Saltar ao contido

Tálero

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Anverso da primeira moeda con valor dun tálero: joachimsthaler de 1525 do Reino de Bohemia, coa imaxe de San Xoaquín
Reverso do tálero de 1525 do Reino de Bohemia

O tálero ou táler (alemán: thaler -ata 1901- e taler -actualmente-; neerlandés: daalder; linguas nórdicas: daler) era unha antiga moeda de prata de gran módulo orixinaria de Alemaña e usada en diversos países de Europa central en diferentes países, desde o século XVI ata o século XIX.[1][2]

O seu nome vén da forma abreviada do nome Joachimstaler Guldengroschen ("florín de ouro do val de San Xoaquín"), dado a unhas moedas cuñadas en 1484 polo duque Sexismundo de Austria con prata de minas de Sankt Joachimsthal en Bohemia, hox e Jáchymov, na República Checa.[3][4]

Historia

[editar | editar a fonte]

En Alemaña e Austria

[editar | editar a fonte]
Anverso dun tálero de María Tareixa de 1780

A división política do Sacro Imperio Romano Xermánico fixo que que en pouco tempo comezasen a circular moitas moedas de prata de valores diferentes, o que supuña un atranco para os negocio. O Reichstag de 1559 e 1566 de Augsburgo organizou o control das moi numerosas casas de moeda señoriais e prescribiu a unificación do sistema monetario, para o que se escolleu o tálero de Saxonia, que tomou o nome de reichstaler ("tálero imperial"). A nova moeda foi un éxito e axiña se espallou ata se converter nun estándar de facto para o comercio, mesmo alén das fronteiras do Sacro Imperio. Este tálero tiña un peso de 29,23 gramos e estaba batido en prata cunhabn pureza de 889 milésimas.[5]

Un decreto imperial asinado en Viena o 20 de setembro de 1753, consecuencia du acordo con Baviera, deu orixe a unha nova variedade de tálero, chamada konventionstaler, cun peso de 23,385 gramos, que de camiño estendeu o seu uso por todos os estados alemáns. A máis célebre destas moedas foi a coñecida como Maria-Theresien-Taler ("Tálero de María Tareixa"), cuñado en Viena a nome de María Tareixa I de Austria a partir de 1780 e que chegou a ter unha intensa circulación internacional, mesmo no mundo árabe, ata ben entrado o século XIX.[6]

Os derradeiros táleros en circulación foron os de Prusia (preussenthaler), creados como resposta économico-financeira de Prusia ao Imperio Austríaco, como consecuencia dun tratado de unión monetaria e alfandegueira dos estados alemáns do Norte asinado en 1838, denominado Zollverein. O seu peso era de 16,70357 gramos. En 1871, logo da guerra franco-prusiana, ao recibir unha importante indemnización pagada en francos de ouro, o Imperio de Prusia abandonou o tálero e o padrón prata e introduciu o marco con padrón ouro (goldmark).

Nos Países Baixos

[editar | editar a fonte]
Tálero de Borgoña ou patacón cuñado en Bruxelas de 1621 a nome de Filipe IV

Nos Países Baixos españois cuñouse inicialmente o chamado philipsdaalder durante o reino de Filipe II de Castela, cun peso de 34,27 gramos e unha lei de vinte quilates, que deu paso nos principios do século XVII ao tálero de Borgoña, coñecido como patacón, de menor peso e lei, que foi alternando co do Sacro Imperio en función do difícil equilibrio político na rexión nesa época.[7][8]

En 1567, a cidade de Nijmegen asumiu o reichstaler. Ao declarar a súa desobediencia ao rei de España, en 1581, axiña a República das Sete Provincias Unidas, que de facto pasaba a formar parte do Sacro Imperio Romano Xermánico, retomou tamén esa moeda para facilitar os negocios (co nome adaptado ao neerlandés: rijksdaalder) . O Ducado de Brabante e o Condado de Flandres mantiveron, no entanto, o philipsdaalder.

A partir de 1840, a palabra foi usada nos Países Baixos para designar unha nova moeda de dous floríns e medio, con 25 gramos e unha lei de 945 milésimas.

