu yl hz
mynm trçu ytrkçm
‫ לף את־‬.‫אנך ותח‬%‫תיך ושש שנים בצ‬%‫בדתיך ארבע־עשרה שנה בשתי בנ‬.‫זה־לי עשרים שנה בביתך ע‬
‫נים‬%‫שרת מ‬.‫רתי ע‬:‫משכ‬
42-Si no (estuviese) el Elohey de mi padre, el Elohey de Abraham y el temor de Yitzjak, me hubieras ahora enviado
sin nada. Elohim ha visto mi aflicción y la fatiga de mis manos, y te reprendió anoche. Luley Elohey avi Elohey
Avraham ufajad Yitsjak hayah li ki atah reykam shilajtani et-oni we'et-yegia kapay ra'ah Elohim wayojaj
amesh.
uygy taw yynu ta yntjlç mqyr htu yk ylvhyh qjxy djpw mhrba yhla yba yhla ylwl
çma jkwyw myhla har ypk
‫לולי אלהי אבי אלהי אברהם ופחד יצחק היה לי כי עתה ריקם שלחתני את־עניי ואת־יגיע כפי‬
‫וכח אמש‬%‫ראה אלהים וי‬
43-Entonces tomó la palabra Laván, y dijo a Ya'akov: Las hijas son hijas mías, y los hijos, hijos míos; los rebaños,
rebaños míos; y todo lo que tú estás viendo, mío es; mas ¿qué puedo hacer hoy a estas mis hijas, o a sus hijos que ellas
han parido? Waya'an Lavan wayomer el-Ya'akov habanot benotay wehabanim banay wehatson tsoni wejol asher-
atah ro'eh li-hu welivenotay mah-e'eseh la'eleh hayom o livneyhen asher yaladu.
awh yl har hta rça lkw ynax naxhw ynb mynbhw ytnb twnbh bquy la rmayw nbl nuyw
wdly rça nhynbl wa mwyh hlal hçua hm ytnblw
‫תי‬%‫אה לי־הוא ולבנ‬%‫ שר־אתה ר‬.‫ל א‬%‫אני וכ‬%‫אן צ‬%‫תי והבנים בני והצ‬%‫ות בנ‬%‫ב הבנ‬%‫עק‬. ‫אמר אל־י‬%‫ויען לבן וי‬
‫ שר ילדו‬.‫ו לבניהן א‬%‫ום א‬%‫מה־אעשה לאלה הי‬
44-Ahora bien, ven, hagamos un pacto yo y tú, y que sea de testimonio entre mí y entre ti. We'atah leja nijretah vrit
ani wa'atah wehayah le'ed beyni uveyneja.
knybw ynyb dul hyhw htaw yna tyrb htrkn hkl htuw
‫ ני ואתה והיה לעד ביני ובינך‬.‫ועתה לכה נכרתה ברית א‬
45-Y tomó Ya'akov una piedra y la levantó como monumento. Wayikaj Ya'akov aven vayerimeha matsevah.
hbxm hmyryw nba bquy jqyw

‫ב אבן וירימה מצבה‬%‫עק‬. ‫ויקח י‬
46-Y dijo Ya'akov a sus hermanos: Recoged piedras. Tomaron pues piedras e hicieron un montón, y comieron allí
sobre el montón. Wayomer Ya'akov le'ejai'o liktu avanim wayikju avanim waya'asu-gal wayojlu sham al-hagal.
lgh lu mç wlkayw lg wçuyw mynba wjqyw mynba wfql wyjal bquy rmayw
‫אכלו שם על־הגל‬%‫שו־גל וי‬.‫ בנים ויע‬.‫ בנים ויקחו א‬.‫ב לאחיו לקטו א‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
47-Y lo llamó Lavan Yegar-Sahadutá, mas Ya'akov lo llamó Gal-Ed. Wayikra-lo Lavan yegar sahaduta weYa'akov
kara lo Gal'ed.
dulg wl arq bquyw atwdhç rgy nbl wl arqyw

‫ב קרא לו גלעד‬%‫עק‬. ‫ דותא וי‬.‫ויקרא־לו לבן יגר שה‬
48-Y dijo Laván: Este montón sea testimonio entre mí y entre ti, hoy. Por tanto llamó su nombre Gal-Ed. Wayomer
Lavan hagal hazeh ed beyni uveyneja hayom al-ken kara-shmo Gal'ed.
dulg wmç arq nk lu mwyh knybw ynyb du hzh lgh nbl rmayw
‫ו גלעד‬%‫ום על־כן קרא־שמ‬%‫אמר לבן הגל הזה עד ביני ובינך הי‬%‫וי‬
49-Y Mitzpah (atalaya); lo llamó así porque dijo: Vigile YHWH entre mi y entre ti, cuando nos hayamos ocultado el
uno del otro; Wehamitspah asher amar yitsef YHWH beyni uveyneja ki nisater ish mere'ehu.
whurm çya rtsn yk knybw ynyb hwhy pxy rma rça hpxmhw
‫ שר אמר יצף יהוה ביני ובינך כי נסתר איש מרעהו‬.‫והמצפה א‬
50-si oprimieras a mis hijas o si tomares otras mujeres además de mis hijas, nadie está con nosotros, (pero) mira,
Elohim es testigo entre mí y entre ti. Im-te'aneh et-benotay we'im tikaj nashim al-benotay eyn ish imanu re'eh
Elohim ed beyni uveyneja.
knybw ynyb du myhla har wnmu çya nya ytnb lu myçn jqt maw ytnb ta hnut ma
‫תי אין איש עמנו ראה אלהים עד ביני ובינך‬%‫תי ואם־תקח נשים על־בנ‬%‫אם־תענה את־בנ‬
51-Dijo Lavan a Ya'akov: He aquí este montón y he aquí este monumento que he levantado entre mí y entre ti;
Wayomer Lavan le-Ya'akov hineh hagal hazeh wehineh hamatsevah asher yariti beyni uveyneja.
knybw ynyb ytyry rça hbxmh hnhw hzh lgh hnh bquyl nbl rmayw
‫ שר יריתי ביני ובינך‬.‫ב הנה ׀ הגל הזה והנה המצבה א‬%‫עק‬. ‫אמר לבן לי‬%‫וי‬
52-sea testimonio este montón y testimonio este monumento, de que yo no pasaré este montón hacia ti, y de que tú no
pasarás este montón y este monumento hacia mí, para mal. Ed hagal hazeh we'edah hamatsevah im-ani lo-e'evor
eleyja et-hagal hazeh we'im-atah lo ta'avor elay et-hagal hazeh we'et hamatsevah hazot lera'ah.
lgh ta yla rbut al hta maw Hzh lgh ta kyla rbua al yna ma hbxmh hduw hzh lgh du
hurl tazh hbxmh taw hzh
‫ר אלי את־הגל‬%‫עב‬. ‫ר אליך את־הגל הזה ואם־אתה לא־ת‬%‫עד הגל הזה ועדה המצבה אם־אני לא־אעב‬
‫את לרעה‬%‫הזה ואת־המצבה הז‬
53 ¡Elohey de Abraham y los elohey de Najor juzguen entre nosotros! -los elohey del padre de ellos-. Y juró Ya'akov
por el temor de su padre Yitzjak. Elohey Avraham we'Elohey Najor yishpetu veyneynu Elohey avihem wayishava
Ya'akov befajad avi'o Yitsjak.
qjxy wyba djpb bquy ubçyw mhyba yhla wnynyb wfpçy rwjn yhlaw mhrba yhla
‫ב בפחד אביו יצחק‬%‫עק‬. ‫ ביהם וישבע י‬.‫ור ישפטו בינינו אלהי א‬%‫אלהי אברהם ואלהי נח‬
54-Y ofreció Ya'akov sacrificio en el monte, y llamó a sus parientes para que comiesen pan. Y comieron pan, y pasaron
la noche en el monte. Wayizbaj Ya'akov zevaj bahar wayikra le'ejay'o le'ejol-lajem wayojlu lejem wayalinu
bahar.
rhb wnylyw mjl wlkayw mjl lkal wyjal arqyw rhb jbz bquy jbzyw
‫אכלו לחם וילינו בהר‬%‫ב זבח בהר ויקרא לאחיו לאכל־לחם וי‬%‫עק‬. ‫ויזבח י‬
Capítulo 32
1-Y se levantó Lavan muy temprano por la mañana, y besó a sus hijos y a sus hijas, y los bendijo; y se puso en camino y
regresó Lavan a su lugar. Wayashkem Lavan baboker wayenashek levanav welivnotau wayevarej ethem wayelej
wayashav Lavan limekomo.
wmqml nbl bçyw klyw mhta krbyw wytwnblw wynbl qçnyw rqbb nbl mkçyw
‫ו‬%‫קמ‬
% ‫ותיו ויברך אתהם וילך וישב לבן למ‬%‫קר וינשק לבניו ולבנ‬%‫וישכם לבן בב‬
2-Mas Ya'akov siguió su camino, y se encontraron con él malajim de Elohim. WeYa'akov halaj ledarko wayifge'u-vo
mal'ajey Elohim.
myhla ykalm wb wugpyw wkrdl klh bquyw

‫ כי אלהים‬.‫ו מלא‬%‫ו ויפגעו־ב‬%‫ב הלך לדרכ‬%‫עק‬. ‫וי‬
3-Y dijo Ya'akov al verlos: Campamento de Elohim es éste; y llamó aquel lugar Majanayim (lugar de dos campamentos).
Wayomer Ya'akov ka'asher ra'am majaneh Elohim zeh wayikra shem-hamakom hahu Majanayim.
mynjm awhh mwqmh mç arqyw hz myhla hnjm mar rçak bquy rmayw
‫ נים‬.‫ום ההוא מח‬%‫ נה אלהים זה ויקרא שם־המק‬.‫ שר ראם מח‬.‫ב כא‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
Parashah 8: Wayishlaj (El envió) 32:4-36:43
4-Y envió Ya'akov mensajeros delante de él a Esaú, su hermano, a tierra de Se'ir, al campo de Edom, Wayishlaj
Ya'akov mal'ajim lefanay'o el-Esau aji'o artsah Se'ir sdeh Edom.
mwda hdç ryuç hxra wyja wçu la wynpl mykalm bquy jlçyw
‫ום‬%‫ב מלאכים לפניו אל־עשו אחיו ארצה שעיר שדה אד‬%‫עק‬. ‫וישלח י‬
5-y les ordenó diciendo: Así diréis a mi señor Esau: "Así dijo tu siervo Ya'akov: Con Lavan he morado, y me tardé
hasta ahora; Wayetsau otam lemor koh tomrun ladoni le-Esau koh amar avdeja Ya'akov im-Lavan garti wa'ejar
ad-atah.
htu du rjaw ytrg nbl mu bquy kdbu rma hk wçul yndal nwrmat hk rmal mta wxyw
‫ב עם־לבן גרתי ואחר עד־עתה‬%‫עק‬. ‫ה אמר עבדך י‬%‫ני לעשו כ‬%‫אמרון לאד‬%‫ה ת‬%‫ר כ‬%‫תם לאמ‬%‫ויצו א‬
6-y obtuve bueyes, y asnos, y rebaños, y siervos y siervas; y he enviado a avisar a mi señor para hallar gracia a tus ojos.
Wayehi-li shor wajamor tson we'eved weshifjah wa'eshlejah lehagid ladoni limtso-jen be'eyneyja.
kynyub nj axml yndal dyghl hjlçaw hjpçw dbuw nax rwmjw rwç yl yhyw
‫א־חן בעיניך‬%‫ני למצ‬%‫אן ועבד ושפחה ואשלחה להגיד לאד‬%‫ור צ‬%‫ מ‬.‫ור וח‬%‫ויהי־לי ש‬
7-Y los mensajeros volvieron a Ya'akov, diciendo: Llegamos a tu hermano Esaú y también él viene a tu encuentro, y
cuatrocientos hombres con él. Wayashuvu hamal'ajim el-Ya'akov lemor banu el-ajija el-Esau wegam holej likratja
we'arba-me'ot ish imo.
wmu çya twam ubraw ktarql klh mgw wçu la kyja la wnab rmal bquy la mykalmh wbçyw
‫ו‬%‫ות איש עמ‬%‫לך לקראתך וארבע־מא‬%‫ר באנו אל־אחיך אל־עשו וגם ה‬%‫ב לאמ‬%‫עק‬. ‫ בו המלאכים אל־י‬:‫ויש‬
8-Y temió Ya'akov mucho y se angustio; y dividió la gente que estaba con él, y el ganado menor, y el ganado mayor, y
los camellos, en dos campamentos; Wayira Ya'akov me'od wayetser lo wayajats et-ha'am asher-ito we'et-hatson
we'et-habakar wehagmalim lishneh majanot.
twnjm ynçl mylmghw rqbh taw naxh taw wta rça muh ta xjyw wl rxyw dam bquy aryyw
‫ות‬%‫ נ‬.‫אן ואת־הבקר והגמלים לשני מח‬%‫ו ואת־הצ‬%‫ שר־את‬.‫ד ויצר לו ויחץ את־העם א‬%‫ב מא‬%‫עק‬. ‫ויירא י‬
9-pues dijo: Si viene Esaú al primer campamento, y lo hiere, el campamento que quede será librado. Wayomer im-
yavo Esau el-hamajaneh ha'ajat wehikahu wehayah hamajaneh hanish'ar lifleytah.
hfylpl raçnh hnjmh hyhw whkhw tjah hnjmh la wçu awby ma rmayw
‫ נה הנשאר לפליטה‬.‫ נה האחת והכהו והיה המח‬.‫וא עשו אל־המח‬%‫אמר אם־יב‬%‫וי‬
10-Y dijo Ya'akov: Elohey de mi padre Abraham, y Elohey de mi padre Yitsjak, YHWH; Tú que me dijiste "vuelve a tu
tierra y a tu parentela, y Yo te haré bien"; Wayomer Ya'akov Elohey avi Avraham we'Elohey avi Yitsjak YHWH
ha'omer elay shuv le'artseja ulemoladeteja we'eytivah imaj.
ktdlwmlw kxral bwç yla rmah hwhy qjxy yba yhlaw mhrba yba yhla bquy rmayw
kmu hbyfyaw
‫ולדתך ואיטיבה‬%‫מר אלי שוב לארצך ולמ‬%‫ב אלהי אבי אברהם ואלהי אבי יצחק יהוה הא‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
‫עמך‬
11-soy muy pequeño para todas las mercedes y toda la fidelidad que usaste con tu siervo; porque con mi báculo pasé
este Yarden, y ahora he venido a ser dos campamentos. Katonti mikol hajasadim umikol-ha'emet asher asita et-
avdeja ki bemakli avarti et-haYarden hazeh we'atah hayiti lishney majanot.
htuw hzh ndryh ta ytrbu ylqmb yk kdbu ta tyçu rça tmah lkmw mydsjh lkm ytnfq
twnjm ynçl ytyyh
‫ שר עשית את־עבדך כי במקלי עברתי את־הירדן הזה ועתה‬.‫ סדים ומכל־האמת א‬.‫ל הח‬%‫נתי מכ‬%‫קט‬
‫ות‬%‫ נ‬.‫הייתי לשני מח‬
12-¡Líbrame, te ruego, de la mano de mi hermano, del poder de Esaú, porque le temo, no sea que venga y me hiera, a
la madre sobre (con) los hijos! Hatsileni-na miyad aji miyad Esau ki-yare anoji oto pen-yavo wehikani em al-
banim.
mynb lu ma ynkhw awby np wta ykna ary yk wçu dym yja dym an ynlyxh
‫וא והכני אם על־בנים‬%‫ו פן־יב‬%‫את‬
% ‫כי‬%‫הצילני נא מיד אחי מיד עשו כי־ירא אנ‬
13-Y Tú dijiste: ciertamente Yo te haré bien, y haré que tu simiente sea como la arena del mar, que no puede ser
contada a causa de la muchedumbre. We'atah amarta heytev eytiv imaj wesamti et-zar'aja kejol hayam asher lo-
yisafer merov.
brm rpsy al rça myh lwjk kurz ta ytmçw kmu byfya bfyh trma htaw
‫ב‬%‫ שר לא־יספר מר‬.‫ול הים א‬%‫ך כח‬.‫ואתה אמרת היטב איטיב עמך ושמתי את־זרע‬
14-Y pasó allí aquella noche; y tomó de lo que le vino a la mano un presente para Esaú, su hermano: Wayalen sham
balaylah hahu wayikaj min-haba beyado minja le-Esau aji'u.
wyja wçul hjnm wdyb abh nm jqyw awhh hlylb mç nlyw

‫ו מנחה לעשו אחיו‬%‫וילן שם בלילה ההוא ויקח מן־הבא ביד‬
15-doscientas cabras y veinte machos cabríos; doscientas ovejas y veinte carneros; Izim matayim uteyashim esrim
rejelim matayim we'eylim esrim.
myrçu mylyaw mytam myljr myrçu myçytw mytam myzu

‫עזים מאתים ותישים עשרים רחלים מאתים ואילים עשרים‬
16-treinta camellas paridas con sus crías; cuarenta vacas y diez toros; veinte asnas y diez borriquillos. Gemalim
meynikot ubneyhem shloshim parot arba'im ufarim asarah atonot esrim waeyarim asarah.
hrçu mryuw myrçu tnta hrçu myrpw myubra twrp myçlç mhynbw twqynym mylmg
‫שרה‬.‫ת עשרים ועירם ע‬%‫תנ‬
% .‫שרה א‬.‫ות ארבעים ופרים ע‬%‫ות ובניהם שלשים פר‬%‫גמלים מיניק‬
17-Y los entregó en manos de sus siervos, cada manada aparte, y dijo a sus siervos: Pasad delante de mí, y dejad un
espacio entre manada y manada. Wayiten beyad-avadav eder eder levado wayomer el-avadav ivru lefanay
werevaj tasimu beyn eder uveyn eder.
rdu nybw rdu nyb wmyçt jwrw ynpl wrbu wydbu la rmayw wdbl rdu rdu wydbu dyb ntyw
‫בדיו עברו לפני ורוח תשימו בין עדר ובין עדר‬.‫אמר אל־ע‬%‫ו וי‬%‫בדיו עדר עדר לבד‬.‫ויתן ביד־ע‬
18-Y mandó al primero, diciendo: Cuando te encuentre Esaú, mi hermano, y te pregunte, diciendo: "¿de quién eres y
adónde vas, y de quién son estos animales que van delante de ti? Wayetsa'u et-harishon lemor ki yifgashja Esau aji
ushe'elja lemor lemi-atah we'anah telej ulemi eleh lefaneyja.
kynpl hla ymlw klt hnaw hta yml rmal klaçw yja wçu kçgpy yk rmal nwçarh ta wxyw
‫ר למי־אתה ואנה תלך ולמי אלה לפניך‬%‫ר כי יפגשך עשו אחי ושאלך לאמ‬%‫ון לאמ‬%‫ויצו את־הראש‬
19-Entonces dirás: de tu siervo Ya'akov, un presente es enviado a mi señor Esaú, y he aquí que él viene tras de
nosotros". We'amarta le'avdeja le-Ya'akov minja hi shlujah ladoni le-Esau wehineh gam-hu ajareynu.
wnyrja awh mg hnhw wçul yndal hjwlç awh hjnm bquyl kdbul trmaw
‫ רינו‬.‫ני לעשו והנה גם־הוא אח‬%‫ב מנחה הוא שלוחה לאד‬%‫עק‬. ‫ואמרת לעבדך לי‬
20-Y también al segundo, y también al tercero, y también a todos los que iban tras las manadas, (ordenó) diciendo:
Conforme a esto hablaréis a Esaú, cuando lo halléis. Wayetsau gam et-hasheni gam et-hashlishi gam et-kol-
haholjim ajarey ha'adarim lemor kadavar hazeh tedabrun el-Esau bemotsa'ajem oto.
nwrbdt hzh rbdk rmal myrduh yrja myklhh lk ta mg yçylçh ta mg ynçh ta mg wxyw
wta mkaxmb wçu la
‫ר כדבר הזה תדברון אל־‬%‫דרים לאמ‬.‫ רי הע‬.‫לכים אח‬%‫ויצו גם את־השני גם את־השלישי גם את־כל־הה‬
‫ו‬%‫את‬
% ‫ כם‬.‫צא‬%‫עשו במ‬
21-Y diréis: "He aquí que también tu siervo Ya'akov viene tras de nosotros". Porque dijo: apaciguaré su ira con el
presente que va delante de mí, y después veré su rostro; quizá me acoja favorablemente. Wa'amartem gam hineh
avdeja Ya'akov ajareynu ki-amar ajaprah fanay'o baminjah haholejet lefanay we'ajarey-jen er'eh fanay'o ulay
yisa fanay.
hara nk yrjaw ynpl tklhh hjnmb wynp hrpka rma yk wnyrja bquy kdbu hnh mg mtrmaw
ynp açy ylwa wynp
‫ רי־כן אראה‬.‫לכת לפני ואח‬%‫ כפרה פניו במנחה הה‬.‫ רינו כי־אמר א‬.‫ב אח‬%‫עק‬. ‫ מרתם גם הנה עבדך י‬.‫וא‬
‫פניו אולי ישא פני‬
22-Y pasó el presente delante de él, y él durmió aquella noche en el campamento. Wata'avor haminjah al-panay'o
wehu lan balaylah-hahu bamajaneh.
hnjmb awhh hlylb nl awhw wynp lu hjnmh rbutw

‫ נה‬.‫ר המנחה על־פניו והוא לן בלילה־ההוא במח‬%‫עב‬. ‫ות‬
23-Y se levantó aquella noche y tomo a sus dos mujeres, y a sus dos siervas, y a sus once hijos, y pasó vado de Yabok.
Wayakom balaylah hu wayikaj et-shtey nashav we'et-shtey shifjota'u we'et-ajar asar yelada'u waya'avor et
Ma'avar Yabok.
rbum ta rbuyw wydly rçu dja taw wytjpç ytç taw wyçn ytç ta jqyw awh hlylb mqyw
qby
‫ק‬%‫בר יב‬.‫ר את מע‬%‫עב‬. ‫תיו ואת־אחד עשר ילדיו וי‬%‫ויקם בלילה הוא ויקח את־שתי נשיו ואת־שתי שפח‬
24-Y los tomó y los hizo pasar el arroyo, e hizo pasar lo que tenía. Wayikajem waya'avirem et-hanajal waya'aver
et-asher-lo.
wl rça ta rbuyw ljnh ta mrbuyw mjqyw

‫ שר־לו‬.‫בר את־א‬.‫ברם את־הנחל ויע‬.‫ויקחם ויע‬
25-Y se quedó Ya'akov solo, y luchó un hombre(malaj) con él hasta que rompió el alba. Wayivater Ya'akov levado
waye'avek ish imo ad alot hashajar.
rjçh twlu du wmu çya qbayw wdbl bquy rtwyw

‫לות השחר‬.‫ו עד ע‬%‫ו ויאבק איש עמ‬%‫ב לבד‬%‫עק‬. ‫ויותר י‬
26-Y cuando vio (el malaj) que no podía con él, tocó la coyuntura de su muslo, y se descoyuntó la coyuntura de Ya'akov
mientras luchaba con él. Wayar ki lo yajol lo wayiga bejaf-yerejo vateka kaf-yerej Ya'akov behe'avko imo.
wmu wqbahb bquy kry pk uqtw wkry pkbvugyw wl lky al yk aryw

‫ו‬%‫ו עמ‬%‫ב בהאבק‬%‫עק‬. ‫ו ותקע כף־ירך י‬%‫ל לו ויגע בכף־ירכ‬%‫וירא כי לא יכ‬
27-Y dijo (el malaj) : Déjame ir, que está rayando el alba. Y contesto: No te dejaré ir hasta que me hayas bendecido.
Wayomer shaljeni ki alah hashajar ashalejaja wayomer lo ki im-berajtani.
yntkrb ma yk kjlça al rmayw rjçh hlu yk ynjlç rmayw

‫ ך כי אם־ברכתני‬.‫ שלח‬.‫אמר לא א‬%‫אמר שלחני כי עלה השחר וי‬%‫וי‬
28-Y él le dijo: ¿Cuál es tu nombre?, Y él respondió: Ya'akov. Wayomer elay'o mah-shmeja wayomer Ya'akov.
bquy rmayw kmç hm wyla rmayw

‫ב‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫אמר אליו מה־שמך וי‬%‫וי‬

29-Le dijo pues: No será llamado tu nombre Ya'akov, sino Yisra'el ; porque has luchado con Elohim, y con hombres, y
has prevalecido. Wayomer lo Ya'akov ye'amer od shimja ki im-Yisra'el ki-sarita im-Elohim we'im anashim
watujal.
lkwtw myçna muw myhla mu tyrç yk larçy ma yk kmç dwu rmay bquy al rmayw
‫ נשים ותוכל‬.‫וד שמך כי אם־ישראל כי־שרית עם־אלהים ועם־א‬%‫ב יאמר ע‬%‫עק‬. ‫אמר לא י‬%‫וי‬
30-Y preguntó Ya'akov, diciendo: Dime, te ruego, cuál es tu nombre. Mas él respondía: ¿Por qué preguntas por mi
nombre? Y le bendijo allí. Wayish'al Ya'akov wayomer hagida-na shmeja wayomer lamah zeh tish'al lishmi
wayebarej oto sham.
mç wta krbyw ymçl laçt hz hml rmayw kmç an hdygh rmayw bquy laçyw
‫ו שם‬%‫את‬
% ‫אמר למה זה תשאל לשמי ויברך‬%‫אמר הגידה־נא שמך וי‬%‫ב וי‬%‫עק‬. ‫וישאל י‬
31-Y Ya'akov puso por nombre al lugar Peni'el (rostro de El); "porque he visto a Elohim cara a cara, y fue salvada mi
vida'. Wayikra Ya'akov shem hamakom Peni'el ki-ra'iti Elohim panim el-panim watinatsel nafshi.
yçpn lxntw mynp la mynp myhla ytyar yk laynp mwqmh mç bquy arqyw
‫ום פניאל כי־ראיתי אלהים פנים אל־פנים ותנצל נפשי‬%‫ב שם המק‬%‫עק‬. ‫ויקרא י‬
32Y nació el sol para él cuando pasaba por Penu'el, y cojeaba del muslo. Wayizraj-lo hashemesh ka'asher avar et-
Penu'el wehu tsolea al-yerejo.
wkry lu ulx awhw lawnp ta rbu rçak çmçh wl jrzyw

‫ו‬%‫לע על־ירכ‬%‫ שר עבר את־פנואל והוא צ‬.‫ויזרח־לו השמש כא‬
33-Por tanto, no comen los hijos de Yisra'el del tendón encogido, que está en la coyuntura del muslo, hasta el día de
hoy; por cuanto (malaj) tocó la coyuntura del muslo de Ya'akov, en el tendón escogido (ciático). Al-ken lo-yojlu
beney-Yisra'el et-gid hanasheh asher al-kaf hayarej ad hayom hazeh ki naga bejaf-yerej Ya'akov begid
hanasheh.
kry pkb ugn yk hzh mwyh du kryh pk lu rça hçnh dyg ta larçy ynb wlkay al nk lu
hçnh dygb bquy
‫ב‬%‫עק‬. ‫ום הזה כי נגע בכף־ירך י‬%‫ שר על־כף הירך עד הי‬.‫אכלו בני־ישראל את־גיד הנשה א‬%‫על־כן לא־י‬
‫בגיד הנשה‬
Capítulo 33
1-Y Ya'akov alzó sus ojos y vio, y he aquí que Esaú venía, y con él cuatrocientos hombres; y repartió los niños entre
Leah y Rajel y entre las dos siervas. Wayisa Ya'akov eyna'u wayar wehineh Esau ba we'imo arba-me'ot ish
wayajats et-hayeladim al-Leah we'al-Rajel we'al shtey hashfajot.
luw hal lu mydlyh ta xjyw çya twam ubra wmuw ab wçu hnhw aryw wynyu bquy açyw
twjpçh ytç luw ljr
‫ות איש ויחץ את־הילדים על־לאה ועל־רחל ועל‬%‫ו ארבע מא‬%‫ב עיניו וירא והנה עשו בא ועמ‬%‫עק‬. ‫וישא י‬
‫ות‬%‫שתי השפח‬
2-Y puso a las siervas y a sus niños primero, y a Leah y a sus niños detrás, y a Rajel y Yosef los últimos. Wayasem et-
hashfajot we'et-yaldeyhen rishonah we'et Leah viladeyha ajaronim we'et-Rajel we'et-Yosef ajaronim.
mynrja pswy taw ljr taw mynrja hydlyw hal taw hnçar nhydly taw twjpçh ta mçyw
‫נים‬%‫ ר‬.‫וסף אח‬%‫נים ואת־רחל ואת־י‬%‫ ר‬.‫נה ואת־לאה וילדיה אח‬%‫ות ואת־ילדיהן ראש‬%‫וישם את־השפח‬
3-Pero él mismo pasó delante de ellos y se inclinó a tierra siete veces, hasta que hubo llegado a su hermano.
Wehu avar lifneyhem wayishtaju artsah sheva pe'amim ad-gishto ad-aji'o.
wyja du wtçg du mymup ubç hxra wjtçyw mhynpl rbu awhw

‫ו עד־אחיו‬%‫והוא עבר לפניהם וישתחו ארצה שבע פעמים עד־גשת‬
4-Y corrió Esaú a su encuentro y le abrazó, y se echó sobre su cuello y le besó; y lloraron. Wayarats Esau likrato
wayejabekehu wayipol al-tsawara'u wayishakehu wayivku.
wkbyw whqçyw wrawx lu lpyw whqbjyw wtarql wçu xryw

‫ל על־צוארו וישקהו ויבכו‬%‫ו ויחבקהו ויפ‬%‫וירץ עשו לקראת‬
5-Y alzó Esaú sus ojos y vio las mujeres y los niños, y dijo: ¿Quienes son éstos para ti? Y él respondió: Son los niños
que Elohim ha dado con su gracia a tu siervo. Wayisa et-eyna'u wayar et-hanashim we'et-hayeladim wayomer mi-
eleh laj wayomar hayeladim asher-janan Elohim et-avdeja.
nnj rça mydlyh rmayw kl hla ym rmayw mydlyh taw myçnh ta aryw wynyu ta açyw
kdbu ta myhla
‫ שר־חנן אלהים‬.‫אמר הילדים א‬%‫אמר מי־אלה לך וי‬%‫וישא את־עיניו וירא את־הנשים ואת־הילדים וי‬
‫את־עבדך‬
6-Y se aproximaron las siervas, ellas y sus niños, y se postraron. Watigashan hashfajot henah weyaldeyhen
watishtajaweyna.
nywjtçtw nhydlyw hnh twjpçh nçgtw

‫ וין‬.‫ות הנה וילדיהן ותשתח‬%‫ותגשן השפח‬
7-Y se aproximó también Leah con sus hijos y se postraron; y después se acercaron Yosef y Rajel, y se postraron.
Watigash gam-Leah wiladeyha wayishtajavu we'ajar nigash Yosef weRajel wayishtajawu.
wwjtçyw ljrw pswy çgn rjaw wwjtçyw hydlyw hal mg çgtw

‫ וו‬.‫וסף ורחל וישתח‬%‫ וו ואחר נגש י‬.‫ותגש גם־לאה וילדיה וישתח‬
8-Y dijo (Esaú): ¿Qué es para ti toda esta muchedumbre que he encontrado? Y respondió (Ya'akov): Es para hallar
gracia a los ojos de mi señor. Wayomer mi leja kol hamajaneh hazeh asher pagashti wayomer limtso-jen be'eyney
adoni.
ynda ynyub nj axml rmayw ytçgp rça hzh hnjmh lk kl ym rmayw

‫ני‬%‫ ד‬.‫א־חן בעיני א‬%‫אמר למצ‬%‫ שר פגשתי וי‬.‫ נה הזה א‬.‫אמר מי לך כל־המח‬%‫וי‬
9-Y dijo Esaú: Tengo mucho, hermano mío; sea para ti lo que es tuyo. Wayomer Esau yesh-li rav aji yehi leja asher-
laj.
kl rça kl yhy yja br yl çy wçu rmayw

‫ שר־לך‬.‫אמר עשו יש־לי רב אחי יהי לך א‬%‫וי‬
10-Y dijo Ya'akov: No, te ruego, si por favor he hallado gracia a tus ojos, acepta mi presente de mi mano, pues he visto
tu rostro como quien ve el rostro de Elohim, y te congraciaste conmigo. Wayomer Ya'akov al-na im-na matsati jen
be'eyneyja welakajta minjati miyadi ki al-ken ra'iti faneyja kir'ot peney Elohim watirtseni.
tark kynp ytyar nk lu yk ydym ytjnm tjqlw kynyub nj ytaxm an ma an la bquy rmayw
ynxrtw myhla ynp
‫ת פני‬%‫ב אל־נא אם־נא מצאתי חן בעיניך ולקחת מנחתי מידי כי על־כן ראיתי פניך כרא‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
‫אלהים ותרצני‬
11-Toma, te ruego, mi regalo que te es traído; porque Elohim me ha hecho merced, y yo tengo de todo. Y porfió con el,
y lo tomó. Kaj-na et-birjati asher huvat laj ki-janani Elohim weji yesh-li-jol wayiftsar-bo wayikaj.
jqyw wb rxpyw lk yl çy ykw myhla ynnj yk kl tabh rça ytkrb ta an jq

‫ו ויקח‬%‫ל ויפצר־ב‬%‫ באת לך כי־חנני אלהים וכי יש־לי־כ‬:‫ שר ה‬.‫קח־נא את־ברכתי א‬
12-Y dijo Esaú: Emprendamos la marcha y vayamos; y yo iré delante de ti. Wayomer nis'ah wenelejah we'eljah
lenegdeja.
kdgnl hklaw hklnw husn rmayw

‫אמר נסעה ונלכה ואלכה לנגדך‬%‫וי‬
13-Y el le respondió: Mi señor sabe que los niños son tiernos, y que tengo que mirar por las ovejas y vacas preñadas; y
si las apresuran un solo día, morirá todo el ganado. Wayomer ela'u adoni yodea ki-hayeladim rakim wehatson
wehabakar alot alay udefakum yom ejad wametu kol-hatson.
lk wtmw dja mwy mwqpdw ylu twlu rqbhw naxhw mykr mydlyh yk udy ynda wyla rmayw
naxh
‫אן‬%‫ום אחד ומתו כל־הצ‬%‫אן והבקר עלות עלי ודפקום י‬%‫דע כי־הילדים רכים והצ‬%‫ני י‬%‫ ד‬.‫אמר אליו א‬%‫וי‬
14-Pase, mi señor delante de su siervo, y yo guiaré lentamente, de acuerdo con la tarea que tengo ante mí y conforme al
paso de los niños, hasta que llegue a mi señor, en Se'irah. Ya'avor-na adoni lifney avdo wa'ani etnahalah le'iti leregel
hamlajah asher-lefanay uleregel hayeladim ad asher-avo el-adoni Se'irah.
rça du mydlyh lgrlw ynpl rça hkalmh lgrl yfal hlhnta ynaw wdbu ynpl ynda an rbuy
hryuç ynda la aba
‫א‬%‫ שר־אב‬.‫ שר־לפני ולרגל הילדים עד א‬.‫ לה לאטי לרגל המלאכה א‬.‫ ני אתנה‬.‫ו וא‬%‫ני לפני עבד‬%‫ ד‬.‫בר־נא א‬.‫יע‬
‫ני שעירה‬%‫ ד‬.‫אל־א‬
15-Y dijo Esaú: Permite que deje contigo parte de la gente que esta conmigo. Más él dijo: ¿Para qué esto? Hallaré
gracia a los ojos de mi señor. Wayomer Esau atsigah-na imja min-ha'am asher iti wayomer lamah zeh emtsa-jen
be'eyney adoni.
ynda ynyub nj axma hz hml rmayw yta rça muh nm kmu an hgyxa wçu rmayw
‫ני‬%‫ ד‬.‫אמר למה זה אמצא־חן בעיני א‬%‫ שר אתי וי‬.‫אמר עשו אציגה־נא עמך מן־העם א‬%‫וי‬
16-Y tornó Esaú aquel día por su camino hacia Se'irah. Wayashav bayom hahu Esau ledarko Se'irah.
hryuç wkrdl wçu awhh mwyb bçyw

‫ו שעירה‬%‫ום ההוא עשו לדרכ‬%‫וישב בי‬
17-Mas Ya'akov partió hacia Sukot, donde edificó para sí una casa, y para su ganado hizo cabañas. Por tanto, llamó el
nombre del lugar Sukot. WeYa'akov nasa Sukotah wayiven lo bayit ulemiknehu asah sukot al-ken kara shem-
hamakom Sukot.
twks mwqmh mç arq nk lu tks hçu whnqmlw tyb wl nbyw htks usn bquyw
‫ות‬%‫ כ‬:‫ום ס‬%‫ת על־כן קרא שם־המק‬%‫ כ‬:‫תה ויבן לו בית ולמקנהו עשה ס‬%‫ כ‬:‫ב נסע ס‬%‫עק‬. ‫וי‬
18-Y llegó Ya'akov íntegro (sano) a la ciudad de Shejem, que está en la tierra de Kena'an, a su regreso de Padan-Aram;
y acampó enfrente de la ciudad. Wayavo Ya'akov shalem ir Shejem asher be'erets Kena'an bevo'o miPadan Aram
wayijan et-peney ha'ir.
ryuh ynp ta njyw mra ndpm wabb nunk xrab rça mkç ryu mlç bquy abyw
‫ רם ויחן את־פני העיר‬.‫ו מפדן א‬%‫בא‬% ‫ שר בארץ כנען ב‬.‫ב שלם עיר שכם א‬%‫עק‬. ‫א י‬%‫ויב‬
19-Y compró la parte del campo donde había fijado su tienda, de mano de los hijos de Jamor, padre de Shejem, por
cien ovejas. Wayiken et-jelkat hasadeh asher natah-sham aholo miyad beney-Jamor avi Shejem beme'ah ksitah.
hfyçq hamb mkç yba rwmj ynb dym wlha mç hfn rça hdçh tqlj ta nqyw
‫ בי שכם במאה קשיטה‬.‫ור א‬%‫ מ‬.‫ לו מיד בני־ח‬E‫ שר נטה־שם אה‬.‫ויקן את־חלקת השדה א‬
20-Y erigió allí un altar, y lo llamó El Elohey Yisra'el. Wayatsev-sham mizbe'aj wayikra-lo El Elohey Yisra'el.
larçy yhla la wl arqyw jbzm mç bxyw

‫ויצב־שם מזבח ויקרא־לו אל אלהי ישראל‬
Capítulo 34
1-Y salió Dinah, hija de Leah que había parido para Ya'akov, a ver a las hijas de aquella tierra. Watetse Dinah bat-
Leah asher yaldah le-Ya'akov lir'ot bivnot ha'arets.
xrah twnbb twarl bquyl hdly rça hal tb hnyd axtw

‫ות הארץ‬%‫ות בבנ‬%‫ב לרא‬%‫עק‬. ‫ שר ילדה לי‬.‫ותצא דינה בת־לאה א‬
2-Y la vio Shejem, hijo de Jamor el Jiwi, príncipe de aquella tierra; y la tomó y se acostó con ella (de modo natural), y
la afligió de manera no natural. Wayar otah Shejem ben-Jamor haJiwi nesi ha'arets wayikaj otah wayishkav otah
waye'aneha.
hnuyw hta bkçyw hta jqyw xrah ayçn ywjh rwmj nb mkç hta aryw
‫תה ויענה‬%‫תה וישכב א‬%‫ור החוי נשיא הארץ ויקח א‬%‫ מ‬.‫תה שכם בן־ח‬%‫וירא א‬
3-Y se apegó su alma a Dinah, hija de Ya'akov, y amó a la muchacha y habló al corazón de la muchacha. Watidbak
nafsho beDinah bat-Ya'akov waye'ehav et-hana'arah wayedaber al-lev hana'arah.
runh bl lu rbdyw runh ta bhayw bquy tb hnydb wçpn qbdtw

‫ר‬.‫ר וידבר על־לב הנע‬.‫ב ויאהב את־הנע‬%‫עק‬. ‫ו בדינה בת־י‬%‫ותדבק נפש‬
4-Y habló Shejem a su padre Jamor, diciendo: Toma para mí a esta niña por mujer. Wayomer Shejem el-Jamor aviv
lemor kaj-li et-hayaldah hazot le'ishah.
hçal tazh hdlyh ta yl jq rmal wyba rwmj la mkç rmayw

‫את לאשה‬%‫ר קח־לי את־הילדה הז‬%‫ור אביו לאמ‬%‫ מ‬.‫אמר שכם אל־ח‬%‫וי‬
5-Y Ya'akov oyó que él había mancillado a su hija Dinah; y sus hijos estaban con el ganado de él en el campo; y se
calló Ya'akov hasta que ellos vinieron. WaYa'akov shama ki time et-Dinah bato ubeney'u hayu et-miknehu
basadeh wehejerish Ya'akov ad-bo'am.
mab du bquy çrjhw hdçb whnqm ta wyh wynbw wtb hnyd ta amf yk umç bquyw
‫אם‬%‫ב עד־ב‬%‫עק‬. ‫ו ובניו היו את־מקנהו בשדה והחרש י‬%‫ב שמע כי טמא את־דינה בת‬%‫עק‬. ‫וי‬
6-Y salió Jamor, padre de Shejem, adonde estaba Ya'akov para hablar con él. Wayetse Jamor avi Shejem el-Ya'akov
ledaber ito.
wta rbdl bquy la mkç yba rwmj axyw

‫ו‬%‫ב לדבר את‬%‫עק‬. ‫ בי־שכם אל־י‬.‫ור א‬%‫ מ‬.‫ויצא ח‬
7-Y los hijos de Ya'akov vinieron del campo luego que lo supieron; y se entristecieron los hombres y se encolerizaron
mucho, porque se había cometido vileza contra Yisra'el acostándose con la hija de Ya'akov, cosa que no se debía hacer.
Ubeney Ya'akov ba'u min-hasadeh keshom'am wayit'atsvu ha'anashim wayijar lahem me'od ki nevalah asah
beYisra'el lishkav et-bat-Ya'akov wejen lo ye'aseh.
bkçl larçyb hçu hlbn yk dam mhl rjyw myçnah wbxutyw mumçk hdçh nm wab bquy ynbw
hçuy al nkw bquy tb ta
‫ד כי־נבלה עשה בישראל לשכב‬%‫ נשים ויחר להם מא‬.‫ב באו מן־השדה כשמעם ויתעצבו הא‬%‫עק‬. ‫ובני י‬
‫ב וכן לא יעשה‬%‫עק‬. ‫את־בת־י‬
8-Y habló Jamor con ellos, diciendo: El alma de Shejem, mi hijo, se ha afeccionado a vuestra hija; denle ella, os ruego,
para él por mujer. Wayedaber Jamor itam lemor Shejem beni jaskah nafsho bevitjem tenu na otah lo le'ishah.
hçal wl hta an wnt mktbb wçpn hqçj ynb mkç rmal mta rwmj rbdyw
‫תה לו לאשה‬%‫ו בבתכם תנו נא א‬%‫ר שכם בני חשקה נפש‬%‫ור אתם לאמ‬%‫ מ‬.‫וידבר ח‬
9-y emparentad con nosotros: vuestras hijas daréis para nosotros, y vosotros tomaréis nuestras hijas. Wejitjatenu
otanu benoteyjem titnu-lanu we'et-benoteynu tikju lajem.
mkl wjqt wnytnb taw wnl wntt mkytnb wnta wntjthw

‫תינו תקחו לכם‬%‫תיכם תתנו־לנו ואת־בנ‬%‫תנו בנ‬%‫והתחתנו א‬
10-Y habitaréis con nosotros, y la tierra estará ante vosotros; habitad pues y traficad en ella y tomad posesión de ella.
We'itanu teshevu weha'arets tihyeh lifneyjem shvu usjaruha wehe'ajazu bah.
hb wzjahw hwrjsw wbç mkynpl hyht xrahw wbçt wntaw

‫ זו בה‬.‫ואתנו תשבו והארץ תהיה לפניכם שבו וסחרוה והאח‬
11-Y dijo Shejem al padre y a los hermanos de ella: ¡Halle yo gracia a vuestros ojos y lo que me dijereis, lo haré.
Wayomer Shejem el-aviha we'el-ajeyha emtsa-jen be'eyneyjem wa'asher tomru elay eten.
nta yla wrmat rçaw mkynyub nj axma hyja law hyba la mkç rmayw
‫אמרו אלי אתן‬%‫ שר ת‬.‫אמר שכם אל־אביה ואל־אחיה אמצא־חן בעיניכם וא‬%‫וי‬
12-Gargad mucho sobre mí, dote y dones, que yo daré cuanto me dijereis, con tal de que me deis la joven por mujer!.
Harbu alay me'od mohar umatan we'etnah ka'asher tomru elay utenu-li et-hana'arah le'ishah.
hçal runh ta yl wntw yla wrmat rçak hntaw ntmw rhm dam ylu wbrh
‫ר לאשה‬.‫אמרו אלי ותנו־לי את־הנע‬%‫ שר ת‬.‫הר ומתן ואתנה כא‬%‫ד מ‬%‫הרבו עלי מא‬
13-Y respondieron los hijos de Ya'akov a Shejem y a Jamor, su padre, y le hablaron con engaño, porque había
mancillado a Dinah, su hermana. Waya'anu beney Ya'akov et-Shejem we'et-Jamor avi'u bemirmah weyedaberu
asher time et-Dinah ajotam.
mtja hnyd ta amf rça wrbdyw hmrmb wyba rwmj taw mkç ta bquy ynb wnuyw
‫תם‬%‫ ח‬.‫ שר טמא את דינה א‬.‫ור אביו במרמה וידברו א‬%‫ מ‬.‫ב את־שכם ואת־ח‬%‫עק‬. ‫נו בני־י‬.‫ויע‬
14-Y le dijeron: No podemos hacer esto, el dar nuestra hermana a un hombre que tiene prepucio, porque sería un insulto
para nosotros. Wayomru aleyhem lo nujal la'asot hadavar hazeh latet et-ajotenu le'ish asher-lo orlah ki-jerpah hi
lanu.
wnl awh hprj yk hlru wl rça çyal wntja ta ttl hzh rbdh twçul lkwn al mhyla wrmayw
‫ שר־לו ערלה כי־חרפה הוא לנו‬.‫תנו לאיש א‬%‫ ח‬.‫ות הדבר הזה לתת את־א‬%‫עש‬. ‫ ליהם לא נוכל ל‬.‫אמרו א‬%‫וי‬
15-Tan sólo con esta condición consentiremos a vosotros: si fuereis como nosotros, circuncidándose todo varón entre
vosotros, Aj-bezot ne'ot lajem im tihyu jamonu lehimol lajem kol-zajar.
rkz lk mkl lmhl wnmk wyht ma mkl twan tazb ka

