Articles-Makaleler by Nail Elhan
SOUTHEAST EUROPEAN AND BLACK SEA STUDIES
Iran’s contemporary transnational connection with Turkish Alevis and Shiites has been a curious c... more Iran’s contemporary transnational connection with Turkish Alevis and Shiites has been a curious case. This study examines the perceptions of Alevi, Shiite, and Mutashayyi (converted Shiite) reli gious minorities in Turkey towards the Islamic Republic of Iran, shedding light on the complex interplay between denominational public opinion and international politics. The research unveils diver gent perspectives held by these minority groups through semi- structured face-to-face interviews with the ‘opinion-maker’ reli gious elites. While Alevis, motivated by secularist concerns, shows political opposition to the Iranian regime despite the common religious symbolisms, Shiites and Mutashayyis demonstrate differ ent degrees of sympathy or allegiance towards Iran. The study elucidates the complexities of multi-layered identities and their possible ramifications for international relations. Furthermore, the f indings provide insights into the Iranian regime’s soft power potential and dynamics through religious diplomacy.
Various movements have surfaced among Alevis since the late 1960s with their movements from villa... more Various movements have surfaced among Alevis since the late 1960s with their movements from villages to cities and other countries, especially Europe. They got exposed to leftist ideas in cities and faced changes in Alevi traditions due to modern urban life. Another factor was the Turkish governments' attitudes against Alevis. These changes not only had political effects but also led some Alevis to objected with their own traditions and institutions. Alevis, then, obviously developed a variety of proclivities throughout the course of the previous fifty years.
The Turkish-Israeli ‘honeymoon’ of the 1990s has been explained by different concepts such as all... more The Turkish-Israeli ‘honeymoon’ of the 1990s has been explained by different concepts such as alliance, strategic partnership, or cooperation and friendship, with these concepts often used interchangeably. As a corollary of the Turkish official narrative, which is based on a national security approach, certain explanations were offered in justification of the close relationship, including shared traditional democratic culture and secular character, as well as conducive international atmosphere. According to this construction, Turkey had no option but to align with Israel. On the other hand, while the ‘honeymoon’ was often seen as a foreign policy issue directly affected by the military bureaucracy, negative discourses against Israel in domestic politics, and institutional challenges in the Turkish state structure were often ignored. By way of filling this lacuna, the present article evaluates the impact of domestic factors, including the capital-owning class, lobbies, and institutional changes in the Turkish security apparatus on Turkish-Israeli relations.
The foreign policy and international relations perceptions of sub-state groups have recently begu... more The foreign policy and international relations perceptions of sub-state groups have recently begun to be discussed in the literature. The central role of the state is eroding and non-and sub-state actors are emerging as influential factors in international politics. Identity is the most dominant factor in the foreign policy perspectives of these actors. This study examines Alevi politicization in Turkey in relation to foreign policy and identity. The politicization of Alevism in Turkey has accelerated since the 1950s with the urbanization of Alevis and their rapprochement with leftist ideologies. The tension between Alevism and the state since the Ottoman period has also fed this process. As a result of this politicization, the Unity Party (1966-1980) and the Peace Party (1996-1999) were established as Alevi parties. The relationship that both parties established with their Alevi base, their perception of domestic politics and their interpretation of international developments influenced their identities. This study examines the relationship between Alevi identity and foreign policy based on the parties' programs. The study aims to contribute to the literature by making two claims. Firstly, domestic and international developments have a transformative impact on the politicization of Alevis. The birth of the Alevi political movement following urbanization and its subsequent ideological transformation with leftist politics illustrates this. As a result, there has been a rupture between the Alevi political movement and its traditions and institutions. Secondly, Alevi politicization in the 1960s and 1990s followed different paths. The first was the process of individual Alevi politicization or a latent politicization in the bipolar order of the Cold War conditions, which shrouded micro debates, while the second was the emergence of an Alevi political movement as a result of the increased emphasis on identity after the end of the Cold War.
Turkish-Islamic Synthesis has been an influential doctrine since the 1970s in Turkey. It emerged ... more Turkish-Islamic Synthesis has been an influential doctrine since the 1970s in Turkey. It emerged as a national/cultural reaction against the rising influence of the leftist and radical Islamist movements and has been discussed within these contexts. This study will expand the scope of the concept and offer Iran/Shi'ism as a threat to Turkey's national/religious integrity within the context of Turkish-Islamic Synthesis. The historical/ideological rivalry between the Sunni/Shi'a and Turks/Iranians reached its peak after the Iranian Revolution in 1979. This study, which examines the issue with regards to the otherness and friend/enemy distinction perspectives, aims to include Iran and Shi'ism in the discourse on Turkish-Islamic Synthesis and will use primary sources on the subject.