En Escandinavia

[editar | editar a fonte]
Anverso dunha peza de dous daler daneses de 1868 a nome de Cristián IX

O tálero introduciuse en Escandinavia baixo o nome de daler a principios do século XVII e axiña pasou a converterse nunha moeda de uso xeral. Estas variedades de táleros mantivéronse en Dinamarca e Suecia ata 1873, cando foron substituídos pola coroa dinamarquesa e a coroa sueca, as novas moedas introducidas pola Unión Monetaria Escandinava. Noruega adheriuse en 1876 e creou a coroa norueguesa.[9][10]

Herdanza do tálero noutras moedas

[editar | editar a fonte]
Anverso dun dólar norteamericano de 1884, inspirado no tálero

Hoxe en día noi hai ningunha moeda en circulación no mundo coa denominación de tálero. No entanto, algunhas manteñen a súa herdanza nos seus nomes ou naceron en relación coas súas características metrolóxicas:

Tálero de Eritrea de 1891 a nome de Humberto I
  • Eritrea. Na colonia italiana de Eritrea cuñáronse en 1891 moedas de prata a nome de Humberto I equivalentes ao tálero en peso, lei e valor, co valor facial expresado paralelamente como 5 liras e 1 tálero (italiano: tallero).[14][15]
  • Eslovenia. O tálero (en esloveno: tolar) inspirou tamén o nome do tolar, que foi a unidade monetaria de Eslovenia desde a súa independencia en 1991 ata a fin de 2006.
  • Belarús. Tras a independencia de Belarús en 1991, o Sóviet Supremo desta república considerou a adopción do tálero como unidade nacional, dividida en 100 hrosh, aínda que a maioría comunista na cámara rexeitou a proposta e acabou por instituír o rublo belaruso, máis acorde coa tradición da república dentro dos extintos Unión Soviética e Imperio Ruso.
  • Países nórdicos. A propia denominación de "coroa" para as moedas escandinavas que substituíron o tálero provén da forma simplificada dunha das variedades do tálero, o kronentaler.
  • Grecia. Cando en 1833 se instituíu en Grecia a dracma como unidade monetaria, pasou a coñecerse como tálero (en grego: taliro) a moeda de 5 dracmas de prata, xa que coincidía en peso e valor co tálero daquela época. Mesmo despois da desaparición da dracma como unidade, o termo mantense vivo aínda para designar o billete de cinco euros.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ A reforma ortográfica do alemán de 1901 determinou a escrita de taler no canto de thaler.
  2. ↑ Táler é a adaptación á ortografía galega do alemán taler. Tálero é a forma proposta como normativa no DRAG e no Portal das Palabras.
  3. ↑ Kluge. Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Bearbeitet von Elmar Seebold. 25. Auflage. De Gruyter, Berlín/Boston, 2011 (en alemán)
  4. ↑ Arnold, Paul et al, Großer Deutscher Münzkatalog von 1800 bis heute. Augsburg, 2015. [ISBN 978-3866461215] (en alemán)
  5. ↑ Van Gelder, Enno. "Geschiedenis van de rijksdaalder". Tijdschrift voor Numismatiek, XXIII, n° 2, 1973. Páxinas 23-29 (en neerlandés)
  6. ↑ "The Maria Theresa Thaler 1780". En Theresia.name (en inglés)
  7. ↑ "Patagones". En Moneda Hispánica (en castelán)
  8. ↑ "Le Patagon Arquivado 22 de decembro de 2017 en Wayback Machine.". Museo do Banco Nacional de Bélxica (en francés)
  9. ↑ "1875 Fra rigsdaler til kroner". Banco Nacional de Dinamarca (en dinamarqués)
  10. ↑ Edvinsson, Rodney (2010). "Swedish monetary standards in historical perspective". En Historical Monetary and Financial Statistics for Sweden: Exchange rates, prices and wages 1277–2008. Sveriges Riksbank. Páxinas 26-66 [ISBN 978-91-7092-124-7] (en sueco)
  11. ↑ "Dollar". En Encyclopaedia Britannica (en inglés)
  12. ↑ "Lion Dollar. Introduction". En Coins.nd.com (en inglés)
  13. ↑ "Dollar". En Online Etymology Dictionary (en inglés)
  14. ↑ "Tallero". No dicionario en liña Merriam-Webster (en inglés)
  15. ↑ "Eritrean Tallero". En The Free Dictionary by Farlex (en inglés)

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Caspar, Helmut. Vom Taler zum Euro. Die Berliner, ihr Geld und ihre Münze. Berlin Story Verlag. Berlín, 2006 [ISBN 3-929829-30-4] (en alemán)
  • Klütz, Konrad. Münznamen und ihre Herkunft. Moneytrend Verlag. Viena, 2004 [ISBN 3-9501620-3-8] (en alemán)
  • Flandrin, Philippe. Les thalers d'argent. Histoire d'une monnaie commune. Le Félin, 1997 [ISBN 978-2866452797] (en francés)

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tálero&oldid=6865483»