‫ל לכם כל־זכר‬%‫נו להמ‬%‫ות לכם אם תהיו כמ‬%‫את נא‬%‫אך־בז‬
16-entonces os daremos a vosotros nuestras hijas, y tomaremos vuestras hijas para nosotros, y habitaremos con vosotros,
y seremos un pueblo. Wenatanu et-benoteynu lajem we'et benoteyjem nikaj-lanu weyashavnu itjem wehayinu
le'am ejad.
dja mul wnyyhw mkta wnbçyw wnl jqn mkytnb taw mkl wnytnb ta wntnw
‫תיכם נקח־לנו וישבנו אתכם והיינו לעם אחד‬%‫תינו לכם ואת־בנ‬%‫ונתנו את־בנ‬
17-Mas si no nos escucháis haciéndoos circuncidar, tomaremos a nuestra hija y nos iremos. We'im-lo tishme'u eleynu
lehimol welakajnu et-bitenu wehalajnu.
wnklhw wntb ta wnjqlw lwmhl wnyla wumçt al maw

‫ול ולקחנו את־בתנו והלכנו‬%‫ואם־לא תשמעו אלינו להמ‬
18-Y agradaron sus palabras a los ojos de Jamor y a los ojos de Shejem, hijo de Jamor; Wayitvu divreyhem be'eyney
Jamor uve'eyney Shejem ben-Jamor.
rwmj nb mkç ynyubw rwmj ynyub mhyrbd wbfyyw

‫ור‬%‫ מ‬.‫ור ובעיני שכם בן־ח‬%‫ מ‬.‫וייטבו דבריהם בעיני ח‬
19-y no tardó el muchacho en hacer esta cosa, porque quería a la hija de Ya'akov; y él era el más distinguido de toda la
casa de su padre. Welo-ejar hana'ar la'asot hadavar ki jafets bebat-Ya'akov wehu nijbad mikol beyt aviv.
wyba tyb lkm dbkn awhw bquy tbb xpj yk rbdh twçul runh rja alw
‫ל בית אביו‬%‫ב והוא נכבד מכ‬%‫עק‬. ‫ות הדבר כי חפץ בבת־י‬%‫עש‬. ‫ולא־אחר הנער ל‬
20-Y fueron Jamor y Shejem su hijo, a la puerta de la ciudad, y hablaron con los hombres de su ciudad, diciendo:
Wayavo Jamor uShejem beno el-sha'ar iram wayedaberu el-anshey iram lemor.
rmal mryu yçna la wrbdyw mryu ruç la wnb mkçw rwmj abyw
‫ר‬%‫ו אל־שער עירם וידברו אל־אנשי עירם לאמ‬%‫ור ושכם בנ‬%‫ מ‬.‫א ח‬%‫ויב‬
21-Estos hombres son pacíficos para con nosotros; que habiten por tanto en la tierra, y trafiquen en ella; he aquí que la
tierra es bastante ancha para ellos; nosotros tomaremos a sus hijas por mujeres, y les daremos a ellos nuestras hijas.
Ha'anashim ha'eleh shlemim hem itanu weyeshvu ba'arets weyisjaru otah weha'arets hineh rajavat-yadayim
lifneyhem et-benotam nikaj-lanu lenashim we'et benoteynu niten-lahem.
mhynpl mydy tbjr hnh xrahw hta wrjsyw xrab wbçyw wnta mh mymlç hlah myçnah
mhl ntn wnytnb taw myçnl wnl jqn mtnb ta
‫ בת־ידים לפניהם את־‬.‫תה והארץ הנה רח‬%‫ רו א‬.‫ נשים האלה שלמים הם אתנו וישבו בארץ ויסח‬.‫הא‬
‫תינו נתן להם‬%‫תם נקח־לנו לנשים ואת־בנ‬%‫בנ‬
22-Pero solamente con esta condición consentirán los hombres en habitar con nosotros, para ser un pueblo : que sea
circuncidado todo varón de entre nosotros, así como ellos son circuncidados. Aj-bezot ye'otu lanu ha'anashim
lashevet itanu lihyot le'am ejad behimol-lanu kol-zajar ka'asher hem nimolim.
mylmn mh rçak rkz lk wnl lwmhb dja mul twyhl wnta tbçl myçnah wnl wtay tazb ka
‫לים‬%‫ שר הם נמ‬.‫ול לנו כל־זכר כא‬%‫ות לעם אחד בהמ‬%‫ נשים לשבת אתנו להי‬.‫תו לנו הא‬%‫את יא‬%‫אך־בז‬
23-Sus ganados y sus posesiones y todos sus animales ciertamente serán de nosotros, sólo con que convengamos con
ellos, y habitarán con nosotros. Miknehem wekinyanam wejol-behemtam halo lanu hem aj ne'otah lahem
weyeshvu itanu.
Wnta wbçyw mhl htwan ka mh wnl awlh mtmhb lkw mnynqw mhnqm
‫ותה להם וישבו אתנו‬%‫ לוא לנו הם אך נא‬.‫מקנהם וקנינם וכל־בהמתם ה‬
24-Y obedecieron a Jamor y a Shejem, su hijo, todos los que salían por la puerta de su ciudad; de modo que se
circuncidaron todos los varones, todos los que salían por la puerta de su ciudad. Wayishme'u el-Jamor we'el-Shejem
beno kol-yotsey sha'ar iro wayimolu kol-zajar kol-yots'ey sha'ar iro.
wryu ruç yaxy lk rkz lk wlmyw wryu ruç yaxy lk wnb mkç law rwmj la wumçyw
‫ו‬%‫צאי שער עיר‬%‫לו כל־זכר כל־י‬%‫ו וימ‬%‫צאי שער עיר‬%‫ו כל־י‬%‫ור ואל־שכם בנ‬%‫ מ‬.‫וישמעו אל־ח‬
25-Y aconteció que al tercer día, cuando estaban adoloridos, dos de los hijos de Ya'akov, Shim'on y Lewí, hermanos de
Dinah, tomaron cada uno su espada y entraron en la ciudad que estaba tranquila, y mataron a todo varón. Wayehi
bayom hashlishi biheyotam ko'avim wayikju shney-beney Ya'akov Shim'on weLewi ajey Dinah ish jarbo
wayavo'u al-ha'ir betaj wayahargu kol-zajar.
wbrj çya hnyd yja ywlw nwumç bquy ynb ynç wjqyw mybak mtwyhb yçylçh mwyb yhyw
rkz lk wgrhyw jfb ryuh lu wabyw
‫או על־‬%‫ו ויב‬%‫ חי דינה איש חרב‬.‫ון ולוי א‬%‫ב שמע‬%‫עק‬. ‫ בים ויקחו שני־בני־י‬.‫א‬%‫ותם כ‬%‫ום השלישי בהי‬%‫ויהי בי‬
‫העיר בטח ויהרגו כל־זכר‬
26-Y a Jamor y a Shejem, su hijo, mataron a filo de espada; y tomaron a Dinah de casa de Shejem, y salieron. We'et
Jamor we'et Shejem beno hargu lefi-jarev wayikju et-Dinah mibeyt Shejem wayetse'u.
waxyw mkç tybm hnyd ta wjqyw brj ypl wgrh wnb mkç taw rwmj taw
‫ו הרגו לפי־חרב ויקחו את־דינה מבית שכם ויצאו‬%‫ור ואת־שכם בנ‬%‫ מ‬.‫ואת־ח‬
27-Los hijos de Ya'akov vinieron sobre los muertos y saquearon la ciudad, porque habían mancillado a su hermana.
Beney Ya'akov ba'u al-hajalalim wayavozu ha'ir asher time'u ajotam.
mtwja wamf rça ryuh wzbyw mylljh lu wab bquy ynb

‫ותם‬%‫ ח‬.‫ שר טמאו א‬.‫זו העיר א‬%‫ ללים ויב‬.‫ב באו על־הח‬%‫עק‬. ‫בני י‬
28-Su ganado menor y su ganado mayor, y sus asnos; tanto lo que había en la ciudad como lo que había en el campo,
tomaron. Et-tsonam we'et bekaram we'et jamoreyhem we'et asher ba'ir we'et asher basadeh lakaju.
wjql hdçb rça taw ryub rça taw mhyrmj taw mrqb taw mnax ta
‫ שר בשדה לקחו‬.‫ שר־בעיר ואת־א‬.‫ריהם ואת א‬%‫ מ‬.‫אנם ואת־בקרם ואת־ח‬%‫את־צ‬
29-Y todos sus haberes, y todos sus niños y sus mujeres llevaron cautivos, y saquearon; todo cuanto había en las casas.
We'et-kol-jeylam we'et-kol-tapam we'et-nesheyhem shavu wayavozu we'et kol-asher bebayit.
tybb rça lk taw wzbyw wbç mhyçn taw mpf lk taw mlyj lk taw
‫ שר בבית‬.‫זו ואת כל־א‬%‫ואת־כל־חילם ואת־כל־טפם ואת־נשיהם שבו ויב‬
30-Y dijo Ya'akov a Shim'on y a Lewi: Me habéis turbado haciéndome abominable para con los moradores del país,
para con los Kena'ani y los Perizi; y teniendo yo poca gente, se juntarán contra mí y me herirán, y seré destruido, yo y
mi casa (familia). Wayomer Ya'akov el-Shim'on we'el-Lewi ajartem oti lehavisheni beyoshev ha'arets baKna'ani
uvaPrizi wa'ani metey mispar wene'esfu alay wehikuni wenishmadeti ani ubeyti.
ytm ynaw yzrpbw ynunkb xrah bçyb ynçyabhl yta mtrku ywl law nwumç la bquy rmayw
ytybw yna ytdmçnw ynwkhw ylu wpsanw rpsm
‫ ני מתי מספר‬.‫ני ובפרזי וא‬.‫שב הארץ בכנע‬%‫תי להבאישני בי‬%‫כרתם א‬.‫ון ואל־לוי ע‬%‫ב אל־שמע‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
‫ ני וביתי‬.‫ונאספו עלי והכוני ונשמדתי א‬
31-Y ellos respondieron: ¿Había él de tratar a nuestra hermana como a una ramera?. Wayomeru hajezonah ya'aseh
et-ajotenu.
wntwja ta hçuy hnwzkh wrmayw

‫ותנו‬%‫ ח‬.‫שה את־א‬.‫ונה יע‬%‫אמרו הכז‬%‫וי‬
Capítulo 35
1-Y dijo Elohim a Ya'akov: Levántate, sube a Beyt-El y habita allí; y haz allí un altar a El que se te apareció cuando huías
de la presencia de Esaú, tu hermano. Wayomer Elohim el-Ya'akov kum aleh Beyt-El weshev-sham wa'aseh-sham
mizbe'aj la-El hanir'eh eleyja bevorjaja mipeney Esau ajija.
ynpm kjrbb kyla harnh lal jbzm mç hçuw mç bçw la tyb hlu mwq bquy la myhla rmayw
kyja wçu
‫ ך מפני‬.‫שה־שם מזבח לאל הנראה אליך בברח‬.‫לה בית־אל ושב־שם וע‬.‫ב קום ע‬%‫עק‬. ‫אמר אלהים אל־י‬%‫וי‬
‫עשו אחיך‬
2-Y dijo Ya'akov a su familia y a todos los que estaban con él: Apartad los elohey extraños que están en medio de vosotros
y purificaos, y mudad vuestros vestidos: Wayomer Ya'akov el-beyto we'el kol-asher imo hasiru et-elohey hanejar
asher betojejem wehitaharu ehajalifu simloteyjem.
wpyljhw wrhfhw mkktb rça rknh yhla ta wrsh wmu rça lk law wtyb la bquy rmayw
mkytlmç
‫ ליפו‬.‫ רו והח‬.‫ככם והטה‬%‫ שר בת‬.‫ו הסרו את־אלהי הנכר א‬%‫ שר עמ‬.‫ו ואל כל־א‬%‫ב אל־בית‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
‫שמלתיכם‬
3-y nos levantaremos y subiremos a Beyt-El, y haré allí un altar a El que me respondió en el día de mi angustia, y que
estuvo conmigo en el camino por donde anduve. Wenakumah wena'aleh Beyt-El we'e'eseh-sham mizbe'aj la-El
ha'oneh oti beyom tsarati wayehi imadi baderej asher halajti.
rça krdb ydmu yhyw ytrx mwyb yta hnuh lal jbzm mç hçuaw la tyb hlunw hmwqnw
ytklh
‫ שר הלכתי‬.‫ום צרתי ויהי עמדי בדרך א‬%‫תי בי‬%‫נה א‬%‫לה בית־אל ואעשה־שם מזבח לאל הע‬.‫ונקומה ונע‬
4-Y ellos dieron a Ya'akov todos los elohey extraños que tenían en su poder, y los aretes que estaban en sus orejas; y los
escondió Ya'akov debajo de la encina que estaba cerca de Shejem. Wayitnu el-Ya'akov et kol-elohey hanejar asher
beyadam we'et-hanezamim asher be'ozneyhem wayitmon otam Ya'akov tajat ha'elah asher im-Shejem.
tjt bquy mta nmfyw mhynzab rça mymznh taw mdyb rça rknh yhla lk ta bquy la wntyw
mkç mu rça hlah
‫ב תחת‬%‫עק‬. ‫תם י‬%‫ן א‬%‫ שר באזניהם ויטמ‬.‫ שר בידם ואת־הנזמים א‬.‫ב את כל־אלהי הנכר א‬%‫עק‬. ‫ויתנו אל־י‬
‫ שר עם־שכם‬.‫האלה א‬
5-Y partieron: y sobrevino un terror de Elohim sobre las ciudades que estaban a su alrededor, de manera que no
persiguieron a los hijos de Ya'akov. Wayisa'u wayehi jitat Elohim al-he'arim asher svivoteyhem welo radfu ajarey
beney Ya'akov.
bquy ynb yrja wpdr alw mhytwbybs rça myruh lu myhla ttj yhyw wusyw
‫ב‬%‫עק‬. ‫ רי בני י‬.‫תיהם ולא רדפו אח‬%‫ שר סביב‬.‫ויסעו ויהי חתת אלהים על־הערים א‬
6-Y vino Ya'akov a Luzah, que está ¿en la tierra de Kena'an, la cual es Beyt-El, él y toda la gente que estaba con él.
Wayavo Ya'akov Luzah asher be'erets Kna'an hi Beyt-El hu wejol-ha'am asher-imo.
wmu rça muh lkw awh la tyb awh nunk xrab rça hzwl bquy abyw
‫ו‬%‫ שר־עמ‬.‫ שר בארץ כנען הוא בית־אל הוא וכל־העם א‬.‫ב לוזה א‬%‫עק‬. ‫א י‬%‫ויב‬
7-Y edificó allí un altar, y llamó al lugar EI-Beyt-El, porque (los malajim de) Elohim se le habían manifestado allí,
cuando iba huyendo de su hermano. Wayiven sham mizbe'aj wayikra lamakom El Beyt-El ki sham niglu elay'u
ha'Elohim bevoreju mipeney aji'u.
wyja ynpm wjrbb myhlah wyla wlgn mç yk la tyb la mwqml arqyw jbzm mç nbyw
‫ו מפני אחיו‬%‫ום אל בית־אל כי שם נגלו אליו האלהים בברח‬%‫ויבן שם מזבח ויקרא למק‬
8-Y murió Devorah, nodriza de Rivkah, y fue enterrada al pie (de la planicie) de Beyt-El, debajo de la encina; y llamó
su nombre Alon Bajut Planicie del Llanto. Watamot Devorah meyneket Rivkah watikaver mitajat leBeyt-El tajat
ha'alon wayikra shemo Alon Bajut.
twkb nwla wmç arqyw nwlah tjt la tybl tjtm rbqtw hqbr tqnym hrbd tmtw
‫ו אלון בכות‬%‫רה מינקת רבקה ותקבר מתחת לבית־אל תחת האלון ויקרא שמ‬%‫ותמת דב‬
9-Y apareció Elohim otra vez a Ya'akov después que volvió de Padan-Aram, y le bendijo. Wayera Elohim el-Ya'akov
od bevo'o miPadan Aram wayevarej oto.
wta krbyw mra ndpm wabb dwu bquy la myhla aryw

‫ו‬%‫את‬
% ‫ רם ויברך‬.‫ו מפדן א‬%‫בא‬% ‫וד ב‬%‫ב ע‬%‫עק‬. ‫וירא אלהים אל־י‬
|0-Y le dijo Elohim: Tu nombre es Ya'akov, pero ya no será llamado tu nombre Ya'akov, sino que Yisra'el será tu
nombre. Y llamó su nombre Yisra'el. Wayomer-lo Elohim shimja Ya'akov lo-yikare shimja od Ya'akov ki im-
Yisra'el yihyeh shmeja wayikra et-shemo Yisra'el.
wmç ta arqyw kmç hyhy larçy ma yk bquy dwu kmç arqy al bquy kmç myhla wl rmayw
larçy
‫ו‬%‫ב כי אם־ישראל יהיה שמך ויקרא את־שמ‬%‫עק‬. ‫וד י‬%‫ב לא־יקרא שמך ע‬%‫עק‬. ‫אמר־לו אלהים שמך י‬%‫וי‬
‫ישראל‬
11-Y le dijo Elohim: Yo soy El Shaday; sé fecundo y multiplícate; una nación y una congregación de naciones
procederán de ti, y reyes saldrán de tus lomos. Wayomer lo Elohim ani El-Shaday preh urveh goy ukehal goyim
yihyeh mimeka umelajim mejalatseyja yetse'u.
waxy kyxljm myklmw kmm hyhy mywg lhqw ywg hbrw hrp ydç la yna myhla wl rmayw
‫ לציך יצאו‬.‫וים יהיה ממך ומלכים מח‬%‫וי וקהל ג‬%‫ ני אל שדי פרה ורבה ג‬.‫אמר לו אלהים א‬%‫וי‬
12-Y la tierra que he dado a Abraham y a Yitsjak, a ti te la daré; también a tu descendencia después de ti daré la tierra.
We'et-ha'arets asher natati le-Avraham ule-Yitsjak leja etnenah ulezar'aja ajareyja eten et-ha'arets.
xrah ta nta kyrja kurzlw hnnta kl qjxylw mhrbal yttn rça xrah taw
‫ ריך אתן את־הארץ‬.‫ך אח‬.‫ שר נתתי לאברהם וליצחק לך אתננה ולזרע‬.‫ואת־הארץ א‬
13-Y se retiró Elohim de sobre él, en el lugar donde había hablado con él. Waya'al me'alav Elohim bamakom asher-
diber ito.
wta rbd rça mwqmb myhla wylum luyw

‫ו‬%‫ שר־דבר את‬.‫ום א‬%‫ויעל מעליו אלהים במק‬
14-Y erigió Ya'akov un monumento conmemorativo en el lugar donde Él había hablado con él; monumento de piedra, y
derramó sobre él una libación, y vertió sobre él aceite. Wayatsev Ya'akov matsevah bamakom asher-diber ito matsevet
aven wayasej aleyha nesej wayitsok aleyha shamen.
nmç hylu qxyw ksn hylu ksyw nba tbxm wta rbd rça mwqmb hbxm bquy bxyw
‫ק עליה שמן‬%‫ו מצבת אבן ויסך עליה נסך ויצ‬%‫ שר־דבר את‬.‫ום א‬%‫ב מצבה במק‬%‫עק‬. ‫ויצב י‬
15-Y llamó Ya'akov el nombre del lugar donde Elohim había hablado con él, Beyt-El. Wayikra Ya'akov et-shem
hamakom asher diber ito sham Elohim Beyt-El.
la tyb myhla mç wta rbd rça mwqmh mç ta bquy arqyw

‫ו שם אלהים בית־אל‬%‫ שר דבר את‬.‫ום א‬%‫ב את־שם המק‬%‫עק‬. ‫ויקרא י‬
16-Y partieron de Beyt-El, y cuando les faltaba todavía algún trecho para llegar a Efratah, parió Rajel; y tuvo dificultades
para parir. Wayis'u mi-Beyt El wayehi-od kivrat-ha'arets lavo Efratah wateled Rajel watekash belidetah.
htdlb çqtw ljr dltw htrpa awbl xrah trbk dwu yhyw la tybm wusyw
‫וא אפרתה ותלד רחל ותקש בלדתה‬%‫וד כברת־הארץ לב‬%‫ויסעו מבית אל ויהי־ע‬
17-Y aconteció en lo más duro del parto, que le dijo la partera: No temas, porque también éste es un hijo para ti.
Wayehi behakshotah belidetah watomer lah hameyaledet al-tire'i ki-gam-zeh laj ben.
nb kl hz mg yk yaryt la tdlymh hl rmatw htdlb htçqhb yhyw

‫אמר לה המילדת אל־תיראי כי־גם־זה לך בן‬%‫תה בלדתה ות‬%‫ויהי בהקש‬
18-Y sucedió que al salírsele el alma, pues murió, llamó su nombre Ben-Oní (hijo de mi dolor); mas su padre lo llamó
Benyamín. Wayehi betset nafshah ki metah watikra shemo Ben-Oni we'aviv kara-lo Benyamin.
nymynb wl arq wybaw ynwa nb wmç arqtw htm yk hçpn taxb yhyw
‫וני ואביו קרא־לו בנימין‬%‫ו בן־א‬%‫ויהי בצאת נפשה כי מתה ותקרא שמ‬
19-Y murió Rajel, y fue sepultada en el camino de Efratah, que es Beyt-Lejem. Watamot Rajel watikaver bederej
Efratah hi Beyt Lejem.
mjl tyb awh htrpa krdb rbqtw ljr tmtw

‫ותמת רחל ותקבר בדרך אפרתה הוא בית לחם‬
20-Y erigio Ya'akov un monumento sobre su sepultura; éste es el monumento de la sepultura de Rajel, hasta el día de
hoy. Wayatsev Ya'akov matsevah al-kvuratah hi matsevet kevurat Rajel ad-hayom.
mwyh du ljr trbq tbxm awh htrbq lu hbxm bquy bxyw

‫ום‬%‫רת־רחל עד־הי‬:‫רתה הוא מצבת קב‬:‫ב מצבה על־קב‬%‫עק‬. ‫ויצב י‬
21-Y partió Yisra'el, y plantó su tienda más allá de la torre de Eder (rebaño). Wayisa Yisra'el wayet aholoh mehal'ah
le-Migdal-Eder.
rdu ldgml halhm hlha fyw larçy usyw

‫ לה מהלאה למגדל־עדר‬E‫ויסע ישראל ויט אה‬
22-Y aconteció que cuando habitaba Yisra'el en aquella tierra, Re'uven fue y se acostó con Bilhah, concubina de su
padre, y lo supo Yisra'el. Y fueron los hijos de Yisra'el doce: Wayehi bishkon Yisra'el ba'arets hahi wayelej
Re'uven wayishkav et-Bilhah pilegesh aviv wayishma Yisra'el.
wyhyw larçy umçyw wyba çglyp hhlb ta bkçyw nbwar klyw awhh xrab larçy nkçb yhyw
rçu mynç bquy ynb
‫ן ישראל בארץ ההוא וילך ראובן וישכב את־בלהה פילגש אביו וישמע ישראל פ ויהיו בני־‬%‫ויהי בשכ‬
‫ב שנים עשר‬%‫עק‬. ‫י‬
23-Los hijos de Leah: Re'uven, el primogénito de Ya'akov, y Shim'on, y Lewí, y Yahudah, e Yisajar, y Zebulun.
Wayihyu beney-Ya'akov sheneym-asar. Beney Leah bejor Ya'akov Re'uven weShim'on weLewi wiYehudah
weYisajar uZevulun.
nwlbzw rkççyw hdwhyw ywlw nwumçw nbwar bquy rwkb hal ynb
‫ן‬:‫ון ולוי ויהודה ויששכר וזבול‬%‫ב ראובן ושמע‬%‫עק‬. ‫ור י‬%‫בני לאה בכ‬
24-Los hijos de Rajel: Yosef y Benyamín. Beney Rajel Yosef uBinyamin.
nmynbw pswy ljr ynb

‫וסף ובנימן‬%‫בני רחל י‬
25-Y los hijos de Bilhah, sierva de Rajel: Dan y Naftalí; Uvney Bilhah shifjat Rajel Dan veNaftali.
yltpnw nd ljr tjpç hhlb ynbw

‫ובני בלהה שפחת רחל דן ונפתלי‬
26-Y los hijos de Zilpah, sierva de Leah: Gad y Asher. Estos son los hijos de Ya'akov, que le nacieron en Padan-Aram.
Uveney Zilpah shifjat Leah Gad we'Asher eleh beney Ya'akov asher yulad-lo beFadan Aram.
mra ndpb wl dly rça bquy ynb hla rçaw dg hal tjpç hplz ynbw
‫ רם‬.‫לד־לו בפדן א‬:‫ שר י‬.‫ב א‬%‫עק‬. ‫ובני זלפה שפחת לאה גד ואשר אלה בני י‬
27-Y vino Ya'akov a (casa de) Yitsjak, su padre, a Mamre, ciudad de Kiryat-Arba (que es Hebrón), donde habían
habitado temporalmente Abraham e Yitsjak. Wayavo Ya'akov el-Yitsjak aviv Mamre Kiryat ha'Arba hi Jevron
asher-gar-sham Avraham veYitsjak.
qjxyw mhrba mç rg rça nwrbj awh ubrah tyrq armm wyba qjxy la bquy abyw
‫ שר־גר־שם אברהם ויצחק‬.‫ון א‬%‫ב אל־יצחק אביו ממרא קרית הארבע הוא חבר‬%‫עק‬. ‫א י‬%‫ויב‬
28-Y fueron los días de Yitsjak ciento ochenta años. Wayihyu yemey Yitsjak me'at shanah ushmonim shanah.
hnç mynmçw hnç tam qjxy ymy wyhyw

‫נים שנה‬%‫ויהיו ימי יצחק מאת שנה ושמ‬
29-Y expiró Yitsjak y murió, y fue reunido con su pueblo, viejo y harto de días; y lo sepultaron sus hijos Esa'u y
Ya'akov. Wayigva Yitsjak wayamot waye'asef el-amav zaken usva yamim wayikberu oto Esa'u weYa'akov
beney'u.
wynb bquyw wçu wta wrbqyw mymy ubçw nqz wymu la psayw tmyw qjxy uwgyw
‫ב בניו‬%‫עק‬. ‫ו עשו וי‬%‫את‬
% ‫ויגוע יצחק וימת ויאסף אל־עמיו זקן ושבע ימים ויקברו‬
Capítulo 36
1-Y estas son las generaciones de Esa'u el cual es Edom: We'eleh toldot Esau hu Edom.
μwda awh wç[ twdlt hlaw

‫ום‬%‫ות עשו הוא אד‬%‫לד‬%‫ואלה ת‬
2-Esaú tomó sus mujeres de las hijas de Kena'an; a Adah, hija de Eylon el Jiti, y a Aholivamah, hija de Anah, hija de
Tsiv'on el Jiwi, Esau lakaj et-nashav mibenot Kena'an et-Adah bat-Eylon haJiti we'et-Aholivamah bat-Anah
bat-Tsiv'on haJiwi.
ywjh nw[bx tb hn[ tb hmbylha taw ytjh nwlya tb hd[ ta n[nk twnbm wyçn ta jql wç[
‫ון החוי‬%‫נה בת־צבע‬.‫ ליבמה בת־ע‬E‫ות כנען את־עדה בת־אילון החתי ואת־אה‬%‫עשו לקח את־נשיו מבנ‬
3-y a Bosmat, hija de Yishma'el, hermana de Nevayot. We'et Bosmat bat-Yishma'el ajot Nevayot.
twybn twja la[mçy tb tmçb taw

‫ות‬%‫ות נבי‬%‫ ח‬.‫ואת־בשמת בת־ישמעאל א‬
4-Y parió Adah para Esaú a EIifaz; y Bosmat parió a Reu'el; Wateled Adah le-Esau et-Elifaz uVosmat yaldah et-
Reu'el.
law[r ta hdly tmçbw zpyla ta wç[l hd[ dltw

‫ותלד עדה לעשו את־אליפז ובשמת ילדה את־רעואל‬
5-y Aholivamah parió a Ye'ush y a Yalam, y a Kóraj. Estos son los hijos de Esaú, que le nacieron en la tierra de Kena'an.
We'Aholivamah yaldah et-Ye'ush we'et-Yalam we'et-Koraj eleh beney Esau asher yuldu-lo be'erets Kena'an.
n[nk xrab wl wdly rça wç[ ynb hla jrq taw μl[y taw çy[y ta hdly hmbylhaw
‫לדו־לו בארץ כנען‬:‫ שר י‬.‫רח אלה בני עשו א‬%‫ ליבמה ילדה את־ ]יעיש כ[ )יעוש ק( ואת־יעלם ואת־ק‬E‫ואה‬
6-Y tomó Esaú a sus mujeres, y a sus hijos, y a sus hijas, y a todas las almas de su casa, y su ganado y todas sus
bestias, con todos sus haberes que había adquirido en la tierra de Kena'an, y se fue a Eretz, a causa de Ya'akov su
hermano, Wayikaj Esau et-nashei'u we'et-bene'i'u we'et-benote'u we'et-kol-nafshot beyto we'et-miknehu we'et-
kol-behemto we'et kol-kinyano asher rajash be'erets Kena'an wayelej el-erets mipney Ya'akov aji'u.
taw wtmhb lk taw whnqm taw wtyb twçpn lk taw wytnb taw wynb taw wyçn ta wç[ jqyw
wyja bq[y ynpm xra la klyw n[nk xrab çkr rça wnynq lk
‫ו ואת כל־‬%‫ו ואת־מקנהו ואת־כל־בהמת‬%‫ות בית‬%‫תיו ואת־כל־נפש‬%‫ויקח עשו את־נשיו ואת־בניו ואת־בנ‬
‫ב אחיו‬%‫עק‬. ‫ שר רכש בארץ כנען וילך אל־ארץ מפני י‬.‫ו א‬%‫קנינ‬
7-porque la hacienda de ellos era demasiado grande para habitar juntos, y no podía sostenerlos la tierra de sus
peregrinaciones, a causa de sus ganados. Ki-hayah rejusham rav mishevet yajdau welo yajlah erets megureyhem
laset otam mipeney mikneyhem.
μhynqm ynpm μta taçl μhyrwgm xra hlky alw wdjy tbçm br μçwkr hyh yk
‫תם מפני מקניהם‬%‫כי־היה רכושם רב משבת יחדו ולא יכלה ארץ מגוריהם לשאת א‬
8-Y habitó Esaú en la montaña de Se'ir. Esaú es Edom. Wayeshev Esau beHar Se'ir Esau hu Edom.
μwda awh wç[ ry[ç rhb wç[ bçyw

‫ום‬%‫וישב עשו בהר שעיר עשו הוא אד‬
9-Y estas son las generaciones de Esaú, padre de Edom, en la montaña de Se'ír. We'eleh toldot Esau avi Edom beHar
Se'ir.
ry[ç rhb μwda yba wç[ twdlt hlaw

‫ום בהר שעיר‬%‫ בי אד‬.‫ות עשו א‬%‫לד‬%‫ואלה ת‬
10-Estos son los nombres de los hijos de Esaú: Elifaz, hijo de Adah, mujer de Esaú; Reu'el, hijo de Bosmat, mujer de
Esaú. Eleh shemot beney-Esau Elifaz ben-Adah eshet Esau Re'u'el ben-Bosmat eshet Esau.
wç[ tça tmçb nb law[r wç[ tça hd[ nb zpyla wç[ ynb twmç hla
‫ות בני־עשו אליפז בן־עדה אשת עשו רעואל בן־בשמת אשת עשו‬%‫אלה שמ‬
11-Y fueron los hijos de Elifaz : Teyman, Omar, Tzefó y Gatam y Kenaz. Wayihyu bney Elifaz Teyman Omar Tsfo
weGatam uKnaz.
znqw μt[gw wpx rmwa nmyt zpyla ynb wyhyw

‫ו וגעתם וקנז‬%‫ומר צפ‬%‫ויהיו בני אליפז תימן א‬
12-Y Timna era concubina de Elifaz, hijo de Esaú, y parió para Elifaz a Amalek. Estos son los hijos de Adah, mujer de
Esaú. WeTimna hayetah filegesh le-Elifaz ben-Esau wateled le-Elifaz et-Amalek eleh beney Adah eshet Esau.
wç[ tça hd[ ynb hla qlm[ ta zpylal dltw wç[ nb zpylal çglyp htyh [nmtw
‫מלק אלה בני עדה אשת עשו‬.‫ותמנע היתה פילגש לאליפז בן־עשו ותלד לאליפז את־ע‬
13-Y estos son los hijos de Reu'el: Najat, y Zéraj, Shamah, y Mizzá; estos fueron los hijos de Bosmat, mujer de Esaú.
We'eleh bney Re'u'el Najat waZeraj Shamah uMizah eleh hayu beney Vosmat eshet Esau.
wç[ tça tmçb ynb wyh hla hzmw hmç jrzw tjn law[r ynb hlaw
‫ואלה בני רעואל נחת וזרח שמה ומזה אלה היו בני בשמת אשת עשו‬
14-Y estos fueron los hijos de Aholivamah, mujer de Esa'u, hija de Anah, hija de Tsiv'on, que parió para Esaú: a
Ye'ush, y a Yalam, y a Kóraj. We'eleh hayu beney Aholivamah bat-Anah bat-Tsiv'on eshet Esa'u wateled le-Esau
et-Ye'ush we'et-Yalam we'et-Koraj.
jrq taw μl[y taw çy[y ta wç[l dltw wç[ tça nw[bx tb hn[ tb hmbylha ynb wyh hlaw
‫ון אשת עשו ותלד לעשו את־ ]יעיש כ[ )יעוש ק( ואת־יעלם‬%‫נה בת־צבע‬.‫ ליבמה בת־ע‬E‫ואלה היו בני אה‬
‫רח‬%‫ואת־ק‬
15-Estos son los cabezas de familia entre los hijos de Esaú. Los hijos de Elifaz, primogénito de Esaú: el caudillo
Teymán, el caudillo Omar, el caudillo Tzefó, el caudillo Kenaz, Eleh alufey beney-Esa'u beney Elifaz bejor Esa'u
aluf Teyman aluf Omar aluf Tsfo aluf Knaz.
znq pwla wpx pwla rmwa pwla nmyt pwla wç[ rwkb zpyla ynb wç[ ynb ypwla hla
‫ו אלוף קנז‬%‫ומר אלוף צפ‬%‫ור עשו אלוף תימן אלוף א‬%‫אלה אלופי בני־עשו בני אליפז בכ‬
16-el caudillo Koraj, el caudillo Gatam, el caudillo Amalek; estos son los caudillos que descendieron de Elifaz, en la
tierra de Edom; estos son los hijos de Adah. Aluf-Koraj aluf Gatam aluf Amalek eleh alufey Elifaz be'erets Edom
eleh beney Adah.
hd[ ynb hla μwda xrab zpyla ypwla hla qlm[ pwla μt[g pwla jrq pwla
‫ום אלה בני עדה‬%‫מלק אלה אלופי אליפז בארץ אד‬.‫רח אלוף געתם אלוף ע‬%‫אלוף־ק‬
17-Y estos son los hijos de Reu'el, hijo de Esa'u: el caudillo Najat, el caudillo Zeraj, el caudillo Shamah, el caudillo
Mizah; estos son los caudillos de Reu'el en la tierra de Edom; estos son los hijos de Bosmat, mujer de Esa'u. We'eleh
beney Re'u'el ben-Esa'u aluf Najat aluf Zeraj aluf Shamah aluf Mizah eleh alufey Re'u'el be'erets Edom eleh
beney Vosmat eshet Esa'u.
μwda xrab law[r ypwla hla hzm pwla hmç pwla jrz pwla tjn pwla wç[ nb law[r ynb hlaw
wç[ tça tmçb ynb hla
‫ום‬%‫ואלה בני רעואל בן־עשו אלוף נחת אלוף זרח אלוף שמה אלוף מזה אלה אלופי רעואל בארץ אד‬
‫אלה בני בשמת אשת עשו‬
18-Y estos son los hijos de Aholivamah, mujer de Esa'u: el caudillo Ye'ush, el caudillo Yalam, el caudillo Koraj; estos
son los caudillos que descendieron de Aholivamah, mujer de Esa'u, hija de Anah. We'eleh beney Aholivamah eshet
Esa'u aluf Ye'ush aluf Yalam aluf Koraj eleh alufey Aholivamah bat-Anah eshet Esa'u.
hn[ tb hmbylha ypwla hla jrq pwla μl[y pwla çw[y pwla wç[ tça hmbylha ynb hlaw
wç[ tça
‫נה אשת‬.‫ ליבמה בת־ע‬E‫רח אלה אלופי אה‬%‫ ליבמה אשת עשו אלוף יעוש אלוף יעלם אלוף ק‬E‫ואלה בני אה‬
‫עש ו‬
19-Estos son los hijos de Esa'u, y éstos sus caudillos; el cual es Edom. Eleh beney-Esa'u we'eleh alufeyhem hu Edom.
μwda awh μhypwla hlaw wç[ ynb hla

‫ום‬%‫אלה בני־עשו ואלה אלופיהם הוא אד‬
20-Estos son los hijos de Se'ír el Jori, que antes habitaban en aquella tierra: Lotan, y Shoval, y Tziv'ón, y Anah, Eleh
beney-Se'ir haJori yoshvey ha'arets Lotan weShoval weTsiv'on wa'Anah.
hn[w nw[bxw lbwçw nfwl xrah ybçy yrjh ry[ç ynb hla
‫נה‬.‫ון וע‬%‫ובל וצבע‬%‫שבי הארץ לוטן וש‬%‫רי י‬%‫אלה בני־שעיר הח‬
21-y Dishón, y Etzer, y Dishán. Estos son los caudillos de los Jori, hijos de Se'ír, en la tierra de Edom. WeDishon
we'Etser weDishan eleh alufey haJori beney Se'ir be'erets Edom.
μwda xrab ry[ç ynb yrjh ypwla hla nçydw rxaw nwçdw
‫ום‬%‫רי בני שעיר בארץ אד‬%‫ון ואצר ודישן אלה אלופי הח‬%‫ודש‬
22-Y fueron los hijos de Lotán: Jorí y Heymam; y la hermana de Lotan era Timna. Wayihyu beney Lotan Jori
weHeymam wa'ajot Lotan Timna.
[nmt nfwl twjaw μmyhw yrj nfwl ynb wyhyw

‫ות לוטן תמנע‬%‫ ח‬.‫רי והימם וא‬%‫ויהיו בני־לוטן ח‬
23-Y estos son los hijos de Shoval: Alván, y Manájat, y Eyval, Shefó y Onam. We'eleh bney Shoval Alvan uManajat
we'Eyval Shfo we'Onam.
μnwaw wpç lby[w tjnmw nwl[ lbwç ynb hlaw

‫ונם‬%‫ו וא‬%‫ובל עלון ומנחת ועיבל שפ‬%‫ואלה בני ש‬
24-Y estos son los hijos de Tziv'on: Ayah y Anah. Este es el mismo Anah (citado arriba) que descubrió los mulos en el
desierto, cuando apacentaba los asnos de Tziv'on, su padre, (apareando un burro con una yegua). We'eleh beney-Tsiv'on
we'Ayah wa'Anah hu Anah asher matsa et-hayemim bamidbar bir'oto et-haJamorim le-Tsiv'on avi'u.
nw[bxl μyrmjh ta wt[rb rbdmb μmyh ta axm rça hn[ awh hn[w hyaw nw[bx ynb hlaw
wyba
‫ון אביו‬%‫רים לצבע‬%‫ מ‬.‫ו את־הח‬%‫עת‬% ‫ שר מצא את־הימם במדבר בר‬.‫נה א‬.‫נה הוא ע‬.‫ון ואיה וע‬%‫ואלה בני־צבע‬
25-Y estos son los hijos de Anah: Dishon, y Aholivamah, hija de Anah. We'eleh beney-Anah Dishon we'Aholivamah
bat-Anah.
hn[ tb hmbylhaw nçd hn[ ynb hlaw

‫נה‬.‫ ליבמה בת־ע‬E‫ן ואה‬%‫נה דש‬.‫ואלה בני־ע‬
26-Y estos son los hijos de Dishán: Jemdán, y Eshbán, y Yitrán, y Jerán. We'eleh beney Dishan Jemdan we'Eshban
weYitran uJeran.
nrkw nrtyw nbçaw ndmj nçyd ynb hlaw

‫ואלה בני דישן חמדן ואשבן ויתרן וכרן‬
27-Estos son los hijos de Etzer: Bilhán y Za'aván y Akan. Eleh beney-Etser Bilhan weZa'avan wa'Akan.
nq[w nw[zw nhlb rxa ynb hla

‫קן‬.‫ון וע‬.‫אלה בני־אצר בלהן וזע‬
28-Estos son los hijos de Dishan: Utz y Arán. Eleh beney-Dishan Uts wa'Aran.
nraw xw[ nçyd ynb hla

‫ רן‬.‫אלה בני־דישן עוץ וא‬
29-Estos son los caudillos de los Jori, el caudillo Lotán, el caudillo Shoval, el caudillo Tziv'ón, el caudillo Anah, Eleh
alufey haJori aluf Lotan aluf Shoval aluf Tsiv'on aluf Anah.
hn[ pwla nw[bx pwla lbwç pwla nfwl pwla yrjh ypwla hla
‫נה‬.‫ון אלוף ע‬%‫ובל אלוף צבע‬%‫רי אלוף לוטן אלוף ש‬%‫אלה אלופי הח‬
30-el caudillo Dishón, el caudillo Etzer, el caudillo Dishán. Estos son los caudillos de los Jori, según sus jefaturas, en
la tierra de Se'ír. Aluf Dishon aluf Etser aluf Dishan eleh alufey haJori le'alufeyhem be'erets Se'ir.
ry[ç xrab μhyplal yrjh ypwla hla nçyd pwla rxa pwla nçd pwla
‫פיהם בארץ שעיר‬:‫רי לאל‬%‫ן אלוף אצר אלוף דישן אלה אלופי הח‬%‫אלוף דש‬
31-Y estos son los reyes que reinaron en la tierra de Edom, antes que reinase ningún rey de los hijos de Yisra'el.
We'eleh hamelajim asher malju be'erets Edom lifney meloj-melej libeney Yisra'el.
larçy ynbl klm klm ynpl μwda xrab wklm rça μyklmh hlaw
‫ום לפני מלך־מלך לבני ישראל‬%‫ שר מלכו בארץ אד‬.‫ואלה המלכים א‬
32-Y reinó en Edom, Bela, hijo de Be'or; y el nombre de su ciudad era Dinhava. Wayimeloj be'Edom Bela ben-Be'or
weshem iro Dinhavah.
hbhnd wry[ μçw rw[b nb [lb μwdab klmyw

‫ו דנהבה‬%‫ור ושם עיר‬%‫ום בלע בן־בע‬%‫וימלך באד‬
33-Y murió Bela, y reinó en su lugar Yovav, hijo de Zeraj, de Batzrah. Wayamot Bala wayimeloj tajta'u Yovav ben-
Zeraj mi-Batsrah.
hrxbm jrz nb bbwy wytjt klmyw [lb tmyw

‫ובב בן־זרח מבצרה‬%‫וימת בלע וימלך תחתיו י‬
34-Y murió Yovav, y reinó en su lugar Jusham, de la tierra de los Teymani. Wayamot Yovav wayimeloj tajta'u
Jusham me'erets haTeymani.
ynmyth rxam μçj wytjt klmyw bbwy tmyw

‫ שם מארץ התימני‬:‫ובב וימלך תחתיו ח‬%‫וימת י‬
35-Y murió Jusham, y reinó en su lugar Hadad, hijo de Bedad, el cual derrotó a Midyan en el campo de Mo'av; y el
nombre de su ciudad era Avit. Wayamot Jusham wayimeloj tajta'u Hadad ben-Bedad hamakeh et-Midyan bisdeh
Mo'av weshem iro Avit.
tyw[ wry[ μçw bawm hdçb nydm ta hkmh ddb nb ddh wytjt klmyw μçj tmyw
‫וית‬.‫ו ע‬%‫ואב ושם עיר‬%‫ דד בן־בדד המכה את־מדין בשדה מ‬.‫ שם וימלך תחתיו ה‬:‫וימת ח‬
36-Y murió Hadad, y reinó en su lugar Samlah, de Masrekah. Wayamot Hadad wayimeloj tajta'u Samlah mi-
Masrekah.
hqrçmm hlmç wytjt klmyw ddh tmyw

‫ דד וימלך תחתיו שמלה ממשרקה‬.‫וימת ה‬
37-Y murió Samlah, y reinó en su lugar Sha'ul, de Rejovot, cerca del río. Wayamot Samlah wayimeloj tajta'u Sha'ul
meRjovot haNahar.
rhnh twbjrm lwaç wytjt klmyw hlmç tmyw

‫ות הנהר‬%‫חב‬% ‫וימת שמלה וימלך תחתיו שאול מר‬
38-Y murió Sha'ul, y reinó en su lugar Ba'al-Janán, hijo de Ajbor. Wayamot Sha'ul wayimeloj tajta'u Ba'al Janan
ben-Ajbor.
rwbk[ nb nnj l[b wytjt klmyw lwaç tmyw

