Türk Dili Ve Edebiyatı

Destanlar, içinde yaratıldıkları milletin dünyaya bakış açısını, sahip olduğu inanç ve değerlerini, sosyal yapısını büyük oranda ortaya koyar. Bütün bunlar o toplumun muhayyilesinde olgunlaştırdığı idealleştirilmiş tipler vasıtasıyla gözler önüne serilir. Atlı- göçebe yaşam tarzını benimseyerek bozkır medeniyetinin bir parçası olan Türkler de sözlü gelenek şiir sanatları içinde yarattıkları destanlardan biri olan Oğuz Kağan Destanında bu algılarını, ideallerini ve beklentilerini toplumun lideri olan Oğuz Kağan’ın kimliğiyle ortaya koymuşlardır. Biz de bu çalışmada Oğuz Kağan Destanı’ndan hareketle atlı-göçebe yaşam tarzının idealleştirilmiş kahramanı olan Oğuz Kağan’ın sosyal psikolojinin verilerinden de istifade etmek suretiyle sosyal statüsünü belirlemeye ve böylelikle atlı-göçebe bir toplumun ideal lider algısının özelliklerini ortaya koymaya çalışacağız. Çalışmamızda yararlanacağımız metinler R. Rahmeti ve W. Bang’ın birlikte yayınladıkları Uygur harfli Oğuz Kağan Destanı ve bazı noktalarda detaya inerek daha fazla ayrıntılı bilgi vermesi nedeniyle Z. Velidi Togan’ın yayınladığı Reşideddin Oğuznamesinin (Camiü’t-Tevarih) tercümesinde yer alan ve Oğuz Kağan destanının İslamiyet sonrasındaki versiyonu olan “Tarih-i Oğuzân ve Türkân” bölümü olacaktır.

Öz Dil sürekli gelien canlı bir varlıktır. Bu geliim süreci içerisinde dile yeni kelimelerin girii farklı yollardan olur. Marka özel isimlerinin cins isme dönüerek bir ürün ismi nitelii kazanması ve bu ürün isimlerinin de sözlüklerde kendilerine yer bulmaları, bu yollardan sadece birisidir. Bu jenerik marka isimlerinin çou yabancı kökenli olsa da söyleyite Türkçeleerek günlük hayatta sık sık yer alırlar. Bu çalımada, jenerik marka isimlerinin Türk dilindeki yeri üç ana balık altında incelenecektir. lk olarak jenerik marka isimlerinin ortaya çıkıı ele alınacak, daha sonra bunların güncel Türk Dil Kurumu Sözlüünde yer alı biçimleri üzerinde durulacak, son olarak da bu isimlerin oluturdukları birleik yapılara kısaca deinilecektir. Böylelikle jenerik marka isimlerinin yaayan dildeki kullanımlarına dikkat çekilecektir. Abstract Language is a living entity constantly evolving. In the process of this development the entry of new vocabularies into language occur in different ways. Transforming into a common noun from brand proper names assuming the character of a product name and this product names find a place for themselves in the dictionary, this is just one of the ways. Though most of these generic brand names are foreign origin, as utterance they became Turkish word frequently take place in our daily lives. In this study, the place of brand names in our language will be examined under three main headings First the occurrence of brand names will be discussed, afterward their depictions in the current Turkish Language Institute will be focused on finally, the composite structures of these names briefly will be mentioned. Thus the usage of generic brand names in the living language will be drawn.

ÖZET Yabancı bir dil öğreniminde adayların birinci amacı en kısa zamanda hedef dili etkili bir şekilde öğrenmektir. Bununla ilgili de birçok kitap, kurs ve özellikle son zamanlarda internet ortamında çok fazla görsel ve işitsel malzeme vardır. Yabancılara Türkçe öğretim kitaplarına bakıldığında gramer bölümünde öncelikle eksiz yapıların öğretildiği görülür: var mı?, yok mu? gibi. Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğu için ileriki düzeylerde, özellikle birleşik zamanlar ile yapım, çekim ve şahıs eklerinin bir arada kullanıldığı yapılarda öğrenim açısından zorluklar ortaya çıkmaktadır. Bu eklerin öğrenimi kısa zamanda gerçekleşse de bir süre sonra unutulmakta veya birbirleriyle karıştırılmaktadır. Bunların kalıcı olması için pratik yapılmalı ve özellikle de bol bol kitap okunmalıdır. Yabancılara Türkçe öğretiminde ders kitabı niteliğinde birçok çalışma mevcuttur. Bunlar genellikle belli bir düzende-okuma, dinleme, yazma, dilbilgisi, alıştırma gibi-yazılmış ve dil öğretiminin temellerini ortaya koyan kitaplardır. Asıl bu temel atıldıktan sonra, bunun devamını getirecek pratik okuma kitapları maalesef yok denecek kadar azdır. Var olanlar da sadece A1, A2, B1, B2 gibi düzeyler için sınıflandırılmış az sayıdaki hikâye kitaplarıdır. Türkçe eklemeli bir dil olduğu için, her bir ekin farkındalığını arttırıp öğrenilmesini daha kolay hâle getirmek gerekir. Bunun için de yapılması gereken okuma kitaplarındaki eklerin sınıflandırılarak renklendirilmesi olabilir. Bir hikâye kitabı içindeki bütün eklerin renklendirilmesi karışıklığa yol açabileceğinden birbirine yakın gramer konularının ayrı ayrı kitaplarda gösterilmesi gerekebilir. Örneğin, Türkçede zaman ekleri bir hikâyede, şahıs ekleri diğer bir hikâyede, çekim ekleri başka bir hikâyede gösterilebilir. Hikâyelerde bu renklendirmeler yapılırken öncelikle hikâyenin başında hangi gramer konusu işlenecekse onun hakkında kısa ve öz bilgiler verilmelidir. Örneğin, zamanlar konusunun gösterileceği bir hikâyede şimdiki zaman eki-yor anlatılıp hangi renkle hikâyede gösterileceği belirtilmelidir. Yani hikâye boyunca şimdiki zaman eki-yor'un kırmızı; gelecek zaman eki-acak/-ecek'in sarı; geniş zaman eki-ar/-er/-r'nin yeşil renkle gösterilmesi gibi. Bu çalışmada, yabancılara Türkçe öğretiminde hikâye kitaplarındaki gramer yapılarının renklendirilerek verilmesinin dil öğrenimini nasıl kolaylaştıracağı gösterilmek istenmiştir. Öncelikle Avrupa Ortak Dil Kriterleri'ne göre A1, A2; B1, B2 ve C1, C2 olmak üzere gramer konuları altı grupta sınıflandırılmıştır. Bildiride bu grupların hepsini vermek mümkün olmadığı için sadece A1 seviyesi ile ilgili bir hikâye kitabı üzerinden uygulanması gereken yöntem gösterilmiştir. Bu seviyedeki gramer konuları da sınıflandırılarak renklendirilmiş ve hikâyede geçen cümleler üzerinde bizzat gösterilmiştir. Sonuç olarak Türkçe öğrenenlerin ihtiyaç duyduğu bir alana farklı bir bakış açısı getirilerek, etkin bir öğrenme için yeni bir metot ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Yabancılara Türkçe Öğretimi, Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, Hikâyelerle gramer öğretimi, Eklerin renklerle öğretimi.