a

 Binêre herwiha: A, Α, -a, a-, û -a-

Navzimanî

Sembol

a

1. (metrolojî) Sembola arê: 1 a = 100 m².

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /ʌː/, [ʌ̟ː]
  • (Qoser) IPA^(kilîd): [ʌ̟̞ː]
    • Deng (Qoser)^ⓘ
• Deng (Wan)^ⓘ

Tîp

a (girek A)

1. Yekem tîpa û yekem dengdêra alfabeya kurdî ye û nîşana dengek dirêj e.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ا‎, ئا‎ (a)
• kurdî-krîlî: a

Bide ber

• a-, -a, -a-

Têkildar

Tîpên alfabeyên kurdî

• Tîpên gir (girek): A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ş T U Û V W X Y Z – Ḧ Ẍ '
• Tîpên hûr (hûrek): a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z – ḧ ẍ '
  • Tîpên dengdêr: a e ê i î o u û
  • Tîpên bêdeng: b c ç d f g h j k l m n p q r s ş t v w x y z
• Tîpên kirmaşanî: girek: Ł Ň Ř Ü hûrek: ł (ll, ڵ‎) ň (ng) ř (rr, ڕ‎) ü (ۊ‎)
• Tipên soranî: ا‎ ب‎ پ‎ ت‎ ج‎ چ‎ ح‎ خ‎ د‎ ر‎ ڕ‎ ز‎ ژ‎ س‎ ش‎ ع‎ غ‎ ف‎ ڤ‎ ق‎ ک‎ گ‎ ل‎ ڵ‎ م‎ ن‎ ‎ھ‎ ە‎ و‎ ۆ‎ ی‎ ێ‎ Hejmar: ٠‎ ١‎ ٢‎ ٣‎ ٤‎ ٥‎ ٦‎ ٧‎ ٨‎ ٩‎

Baneşan

a

1. ax!, ox!, of!, oy!, wey!, heyha! weyla!

   A çi hewayek xweş e! ― Ax çi rojek xweş e!

   A çi zalim e! ― Wey çend zordar e!

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Almanî: ah! → de, oh! → de

Mane

a (cureyê peyvê?)

1. e, erê, belê, bersiva erênî
2. 'Çi?' ’(Min nebihîst ka) te çi got?'
3. Li şûna peyvên yekjimar yên zayendmê yên diyar.

   A min sor e. ― Sêva min sor e.

4. Li şûna navdêrên zayendmê daku navdêr neyê dubarekirin.

   Roj a wan e. ― Roj roja wan e.

5. Dikeve navbera du diyarkeran yên ku li dû peyvek yekjimar ya zayendmê tên.

   Pirtûka sor a li erdê.

6. Li şûna "ew tişta (ku)".

   A ku wî got, me ji mêj ve dizanî. ― Ew tişt, ya ku wî got, me ji mêj ve dizanî.

7. Ji çend kesan yan tiştan yeke diyar ya zayendmê.

   Du keç bûn. A bejndirêj pirçreş bû. ― Du keç bûn. Keça bejndirêj pirçreş bû.

   Sê kes bûn: yek şabanû, yek dotmîr û yek jî xidam. Navê a xidam Xecê bû. ― Navê xidamê Xecê bû.

8. bi gotina, li gor gotina, bi şîreta, li gor şîreta, li gor pêşniyaza

   Ger bi a min bikî, qet ji vir naçî.

9. Di hin devokan de dikeve pey kirdeyên / subjeyên yekjimar yên zayendmê û wateya berdewamiya kirinê didiyê.

   Xezal a dinivîse. ― Xezal aniha / vê gavê / vê kêlîkê dinivîse.

   Ez a dixwim. ― Ez li ser xwarinê me.

   Tu a dixwînî. ― Tu tam vê bîskê / kêlîkê dixwînî.

   Ew a dipêje. ― Ew aniha dipêje.