‫ור‬%‫וימת שאול וימלך תחתיו בעל חנן בן־עכב‬
39-Y murió Ba'al-Janán, hijo de Ajbor, y reinó en su lugar Hadar; y el nombre de su ciudad era Pa'u, y el nombre de su
mujer, Meheytav'el, hija de Matred, hija de MeyZahav. Wayamot Ba'al Janan ben-Ajbor wayimeloj tajta'u Hadar
weshem iro Pa'u weshem ishto Meheytav'el bat- Matred bat Mey Zahav.
ym tb drfm tb labfyhm wtça μçw w[p wry[ μçw rdh wytjt klmyw rwbk[ nb nnj l[b tmyw
bhz
‫ו מהיטבאל בת־מטרד בת מי זהב‬%‫ו פעו ושם אשת‬%‫ דר ושם עיר‬.‫ור וימלך תחתיו ה‬%‫וימת בעל חנן בן־עכב‬
40-Estos pues, son los nombres de los caudillos que descendieron de Esa'u, según sus familias, según sus lugares, por sus
nombres: el caudillo Timna, el caudillo Alvah, el caudillo Yetet, We'eleh shemot alufey Esa'u lemishpejotam
limekomotam bishmotam aluf Timna aluf Alvah aluf Yetet.
tty pwla hwl[ pwla [nmt pwla μtmçb μtmqml μtjpçml wç[ ypwla twmç hlaw
‫תם אלוף תמנע אלוף עלוה אלוף יתת‬%‫תם בשמ‬%‫קמ‬
% ‫תם למ‬%‫ות אלופי עשו למשפח‬%‫ואלה שמ‬
41-el caudillo Aholivamah, el caudillo Elah, el caudillo Pinón, Aluf Aholivamah aluf Elah aluf Pinon.
nyyp pwla hla pwla hmbylha pwla

‫ן‬%‫ ליבמה אלוף אלה אלוף פינ‬E‫אלוף אה‬
42-el caudillo Kenaz, el caudillo Teyman, el caudillo Mivtzar, Aluf Kenaz aluf Teyman aluf Mivtsar.
rxbm pwla nmyt pwla znq pwla

‫אלוף קנז אלוף תימן אלוף מבצר‬
43-el caudillo Magdi'el, el caudillo Iram. Estos son los caudillos de Edom, según sus moradas, en la tierra de su
posesión. Este es Esa'u, padre de lo Edom. Aluf Magdi'el aluf Iram eleh alufey Edom lemoshvotam be'erets
ajuzatam hu Esa'u avi Edom.
μwda yba wç[ awh μtzja xrab μtbçml μwda ypwla hla μry[ pwla laydgm pwla
‫ום‬%‫ בי אד‬.‫ זתם הוא עשו א‬:‫ ח‬.‫תם בארץ א‬%‫שב‬%‫ום למ‬%‫אלוף מגדיאל אלוף עירם אלה אלופי אד‬
Capítulo 37
Parashah 9: Wayeshev (Y habitó) 37:1-40:23
1-Y habitó Ya'akov en la tierra de las peregrinaciones de su padre, en la tierra de Kena'an. Wayeshev Ya'akov be'erets
megurey avi'o be'erets Kena'an.
nunk xrab wyba yrwgm xrab bquy bçyw

‫ב בארץ מגורי אביו בארץ כנען‬%‫עק‬. ‫וישב י‬
2-Estas son las generaciones de Ya'akov. Yosef, teniendo la edad de diecisiete años, estaba apacentando el ganado con
sus hermanos; y estaba, como muchacho, con los hijos de Bilhah y con los hijos de Zilpah, mujeres de su padre; y
llevaba Yosef noticia de la mala noticia de ellos a su padre. Eleh toldot Ya'akov Yosef ben-sheva-esreh shanah
hayah ro'eh et-ejay'o batson wehu na'ar et-beney Vilhah we'et-beney Zilpah neshey avi'o wayave Yosef et-
dibatam ra'ah el-avihem.
taw hhlb ynb ta run awhw naxb wyja ta hur hyh hnç hrçu ubç nb pswy bquy twdlt hla
mhyba la hur mtbd ta pswy abyw wyba yçn hplz ynb
‫אן והוא נער את־בני בלהה ואת־‬%‫עה את־אחיו בצ‬%‫וסף בן־שבע־עשרה שנה היה ר‬%‫ב י‬%‫עק‬. ‫ות י‬%‫לד‬%‫אלה ת‬
‫ ביהם‬.‫וסף את־דבתם רעה אל־א‬%‫בני זלפה נשי אביו ויבא י‬
3-Y amaba Yisra'el a Yosef más que a todos sus hijos, por ser él hijo de su vejez; y le hizo una túnica talar (y de
diversos colores). WeYisra'el ahav et-Yosef mikol-beney'u ki-ben-zekunim hu lo we'asah lo ketonet pasim.
mysp tntk wl hçuw wl awh mynqz nb yk wynb lkm pswy ta bha larçyw
‫נת פסים‬%‫ נים הוא לו ועשה לו כת‬:‫וסף מכל־בניו כי־בן־זק‬%‫וישראל אהב את־י‬
4-Y viendo sus hermanos que a él amaba su padre más que a todos sus hermanos, le odiaban, y no podían hablarle
pacíficamente. Wayir'u ejay'o ki-oto ahav avihem mi-kol ejay'u wayisne'u oto welo yajlu dabro leshalom.
mlçl wrbd wlky alw wta wançyw wyja lkm mhyba bha wta yk wyja waryw
‫ו לשלם‬%‫ו ולא יכלו דבר‬%‫את‬
% ‫ ביהם מכל־אחיו וישנאו‬.‫ו אהב א‬%‫את‬
% ‫ויראו אחיו כי־‬
5-Y Yosef soñó un sueño, y lo contó a sus hermanos, y ellos le odiaron más todavía. Wayajalom Yosef jalom wayaged
le'ejav wayosifu od sno oto.
wta anç dwu wpswyw wyjal dgyw mwlj pswy mljyw

‫ו‬%‫את‬
% ‫א‬%‫וד שנ‬%‫וספו ע‬%‫ לום ויגד לאחיו וי‬.‫וסף ח‬%‫ לם י‬.‫ויח‬
6-Pues les dijo: Oid, os ruego, este sueño que he soñado. Wayomer aleyhem shime'u-na hajalom hazeh asher jalamti.
ytmlj rça hzh mwljh an wumç mhyla rmayw

‫ שר חלמתי‬.‫ לום הזה א‬.‫ ליהם שמעו־נא הח‬.‫אמר א‬%‫וי‬
7-He aquí que estábamos atando gavillas en medio del campo; y he aquí que se levantó mi gavilla, y también se quedó
derecha, mientras que vuestras gavillas, poniéndosele alrededor, se inclinaban a mi gavilla. Wehineh anajnu
me'almim alumim betoj hasadeh wehineh kamah alumati ugam-nitsavah wehineh tesubeynah alumoteyjem
watishtaja'u'eynah la'alumati.
mkytmla hnybst hnhw hbxn mgw ytmla hmq hnhw hdçh kwtb mymla mymlam wnjna hnhw
ytmlal nywjtçtw
‫תיכם‬%‫מ‬:‫ ל‬.‫ בינה א‬:‫מתי וגם־נצבה והנה תס‬:‫ ל‬.‫וך השדה והנה קמה א‬%‫מים בת‬:‫ ל‬.‫ נחנו מאלמים א‬.‫והנה א‬
‫מתי‬:‫ ל‬.‫ וין לא‬.‫ותשתח‬
8-Y le dijeron sus hermanos: ¿Reinarás tú sobre nosotros? ¿O gobernarás tú sobre nosotros? Y aumentaron más su
aborrecimiento hacia él a causa de sus sueños y sus palabras. Wayomru lo ejay'u hamaloj timeloj aleynu im-mashol
timshol banu wayosifu od sno oto al-jalomotay'u we'al-devaray'u.
luw wytmlj lu wta anç dwu wpswyw wnb lçmt lwçm ma wnylu klmt klmh wyja wl wrmayw
wyrbd
‫תיו ועל־דבריו‬%‫ למ‬.‫ו על־ח‬%‫את‬
% ‫א‬%‫וד שנ‬%‫וספו ע‬%‫ל בנו וי‬%‫ול תמש‬%‫ מלך תמלך עלינו אם־מש‬.‫אמרו לו אחיו ה‬%‫וי‬
9-Y soñó aún otro sueño, lo contó a sus hermanos, y dijo: He aquí que he soñado otro sueño más; y he aquí que el sol
y la luna y once estrellas se inclinaban a mí. Wayajalom od jalom ajer wayesaper oto le'ejay'u wayomer hineh
jalamti jalom od wehineh hashemesh wehayareaj we'ajad asar kojavim mishtaja'uim li.
jryhw çmçh hnhw dwu mwlj ytmlj hnh rmayw wyjal wta rpsyw rja mwlj dwu mljyw
yl mywjtçm mybkwk rçu djaw
‫וד והנה השמש והירח ואחד‬%‫ לום ע‬.‫אמר הנה חלמתי ח‬%‫ו לאחיו וי‬%‫את‬
% ‫ לום אחר ויספר‬.‫וד ח‬%‫ לם ע‬.‫ויח‬
‫ וים לי‬.‫וכבים משתח‬%‫עשר כ‬
10-Y lo contó a su padre y a sus hermanos ; y su padre le reprendió y le dijo: ¿Qué sueño es éste que has soñadora
¿Hemos de venir, yo y tu madre y tus hermanos, a postramos en tierra delante de ti? Wayesaper el-avi'u we'el-ejay'u
wayig'ar-bo aviv wayomer lo mah hajalom hazeh asher jalamta havo navo ani we'imja we'ajeyja lehishtajavot
leja artsah.
awbn awbh tmlj rça hzh mwljh hm wl rmayw wyba wb rugyw wyja law wyba la rpsyw
hxra kl twjtçhl kyjaw kmaw yna
‫ ני ואמך‬.‫וא א‬%‫וא נב‬%‫ ב‬.‫ שר חלמת ה‬.‫ לום הזה א‬.‫אמר לו מה הח‬%‫ו אביו וי‬%‫ויספר אל־אביו ואל־אחיו ויגער־ב‬
‫ת לך ארצה‬%‫ ו‬.‫ואחיך להשתח‬
11-Y sus hermanos le tenían envidia, mas su padre guardó lo dicho. Wayekan'u-vo ejayu we'avi'u shamar et-hadavar.
rbdh ta rmç wybaw wyja wb wanqyw

‫ו אחיו ואביו שמר את־הדבר‬%‫ויקנאו־ב‬
12-Y fueron sus hermanos a apacentar el ganado de su padre, en Shejem, Wayelju ejay'u lir'ot et-tson avihem
biShejem.
mkçb mhyba nax ta twurl wyja wklyw

‫ ביהם בשכם‬.‫אן א‬%‫ות את־צ‬%‫וילכו אחיו לרע‬
13-y dijo Yisra'el a Yosef: Ciertamente tus hermanos están apacentando en Shejem; ven y te enviaré a ellos. Y le
respondió: Heme aquí. Wayomer Yisra'el el-Yosef halo ajeyja ro'im biShejem lejah we'eshelajeja aleyhem wayomer
lo hineni.
ynnh wl rmayw mhyla kjlçaw hkl mkçb myur kyja awlh pswy la larçy rmayw
‫אמר לו הנני‬%‫ ליהם וי‬.‫ ך א‬.‫עים בשכם לכה ואשלח‬%‫ לוא אחיך ר‬.‫וסף ה‬%‫אמר ישראל אל־י‬%‫וי‬
14-Y él dijo: Te ruego que vayas y veas cómo está la shalom de tus hermanos y cómo se halla el ganado; y respóndeme
alguna cosa. Y lo envió desde el valle de Jebrón, y él fue a Shejem. Wayomer lo lej-na re'eh et-shalom ajeyja we'et-
shalom hatson wahashiveyni davar wayishelajehu me'Emek Jevron wayavo Shejemah.
abyw nwrbj qmum whjlçyw rbd ynbçhw naxh mwlç taw kyja mwlç ta har an kl wl rmayw
hmkç
‫א‬%‫ון ויב‬%‫ שבני דבר וישלחהו מעמק חבר‬.‫אן וה‬%‫אמר לו לך־נא ראה את־שלום אחיך ואת־שלום הצ‬%‫וי‬
‫שכמה‬
15-Y lo encontró un hombre estando él perdido en el campo, y le preguntó aquel hombre, diciendo: ¿Qué estás
buscando?. Wayimtsa'ehu ish wehineh to'eh basadeh wayish'alehu ha'ish lemor mah-tevakesh.
çqbt hm rmal çyah whlaçyw hdçb hut hnhw çya whaxmyw

‫ר מה־תבקש‬%‫עה בשדה וישאלהו האיש לאמ‬%‫וימצאהו איש והנה ת‬
16-Y contestó: A mis hermanos estoy buscando; te ruego me digas dónde están apacentando. Wayomer et-ajay anoji
mevakesh hagidah-na li eyfoh hem ro'im.
myur mh hpya yl an hdygh çqbm ykna yja ta rmayw

‫עים‬%‫ה הם ר‬%‫כי מבקש הגידה־נא לי איפ‬%‫אמר את־אחי אנ‬%‫וי‬
17-Y dijo el hombre: Partieron de aquí, porque les oí decir: "Vamos a Dotán". Y se fue Yosef tras sus hermanos, y los
halló en Dotán. Wayomer ha'ish nas'u mizeh ki shamati omrim neljah Dotaynah wayelej Yosef ajar ejay'o
wayimtsa'em beDotan.
ntdb maxmyw wyja rja pswy klyw hnytd hkln myrma ytumç yk hzm wusn çyah rmayw
‫תן‬%‫וסף אחר אחיו וימצאם בד‬%‫תינה וילך י‬%‫מרים נלכה ד‬%‫אמר האיש נסעו מזה כי שמעתי א‬%‫וי‬
18-Y ellos le vieron desde lejos, y antes de que llegara a ellos conspiraron contra él para matarle, Wayir'u oto
merajok uveterem yikrav aleyhem wayitnaklu oto lahamito.
wtymhl wta wlkntyw mhyla brqy mrfbw qjrm wta waryw

‫ו‬%‫ מית‬.‫ו לה‬%‫את‬
% ‫ ליהם ויתנכלו‬.‫ק ובטרם יקרב א‬%‫ו מרח‬%‫את‬
% ‫ויראו‬
19-y dijo cada uno a su hermano: ¡He aquí que viene este dueño de los sueños!. Wayomru ish el-aji'o hineh ba'al-
hajalomot halazeh ba.
ab hzlh twmljh lub hnh wyja la çya wrmayw

‫ות הלזה בא‬%‫ למ‬.‫אמרו איש אל־אחיו הנה בעל הח‬%‫וי‬
20-Ahora pues, venid y le mataremos, y le echaremos a uno de los pozos, y diremos que una bestia mala lo ha comido;
entonces veremos qué serán sus sueños. We'atah leju wenahargehu wenashlijehu be'ajad haborot we'amarnu
jayah ra'ah ajalathu wenir'eh mah-yihyu jalomotay'o.
wytmlj wyhy hm harnw whtlka hur hyj wnrmaw twrbh djab whklçnw whgrhnw wkl htuw
‫תיו‬%‫ למ‬.‫ כלתהו ונראה מה־יהיו ח‬.‫ות ואמרנו חיה רעה א‬%‫בר‬% ‫ועתה לכו ונהרגהו ונשלכהו באחד ה‬
21-Y oyó Re'uben y lo libró de sus manos. Y dijo: No le heriremos de muerte. Wayishma Re'uven wayatsilehu
miyadam wayomer lo nakenu nafesh.
çpn wnkn al rmayw mdym whlxyw nbwar umçyw

‫אמר לא נכנו נפש‬%‫וישמע ראובן ויצלהו מידם וי‬
22-Y les dijo (además) Re'uben: No derraméis sangre, echadlo en este pozo que está en el desierto, mas no pongáis la
mano sobre él. (Esto dijo), para librarlo de sus manos, a fin de devolverlo a su padre. Wayomer alehem Re'uven al-
tishpeju-dam hashliju oto el-habor hazeh asher bamidbar weyad al-tishleju-vo lema'an hatsil oto miyadam
lahashivo el-avi'o.
numl wb wjlçt la dyw rbdmb rça hzh rwbh la wta wkylçh md wkpçt la nbwar mhla rmayw
wyba la wbyçhl mdym wta lyxh
‫ו למען‬%‫ שר במדבר ויד אל־תשלחו־ב‬.‫ור הזה א‬%‫ו אל־הב‬%‫את‬
% ‫ להם ראובן אל־תשפכו־דם השליכו‬.‫אמר א‬%‫וי‬
‫ו אל־אביו‬%‫ שיב‬.‫ו מידם לה‬%‫את‬
% ‫הציל‬
23-Y sucedió que cuando llegó Yosef a sus hermanos, le despojaron de su túnica, la túnica talar (de diversos colores) que
traía puesta; Wayehi ka'asher ba Yosef el-ejay'o wayafshitu et-Yosef et-kutanto et-ktonet hapasim asher alay'o.
wylu rça mysph tntk ta wtntk ta pswy ta wfyçpyw wyja la pswy ab rçak yhyw
‫ שר עליו‬.‫נת הפסים א‬%‫ו את־כת‬%‫תנת‬:‫וסף את־כ‬%‫וסף אל־אחיו ויפשיטו את־י‬%‫ שר־בא י‬.‫ויהי כא‬
24-y lo tomaron y lo echaron al pozo. Y el pozo estaba vacío, no había agua en él. Wayikajuhu wayashliju oto
haborah wehabor reyk eyn bo mayim.
mym wb nya qr rwbhw hrbh wta wklçyw whjqyw

‫ו מים‬%‫ור רק אין ב‬%‫רה והב‬%‫ו הב‬%‫את‬
% ‫ הו וישלכו‬:‫ויקח‬
25-Y se sentaron a comer pan; mas alzando los ojos miraron, y he aquí una caravana de Yishma'elim que venía de
Gilad, y sus camellos llevaban cera, bálsamo y mirra, que llevaban a Mitzrayim. Wayeshvu le'ejol-lejem wayis'u
eyneyhem wayir'u wehineh orjat Yishma'elim ba'ah miGil'ad ugemaleyhem nos'im nejot utsri walot holjim
lehorid Mitsraymah.
myaçn mhylmgw dulgm hab mylaumçy tjra hnhw waryw mhynyu waçyw mjl lkal wbçyw
hmyrxm dyrwhl myklwh flw yrxw takn
‫את‬%‫שאים נכ‬%‫רחת ישמעאלים באה מגלעד וגמליהם נ‬%‫וישבו לאכל־לחם וישאו עיניהם ויראו והנה א‬
‫וריד מצרימה‬%‫ולכים לה‬%‫וצרי ולט ה‬
26-Entonces Yahudah dijo a sus hermanos: ¿Qué provecho tendremos matando a nuestro hermano y encubriendo su
sangre (muerte)?. Wayomer Yahudah el-ejay'o mah-betsa ki naharog et-ajinu wejisinu et-damo.
wmd ta wnyskw wnyja ta grhn yk uxb hm wyja la hdwhy rmayw

‫ו‬%‫ג את־אחינו וכסינו את־דמ‬%‫ ר‬.‫אמר יהודה אל־אחיו מה־בצע כי נה‬%‫וי‬
27-Venid y lo venderemos a los Yishma'elim, mas no pongamos nuestra mano sobre él, porque es nuestro hermano,
nuestra misma carne. Y obedecieron sus hermanos; Leju wenimkerenu la-Yishme'elim weyadenu al-tehi-vo ki-
ajinu besarenu hu wayishme'u ejay'o.
wyja wumçyw awh wnrçb wnyja yk wb yht la wndyw mylaumçyl wnrkmnw wkl
‫ו כי־אחינו בשרנו הוא וישמעו אחיו‬%‫לכו ונמכרנו לישמעאלים וידנו אל־תהי־ב‬
28-y pasaron los hombres Midyanim, que eran mercaderes; y los hermanos sacaron a Yosef alzándolo del pozo, y
vendieron a Yosef a los Yishma'elim por veinte shekel de plata, y éstos llevaron a Yosef a Mitzrayim. Waya'avru
anashim Midyanim sojarim wayimsheju waya'alu et-Yosef min-habor wayimkeru et-Yosef la-Yishme'elim
be'esrim kasef wayavi'u et-Yosef Mitsraymah.
Mylaumçyl pswy ta wrkmyw rwbh nm pswy ta wluyw wkçmyw myrjs mynydm myçna wrbuyw
hmyrxm pswy ta waybyw psk myrçub
‫וסף לישמעאלים‬%‫ור וימכרו את־י‬%‫וסף מן־הב‬%‫לו את־י‬.‫ רים וימשכו ויע‬.‫ח‬%‫ נשים מדינים ס‬.‫ויעברו א‬
‫וסף מצרימה‬%‫בעשרים כסף ויביאו את־י‬
29-Y volvió Re'uben al pozo, y he aquí que Yosef no estaba en el pozo, y él rasgó sus vestidos; Wayashav Re'uven el-
habor wehineh eyn-Yosef babor wayikra et-begaday'o.
wydgb ta urqyw rwbb pswy nya hnhw rwbh la nbwar bçyw

‫ור ויקרע את־בגדיו‬%‫וסף בב‬%‫ור והנה אין־י‬%‫וישב ראובן אל־הב‬
30-y volviéndose a sus hermanos les dijo: El niño no está; y yo ¿adónde iré?. Wayashav el-ejay'o wayomar hayeled
eynenu wa'ani anah ani-vah.
ab yna hna ynaw wnnya dlyh rmayw wyja la bçyw

‫ ני־בא‬.‫ ני אנה א‬.‫אמר הילד איננו וא‬%‫וישב אל־אחיו וי‬
31-Y tomaron la túnica de Yosef, y degollando un macho cabrío, mojaron la túnica en la sangre. Wayikju et-kutonet
Yosef wayishjatu se'ir izim wayitbelu et-haketonet badam.
mdb tntkh ta wlbfyw myzu ryuç wfjçyw pswy tntk ta wjqyw

‫נת בדם‬%‫כת‬: ‫ טו שעיר עזים ויטבלו את־ה‬.‫וסף וישח‬%‫נת י‬%‫ויקחו את־כת‬
32-Y enviaron la túnica talar (y de diversos colores) a su padre, diciendo: Esto hemos hallado; reconoce, por favor, si
es la túnica de tu hijo o no. Wayeshalju et-ktonet hapasim wayavi'u el-avihem wayomru zot matsanu haker-na
haktonet binja hi im-lo.
al ma awh knb tntkh an rkh wnaxm taz wrmayw mhyba la waybyw mysph tntk ta wjlçyw
‫נת בנך הוא אם־לא‬%‫את מצאנו הכר־נא הכת‬%‫אמרו ז‬%‫ ביהם וי‬.‫נת הפסים ויביאו אל־א‬%‫וישלחו את־כת‬
33-Y él la reconoció y dijo: La túnica de mi hijo es. ¡Alguna bestia mala lo habrá comido! ¡Sin duda ha sido despedazado
Yosef!. Wayakirah wayomer ktonet beni jayah ra'ah ajalathu tarof toraf Yosef.
pswy prf prf whtlka hur hyj ynb tntk rmayw hrykyw
‫וסף‬%‫רף י‬%‫ף ט‬%‫ כלתהו טר‬.‫נת בני חיה רעה א‬%‫אמר כת‬%‫ויכירה וי‬
34-Y rasgó Ya'akov sus vestidos, y puso tela de saco sobre sus lomos, y se enlutó a causa de su hijo, muchos días.
Wayikra Ya'akov simlotay'o wayasem sak bemotnay'o wayit'abel al-beno yamim rabim.
mybr mymy wnb lu lbatyw wyntmb qç mçyw wytlmç bquy urqyw

‫ו ימים רבים‬%‫ב שמלתיו וישם שק במתניו ויתאבל על־בנ‬%‫עק‬. ‫ויקרע י‬
35-Y se levantaron todos sus hijos y todas sus hijas (nueras) para consolarlo, mas él rehusó ser consolado, diciendo:
Así descenderé a mi hijo, enlutado, hasta la sepultura. De este modo le lloraba su padre. Wayakumu jol-banay'o
vejol-bnotay'o lenajamo wayema'en lehitnajem wayomer ki-ered el-beni avel she'olah wayevk oto avi'o.
wta kbyw hlaç lba ynb la dra yk rmayw mjnthl namyw wmjnl wytnb lkw wynb lk wmqyw
wyba
‫ו אביו‬%‫את‬
% ‫לה ויבך‬%‫אמר כי־ארד אל־בני אבל שא‬%‫ו וימאן להתנחם וי‬%‫ מ‬.‫תיו לנח‬%‫ מו כל־בניו וכל־בנ‬:‫ויק‬
36-Y los Midyanim lo vendieron en Mitzrayim a Potifar, oficial del Far'oh, capitán de los degolladores (verdugos).
Wehamedanim majru oto el-Mitsrayim le-Fotifar sris Par'oh sar hatabajim.
myjbfh rç hurp syrs rpyfwpl myrxm la wta wrkm myndmhw

‫ה שר הטבחים‬%‫וטיפר סריס פרע‬%‫ו אל־מצרים לפ‬%‫את‬
% ‫והמדנים מכרו‬
Capítulo 38
1-Y aconteció en aquel tiempo que separándose Yahudah de sus hermanos, plantó su tienda cerca de un hombre Adulami
cuyo nombre era Jirah. Wayehi ba'et hahi wayered Yahudah me'et ejay'o wayet ad-ish Adulami ushmo Jirah.
hryj wmçw ymldu çya du fyw wyja tam hdwhy dryw awhh tub yhyw
‫ו חירה‬%‫ למי ושמ‬:‫ד‬.‫ויהי בעת ההוא וירד יהודה מאת אחיו ויט עד־איש ע‬
2-Y vio allí Yahudah a la hija de un hombre Kena'ani (comerciante) llamado Shu'a, y la tomó y se llegó a ella. Wayar-
sham Yehudah bat-ish Kna'ani ushmo Shu'a wayikajeha wayavo eleyha.
hyla abyw hjqyw uwç wmçw ynunk çya tb hdwhy mç aryw

‫א אליה‬%‫ו שוע ויקחה ויב‬%‫ני ושמ‬.‫וירא־שם יהודה בת־איש כנע‬
3-Y concibió y parió un hijo; y él lo nombró Er. Watahar wateled ben wayikra et-shmo Er.
ru wmç ta arqyw nb dltw rhtw

‫ו ער‬%‫ותהר ותלד בן ויקרא את־שמ‬
4-Y concibió otra vez y parió un hijo, y ella lo llamó Onán. Watahar od wateled ben watikra et-shmo Onan.
nnwa wmç ta arqtw nb dltw dwu rhtw

‫ונן‬%‫ו א‬%‫וד ותלד בן ותקרא את־שמ‬%‫ותהר ע‬
5-Y volvió aún (a concebir) y parió un hijo, y ella lo llamó Shelah; y estaba en Jeziv cuando lo parió. Watosef od
wateled ben watikra et-shmo Shelah wehayah viJesiv belidetah oto.
wta htdlb byzkb hyhw hlç wmç ta arqtw nb dltw dwu pstw
‫ו‬%‫את‬
% ‫ו שלה והיה בכזיב בלדתה‬%‫וד ותלד בן ותקרא את־שמ‬%‫סף ע‬%‫ות‬
6-Y Yahudah tomó mujer para Er, su primogénito, la cual se llamaba Tamar. Wayikaj Yehudah ishah le-Er bejoro
ushmah Tamar.
rmt hmçw wrwkb rul hça hdwhy jqyw

‫ו ושמה תמר‬%‫ור‬%‫ויקח יהודה אשה לער בכ‬
7-Y fue Er, el primogénito de Yahudah, malo a los ojos de YHWH, y YHWH lo mató. Wayehi Er bejor Yehudah ra
be'eyney YHWH wayemitehu YHWH.
hwhy whtmyw hwhy ynyub ur hdwhy rwkb ru yhyw

‫ור יהודה רע בעיני יהוה וימתהו יהוה‬%‫ויהי ער בכ‬
8-Y Yahudah dijo a Onán: Llégate a la mujer de tu hermano y cumple con ella el deber de levirato, levantando
sucesión a tu hermano. Wayomer Yehudah le-Onan bo el-eshet ajija weyabem otah wehakem zera le-ajija.
kyjal urz mqhw hta mbyw kyja tça la ab nnwal hdwhy rmayw
‫תה והקם זרע לאחיך‬%‫א אל־אשת אחיך ויבם א‬%‫ונן ב‬%‫אמר יהודה לא‬%‫וי‬
9-Y supo Onán que no había de ser suya la sucesión; y fue así que cuando se llegaba a la mujer de su hermano, vertía
en tierra (el semen), por no dar sucesión a su hermano. Wayeda Onan ki lo lo yihyeh hazara wehayah im-ba el-
eshet aji'o weshijet artsah levilti netan-zera le-aji'o.
wyjal urz ntn ytlbl hxra tjçw wyja tça la ab ma hyhw urzh hyhy wl al yk nnwa udyw
‫ונן כי לא לו יהיה הזרע והיה אם־בא אל־אשת אחיו ושחת ארצה לבלתי נתן־זרע לאחיו‬%‫וידע א‬
10-Y fue malo a los ojos de YHWH lo que él hizo, de modo que lo mató a él también. Wayera be'eyney YHWH
asher asah wayamet gam-oto.
wta mg tmyw hçu rça hwhy ynyub uryw

‫ו‬%‫את‬
% ‫ שר עשה וימת גם־‬.‫וירע בעיני יהוה א‬
11-Y dijo Yahudah a Tamar, su nuera: Quédate viuda en casa de tu padre hasta que crezca Shelah, mi hijo; porque dijo:
"No suceda que muera él también, como sus hermanos'. Y fue Tamar y habitó en casa de su padre. Wayomer Yehudah
le-Tamar kalato shvi almanah veyt-avij ad-yigdal Shelah veni ki amar pen-yamut gam-hu ke'eja'o watelej
Tamar wateshev beyt aviha.
awh mg twmy np rma yk ynb hlç ldgy du kyba tyb hnmla ybç wtlk rmtl hdwhy rmayw
hyba tyb bçtw rmt kltw wyjak
‫ו שבי אלמנה בית־אביך עד־יגדל שלה בני כי אמר פן־ימות גם־הוא כאחיו‬%‫אמר יהודה לתמר כלת‬%‫וי‬
‫ותלך תמר ותשב בית אביה‬
12-Y pasaron muchos días, y murió la hija de Shu'a, mujer de Yahudah, y se consoló Yahudah; y subió a (donde
estaban) los esquiladores de sus ovejas, él y su amigo Jirah el Adulami, a Timnat. Wayirbu hayamim vatamot bat-
Shu'a eshet-Yehudah wayinajem Yehudah waya'al al-gozezey tsono hu weJirah re'ehu ha'Adulami Timnatah.
whur hryjw awh wnax yzzg lu luyw hdwhy mjnyw hdwhy tça uwç tb tmtw mymyh wbryw
htnmt ymlduh
‫ למי‬:‫ד‬.‫ו הוא וחירה רעהו הע‬%‫אנ‬%‫זי צ‬.‫גז‬% ‫וירבו הימים ותמת בת־שוע אשת־יהודה וינחם יהודה ויעל על־‬
‫תמנתה‬
13-Y fue anunciado a Tamar, diciendo: He aquí que tu suegro sube a Timnat a esquilar sus ovejas. Wayugad le-Tamar
lemor hineh jamij oleh Timnatah lagoz tsono.
wnax zgl htnmt hlu kymj hnh rmal rmtl dgyw

‫ו‬%‫אנ‬%‫ז צ‬%‫לה תמנתה לג‬%‫ר הנה חמיך ע‬%‫גד לתמר לאמ‬:‫וי‬
14-Entonces ella quitó de sobre sí los vestidos de su viudez, y se cubrió con el velo, y envolviéndose se sentó en la
encrucijada que está en el camino de Timnat; porque vio que Shelah ya había crecido, y ella no le había sido dada por
mujer. Watasar bigdey almenutah me'aleyha watejas batsa'if watit'alaf wateshev befetaj Eynayim asher al-derej
Timnatah ki ra'atah ki-gadal Shelah wehi lo-nitnah lo le'ishah.
yk htnmt krd lu rça mynyu jtpb bçtw pluttw pyuxb sktw hylum htwnmla ydgb rstw
hçal wl hntn al awhw hlç ldg yk htar
‫ שר על־דרך תמנתה כי‬.‫ותסר בגדי אלמנותה מעליה ותכס בצעיף ותתעלף ותשב בפתח עינים א‬
‫ תה כי־גדל שלה והוא לא־נתנה לו לאשה‬.‫רא‬
15-Y la vio Yahudah, y pensó que era ramera, porque se cubrió su rostro. Wayir'eha Yehudah wayajsheveha lezonah
ki jistah paneyha.
hynp htsk yk hnwzl hbçjyw hdwhy haryw

‫ונה כי כסתה פניה‬%‫ויראה יהודה ויחשבה לז‬
16-Se desvió entonces a ella, al lado del camino, y dijo: Déjame, te ruego, llegarme a ti -porque no sabía que era ella
su nuera-. Mas ella dijo: ¿Qué me darás por llegarte a mí?. Wayet eleyha el-haderej wayomer havah-na avo elayij ki
lo yada ki jalato hi watomer mah-titen-li ki tavo elay.
yk yl ntt hm rmatw awh wtlk yk udy al yk kyla awba an hbh rmayw krdh la hyla fyw
yla awbt
‫וא‬%‫אמר מה־תתן־לי כי תב‬%‫ו הוא ות‬%‫וא אליך כי לא ידע כי כלת‬%‫אמר הבה־נא אב‬%‫ויט אליה אל־הדרך וי‬
‫אלי‬
17-A lo que respondió: Yo enviaré del rebaño a una cría de las cabras. Ella dijo: (Acepto) si me das una prenda hasta
que la mandes. Wayomer anoji ashalaj gedi-izim min-hatson watomer im-titen eravon ad sholjeja.
kjlç du nwbru ntt ma rmatw naxh nm myzu ydg jlça ykna rmayw
‫ון עד שלחך‬%‫אמר אם־תתן ערב‬%‫אן ות‬%‫ שלח גדי־עזים מן־הצ‬.‫כי א‬%‫אמר אנ‬%‫וי‬
18-Y él respondió: ¿Qué prenda te daré? Y ella dijo: Tu sello, tus cordoncillos y el báculo que tienes en tu mano. El
pues, se lo dio y se llegó a ella; y ella concibió de él. Wayomer mah ha'eravon asher eten-laj watomer jotamja
uftileja umatja asher beyadeja wayiten-lah wayavo eleyha watahar-lo.
hyla abyw hl ntyw kdyb rça kfmw klytpw kmtj rmatw kl nta rça nwbruh hm rmayw
wl rhtw
‫א אליה ותהר לו‬%‫ שר בידך ויתן־לה ויב‬.‫תמך ופתילך ומטך א‬%‫אמר ח‬%‫ שר אתן־לך ות‬.‫ון א‬%‫אמר מה הערב‬%‫וי‬
19-Y levantándose ella, se fue y quitó el velo de sobre sí, y se vistió los vestidos de su viudez. Watakom watelej
watasar tse'ifah me'aleyha watilbash bigdey almenutah.
htwnmla ydgb çbltw hylum hpyux rstw kltw mqtw

‫ותקם ותלך ותסר צעיפה מעליה ותלבש בגדי אלמנותה‬
20-Y envió Yahudah la cría de las cabras por mano de su amigo el Adulami, para recobrar la prenda de mano de la
mujer, mas él no la halló. Wayishlaj Yehudah et-gedi ha'izim beyad re'ehu ha'Adulami lakajat ha'eravon miyad
ha'ishah welo metsa'ah.
haxm alw hçah dym nwbruh tjql ymlduh whur dyb myzuh ydg ta hdwhy jlçyw
‫ון מיד האשה ולא מצאה‬%‫ למי לקחת הערב‬:‫ד‬.‫וישלח יהודה את־גדי העזים ביד רעהו הע‬
21-Y preguntó a los hombres de aquel lugar diciendo: ¿Dónde está aquella consagrada (prostituta) que estaba a la vista
junto al camino? Mas ellos dijeron: No ha estado aquí ninguna consagrada. Wayish'al et-anshey mekomah lemor
ayeh hakdeshah hi va'Eynayim al-hadarej wayomeru lo-hayetah vazeh kedeshah.
hçdq hzb htyh al wrmayw krdh lu mynyub awh hçdqh hya rmal hmqm yçna ta laçyw
‫אמרו לא־היתה בזה קדשה‬%‫ר איה הקדשה הוא בעינים על־הדרך וי‬%‫מה לאמ‬%‫וישאל את־אנשי מק‬
22-Y él volvió a Yahudah, y dijo: No la hallé, y también los hombres del lugar dijeron: "no ha habido aquí (ninguna)
consagrada". Wayashav el-Yehudah wayomer lo metsatiha wegam anshey hamakom amru lo-hayetah vazeh
kedeshah.
hçdq hzb htyh al wrma mwqmh yçna mgw hytaxm al rmayw hdwhy la bçyw
‫ום אמרו לא־היתה בזה קדשה‬%‫אמר לא מצאתיה וגם אנשי המק‬%‫וישב אל־יהודה וי‬
23-Entonces dijo Yahudah: Que se lo tome para sí, para que no seamos avergonzados. He aquí que yo envié este
cabrito y tú no la hallaste. Wayomer Yehudah tikaj-lah pen nihyeh lavuz hineh shalajti hagdi hazeh we'atah lo
metsatah.
htaxm al htaw hzh ydgh ytjlç hnh zwbl hyhn np hl jqt hdwhy rmayw
‫אמר יהודה תקח־לה פן נהיה לבוז הנה שלחתי הגדי הזה ואתה לא מצאתה‬%‫וי‬
24-Y sucedió que como a los tres meses fue dado aviso a Yahudah diciendo: Tu nuera Tamar ha estado fornicando, y
he aquí también que está preñada de sus fornicaciones. Y dijo Yahudah: Sacadla para que sea quemada. Wayehi
kemishlosh jodashim wayugad li-Yehudah lemor zantah Tamar kalateja wegam hineh harah liznunim wayomer
Yehudah hotsi'uha wetisarej.
hdwhy rmayw mynwnzl hrh hnh mgw ktlk rmt htnz rmal hdwhyl dgyw myçdj çlçmk yhyw
prçtw hwayxwh
‫אמר יהודה‬%‫ר זנתה תמר כלתך וגם הנה הרה לזנונים וי‬%‫גד ליהודה לאמ‬:‫ דשים וי‬E‫ויהי כמשלש ח‬
‫וציאוה ותשרף‬%‫ה‬
25-Y al ser ella sacada, envió a decir a su suegro: Del varón a quien pertenecen estas cosas, yo estoy preñada. Y dijo
más: Te ruego que reconozcas y veas de quién son este sello, los cordoncillos y el bastón. Hi mutset wehi shaljah el-
jamiha lemor le'ish asher-eleh lo anoji harah watomer haker-na lemi hajotemet wehaptilim wehamateh ha'eleh.
tmtjh yml an rkh rmatw hrh ykna wl hla rça çyal rmal hymj la hjlç ayhw taxwm awh
hlah hfmhw mylytphw
‫תמת‬%‫אמר הכר־נא למי הח‬%‫כי הרה ות‬%‫ שר־אלה לו אנ‬.‫ר לאיש א‬%‫הוא מוצאת והיא שלחה אל־חמיה לאמ‬
‫והפתילים והמטה האלה‬
26-Y lo reconoció Yahudah y dijo: Más justa es ella que yo, por cuanto no le he dado a Shelah, mi hijo. Y no la volvió
a conocer más. Wayaker Yehudah wayomer tsadkah mimeni ki-al-ken lo-netatiha le-Shelah veni welo-yasaf od
ledatah.
htudl dwu psy alw ynb hlçl hyttn al nk lu yk ynmm hqdx rmayw hdwhy rkyw
‫וד לדעתה‬%‫אמר צדקה ממני כי־על־כן לא־נתתיה לשלה בני ולא־יסף ע‬%‫ויכר יהודה וי‬
27-Y aconteció que al tiempo de parir, he aquí que había mellizos en su vientre. Wayehi be'et lidetah wehineh
te'omim bevitnah.
hnfbb mymwat hnhw htdl tub yhyw

‫ומים בבטנה‬%‫ויהי בעת לדתה והנה תא‬
28-Y sucedió que cuando paría, el uno sacó la mano; y tomándola la partera, le ató un hilo de grana, diciendo: Este
salió primero. Wayehi velidetah wayiten-yad watikaj hameyaledet watikshor al-yado shani lemor zeh yatsa
rishonah.
hnçar axy hz rmal ynç wdy lu rçqtw tdlymh jqtw dy ntyw htdlb yhyw
‫נה‬%‫ר זה יצא ראש‬%‫ו שני לאמ‬%‫ר על־יד‬%‫ויהי בלדתה ויתן־יד ותקח המילדת ותקש‬
29-Y sucedió que al retirar su mano, he aquí que salió su hermano. Y ella dijo: ¿Por qué hiciste fuerza sobre ti
(despojando a tu hermano de su derecho de primogenitura? Y llamó su nombre Paretz (brecha). Wayehi kemeshiv
yado wehineh yatsa aji'o watomer mah-paratsta aleyja parets wayikra shmo Parets.
xrp wmç arqyw xrp kylu txrp hm rmatw wyja axy hnhw wdy byçmk yhyw
‫ו פרץ‬%‫אמר מה־פרצת עליך פרץ ויקרא שמ‬%‫ו והנה יצא אחיו ות‬%‫ויהי כמשיב יד‬
29-Y después salió su hermano, el que tenía en la mano el hilo de grana; y llamó su nombre Zéraj. We'ajar yatsa aji'o
asher al-yado hashani wayikra shemo Zaraj.
jrz wmç arqyw ynçh wdy lu rça wyja axy rjaw

‫ו זרח‬%‫ו השני ויקרא שמ‬%‫ שר על־יד‬.‫ואחר יצא אחיו א‬
Capítulo 39
1-Y Yosef fue bajado (llevado) a Mitzrayim, y lo compró Potifar, oficial del Far'oh, capitán de los degolladores, varón
egipcio que lo compró de mano de los Yishma'elim que lo habían bajado allá. WeYosef hurad Mitsraymah
wayiknehu Potifar sris Par'oh sar hatabajim ish Mitsri miyad haYishme'elim asher horiduhu shamah.
mylaumçyh dym yrxm çya myjbfh rç hurp syrs rpyfwp whnqyw hmyrxm drwh pswyw
hmç whdrwh rça
‫ שר‬.‫ה שר הטבחים איש מצרי מיד הישמעאלים א‬%‫וטיפר סריס פרע‬%‫וסף הורד מצרימה ויקנהו פ‬%‫וי‬
‫ הו שמה‬:‫ורד‬%‫ה‬
2-Mas YHWH estuvo con Yosef, de modo que fue hombre próspero, y estaba en casa de su amo, el egipcio. Wayehi
YHWH et-Yosef wayehi ish matsliaj wayehi beveyt adonay'o haMitsri.
yrxmh wynda tybb yhyw jylxm çya yhyw pswy ta hwhy yhyw
‫ניו המצרי‬%‫ ד‬.‫וסף ויהי איש מצליח ויהי בבית א‬%‫ויהי יהוה את־י‬
3-Y su amo vio que YHWH estaba con él, y que todo cuanto él hacia, YHWH lo prosperaba en su mano. Wayar
adonay'o ki YHWH ito vejol asher-hu oseh YHWH matsliaj beyado.
wdyb jylxm hwhy hçu awh rça lkw wta hwhy yk wynda aryw
‫ו‬%‫שה יהוה מצליח ביד‬%‫ שר־הוא ע‬.‫ל א‬%‫ו וכ‬%‫ניו כי יהוה את‬%‫ ד‬.‫וירא א‬
4-Y Yosef halló gracia a sus ojos, y le servia, y él le encargó la administración de su casa, y todo lo que tenía lo entregó
en sus manos. Wayimtsa Yosef jen be'eynay'o wayesharet oto wayafkidehu al-beyto vejol-yesh-lo natan beyado.
wdyb ntn wl çy lkw wtyb lu whdqpyw wta trçyw wynyub nj pswy axmyw
‫ו‬%‫ו וכל־יש־לו נתן ביד‬%‫ו ויפקדהו על־בית‬%‫את‬
% ‫וסף חן בעיניו וישרת‬%‫וימצא י‬
5-Y aconteció que desde el tiempo en que le dio cargo en su casa, y de todo lo que tenía, YHWH bendijo la casa del
egipcio por causa de Yosef, de manera que la bendición de YHWH estaba en todo lo que él tenía, en casa como en el
campo. Wayehi me'az hifkid oto beveyto we'al kol-asher yesh-lo wayevarej YHWH et-beyt haMitsri biglal Yosef
vayehi birkat YHWH bejol-asher yesh-lo babayit uvasadeh.
yhyw pswy llgb yrxmh tyb ta hwhy krbyw wl çy rça lk luw wtybb wta dyqph zam yhyw
hdçbw tybb wl çy rça lkb hwhy tkrb
‫וסף ויהי ברכת‬%‫ שר יש־לו ויברך יהוה את־בית המצרי בגלל י‬.‫ו ועל כל־א‬%‫ו בבית‬%‫את‬
% ‫ויהי מאז הפקיד‬
‫ שר יש־לו בבית ובשדה‬.‫יהוה בכל־א‬
6-Y dejó todo lo suyo en mano de Yosef, y no llevaba cuenta de cosa alguna, sino del pan que comía. Y era Yosef de
hermoso porte y de bello semblante. Waya'azov kol-asher-lo beyad Yosef welo-yada ito me'umah ki im-halejem
asher-hu ojel wayehi Yosef yefeh-to'ar wifeh mar'eh.
hpy pswy yhyw lkwa awh rça mjlh ma yk hmwam wta udy alw pswy dyb wl rça lk bzuyw
harm hpyw rat
‫אר‬%‫וסף יפה־ת‬%‫וכל ויהי י‬%‫ שר־הוא א‬.‫ו מאומה כי אם־הלחם א‬%‫וסף ולא־ידע את‬%‫ שר־לו ביד־י‬.‫ב כל־א‬%‫עז‬. ‫וי‬
‫ויפה מראה‬
7-Y aconteció, después de estas cosas, que la mujer de su amo puso sus ojos en Yosef y dijo: ¡Acuéstate, por favor,
conmigo! Wayehi ajar hadvarim ha'eleh watisa eshet-adonay'o et-eyneyha el-Yosef watomer shijvah imi.
ymu hbkç rmatw pswy la hynyu ta wynda tça açtw hlah myrbdh rja yhyw
‫אמר שכבה עמי‬%‫וסף ות‬%‫ניו את־עיניה אל־י‬%‫ ד‬.‫ויהי אחר הדברים האלה ותשא אשת־א‬
8-Mas el rehusó, y dijo a la mujer de su amo: He aquí que mi amo no lleva cuenta conmigo acerca de lo que está en
casa, y todo lo que tiene ha puesto en mi mano. Wayema'en wayomer el-eshet adonay'o hen adoni lo-yada iti mah-
babayit wejol asher-yesh-lo natan beyadi.
ydyb ntn wl çy rça lkw tybb hm yta udy al ynda nh wynda tça la rmayw namyw
‫ שר־יש־לו נתן בידי‬.‫ל א‬%‫ני לא־ידע אתי מה־בבית וכ‬%‫ ד‬.‫ניו הן א‬%‫ ד‬.‫אמר אל־אשת א‬%‫וימאן וי‬
9-El no es en esta casa más grande que yo, ni me ha privado de cosa alguna sino de ti, porque eres su mujer. ¿Cómo,
pues, he de hacer esta gran maldad y pecar contra Elohim? Eynenu gadol babayit hazeh mimeni welo-jasaj mimeni
me'umah ki im-otaj ba'asher at-ishto we'eyj e'eseh hara'ah hagdolah hazot wejatati le-Elohim.
hçua kyaw wtça ta rçab ktwa ma yk hmwam ynmm kçj alw ynmm hzh tybb lwdg wnnya
myhlal ytafjw tazh hldgh hurh
‫ו ואיך אעשה הרעה‬%‫ שר את־אשת‬.‫ותך בא‬%‫ול בבית הזה ממני ולא־חשך ממני מאומה כי אם־א‬%‫איננו גד‬
‫את וחטאתי לאלהים‬%‫לה הז‬%‫הגד‬