Hezbollah intervened in the civil war in Syria when the Assad regime was under threat of overthro... more Hezbollah intervened in the civil war in Syria when the Assad regime was under threat of overthrow. Its intervention caused criticism from Lebanese actors and therefore required the organization to find legitimate foundations upon which to base its involvement. Discourse and rhetoric were the first elements that changed following the organization’s decision to intervene. Hezbollah revised its traditional discourse of security, which refers to Israel as the main threat, in 2013 and added an external enemy, the takfiris, which referred to fundamentalist groups in the civil war, as a new threat. However, it returned to its traditional discourse due to the domestic criticisms that followed. This study aims to explain the changing rhetoric of Hezbollah during the civil war in Syria through the frame of the diversionary theory of war. This theory claims that Hezbollah used a diversionary tactic to justify its intervention in the civil war and invented an external enemy as a threat to Lebanese security and territorial integrity
The friendship between states is often accepted as an area that comes together around interests a... more The friendship between states is often accepted as an area that comes together around interests and is independent of leaders and emotions in International Relations. In this respect, states are the central figures of international politics and individuals and emotions do not have any influence on the actions and decision-making processes of states. On the other hand, recently, new approaches have emerged that argue that individuals, relations between leaders and emotions can also be considered units of analysis. International friendship is one of these approaches. This study covers the Türkiye-Iran relations between the years 1923-1938, which includes the periods of Atatürk and Reza Shah, within the context of international friendship. The study claims that relations between Iran and Türkiye during this period can be evaluated within the scope of international friendship based on the relations between Atatürk and Reza Shah through archive documents. In this context, the study is built on two claims. The first is that international friendship can be used as a unit of analysis in international relations. The second is that Türkiye-Iran relations can be evaluated within the framework of friendship during the leadership of Atatürk and Reza Shah. The study will be based on archival documents. As it considers Türkiye-Iran relations from a new perspective, it claims to contribute to the literature.
Alevism emerged as a political problem during the Ottoman Empire in the 16th century and was hand... more Alevism emerged as a political problem during the Ottoman Empire in the 16th century and was handled within the scope of modernisation, nationalism, and nation-building in the 19th and 20th centuries. Land losses of the Ottoman Empire and the loss of superiority against Europe pushed the state elites to make reforms and build a homogeneous structure from the population in the remaining lands. This situation gained different aspects and continued in the period of reforms and under the rule of the Committee of Union and Progress. During these periods, Alevis were seen as an internal threat while trying to be kept as a part of the whole. The new republican regime, which were built after the collapse of Ottoman Empire continued these policies that aimed at the Islamization and nationalisation of Alevis and their inclusion into the national community. Alevism became the target of different political movements, from Islamism to Turkism, of several governments during this period. This study identifies the approaches to Alevism during this period within the context of John Breuilly's understanding of nationalism. In this regard, the late Ottoman and early Republican period nationalism policies and their attitudes toward Alevis will be the focal point of this study. The study will claim that different power centers during the late Ottoman and early Republican periods defined Alevis as within the national body but perceived them as a domestic threat. The study contributes to the literature as it applies Breuilly's views on nationalism to the late Ottoman and early Republican periods. The study also claims to contribute to the literature on Alevism, as it discusses Alevism within the context that Breuilly draws.
Öz: 1979 yılında yaşanan İran İslam Devrimi sonrasında İslamcı politikalar kurulan yeni rejimin h... more Öz: 1979 yılında yaşanan İran İslam Devrimi sonrasında İslamcı politikalar kurulan yeni rejimin hem iç hem de dış politikalarının temelini oluşturmuştur. Ancak milliyetçilik de göz ardı edilmemiş ve daha da ileri gidilerek Şii İslam ve İslam öncesi Pers kültürünün harmanlanması ile bir İranlılık kimliği yaratılmıştır. Bu kimlik devlet tarafından, Şii mitolojisi, İslam öncesi Pers kültürü, anti-emperyalizm, Üçüncü Dünyacılık ve anti-Siyonizm gibi ögelerle harmanlanmış ve çok etnikli İran toplumuna ortak bir aidiyet olarak sunulmuştur. Bu aidiyet olgusunun hem İran içinde hem de İran dışında cereyan eden olaylar üzerine inşa edildiği iddia edilebilir. Bunu yaparken, İran Devleti basılması kendi tekelinde olan banknotları, madeni paraları ve posta pullarını gündelik milliyeçiliğin aracı olarak kullanmış ve bu 'banal' yollar ile İranlılık duygusunun her gün yeniden üretilmesine katkı yapmıştır. Böylelikle, banknotlar, madeni paralar ve posta pulları gibi görsel semboller aracılığı ile devlet, kendi oluştur-duğu kimliği yine kendi içerisinde bulunan alt-ulusal kimliklerin bu resmi kimliğe saldırılarına karşı bir savunma aracı olarak banal milliyetçilik vasıtası ile kullanmış olmaktadır. Abstract: After its 1979 revolution, Islamism became Iran's main policy as regards its domestic and foreign affairs. However, nationalism continued to exist. After the revolution, the national identity of Iranianness based on Shii Islam and pre-Islamic Persian history was created. By merging Shii traditions, pre-Islamic Persian culture, anti-imperialism, Third Worldism, and anti-Zionism, this new identity was introduced as one of belonging. One can claim that it was also built on common values held by Iranians living inside and outside the country. One part of this undertaking was the use of banknotes, coins, and postage stamps, which can only be issued by the state, as instruments of daily nationalism designed to constantly reproduce the desired identity among its people, in this case Iranianness. In this respect, the state uses such visual symbols to defend the official identity against the existence of sub-national identities.