10. Di hin devokan de lêkera "bûn" di rewşa yekjimar ya dema nihoyî de bo kirdeyên yekjimar yên zayendmê dide.

    Jiyan a li malê. ― Jiyan li malê ye.

    Ez a li malê nînim. ― Ez ne li malê me.

11. Di hin devokan de di dema borî ya dûdar de li bireserên (objeyên) yekjimar yên zayendmê zêde dibe.

    Min ew kitêb a kirriye. ― Min ew pirtûk kirriye.

    Bo navdêrên / cînavên yekjimar yên zayendnêr binere: ê

12. Di hin devokan de li şûna "e" ya forma dema nihoyî ji lêkera "bûn" bo cînava sêyem ya yekjimar.

    Ew mezin a. ― Ew mezin e.

13. destpêk

    Ji a ta z. ― ji destpêkê ta dawiyê, ji serî ta binî

14. bijare, herî baş

    Ev hêk kalîte A ne. ― Ev hêk yên herî baş in. Ev hêk yên bijare ne.

Zazakî

Bilêvkirin

•  IPA: [ˈɑ]
• Deng (Pilemor)^ⓘ

Tîp

a (girek A)

1. Yekem tîpa alfabeya zazakî.

Cînav

a

1. ew; cîvakê diyarker bo tişt an kesê mê yê dûr

Abauyî

Navdêr

a

1. (avahî) xanî, avahî, bîna

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên xanî hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Albanî

Girêdek

a

1. yan, an

Bambarayî

Cînav

a

1. ew

Çekî

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Estonî

Girêdek

a

1. lê (feqet, ema, lakin)

Fransî

Bilêvkirin

Bilêvkirina nêzîk bi kurmancî: ~ a (agahdarî)

• Deng (Fransa (Yvelines))^ⓘ
• Deng (Fransa (Manche))^ⓘ

• Deng (Swîsre (Valais))^ⓘ
• Deng (Kanada (Shawinigan))^ⓘ

Formeke lêkerê

a

1. (wê/wî) ... heye

   Il a une voiture. (Wî tirimpêlek heye)

2. (wê/wî) ... -iye

   Elle a dit (wê gotiye)

Îngilîziya kevn

Hoker

ā

1. herdem, hertim, hergav, tim

Hawayî

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Hawsayî

Daçek

a

1. di ... de

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên di ... de hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îngilîzî

Bilêvkirin

• Deng (DYA)^ⓘ
• Deng (DYA), stressed^ⓘ
• Deng (DYA), unstressed^ⓘ
• Deng (KY (London))^ⓘ
• Deng (Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê (Teksas))^ⓘ

Artîkel

a

1. -ek, -yek, yek

   a book − pirtûkek, kitêbek

   a table − maseyek

Nêzîk

• an (ing)

Têkildar

• one

Bide ber

• the

Sûmerî

Navdêr

a

1. av

Kansayî

Cînav

a

1. ez (wek biker)

Îlokanoyî

Navdêr

a

1. (malbat) xwişk, xweh

Krisayî

Navdêr

a

1. (heywan) beraz

Kornî

Daçek

a

1. ji

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Latînî

Kurtenav

a

1. Kurtenavê anno yanî sal

Talişî

Cînav

a

1. ew

Sirananî

Cînav

a

1. ew

Nafaanrayî

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Maorî

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Sorbiya jorîn

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Sorbiya jêrîn

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Maranaoyî

Navdêr

a

1. (malbat) kur (zarokê nêr yê kesekî)

Napolîtanî

Daçek

a

1. ji

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Slovakî

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Tàyî

Navdêr

a

1. (malbat) met, metê, metik

Spanî

Girêdek

a

1. daku, bo ku, ji bo ku

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên daku hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Weylsî

Girêdek

a

1. û (herwiha, hem)

Yorubayî

Cînav

á

1. ew

Zêlandî

Girêdek

a

1. eger, heke