10-Y sucedió que, mientras ella hablaba a Yosef cada día, y él no la escuchaba, para acostarse a su lado ni para estar con
ella, Wayehi kedabrah el-Yosef yom yom welo-shama eleyha lishkav etslah lihyot imah.
hmu twyhl hlxa bkçl hyla umç alw mwy mwy pswy la hrbdk yhyw
‫ות עמה‬%‫ום ולא־שמע אליה לשכב אצלה להי‬%‫ום י‬%‫וסף י‬%‫ויהי כדברה אל־י‬
11-que cierto día en que él entró en casa para hacer su trabajo, no había ninguno de los hombres de la casa allí, en
casa. Wayehi kehayom hazeh wayavo habaytah la'asot melajto we'eyn ish me'anshey habayit sham babayit.
tybb mç tybh yçnam çya nyaw wtkalm twçul htybh abyw hzh mwyhk yhyw
‫ו ואין איש מאנשי הבית שם בבית‬%‫ות מלאכת‬%‫עש‬. ‫א הביתה ל‬%‫ום הזה ויב‬%‫ויהי כהי‬
12-Ella pues, le agarró de su vestido, diciendo: ¡Acuéstate conmigo! Mas él dejó su vestido en mano de ella y huyó
saliéndose fuera. Watitpesehu bevigdo lemor shijvah imi waya'azov bigdo beyadah wayanas wayetse hajutsah.
hxwjh axyw snyw hdyb wdgb bzuyw ymu hbkç rmal wdgbb whçpttw
‫ו בידה וינס ויצא החוצה‬%‫ב בגד‬%‫עז‬. ‫ר שכבה עמי וי‬%‫ו לאמ‬%‫ותתפשהו בבגד‬
13-Y sucedió, cuando ella vio que le había dejado su vestido en su mano, y había huido afuera', Wayehi kir'otah ki-
azav bigdo beyadah wayanas hajutsah.
hxwjh snyw hdyb wdgb bzu yk htwark yhyw

‫ו בידה וינס החוצה‬%‫ותה כי־עזב בגד‬%‫ויהי כרא‬
14-que llamó a los hombres de su casa y les habló, diciendo: Ved, nos ha traído un hebreo para hacer escarnio de
nosotros; vino a mí para acostarse conmigo y yo clamé a grandes voces; Watikra le-anshey veytah watomer lahem
lemor re'u hevi lanu ish Ivri letsajek banu ba elay lishkav imi wa'ekra bekol gadol.
ymu bkçl yla ab wnb qjxl yrbu çya wnl aybh war rmal mhl rmatw htyb yçnal arqtw
lwdg lwqb arqaw
‫ר ראו הביא לנו איש עברי לצחק בנו בא אלי לשכב עמי‬%‫אמר להם לאמ‬%‫ותקרא לאנשי ביתה ות‬
‫ול‬%‫ול גד‬%‫ואקרא בק‬
15-y fue así que él, como oyese que levantaba mi voz y clamaba, dejó su vestido a mi lado y huyó, saliéndose fuera.
Wayehi jeshom'o ki-harimoti koli wa'ekra waya'azov bigdo etsli wayanas wayetse hajutsah.
hxwjh axyw snyw ylxa wdgb bzuyw arqaw ylwq ytmyrh yk wumçk yhyw
‫ו אצלי וינס ויצא החוצה‬%‫ב בגד‬%‫עז‬. ‫ולי ואקרא וי‬%‫תי ק‬%‫ רימ‬.‫ו כי־ה‬%‫ויהי כשמע‬
16-Y ella puso el vestido de él junto a sí, hasta que volvió a su casa el señor de él. Watanaj bigdo etslah ad-bo
adonay'o el-beyto.
wtyb la wynda awb du hlxa wdgb jntw

‫ו‬%‫ניו אל־בית‬%‫ ד‬.‫וא א‬%‫ו אצלה עד־ב‬%‫ותנח בגד‬
17-Y le habló a él (Potifar) en estos términos, diciendo: Vino a mi el siervo hebreo que nos trajiste, para hacer escarnio
de mí. Watedaber elay'o kadvarim ha'eleh lemor ba elay ha'eved ha'Ivri asher-heveta lanu letsajek bi.
yb qjxl wnl tabh rça yrbuh dbuh yla ab rmal hlah myrbdk wyla rbdtw
‫ שר־הבאת לנו לצחק בי‬.‫ר בא־אלי העבד העברי א‬%‫ותדבר אליו כדברים האלה לאמ‬
18-Y fue así que cuando yo alce mi voz y grité, él dejó su vestido a mi lado y huyó afuera. Wayehi kaharimi koli
wa'ekra waya'azov bigdo etsli wayanas hajutsah.
hxwjh snyw ylxa wdgb bzuyw arqaw ylwq ymyrhk yhyw

‫ו אצלי וינס החוצה‬%‫ב בגד‬%‫עז‬. ‫ולי ואקרא וי‬%‫ רימי ק‬.‫ויהי כה‬
19-Y aconteció que cuando oyó su amo las palabras que su mujer le hablaba, diciendo: "estas cosas hizo conmigo tu
siervo", se encendió su ira; Wayehi jishmo adonay'o et-divrey ishto asher dibrah elay'o lemor kadevarim ha'eleh
asah li avdeja wayijar apo.
wpa rjyw kdbu yl hçu hlah myrbdk rmal wyla hrbd rça wtça yrbd ta wynda umçk yhyw
‫ו‬%‫ר כדברים האלה עשה לי עבדך ויחר אפ‬%‫ שר דברה אליו לאמ‬.‫ו א‬%‫ניו את־דברי אשת‬%‫ ד‬.‫ע א‬%‫ויהי כשמ‬
20-y tomó su señor a Yosef y lo puso en la cárcel, lugar donde se encarcelaba a los presos del rey, y él se quedó allí en la
cárcel. Wayikaj adoney Yosef oto wayitnehu el-beyt hasohar mekom asher-asirey hamelej asurim wayehi-sham
beveyt hasohar.
tybb mç yhyw myrwsa klmh yrwsa rça mwqm rhsh tyb la whntyw wta pswy ynda jqyw
rhsh
‫ סורים ויהי־‬.‫ סירי ק( המלך א‬.‫ סורי כ[ )א‬.‫ שר־ ]א‬.‫ום א‬%‫הר מק‬%‫ו ויתנהו אל־בית הס‬%‫את‬
% ‫וסף‬%‫ני י‬%‫ ד‬.‫ויקח א‬
‫הר‬%‫שם בבית הס‬
21-Y YHWH estuvo con Yosef y le extendió su misericordia, y le dio gracia a los ojos del alcaide de la cárcel. Wayehi
YHWH et-Yosef wayet elay'o jased wayiten jino be'eyney sar beyt-hasohar.
rhsh tyb rç ynyub wnj ntyw dsj wyla fyw pswy ta hwhy yhyw
‫הר‬%‫ו בעיני שר בית־הס‬%‫וסף ויט אליו חסד ויתן חנ‬%‫ויהי יהוה את־י‬
22-Y puso el alcaide de la cárcel en mano de Yosef todos los presos que había en la cárcel, y todo lo que hacían allí se
ejecutaba por su orden. Wayiten sar beyt-hasohar beyad-Yosef et kol-ha'asirim asher beveyt hasohar we'et kol-
asher osim sham hu hayah oseh.
hyh awh mç myçu rça lk taw rhsh tybb rça mrysah lk ta pswy dyb rhsh tyb rç ntyw
hçu
‫שים שם הוא היה‬%‫ שר ע‬.‫הר ואת כל־א‬%‫ שר בבית הס‬.‫ סירם א‬.‫וסף את כל־הא‬%‫הר ביד־י‬%‫ויתן שר בית־הס‬
‫שה‬%‫ע‬
23-No se ocupaba el alcaide de la cárcel en cosa alguna que estuviera en su mano, porque YHWH estaba con él, y lo
que hacía, YHWH lo prosperaba. Eyn sar beyt-hasohar ro'eh et-kol-me'umah beyado ba'asher YHWH ito
wa'asher-hu oseh YHWH matsliaj.
jylxm hwhy hçu awh rçaw wta hwhy rçab wdyb hmwam lk ta har rhsh tyb rç nya
‫שה יהוה מצליח‬%‫ שר־הוא ע‬.‫ו וא‬%‫ שר יהוה את‬.‫ו בא‬%‫אה את־כל־מאומה ביד‬%‫הר ר‬%‫אין שר בית־הס‬
Capítulo 40
1-Y aconteció después de estas cosas, que el copero del rey de Mitzrayim y su panadero delinquieron contra su señor,
el rey de Mitzrayim. Wayehi ajar hadevarim ha'eleh jate'u mashkeh melej-Mitsrayim weha'ofeh la'adoneyhem
lemelej Mitsrayim.
myrxm klml mhyndal hpahw myrxm klm hqçm wafj hlah myrbdh rja yhyw
‫ניהם למלך מצרים‬%‫ ד‬.‫פה לא‬%‫ויהי אחר הדברים האלה חטאו משקה מלך־מצרים והא‬
2-Y se indignó Par'oh contra sus dos ministros, el jefe de los coperos y el jefe de los panaderos, Wayiktsof Par'oh al
shney sarisa'o al sar hamashkim we'al sar ha'ofim.
mypwah rç luw myqçmh rç lu wysyrs ynç lu hurp pxqyw

‫ופים‬%‫ה על שני סריסיו על שר המשקים ועל שר הא‬%‫ף פרע‬%‫ויקצ‬
3-y los metió en prisión, en la casa del capitán de los degolladores, en el lugar donde Yosef estaba preso. Wayiten
otam bemishmar beyt sar hatabajim el-beyt hasohar mekom asher Yosef asur sham.
mç rwsa pswy rça mwqm rhsh tyb la myjbfh rç tyb rmçmb mta ntyw
‫וסף אסור שם‬%‫ שר י‬.‫ום א‬%‫הר מק‬%‫תם במשמר בית שר הטבחים אל־בית הס‬%‫ויתן א‬
4-Y el capitán de los degolladores dio a Yosef el cargo de ellos, y él los servía; y estuvieron un año en prisión.
Wayifkod sar hatabajim et-Yosef itam wayesharet otam wayihyu yamim bemishmar.
rmçmb mymy wyhyw mta trçyw mta pswy ta myjbfh rç dqpyw

‫תם ויהיו ימים במשמר‬%‫וסף אתם וישרת א‬%‫ד שר הטבחים את־י‬%‫ויפק‬
5-Y soñaron cada uno un sueño en una misma noche, cada cual conforme a la interpretación de su sueño; el copero y
el panadero del rey de Mitzrayim, que estaban encarcelados en la prisión. Wayajalmu jalom shneyhem ish jalomo
belaylah ejad ish kefitron jalomo hamashkeh weha'ofeh asher lemelej Mitsrayim asher asurim beveyt hasohar.
myrxm klml rça hpahw hqçmh wmlj nwrtpk çya dja hlylb wmlj çya mhynç mwlj wmljyw
rhsh tybb myrwsa rça
‫ שר למלך מצרים‬.‫פה א‬%‫ו המשקה והא‬%‫ למ‬.‫ון ח‬%‫ו בלילה אחד איש כפתר‬%‫ למ‬.‫ לום שניהם איש ח‬.‫ויחלמו ח‬
‫הר‬%‫ סורים בבית הס‬.‫ שר א‬.‫א‬
6-Y Yosef vino a ellos por la mañana, y los miró y he aquí que estaban turbados. Wayavo aleyhem Yosef baboker
wayar otam wehinam zo'afim.
mypuz mnhw mta aryw rqbb pswy mhyla abyw

‫פים‬.‫זע‬% ‫תם והנם‬%‫קר וירא א‬%‫וסף בב‬%‫ ליהם י‬.‫א א‬%‫ויב‬
7-Y preguntó a (estos) ministros de Far'oh que estaban con él en la prisión de la casa de su señor, diciendo: ¿Por qué
están hoy tristes vuestros semblantes? Wayish'al et-srisey Far'oh asher ito wemishmar beyt adonay'o lemor
madua pneyjem ra'im hayom.
mwyh myur mkynp uwdm rmal wynda tyb rmçmb wta rça hurp ysyrs ta laçyw
‫ום‬%‫ר מדוע פניכם רעים הי‬%‫ניו לאמ‬%‫ ד‬.‫ו במשמר בית א‬%‫ שר את‬.‫ה א‬%‫וישאל את־סריסי פרע‬
8-Y le respondieron: Hemos soñado un sueño, y no hay quien lo interprete. Les respondió pues Yosef: ¡Sólo de Elohim
son las interpretaciones! Os ruego me lo contéis. Wayomeru elay'o jalom jalamnu ufoter eyn oto wayomer alehem
Yosef halo le-Elohim pitronim sapru-na li.
yl an wrps mynrtp myhlal awlh pswy mhla rmayw wta nya rtpw wnmlj mwlj wyla wrmayw
‫נים ספרו־נא לי‬%‫ לוא לאלהים פתר‬.‫וסף ה‬%‫ להם י‬.‫אמר א‬%‫ו וי‬%‫את‬
% ‫תר אין‬%‫ לום חלמנו ופ‬.‫אמרו אליו ח‬%‫וי‬
9-Entonces el jefe de los coperos le contó su sueño a Yosef y le dijo: Estando yo en mi sueño, he aquí una vid delante
de mí; Wayesaper sar-hamashkim et-jalomo le-Yosef wayomer lo bajalomi wehineh-gefen lefanay.
ynpl npg hnhw ymwljb wl rmayw pswyl wmlj ta myqçmh rç rpsyw

‫ לומי והנה־גפן לפני‬.‫אמר לו בח‬%‫וסף וי‬%‫ו לי‬%‫ למ‬.‫ויספר שר־המשקים את־ח‬
10-y en la vid tres sarmientos, y ella eximo que retoñó, creció su flor, y sus racimos produjeron uvas. Uvagefen
shloshah sarigim wehi jeforajat altah nitsah hivshilu ashkeloteyha anavim.
mybnu hytlkça wlyçbh hxn htlu tjrpk awhw mgyrç hçlç npgbw
‫נבים‬.‫רחת עלתה נצה הבשילו אשכלתיה ע‬%‫ובגפן שלשה שריגם והיא כפ‬
11-Y yo tenía la copa de Par'oh en mi mano, y tomé las uvas y las exprimí en la copa de Par'oh, y puse la copa en la
palma de Par'oh. Wejos Par'oh beyadi wa'ekaj et-ha'anavim wa'esjat otam el-kos Par'oh wa'eten et-hakos al-kaf
Par'oh.
hurp pk lu swkh ta ntaw hurp swk la mta fjçaw mybnuh ta jqaw ydyb hurp swkw
‫ה‬%‫וס על־כף פרע‬%‫ה ואתן את־הכ‬%‫וס פרע‬%‫תם אל־כ‬%‫נבים ואשחט א‬.‫ה בידי ואקח את־הע‬%‫וס פרע‬%‫וכ‬
12-Y Yosef le dijo: Esta es su interpretación: los tres sarmientos tres días son. Wayomer lo Yosef zeh pitrono shloshet
hasarigim shloshet yamim hem.
mh mymy tçlç mygrçh tçlç wnrtp hz pswy wl rmayw

‫ו שלשת השרגים שלשת ימים הם‬%‫רנ‬% ‫וסף זה פת‬%‫אמר לו י‬%‫וי‬
13-Dentro de tres días contará el Far'oh tu cabeza, y te restituirá a tu puesto, y pondrás la copa de Far'oh en su mano
como solías hacer antes, cuando eras su copero. Be'od shloshet yamim yisa Far'oh et-rosheja wahashivja al-kaneja
wenatata jos-Par'oh beyado kamishpat harishon asher hayita mashkehu.
nwçarh fpçmk wdyb hurp swk ttnw knk lu kbyçhw kçar ta hurp açy mymy tçlç dwub
whqçm tyyh rça
‫ון‬%‫ו כמשפט הראש‬%‫ה ביד‬%‫וס־פרע‬%‫ שיבך על־כנך ונתת כ‬.‫אשך וה‬%‫ה את־ר‬%‫וד ׀ שלשת ימים ישא פרע‬%‫בע‬
‫ שר היית משקהו‬.‫א‬
14-Mas recuerdame cuando te fuere bien; y te ruego que uses de misericordia conmigo, y me recuerdes a Par'oh, y me
saques de esta casa. Ki im-zejartani itja ka'asher yitav laj we'asita-na imadi jased wehizkartani el-Par'oh
wehotsetani min-habayit hazeh.
nm yntaxwhw hurp la yntrkzhw dsj ydmu an tyçuw kl bfyy rçak kta yntrkz ma yk
hzh tybh
‫וצאתני מן־הבית‬%‫ה וה‬%‫ שר ייטב לך ועשית־נא עמדי חסד והזכרתני אל־פרע‬.‫כי אם־זכרתני אתך כא‬
‫הזה‬
15-Porque fui robado de la tierra de los hebreos; y tampoco nada he hecho aquí para que me pusieran en el pozo. Ki-
gunov gunavti me'erets ha'Ivrim wegam-poh lo-asiti me'umah ki-samu oti babor.
rwbb yta wmç yk hmwam ytyçu al hp mgw myrbuh xram ytbng bng yk
‫ור‬%‫תי בב‬%‫ה לא־עשיתי מאומה כי־שמו א‬%‫נבתי מארץ העברים וגם־פ‬:‫ב ג‬%‫גנ‬: ‫כי־‬
16-Y vio el jefe de los panaderos que había interpretado para bien y dijo a Yosef: También yo en mi sueño (vi): y he
aquí tres cestos ralos sobre mi cabeza. Wayar sar-ha'ofim ki tov patar wayomer el-Yosef af-ani bajalomi wehineh
shloshah saley jori al-roshi.
yçar lu yrj yls hçlç hnhw ymwljb yna pa pswy la rmayw rtp bwf yk mypah rç aryw
‫אשי‬%‫רי על־ר‬%‫ לומי והנה שלשה סלי ח‬.‫ ני בח‬.‫וסף אף־א‬%‫אמר אל־י‬%‫וב פתר וי‬%‫פים כי ט‬%‫וירא שר־הא‬
17-Y en el cesto de encima había toda especie de manjares para Par'oh, obra de panadero; y las aves los comían del
canasto que estaba en mi cabeza. Uvasal ha'elyon mikol ma'ajal Par'oh ma'aseh ofeh weha'of ojel otam min-hasal
me'al roshi.
yçar lum lsh nm mta lka pwuhw hpa hçum hurp lkam lkm nwyluh lsbw
‫אשי‬%‫תם מן־הסל מעל ר‬%‫כל א‬%‫וף א‬%‫פה והע‬%‫שה א‬.‫ה מע‬%‫ כל פרע‬.‫ל מא‬%‫ון מכ‬%‫ובסל העלי‬
18-Y respondió Yosef diciendo: Esta es su interpretación: los tres cestos tres días son. Waya'an Yosef wayomer zeh
pitrono shloshet hasalim shloshet yamim hem.
Mh mymy tçlç mylsh tçlç wnrtp hz rmayw pswy nuyw

‫ו שלשת הסלים שלשת ימים הם‬%‫רנ‬% ‫אמר זה פת‬%‫וסף וי‬%‫ויען י‬
19-Dentro de tres días levantará Far'oh tu cabeza de sobre ti y te colgará de un árbol; y comerán las aves tu carne de
sobre ti. Be'od shloshet yamim yisa Far'oh et-rosheja me'aleyja wetalah oteja al-ets we'ajal ha'of et-besareja
me'aleyja.
kylum krçb ta pwuh lkaw xu lu ktwa hltw kylum kçar ta hurp açy mymy tçlç dwub
‫וף את־בשרך מעליך‬%‫ותך על־עץ ואכל הע‬%‫אשך מעליך ותלה א‬%‫ה את־ר‬%‫וד ׀ שלשת ימים ישא פרע‬%‫בע‬
20-Y sucedió que al tercer día, día del nacimiento de Par'oh, contó, entre las cabezas de sus servidores, la del jefe de
los coperos y la del jefe de los panaderos; Wayehi bayom hashlishi yom huledet et-Par'oh waya'as mishteh lejol-
avaday'o. Wayisa et-rosh sar hamashkim we'et-rosh sar ha'ofim betoj avaday'o.
myqçmh rç çar ta açyw wydbu lkl htçm çuyw hurp ta tdlh mwy yçylçh mwyb yhyw
wydbu kwtb mypah rç çar taw
‫אש שר המשקים ואת־‬%‫בדיו וישא את־ר‬.‫ה ויעש משתה לכל־ע‬%‫ לדת את־פרע‬:‫ום ה‬%‫ום השלישי י‬%‫ויהי בי‬
‫בדיו‬.‫וך ע‬%‫פים בת‬%‫אש שר הא‬%‫ר‬
21-y restituyó al jefe de los coperos a su oficio de copero, y él puso la copa en la palma de Par'oh; Wayashev et-sar
hamashkim al-mashkehu wayiten hakos al-kaf Par'oh.
hurp pk lu swkh ntyw whqçm lu myqçmh rç ta bçyw

‫ה‬%‫וס על־כף פרע‬%‫וישב את־שר המשקים על־משקהו ויתן הכ‬
22-mas al jefe de los panaderos lo colgó, conforme les había interpretado Yosef. We'et sar ha'ofim talah ka'asher
patar lahem Yosef.
pswy mhl rtp rçak hlt mypah rç taw

‫וסף‬%‫ שר פתר להם י‬.‫פים תלה כא‬%‫ואת שר הא‬
23-Pero el jefe de los coperos no se acordó de Yosef, sino que se olvido de él. Welo-zajar sar-hamashkim et-Yosef
wayishkajehu.
whjkçyw pswy ta myqçmh rç rkz alw

‫וסף וישכחהו‬%‫ולא־זכר שר־המשקים את־י‬
Capítulo 41
Parashah 10: Mikketz (Al final) 41:1-44:17
1-Y sucedió que al cabo de dos años cumplidos, aconteció que el Far'oh tuvo un sueño; y he aquí que estaba junto al
río. Wayehi mikets shnatayim yamim uFar'oh jolem wehineh omed al-haYe'or.
rayh lu dmu hnhw mlj hurpw mymy mytnç xqm yhyw

‫ר‬%‫מד על־היא‬%‫לם והנה ע‬%‫ה ח‬%‫ויהי מקץ שנתים ימים ופרע‬
2-Y he aquí que subían del río (Nilo) siete vacas de hermoso aspecto y gruesas de carnes, y pastaban en el prado.
Wehineh min-haYe'or olot sheva parot yefot mar'eh uvri'ot basar watir'eynah ba'aju.
wjab hnyurtw rçb tayrbw harm twpy twrp ubç tlu rayh nm hnhw
‫ת בשר ותרעינה באחו‬%‫ות מראה ובריא‬%‫ות יפ‬%‫לת שבע פר‬%‫ר ע‬%‫והנה מן־היא‬
3-Mas he aquí otras siete vacas que subían del río tras ellas, feas de aspecto y flacas de carne, y se pusieron junto a las
primeras vacas a la orilla del río. Wehineh sheva parot ajerot olot ajareyhen min-haYe'or ra'ot mar'eh wedakot
basar wata'amodnah etsel haparot al-sfat haYe'or.
twrph lxa hndmutw rçb twqdw harm twur rayh nm nhyrja twlu twrja twrp ubç hnhw
rayh tpç lu
‫ות על־‬%‫דנה אצל הפר‬%‫עמ‬. ‫ות בשר ות‬%‫ות מראה ודק‬%‫ר רע‬%‫ ריהן מן־היא‬.‫לות אח‬%‫ות ע‬%‫ חר‬.‫ות א‬%‫והנה שבע פר‬
‫ר‬%‫שפת היא‬
4-Y las vacas feas de aspecto y flacas de carne devoraron a las siete vacas de hermoso aspecto y gordas; y despertó
Par'oh. Watojalnah haparot ra'ot hamar'eh vedakot habasar et sheva haparot yefot hamar'eh wehabri'ot
wayikats Par'oh.
hurp xqyyw tayrbhw harmh tpy twrph ubç ta rçbh tqdw harmh twur twrph hnlkatw
‫ה‬%‫ת וייקץ פרע‬%‫ת המראה והבריא‬%‫ות יפ‬%‫ת הבשר את שבע הפר‬%‫ות המראה ודק‬%‫ות רע‬%‫אכלנה הפר‬%‫ות‬
5-Y se durmió y soñó por segunda vez; y he aquí que siete espigas crecían en un solo tallo, gruesas y buenas.
Wayishan wayajalom shenit wehineh sheva shibolim olot bekaneh ejad bri'ot wetovot.
twbfw twayrb dja hnqb twlu mylbç ubç hnhw tynç mljyw nçyyw
‫ות‬%‫טב‬
% ‫ות ו‬%‫לות בקנה אחד בריא‬%‫לים ע‬E‫ לם שנית והנה ׀ שבע שב‬.‫ויישן ויח‬
6-Mas he aquí siete espigas delgadas y abrasadas por el viento de oriente, que crecían después de ellas; Wehineh sheva
shibolim dakot ushdufot kadim tsomjot ajareyhen.
nhyrja twjmx mydq tpwdçw twqd mylbç ubç hnhw

‫ ריהן‬.‫ות אח‬%‫מח‬%‫ת קדים צ‬%‫ות ושדופ‬%‫לים דק‬E‫והנה שבע שב‬
7-y las siete espigas delgadas se tragaron a las siete espigas gruesas y llenas. Y despertó Par'oh, y he aquí que era un
sueño. Wativlanah hashibolim hadakot et sheva hashibolim habri'ot wehamele'ot wayikats Par'oh wehineh
jalom.
mwlj hnhw hurp xqyyw twalmhw twayrbh mylbçh ubç ta twqdh mylbçh hnulbtw
‫ לום‬.‫ה והנה ח‬%‫ות וייקץ פרע‬%‫ות והמלא‬%‫לים הבריא‬E‫ות את שבע השב‬%‫לים הדק‬E‫ותבלענה השב‬
8-Y aconteció que a la mañana fue perturbado su ruaj; y envió a llamar a todos los magos de Mitzrayim y a todos sus
sabios, y les contó Par'oh su sueño, mas no hubo quien se lo interpretase a Far'oh. Wayehi vaboker watipa'em rujo
wayishlaj wayikra et-kol-jartumey Mitsrayim we'et-kol-jajameyha wayesaper Par'oh lahem et-jalomo we'eyn
poter otam le-Far'oh.
mhl hurp rpsyw hymkj lk taw myrxm ymfrj lk ta arqyw jlçyw wjwr muptw rqbb yhyw
hurpl mtwa rtwp nyaw wmlj ta
‫ה להם את־‬%‫ כמיה ויספר פרע‬.‫ מי מצרים ואת־כל־ח‬:‫ו וישלח ויקרא את־כל־חרט‬%‫קר ותפעם רוח‬%‫ויהי בב‬
‫ה‬%‫ותם לפרע‬%‫ותר א‬%‫ו ואין־פ‬%‫ למ‬.‫ח‬
9-Entonces habló el jefe de los coperos a Par'oh, diciendo: Mis pecados hago recordar hoy: Wayedaber sar
hamashkim et-Par'oh lemor et-jata'ay ani mazkir hayom.
mwyh rykzm yna yafj ta rmal hurp ta myqçmh rç rbdyw

‫ום‬%‫ ני מזכיר הי‬.‫ טאי א‬.‫ר את־ח‬%‫ה לאמ‬%‫וידבר שר המשקים את־פרע‬
10-Par'oh se había enojado contra sus siervos, y me puso en prisión en la casa del capitán de los degolladores, a mí y al
jefe de los panaderos. Par'oh katsaf al-avaday'o wayiten oti bemishmar beyt sar-hatabajim oti we'et sar ha'ofim.
mypah rç taw yta myjbfh rç tyb rmçmb yta ntyw wydbu lu pxq hurp
‫פים‬%‫תי ואת שר הא‬%‫תי במשמר בית שר הטבחים א‬%‫בדיו ויתן א‬.‫ה קצף על־ע‬%‫פרע‬
11-Y soñamos un sueño en una misma noche, yo y él; cada uno conforme a la interpretación de su sueño, soñamos.
Wanajalmah jalom belaylah ejad ani wahu ish kefitron jalomo jalamnu.
wnmlj wmlj nwrtpk çya awhw yna dja hlylb mwlj hmljnw
‫ו חלמנו‬%‫ למ‬.‫ון ח‬%‫ ני והוא איש כפתר‬.‫ לום בלילה אחד א‬.‫ונחלמה ח‬
12-Y había allí con nosotros un mozo hebreo, siervo del capitán de los degolladores, a quien se lo contamos; y él nos
interpretó nuestros sueños; interpretó a cada uno conforme a su sueño; Wesham itanu na'ar Ivri eved lesar
hatabajim wanesaper-lo wayiftor-lanu et-jalomoteynu ish kajalomo patar.
rtp wmljk çya wnytmlj ta wnl rtpyw wl rpsnw myjbfh rçl dbu yrbu run wnta mçw
‫ו פתר‬%‫ למ‬.‫תינו איש כח‬%‫ למ‬.‫ושם אתנו נער עברי עבד לשר הטבחים ונספר־לו ויפתר־לנו את־ח‬
13-y sucedió que según nos había interpretado, así fue; a mí me restituyó a mi puesto, y al otro hizo colgar. Wayehi
ka'asher patar-lanu ken hayah oti heshiv al-kani we'oto talah.
hlt wtaw ynk lu byçh yta hyh nk wnl rtp rçak yhyw
‫ו תלה‬%‫את‬
% ‫תי השיב על־כני ו‬%‫ שר פתר־לנו כן היה א‬.‫ויהי כא‬
14-Y envió Par'oh y llamó a Yosef, y le hicieron salir precipitadamente del calabozo; y se afeitó y cambió sus vestimentas
y vino a Par'oh. Wayishlaj Par'oh wayikra et-Yosef wayeritsuhu min-habor wayegalaj wayejalef simlotay'o
wayavo el-Par'oh.
hurp la abyw wytlmç pljyw jlgyw rwbh nm whxyryw pswy ta arqyw hurp jlçyw
‫ה‬%‫א אל־פרע‬%‫ור ויגלח ויחלף שמלתיו ויב‬%‫הו מן־הב‬:‫וסף ויריצ‬%‫ה ויקרא את־י‬%‫וישלח פרע‬
15-Y dijo Par'oh a Yosef: He soñado un sueño y no hay quien lo interprete, y yo he oído decir de ti que sabes escuchar el
sueño para interpretarlo. Wayomer Par'oh el-Yosef jalom jalamti ufoter eyn oto wa'ani shamati aleyja lemor
tishma jalom liftor oto.
rtpl mwlj umçt rmal kylu ytumç ynaw wta nya rtpw ytmlj mwlj pswy la hurp rmayw
wta
‫ו‬%‫את‬
% ‫ר‬%‫ לום לפת‬.‫ר תשמע ח‬%‫ ני שמעתי עליך לאמ‬.‫ו וא‬%‫את‬
% ‫תר אין‬%‫ לום חלמתי ופ‬.‫וסף ח‬%‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
16-Y respondió Yosef a Par'oh diciendo: No está en mí: Elohim dará una respuesta para la shalom de Par'oh. Waya'an
Yosef et-Par'oh lemor bil'aday Elohim ya'aneh et-shlom Par'oh.
hurp mwlç ta hnuy myhla ydulb rmal hurp ta pswy nuyw

‫ה‬%‫נה את־שלום פרע‬.‫ר בלעדי אלהים יע‬%‫ה לאמ‬%‫וסף את־פרע‬%‫ויען י‬
17-Y habló Par'oh a Yosef: En mi sueño yo estaba de pie, a la orilla del río, Wayedaber Par'oh el-Yosef bajalomi
hineni omed al-sfat haYe'or.
rayh tpç lu dmu ynnh ymljb pswy la hurp rbdyw

‫ר‬%‫מד על־שפת היא‬%‫ למי הנני ע‬.‫וסף בח‬%‫ה אל־י‬%‫וידבר פרע‬
18-y he aquí que del río subían siete vacas gruesas de carnes y hermosas de forma, que pacían en el prado. Wehineh
min-haYe'or olot sheva parot bri'ot basar wifot to'ar watir'eynah ba'aju.
wjab hnyurtw rat tpyw rçb twayrb twrp ubç tlu rayh nm hnhw
‫אר ותרעינה באחו‬%‫ת ת‬%‫ות בשר ויפ‬%‫ות בריא‬%‫לת שבע פר‬%‫ר ע‬%‫והנה מן־היא‬
19-Mas he aquí otras siete vacas que subían después de ellas, delgadas y muy feas de forma y enjutas de
carne; no he visto otras iguales a ellas en fealdad en toda la tierra de Mitzrayim. Wehineh sheva-parot ajerot
olot ajareyhen dalot wera'ot to'ar me'od werakot basar lo-ra'iti jahenah bejol-erets Mitsrayim laroa.
lkb hnhk ytyar al rçb twqrw dam rat twurw twld nhyrja twlu twrja twrp ubç hnhw
url myrxm xra
‫ות בשר לא־ראיתי כהנה בכל־ארץ‬%‫ד ורק‬%‫אר מא‬%‫ות ת‬%‫ ריהן דלות ורע‬.‫לות אח‬%‫ות ע‬%‫ חר‬.‫ות א‬%‫והנה שבע־פר‬
‫ע‬%‫מצרים לר‬
20-Y las vacas enjutas y feas se comieron a las siete primeras vacas gordas. Watojalnah haparot harakot wehara'ot et
sheva haparot harishonot habri'ot.
tayrbh twnçarh twrph ubç ta twurhw twqrh twrph hnlkatw

‫ת‬%‫ות הבריא‬%‫שנ‬
% ‫ות הרא‬%‫ות את שבע הפר‬%‫ות והרע‬%‫ות הרק‬%‫אכלנה הפר‬%‫ות‬
21-Y entraban en sus entrañas y no se conocía que hubieran entrado en sus entrañas; pues su aspecto era feo como al
principio; y desperté. Watavonah el-kirbenah welo noda ki-va'u el-kirbenah umar'eyhen ra ka'asher batjilah
wayikats.
xqyaw hljtb rçak ur nhyarmw hnbrq la wab yk udwn alw hnbrq la hnabtw
‫ שר בתחלה ואיקץ‬.‫ודע כי־באו אל־קרבנה ומראיהן רע כא‬%‫אנה אל־קרבנה ולא נ‬%‫ותב‬
22-Y vi en mi sueño, y he aquí siete espigas que crecían en un mismo tallo, llenas y buenas. Wa'ereh bajalomi
wehineh sheva shibolim olot bekaneh ejad mle'ot wetovot.
twbfw talm dja hnqb tlu mylbç ubç hnhw ymljb araw
‫ות‬%‫טב‬
% ‫ת ו‬%‫לת בקנה אחד מלא‬%‫לים ע‬E‫ למי והנה ׀ שבע שב‬.‫וארא בח‬
23-Mas he aquí siete espigas secas, delgadas y abrasadas por el viento de oriente, que crecían tras de ellas; Wehineh
sheva shibolim tsnumot dakot shdufot kadim tsomejot ajareyhem.
mhyrja twjmx mydq twpdç twqd twmnx mylbç ubç hnhw

‫ ריהם‬.‫ות אח‬%‫מח‬%‫ות קדים צ‬%‫ פ‬:‫ות שד‬%‫ות דק‬%‫מ‬:‫לים צנ‬E‫והנה שבע שב‬
24-y se tragaron las siete espigas delgadas a las siete espigas buenas; y lo dije a los magos, mas no hay quien me lo
declare. Wativlana hashibolim hadakot et sheva hashibolim hatovot wa'omar el-hajartumim we'eyn magid li.
yl dygm nyaw mymfrjh la rmaw twbfh mylbçh ubç ta tqdh mylbçh nulbtw
‫ מים ואין מגיד לי‬:‫מר אל־החרט‬%‫ות וא‬%‫טב‬
% ‫לים ה‬E‫ת את שבע השב‬%‫לים הדק‬E‫ותבלען השב‬
25-Y dijo Yosef a Par'oh: El sueño de Par'oh es uno mismo: lo que el Elohim va a hacer, lo manifestó a Far'oh.
Wayomer Yosef el-Par'oh jalom Par'oh ejad hu et asher ha'Elohim oseh higid le-Far'oh.
hurpl dygh hçu myhlah rça ta awh dja hurp mwlj hurp la pswy rmayw
‫ה‬%‫שה הגיד לפרע‬%‫ שר האלהים ע‬.‫ה אחד הוא את א‬%‫ לום פרע‬.‫ה ח‬%‫וסף אל־פרע‬%‫אמר י‬%‫וי‬
26-Las siete vacas buenas siete años son, y las siete espigas buenas siete años son; el sueño es uno mismo. Sheva parot
hatovot sheva shanim henah wesheva hashibolim hatovot sheva shanim henah jalom ejad hu.
awh dja mwlj hnh mynç ubç tbfh mylbçh ubçw hnh mynç ubç tbfh trp ubç
‫ לום אחד הוא‬.‫ת שבע שנים הנה ח‬%‫טב‬
% ‫לים ה‬E‫ת שבע שנים הנה ושבע השב‬%‫טב‬
% ‫ת ה‬%‫שבע פר‬
27-Y las siete vacas enjutas y feas que subían después de ellas, siete años son, y también las siete espigas vacías,
abrasadas por el viento de oriente, serán siete años de hambre. Wesheva haparot harakot wehara'ot ha'olot
ajareyhen sheva shanim henah wesheva hashibolim harekot shedufot hakadim yihyu sheva sheney ra'av.
mydqh twpdç twqrh mylbçh ubçw hnh mynç ubç nhyrja tluh turhw twqrh twrph ubçw
bur ynç ubç wyhy
‫ות הקדים‬%‫ פ‬:‫ות שד‬%‫לים הרק‬E‫ ריהן שבע שנים הנה ושבע השב‬.‫לת אח‬%‫ת הע‬%‫ות והרע‬%‫ות הרק‬%‫ושבע הפר‬
‫יהיו שבע שני רעב‬
28-Esta es la cosa que dije a Par'oh: lo que el Elohim va a hacer lo ha mostrado a Par'oh. Hu hadavar asher dibarti
el-Par'oh asher ha'Elohim oseh her'ah et-Par'oh.
hurp ta harh hçu myhlah rça hurp la ytrbd rça rbdh awh
‫ה‬%‫שה הראה את־פרע‬%‫ שר האלהים ע‬.‫ה א‬%‫ שר דברתי אל־פרע‬.‫הוא הדבר א‬
29-He aquí que vienen siete años de gran hartura en toda la tierra de Mitzrayim; Hineh sheva shanim ba'ot sava
gadol bejol-erets Mitsrayim.
myrxm xra lkb lwdg ubç twab mynç ubç hnh

‫ול בכל־ארץ מצרים‬%‫ות שבע גד‬%‫הנה שבע שנים בא‬

30-mas van a presentarse después de ellos siete años de hambre, tales que será olvidada toda la hartura en la tierra de
Mitzrayim, y el hambre acabará con la tierra. Wekamu sheva sheney ra'av ajareyhen wenishkaj kol-hasava
be'erets Mitsrayim wejilah hara'av et-ha'arets.
xrah ta burh hlkw myrxm xrab ubçh lk jkçnw nhyrja bur ynç ubç wmqw
‫ ריהן ונשכח כל־השבע בארץ מצרים וכלה הרעב את־הארץ‬.‫וקמו שבע שני רעב אח‬
31-Y no se notará la abundancia en la tierra, por razón del hambre que habrá después, porque será muy pesada. Welo
yivada hasava ba'arets mipeney hara'av hahu ajarey-jen ki-javed hu me'od.
dam awh dbk yk nk yrja awhh burh ynpm xrab ubçh udwy alw
‫ד‬%‫ רי־כן כי־כבד הוא מא‬.‫ולא־יודע השבע בארץ מפני הרעב ההוא אח‬
32-Y en cuanto a repetirse el sueño a Par'oh dos veces, fue porque es cosa cierta de parte de el Elohim, y que el
Elohim se apresura a hacerla. We'al hishanot hajalom el-Par'oh pa'amayim ki-najon hadavar me'im ha'Elohim
umemaher ha'Elohim la'asoto.
wtçul myhlah rhmmw myhlah mum rbdh nwkn yk mymup hurp la mwljh twnçh luw
‫ו‬%‫שת‬
% ‫ע‬. ‫ון הדבר מעם האלהים וממהר האלהים ל‬%‫מים כי־נכ‬.‫ה פע‬%‫ לום אל־פרע‬.‫ות הח‬%‫ועל השנ‬
33-Y ahora pues, provéase Far'oh de un hombre entendido y sabio, y póngalo sobre la tierra de Mitzrayim. We'atah
yere Far'oh ish navon wejajam wiyishitehu al-erets Mitsrayim.
myrxm xra lu whtyçyw mkjw nwbn çya hurp ary htuw

‫ון וחכם וישיתהו על־ארץ מצרים‬%‫ה איש נב‬%‫ועתה ירא פרע‬
34-Hágalo así Far'oh y nombre intendentes sobre la tierra, y aprovisionen la tierra de Mitzrayim durante los siete años
de abundancia; Ya'aseh Far'oh weyafked pekidim al-ha'arets wejimesh et-erets Mitsrayim besheva sheney
hasava.
ubçh ynç ubçb myrxm xra ta çmjw xrah lu mydqp dqpyw hurp hçuy
‫ה ויפקד פקדים על־הארץ וחמש את־ארץ מצרים בשבע שני השבע‬%‫שה פרע‬.‫יע‬
35-y reúnan toda la provisión de estos años buenos que vienen, y bajo el poder de Par'oh almacenen trigo, bastimento
en las ciudades, y lo guarden. Weyikbetsu et-kol-ojel hashanim hatovot haba'ot ha'eleh weyitsberu-var tajat yad-
Par'oh ojel be'arim weshamaru.
wrmçw myrub lka hurp dy tjt rb wrbxyw hlah tabh twbfh mynçh lka lk ta wxbqyw
‫כל בערים ושמרו‬%‫ה א‬%‫ת האלה ויצברו־בר תחת יד־פרע‬%‫ת הבא‬%‫טב‬
% ‫כל השנים ה‬%‫ויקבצו את־כל־א‬
36-Y esta provisión estará en depósito para la tierra, cuando vengan los siete años de hambre que ha de haber en la
tierra de Mitzrayim; así no perecerá la tierra por causa del hambre. Wahayah ha'ojel lefikadon la'arets lesheva shney
hara'av asher tihyenah be'erets Mitsrayim welo-tikaret ha'arets bara'av.
burb xrah trkt alw myrxm xrab nyyht rça burh ynç ubçl xral nwdqpl lkah hyhw
‫ שר תהיין בארץ מצרים ולא־תכרת הארץ ברעב‬.‫ון לארץ לשבע שני הרעב א‬%‫כל לפקד‬%‫והיה הא‬
37-Y agradó la cosa a los ojos de Far'oh, y a los ojos de todos sus siervos. Wayitav hadavar be'eyney Far'oh
uve'eyney kol-avaday'o.
wydbu lk ynyubw hurp ynyub rbdh bfyyw

‫בדיו‬.‫ה ובעיני כל־ע‬%‫וייטב הדבר בעיני פרע‬
38-Y dijo Par'oh a sus siervos: ¿Hallaremos acaso hombre como éste, en quien está el ruaj de Elohim? Wayomer
Par'oh el-avaday'o hanimtsa kazeh ish asher ruaj Elohim bo.
wb myhla jwr rça çya hzk axmnh wydbu la hurp rmayw

‫ו‬%‫ שר רוח אלהים ב‬.‫ נמצא כזה איש א‬.‫בדיו ה‬.‫ה אל־ע‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
39-Y dijo Par'oh a Yosef: Puesto que Elohim te ha hecho saber todo esto, no hay entendido ni sabio como tú.
Wayomer Par'oh el-Yosef ajarey hodia Elohim oteja et-kol-zot eyn-navon wejajam kamoja.
kwmk mkjw nwbn nya taz lk ta ktwa myhla uydwh yrja pswy la hurp rmayw
‫וך‬%‫ון וחכם כמ‬%‫את אין־נב‬%‫ותך את־כל־ז‬%‫ודיע אלהים א‬%‫ רי ה‬.‫וסף אח‬%‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
40-Tú estarás sobre mi casa, y a tu mandato será gobernado mi pueblo; tan sólo en el trono seré yo más grande que tú.
Atah tihyeh al-beyti we'al-fija yishak kol-ami rak hakise egdal mimeka.
kmm ldga askh qr ymu lk qçy kyp luw ytyb lu hyht hta
‫אתה תהיה על־ביתי ועל־פיך ישק כל־עמי רק הכסא אגדל ממך‬
41-Y dijo Par'oh a Yosef: Mira que te he puesto sobre toda la tierra de Mitzrayim. Wayomer Par'oh el-Yosef re'eh
natati otja al kol-erets Mitsrayim.
myrxm xra lk lu ktavyttn har pswy la hurp rmayw

