Francis Crick

Francis Crick
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Northampton, 1916ko ekainaren 8a
Herrialdea	Erresuma Batua
Heriotza	La Jolla eta San Diego, 2004ko uztailaren 28a (88 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: ondesteko minbizia
Familia
Ezkontidea(k)	Odile Crick (mul)
Hezkuntza
Heziketa	Londresko University College Cambridgeko Unibertsitatea Mill Hill School (en) Gonville and Caius College (en) Northampton School for Boys (en)
Tesi zuzendaria	Max Perutz
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Max Perutz Edward Collingwood (en)
Jarduerak
Jarduerak	biologoa, genetista, fisikaria, neurozientzialaria, biokimikaria, biologo molekularra, unibertsitateko irakaslea, biofisikaria eta idazlea
Enplegatzailea(k)	Cambridgeko Unibertsitatea Salk Institute for Biological Studies (en) New York University Tandon School of Engineering (en)
Lan nabarmenak	ikusi Life Itself: Its Origin and Nature (en)
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea Albert Lasker Award for Basic Medical Research  (1960) Medikuntzako Nobel Saria  (1962) Merituaren Ordena (Erresuma Batua) Copley Domina  (1975) Errege Domina  (1972) Philadelphia Liberty Medal Canada Gairdner International Award  (1962) EMBO Membership Grand Prix Charles-Leopold Mayer  (1961) Sir Hans Krebs Medal  (1977) Albert Medal  (1987) Croonian Medal and Lecture  (1966) Fellow of the Committee for Skeptical Inquiry Mendel Medal  (1966)
Kidetza	Royal Society Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Frantziako Zientzien Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia European Molecular Biology Organization (en) Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

Francis Harry Compton Crick (Northampton, Ingalaterra, 1916 - San Diego, Ameriketako Estatu Batuak, 2004) 1962an Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eskuratu zuen britainiar biologo eta irakaslea izan zen, James D. Watsonekin batera DNAren egitura molekularra 1953an aurkitu eta ezagutarazi zuena.

Biografia

Txikitatik erakutsi zuen Crickek zientziarekiko grina. Bere jaioterrian oinarrizko ikasketak egin zituen, eta 14 urteekin Londresa abiatu zen ikasketei jarraipena emateko. Fisika ikasi zuen gero Londresko University Collegen, eta Bigarren Mundu Gerran fisikari gisa lan egin ostean biologia ikasteari ekin zion.

1947. urtetik aurrera Crickek biologiaren zerbitzura jarri zituen bere fisika ezaguerak. 1951n hasi zen James Watson-ekin lanean egitasmo handi batean: DNAren egitura molekularraren ikerketan, izaki bizidunen molekula garrantzitsuenaren gakoa ulertu nahian. Watsonek eta Crickek Cambridgeko Unibertsitatearen Cavendish Laborategi ospetsuan burutu zuten haien lana, eta Nature aldizkarian argitaratu zituzten haien emaitzak 1953an. Bertan, DNAren kristalizazioa ikertu ondoren X izpien bitartez molekula horren egitura tridimentsionala azaltzen zuen helize bikoitzaren eredua proposatu zuten. Aurkikuntza honek 1962ko Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eman zien bi zientzialariei.

Biologia molekularrean aritu ostean, 1973an San Diegoko Unibertsitatean (AEB) hasi zen lanean neurozientziaren eremuan, burmuinen zirrikitu ezkutuak argitu nahian. 1976an unibertsitate horretako irakaslea bihurtu zen.

Koloneko minbizi batek jota hil zen 2004an.

Panspermia gidatua

Sakontzeko, irakurri: «panspermia»

1973an Crick-ek panspermia gidatuaren hipotesia plazaratu zuen, Leslie Orgel kimikariarekin batera. Bere iritziz, zibilizazio estralurtar batek biziaren hazia nahita ipini zuen gure planetan. Lur gaineko bizia zibilizazio aurreratu horren saiakuntza besterik ez zen izango, Cricken ustez.

Crick eta Orgelen iritziz molekula bizidun baten agerpenak (DNArena) oso gertakari arraroa eta urria izan behar du unibertsoan, ia miraritzat jo daitekeena. Errazagoa iruditu zitzaien Lurreko bizia kanpotik etorri izana bertan agertu izana baino. Panspermia gidatuaren teoriak, ustez, gure planetan biziaren finkapena eta hedapena ongi azalduko luke.

Crick eta LSD

Bere bizitzaren azken urteetan Crickek lankide batzuei aitortu zien LSDa -dosi txikietan- hartu zituela behin baino gehiagotan, bere ideiak argitzen eta buruketak azkartzen laguntzen ziolako. LSDari esker -onartu zuen- DNAren egitura molekularra bururatu zitzaion gai horretaz lanean ari zela.

Era berean jakina da Crick Dick Kempekin harremanetan egon zela, 1970eko hamarkadan LSDa araztu zuen biokimikari ospetsuarekin, hain zuzen ere.

Kanpo-estekak

• (Frantsesez) DNAren helize bikoitza. Hor aipatzen dira DNAren egitura molekularra aurkitzeko Watsonek eta Crickek egindako esperimentuak. Haien biografiak ere agertzen dira.
• (Ingelesez) Direct panspermia. Panspermia gidatuaren buruzko iritziak
• (Gaztelaniaz) Crick eta LSDa

• Datuak: Q123280
• Multimedia: Francis Crick / Q123280