‫תך על כל־ארץ מצרים‬%‫וסף ראה נתתי א‬%‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
42-Y se quitó Par'oh de su mano su anillo (de sellar), y lo puso en la mano de Yosef; y le vistió con vestiduras de lino,
y le puso un collar de oro alrededor del cuello; Wayasar Par'oh et-tabato me'al yado wayiten otah al-yad Yosef
wayalbesh oto bigdey-shesh wayasem revid hazahav al-tsawaro.
bhzh dbr mçyw çç ydgb wta çblyw pswy dy lu hta ntyw wdy lum wtubf ta hurp rsyw
wrawx lu
‫ו בגדי־שש וישם רבד הזהב על־‬%‫את‬
% ‫וסף וילבש‬%‫תה על־יד י‬%‫ו ויתן א‬%‫ו מעל יד‬%‫ה את־טבעת‬%‫ויסר פרע‬
‫ו‬%‫צואר‬
43-y le hizo subir en la carroza que tenía para el virrey, y pregonaban delante de él: ¡Doblad la rodilla! poniéndolo así
sobre toda la tierra de Mitzrayim. Wayarkev oto bemirkevet hamishneh asher-lo wayikre'u lefanay'o avrej
wenaton oto al kol-erets Mitsrayim.
myrxm xra lk lu wta nwtnw krba wynpl warqyw wl rça hnçmh tbkrmb wta bkryw
‫ו על כל־ארץ מצרים‬%‫את‬
% ‫ון‬%‫ שר־לו ויקראו לפניו אברך ונת‬.‫ו במרכבת המשנה א‬%‫את‬
% ‫וירכב‬
44-Y dijo Par'oh a Yosef: Yo soy Far'oh, y fuera de ti no levantará hombre su mano ni su pie en toda la tierra de
Mitzrayim. Wayomer Par'oh el-Yosef ani Far'oh uvil'adeyja lo-yarim ish et-yado we'et-raglo bejol-erets
Mitsrayim.
myrxm xra lkb wlgr taw wd ta çya myry al kydulbw hurp yna pswy la hurp rmayw
‫ו ואת־רגלו בכל־ארץ מצרים‬%‫ה ובלעדיך לא־ירים איש את־יד‬%‫ ני פרע‬.‫וסף א‬%‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
45-Y lo llamó Far'oh el nombre de Yosef Tzofenat-Paneaj (interprete de los misterios), y le dio por mujer a Osnat, hija
de Poti Fera, kohen (jefe) de On. Y salió Yosef por la tierra de Mitzrayim. Wayikra Far'oh shem-Yosef Tsofnat
Paneaj wayiten-lo et-Osnat bat-Poti Fera kohen On le'ishah wayetse Yosef al-erets Mitsrayim.
Lu pswy axyw hçal na nhk urp yfwp tb tnsa ta wl ntyw jnup tnpx pswy mç hurp arqyw
myrxm xra
‫וסף על־ארץ‬%‫ן לאשה ויצא י‬%‫הן א‬%‫וטי פרע כ‬%‫וסף צפנת פענח ויתן־לו את־אסנת בת־פ‬%‫ה שם־י‬%‫ויקרא פרע‬
‫מצרים‬
46-Y Yosef era de edad de treinta años cuando se presentó delante de Par'oh, rey de Mitzrayim, y recorrió toda la tierra
de Mitzrayim. WeYosef ben-shloshim shanah be'omdo lifney Par'oh melej-Mitsrayim wayetse Yosef milifney
Far'oh waya'avor bejol erets Mitsrayim.
xra lkb rbuyw hurp ynplm pswy axyw myrxm klm hurp ynpl wdmub hnç myçlç nb pswyw
myrxm
‫ר בכל־ארץ מצרים‬%‫ה ויעב‬%‫וסף מלפני פרע‬%‫ה מלך־מצרים ויצא י‬%‫ו לפני פרע‬%‫וסף בן־שלשים שנה בעמד‬%‫וי‬
47-Y produjo la tierra, en los siete años de abundancia, a manos llenas. Wata'as ha'arets besheva shney hasava
likmatsim
myxmql ubçh ynç ubçb xrah çutw

‫ותעש הארץ בשבע שני השבע לקמצים‬
48-Y juntó Yosef todos los víveres de los siete años que hubo en la tierra de Mitzrayim; y puso los víveres en las
ciudades; los alimentos del campo que está alrededor de cada ciudad, los depositó dentro de la misma. Wayikbots et-
kol-ojel sheva shanim asher hayu be'erets Mitsrayim wayiten-ojel be'arim ojel sedeh-ha'ir asher svivoteyha
natan betojah.
rça ryuh hdç lka myrub lka ntyw myrxm xrab wyh rça mynç ubç lka lk ta xbqyw
hkwtb ntn hytbybs
‫ שר‬.‫כל שדה־העיר א‬%‫כל בערים א‬%‫ שר היו בארץ מצרים ויתן־א‬.‫כל ׀ שבע שנים א‬%‫ץ את־כל־א‬%‫ויקב‬
‫וכה‬%‫תיה נתן בת‬%‫סביב‬
49-Y almacenó Yosef cereal como la arena del mar, mucho, muchísimo, hasta tal punto que dejó de contar, porque no
tenía números. Wayitsbor Yosef bar kejol hayam harbeh me'od ad ki-jadal lispor ki-eyn mispar.
rpsm nya yk rpsl ldj yk du dam hbrh myh lwjk rb pswy rbxyw
‫ר כי־אין מספר‬%‫ד עד כי־חדל לספ‬%‫ול הים הרבה מא‬%‫וסף בר כח‬%‫ר י‬%‫ויצב‬
50-Y antes de que viniesen los años de hambre le nacieron a Yosef dos hijos, que le parió Osenat, hija de Poti-Fera,
kohen de On. Ule-Yosef yulad shney vanim beterem tavo shnat hara'av asher yaldah-lo Osnat bat-Poti Fera
kohen On.
nwa nhk urp yfwp tb tnsa wl hdly rça burh tnç awbt mrfb mynb ynç dly pswylw
‫ון‬%‫הן א‬%‫וטי פרע כ‬%‫ שר ילדה־לו אסנת בת־פ‬.‫וא שנת הרעב א‬%‫לד שני בנים בטרם תב‬:‫וסף י‬%‫ולי‬
51-Y llamó Yosef al primogénito Menasheh, "porque Elohim me ha hecho olvidar todas mis penas, y toda la casa de
mi padre". Wayikra Yosef et-shem habejor Menasheh ki-nashani Elohim et-kol-amali we'et kol-beyt avi.
yba tyb lk taw ylmu lk ta myhla ynçn yk hçnm rwkbh mç ta pswy arqyw
‫מלי ואת כל־בית אבי‬.‫ור מנשה כי־נשני אלהים את־כל־ע‬%‫וסף את־שם הבכ‬%‫ויקרא י‬
52-Y nombró al segundo Efráyim, "porque, Elohim me ha hecho fructificar en la tierra de mi aflicción". We'et shem
hasheni kara Efrayim ki-hifrani Elohim be'erets oni'i.
yynu xrab myhla ynrph yk myrpa arq ynçh mç taw

‫ואת שם השני קרא אפרים כי־הפרני אלהים בארץ עניי‬
53-Y se acabaron los siete años de hartura que hubo en la tierra de Mitzrayim, Watijleynah sheva shney hasava asher
hayah be'erets Mitsrayim.
myrxm xrab hyh rça ubçh ynç ubç hnylktw

‫ שר היה בארץ מצרים‬.‫ותכלינה שבע שני השבע א‬
54-y comenzaron a llegar los siete años de hambre, como había dicho Yosef, y hubo hambre en todos los países; mas
en toda la tierra de Mitzrayim había pan. Watejileynah sheva shney hara'av lavo ka'asher amar Yosef wayehi
ra'av bejol-ha'aratsot uvjol-erets Mitsrayim hayah lajem.
mjl hyh myrxm xra lkbw twxrah lkb bur yhyw pswy rma rçak awbl burh ynç ubç hnyljtw
‫ות ובכל־ארץ מצרים היה לחם‬%‫ רצ‬.‫וסף ויהי רעב בכל־הא‬%‫ שר אמר י‬.‫וא כא‬%‫ותחלינה שבע שני הרעב לב‬
55-Y cuando padecía hambre toda la tierra de Mitzrayim, clamó el pueblo a Par'oh por lejem; y dijo Par'oh a todos los
egipcios: Id a Yosef, y todo lo que él os dijere, hacedlo. Watir'av kol erets Mitsrayim wayits'ak ha'am el-Par'oh
lalajem wayomer Par'oh lejol-Mitsrayim leju el-Yosef asher-yomar lajem ta'asu.
rça pswy la wkl myrxm lkl hurp rmayw mjll hurp la muh quxyw myrxm xra lk burtw
wçut mkl rmay
‫ שר־‬.‫וסף א‬%‫ה לכל־מצרים לכו אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫ה ללחם וי‬%‫ותרעב כל־ארץ מצרים ויצעק העם אל־פרע‬
‫שו‬.‫אמר לכם תע‬%‫י‬
56-Y hubo hambre sobre toda la faz de la tierra; y abrió Yosef todo (lugar) donde había alimento y lo vendió a los
egipcios; porque arreciaba el hambre en la tierra de Mitzrayim. Wehara'av hayah al kol-peney ha'arets wayiftaj
Yosef et-kol-asher bahem wayishbor le-Mitsrayim wayejezak hara'av be'erets Mitsrayim.
xrab burh qzjyw myrxml rbçyw mhb rça lk ta pswy jtpyw xrah ynp lk lu hyh burhw
myrxm
‫ר למצרים ויחזק הרעב בארץ‬%‫ שר בהם וישב‬.‫וסף את־כל־א‬%‫והרעב היה על כל־פני הארץ ויפתח י‬
‫מצרים‬
57-Y de toda la tierra venían a Mitzrayim para comprar (grano) a Yosef, porque había crecido el hambre en toda la
tierra. Wejol-ha'arets ba'u Mitsraymah lishbor el-Yosef ki-jazak hara'av bejol-ha'arets.
xrah lkb burh qzj yk pswy la rbçl hmyrxm wab xrah lkw
‫וסף כי־חזק הרעב בכל־הארץ‬%‫ר אל־י‬%‫וכל־הארץ באו מצרימה לשב‬
Capítulo 42
1-Y viendo Ya'akov que había alimento en Mitzrayim, dijo Ya'akov a sus hijos: ¿Por qué os miráis el uno al otro?
Wayar Ya'akov ki yesh-shever beMitsrayim wayomer Ya'akov levanay'o lamah titra'u.
wartt hml wynbl bquy rmayw myrxmb rbç çy yk bquy aryw

‫ב לבניו למה תתראו‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫ב כי יש־שבר במצרים וי‬%‫עק‬. ‫וירא י‬
2-Y dijo: He aquí, he oído que hay alimento en Mitzrayim, bajad allá y comprad para nosotros de allá, para que vivamos
y no muramos. Wayomer hineh shamati ki yesh-shever beMitsrayim redu-shamah weshivru-lanu misham
wenijyeh welo namut.
twmn alw hyjnw mçm wnl wrbçw hmç wdr myrxmb rbç çy yk ytumç hnh rmayw
‫אמר הנה שמעתי כי יש־שבר במצרים רדו־שמה ושברו־לנו משם ונחיה ולא נמות‬%‫וי‬
3-Y bajaron diez de los hermanos de Yosef a comprar trigo a Mitzrayim. Wayirdu ajey-Yosef asarah lishbor bar mi-
Mitsrayim.
myrxmm rb rbçl hrçu pswy yja wdryw

‫ר בר ממצרים‬%‫שרה לשב‬.‫וסף ע‬%‫ חי־י‬.‫וירדו א‬
4-Mas a Binyamín, hermano de Yosef, no lo envió Ya'akov con sus hermanos, porque decía: No sea que le suceda
alguna desgracia. We'et-Binyamin aji Yosef lo-shalaj Ya'akov et-ejay'o ki amar pen-yikra'enu ason.
nwsa wnarqy np rma yk wyja ta bquy jlç al pswy yja nymynb taw
‫ון‬%‫ב את־אחיו כי אמר פן־יקראנו אס‬%‫עק‬. ‫וסף לא־שלח י‬%‫ חי י‬.‫ואת־בנימין א‬
5-Y fueron los hijos de Yisra'el a comprar entre los que iban; porque había hambre en la tierra de Kena'an. Wayavo'u
beney Yisra'el lishbor betoj haba'im ki-hayah hara'av be'erets Kena'an.
nunk xrab burh hyh yk myabh kwtb rbçl larçy ynb wabyw
‫וך הבאים כי־היה הרעב בארץ כנען‬%‫ר בת‬%‫או בני ישראל לשב‬%‫ויב‬
6-Y Yosef era el gobernador de la tierra; era él quien vendía el grano a todo el pueblo de la tierra. Y vinieron los
hermanos de Yosef y se le postraron rostro a tierra. WeYosef hu hashalit al-ha'arets hu hamashbir lejol-am ha'arets
wayavo'u ajey Yosef wayishtajavu-lo apayim artsah.
mypa wl wwjtçyw pswy yja wabyw xrah mu lkl rybçmh awh xrah lu fylçh awh pswyw
hxra
‫ וו־לו אפים ארצה‬.‫וסף וישתח‬%‫ חי י‬.‫או א‬%‫וסף הוא השליט על־הארץ הוא המשביר לכל־עם הארץ ויב‬%‫וי‬
7-Y vio Yosef a sus hermanos y los reconoció, mas no se dio a conocer de ellos y les habló con dureza, y les dijo: ¿De
dónde habéis venido? Y ellos respondieron: De la tierra de Kena'an, a comprar alimentos. Wayar Yosef et-ejay'o
wayakirem wayitnaker aleyhem wayedaber itam kashot wayomer alehem me'ayin batem wayomeru me'erets
Kena'an lishbor-ojel.
Wrmayw mtab nyam mhla rmayw twçq mta rbdyw mhyla rkntyw mrkyw wyja ta pswy aryw
lka rbçl nunk xram
‫אמרו‬%‫ להם מאין באתם וי‬.‫אמר א‬%‫ות וי‬%‫ ליהם וידבר אתם קש‬.‫וסף את־אחיו ויכרם ויתנכר א‬%‫וירא י‬
‫כל‬%‫מארץ כנען לשבר־א‬
8-Y reconoció Yosef a sus hermanos, pero ellos no le reconocieron. Wayaker Yosef et-ejay'o wehem lo hikiruhu.
whrkh al mhw wyja ta pswy rkyw

‫ הו‬:‫וסף את־אחיו והם לא הכר‬%‫ויכר י‬
9-Y se acordó Yosef de los sueños que había soñado acerca de ellos, y les dijo: ¡Espías sois; para ver la desnudez (el
punto vulnerable) de la tierra habéis venido! Wayizkor Yosef et hajalomot asher jalam lahem wayomer alehem
meraglim atem lir'ot et-ervat ha'arets batem.
mtab xrah twru ta twarl mta mylgrm mhla rmayw mhl mlj rça twmljh ta pswy rkzyw
‫ות את־ערות הארץ באתם‬%‫ להם מרגלים אתם לרא‬.‫אמר א‬%‫ שר חלם להם וי‬.‫ות א‬%‫ למ‬.‫וסף את הח‬%‫ר י‬%‫ויזכ‬
10-Y le respondieron: No, señor mío, sino que tus siervos han venido a comprar alimentos. Wayomeru elay'o lo
adoni wa'avadeyja ba'u lishbor ojel.
lka rbçl wab kydbuw ynda al wyla wrmayw

‫כל‬%‫בדיך באו לשבר־א‬.‫ני וע‬%‫ ד‬.‫אמרו אליו לא א‬%‫וי‬
11-Todos nosotros somos hijos de un solo varón; sinceros somos; tus siervos nunca fueron espías. Kulanu beney ish-
ejad najnu kenim anajnu lo-hayu avadeyja meraglim.
mylgrm kydbu wyh al wnjna mynk wnjn dja çya ynb wnlk
‫בדיך מרגלים‬.‫ נחנו לא־היו ע‬.‫לנו בני איש־אחד נחנו כנים א‬:‫כ‬
12-Mas él les dijo: No, sino para ver la desnudez de la tierra habéis venido. Wayomer alehem lo ki-ervat ha'arets
batem lir'ot.
twarl mtab xrah twru yk al mhla rmayw

‫ות‬%‫ להם לא כי־ערות הארץ באתם לרא‬.‫אמר א‬%‫וי‬
13-Y ellos dijeron: 'Tus siervos somos doce hermanos, hijos de un mismo varón, en la tierra de Kena'an; y he aquí que el
menor está con nuestro padre hoy, y el otro no está. Wayomeru shneym asar avadeyja ajim anajnu beney ish-ejad
be'erets Kena'an wehineh hakaton et-avinu hayom weha'ejad eynenu.
mwyh wnyba ta nfqh hnhw nunk xrab dja çya ynb wnjna myja kydbu rçu mynç wrmayw
wnnya djahw
‫ום‬%‫ן את־אבינו הי‬%‫ נחנו בני איש־אחד בארץ כנען והנה הקט‬.‫בדיך אחים ׀ א‬.‫אמרו שנים עשר ע‬%‫וי‬
‫והאחד איננו‬
14-Mas Yosef les respondió: Esto es lo que os he dicho afirmando: vosotros sois espías. Wayomer alehem Yosef hu
asher dibarti alejem lemor meraglim atem.
mta mylgrm rmal mkla ytrbd rça awh pswy mhla rmayw
‫ר מרגלים אתם‬%‫ לכם לאמ‬.‫ שר דברתי א‬.‫וסף הוא א‬%‫ להם י‬.‫אמר א‬%‫וי‬
15-En esto seréis probados: ¡Por vida del Faraón que no saldréis de aquí sin que venga acá vuestro hermano menor!
Bezot tibajenu jey Far'oh im-tets'u mizeh ki im-bevo ajijem hakaton henah.
hnh nfqh mkyja awbb ma yk hzm waxt ma hurp yj wnjbt tazb

‫ן הנה‬%‫ חיכם הקט‬.‫וא א‬%‫ה אם־תצאו מזה כי אם־בב‬%‫את תבחנו חי פרע‬%‫בז‬
16-Enviad a uno de vosotros que traiga a vuestro hermano, y vosotros quedaréis presos; así serán comprobadas vuestras
palabras, si haz verdad en vosotros; y si no, ¡por vida del Faraón, que sois espías! Shileju mikem ejad weyikaj et-
ajijem we'atem he'asru weyibajanu divreyjem ha'emet itjem we'im-lo jey Far'oh ki meraglim atem.
hurp yj al maw mkta tmah mkyrbd wnjbyw wrsah mtaw mkyja ta jqyw dja mkm wjlç
mta mylgrm yk
‫ה כי‬%‫ נו דבריכם האמת אתכם ואם־לא חי פרע‬.‫ חיכם ואתם האסרו ויבח‬.‫שלחו מכם אחד ויקח את־א‬
‫מרגלים אתם‬
17-Y los puso en la cárcel por tres días. Waye'esof otam el-mishmar shloshet yamim.
mymy tçlç rmçm la mta psayw

‫תם אל־משמר שלשת ימים‬%‫ף א‬%‫ויאס‬
18-Pero al tercer día les dijo Yosef: Haced esto y viviréis, pues temo a Elohim. Wayomer alehem Yosef bayom
hashlishi zot asu wijeyu et-ha'Elohim ani yare.
ary yna myhlah ta wyjw wçu taz yçylçh mwyb pswy mhla rmayw
‫ ני ירא‬.‫שו וחיו את־האלהים א‬.‫את ע‬%‫ום השלישי ז‬%‫וסף בי‬%‫ להם י‬.‫אמר א‬%‫וי‬
19-Si sois sinceros, quédese uno de vuestros hermanos preso en la casa de vuestra prisión; mas vosotros id, llevad el
grano para el hambre de vuestras casas, Im-kenim atem ajijem ejad ye'aser beveyt mishmarjem we'atem leju
havi'u shever ra'avon bateyjem.
mkytb nwbur rbç waybh wkl mtaw mkrmçm tybb rsay dja mkyja mta mynk ma
‫ון בתיכם‬%‫עב‬. ‫ חיכם אחד יאסר בבית משמרכם ואתם לכו הביאו שבר ר‬.‫אם־כנים אתם א‬
20-y traedme a vuestro hermano menor; así serán comprobadas vuestras palabras, y no moriréis. Y ellos lo hicieron
así. We'et-ajijem hakaton tavi'u elay weye'amenu divreyjem welo tamutu waya'asu-jen.
nk wçuyw wtwmt alw mkyrbd wnmayw yla waybt nfqh mkyja taw
‫שו־כן‬.‫ן תביאו אלי ויאמנו דבריכם ולא תמותו ויע‬%‫ חיכם הקט‬.‫ואת־א‬
21-Y dijeron el uno al otro: Verdaderamente somos merecedores de castigo en cuanto a nuestro hermano; porque
vimos la angustia en su alma cuando nos rogaba, y no le escuchamos; por tanto, a nosotros nos ha sobrevenido esta
angustia. Wayomeru ish el-aji'o aval ashemim anajnu al-ajinu asher ra'inu tsarat nafsho behitjaneno eleynu
welo shamanu al-ken ba'ah eleynu hatsarah hazot.
wnyla wnnjthb wçpn trx wnyar rça wnyja lu wnjna mymça lba wyja la çya wrmayw
tazh hrxh wnyla hab nk lu wnumç alw
‫ו אלינו ולא‬%‫ו בהתחננ‬%‫ שר ראינו צרת נפש‬.‫ נחנו על־אחינו א‬.‫ שמים א‬.‫ בל א‬.‫אמרו איש אל־אחיו א‬%‫וי‬
‫את‬%‫שמענו על־כן באה אלינו הצרה הז‬

22-Y les respondió Re'uben, diciendo: Ciertamente yo os hablé diciendo: No pequéis contra el niño, y no me
escuchasteis. ¡He aquí que también su sangre es demandada! Waya'an Re'uven otam lemor halo amarti aleyjem
lemor al-tejet'u vayeled welo shematem wegam-damo hineh nidrash.
hnh wmd mgw mtumç alw dlyb wafjt la rmal mkyla ytrma awlh rmal mta nbwar nuyw
çrdn
‫ו הנה נדרש‬%‫ר אל־תחטאו בילד ולא שמעתם וגם־דמ‬%‫ ליכם׀לאמ‬.‫ לוא אמרתי א‬.‫ר ה‬%‫תם לאמ‬%‫ויען ראובן א‬
23Y ellos no sabían que (les) comprendía Yosef, porque había un interprete entre ellos. Wehem lo yad'u ki shomea
Yosef ki hamelits beynotam.
mtnyb xylmh yk pswy umç yk wudy al mhw

‫תם‬%‫וסף כי המליץ בינ‬%‫מע י‬%‫והם לא ידעו כי ש‬
24-Y él se retiró de ellos y lloro; después se volvió a ellos y les habló, y tomando de entre ellos a Shim'on, le ató
delante de sus ojos. Wayisov me'aleyhem wayevk wayashov alehem wayedaber alehem wayikaj me'itam et-
Shim'on waye'esor oto le'eyneyhem.
mhynyul wta rsayw nwumç ta mtam jqyw mhla rbdyw mhla bçyw kbyw mhylum bsyw
‫ו לעיניהם‬%‫את‬
% ‫ר‬%‫ון ויאס‬%‫ להם ויקח מאתם את־שמע‬.‫ להם וידבר א‬.‫ליהם ויבך וישב א‬.‫ב מע‬%‫ויס‬
25-Entonces mandó Yosef que llenasen sus costales de trigo y devolviesen el dinero de cada uno en su saco, y que les
diesen provisiones para el camino; y así lo hicieron con ellos. Wayetsa'u Yosef wayemal'u et-kleyhem bar ulehashiv
kaspeyhem ish el-sako welatet lahem tsedah ladarej waya'as lahem ken.
Nk mhl çuyw krdl hdx mhl ttlw wqç la çya mhypsk byçhlw rb mhylk ta walmyw pswy wxyw
‫ו ולתת להם צדה לדרך ויעש להם כן‬%‫וסף וימלאו את־כליהם בר ולהשיב כספיהם איש אל־שק‬%‫ויצו י‬
26-Y cargaron el alimento sobre sus asnos, y se fueron de allí. Wayis'u et-shivram al-jamoreyhem wayeleju misham.
mçm wklyw mhyrmj lu mrbç ta waçyw

‫ריהם וילכו משם‬%‫ מ‬.‫וישאו את־שברם על־ח‬
27-Y uno de ellos abrió su saco para dar forraje a su asno en la posada, y vio su dinero, y he aquí que estaba en la boca
de su costal. Wayiftaj ha'ejad et-sako latet mispo lajamoro bamalon wayar et-kaspo wehineh-hu befi amtajto.
wtjtma ypb awh hnhw wpsk ta aryw nwlmb wrmjl awpsm ttl wqç ta djah jtpyw
‫ו‬%‫ו והנה־הוא בפי אמתחת‬%‫ו במלון וירא את־כספ‬%‫מר‬
% .‫וא לח‬%‫ו לתת מספ‬%‫ויפתח האחד את־שק‬
28-Y dijo a sus hermanos: ¡Me ha sido devuelto mi dinero; y también he aquí que está en mi saco! Y temblaban sus
corazones; y se estremeció cada cual con su hermano, diciendo: ¿Qué es esto que Elohim ha hecho con nosotros?
Wayomer el-ejay'o hushav kaspi wegam hineh ve'amtajti wayetse libam wayejerdu ish el-aji'o lemor mah-zot
asah Elohim lanu.
taz hm rmal wyja la çya wdrjyw mbl axyw ytjtmab hnh mgw ypsk bçwh wyja la rmayw
wnl myhla hçu
‫את‬%‫ר מה־ז‬%‫אמר אל־אחיו הושב כספי וגם הנה באמתחתי ויצא לבם ויחרדו איש אל־אחיו לאמ‬%‫וי‬
‫עשה אלהים לנו‬
29-Y llegaron a (casa de) Ya'akov, su padre, a la tierra de Kena'an, y le contaron todo lo que les había acontecido,
diciendo: Wayavo'u el-Ya'akov avihem artsah Kena'an wayagidu lo et kol-hakorot otam lemor.
rmal mta trqh lk ta wl wdygyw nunk hxra mhyba bquy la wabyw

‫ר‬%‫תם לאמ‬%‫ת א‬%‫קר‬
% ‫ ביהם ארצה כנען ויגידו לו את כל־ה‬.‫ב א‬%‫עק‬. ‫או אל־י‬%‫ויב‬
30-Nos habló el hombre, el señor de aquella tierra, con dureza, y nos tuvo por espías del país. Diber ha'ish adoney
ha'arets itanu kashot wayiten otanu kimeraglim et-ha'arets.
xrah ta mylgrmk wnta ntyw twçq wnta xrah ynda çyah rbd
‫תנו כמרגלים את־הארץ‬%‫ות ויתן א‬%‫ני הארץ אתנו קש‬%‫ ד‬.‫דבר האיש א‬
31-Mas nosotros le dijimos: Sinceros somos, no somos espías. Wanomer elay'o kenim anajnu lo hayinu meraglim.
mylgrm wnyyh al wnjna mynk wyla rmanw

‫ נחנו לא היינו מרגלים‬.‫אמר אליו כנים א‬%‫ונ‬
32-Doce hermanos somos, hijos de nuestro padre; el uno no está y el menor está hoy con nuestro padre en la tierra de
Kena'an. Shneym-asar anajnu ajim beney avinu ha'ejad eynenu wehakaton hayom et-avinu be'erets Kena'an.
nunk xrab wnyba ta mwyh nfqhw wnnya djah wnyba ynb myja wnjna rçu mynç
‫ום את־אבינו בארץ כנען‬%‫ן הי‬%‫ נחנו אחים בני אבינו האחד איננו והקט‬.‫שנים־עשר א‬
33-Y nos dijo el hombre, el señor de la tierra: En esto sabré que sois sinceros: de vuestros hermanos dejaréis uno
conmigo, y tomaréis trigo para el hambre de vuestras casas, y os iréis; Wayomer eleynu ha'ish adoney ha'arets
bezot eda ki jenim atem ajijem ha'ejad haniju iti we'et-ra'avon bateyjem keju waleju.
nwbur taw yta wjynh djah mkyja mta mynk yk uda tazb xrah ynda çyah wnyla rmayw
wklw wjq mkytb
‫ון בתיכם‬%‫עב‬. ‫ חיכם האחד הניחו אתי ואת־ר‬.‫את אדע כי כנים אתם א‬%‫ני הארץ בז‬%‫ ד‬.‫אמר אלינו האיש א‬%‫וי‬
‫קחו ולכו‬
34-Y traedme a vuestro hermano menor y sabré que no sois espías, sino que sois sinceros; os daré entonces a vuestro
hermano, y negociaréis en la tierra. Wehavi'u et-ajijem hakaton elay we'ede'ah ki lo meraglim atem ki jenim atem
et-ajijem eten lajem we'et-ha'arets tisjaru.
mkl nta mkyja ta mta mynk yk mta mylgrm al yk hudaw yla nfqh mkyja ta waybhw
wrjst xrah taw
‫ חיכם אתן לכם ואת־‬.‫ן אלי ואדעה כי לא מרגלים אתם כי כנים אתם את־א‬%‫ חיכם הקט‬.‫והביאו את־א‬
‫הארץ תסחרו‬
35-Y sucedió que al vaciar sus sacos, he aquí que en el saco de cada uno estaban las bolsas de su dinero, cada cual en
su saco, y cuando ellos y su padre vieron las bolsas de su dinero, tuvieron temor. Wayehi hem merikim sakeyhem
wehineh-ish tsror-kaspo besako wayir'u et-tserorot kaspeyhem hemah wa'avihem wayira'u.
mhybaw hmh mhypsk twrrx ta waryw wqçb wpsk rwrx çya hnhw mhyqç myqyrm mh yhyw
waryyw
‫ ביהם‬.‫ות כספיהם המה וא‬%‫רר‬% ‫ו ויראו את־צ‬%‫ו בשק‬%‫ור־כספ‬%‫ויהי הם מריקים שקיהם והנה־איש צר‬
‫וייראו‬
36-Y les dijo su padre Ya'akov: Vosotros me habéis privado de mis hijos; Yosef no está, y Shimón no está, y queréis
tomar a Binyamín. ¡Todas estas cosas están contra mí! Wayomer alehem Ya'akov avihem oti shikaltem Yosef
eynenu weShim'on eynenu we'et-Binyamin tikaju alay hayu julanah.
wyh ylu wjqt nmynb taw wnnya nwumçw wnnya pswy mtlkç yta mhyba bquy mhla rmayw
hnlk
‫לנה‬:‫ון איננו ואת־בנימן תקחו עלי היו כ‬%‫וסף איננו ושמע‬%‫תי שכלתם י‬%‫ ביהם א‬.‫ב א‬%‫עק‬. ‫ להם י‬.‫אמר א‬%‫וי‬
37-Y habló Re'uben a su padre, diciendo: A dos de mis hijos harás morir si no te lo trajera. Entrégalo en mi mano, y yo
lo haré volver a ti. Wayomer Re'uven el-avi'o lemor et-shney vanay tamit im-lo avi'enu eleyja tenah oto al-yadi
wa'ani ashivenu eleyja.
ynaw ydy lu wta hnt kyla wnayba al ma tymt ynb ynç ta rmal wyba la nbwar rmayw
kyla wnbyça
‫ שיבנו‬.‫ ני א‬.‫ו על־ידי וא‬%‫את‬

% ‫ ביאנו אליך תנה‬.‫ר את־שני בני תמית אם־לא א‬%‫אמר ראובן אל־אביו לאמ‬%‫וי‬
‫אליך‬
38-Mas él respondió: No descenderé mi hijo con vosotros; pues su hermano murió y él quedó solo; y si le ocurriese
alguna desgracia en el camino por donde vais, haréis descender mis canas con tristeza a la sepultura. Wayomer lo-
yered beni imajem ki-aji'o met wehu levado nish'ar ukra'ahu ason baderej asher telju-vah wehoradetem et-
seyvati beyagon she'olah.
hb wklt rça krdb nwsa wharqw raçn wdbl awhw tm wyja yk mkmu ynb dry al rmayw
hlwaç nwgyb ytbyç ta mtdrwhw
‫ורדתם‬%‫ שר תלכו־בה וה‬.‫ון בדרך א‬%‫ו נשאר וקראהו אס‬%‫אמר לא־ירד בני עמכם כי־אחיו מת והוא לבד‬%‫וי‬
‫ולה‬%‫ון שא‬%‫את־שיבתי ביג‬
Capítulo 43
1-Mas el hambre era insoportable en la tierra. Wehara'av kaved ba'arets.

xrab dbk burhw
‫והרעב כבד בארץ‬
2-Sucedió pues que cuando acabaron de comer el alimento que habían traído de Mitzrayim, su padre les dijo: Volved,
compradnos un poco de alimento. Weyehi ka'asher kilu le'ejol et-hashever asher hevi'u mi-Mitsrayim wayomer
aleyhem avihem shuvu shivru-lanu me'at-ojel.
fum wnl wrbç wbç mhyba mhyla rmayw myrxmm waybh rça rbçh ta lkal wlk rçak yhyw
lka
‫כל‬%‫ בו שברו־לנו מעט־א‬:‫ ביהם ש‬.‫ ליהם א‬.‫אמר א‬%‫ שר הביאו ממצרים וי‬.‫ל את־השבר א‬%‫ שר כלו לאכ‬.‫ויהי כא‬
3-Entonces le respondió Yehudah, diciendo: Seriamente nos advirtió aquel hombre diciendo: No veréis mi rostro sin
vuestro hermano con vosotros. Wayomer elay'o Yehudah lemor ha'ed he'id banu ha'ish lemor lo-tir'u fanay bilti
ajijem itjem.
mkta mkyja ytlb ynp wart al rmal çyah wnb duh duh rmal hdwhy wyla rmayw
‫ חיכם אתכם‬.‫ר לא־תראו פני בלתי א‬%‫ר העד העד בנו האיש לאמ‬%‫אמר אליו יהודה לאמ‬%‫וי‬
4-Si envías a nuestro hermano con nosotros, bajaremos y te compraremos alimentos; Im-yeshja meshale'aj et-ajinu
itanu nerdah wenishberah leja ojel.
lka kl hrbçnw hdrn wnta wnyja ta jlçm kçy ma

‫כל‬%‫אם־ישך משלח את־אחינו אתנו נרדה ונשברה לך א‬
5-mas si tú no lo envías no bajaremos, porque el hombre nos dijo: No veréis mi rostro sin estar vuestro hermano con
vosotros. We'im eynja meshale'aj lo nered ki-ha'ish amar eleynu lo-tir'u fanay bilti ajijem itjem.
mkta mkyja ytlb ynp wart al wnyla rma çyah yk drn al jlçm knya maw
‫ חיכם אתכם‬.‫ואם־אינך משלח לא נרד כי־האיש אמר אלינו לא־תראו פני בלתי א‬
6-Y dijo Yisra'el: ¿Por qué me hicisteis este mal, de decir al hombre que teníais todavía otro hermano? Wayomer
Yisra'el lamah hare'otem li lehagid la'ish ha'od lajem aj.
ja mkl dwuh çyal dyghl yl mturh hml larçy rmayw

‫וד לכם אח‬%‫תם לי להגיד לאיש הע‬%‫ רע‬.‫אמר ישראל למה ה‬%‫וי‬
7-Y ellos contestaron: Con mucha insistencia nos preguntó el hombre acerca de nosotros y de nuestra parentela,
diciendo: ¿Vive todavía vuestro padre? ¿Tenéis otro hermano? Y le hablamos conforme a estas palabras. ¿Cómo
sabíamos que diría "haced venir a vuestro hermano. Wayomeru sha'ol sha'al-ha'ish lanu ulemoladetenu lemor
ha'od avijem jay hayesh lajem aj wanaged-lo al-pi hadevarim ha'eleh hayodoa neda ki yomar horidu et-ajijem.
yp lu wl dgnw ja mkl çyh yj mkyba dwuh rmal wntdlwmlw wnl çyah laç lwaç wrmayw
mkyja ta wdyrwh rmay yk udn uwdyh hlah myrbdh
‫ יש לכם אח ונגד־לו על־פי הדברים‬.‫ ביכם חי ה‬.‫וד א‬%‫ר הע‬%‫ולדתנו לאמ‬%‫ול שאל־האיש לנו ולמ‬%‫אמרו שא‬%‫וי‬
‫ חיכם‬.‫ורידו את־א‬%‫אמר ה‬%‫וע נדע כי י‬%‫ יד‬.‫האלה ה‬
8-Y dijo Yehudah a su padre: Envía, te ruego, al mozo conmigo, así nos levantaremos e iremos para que vivamos y no
muramos, tanto nosotros como tú y nuestras criaturas. Wayomer Yehudah el-Yisra'el avi'o shiljah hana'ar iti
wenakumah wenelejah wenijyeh welo namut gam-anajnu gam-atah gam-tapenu.
wnjna mg twmn alw hyjnw hklnw hmwqnw yta runh hjlç wyba larçy la hdwhy rmayw
wnpf mg hta mg
‫ נחנו גם־אתה‬.‫אמר יהודה אל־ישראל אביו שלחה הנער אתי ונקומה ונלכה ונחיה ולא נמות גם־א‬%‫וי‬
‫גם־טפנו‬
9-Yo seré su fiador; de mi mano lo demandarás; si yo no te lo trajere y lo pusiere delante de ti, ¡lleve yo el pecado para
contigo todos los días! Anoji e'ervenu miyadi tevakshenu im-lo havi'otiv eleyja wehitsagti'o lefaneyja wejatati
leja kol-hayamim.
mymyh lk kl ytafjw kynpl wytgxhw kyla wytaybh al ma wnçqbt ydym wnbrua ykna
‫תיו אליך והצגתיו לפניך וחטאתי לך כל־הימים‬%‫ ביא‬.‫כי אערבנו מידי תבקשנו אם־לא ה‬%‫אנ‬
10-Porque si no nos hubiésemos demorado, ahora ya estaríamos de vuelta por segunda vez. Ki lule hitmahmahnu ki-
atah shavnu zeh fa'amayim.
mymup hz wnbç htu yk wnhmhmth alwl yk

‫מים‬.‫כי לולא התמהמהנו כי־עתה שבנו זה פע‬
11-Y les dijo Yisra'el, su padre: Ya que ha de ser así, haced esto: tomad de lo mejor del país en vuestras vasijas, y llevad
al hombre un presente: un poco de bálsamo y un poco de miel (de dátiles), cera y mirra, pistaches y almendras;
Wayomer alehem Yisra'el avihem im-ken efo zot asu keju mizimrat ha'arets bijleyjem wehoridu la'ish minjah
me'at tsari ume'at devash nejot walot botnim ushkedim.
çyal wdyrwhw mkylkb xrah trmzm wjq wçu taz awpa nk ma mhyba larçy mhla rmayw
mydqçw mynfb flw takn çbd fumw yrx fum hjnm
‫ורידו לאיש‬%‫שו קחו מזמרת הארץ בכליכם וה‬.‫את ע‬%‫וא ז‬%‫ ביהם אם־כן ׀ אפ‬.‫ להם ישראל א‬.‫אמר א‬%‫וי‬
‫את ולט בטנים ושקדים‬%‫רי ומעט דבש נכ‬E‫מנחה מעט צ‬
12-y el dinero que fue devuelto en la boca de vuestros sacos, devolveréis con vuestra mano; quizá fue error. Wejesef
mishneh keju weyedjem we'et-hakesef hamoshav befi amtejoteyjem tashivu veyedjem ulay mishgeh hu.
awh hgçm ylwa mkdyb wbyçt mkytjtma ypb bçwmh pskh taw mkdyb wjq hnçm pskw
‫תיכם תשיבו בידכם אולי משגה הוא‬%‫וכסף משנה קחו בידכם ואת־הכסף המושב בפי אמתח‬
13-Y tomad a vuestro hermano y levantaos y volved al hombre; We'et-ajijem kaju wekumu shuvu el-ha'ish.
çyah la wbwç wmwqw wjq mkyja taw

‫ חיכם קחו וקומו שובו אל־האיש‬.‫ואת־א‬
14-Y El Shaday os conceda misericordia delante del hombre, para que os devuelva al otro hermano vuestro y a
Binyamín. Y en cuanto a mí, lo mismo que he estado privado de mis hijos, privado estaré. We'El Shaday yiten lajem
rajamim lifney ha'ish weshilaj lajem et-ajijem ajer we'et-Binyamin wa'ani ka'asher shajolti shajalti.
ytlkç rçak ynaw nymynb taw rja mkyja ta mkl jlçw çyah ynpl mymjr mkl nty ydç law
ytlkç
‫לתי‬%‫ שר שכ‬.‫ ני כא‬.‫ חיכם אחר ואת־בנימין וא‬.‫ מים לפני האיש ושלח לכם את־א‬.‫ואל שדי יתן לכם רח‬
‫שכלתי‬
15-Y tomaron los hombres aquel presente, y doble de dinero tomaron en su mano, y a Binyamín; y se levantaron y
descendieron a Mitzrayim, y se presentaron delante de Yosef. Wayikju ha'anashim et-haminjah hazot umishneh-
kesef lakju veyadam we'et-Binyamin wayakumu wayerdu Mitsrayim waya'amdu lifney Yosef.
myrxm wdryw wmqyw nmynb taw mdyb wjql psk hnçmw tazh hjnmh ta myçnah wjqyw
pswy ynpl wdmuyw
‫ מו וירדו מצרים ויעמדו‬:‫את ומשנה־כסף לקחו בידם ואת־בנימן ויק‬%‫ נשים את־המנחה הז‬.‫ויקחו הא‬
‫וסף‬%‫לפני י‬
16-Y cuando vio Yosef a Binyamín con ellos, dijo al que dirigía su casa: Lleva a estos hombres a casa, y degüella
animales y prepáralos, porque estos hombres comerán conmigo al mediodía. Wayar Yosef itam et-Binyamin wayomer
la'asher al-beyto have et-ha'anashim habaytah utvoaj tevaj wehajen ki iti yojlu ha'anashim batsohorayim.
yk nkhw jbf jbfw htybh myçnah ta abh wtyb lu rçal rmayw nymynb ta mta pswy aryw
myrhxb myçnah wlkay yta
‫ח טבח והכן כי אתי‬%‫ נשים הביתה וטב‬.‫ו הבא את־הא‬%‫ שר על־בית‬.‫אמר לא‬%‫וסף אתם את־בנימין וי‬%‫וירא י‬
‫ רים‬E‫ נשים בצה‬.‫אכלו הא‬%‫י‬
17-E hizo el hombre como le había mandado Yosef, y llevó a los hombres a casa de Yosef. Waya'as ha'ish ka'asher
amar Yosef wayave ha'ish et-ha'anashim beytah Yosef.
pswy htyb myçnah ta çyah abyw pswy rma rçak çyah çuyw
‫וסף‬%‫ נשים ביתה י‬.‫וסף ויבא האיש את־הא‬%‫ שר אמר י‬.‫ויעש האיש כא‬
18-Y temieron los hombres porque fueron conducidos a casa de Yosef, y dijeron: Por causa de la plata que fue
devuelta en nuestros costales la vez primera, nos traen para entrar en pleito con nosotros y arrojarse sobre nosotros, y
tomarnos a nosotros como siervos y con nuestros asnos. Wayiru ha'anashim ki huve'u beyt Yosef wayomeru al-
devar hakesef hashav be'amtejoteynu batjilah anajnu muva'im lehitgolel aleynu ulehitnapel aleynu welakajat
otanu la'avadim we'et-jamoreynu.
wnjna hljtb wnytjtmab bçh pskh rbd lu wrmayw pswy tyb wabwh yk myçnah waryyw
wnyrmj taw mydbul wnta tjqlw wnylu lpnthlw wnylu llgthl myabwm
‫ נחנו מובאים‬.‫תינו בתחלה א‬%‫אמרו על־דבר הכסף השב באמתח‬%‫וסף וי‬%‫ נשים כי הובאו בית י‬.‫וייראו הא‬
‫רינו‬%‫ מ‬.‫בדים ואת־ח‬.‫תנו לע‬%‫לל עלינו ולהתנפל עלינו ולקחת א‬%‫להתג‬
19-Se acercaron pues al que estaba al cuidado de la casa de Yosef y le hablaron en la puerta de la casa, Wayigshu el-
ha'ish asher al-beyt Yosef wayedabru elay'o petaj habayit.
tybh jtp wyla wrbdyw pswy tyb lu rça çyah la wçgyw

‫וסף וידברו אליו פתח הבית‬%‫ שר על־בית י‬.‫ויגשו אל־האיש א‬
20-y dijeron: Te ruego, señor mío; nosotros descendimos por cierto la primera vez a comprar alimentos; Wayomeru bi
adoni yarod yaradnu batjilah lishbor-ojel.
lka rbçl hljtb wndry dry ynda yb wrmayw

‫כל‬%‫ד ירדנו בתחלה לשבר־א‬%‫ני יר‬%‫ ד‬.‫אמרו בי א‬%‫וי‬
21-mas sucedió que cuando llegamos a la posada abrimos nuestros costales, y he aquí el dinero de cada uno en la boca
de su costal, nuestro dinero en su peso cabal, y lo hemos traído de vuelta en nuestra mano; Wayehi ki-vanu el-
hamalon waniftejah et-amtejoteynu wehineh jesef-ish befi amtajto kaspenu bemishkalo wanashev oto
beyadenu.
wlqçmb wnpsk wtjtma ypb çya psk hnhw wnytjtma ta hjtpnw nwlmh la wnab yk yhyw
wndyb wta bçnw
‫ו כספנו במשקלו ונשב‬%‫תינו והנה כסף־איש בפי אמתחת‬%‫ויהי כי־באנו אל־המלון ונפתחה את־אמתח‬
‫ו בידנו‬%‫את‬
%
22-y otro dinero hemos traído en nuestra mano para comprar alimentos. No sabemos quién haya puesto nuestro dinero
en nuestros costales. Wejesef ajer horadnu veyadenu lishbor-ojel lo yadanu mi-sam kaspenu be'amtejoteynu.
wnytjtmab wnpsk mç ym wnudy al lka rbçl wndyb wndrwh rja pskw

‫תינו‬%‫כל לא ידענו מי־שם כספנו באמתח‬%‫ורדנו בידנו לשבר־א‬%‫וכסף אחר ה‬
23-Y él les respondió: shalom a vosotros, no temáis; vuestro Elohey y el Elohey de vuestro padre os dio un tesoro en
vuestros costales; vuestro dinero llegó a mí, y les trajo a Shimon. Wayomer shalom lajem al-tira'u Eloheyjem
we'Elohey avijem natan lajem matmon b'amtejoteyjem kaspejem ba elay wayotse alehem et-Shim'on.
yla ab mkpsk mkytjtmab nwmfm mkl ntn mkyba yhlaw mkyhla waryt la mkl mwlç rmayw
nwumç ta mhla axwyw
‫תיכם כספכם בא אלי‬%‫ון באמתח‬%‫ ביכם נתן לכם מטמ‬.‫אמר שלום לכם אל־תיראו אלהיכם ואלהי א‬%‫וי‬
‫ון‬%‫ להם את־שמע‬.‫וצא א‬%‫וי‬
24-Y el varón hizo entrar a los hombres en casa de Yosef; y les dio agua y se lavaron los pies; y dio forraje a sus asnos.
Wayave ha'ish et-ha'anashim beytah Yosef wayiten-mayim wayirjatsu ragleyhem wayiten mispo lajamoreyhem.
mhyrmjl awpsm ntyw mhylgr wxjryw mym ntyw pswy htyb myçnah ta çyah abyw
‫ריהם‬%‫ מ‬.‫וא לח‬%‫ צו רגליהם ויתן מספ‬.‫וסף ויתן־מים וירח‬%‫ נשים ביתה י‬.‫ויבא האיש את־הא‬
25-Y tuvieron listo el presente para cuando viniese Yosef al mediodía; porque habían oído que allí comerían lejem.
Wayajinu et-haminjah ad-bo Yosef batsohorayim ki sham'u ki-sham yojlu lajem.
mjl wlkay mç yk wumç yk myrhxb pswy awb du hjnmh ta wnykyw

‫אכלו לחם‬%‫ רים כי שמעו כי־שם י‬E‫וסף בצה‬%‫וא י‬%‫ויכינו את־המנחה עד־ב‬
26-Y cuando vino Yosef a casa, le trajeron dentro de la casa el presente que habían traído consigo; y se postraron ante
él en tierra. Wayavo Yosef habaytah wayavi'u lo et-haminjah asher-beyadam habaytah wayishtajavu-lo artsah.
hxra wl wwjtçyw htybh mdyb rça hjnmh ta wl waybyw htybh pswy abyw
‫ וו־לו ארצה‬.‫ שר־בידם הביתה וישתח‬.‫וסף הביתה ויביאו לו את־המנחה א‬%‫א י‬%‫ויב‬
27-Y él les preguntó por su shalom, y dijo: ¿Está la shalom con vuestro padre, el anciano de quien me hablasteis? ¿Vive
todavía? Wayish'al lahem leshalom wayomer hashalom avijem hazaken asher amartem ha'odenu jay.
yj wndwuh mtrma rça nqzh mkyba mwlçh rmayw mwlçl mhl laçyw
‫ודנו חי‬%‫ מרתם הע‬.‫ שר א‬.‫ ביכם הזקן א‬.‫ שלום א‬.‫אמר ה‬%‫וישאל להם לשלום וי‬
28-Y ellos respondieron: La shalom está con tu siervo, nuestro padre; vive todavía. Y se inclinaron y se postraron.
Wayomeru shalom le'avdeja le'avinu odenu jay wayikdu wayishtajawu.
wjtçyw wdqyw yj wndwu wnybal kdbul mwlç wrmayw

‫ וו‬.‫ודנו חי ויקדו ]וישתחו כ[ )וישתח‬%‫אמרו שלום לעבדך לאבינו ע‬%‫וי‬
29-El entonces alzó sus ojos y vio a Binyamín, hermano suyo, hijo de su madre, y dijo: ¡Es éste vuestro hermano
menor de quien hablasteis? Y dijo: Elohm te conceda gracia, hijo mío. Wayisa eynay'o wayar et-Binyamin aji'o ben-
imo wayomer hazeh ajijem hakaton asher amartem elay wayomar Elohim yojneja beni.
rmayw yla mtrma rça nfqh mkyja hzh rmayw wma nb wyja nymynb ta aryw wynyu açyw
ynb knjy myhla
‫אמר אלהים‬%‫ מרתם אלי וי‬.‫ שר א‬.‫ן א‬%‫ חיכם הקט‬.‫ זה א‬.‫אמר ה‬%‫ו וי‬%‫וישא עיניו וירא את־בנימין אחיו בן־אמ‬
‫יחנך בני‬
30-Y se apresuró Yosef porque se había conmovido su piedad por su hermano, y quiso llorar y entró al cuarto, y allí
lloró. Wayemaher Yosef ki-nijmeru rajamay'o el-aji'o wayevakesh livkot wayavo hajadrah wayevk shamah.
hmç kbyw hrdjh abyw twkbl çqbyw wyja la wymjr wrmkn yk pswy rhmyw
‫א החדרה ויבך שמה‬%‫ות ויב‬%‫ מיו אל־אחיו ויבקש לבכ‬.‫וסף כי־נכמרו רח‬%‫וימהר י‬
31-Y lavó su rostro y salió; y se contuvo y dijo: ¡Servid la comida! Wayirjats panay'o wayetse wayit'apak wayomer
simu lajem.
mjl wmyç rmayw qpatyw axyw wynp xjryw

‫אמר שימו לחם‬%‫וירחץ פניו ויצא ויתאפק וי‬
32-Y la sirvieron para él aparte, y para ellos aparte, y para los Mitsrim que comían con él, aparte; pues los Mitsrim no
podían comer con los hebreos, porque cosa abominable era esta para los Mitzrayim. Wayasimu lo levado welahem
levadam wela-Mitsrim ha'ojlim ito levadam ki lo yujlun haMitsrim le'ejol et-ha'Ivrim lejem ki-to'evah hi le-
Mitsrayim.
ta lkal myrxmh nwlkwy al yk mdbl wta mylkah myrxmlw mdbl mhlw wdbl wl wmyçyw
myrxml awh hbuwt yk mjl myrbuh
‫ל את־העברים‬%‫ו לבדם כי לא יוכלון המצרים לאכ‬%‫כלים את‬%‫ו ולהם לבדם ולמצרים הא‬%‫וישימו לו לבד‬
‫ועבה הוא למצרים‬%‫לחם כי־ת‬
33-Y se sentaron frente a él, el mayor según su mayoría, y el menor según su minoría; y los hombres se miraban los unos
a los otros con asombro. Wayeshvu lefanay'o habejor kivejorato wehatsa'ir kitse'irato wayitmehu ha'anashim ish
el-re'ehu.
whur la çya myçnah whmtyw wtruxk ryuxhw wtrkbk rkbh wynpl wbçyw
‫ נשים איש אל־רעהו‬.‫ו ויתמהו הא‬%‫ו והצעיר כצערת‬%‫רת‬%‫ר כבכ‬%‫וישבו לפניו הבכ‬
34-Y distribuyó Yosef de delante de sí porciones para ellos; mas la porción de Binyamín excedía a las porciones de
cualquiera de ellos en los cinco tantos. Y bebieron con él hasta embriagarse. Wayisa mas'ot me'et panay'o alehem
waterev mas'at Binyamin mimas'ot kulam jamesh yadot wayishtu wayishkeru imo.
wmu wrkçyw wtçyw twdy çmj mlk taçmm nmynb taçm brtw mhla wynp tam taçm açyw
‫ו‬%‫ות וישתו וישכרו עמ‬%‫לם חמש יד‬:‫ת כ‬%‫ להם ותרב משאת בנימן ממשא‬.‫ת מאת פניו א‬%‫וישא משא‬
Capítulo 44
1-Y ordenó él al que estaba al cuidado de su casa, diciendo: Llena de provisiones los costales de los hombres, cuanto
puedan llevar; y pon el dinero de cada uno en la boca de su costal. Wayetsa'u et-asher al-beyto lemor male et-
amtejot ha'anashim ojel ka'asher yujlun set wesim kesef-ish befi amtajto.
psk myçw taç nwlkwy rçak lka myçnah tjtma ta alm rmal wtyb lu rça ta wxyw
wtjtma ypb çya
‫ שר יוכלון שאת ושים כסף־איש‬.‫כל כא‬%‫ נשים א‬.‫ת הא‬%‫ר מלא את־אמתח‬%‫ו לאמ‬%‫ שר על־בית‬.‫ויצו את־א‬
‫ו‬%‫בפי אמתחת‬
2-Y mi copa, la copa de plata, pondrás en la boca del costal del menor, juntamente con el dinero de su alimento. Y él
hizo conforme a la palabra que Yosef había hablado. We'et-gevi'i gevia hakesef tasim befi amtajat hakaton we'et
kesef shivro waya'as kidvar Yosef asher diber.
rbd rça pswy rbdk çuyw wrbç psk taw nfqh tjtma ypb myçt pskh uybg yuybg taw
‫ שר דבר‬.‫וסף א‬%‫ו ויעש כדבר י‬%‫ן ואת כסף שבר‬%‫ואת־גביעי גביע הכסף תשים בפי אמתחת הקט‬
3-Y al clarear la mañana los hombres fueron despachados, ellos y sus asnos. Haboker or weha'anashim shulju
hemah wajamoreyhem.
mhyrmjw hmh wjlç myçnahw rwa rqbh

‫ריהם‬%‫ מ‬.‫ לחו המה וח‬:‫ נשים ש‬.‫ור והא‬%‫קר א‬%‫הב‬
4-Ya habían salido de la ciudad mas no se habían alejado, cuando Yosef dijo al que estaba al cuidado de su casa:
¡Levántate, persigue a esos hombres! Y cuando los alcances les dirás: "¿Por qué habéis pagado mal por bien? Hem
yatse'u et-ha'ir lo hirjiku weYosef amar la'asher al-beyto kum redof ajarey ha'anashim wehisagtam we'amarta
alehem lamah shilamtem ra'ah tajat tovah.
mtgçhw myçnah yrja pdr mwq wtyb lu rçal rma pswyw wqyjrh al ryuh ta waxy mh
hbwf tjt hur mtmlç hml mhla trmaw
‫ נשים והשגתם ואמרת‬.‫ רי הא‬.‫ף אח‬%‫ו קום רד‬%‫ שר על־בית‬.‫וסף אמר לא‬%‫הם יצאו את־העיר לא הרחיקו וי‬
‫ובה‬%‫ להם למה שלמתם רעה תחת ט‬.‫א‬
5-¿No es ésta (la copa) en la que bebe mi señor, y por medio de la cual él suele adivinar? Habéis hecho mal en lo que
hicisteis". Halo zeh asher yishteh adoni bo wehu najesh yenajesh bo hare'otem asher asitem.
mtyçu rça mturh wb çjny çjn awhw wb ynda htçy rça hz awlh
‫שיתם‬.‫ שר ע‬.‫תם א‬%‫ רע‬.‫ו ה‬%‫ו והוא נחש ינחש ב‬%‫ני ב‬%‫ ד‬.‫ שר ישתה א‬.‫ לוא זה א‬.‫ה‬
6-Y él, luego que los alcanzó, les dijo estas mismas palabras. Wayasigem wayedaber alehem et-hadevarim ha'eleh.
hlah myrbdh ta mhla rbdyw mgçyw

‫ להם את־הדברים האלה‬.‫וישגם וידבר א‬
7-Y ellos le contestaron: ¿Por qué dice mi señor tales palabras? ¡Lejos de tus siervos hacer semejante cosa!
Wayomeru elay'o lamah yedaber adoni kadvarim ha'eleh jalilah la'avadeyja me'asot kadavar hazeh.
hzh rbdk twçum kydbul hlylj hlah myrbdk ynda rbdy hml wyla wrmayw
‫ות כדבר הזה‬%‫עש‬. ‫בדיך מ‬.‫ני כדברים האלה חלילה לע‬%‫ ד‬.‫אמרו אליו למה ידבר א‬%‫וי‬
8-He aquí que el dinero que hallamos en la boca de nuestros costales te lo devolvimos desde la tierra de Kena'an.
¿Cómo pues habíamos de robar de casa de tu señor plata ni oro? Hen kesef asher matsanu befi amtejoteynu
heshivonu eleyja me'erets Kena'an we'eyj nignov mibeyt adoneyja kesef o zahav.
psk kynda tybm bngn kyaw nunk xram kyla wnbyçh wnytjtma ypb wnaxm rça psk nh
bhz wa
‫ו זהב‬%‫ניך כסף א‬%‫ ד‬.‫ב מבית א‬%‫נו אליך מארץ כנען ואיך נגנ‬%‫תינו השיב‬%‫ שר מצאנו בפי אמתח‬.‫הן כסף א‬
9-Aquel de tus siervos con quien fuere hallada, que muera, y también nosotros seremos siervos de mi señor. Asher
yimatse ito me'avadeyja wamet wegam-anajnu nihyeh l'adoni la'avadim.
mydbul yndal hyhn wnjna mgw tmw kydbum wta axmy rça
‫בדים‬.‫ני לע‬%‫ נחנו נהיה לאד‬.‫בדיך ומת וגם־א‬.‫ו מע‬%‫ שר ימצא את‬.‫א‬
10-Y él respondió: Sea también ahora conforme a vuestras palabras: aquél con quien fuere hallada será mi siervo, mas
vosotros quedaréis limpios de culpa. Wayomer gam-atah jedivreyjem ken-hu asher yimatse ito yihyeh-li aved
we'atem tihyu neki'im.
myqn wyht mtaw dbu yl hyhy wta axmy rça awh nk mkyrbdk htu mg rmayw
‫ו יהיה־לי עבד ואתם תהיו נקים‬%‫ שר ימצא את‬.‫אמר גם־עתה כדבריכם כן־הוא א‬%‫וי‬
11-Y ellos se apresuraron y bajaron cada uno su costal en tierra, y abrió cada cual su costal. Wayemaharu wayoridu
ish et-amtajto artsah wayifteju ish amtajto.
wtjtma çya wjtpyw hxra wtjtma ta çya wdrwyw wrhmyw

‫ו‬%‫ו ארצה ויפתחו איש אמתחת‬%‫ורדו איש את־אמתחת‬%‫ רו וי‬.‫וימה‬
12-Y él registró, principiando con el mayor y acabando con el menor; y fue hallada la copa en el costal de Binyamín.
Wayejapes bagadol hejel uvakaton kilah wayimatse hagavia be'amtajat Binyamin.
nmynb tjtmab uybgh axmyw hlk nfqbw ljh lwdgb çpjyw

‫ן כלה וימצא הגביע באמתחת בנימן‬%‫ול החל ובקט‬%‫ויחפש בגד‬
13-Entonces ellos rasgaron sus vestidos, y cargando cada uno su asno volvieron a la ciudad. Wayikre'u simlotam
waya'amos ish al-jamoro wayashuvu ha'irah.
hryuh wbçyw wrmj lu çya smuyw mtlmç wurqyw

‫ בו העירה‬:‫ו ויש‬%‫מר‬
% .‫ס איש על־ח‬%‫עמ‬. ‫ויקרעו שמלתם וי‬
14-Y vino Yahudah con sus hermanos a casa de Yosef, y él estaba todavía allí, y se postraron delante de él en tierra.
Wayavo Yehudah we'ejay'o beytah Yosef wehu odenu sham wayiplu lefanay'o artsah.
hxra wynpl wlpyw mç wndwu awhw pswy htyb wyjaw hdwhy abyw
‫ודנו שם ויפלו לפניו ארצה‬%‫וסף והוא ע‬%‫א יהודה ואחיו ביתה י‬%‫ויב‬
15-Y les dijo Yosef: ¿Qué acto es éste que habéis hecho? Por cierto, sabíais que un hombre como yo puede adivinar.
Wayomer lahem Yosef mah-hama'aseh hazeh asher asitem halo yedatem ki-najesh yenajesh ish asher kamoni.
ynmk rça çya çjny çjn yk mtudy awlh mtyçu rça hzh hçumh hm pswy mhl rmayw
‫ני‬%‫ שר כמ‬.‫ לוא ידעתם כי־נחש ינחש איש א‬.‫שיתם ה‬.‫ שר ע‬.‫שה הזה א‬.‫וסף מה־המע‬%‫אמר להם י‬%‫וי‬
16-Y dijo Yahudah: ¿Qué diremos a mi señor? ¿Qué hablaremos o con qué nos justificaremos? Elohim ha hallado la
iniquidad de tus siervos. ¡Henos aquí siervos de mi señor, así nosotros como aquél en cuyo poder fue hallada la copa!
Wayomer Yehudah mah-nomar ladoni mah-nedaber umah-nitstadak ha'Elohim matsa et-awon avadeyja hinenu
avadim l'adoni gam-anajnu gam asher-nimtsa hagavia beyado.
mydbu wnnh kydbu nwu ta axm myhlah qdfxn hmw rbdn hm yndal rman hm hdwhy rmayw
wdyb uybgh axmn rça mg wnjna mg yndal
‫בדים‬.‫בדיך הננו ע‬.‫ן ע‬%‫עו‬. ‫ני מה־נדבר ומה־נצטדק האלהים מצא את־‬%‫אמר לאד‬%‫אמר יהודה מה־נ‬%‫וי‬
‫ו‬%‫ שר־נמצא הגביע ביד‬.‫ נחנו גם א‬.‫ני גם־א‬%‫לאד‬
17-Y él respondió: ¡Lejos de mí hacer esto! El hombre en cuyo poder fue hallada la copa, ése será mi siervo; mas en
cuanto a vosotros, subid en shalom a casa de vuestro padre. Wayomer jalilah li me'asot zot ha'ish asher nimtsa
hagavia beyado hu yihyeh-li aved we'atem alu leshalom el-avijem.
wlu mtaw dbu yl hyhy awh wdyb uybgh axmn rça çyah taz twçum yl hlylj rmayw
mkyba la mwlçl
‫לו לשלום‬.‫ו הוא יהיה־לי עבד ואתם ע‬%‫ שר נמצא הגביע ביד‬.‫את האיש א‬%‫ות ז‬%‫עש‬. ‫אמר חלילה לי מ‬%‫וי‬
‫ ביכם‬.‫אל־א‬
Parashah 11: Wayigash (Y se acercó) 44:18-47:27
18-Y se acercó a él, y dijo Yahudah: Ruego, mi señor, que pueda hablar tu siervo una palabra en presencia de mi señor,
y no se encienda tu ira contra tu siervo; porque tú eres igual a Far'oh. Wayigash elay'o Yehudah wayomer bi adoni
yedaber-na avdeja davar be'ozney adoni we'al-yijar apja be'avdeja ki kamoja keFar'oh.
kdbub kpa rjy law ynda ynzab rbd kdbu an rbdy ynda yb rmayw hdwhy wyla çgyw
hurpk kwmk yk
‫ה‬%‫וך כפרע‬%‫ני ואל־יחר אפך בעבדך כי כמ‬%‫ ד‬.‫ני ידבר־נא עבדך דבר באזני א‬%‫ ד‬.‫אמר בי א‬%‫ויגש אליו יהודה וי‬
19-Mi señor preguntó a sus siervos, diciendo: ¿Tenéis padre o hermano?. Adoni sha'al et-avaday'o lemor hayesh-
lajem av o-aj.
ja wa ba mkl çyh rmal wydbu ta laç ynda

‫ו־אח‬%‫ יש־לכם אב א‬.‫ר ה‬%‫בדיו לאמ‬.‫ני שאל את־ע‬%‫ ד‬.‫א‬
20-Y nosotros respondimos a mi señor: Tenemos padre anciano y un niño de su vejez, el menor; y su hermano murió,
y él quedó solo de su madre, y su padre siempre lo amó. Wanomer el-adoni yesh-lanu av zaken weyeled zekunim
katan we'aji'o met wayiwater hu levado le'imo we'avi'o ahevo.
wbha wybaw wmal wdbl awh rtwyw tm wyjaw nfq mynqz dlyw nqz ba wnl çy ynda la rmanw
‫ו‬%‫ הב‬.‫ו ואביו א‬%‫ו לאמ‬%‫ נים קטן ואחיו מת ויותר הוא לבד‬:‫ני יש־לנו אב זקן וילד זק‬%‫ ד‬.‫אמר אל־א‬%‫ונ‬
21-Y tú dijiste a tus siervos: Bajádmelo para que ponga mis ojos sobre él. Watomer el-avadeyja horiduhu elay
we'asimah eyni alay'o.
wylu ynyu hmyçaw yla whdrwh kydbu la rmatw

‫ הו אלי ואשימה עיני עליו‬:‫ורד‬%‫בדיך ה‬.‫אמר אל־ע‬%‫ות‬
22-Y nosotros dijimos a mi señor: No puede el mozo dejar a su padre, porque si lo deja, su padre morirá. Wanomer el-
adoni lo-yukal hana'ar la'azov et-avi'o we'azav et-avi'o wamet.
tmw wyba ta bzuw wyba ta bzul runh lkwy al ynda la rmanw

‫ב את־אביו ועזב את־אביו ומת‬%‫עז‬. ‫ני לא־יוכל הנער ל‬%‫ ד‬.‫אמר אל־א‬%‫ונ‬
23-Mas tú dijiste a tus siervos: Si no descendiere vuestro hermano menor con vosotros, no volveréis más a ver mi
rostro. Watomer el-avadeyja im-lo yered ajijem hakaton itjem lo tosifun lir'ot panay.
ynp twarl nwpst al mkta nfqh mkyja dry al ma kydbu la rmatw

‫ות פני‬%‫ספון לרא‬%‫ן אתכם לא ת‬%‫ חיכם הקט‬.‫בדיך אם־לא ירד א‬.‫אמר אל־ע‬%‫ות‬
24-Aconteció pues, que cuando hubimos subido adonde está tu siervo, mi padre, le contamos las palabras de mi señor.
Wayehi ki alinu el-avdeja avi wanaged-lo et divrey adoni.
ynda yrbd ta wl dgnw yba kdbu la wnylu yk yhyw

‫ני‬%‫ ד‬.‫ויהי כי עלינו אל־עבדך אבי ונגד־לו את דברי א‬
25-Y cuando dijo nuestro padre: Volved, compradnos un poco de alimento, Wayomer avinu shuvu shivru-lanu
me'at-ojel.
lka fum wnl wrbç wbç wnyba rmayw

‫כל‬%‫ בו שברו־לנו מעט־א‬:‫אמר אבינו ש‬%‫וי‬
26-nosotros respondimos: No podemos descender; si está nuestro hermano menor con nosotros, descenderemos ;
porque no podremos ver el rostro del hombre sin que esté con nosotros nuestro hermano menor. Wanomer lo nukal
laredet im-yesh ajinu hakaton itanu weyaradnu ki-lo nukal lir'ot pney ha'ish we'ajinu hakaton eynenu itanu.
wnyjaw çyah ynp twarl lkwn al yk wndryw wnta nfqh wnyja çy ma tdrl lkwn al rmanw
wnta wnnya nfqh
‫ן‬%‫ות פני האיש ואחינו הקט‬%‫ן אתנו וירדנו כי־לא נוכל לרא‬%‫אמר לא נוכל לרדת אם־יש אחינו הקט‬%‫ונ‬
‫איננו אתנו‬
27-Entonces nos dijo tu siervo, mi padre: Vosotros sabéis que dos me parió mi mujer. Wayomer avdeja avi eleynu
atem yedatem ki shnayim yaldah-li ishti.
ytça yl hdly mynç yk mtudy mta wnyla yba kdbu rmayw

‫אמר עבדך אבי אלינו אתם ידעתם כי שנים ילדה־לי אשתי‬%‫וי‬
28-Y el uno salió de mi presencia y yo dije: ¡sin duda ha sido despedazado!, y no lo he visto hasta ahora. Wayetse
ha'ejad me'iti wa'omar aj tarof toraf welo re'iti'o ad-henah.
hnh du wytyar alw prf prf ka rmaw ytam djah axyw

‫רף ולא ראיתיו עד־הנה‬%‫ף ט‬%‫מר אך טר‬%‫ויצא האחד מאתי וא‬
29-Y si también a éste lleváis de mi presencia y le sucede alguna desgracia, haréis descender mis canas malamente a la
sepultura. Ulekajtem gam-et-zeh me'im panay wekarahu ason wehoradetem et-seyvati bera'ah she'olah.
hlaç hurb ytbyç ta mtdrwhw nwsa whrqw ynp mum hz ta mg mtjqlw

‫לה‬%‫ורדתם את־שיבתי ברעה שא‬%‫ון וה‬%‫ולקחתם גם־את־זה מעם פני וקרהו אס‬
30-Y ahora, cuando llegare a tu siervo, mi padre, sin que el muchacho esté con nosotros, ¡Su alma está ligada al alma
de él!. We'atah kevo'i el-avdeja avi wehana'ar eynenu itanu wenafsho keshurah venafsho.
wçpnb hrwçq wçpnw wnta wnnya runhw yba kdbu la yabk htuw
‫ו‬%‫ו קשורה בנפש‬%‫אי אל־עבדך אבי והנער איננו אתנו ונפש‬%‫ועתה כב‬
31-Y sucederá que al ver que el mozo no aparece, morirá; y así tus siervos harán descender las canas de tu siervo,
nuestro padre, con tristeza a la sepultura. Wehayah kir'oto ki-eyn hana'ar wamet wehoridu avadeyja et-seyvat
avdeja avinu beyagon she'olah.
hlaç nwgyb wnyba kdbu tbyç ta kydbu wdyrwhw tmw runh nya yk wtwark hyhw
‫לה‬%‫ון שא‬%‫בדיך את־שיבת עבדך אבינו ביג‬.‫ורידו ע‬%‫ו כי־אין הנער ומת וה‬%‫ות‬%‫והיה כרא‬
32-Porque tu siervo salió fiador del mozo con mi padre, diciendo: Si no te lo volviere a traer, entonces pecaré para con
mi padre por el resto de los días. Ki avdeja arav et-hana'ar me'im avi lemor im-lo avi'enu eleyja wejatati le-avi
kol-hayamim.
mymyh lk ybal ytafjw kyla wnayba al ma rmal yba mum runh ta bru kdbu yk
‫ ביאנו אליך וחטאתי לאבי כל־הימים‬.‫ר אם־לא א‬%‫כי עבדך ערב את־הנער מעם אבי לאמ‬
33-Ahora pues, te ruego que tu siervo quede en lugar del mozo, por siervo de mi señor, y el mozo suba con sus
hermanos. We'atah yeshev-na avdeja tajat hana'ar eved ladoni wehana'ar ya'al im-ejay'o.
wyja mu luy runhw yndal dbu runh tjt kdbu an bçy htuw
‫ני והנער יעל עם־אחיו‬%‫ועתה ישב־נא עבדך תחת הנער עבד לאד‬
34-Porque ¿cómo podré yo subir a mi padre, sin estar el mozo conmigo? No, no sea que yo vea el mal que ha de
sobrevenir a mi padre. Ki-eyj e'eleh el-avi wehana'ar eynenu iti pen er'eh vara asher yimtsa et-avi.
yba ta axmy rça urb hara np yta wnnya runhw yba la hlua kya yk
‫ שר ימצא את־אבי‬.‫כי־איך אעלה אל־אבי והנער איננו אתי פן אראה ברע א‬
Capítulo 45
1-Y no pudo Yosef contenerse delante de todos los que al lado de él estaban, y exclamó: !Haced que salgan todos de
mi presencia! Y no quedó nadie con Yoseef, cuando él se dio a conocer a sus hermanos. Welo-yakol Yosef lehit'apek
lekol hanitsavim alay'o wayikra hotsi'u jol-ish me'alay welo-amad ish ito behitwada Yosef el-ejay'o.
wta çya dmu alw ylum çya lk wayxwh arqyw wylu mybxnh lkl qpathl pswy lky alw
wyja la pswy udwthb
‫ו בהתודע‬%‫וציאו כל־איש מעלי ולא־עמד איש את‬%‫ל הנצבים עליו ויקרא ה‬%‫וסף להתאפק לכ‬%‫ל י‬%‫ולא־יכ‬
‫וסף אל־אחיו‬%‫י‬
2-Y levantó su voz en llanto, le oyó todo Mitsrayim, y le oyó la casa de Par'oh. Wayiten et-kolo biveji wayishme'u
Mitsrayim wayishma beyt Par'oh.
hurp tyb umçyw myrxm wumçyw ykbb wlq ta ntyw

‫ה‬%‫לו בבכי וישמעו מצרים וישמע בית פרע‬%‫ויתן את־ק‬
3-Y dijo Yosef a sus hermanos: ¡Yo soy Yosef! ¿Vive mi padre todavía? Mas sus hermanos no podían responderle,
porque estaban turbados delante de él. Wayomer Yosef el-ejay'o ani Yosef ha'od avi jay welo-yajlu ejay'o la'anot
oto ki nivhalu mipanay'o.
wynpm wlhbn yk wta twnul wyja wlky alw yj yba dwuh pswy yna wyja la pswy rmayw
‫ לו מפניו‬.‫ו כי נבה‬%‫את‬
% ‫ות‬%‫ענ‬. ‫וד אבי חי ולא־יכלו אחיו ל‬%‫וסף הע‬%‫ ני י‬.‫וסף אל־אחיו א‬%‫אמר י‬%‫וי‬
4-Y dijo Yosef a sus hermanos: Os ruego os acerquéis a mí. Y ellos se le acercaron. Y les dijo: Yo soy Yosef, vuestro
hermano, a quien vendisteis para Mitzrayim. Wayomer Yosef el-ejay'o geshu-na elay wayigashu wayomer ani Yosef
ajijem asher-mejartem oti Mitsraymah.
hmyrxm yta mtrkm rça mkyja pswy yna rmayw wçgyw yla an wçg wyja la pswy rmayw
‫תי מצרימה‬%‫ שר־מכרתם א‬.‫ חיכם א‬.‫וסף א‬%‫ ני י‬.‫אמר א‬%‫וסף אל־אחיו גשו־נא אלי ויגשו וי‬%‫אמר י‬%‫וי‬
5-Ahora pues, no os entristezcáis, ni pese a vuestros ojos el haberme vendido acá; que para preservar (vuestra) vida me
envió Elohim delante de vosotros. We'atah al-te'atsevu we'al-yijar be'eyneyjem ki-mejartem oti henah ki
lemijyah shelajani Elohim lifneyjem.
mkynpl myhla ynjlç hyjml yk hnh yta mtrkm yk mkynyub rjy law wbxut la htuw
‫תי הנה כי למחיה שלחני אלהים לפניכם‬%‫ועתה ׀ אל־תעצבו ואל־יחר בעיניכם כי־מכרתם א‬
6-Porque ya hace dos años que el hambre está en la tierra, y aún restan cinco años en que no habrá ni labranza ni siega.
Ki-zeh shenatayim hara'av bekerev ha'arets we'od jamesh shanim asher eyn-jarish wekatsir.
ryxqw çyrj nya rça mynç çmj dwuw xrah brqb burh mytnç hz yk
‫ שר אין־חריש וקציר‬.‫וד חמש שנים א‬%‫כי־זה שנתים הרעב בקרב הארץ וע‬
7-Y me envió Elohim delante de vosotros para aseguraros posteridad en la tierra, y para daros vida por medio de gran
liberación. Wayishlajeni Elohim lifneyjem lasum lajem she'erit ba'arets ulehajayot lajem lifleytah gedolah.
hldg hfylpl mk twyjhlw xrab tyraç mkl mwçl mkynpl myhla ynjlçyw
‫לה‬%‫ות לכם לפליטה גד‬%‫ י‬.‫וישלחני אלהים לפניכם לשום לכם שארית בארץ ולהח‬
8-Y ahora, ya no fuisteis vosotros quienes me enviasteis acá, sino Elohim; y El me ha puesto por padre de Far'oh, y por
señor de toda su casa, y por gobernador de toda la tierra de Mitsrayim. We'atah lo-atem shlajtem oti henah ki
ha'Elohim wayesimeni le'av le-Far'oh ule'adon lekol-beyto umoshel bekol-erets Mitsrayim.
lkb lçmw wtyb lkl nwdalw hurpl bal ynmyçyw myhlah yk hnh yta mtjlç mta al htuw
myrxm xra
‫של בכל־ארץ‬%‫ו ומ‬%‫ון לכל־בית‬%‫ה ולאד‬%‫תי הנה כי האלהים וישימני לאב לפרע‬%‫ועתה לא־אתם שלחתם א‬
‫מצרים‬
9-Daos prisa y subid a mi padre; y le diréis: Así dijo tu hijo Yosef: "Elohim me ha puesto por señor de todo Mitsrayim;
desciende a mí, no te detengas, Maharu wa'alu el-avi wa'amartem elay'o koh amar binja Yosef samani Elohim
le'adon lekol-Mitsrayim redah elay al-ta'amod.
yla hdr myrxm lkl nwdal myhla ynmç pswy knb rma hk wyla mtrmaw yba la wluw wrhm
dmut la
‫ון לכל־מצרים רדה אלי אל־‬%‫וסף שמני אלהים לאד‬%‫ה אמר בנך י‬%‫ מרתם אליו כ‬.‫לו אל־אבי וא‬.‫ רו וע‬.‫מה‬
‫ד‬%‫עמ‬. ‫ת‬
10-y habitarás en la tierra de Goshen, y estarás cerca de mí, tú y tus hijos, y los hijos de tus hijos, y tu ganado menor, y
tu ganado mayor, y todo cuanto tienes. Weyashavta ve'erets-Goshen wehayita karov elay atah uvaneyja uvney
vaneyja wetsonja uvekarja wekol-asher-laj.
kl rça lkw krqbw knaxw kynb ynbw kynbw hta yla bwrq tyyhw nçg xrab tbçyw
‫ שר־לך‬.‫אנך ובקרך וכל־א‬%‫וב אלי אתה ובניך ובני בניך וצ‬%‫שן והיית קר‬%‫וישבת בארץ־ג‬
11-Y yo te sustentaré allí, porque todavía restan cinco años de hambre, no sea que empobrezcas tú y tu casa, y todo lo
tuyo". Wejilkalti oteja sham ki-od jamesh shanim ra'av pen-tiwaresh atah uveyteja wekol-asher-laj.
kl rça lkw ktybw hta çrwt np bur mynç çmj dwu yk mç kta ytlklkw
‫ שר־לך‬.‫וד חמש שנים רעב פן־תורש אתה וביתך וכל־א‬%‫תך שם כי־ע‬%‫וכלכלתי א‬
12-Y he aquí que vuestros ojos están viendo, y también los ojos de mi hermano Binyamín, que es mi misma boca la
que os está hablando. Wehineh eyneyjem ro'ot we'eyney aji Vinyamin ki-fi hamedaber aleyjem.
mkyla rbdmh yp yk nymynb yja ynyuw twar mkynyu hnhw

‫ ליכם‬.‫ות ועיני אחי בנימין כי־פי המדבר א‬%‫רא‬% ‫והנה עיניכם‬
13-Y haréis saber a mi padre toda mi gloria en Mitsrayim, con todo lo que habéis visto, y daos prisa y haréis bajar a mi
padre acá. Wehigadtem le-avi et-kol-kevodi beMitsrayim we'et kol-asher re'item umihartem wehoradetem et-avi
henah.
hnh yba ta mtdrwhw mtrhmw mtyar rça lk taw myrxmb ydwbk lk ta ybal mtdghw
‫ורדתם את־אבי הנה‬%‫ שר ראיתם ומהרתם וה‬.‫ודי במצרים ואת כל־א‬%‫והגדתם לאבי את־כל־כב‬
14-Y cayó sobre el cuello de Binyamín, su hermano, y lloró; Binyamín también lloró sobre su cuello. Wayipol al-
tsa'urey Vinyamin-aji'o wayevk uVinyamin bajah al-tsawaray'o.
wyrawx lu hkb nmynbw kbyw wyja nmynb yrawx lu lpyw

‫ל על־צוארי בנימן־אחיו ויבך ובנימן בכה על־צואריו‬%‫ויפ‬
15-Y besó a todos sus hermanos y lloró sobre ellos; y después de esto sus hermanos hablaron con él. Wayenashek
lekol-ejay'o wayevk aleyhem we'ajarey jen dibru ejay'o ito.
wta wyja wrbd nk yrjaw mhlu kbyw wyja lkl qçnyw

‫ו‬%‫ רי כן דברו אחיו את‬.‫ליהם ואח‬.‫וינשק לכל־אחיו ויבך ע‬
16-Y la nueva fue oída en casa de Far'oh, diciendo: ¡Han venido los hermanos de Yosef! Y pareció bien a Far'oh y a
sus siervos. Wehakol nishma beyt Par'oh lemor ba'u ajey Yosef wayitav be'eyney Far'oh uve'eyney avaday'o.
wydbu ynyubw hurp ynyub bfyyw pswy yja wab rmal hurp tyb umçn lqhw
‫בדיו‬.‫ה ובעיני ע‬%‫וסף וייטב בעיני פרע‬%‫ חי י‬.‫ר באו א‬%‫ה לאמ‬%‫ל נשמע בית פרע‬%‫והק‬
17-Y dijo Par'oh a Yosef: Di a tus hermanos: "Haced esto: cargad vuestras bestias y andad; id a tierra de Kena'an,
Wayomer Par'oh el-Yosef emor el-ajeyja zot asu ta'anu et-be'irjem ulju-vo'u artsah Kena'an.
nunk hxra wab wklw mkryub ta wnuf wçu taz kyja la rma pswy la hurp rmayw
‫או ארצה כנען‬%‫נו את־בעירכם ולכו־ב‬.‫שו טע‬.‫את ע‬%‫ר אל־אחיך ז‬%‫וסף אמ‬%‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
18-y tomad a vuestro padre y a vuestras familias, y venid a mí, que yo os daré lo mejor de la tierra de Mitzrayim, y
comeréis de la grosura de la tierra". Ukeju et-avijem we'et-bateyjem uvo'u elay we'etnah lajem et-tuv erets
Mitsrayim we'ijlu et-jelev ha'arets.
xrah blj ta wlkaw myrxm xra bwf ta mkl hntaw yla wabw mkytb taw mkyba ta wjqw
‫או אלי ואתנה לכם את־טוב ארץ מצרים ואכלו את־חלב הארץ‬%‫ ביכם ואת־בתיכם וב‬.‫וקחו את־א‬
19-Y a ti estoy ordenando: "Haced esto: tomaos de la tierra de Mitsrayim carros para vuestros niños y para vuestras
mujeres; y traed a vuestro padre y venid. We'atah tsuweytah zot asu kju-lajem me'erets Mitsrayim agalot letapjem
welinsheyjem unsatem et-avijem uvatem.
mtabw mkyba ta mtaçnw mkyçnlw mkpfl twlgu myrxm xram mkl wjq wçu taz htywx htaw
‫ ביכם ובאתם‬.‫גלות לטפכם ולנשיכם ונשאתם את־א‬.‫שו קחו־לכם מארץ מצרים ע‬.‫את ע‬%‫ויתה ז‬:‫ואתה צ‬
20-Y vuestros ojos no se lamenten por vuestros objetos, porque lo mejor de toda la tierra de Mitsrayim es vuestro".
We'eynejem al-tajos al-kleyjem ki-tuv kol-erets Mitsrayim lajem hu.
awh mkl myrxm xra lk bwf yk mkylk lu sjt la mknyuw

‫ס על־כליכם כי־טוב כל־ארץ מצרים לכם הוא‬%‫ועינכם אל־תח‬
21-Y los hijos de Yisra'el lo hicieron así; y Yosef les dio carros por mandato de Far'oh; les dio también provisiones
para el camino. Waya'asu-jen beney Yisra'el wayiten lahem Yosef agalot al-pi Far'oh wayiten lahem tsedah
ladarej.
krdl hdx mhl ntyw hurp yp lu twlgu pswy mhl ntyw larçy ynb nk wçuyw
‫ה ויתן להם צדה לדרך‬%‫גלות על־פי פרע‬.‫וסף ע‬%‫שו־כן בני ישראל ויתן להם י‬.‫ויע‬
22-A cada uno de ellos dio mudas de vestidos, mas a Binyamín le dio trescientas monedas de plata y cinco mudas de
vestidos. Lekulam natan la'ish jalifot smalot ule-Vinyamin natan shlosh me'ot kesef wejamesh jalifot smalot.
tlmç tplj çmjw psk twam çlç ntn nmynblw tlmç twplj çyal ntn mlkl
‫ת שמלת‬%‫ לפ‬.‫ות כסף וחמש ח‬%‫ות שמלת ולבנימן נתן שלש מא‬%‫ לפ‬.‫לם נתן לאיש ח‬:‫לכ‬
23-Y a su padre envió lo siguiente: diez asnos cargados de lo mejor de Mitsrayim, y diez asnas cargadas de trigo y
lejem y otros alimentos para su padre en el camino. Ule'avi'o shalaj kezot asarah jamorim nos'im mituv Mitsrayim
we'eser atonot nos'ot bar walejem umazon le'avi'o ladarej.
wybal nwzmw mjlw rb taçn tnta rçuw myrxm bwfm myaçn myrmj hrçu tazk jlç wybalw
krdl
‫ון לאביו‬%‫ת בר ולחם ומז‬%‫שא‬%‫ת נ‬%‫תנ‬
% .‫שאים מטוב מצרים ועשר א‬%‫רים נ‬%‫ מ‬.‫שרה ח‬.‫את ע‬%‫ולאביו שלח כז‬
‫לדרך‬
24-De esta suerte despachó a sus hermanos, y ellos se fueron y él les dijo: No riñáis por el camino. Wayeshalaj et-
ejay'o wayeleju wayomer alehem al-tirgezu badarej.
krdb wzgrt la mhla rmayw wklyw wyja ta jlçyw

‫ להם אל־תרגזו בדרך‬.‫אמר א‬%‫וישלח את־אחיו וילכו וי‬
25-Ellos pues, subieron de Mitsrayim y vinieron a la tierra de Kena'an, a su padre Ya'akov. Waya'alu mi-Mitsrayim
wayavo'u erets Kena'an el-Ya'akov avihem.
mhyba bquy la nunk xra wabyw myrxmm wluyw

‫ ביהם‬.‫ב א‬%‫עק‬. ‫או ארץ כנען אל־י‬%‫לו ממצרים ויב‬.‫ויע‬

26-Y le hablaron diciendo: ¡Yosef vive aún! ¡Y él es gobernador de toda la tierra de Mitsrayim! Y su corazón quedó
pasmado, porque no les creía. Wayagidu lo lemor od Yosef jay veji-hu moshel bekol-erets Mitsrayim vayafag libo
ki lo-he'emin lahem.
mhl nymah al yk wbl gpyw myrxm xra lkb lçm awh ykw yj pswy dwu rmal wl wdgyw
‫ו כי לא־האמין להם‬%‫של בכל־ארץ מצרים ויפג לב‬%‫וסף חי וכי־הוא מ‬%‫וד י‬%‫ר ע‬%‫ויגדו לו לאמ‬
27-Y le hablaron todas las palabras de Yosef que les había dicho; y cuando vio los carros que Yosef había enviado para
llevarle, revivió el ruaj de Ya'akov, su padre. Wayedabru elay'o et kol-divrey Yosef asher diber alehem wayar et-
ha'agalot asher-shalaj Yosef laset oto wateji ruaj Ya'akov avihem.
wta taçl pswy jlç rça twlguh ta aryw mhla rbd rça pswy yrbd lk ta wyla wrbdyw
mhyba bquy jwr yjtw
‫ו ותחי‬%‫את‬
% ‫וסף לשאת‬%‫ שר־שלח י‬.‫גלות א‬.‫ להם וירא את־הע‬.‫ שר דבר א‬.‫וסף א‬%‫וידברו אליו את כל־דברי י‬
‫ ביהם‬.‫ב א‬%‫עק‬. ‫רוח י‬
28-Entonces dijo Yisra'el: ¡suficiente! ¡Yosef, mi hijo, vive todavía; yo iré y le veré antes de morir! Wayomer Yisra'el
rav od-Yosef beni jay eljah we'er'enu beterem amut.
twma mrfb wnaraw hkla yj ynb pswy dwu br larçy rmayw

‫וסף בני חי אלכה ואראנו בטרם אמות‬%‫וד־י‬%‫אמר ישראל רב ע‬%‫וי‬
Capítulo 46
1-Y partió Yisra'el con todo lo que era suyo, y vino a Beer-Sheva, y ofreció sacrificios al Elohey de su padre Yitzjak.
Wayisa Yisra'el wekol-asher-lo wayavo Be'erah Shava wayizbaj zevajim l'Elohey avi'o Yitsjak.
qjxy wyba yhlal myjbz jbzyw ubç hrab abyw wl rça lkw larçy usyw
‫א בארה שבע ויזבח זבחים לאלהי אביו יצחק‬%‫ שר־לו ויב‬.‫ויסע ישראל וכל־א‬
2-Y habló Elohim a Yisra'el en visiones de la noche, y dijo: ¡Ya'akov! Ya'akov! Y él respondió: Heme aquí. Wayomer
Elohim le-Yisra'el bemar'ot halaylah wayomer Ya'akov Ya'akov wayomer hineni.
ynnh rmayw bquy bquy rmayw hlylh tarmb larçyl myhla rmayw
‫אמר הנני‬%‫ב וי‬%‫עק‬. ‫ב י‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫ת הלילה וי‬%‫אמר אלהים ׀ לישראל במרא‬%‫וי‬
3-Y dijo: Yo soy El, el Elohey de tu padre; no temas descender a Mitsrayim, porque allí haré de ti una nación grande.
Wayomer anoji ha'El Elohey avija al-tira merdah Mitsraymah ki-legoy gadol asimja sham.
mç kmyça lwdg ywgl yk hmyrxm hdrm aryt la kyba yhla lah ykna rmayw
‫ שימך שם‬.‫ול א‬%‫וי גד‬%‫כי האל אלהי אביך אל־תירא מרדה מצרימה כי־לג‬%‫אמר אנ‬%‫וי‬
4-Yo descenderé contigo a Mitsrayim y Yo te haré subir también; y Yosef pondrá su mano sobre tus ojos. Anoji ered
imja Mitsraymah we'anoji a'alja gam-aloh weYosef yashit yado al-eyneyja.
kynyu lu wdy tyçy pswyw hlu mg klua yknaw hmyrxm kmu dra ykna
‫ו על־עיניך‬%‫וסף ישית יד‬%‫כי אעלך גם־עלה וי‬%‫כי ארד עמך מצרימה ואנ‬%‫אנ‬
5-Y se levantó Ya'akov de Beer-Sheva, y llevaron los hijos de Yisra'el a Ya'akov, su padre, y a las criaturas y a las
mujeres de ellos, en los carros que había enviado Par'oh para llevarlo. Wayakom Ya'akov mi-Be'er Shava wayis'u
veney Yisra'el et-Ya'akov avihem we'et-tapam we'et-nesheyhem ba'agalot asher-shalaj Par'oh laset oto.
rça twlgub mhyçn taw mpf taw mhyba bquy ta larçy ynb waçyw ubç rabm bquy mqyw
wta taçl hurp jlç
‫ שר־‬.‫גלות א‬.‫ ביהם ואת־טפם ואת־נשיהם בע‬.‫ב א‬%‫עק‬. ‫ב מבאר שבע וישאו בני־ישראל את־י‬%‫עק‬. ‫ויקם י‬
‫ו‬%‫את‬
% ‫ה לשאת‬%‫שלח פרע‬
6-Tomaron sus rebaños y sus bienes que habían adquirido en la tierra de Kena'an, y vinieron a Mitsrayim Ya'akov y
toda su descendencia con él; Wayikju et-mikneyhem we'et-rejusham asher rajshu be'erets Kena'an wayavo'u
Mitsraymah Ya'akov wekol-zar'o ito.
wta wurz lkw bquy hmyrxm wabyw nunk xrab wçkr rça mçwkr taw mhynqm ta wjqyw
‫ו‬%‫ו את‬%‫ב וכל־זרע‬%‫עק‬. ‫או מצרימה י‬%‫ שר רכשו בארץ כנען ויב‬.‫ויקחו את־מקניהם ואת־רכושם א‬
7-sus hijos y los hijos de sus hijos con él, sus hijas y las hijas de sus hijos, y todo su linaje trajo Ya'akov consigo a
Mitsrayim. Banay'o uvney vanay'o ito benotay'o uvnot banay'o wekol-zar'o jevi ito Mitsraymah.
hmyrxm wta aybh wurz lkw wynb twnbw wytnb wta wynb ynbw wynb
‫ו מצרימה‬%‫ו הביא את‬%‫ות בניו וכל־זרע‬%‫תיו ובנ‬%‫ו בנ‬%‫בניו ובני בניו את‬
8-Estos pues son los nombres de los hijos de Yisra'el que vinieron a Mitsrayim, Ya'akov y sus hijos; el primogénito de
Ya'akov, Re'uben. We'eleh shemot beney Yisra'el haba'im Mitsraymah Ya'akov uvanay'o bekor Ya'akov Re'uven.
nbwar bquy rkb wynbw bquy hmyrxm myabh larçy ynb twmç hlaw
‫ב ראובן‬%‫עק‬. ‫ר י‬%‫ב ובניו בכ‬%‫עק‬. ‫ות בני־ישראל הבאים מצרימה י‬%‫ואלה שמ‬
9-Y los hijos de Re'uben: Janoj y Falu, y Jetzron, y Karmi. Uveney Re'uven Janoj uFalu weJetsron weKarmi.
ymrkw nrxjw awlpw kwnj nbwar ynbw

‫ון וכרמי‬%‫וך ופלוא וחצר‬%‫ נ‬.‫ובני ראובן ח‬
10-Y los hijos de Shimon: Yemu'el, y Yamín, y Ohad, y Yajín, y Tzojar, y Sha'ul, hijo de la Kena'anit. Uveney
Shim'on Yemu'el weYamin we'Ohad weYajin weTsojar weSha'ul ben-haKna'anit.
tynunkh nb lwaçw rjxw nykyw dhaw nymyw lawmy nwumç ynbw

‫נית‬.‫חר ושאול בן־הכנע‬%‫הד ויכין וצ‬%‫ון ימואל וימין וא‬%‫ובני שמע‬
11-Y los hijos de Lewí: Gershón, Kehat y Merarí. Uveney Lewi Gershon Kehat uMerari.
yrrmw thq nwçrg ywl ynbw

‫ון קהת ומררי‬%‫ובני לוי גרש‬
12-Y los hijos de Yahudah: Er y Onan, y Shelah, y Péretz, y Zéraj; pero habían muerto ya Er y Onán en la tierra de
Kena'an. Y eran los hijos de Péretz: Jetzrón y Jamul. Uvney Yehudah Er we'Onan weShelah waFerets waZaraj
wayamot Er we'Onan be'erets Kena'an wayihyu veney-Ferets Jetsron weJamul.
nwrxj xrp ynb wyhyw nunk xrab nnwaw ru tmyw jrzw xrpw hlçw nnwaw ru hdwhy ynbw
lwmjw
‫ון וחמול‬%‫ונן בארץ כנען ויהיו בני־פרץ חצר‬%‫ונן ושלה ופרץ וזרח וימת ער וא‬%‫ובני יהודה ער וא‬
13-Y los hijos de Yissajar: Tolah, y Fuvah, y Yov, y Shimron. Uveney Yissajar Tolah uFuvah weYov weShimron.
nwrmçw bwyw hwpw ulwt rkççy ynbw

‫ון‬%‫וב ושמר‬%‫וה וי‬:‫ולע ופ‬%‫ובני יששכר ת‬
14-Y los hijos de Zebulun: Sered, y Elon y Yajle'el. Uveney Zvulun Sered we'Elon weYajle'el.
laljyw nwlaw drs nlwbz ynbw

‫ן סרד ואלון ויחלאל‬:‫ובני זבול‬
15-Estos son los hijos de Le'ah, los cuales ella parió para Ya'akov en Padan Aram, además de Dinah, su hija; todas las
almas de sus hijos y de sus hijas fueron treinta y tres. Eleh beney Leah asher yaldah le-Ya'akov beFadan Aram
we'et Dinah vito kol-nefesh banay'o uvnotay'o shloshim weshalosh.
çlçw myçlç wytwnbw wynb çpn lk wtb hnyd taw mra ndpb bquyl hdly rça hal ynb hla
‫ותיו שלשים ושלש‬%‫ו כל־נפש בניו ובנ‬%‫ רם ואת דינה בת‬.‫ב בפדן א‬%‫עק‬. ‫ שר ילדה לי‬.‫אלה ׀ בני לאה א‬
16-Y los hijos de Gad: Tsifyon, y Jagí, Shuní y Etzbon, Erí y Arodi y Arelí. Uveney Gad Tsifyon weJagi Shuni
we'Etsbon Eri wa'Arodi we'Ar'eli.
ylaraw ydwraw yru nbxaw ynwç ygjw nwypx dg ynbw

‫ודי ואראלי‬%‫ ר‬.‫ן ערי וא‬%‫ון וחגי שוני ואצב‬%‫ובני גד צפי‬
17-Y los hijos de Asher: Yimnah, y Yishvah y Yishví, y Beri'ah, y Seraj, hermana de ellos. Y los hijos de Beri'ah: Jever
y Malki'el. Uveney Asher Yimnah weYishvah weYishvi uVri'ah weSeraj ajotam uveney Vri'ah Jever uMalki'el.
layklmw rbj huyrb ynbw mtja jrçw huyrbw ywçyw hwçyw hnmy rça ynbw
‫תם ובני בריעה חבר ומלכיאל‬%‫ ח‬.‫ובני אשר ימנה וישוה וישוי ובריעה ושרח א‬
18-Estos son los hijos de Zilpah, la cual Laván dio a su hija Le'ah, y ella parió éstos a Ya'akov; diez y seis almas. Eleh
beney Zilpah asher-natan Lavan le-Leah vito wateled et-eleh le-Ya'akov shesh esreh nafesh.
çpn hrçu çç bquyl hla ta dltw wtb hall nbl ntn rça hplz ynb hla
‫ב שש עשרה נפש‬%‫עק‬. ‫ו ותלד את־אלה לי‬%‫ שר־נתן לבן ללאה בת‬.‫אלה בני זלפה א‬
19-Los hijos de Rajel, mujer de Ya'akov: Yosef y Binyamín. Beney Rajel eshet Ya'akov Yosef uVinyamin.
nmynbw pswy bquy tça ljr ynb

‫וסף ובנימן‬%‫ב י‬%‫עק‬. ‫בני רחל אשת י‬
20-Y le habían nacido a Yosef en la tierra de Mitzrayim: los que le parió Osnat hija de Poti-Fera kohen de On, a
Menasheh y Efrayim. Wayiwaled le-Yosef be'erets Mitsrayim asher yaldah-lo Osnat bat-Poti Fera kohen On et-
Menasheh we'et-Efrayim.
myrpa taw hçnm ta na nhk urp yfwp tb tnsa wl hdly rça myrxm xrab pswyl dlwyw
‫ן את־מנשה ואת־אפרים‬%‫הן א‬%‫וטי פרע כ‬%‫ שר ילדה־לו אסנת בת־פ‬.‫וסף בארץ מצרים א‬%‫ויולד לי‬
21-Y los hijos de Binyamín: Bela y Vejer y Ashbel, Gerá y Na'amán, Ejí y Rosh, Mupim y Jupim y Ard. Uveney
Vinyamin Bela waVejer we'Ashbel Gera weNa'aman Eji waRosh Mupim weJupim wa'Ard.
draw mypjw mypm çarw yja nmunw arg lbçaw rkbw ulb nmynb ynbw
‫ פים וארד‬:‫ פים וח‬:‫אש מ‬%‫מן אחי ור‬.‫ובני בנימן בלע ובכר ואשבל גרא ונע‬
22-Estos son los hijos de Rajel, que nacieron a Ya'akov; todas las almas fueron catorce. Eleh beney Rajel asher yulad
le-Ya'akov kol-nefesh arba'ah asar.
rçu hubra çpn lk bquyl dly rça ljr ynb hla

‫ב כל־נפש ארבעה עשר‬%‫עק‬. ‫לד לי‬:‫ שר י‬.‫אלה בני רחל א‬
23-Y los hijos de Dan: Jushim. Uvney Dan Jushim.
myçj nd ynbw
‫ שים‬:‫ובני־דן ח‬
24-Y los hijos de Naftalí: Yajtse'el, y Guní, y Yétzer, y Shilem. Uveney Naftali Yajtse'el weGuni weYetser weShilem.
mlçw rxyw ynwgw laxjy yltpn ynbw

‫ובני נפתלי יחצאל וגוני ויצר ושלם‬

25-Estos son los hijos de Bilhah, la cual Laván dio a su hija Rajel; y ella parió éstos a Ya'akov; todas sus almas, siete.
Eleh beney Vilhah asher-natan Lavan le-Rajel bito wateled et-eleh le-Ya'akov kol-nefesh shiv'ah.
hubç çpn lk bquyl hla ta dltw wtb ljrl nbl ntn rça hhlb ynb hla
‫ב כל־נפש שבעה‬%‫עק‬. ‫ו ותלד את־אלה לי‬%‫ שר־נתן לבן לרחל בת‬.‫אלה בני בלהה א‬
26-Todas las almas pertenecientes a Ya'akov, que vinieron a Mitsrayim, procedentes de sus lomos, sin las mujeres de
los hijos de Ya'akov; todas las almas eran sesenta y seis. Kol-hanefesh haba'ah le-Ya'akov Mitsraymah yots'ey
yerejo milvad neshey veney-Ya'akov kol-nefesh shishim washesh.
ççw myçç çpn lk bquy ynb yçn dblm wkry yaxy hmyrxm bquyl habh çpnh lk
‫ב כל־נפש ששים ושש‬%‫עק‬. ‫ו מלבד נשי בני־י‬%‫צאי ירכ‬%‫ב מצרימה י‬%‫עק‬. ‫כל־הנפש הבאה לי‬
27-Y los hijos de Yosef que le nacieron en Mitsrayim fueron dos almas. Todas las almas de la casa de Ya'akov que
vinieron a Mitsrayim fueron setenta. Uveney Yosef asher-yulad-lo veMitsrayim nefesh shnayim kol-hanefesh
leveyt-Ya'akov haba'ah Mitsraymah shiv'im.
myubç hmyrxm habh bquy tybl çpnh lk mynç çpn myrxmb wl dly rça pswy ynbw
‫ב הבאה מצרימה שבעים‬%‫עק‬. ‫לד־לו במצרים נפש שנים כל־הנפש לבית־י‬:‫ שר־י‬.‫וסף א‬%‫ובני י‬
28-Y Ya'akov envió a yahudah delante de sí hasta Yosef, para que éste le indicara el lugar destinado para él en Goshen,
y ellos vinieron a la tierra de Goshen. We'et-Yahudah shalaj lefanay'o el-Yosef lehorot lefanay'o Goshnah
wayavo'u artsah Goshen.
nçg hxra wabyw hnçg wynpl trwhl pswy la wynpl jlç hdwhy taw
‫שן‬%‫או ארצה ג‬%‫שנה ויב‬%‫ת לפניו ג‬%‫ור‬%‫וסף לה‬%‫ואת־יהודה שלח לפניו אל־י‬
29-Y unció Yosef su carro y subió a Goshen, al encuentro de Yisra'el, su padre; y se le presentó y cayó sobre su cuello,
y lloró mucho sobre su cuello. Waye'esor Yosef merkavto waya'al likrat-Yisra'el avi'o Goshnah wayera elay'o
wayipol al-tsawaray'o wayevk al-tsawaray'o od.
lu kbyw wyrawx lu lpyw wyla aryw hnçg wyba larçy tarql luyw wtbkrm pswy rsayw
dwu wyrawx
‫וד‬%‫ל על־צואריו ויבך על־צואריו ע‬%‫שנה וירא אליו ויפ‬%‫ו ויעל לקראת־ישראל אביו ג‬%‫וסף מרכבת‬%‫ר י‬%‫ויאס‬
30-Y dijo Yisra'el a Yosef: ¡Ahora moriré tranquilo, ya que he visto tu rostro, pues que tú vives aún! Wayomer
Yisra'el el-Yosef amutah hapa'am ajarey re'oti et-paneyja ki odja jay.
yj kdwu yk kynp ta ytwar yrja muph htwma pswy la larçy rmayw

‫ודך חי‬%‫ותי את־פניך כי ע‬%‫ רי רא‬.‫וסף אמותה הפעם אח‬%‫אמר ישראל אל־י‬%‫וי‬
31-Y dijo Yosef a sus hermanos y a la casa de su padre: Yo subiré y anunciaré a Far'oh y le diré: Mis hermanos y la
casa de mi padre, que estaban en la tierra de Kena'an, han venido a mí. Wayomer Yosef el-ejay'o we'el-beyt avi'o
e'eleh we'agidah le-Far'oh we'omrah elay'o ajay uveyt-avi asher be'erets Kena'an ba'u elay.
Rça yba tybw yja wyla hrmaw hurpl hdygaw hlua wyba tyb law wyja la pswy rmayw
yla wab nunk xrab
‫ שר בארץ־‬.‫מרה אליו אחי ובית־אבי א‬%‫ה וא‬%‫וסף אל־אחיו ואל־בית אביו אעלה ואגידה לפרע‬%‫אמר י‬%‫וי‬
‫כנען באו אלי‬
32-Y los hombres eran pastores de ovejas, pues eran ganaderos; y habían traído su ganado menor y su ganado mayor y
todo lo que tenían. Weha'anashim ro'ey tson ki-anshey mikneh hayu wetsonam uvekaram wekol-asher lahem
hevi'u.
waybh mhl rça lkw mrqbw mnaxw wyh hnqm yçna yk nax yur myçnahw
‫ שר להם הביאו‬.‫אנם ובקרם וכל־א‬%‫אן כי־אנשי מקנה היו וצ‬%‫עי צ‬%‫ נשים ר‬.‫והא‬
33-Y será que cuando os llamare Par'oh y os dijere: "¿Cuáles son vuestras ocupaciones? Wehayah ki-yikra lajem
Par'oh we'amar mah-ma'aseyjem.
mkyçum hm rmaw hurp mkl arqy yk hyhw

‫שיכם‬.‫ה ואמר מה־מע‬%‫והיה כי־יקרא לכם פרע‬
34-Responderéis: "Ganaderos han sido tus siervos desde nuestra mocedad y hasta ahora, tanto nosotros como nuestros
padres", para que podáis habitar en la tierra de Goshen; porque abominación para los Mitsrim es todo pastor de rebaño.
Wa'amartem anshey mikneh hayu avadeyja mine'ureynu we'ad-atah gam-anajnu gam-avoteynu ba'avur
teshvu be'erets Goshen ki-to'avat Mitsrayim kol-ro'eh tson.
xrab wbçt rwbub wnytba mg wnjna mg htu duw wnyrwunm kydbu wyh hnqm yçna mtrmaw
nax hur lk myrxm tbuwt yk nçg
‫שן כי־‬%‫בור תשבו בארץ ג‬.‫תינו בע‬%‫ ב‬.‫ נחנו גם־א‬.‫בדיך מנעורינו ועד־עתה גם־א‬.‫ מרתם אנשי מקנה היו ע‬.‫וא‬
‫אן‬%‫עה צ‬%‫בת מצרים כל־ר‬.‫וע‬%‫ת‬
Capítulo 47
1-Y vino Yosef y anunció a Far'oh y dijo: Mi padre y mis hermanos con sus rebaños y sus manadas y todo lo que
poseen, han venido de la tierra de Kena'an, y he aquí que están en la tierra de Goshen. Wayavo Yosef wayaged le-
Far'oh wayomer avi we'ajay wetsonam uvekaram wekol-asher lajem ba'u me'erets Kena'an wehinam be'erets
Goshen.
mnhw nunk xram wab mhl rça lkw mrqbw mnaxw yjaw yba rmayw hurpl dgyw pswy abyw
nçg xrab
‫שן‬%‫ שר להם באו מארץ כנען והנם בארץ ג‬.‫אנם ובקרם וכל־א‬%‫אמר אבי ואחי וצ‬%‫ה וי‬%‫וסף ויגד לפרע‬%‫א י‬%‫ויב‬
2-Y de entre sus hermanos tomó cinco hombres, a quienes presentó ante Far'oh. Umiktseh ejay'o lakaj jamishah
anashim wayatsigem lifney Far'oh.
hurp ynpl mgxyw myçna hçmj jql wyja hxqmw

‫ה‬%‫ נשים ויצגם לפני פרע‬.‫ משה א‬.‫ומקצה אחיו לקח ח‬
3-Y dijo Par'oh a sus hermanos: ¿Cuáles son vuestras ocupaciones? Y ellos respondieron a Par'oh: Pastores de rebaños
son tus siervos, tanto nosotros como nuestros padres. Wayomer Par'oh el-ejay'o mah-ma'aseyjem wayomru el-
Par'oh ro'eh tson avadeyja gam-anajnu gam-avoteynu.
wnytwba mg wnjna mg kydbu nax hur hurp la wrmayw mkyçum hm wyja la hurp rmayw
‫ותינו‬%‫ ב‬.‫ נחנו גם־א‬.‫בדיך גם־א‬.‫אן ע‬%‫עה צ‬%‫ה ר‬%‫אמרו אל־פרע‬%‫שיכם וי‬.‫ה אל־אחיו מה־מע‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
4-Dijeron además a Par'oh: Para habitar temporalmente en esta tierra hemos venido, porque no hay pastos para los
rebaños que tienen tus siervos, pues el hambre se ha hecho pesada en la tierra de Kena'an; ahora pues, te rogamos que
habiten tus siervos en la tierra de Goshen. Wayomeru el-Par'oh lagur ba'arets banu ki-eyn mir'eh latson asher la-
avadeyja ki-javed hara'av be'erets Kena'an we'atah yeshvu-na avadeyja be'erets Goshen.
nunk xrab burh dbk yk kydbul rça naxl hurm nya yk wnab xrab rwgl hurp la wrmayw
nçg xrab Kydbu an wbçy htuw
‫בדיך כי־כבד הרעב בארץ כנען ועתה‬.‫ שר לע‬.‫אן א‬%‫ה לגור בארץ באנו כי־אין מרעה לצ‬%‫אמרו אל־פרע‬%‫וי‬
‫שן‬%‫בדיך בארץ ג‬.‫ישבו־נא ע‬
5-Y habló Par'oh a Yosef, diciendo: Tu padre y tus hermanos han venido a ti; Wayomer Par'oh el-Yosef lemor avija
we'ajeyja ba'u eleyja.
kyla wab kyjaw kyba rmal pswy la hurp rmayw

‫ר אביך ואחיך באו אליך‬%‫וסף לאמ‬%‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
6-la tierra de Mitzrayim está delante de ti; en lo mejor de la tierra asienta a tu padre y a tus hermanos, habiten en la
tierra de Goshen; y si conoces que hay entre ellos hombres hábiles, ponlos por mayorales de mi ganado. Erets
Mitsrayim lefaneyja hi bemeytav ha'arets hoshev et-avija we'et-ajeyja yeshvu be'erets Goshen we'im-yadata
weyesh-bam anshey-jayil wesamtam sarey mikneh al-asher-li.
çyw tudy maw nçg xrab wbçy kyja taw kyba ta bçwh xrah bfymb awh kynpl myrxm xra
yl rça lu hnqm yrç mtmçw lyj yçna mb
‫שן ואם־ידעת ויש־בם‬%‫ושב את־אביך ואת־אחיך ישבו בארץ ג‬%‫ארץ מצרים לפניך הוא במיטב הארץ ה‬
‫ שר־לי‬.‫אנשי־חיל ושמתם שרי מקנה על־א‬
7-Y trajo Yosef a su padre Ya'akov y lo presentó ante Far'oh; y Ya'akov bendijo a Par'oh. Wayave Yosef et-Ya'akov
avi'o waya'amidehu lifney Far-oh wayevarej Ya'akov et-Par'oh.
hurp ta bquy krbyw hurp ynpl whdmuyw wyba bquy ta pswy abyw
‫ה‬%‫ב את־פרע‬%‫עק‬. ‫ה ויברך י‬%‫מדהו לפני פרע‬.‫ב אביו ויע‬%‫עק‬. ‫וסף את־י‬%‫ויבא י‬
8-Y dijo el Par'oh a Ya'akov: ¿Cuántos son los días de los años de tu vida?. Wayomer Par'oh el-Ya'akov kamah
yemey shney jayeyja.
kyyj ynç ymy hmk bquy la hurp rmayw

‫ב כמה ימי שני חייך‬%‫עק‬. ‫ה אל־י‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
9-Y Ya'akov respondió a Par'oh: Los días de los años de mis peregrinaciones son ciento treinta años; pocos y malos
han sido los días de los años de mi vida, y no han alcanzado a los días de los años de la vida de mis padres, en los días
de sus peregrinaciones. Wayomer Ya'akov el-Par'oh yemey shney meguray shloshim ume'at shanah me'at
wera'im hayu yemey shney jayay welo hisigu et-yemey shney jayey avotay bimey megureyhem.
alw yyj ynç ymy wyh myurw fum hnç tamw myçlç yrwgm ynç ymy hurp la bquy rmayw
mhyrwgm ymyb ytba yyj ynç ymy ta wgyçh
‫ה ימי שני מגורי שלשים ומאת שנה מעט ורעים היו ימי שני חיי ולא השיגו‬%‫ב אל־פרע‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
‫תי בימי מגוריהם‬%‫ ב‬.‫את־ימי שני חיי א‬
10-Y Ya'akov bendijo a Par'oh y salió de la presencia de Far'oh. Wayevarej Ya'akov et-Par'oh wayetse milifney
Far'oh.
Hurp ynplm axyw hurp ta bquy krbyw

‫ה‬%‫ה ויצא מלפני פרע‬%‫ב את־פרע‬%‫עק‬. ‫ויברך י‬
11-Y estableció Yosef a su padre y a sus hermanos, y les dio posesión en la tierra de Mitsrayim en lo mejor de la tierra,
en la tierra de Ramses, como había mandado Far'oh. Wayoshev Yosef et-avi'o we'et-ejay'o wayiten lahem ajuzah
be'erets Mitsrayim bemeytav ha'arets be'erets Ramses ka'asher tsiwah Far'oh.
ssmur xrab xrah bfymb myrxm xrab hzja mhl ntyw wyja taw wyba ta pswy bçwyw
hurp hwx rçak
‫ שר‬.‫ זה בארץ מצרים במיטב הארץ בארץ רעמסס כא‬:‫ ח‬.‫וסף את־אביו ואת־אחיו ויתן להם א‬%‫ושב י‬%‫וי‬
‫ה‬%‫צוה פרע‬
12-Y Yosef alimentaba a su padre y a sus hermanos y a toda la casa de su padre con lejem, según el número de los
hijos. Wayekalkel Yosef et-avi'o we'et-ejay'o we'et kol-beyt avi'o lejem lefi hataf.
pfh ypl mjl wyba tyb lk taw wyja taw wyba ta pswy lklkyw
‫וסף את־אביו ואת־אחיו ואת כל־בית אביו לחם לפי הטף‬%‫ויכלכל י‬

13-Y no había pan en todo el país, porque arreciaba mucho el hambre; y desfallecía la tierra de Mitsrayim y la tierra de
Kena'an por causa del hambre. Welejem eyn bekol-ha'arets ki-javed hara'av me'od watelah erets Mitsrayim
we'erets Kena'an mipeney hara'av.
burh ynpm nunk xraw myrxm xra hltw dam burh dbk yk xrah lkb nya mjlw
‫ד ותלה ארץ מצרים וארץ כנען מפני הרעב‬%‫ולחם אין בכל־הארץ כי־כבד הרעב מא‬
14-Y recogió Yosef toda la plata que se hallaba en la tierra de Mitsrayim y en la tierra de Kena'an por el grano que iban
comprando; y puso Yosef la plata en la casa de Far'oh. Wayelaket Yosef et-kol-hakesef hanimtsa we'erets
Mitsrayim uve'erets Kena'an bashever asher-hem shovrim wayave Yosef et-hakesef beytah Far'oh.
ta pswy abyw myrbç mh rça rbçb nunk xrabw myrxm xrab axmnh pskh lk ta pswy fqlyw
hurp htyb pskh
‫וסף את־‬%‫ברים ויבא י‬%‫ שר־הם ש‬.‫וסף את־כל־הכסף הנמצא בארץ־מצרים ובארץ כנען בשבר א‬%‫וילקט י‬
‫ה‬%‫הכסף ביתה פרע‬
15-Y cuando se acabó el dinero de la tierra de Mitsrayim y de la tierra de Kena'an, vinieron todos los Mitsrayim a
Yosef, diciendo: Danos lejem, pues ¿por qué hemos de morir en tu misma presencia por haberse acabado la plata?
Wayitom hakesef me'erets Mitsrayim ume'erets Kena'an wayavo'u kol-Mitsrayim el-Yosef lemor havah-lanu
lejem welamah namut negdeja ki afes kasef.
twmn hmlw mjl wnl hbh rmal pswy la myrxm lk wabyw nunk xramw myrxm xram pskh mtyw
psk spa yk kdgn
‫ר הבה־לנו לחם ולמה נמות‬%‫וסף לאמ‬%‫או כל־מצרים אל־י‬%‫ם הכסף מארץ מצרים ומארץ כנען ויב‬%‫וית‬
‫נגדך כי אפס כסף‬
16-Y dijo Yosef: Entregad vuestro ganado y os lo daré por vuestro ganancia, si se ha acabado la plata. Wayomer Yosef
havu mikneyjem we'etnah lajem bemikneyjem im-afes kasef.
psk spa ma mkynqmb mkl hntaw mkynqm wbh pswy rmayw

‫וסף הבו מקניכם ואתנה לכם במקניכם אם־אפס כסף‬%‫אמר י‬%‫וי‬
17-Y trajeron sus ganados a Yosef y Yosef les dio lejem por los caballos y por los hatos de rebaño, y por los hatos de
ganado, y por los asnos; de manera que los proveyó de lejem, por todos sus ganados, aquel año. Wayavi'u et-
mikneyjem el-Yosef wayiten lajem Yosef lejem basusim uvemikneh hatson uvemikneh habakar uvajamorim
wayenajalem balejem bekol-miknejem bashanah hahi.
myrmjbwrqbh hnqmbw naxh hnqmbw myswsb mjl pswy mhl ntyw pswy la mhynqm ta waybyw
awhh hnçb mhnqm lkb mjlb mlhnyw
‫רים‬%‫ מ‬.‫אן ובמקנה הבקר ובח‬%‫וסף לחם בסוסים ובמקנה הצ‬%‫וסף ויתן להם י‬%‫ויביאו את־מקניהם אל־י‬
‫ לם בלחם בכל־מקנהם בשנה ההוא‬.‫וינה‬
18-Y terminado aquel año, vinieron a él el año siguiente, y le dijeron: No encubriremos de mi señor que, habiéndose
acabado la plata y como los ganados pertenecen ya a mi señor, nada nos queda a la vista de mi señor sino nuestros
cuerpos y nuestra tierra. Watitom hashanah hahi wayavo'u elay'o bashanah hashenit wayomru lo lo-nejajed
me'adoni ki im-tam hakesef umikneh habejemah el-adoni lo nish'ar lifney adoni bilti im-gewiyatenu
we'admatenu.
pskh mt ma yk yndam djkn al wl wrmayw tynçh hnçb wyla wabyw awhh hnçh mttw
wntmdaw wntywg ma ytlb ynda ynpl raçn al ynda la hmhbh hnqmw
‫ני כי אם־תם הכסף ומקנה‬%‫ ד‬.‫אמרו לו לא־נכחד מא‬%‫או אליו בשנה השנית וי‬%‫ם השנה ההוא ויב‬%‫ותת‬
‫ני בלתי אם־גויתנו ואדמתנו‬%‫ ד‬.‫ני לא נשאר לפני א‬%‫ ד‬.‫הבהמה אל־א‬
19-¿Por qué hemos de perecer ante tus ojos, así nosotros como nuestra tierra? Cómpranos a nosotros y a nuestra tierra
por el lejem; y nosotros y nuestra tierra seremos siervos de Far'oh. Y danos simiente, así viviremos y no moriremos, y
la tierra no quedará desolada. Lamah namut le'eyneyja gam-anajnu gam-admatenu kneh-otanu we'et-admatenu
balajem wenihyeh anajnu we'admatenu avadim le-Far'oh weten-zera wenijyeh welo namut weha'adamah lo
tesham.
wntmdaw wnjna hyhnw mjlb wntmda taw wnta hnq wntmda mg wnjna mg kynyul twmn hml
mçt al hmdahw twmn alw hyjnw urz ntw hurpl mydbu
‫בדים‬.‫ נחנו ואדמתנו ע‬.‫תנו ואת־אדמתנו בלחם ונהיה א‬%‫ נחנו גם אדמתנו קנה־א‬.‫למה נמות לעיניך גם־א‬
‫ דמה לא תשם‬.‫ה ותן־זרע ונחיה ולא נמות והא‬%‫לפרע‬
20-De esta suerte adquirió Yosef todas las tierras de Mitsrayim para Far'oh, porque vendieron los Mitsrayim cada cual
su campo, a causa de haber prevalecido sobre ellos el hambre; de manera que la tierra vino a ser de Far'oh. Wayiken
Yosef et-kol-admat Mitsrayim le-Far'oh ki-makru Mitsrayim ish sadehu ki-jazak alejem hara'av watehi ha'arets
le-Far'oh.
yhtw burh mhlu qzj yk whdç çya myrxm wrkm yk hurpl myrxm tmda lk ta pswy nqyw
hurpl xrah
‫להם הרעב ותהי הארץ‬.‫ה כי־מכרו מצרים איש שדהו כי־חזק ע‬%‫וסף את־כל־אדמת מצרים לפרע‬%‫ויקן י‬
‫ה‬%‫לפרע‬
21-Y al pueblo hizo cambiar de ciudades, desde un confín de Mitsrayim hasta el otro confín. We'et-ha'am he'evir oto
le'arim miktseh gevul-Mitsrayim we'ad-katsehu.
whxq duw myrxm lwbg hxqm myrul wta rybuh muh taw
‫ו לערים מקצה גבול־מצרים ועד־קצהו‬%‫את‬
% ‫ואת־העם העביר‬
22-Solamente las tierras de los kohanim no compró, porque los kohanim tenían porción fijada de parte de Par'oh, y
comían su ración que les daba Par'oh; por eso no vendieron su tierra. Rak admat hakohanim lo kanah ki jok
lakohanim me'et Par'oh we'ajelu et-jukam asher natan lajem Par'oh al-ken lo makru et-admatam.
nk lu hurp mhl ntn rça mqj ta wlkaw hurp tam mynhkl qj yk hnq al mynhkh tmda qr
mtmda ta wrkm al
‫ה על־כן‬%‫ שר נתן להם פרע‬.‫ קם א‬:‫ה ואכלו את־ח‬%‫ נים מאת פרע‬.‫ה‬%‫ק לכ‬%‫ נים לא קנה כי ח‬.‫ה‬%‫רק אדמת הכ‬
‫לא מכרו את־אדמתם‬
23-Dijo entonces Yosef al pueblo: He aquí que os he comprado hoy vuestra tierra para Far'oh. He aquí simiente para
vosotros; sembrad pues la tierra. Wayomer Yosef el-ha'am hen kaniti etjem hayom we'et-admatjem le-Far'oh he-
lajem zera uzratem et-ha'adamah.
hmdah ta mturzw urz mkl ah hurpl mktmda taw mwyh mkta ytynq nh muh la pswy rmayw
‫ דמה‬.‫ה הא־לכם זרע וזרעתם את־הא‬%‫ום ואת־אדמתכם לפרע‬%‫וסף אל־העם הן קניתי אתכם הי‬%‫אמר י‬%‫וי‬
24-Y será que de los productos daréis la quinta parte a Far'oh, y las otras cuatro partes serán vuestras, para simiente del
campo y para vuestra manutención y la de los que están en vuestras casas, y para que coman vuestros niños. Wehayah
batvu'ot untatem jamishit le-Far'oh we'arba hayadot yihyeh lajem lezera hasadeh ule'ojeljem wela'asher
bevateyjem wele'ekol letapjem.
rçalw mklkalw hdçh urzl mkl hyhy tdyh ubraw hurpl tyçymj mttnw tawbtb hyhw
mkpfl lkalw mkytbb
‫ שר‬.‫ת יהיה לכם לזרע השדה ולאכלכם ולא‬%‫ה וארבע היד‬%‫ מישית לפרע‬.‫ת ונתתם ח‬%‫והיה בתבוא‬
‫ל לטפכם‬%‫בבתיכם ולאכ‬
25-Y ellos dijeron: ¡La vida nos has dado! ¡Hallaremos gracia a los ojos de mi señor y seremos siervos de Far'oh!
Wayomeru hejeyitanu nimtsa-jen be'eyney adoni wehayinu avadim le-Far'oh.
hurpl mydbu wnyyhw ynda ynyub nj axmn wntyjh wrmayw

‫ה‬%‫בדים לפרע‬.‫ני והיינו ע‬%‫ ד‬.‫אמרו החיתנו נמצא־חן בעיני א‬%‫וי‬

26-Y lo impuso Yosef como estatuto hasta este día para la tierra de Mitsrayim: para Far'oh la quinta parte. Solamente las
tierras de los kohanim no vinieron a ser de Far'oh. Wayasem otah Yosef lejok ad-hayom hazeh al-admat Mitsrayim
le-Far'oh lakomesh rak admat hakohanim levadam lo hayetah le-Far'oh.
al mdbl mynhkh tmda qr çmjl hurpl myrxm tmda lu hzh mwyh du qjl pswy hta mçyw
hurpl htyh
‫ נים לבדם לא‬.‫ה‬%‫מש רק אדמת הכ‬%‫ה לח‬%‫ום הזה על־אדמת מצרים לפרע‬%‫ק עד־הי‬%‫וסף לח‬%‫תה י‬%‫וישם א‬
‫ה‬%‫היתה לפרע‬
27-Y habitó Yisra'el en la tierra de Mitsrayim, en la tierra de Goshen; y tuvieron posesiones en ella, y fueron fecundos
y se multiplicaron mucho. Wayeshev Yisra'el be'erets Mitsrayim be'erets Goshen waye'ajazu vah wayifru
wayirbu me'od.
dam wbryw wrpyw hb wzjayw nçg xrab myrxm xrab larçy bçyw
‫ד‬%‫ זו בה ויפרו וירבו מא‬.‫שן ויאח‬%‫וישב ישראל בארץ מצרים בארץ ג‬
Parashah 12: Wayeji (Y vivió) 47:28-50:26
28-Y vivió Ya'akov en la tierra de Mitzrayim diecisiete años, y fueron los días de Ya'akov, los años de su vida, ciento
cuarenta y siete años. Wayeji Ya'akov be'erets Mitsrayim sheva esreh shanah wayehi yemey-Ya'akov sheney
jayay'o sheva shanim ve'arba'im ume'at shanah.
myubraw mynç ubç wyyj ynç bquy ymy yhyw hnç hrçu ubç myrxm xrab bquy yjyw
hnç tamw
‫ב שני חייו שבע שנים וארבעים ומאת שנה‬%‫עק‬. ‫ב בארץ מצרים שבע עשרה שנה ויהי ימי־י‬%‫עק‬. ‫ויחי י‬
29-Y se acercaron los días en que Yisra'el había de morir, y llamó a su hijo Yosef y le dijo: Si es que he hallado gracia
a tus ojos, te ruego que pongas tu mano debajo de mi muslo y uses conmigo merced y verdad. Te ruego no me sepultes
en Mitsrayim, Wayikrevu yemey Yisra'el lamut wayikra liveno le-Yosef wayomer lo im-na matsati jen
be'eyneyja sim-na yadeja tajat yereji we'asita imadi jesed we'emet al-na tikbereni beMitsrayim.
kdy an myç kynyub nj ytaxm an ma wl rmayw pswyl wnbl arqyw twml larçy ymy wbrqyw
myrxmb ynrbqt an la tmaw dsj ydmu tyçuw ykry tjt
‫אמר לו אם־נא מצאתי חן בעיניך שים־נא ידך תחת‬%‫וסף וי‬%‫ו לי‬%‫ויקרבו ימי־ישראל למות ויקרא לבנ‬
‫ירכי ועשית עמדי חסד ואמת אל־נא תקברני במצרים‬
30-sino que descanse con mis padres; así que tú me llevaras de Mitsrayim y me sepultarás en el sepulcro de ellos. Y él
respondió: Yo haré conforme a tu dicho. Weshajavti im-avotay unesatani mi-Mitsrayim ukvartani bikevuratam
wayomer anoji e'eseh jidvareja.
krbdk hçua ykna rmayw mtrbqb yntrbqw myrxmm yntaçnw ytba mu ytbkçw
‫כי אעשה כדברך‬%‫אמר אנ‬%‫רתם וי‬:‫תי ונשאתני ממצרים וקברתני בקב‬%‫ ב‬.‫ושכבתי עם־א‬
31-Y él dijo: ¡Júramelo!. Y se lo juró; e Yisra'el se postró sobre la cabecera de su cama. Wayomer hishave'ah li
wayishava lo wayishtaju Yisra'el al-rosh hamitah.
hfmh çar lu larçy wjtçyw wl ubçyw yl hubçh rmayw

‫אש המטה‬%‫אמר השבעה לי וישבע לו וישתחו ישראל על־ר‬%‫וי‬
Capítulo 48
1-Y aconteció después de estas cosas, que se le dijo a Yosef: He aquí que tu padre está enfermo. Y él tomó consigo a
sus dos hijos, Menasheh y Efrayim. Wayehi ajarey hadevarim ha'eleh wayomer le-Yosef hineh avija joleh wayikaj
et-sheney vanay'o imo et-Menasheh we'et-Efrayim.
hçnm ta wmu wynb ynç ta jqyw hlj kyba hnh pswyl rmayw hlah myrbdh yrja yhyw
myrpa taw
‫ו את־מנשה ואת־‬%‫לה ויקח את־שני בניו עמ‬%‫וסף הנה אביך ח‬%‫אמר לי‬%‫ רי הדברים האלה וי‬.‫ויהי אח‬
‫אפרים‬
2-Y fue anunciado a Ya'akov, diciendo: He aquí que tu hijo Yosef viene a ti. Se esforzó pues Yisra'el y se sentó sobre la
cama. Wayaged le-Ya'akov wayomer hineh binja Yosef ba eleyja wayitjazek Yisra'el wayeshev al-hamitah.
hfmh lu bçyw larçy qzjtyw kyla ab pswy knb hnh rmayw bquyl dgyw
‫וסף בא אליך ויתחזק ישראל וישב על־המטה‬%‫אמר הנה בנך י‬%‫ב וי‬%‫עק‬. ‫ויגד לי‬
3Y digo Ya'akov a Yosef: El Shaday se me apareció en Luz, en la tierra de Kena'an, y me bendijo, Wayomer Ya'akov
el-Yosef El Shaday nir'ah-elay beLuz be'erets Kena'an wayevarej oti.
yta krbyw nunk xrab zwlb yla harn ydç la pswy la bquy rmayw
‫תי‬%‫וסף אל שדי נראה־אלי בלוז בארץ כנען ויברך א‬%‫ב אל־י‬%‫עק‬. ‫אמר י‬%‫וי‬
4-y me dijo: He aquí que Yo te fructificaré y te multiplicaré y te constituiré en congregación de pueblos; y daré esta
tierra a tu descendencia, después de ti, por posesión para siempre. Wayomer elay hineni mafreja wehirbitija
unetatija likehal amim wenatati et-ha'arets hazot lezar'aja ajareyja ajuzat olam.
kyrja kurzl tazh xrah ta yttnw mymu lhql kyttnw ktybrhw krpm ynnh yla rmayw
mlwu tzja
‫ זת‬:‫ ח‬.‫ ריך א‬.‫ך אח‬.‫את לזרע‬%‫אמר אלי הנני מפרך והרביתך ונתתיך לקהל עמים ונתתי את־הארץ הז‬%‫וי‬
‫ולם‬%‫ע‬
5-Ahora pues, tus dos hijos, Efrayim y Menasheh, que te nacieron en la tierra de Mitsrayim antes de que yo viniese a ti
en Mitsrayim, son míos; como Re'uben y Shimón, míos serán. We'atah sheney-vaneyja hanoladim leja be'erets
Mitsrayim ad-bo'i eleyja Mitsraymah li-hem Efrayim uMenasheh kiR'uven weShim'on yihyu-li.
nbwark hçnmw myrpa mh yl hmyrxm kyla yab du myrxm xrab kl mydlwnh kynb ynç htuw
yl wyhy nwumçw
‫אי אליך מצרימה לי־הם אפרים ומנשה כראובן‬%‫ולדים לך בארץ מצרים עד־ב‬%‫ועתה שני־בניך הנ‬
‫ון יהיו־לי‬%‫ושמע‬
6-Mas tus hijos que engendrares después de ellos, serán tuyos; serán llamados con el nombre de sus hermanos en su
herencia. Umoladeteja asher-holadeta ajareyhem leja yihyu al shem ajeyhem yikare'u benajalatam.
mtljnb warqy mhyja mç lu wyhy kl mhyrja tdlwh rça ktdlwmw

‫ לתם‬.‫ חיהם יקראו בנח‬.‫ ריהם לך יהיו על שם א‬.‫ולדת אח‬%‫ שר־ה‬.‫ולדתך א‬%‫ומ‬
7-En cuanto a mí, cuando hube venido de Padan, se me murió Rajel en la tierra de Kena'an, por el camino, faltando
todavía algún trecho para llegar a Efrat; y la enterré allí en el camino de Efrat, la cual es Bet-Lejem. Wa'ani bevo'i
mi-Padan metah alay Rajel be'erets Kena'an baderej be'od kivrat-erets lavo Efratah wa'ekbereha sham bederej
Efrat hi Beyt Lajem.
krdb mç hrbqaw htrpa abl xra trbk dwub krdb nunk xrab ljr ylu htm ndpm yabb ynaw
mjl tyb awh trpa
‫א אפרתה ואקברה שם בדרך‬%‫וד כברת־ארץ לב‬%‫אי מפדן מתה עלי רחל בארץ כנען בדרך בע‬%‫ ני ׀ בב‬.‫וא‬
‫אפרת הוא בית לחם‬
8-Y vió Yisra'el a los hijos de Yosef, y dijo: "¿Quiénes son estos?" -Wayar Yisra'el et-beney Yosef wayomer mi-eleh.
hla ym rmayw pswy ynb ta larçy aryw

‫אמר מי־אלה‬%‫וסף וי‬%‫וירא ישראל את־בני י‬
9-Y respondió Yosef a su padre: Son mis hijos, los que me ha dado Elohim aquí. Y el dijo: Tráemelos, por favor, para
que los bendiga. Wayomer Yosef el-avi'o banay hem asher-natan-li Elohim bazeh wayomar kajem-na elay
wa'avarajem.
mkrbaw yla an mjq rmayw hzb myhla yl ntn rça mh ynb wyba la pswy rmayw
‫ כם‬.‫ בר‬.‫אמר קחם־נא אלי וא‬%‫ שר־נתן־לי אלהים בזה וי‬.‫וסף אל־אביו בני הם א‬%‫אמר י‬%‫וי‬
10-Y los ojos de Yisra'el estaban oscurecidos por la vejez; ya no podía ver. Yosef, pues, los hizo llegar a el, y el les beso
y les abrazo. We'eyney Yisra'el kavdu mizoken lo yujal lir'ot wayagesh otam elay'o wayishak lahem wayejabek
lahem.
mhl qbjyw mhl qçyw wyla mta çgyw twarl lkwy al nqzm wdbk larçy ynyuw
‫תם אליו וישק להם ויחבק להם‬%‫ות ויגש א‬%‫קן לא יוכל לרא‬%‫ועיני ישראל כבדו מז‬
11-Y dijo Yisra'el a Yosef: No pensaba ver ni aun tu rostro, y he aquí que Elohim me ha hecho ver también tu
descendencia. Wayomer Yisra'el el-Yosef re'oh faneyja lo filalti wehineh her'ah oti Elohim gam et-zar'eja.
kurz ta mg myhla yta harh hnhw ytllp al kynp har pswy la larçy rmayw
‫תי אלהים גם את־זרעך‬%‫ה פניך לא פללתי והנה הראה א‬%‫וסף רא‬%‫אמר ישראל אל־י‬%‫וי‬
12-Y los saco Yosef de entre las rodillas de Ya'akov, y se inclino a tierra delante de su rostro. Wayotse Yosef otam
me'im birkav wayishtaju le'apay'o artsah.
hxra wypal wjtçyw wykrb mum mta pswy axwyw

‫תם מעם ברכיו וישתחו לאפיו ארצה‬%‫וסף א‬%‫וצא י‬%‫וי‬
13-Y tomo Yosef a los dos, a Efrayim a su derecha, a la izquierda de Yisra'el, y a Menasheh a su izquierda, a la derecha
de Yisra'el, y se acercó a él. Wayikaj Yosef et-sheneyhem et-Efrayim bimino mismol Yisra'el we'et-Menasheh
vismolo mimin Yisra'el wayagesh elay'o.
larçy nymym wlamçb hçnm taw larçy lamçm wnymyb myrpa ta mhynç ta pswy jqyw
wyla çgyw
‫אלו מימין ישראל ויגש‬%‫אל ישראל ואת־מנשה בשמ‬%‫ו משמ‬%‫וסף את־שניהם את־אפרים בימינ‬%‫ויקח י‬
‫אליו‬
14-Y extendió Yisra'el su mano derecha y la puso sobre la cabeza de Efrayim que era el menor, y su izquierda sobre la
cabeza de Menasheh, guiando con conocimiento sus manos, aunque Menasheh era el primogénito. Wayishlaj Yisra'el
et-yemino wayashet al-rosh Efrayim wehu hatsa'ir we'et-smolo al-rosh Menasheh sikel et-yaday'o ki Menasheh
habejor.
ta lkç hçnm çar lu wlamç taw ryuxh awhw myrpa çar lu tçyw wnymy ta larçy jlçyw
rwkbh hçnm yk wydy
‫אש מנשה שכל את־‬%‫אלו על־ר‬%‫אש אפרים והוא הצעיר ואת־שמ‬%‫ו וישת על־ר‬%‫וישלח ישראל את־ימינ‬
‫ור‬%‫ידיו כי מנשה הבכ‬
15-Y bendijo a Yosef y le dijo: el Elohim delante de quien anduvieron mis padres, Abraham e Yitzjak; el Elohim que
me ha sustentado desde que existo hasta el día de hoy; Wayevarej et-Yosef wayomar ha'Elohim asher hithaleju
avotay lefanay'o Avraham weYitsjak ha'Elohim haRo'eh oti me'odi ad-hayom hazeh.
yta hurh myhlah qjxyw mhrba wynpl ytba wklhth rça myhlah rmayw pswy ta krbyw
hzh mwyh du ydwum
‫תי‬%‫עה א‬%‫תי לפניו אברהם ויצחק האלהים הר‬%‫ ב‬.‫ שר התהלכו א‬.‫אמר האלהים א‬%‫וסף וי‬%‫ויברך את־י‬
‫ום הזה‬%‫ודי עד־הי‬%‫מע‬
16-el Malaj que me rescato de todo mal, bendiga a los muchachos; y que sea puesto en ellos mi nombre, y el nombre
de mis padres, Abraham e Yitzjak, y que se multipliquen como los peces, en medio de la tierra. Hamal'aj hago'el oti
mikol-ra yevarej et-hane'arim weyikare vahem shemi weshem avotay Avraham weYitsjak weyidgu larov
bekerev ha'arets.
wgdyw qjxyw mhrba ytba mçw ymç mhb arqyw myrunh ta krby ur lkm yta lagh kalmh
xrah brqb brl
‫ב‬%‫תי אברהם ויצחק וידגו לר‬%‫ ב‬.‫תי מכל־רע יברך את־הנערים ויקרא בהם שמי ושם א‬%‫אל א‬%‫המלאך הג‬
‫בקרב הארץ‬
17-Y vio Yosef que su padre ponía su mano derecha sobre la cabeza de Efrayim y le pareció mal, y asió la mano de su
padre para quitarla de sobre la cabeza de Efrayim y colocarla sobre la cabeza de Menasheh. Wayar Yosef ki-yashit
avi'o yad-yemino al-rosh Efrayim wayera be'eynay'o wayitmoj yad-avi'o lehasir otah me'al rosh-Efrayim al-
rosh Menasheh.
ryshl wyba dy kmtyw wynyub uryw myrpa çar lu wnymy dy wyba tyçy yk pswy aryw
hçnm çar lu myrpa çar lum hta
‫תה מעל‬%‫ך יד־אביו להסיר א‬%‫אש אפרים וירע בעיניו ויתמ‬%‫ו על־ר‬%‫וסף כי־ישית אביו יד־ימינ‬%‫וירא י‬
‫אש מנשה‬%‫אש־אפרים על־ר‬%‫ר‬
18-Y dijo Yosef a su padre: No me equivoque, padre mío, puesto que este es el primogénito; pon tu derecha sobre su
cabeza. Wayomer Yosef el-avi'o lo-jen avi ki-zeh habejor sim yemineja al-rosho.
wçar lu knymy myç rkbh hz yk yba nk al wyba la pswy rmayw

‫ו‬%‫אש‬%‫ר שים ימינך על־ר‬%‫וסף אל־אביו לא־כן אבי כי־זה הבכ‬%‫אמר י‬%‫וי‬
19-Y rehuso su padre y dijo: Lo se, hijo mío, lo se; este también vendrá a ser pueblo, y el también será grande; sin
embargo su hermano menor será mas grande que el, y su descendencia vendrá a ser una multitud de familias.
Wayema'en avi'o wayomer yadati veni yadati gam-hu yihyeh-le'am wegam-hu yigdal we'ulam aji'o hakaton
yigdal mimenu wezar'o yihyeh melo-hagoyim.
nfqh wyja mlwaw ldgy awh mgw mul hyhy awh mg ytudy ynb ytudy rmayw wyba namyw
mywgh alm hyhy wurzw wnmm ldgy
‫ן יגדל ממנו‬%‫אמר ידעתי בני ידעתי גם־הוא יהיה־לעם וגם־הוא יגדל ואולם אחיו הקט‬%‫וימאן אביו וי‬
‫וים‬%‫ו יהיה מלא־הג‬%‫וזרע‬
20-Y les bendijo en aquel día diciendo: En vuestro nombre bendecirán a los hijos de Yisra'el, diciendo: ¡Haga Elohim
que seas como Efrayim y como Menasheh! Y así puso a Efrayim antes de Menasheh. Wayevarejem bayom hahu
lemor beja yevarej Yisra'el lemor yesimja Elohim ke'Efrayim wejiMenasheh wayasem et-Efrayim lifney
Menasheh.
ta mçyw hçnmkw myrpak myhla kmçy rmal larçy krby kb rwmal awhh mwyb mkrbyw
hçnm ynpl myrpa
‫ר ישמך אלהים כאפרים וכמנשה וישם את־אפרים‬%‫ור בך יברך ישראל לאמ‬%‫ום ההוא לאמ‬%‫ כם בי‬.‫ויבר‬
‫לפני מנשה‬
21-Y dijo Yisra'el a Yosef: He aquí que yo me muero; mas Elohim estará con vosotros y os hará volver a la tierra de
vuestros padres. Wayomer Yisra'el el-Yosef hineh anoji met wehayah Elohim imajem weheshiv etjem el-erets
avoteyjem.
mkytba xra la mkta byçhw mkmu myhla hyhw tm ykna hnh pswy la larçy rmayw
‫תיכם‬%‫ ב‬.‫כי מת והיה אלהים עמכם והשיב אתכם אל־ארץ א‬%‫וסף הנה אנ‬%‫אמר ישראל אל־י‬%‫וי‬
22-Y yo te di a ti una porción más que a tus hermanos, la que tomé de mano del Emori con mi espada y con mi arco.
Wa'ani natati leja shejem ajad al-ajeyja asher lakachti miyad ha'Emori becharbi uvekashti.
ytçqbw ybrjb yrmah dym ytjql rça kyja lu dja mkç kl yttn ynaw
‫רי בחרבי ובקשתי‬%‫ שר לקחתי מיד האמ‬.‫ ני נתתי לך שכם אחד על־אחיך א‬.‫וא‬
Capítulo 49
1-Y llamó Ya'akov a sus hijos, y dijo: Juntaos y o os haré conocer lo que os sucederá al fin de los días. Wayikra
Ya'akov el-banay'o wayomer he'asefu we'agidah lajem et asher-yikra etjem be'ajarit hayamim.
mymyh tyrjab mkta arqy rça ta mkl hdygaw wpsah rmayw wynb la bquy arqyw
‫ רית הימים‬.‫ שר־יקרא אתכם באח‬.‫אמר האספו ואגידה לכם את א‬%‫ב אל־בניו וי‬%‫עק‬. ‫ויקרא י‬
2-Juntaos y oíd, oh hijos de Ya'akov, y escuchad a Yisra'el vuestro padre. Hikavtsu weshim'u beney Ya'akov weshim'u
el-Yisra'el avijem.
mkyba larçy la wumçw bquy ynb wumçw wxbqh

‫ ביכם‬.‫ב ושמעו אל־ישראל א‬%‫עק‬. ‫הקבצו ושמעו בני י‬
3-Re'uben, tú eres mi primogénito, mi vigor y el principio de mi fuerza, el preeminente en dignidad, el preeminente en
poder; Re'uven bejori atah koji wereshit oni yeter set weyeter az.
zu rtyw taç rty ynwa tyçarw yjk hta yrkb nbwar

‫וני יתר שאת ויתר עז‬%‫חי וראשית א‬%‫רי אתה כ‬%‫ראובן בכ‬
4-mas como fuiste bullente como las aguas, no tendrás esta superioridad, por cuanto subiste al lecho de tu padre, y en
aquella ocasión profanaste mi lecho. Pajaz kamayim al-totar ki alita mishkevey avija az jilalta yetsu'i alah.
hlu yuwxy tllj za kyba ybkçm tylu yk rtwt la mymk zjp

‫ותר כי עלית משכבי אביך אז חללת יצועי עלה‬%‫פחז כמים אל־ת‬
5-Shimón y Lewí hermanos son; instrumentos de violencia son sus armas. Shim'on weLewi ajim kley jamas
mejeroteyhem.
mhytrkm smj ylk myja ywlw nwumç

‫תיהם‬%‫ון ולוי אחים כלי חמס מכר‬%‫שמע‬
6-¡En su secreto no entre mi alma ni en su asamblea se junte mi honra! Porque en su ira mataron hombre (hombres)y
en su voluntad quisieron desjarretar un toro. Besodam al-tavo nafshi bikehalam al-tejad kevodi ki ve'apam hargu
ish uvirtsonam ikru-shor.
rwç wrqu mnxrbw çya wgrh mpab yk ydbk djt la mlhqb yçpn abt la mdsb
‫ור‬%‫נם עקרו־ש‬%‫די כי באפם הרגו איש וברצ‬%‫א נפשי בקהלם אל־תחד כב‬%‫דם אל־תב‬%‫בס‬
7-¡Maldita sea su ira porque es violenta, y su furor porque es duro! Los dividiré en Ya'akov y los esparciré en Yisra'el.
Arur apam ki az we'evratam ki kashatah ajalkem beYa'akov va'afitsem beYisra'el.
larçyb mxypaw bquyb mqlja htçq yk mtrbuw zu yk mpa rwra

‫ פיצם בישראל‬.‫ב וא‬%‫עק‬. ‫ חלקם בי‬.‫ארור אפם כי עז ועברתם כי קשתה א‬
8-Yahudah, a ti te alabarán tus hermanos. Tu mano estará sobre la cerviz de tus enemigos; ante ti se postrarán los hijos
de tu padre. Yahudah atah yoduja ajeyja yadeja be'oref oyveyja yishtajavu leja beney avija.
kyba ynb kl wwjtçy kybya prub kdy kyja kwdwy hta hdwhy
‫ וו לך בני אביך‬.‫יביך ישתח‬%‫רף א‬%‫ודוך אחיך ידך בע‬%‫יהודה אתה י‬
9-Cachorro de león es Yahudah; de la presa, hijo mío, te libraste. Se echa y yace como león, y como león ¿quién lo
levantará? Gur aryeh Yahudah miteref beni alita kara ravats ke'aryeh ujelavi mi yekimenu.
wnmyqy ym ayblkw hyrak xbr urk tylu ynb prfm hdwhy hyra rwg
‫גור אריה יהודה מטרף בני עלית כרע רבץ כאריה וכלביא מי יקימנו‬
10-No se apartará de Yahudah el cetro, ni la vara de mando de entre sus pies hasta que venga Shiloh, y a él seguirá la
reunión de los pueblos. Lo-yasur shevet mi-Yahudah umejokek mibeyn raglay'o ad ki-yavo shiloh welo yikhat
amim.
mymu thqy wlw hlyç aby yk du wylgr nybm qqjmw hdwhym fbç rwsy al
‫א ]שילה כ[ )שילו ק( ולו יקהת עמים‬%‫קק מבין רגליו עד כי־יב‬%‫לא־יסור שבט מיהודה ומח‬
11-El atará a la vid su pollino, y a la parra el hijo de su asna; lavará en vino su vestido, y en sangre de uvas su manto.
Osri lagefen iroh welasorekah beni atono kibes bayayin levusho uvedam anavim sutoh.
htws mybnu mdbw wçbl nyyb sbk wnta ynb hqrçlw hryu npgl yrsa
‫ו‬%‫ה כ[ )סות‬%‫נבים ]סות‬.‫ו ובדם־ע‬%‫בש‬: ‫ו כבס ביין ל‬%‫תנ‬
% .‫רקה בני א‬%‫ו ק( ולש‬%‫ה כ[ )עיר‬%‫סרי לגפן ]עיר‬%‫) א‬
12-Rojizos son sus ojos más que el vino, y la blancura de sus dientes más que la leche. Jajlili eynayim miyayin
ulven-shinayim mejalav.
bljm mynç nblw nyym mynyu ylylkj

‫חכלילי עינים מיין ולבן־שנים מחלב‬
13-Zebulun habitará en la ribera de los mares, y él morará en los puertos de navíos; y su término estará cerca de Sidón.
Zevulun lejof yamim yishkon wehu lejof onyot weyarjato al-Tsidon.
ndyx lu wtkryw twyna pwjl awhw nkçy mymy pwjl nlwbz

‫ן‬%‫ו על־ציד‬%‫ות וירכת‬%‫ ני‬E‫וף א‬%‫ן והוא לח‬%‫וף ימים ישכ‬%‫ן לח‬:‫זבול‬
14-Yissajar, como un asno huesudo agachado entre los rebaños; Yissajar jamor garem rovets beyn hamishpetayim.
mytpçmh nyb xbr mrg rmj rkççy

‫בץ בין המשפתים‬%‫ר גרם ר‬%‫ מ‬.‫יששכר ח‬
15-y como viese que era bueno el (lugar de) descanso y que la tierra era amena, bajó su hombro para cargar,
sirviéndole con tributo. Wayar menujah ki tov we'et-ha'arets ki na'emah wayet shijmo lisbol wayehi lemas-oved.
dbu sml yhyw lbsl wmkç fyw hmun yk xrah taw bwf yk hjnm aryw
‫בד‬%‫ל ויהי למס־ע‬%‫ו לסב‬%‫וב ואת־הארץ כי נעמה ויט שכמ‬%‫חה כי ט‬:‫וירא מנ‬
16-Dan juzgará a su pueblo, como cualquiera de las tribus de Yisra'el. Dan yadin amo ke'ajad shivtey Yisra'el.
larçy yfbç djak wmu nydy nd

‫ו כאחד שבטי ישראל‬%‫דן ידין עמ‬
17-Será Dan serpiente sobre el camino, víbora sobre el camino, que muerde los talones del caballo y hace caer a su
jinete hacia atrás. Yehi Dan najash aley-derej Shfifon aley-oraj hanoshej ikvey-sus wayipol rojevo ajor.
rwja wbkr lpyw sws ybqu kçnh jra ylu npypç krd ylu çjn nd yhy
‫ור‬%‫ו אח‬%‫כב‬%‫ל ר‬%‫שך עקבי־סוס ויפ‬%‫רח הנ‬%‫לי־א‬.‫ן ע‬%‫לי־דרך שפיפ‬.‫יהי־דן נחש ע‬

18-¡Tu socorro de Ti lo espero, YHWH! Lishu'atja kiviti YHWH.
hwhy ytywq ktuwçyl

‫לישועתך קויתי יהוה‬
19-Gad, tropas saldrán a él mas ellas volverán sobre sus huellas. Gad gedud yegudenu wehu yagud akev.
bqu dgy awhw wndwgy dwdg dg

‫ד עקב‬:‫גד גדוד יגודנו והוא יג‬
20-De Asher, su pan será aceitoso, y él producirá delicias de manjares de Rey. Me'Asher shmenah lajmo wehu yiten
ma'adaney-melej.
klm yndum nty awhw wmjl hnmç rçam

‫דני־מלך‬.‫ו והוא יתן מע‬%‫מאשר שמנה לחמ‬
21-Naftalí es una gacela suelta; él proferirá bellas palabras. Naftali ayalah shlujah hanoten imrey-shafer.
rpç yrma ntnh hjlç hlya yltpn

‫תן אמרי־שפר‬%‫חה הנ‬:‫נפתלי אילה של‬
22-Hijo fructífero es Yosef, hijo fructífero sobre una fuente; doncellas marcharán sobre la muralla para verle. Ben porat
Yosef ben porat aley-ayin banot tsa'adah aley-shur.
rwç ylu hdux twnb nyu ylu trp nb pswy trp nb

‫לי־שור‬.‫דה ע‬.‫ות צע‬%‫לי־עין בנ‬.‫רת ע‬%‫וסף בן פ‬%‫רת י‬%‫בן פ‬
23-Aunque lo amargaron y se enemistaron con él, y lo odiaron los flecheros, Wayemararuhu warobu wayistemuhu
ba'aley jitsim.
myxj ylub whmfçyw wbrw whrrmyw

‫לי חצים‬.‫ הו בע‬:‫בו וישטמ‬%‫ הו ור‬:‫ ר‬.‫וימר‬
24-sin embargo permaneció su arco con fuerza, y sus manos se hicieron firmes por las manos del fuerte de Ya'akov,
por medio del Pastor y roca de Yisra'el, Wateshev be'eytan kashto wayafozu zro'ey yaday'o midey avir Ya'akov
misham ro'eh even Yisra'el.
larçy nba hur mçm bquy ryba ydym wydy yurz wzpyw wtçq ntyab bçtw
‫עה אבן ישראל‬%‫ב משם ר‬%‫עק‬. ‫ ביר י‬.‫עי ידיו מידי א‬%‫זו זר‬%‫ו ויפ‬%‫ותשב באיתן קשת‬
25-de parte del El de tu padre, del cual te venga ayuda. Que el Shaday te bendiga con las bendiciones de los cielos en
lo alto, con las bendiciones del abismo que yace en lo bajo, con las bendiciones de pecho y de matriz. Me'el avija
weya'azreka we'et shaday wivarajeka birjot shamayim me'al birjot tehom rovetset tajat birjot shadayim
warajam.
mjrw mydç tkrb tjt txbr mwht tkrb lum mymç tkrb kkrbyw ydç taw krzuyw kyba lam
‫ת שדים ורחם‬%‫בצת תחת ברכ‬%‫ום ר‬%‫ת תה‬%‫ת שמים מעל ברכ‬%‫מאל אביך ויעזרך ואת שדי ויברכך ברכ‬
26-Las bendiciones de tu padre superan a las bendiciones recibidas de mis progenitores, más allá de los términos de las
colinas del mundo. ¡Lleguen éstas sobre la cabeza de Yosef y sobre la coronilla de aquél que fue separado de sus
hermanos! Birjot avija gavru al-birjot horay ad-ta'avat giv'ot olam tihi'eynah lerosh Yosef ulekodekod nezir
ejay'o.
wyja ryzn dqdqlw pswy çarl nyyht mlwu tubg twat du yrwh tkrb lu wrbg kyba tkrb
‫ד נזיר אחיו‬%‫וסף ולקדק‬%‫אש י‬%‫ולם תהיין לר‬%‫ת ע‬%‫ ות גבע‬.‫ורי עד־תא‬%‫ת ה‬%‫ת אביך גברו על־ברכ‬%‫ברכ‬
27-Binyamín, cual lobo que despedaza; por la mañana comerá la presa, y a la tarde repartirá los despojos. Binyamin
ze'ev yitraf baboker yojal ad wela'erev yejalek shalal.
llç qljy brulw du lkay rqbb prfy baz nymynb

‫אכל עד ולערב יחלק שלל‬%‫קר י‬%‫בנימין זאב יטרף בב‬
28-Todas éstas son las tribus de Yisra'el, doce, y esto fue lo que les dijo su padre cuando las bendijo: a cada una la
bendijo conforme a su propia bendición. Kol-eleh shivtey Yisra'el shneym asar wezot asher-diber lahem avihem
wayevarej otam ish asher kevirjato beraj otam.
krb wtkrbk rça çya mtwa krbyw mhyba mhl rbd rça tazw rçu mynç larçy yfbç hla lk
mta
‫ו ברך‬%‫ שר כברכת‬.‫ותם איש א‬%‫ ביהם ויברך א‬.‫ שר־דבר להם א‬.‫את א‬%‫כל־אלה שבטי ישראל שנים עשר וז‬
‫תם‬%‫א‬
29-Y les ordenó y les dijo: Yo voy a ser juntado con mi pueblo; sepultadme con mis padres en la cueva que está en el
campo de Efron el Jiti; Wayetsa'u otam wayomer alehem ani ne'esaf el-ami kivru oti el-avotay el-hamearah asher
bisdeh Efron haJiti.
nwrpu hdçb rça hrumh la ytba la yta wrbq ymu la psan yna mhla rmayw mtwa wxyw
ytjh
‫ון החתי‬%‫ שר בשדה עפר‬.‫תי אל־המערה א‬%‫ ב‬.‫תי אל־א‬%‫ ני נאסף אל־עמי קברו א‬.‫ להם א‬.‫אמר א‬%‫ותם וי‬%‫ויצו א‬
30-en la cueva que está en el campo de Majpelah, que está enfrente de Mamre, en la tierra de Kena'an, campo que
había comprado Abraham de Efron el Jiti para posesión de sepultura. Bamearah asher bisedeh haMajpelah asher-al-
peney Mamre be'erets Kena'an asher kanah Avraham et-hasadeh me'et Efron haJiti la'ajuzat kaver.
nrpu tam hdçh ta mhrba hnq rça nunk xrab armm ynp lu rça hlpkmh hdçb rça hrumb
rbq tzjal ytjh
‫ שר קנה אברהם את־השדה מאת‬.‫ שר על־פני־ממרא בארץ כנען א‬.‫ שר בשדה המכפלה א‬.‫במערה א‬
‫ זת־קבר‬:‫ ח‬.‫ן החתי לא‬%‫עפר‬
31-Allí enterraron a Abraham y a Sarah, su mujer; allí enterraron a Yitzjak y a Rivka, su mujer, y allí enterré yo a
Le'ah; Shamah kaveru et-Avraham we'et Sarah ishto shamah kaveru et-Yitsjak we'et Rivkah ishto weshamah
kavarti et-Leah.
hal ta ytrbq hmçw wtça hqbr taw qjxy ta wrbq hç wtça hrç taw mhrba ta wrbq hmç
‫ו ושמה קברתי את־לאה‬%‫ו מה קברו את־יצחק ואת רבקה אשת‬%‫שמה קברו את־אברהם ואת שרה אשת‬
32-el campo con la cueva que en él está, comprado de los hijos de Jet. Mikneh hasadeh wehamearah asher-bo me'et
beney Jet.
tj ynb tam wb rça hrumhw hdçh hnqm

‫ו מאת בני־חת‬%‫ שר־ב‬.‫מקנה השדה והמערה א‬
33-Y acabó Ya'akov de ordenar a sus hijos, recogió sus pies en la cama y expiró, y fue agregado a su pueblo. Wayejal
Ya'akov letsawot et-banay'o waye'esof raglay'o el-hamitah wayigva waye'asef el-amay'o.
wymu la psayw uwgyw hfmh la wylgr psayw wynb ta twxl bquy lkyw
‫ף רגליו אל־המטה ויגוע ויאסף אל־עמיו‬%‫ת את־בניו ויאס‬%‫ב לצו‬%‫עק‬. ‫ויכל י‬
Capítulo 50
1-Y cayó Yosef sobre el rostro de su padre y lloró sobre él, y le besó. Wayipol Yosef al-peney avi'o wayevk alay'o
wayishak-lo.
wl qçyw wylu kbyw wyba ynp lu pswy lpyw

‫וסף על־פני אביו ויבך עליו וישק־לו‬%‫ל י‬%‫ויפ‬
2-Y mandó Yosef a sus siervos, los curadores, que embalsamaran a su padre, y embalsamaron los curadores a Yisra'el.
Wayetsa'u Yosef et-avaday'o et-harofim lajanot et-avi'o wayajantu harof'im et-Yisra'el.
larçy ta myaprh wfnjyw wyba ta fnjl myaprh ta wydbu ta pswy wxyw

‫פאים את־ישראל‬%‫ט את־אביו ויחנטו הר‬%‫ נ‬.‫פאים לח‬%‫בדיו את־הר‬.‫וסף את־ע‬%‫ויצו י‬
3-Y cumplieron con él cuarenta días; porque así solían cumplirse los días del embalsamamiento; y lo lloraron los egipcios
setenta días. Wayimle'u-lo arba'im yom ki ken yimle'u yemey hajanutim wayivku oto Mitsrayim shiv'im yom.
mwy myubç myrxm wta wkbyw myfnjh ymy walmy nk yk mwy myubra wl walmyw
‫ום‬%‫ו מצרים שבעים י‬%‫את‬
% ‫טים ויבכו‬:‫ נ‬.‫ום כי כן ימלאו ימי הח‬%‫וימלאו־לו ארבעים י‬
4-Y cuando hubieron pasado los días del llanto por él, habló Yosef a la casa de Par'oh diciendo: Si es que he hallado
gracia a vuestros ojos, os ruego que habléis en presencia de Far'oh, diciendo: Waya'avru yemey vejito wayedaber
Yosef el-beyt Par'oh lemor im-na matsati jen be'eyneyjem daberu-na be'ozney Far'oh lemor.
ynzab an wrbd mkynyub nj ytaxm an ma rmal hurp tyb la pswy rbdyw wtykb ymy wrbuyw
rmal hurp
‫ה‬%‫ר אם־נא מצאתי חן בעיניכם דברו־נא באזני פרע‬%‫ה לאמ‬%‫וסף אל־בית פרע‬%‫ו וידבר י‬%‫ויעברו ימי בכית‬
‫ר‬%‫לאמ‬
5-'Mi padre me hizo jurar, diciendo: "Yo voy a morir. Tú me sepultarás en mi sepultura, la cual yo cavé por mí mismo
en la tierra de Kenaan." 'Por lo tanto, te imploro, déjame subir y sepultar a mi padre; yo regresaré.' Avi hishbi'ani
lemor hineh anoji met bekivri asher kariti li be'erets Kena'an shamah tikbereni we'atah e'eleh-na we'ekberah
et-avi we'ashuvah.
hlua htuw ynrbqt hmç nunk xrab yl ytyrk rça yrbqb tm ykna hnh rmal ynuybçh yba
hbwçaw yba ta hrbqaw an
‫ שר כריתי לי בארץ כנען שמה תקברני ועתה אעלה־נא‬.‫כי מת בקברי א‬%‫ר הנה אנ‬%‫אבי השביעני לאמ‬
‫ואקברה את־אבי ואשובה‬
6-Y dijo Par'oh: Sube y sepulta a tu padre como él te juramentó. Wayomer Par'oh aleh ukvor et-avija ka'asher
hishbi'eja.
kuybçh rçak kyba ta rbqw hlu hurp rmayw

‫ שר השביעך‬.‫ר את־אביך כא‬%‫לה וקב‬.‫ה ע‬%‫אמר פרע‬%‫וי‬
7-Y subió Yosef para enterrar a su padre; y subieron con él todos los siervos de Far'oh, los ancianos de su casa, y todos
los ancianos de la tierra de Mitzrayim; Waya'al Yosef likbor et-avi'o waya'alu ito kol-avdey Far'oh zikney veyto
wejol-zikney erets-Mitsrayim.
myrxm xra ynqz lkw wtyb ynqz hurp ydbu lk wta wluyw wyba ta rbql pswy luyw
‫ל זקני ארץ־מצרים‬%‫ו וכ‬%‫ה זקני בית‬%‫ו כל־עבדי פרע‬%‫לו את‬.‫ר את־אביו ויע‬%‫וסף לקב‬%‫ויעל י‬
8-y toda la casa de Yosef con sus hermanos, y la casa de su padre; solamente a sus criaturas, y su ganado menor y su
ganado mayor dejaron en la tierra de Goshen. Wejol beyt Yosef we'ejay'o uveyt avi'o rak tapam wetsonam
uvekaram azvu be'erets Goshen.
nçg xrab wbzu mrqbw mnaxw mpf qr wyba tybw wyjaw pswy tyb lkw
‫שן‬%‫אנם ובקרם עזבו בארץ ג‬%‫וסף ואחיו ובית אביו רק טפם וצ‬%‫ל בית י‬%‫וכ‬
9-Y Subieron también con él carros y gente de a caballo; y era el campamento muy grande. Waya'al imo gam-rejev
gam-parashim wayehi hamajaneh kaved me'od.
dam dbk hnjmh yhyw myçrp mg bkr mg wmu luyw

‫ד‬%‫ נה כבד מא‬.‫ו גם־רכב גם־פרשים ויהי המח‬%‫ויעל עמ‬
10-Y llegaron a la era de Atad, que esta al otro lado del Yarden; allí hicieron duelo con grande y muy dolorosa
lamentación; e hizo Yosef por su padre duelo de siete días. Wayavo'u ad-Goren ha'Atad asher be'ever haYarden
wayispedu sham misped gadol wejaved me'od waya'as le'avi'o evel shiv'at yamim.
lba wybal çuyw dam dbkw lwdg dpsm mç wdpsyw ndryh rbub rça dfah nrg du wabyw
mymy tubç
‫ד ויעש לאביו אבל שבעת ימים‬%‫ול וכבד מא‬%‫ שר בעבר הירדן ויספדו־שם מספד גד‬.‫רן האטד א‬%‫או עד־ג‬%‫ויב‬
11-Y cuando vieron los Kena'ani, habitantes de la tierra, el duelo en la era de Atad, dijeron: Duelo muy doloroso es
éste para los egipcios; por tanto se le puso el nombre de Avel-Mitzráyim (luto de Mitzrayim) al lugar que está de la
otra parte del Yarden. Wayar yoshev ha'arets haKna'ani et-ha'evel beGoren ha'Atad wayomru evel-kaved zeh le-
Mitsrayim al-ken kara shemah avel Mitsrayim asher be'ever haYarden.
hmç arq nk lu myrxml hz dbk lba wrmayw dfah nrgb lbah ta ynunkh xrah bçwy aryw
ndryh rbub rça myrxm lba
‫אמרו אבל־כבד זה למצרים על־כן קרא שמה אבל‬%‫רן האטד וי‬%‫ני את־האבל בג‬.‫ושב הארץ הכנע‬%‫וירא י‬
‫ שר בעבר הירדן‬.‫מצרים א‬
12-E hicieron sus hijos con el según les había mandado; Waya'asu vanay'o lo ken ka'asher tsiwam.
mwx rçak nk wl wynb wçuyw

‫ שר צום‬.‫שו בניו לו כן כא‬.‫ויע‬
13-y lo llevaron sus hijos a la tierra de Kena'an, y lo sepultaron en la cueva del campo de Majpelah, campo que compró
Abraham, para posesión de sepultura, de Efron el Jiti, enfrente de Mamre. Wayis'u oto vanay'o artsah Kena'an
wayikberu oto bimearat sdeh haMajpelah asher kanah Avraham et-hasadeh la'ajuzat-kever me'et Efron
haChiti al-peney Mamre.
hdçh ta mhrba hnq rça hlpkmh hdç trumb wta wrbqyw nunk hxra wynb wta waçyw
armm ynp lu ytjh nrpu tam rbq tzjal
‫ שר קנה אברהם את־השדה‬.‫ו במערת שדה המכפלה א‬%‫את‬
% ‫ו בניו ארצה כנען ויקברו‬%‫את‬
% ‫וישאו‬
‫ן החתי על־פני ממרא‬%‫ זת־קבר מאת עפר‬:‫ ח‬.‫לא‬
14-Y volvió Yosef a Mitzrayim, él y sus hermanos, y todos los que habían subido con él al entierro de su padre,
después de haber sepultado a su padre. Wayashov Yosef Mitsraymah hu we'ejay'o wejol-ha'olim ito likbor et-avi'o
ajarey kovro et-avi'o.
wyba ta wrbq yrja wyba ta rbql wta myluh lkw wyjaw awh hmyrxm pswy bçyw
‫ו את־אביו‬%‫ רי קבר‬.‫ר את־אביו אח‬%‫ו לקב‬%‫לים את‬%‫וסף מצרימה הוא ואחיו וכל־הע‬%‫וישב י‬
15-Y viendo los hermanos de Yosef que había muerto su padre, dijeron: Quizá nos aborrecerá Yosef y nos devolverá
todo el mal que nosotros le hicimos. Wayir'u ajey-Yosef ki-met avihem wayomru lu yistemenu Yosef wehashev
yashiv lanu et kol-hara'ah asher gamalnu oto.
rça hurh lk ta wnl byçy bçhw pswy wnmfçy wl wrmayw mhyba tm yk pswy yja waryw
wta wnlmg
‫ו‬%‫את‬
% ‫ שר גמלנו‬.‫וסף והשב ישיב לנו את כל־הרעה א‬%‫אמרו לו ישטמנו י‬%‫ ביהם וי‬.‫וסף כי־מת א‬%‫ חי־י‬.‫ויראו א‬
16-Y mandaron decir a Yosef: Tu padre ordenó antes de su muerte, diciendo: Wayetsaw'u el-Yosef lemor avija tsiwah
lifney moto lemor.
rmal wtwm ynpl hwx kyba rmal pswy la wwxyw

‫ר‬%‫ו לאמ‬%‫ות‬%‫ר אביך צוה לפני מ‬%‫וסף לאמ‬%‫ויצוו אל־י‬
17-Así diréis a Yosef: "Perdona, a mi ruego, el delito de tus hermanos y su pecado, porque mal te pagaron." Ahora
pues, perdona, te rogamos, el delito de los siervos del Elohey de tu padre. Y lloraba Yosef mientras hablaban con él.
Koh-tomeru le-Yosef ana sa na pesha ajeyja wejatatam ki-ra'ah gemaluja we'atah sa na lefesha avdey Elohey
avija wayevk Yosef bedabram elay'o.
yhla ydbu uçpl an aç htuw kwlmg hur yk mtafjw kyja uçp an aç ana pswyl wrmat hk
wyla mrbdb pswy kbyw kyba
‫וסף אנא שא נא פשע אחיך וחטאתם כי־רעה גמלוך ועתה שא נא לפשע עבדי אלהי‬%‫אמרו לי‬%‫ה־ת‬%‫כ‬
‫וסף בדברם אליו‬%‫אביך ויבך י‬
18-Y vinieron sus hermanos y cayeron delante de su rostro, y decían: ¡Henos aquí por siervos tuyos! Wayeleju gam-
ejay'o wayiplu lefanay'o wayomeru hinenu leja la'avadim.
mydbul kl wnnh wrmayw wynpl wlpyw wyja mg wklyw

‫בדים‬.‫אמרו הננו לך לע‬%‫וילכו גם־אחיו ויפלו לפניו וי‬
19-Y Yosef les dijo: No temáis, pues ¿estoy yo acaso en lugar de Elohim? Wayomer alehem Yosef al-tira'u ki hatajat
Elohim ani.
yna myhla tjth yk waryt la pswy mhla rmayw

‫ תחת אלהים אני‬.‫וסף אל־תיראו כי ה‬%‫ להם י‬.‫אמר א‬%‫וי‬
20-Vosotros pensasteis contra mí el mal, pero Elohim lo pensó para bien, a fin de hacer lo que hoy se ve, a fin de dar
vida a mucha gente. We'atem jashavtem alay ra'ah Elohim jashavah letovah lema'an asoh kayom hazeh
lehajayot am-rav.
br mu tyjhl hzh mwyk hçu numl hbfl hbçj myhla hur ylu mtbçj mtaw
‫ת עם־רב‬%‫ י‬.‫ום הזה להח‬%‫ה כי‬%‫עש‬. ‫בה למען‬%‫ שבה לט‬.‫ שבתם עלי רעה אלהים ח‬.‫ואתם ח‬
21-Y Ahora pues, no temáis, yo os sustentaré a vosotros y a vuestras familias. Así les consoló, hablándoles al corazón.
We'atah al-tira'u anoji ajalkel etjem we'et-tapjem wayenajem otam wayedaber al-libam.
mbl lu rbdyw mtwa mjnyw mkpf taw mkta lklka ykna waryt la htuw
‫ותם וידבר על־לבם‬%‫ כלכל אתכם ואת־טפכם וינחם א‬.‫כי א‬%‫ועתה אל־תיראו אנ‬
22-Y habitó Yosef en Mitzrayim, él y la casa de su padre. Y vivió Yosef ciento diez años. Wayeshev Yosef beMitsrayim
hu uveyt avi'o wayeji Yosef me'ah wa'eser shanim.
mynç rçuw ham pswy yjyw wyba tybw awh myrxmb pswy bçyw
‫וסף מאה ועשר שנים‬%‫וסף במצרים הוא ובית אביו ויחי י‬%‫וישב י‬
23-Y Yosef vio a los hijos de Efrayim hasta la tercera generación; también los hijos de Majir, hijo de Menasheh, fueron
criados sobre las rodillas de Yosef. Wayar Yosef le-Efrayim beney Shileshim gam beney Majir ben-Menasheh
yuldu al-birkey Yosef.
pswy ykrb lu wdly hçnm nb rykm ynb mg myçlç ynb myrpal pswy aryw
‫וסף‬%‫לדו על־ברכי י‬:‫וסף לאפרים בני שלשים גם בני מכיר בן־מנשה י‬%‫וירא י‬
24-Y Yosef dijo a sus hermanos: Yo me muero; y Elohim de seguro os visitará, y os hará subir de esta tierra a la tierra
que tiene jurada a Abraham, a Yitzjak y a Ya'akov. Wayomer Yosef el-ejay'o anoji met w'Elohim pakod yifkod
etjem wehe'elah etjem min-ha'arets hazot el-ha'arets asher nishba le-Avraham le-Yitsjak ule-Ya'akov.
xrah la tazh xrah nm mkta hluhw mkta dqpy dqp myhlaw tm ykna wyja la pswy rmayw
bquylw qjxyl mhrbal ubçn rça
‫את אל־הארץ‬%‫ד אתכם והעלה אתכם מן־הארץ הז‬%‫ד יפק‬%‫כי מת ואלהים פק‬%‫וסף אל־אחיו אנ‬%‫אמר י‬%‫וי‬
‫ב‬%‫עק‬. ‫ שר נשבע לאברהם ליצחק ולי‬.‫א‬
25-Y Yosef juramentó a los hijos de Yisra'el, diciendo: De seguro os visitará Elohim, y haréis llevar mis huesos de
aquí. Wayashba Yosef et-beney Yisra'el lemor pakod yifkod Elohim etjem weha'alitem et-atsmotay mizeh.
hzm ytmxu ta mtluhw mkta myhla dqpy dqp rmal larçy ynb ta pswy ubçyw
‫תי מזה‬%‫לתם את־עצמ‬.‫ד אלהים אתכם והע‬%‫ד יפק‬%‫ר פק‬%‫וסף את־בני ישראל לאמ‬%‫וישבע י‬
26-Y murió Yosef de edad de ciento diez años; y le embalsamaron, y le pusieron en un ataúd en Mitzrayim. Wayamot
Yosef ben-me'ah wa'eser shanim wayajantu oto wayisem ba'aron beMitsrayim.
myrxmb nwrab mçyyw wta wfnjyw mynç rçuw ham nb pswy tmyw
‫ון במצרים‬%‫ו ויישם באר‬%‫את‬
% ‫וסף בן־מאה ועשר שנים ויחנטו‬%‫וימת י‬
Al comenzar la lectura de la parashah:
Barju et YHWH hamevoraj. ¡Bendecid a YHWH, el Bendito!
Baruj YHWH hamevoraj le'olam va'ed. Bendito es YHWH, el Bendito para siempre.
Baruj atah YHWH Eloheynu melej ha'olam, asher bajar banu mikol-ha'amim, wenatan lanu et-torato. Bendito seas Tu, oh
YHWH nuestro Elohey, Rey del universo que nos elegiste entre todos los pueblos y nos diste Tu Torah,
Baruj atah YHWH, noten hatorah. Bendito seas, oh YHWH, que nos concediste la Torah. AMEN
Al terminar la Porcion debe leer esta Beraja:
Baruj atah YHWH, Eloheynu melej ha'olam, asher natan lanu torat emet, wejayey olam nata betojenu. Bendito seas Tu oh
YHWH nuestro ELOHIM, Rey del Universo que nos diste, la Torah de la Verdad, e implantaste en nosotros la Vida.
Baruj atah YHWH, noten hatorah. AMEN . Bendito seas, oh YHWH, que nos concediste la Torah.

Torah - Génesis Hebreo-Español

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Torah - Génesis Hebreo-Español

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Torah - Génesis Hebreo-Español

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

BERESHIT 1 ‫בראשית‬ Tyçarb

Esta presentación de la torah en dos lineas en paleohebreo y en hebreo moderno

Traducción del texto masorético

Parashah 1: Bereshit (En el Principio) 1:1- 6:8

xrah taw mymçh ta myhla arb tyçarb

rwa yhyw rwa yhy myhla rmayw

yçylç mwy rqb yhyw bru yhyw

Nk yhyw xrah lu ryahl mymçh uyqrb trwaml wyhw

xrah lu ryahl mymçh uyqrb myhla mta ntyw

yuybr mwy rqb yhyw bru yhyw

Yçymj mwy rqb yhyw bru yhyw

Mabx lkw xrahw mymçh wlkyw

hmdah ynp lk ta hqçhw xrah nm hluy daw

rxy rça mdah ta mç mçyw mdqm ndub ng myhla hwhy ufyw

myçar hubral hyhw drpymçmw ngh ta twqçhl ndum axy rhnw

bhzh mç rça hlywjh xra lk ta bbsh awh nwçyp djah mç

mhçh nbaw jldbh mç bwf awhh xrah bhzw

çwk xra lk ta bbwsh awh nwjyg ynçh rhnh mçw

Hrmçlw hdbul ndu ngb whjnyw mdah ta myhla hwhy jqyw

lkat lka ngh xu lkm rmal mdah lu myhla hwhy wxyw

‫אכל‬%‫ל ת‬%‫ל עץ־הגן אכ‬%‫ר מכ‬%‫ויצו יהוה אלהים על־האדם לאמ‬

Wççbty alw wtçaw mdah mymwru mhynç wyhyw

lkan ngh xu yrpm çjnh la hçah rmatw

nwtmt twm al hçah la çjnh rmayw

hkya wl rmayw mdah la myhla hwhy arqyw

abjaw ykna mryu yk aryaw ngb ytumç klq ta rmayw

Hdçh bçu ta tlkaw kl jymxt rdrdw xwqw

yj lk ma htyh awh yk hwj wtça mç mdah arqyw

mçblyw rwu twntk wtçalw mdal myhla hwhy çuyw

hwhyl hjnm hmdah yrpm nyq abyw mymy xqm yhyw

Hkynp wlpn hmlw kl hrj hml nyq la hwhy rmayw

hmdah nm yla myqux kyja ymd lwq tyçu hm rmayw

xrab hyht dnw un kl hjk tt pst al hmdah ta dbut yk

awçnm ynwu lwdg hwhy la nyq rmayw

Ndu tmdq dwn xrab bçyw hwhy ynplm nyq axyw

hlx tynçh mçw hdu tjah mç myçn ytç kml wl jqyw

Hnqmw lha bçy yba hyh awh lby ta hdu dltw

bgwuw rwnk çpt lk yba hyh awh lbwy wyja mçw

Hubçw myubç kmlw nyq mqy mytubç yk

çwna ta dlwyw hnç tamw mynç çmj tç yjyw

tmyw hnç twam uçtw hnç hrçu mytç tç ymy lk wyhyw

nnyq ta dlwyw hnç myuçt çwna yjyw

tmyw hnç twam uçtw mynç çmj çwna ymy lk wyhyw

lallhm ta dlwyw hnç myubç nnyq yjyw

tmyw hnç twam uçtw mynç rçu nnyq ymy lk wyhyw

dry ta dlwyw hnç myççw mynç çmj lallhm yjyw

kwnj ta dlwyw hnç tamw hnç myççwvmytç dry yjyw

jlçwtm ta dlwyw hnç myççw çmj kwnj yjyw

hnç twam çlçw hnç myççw çmj kwnj ymy lk yhyw

myhla wta jql yk wnnyaw myhlah ta kwnj klhtyw

kml ta dlwyw hnç tamw hnç mynmçw ubç jlçwtm yjyw

nb dlwyw hnç tamw hnç mynmçw mytç kml yjyw

tpy taw mj ta mç ta jn dlwyw hnç twam çmj nb jn yhyw

mhl wdly twnbw hmdah ynp lu brl mdah ljh yk yhyw

wbl la bxutyw xrab mdah ta hçu yk hwhy mjnyw

hwhy ynyub nj axm jnw

Parashah 2: Noaj - Bereshit 6:9 – 11:32

jn klhth myhlah ta wytrdb hyh mymt qydx çya jn jn tdlwt hla

tpy taw mj ta mç ta mynb hçlç jn dlwyw