İran Devrimi dünyada olduğu gibi Türkiye'de de İslamcı hareketler üzerinde büyük bir etki yaratmı... more İran Devrimi dünyada olduğu gibi Türkiye'de de İslamcı hareketler üzerinde büyük bir etki yaratmıştır. Bu etkinin bu çalışmada ele alınan kısmı devrimden günümüze kadar Türkiye'de çeşitli düzeylerde etkili olan "İrancı" İslamcılık olacaktır. "İrancı" İslamcılık, din, toplum ve siyasetin Türkiye'de kesiştiği ve birbirini etkilediği önemli alanlardan birisidir. Çalışmada "İrancı" İslamcı siyasal akımların Türkiye'de ana akım İslamcılık ile olan farkları ve hareket içerisinde bulunan figürler ile yapılan görüşmelerden hareketle bu akımın ortaya çıkışı ve ortak temaları tartışılacaktır. Çalışma, Türkiye-İran ilişkilerine farklı bir boyut katması ve iki ülkenin karşılıklı birbirlerini etkilemeleri konusunda Türkiye-İran ilişkilerini çalışan literatür tarafından henüz değinilmemiş bir alanı ele alması hasebiyle literatüre önemli bir katkı sunma iddiasındadır.
Banknotes carry traces from both histories and policies of states. This study deals with the bank... more Banknotes carry traces from both histories and policies of states. This study deals with the banknotes issued in 1980 to today and claims that these banknotes have had political messages. In this respect, Turkish-Islamic Synthesis and its symbolization of banknotes is the main point of this study. Turkish-Islamic Synthesis emerged in the 1960s and evolved to a state policy after the military coup in 1980. It still exists under AKP rule in the 2000s. This maintenance can be traced in design of the banknotes, which issued during military coup period and continued during AKP rule.
1979 yılındaki İran Devrimi’nin, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çoğu İslamcı hareket üzerinde ... more 1979 yılındaki İran Devrimi’nin, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çoğu İslamcı hareket üzerinde büyük bir etkisi olmuştur. Devrimin ardından Türkiye’de devrime yönelik farklı tepkiler ortaya konulmuştur. Siyasi alanda Türkiye’nin üç önemli endişesi bulunmaktadır. Bunlar, İran’ın toprak bütünlüğünün bölünmesi endişesi, İran’ın komünizmin etkisi altına girmesi endişesi ve İran’da kurulan şeriat rejiminin endişesidir. Siyasi endişelerin aksine Türkiye ve İran’ın ekonomik ilişkileri gelişerek devam etmiştir. Toplumsal düzeyde ise iki farklı görüş bulunmaktadır. Türkiye’deki İslamcı çevreler İran Devrimi’ni farklı biçimlerde algılamışlardır. Bu hareketler içerisinde Devrim’i tümden reddedenler ya da İslami bir devrim olarak kabul edip mezhebi yönden eleştirenler olduğu gibi, devrime tamamen olumlu yaklaşıp benimseyenler ve benzeri bir devrimi Türkiye’de de gerçekleştirmek isteyenler de olmuştur. İlk gruba göre İran Devrimi İslami bir devrim değildir ve Batı’nın ya da Sovyetlerin etkisi altında gelişmiştir. Şiiliğe karşı olumsuz bir tavra sahip bu gruba göre Şiilik, İslam’a fitne sokmaktadır. Buna ek olarak, İran Devrimi’nin lideri Ayetullah Humeyni dini araçsallaştırmakta ve Şiiliği bir din gibi sunmaktadır. Bu sebeple İran Devrimi’ne karşı çıkılması gerekmektedir. Diğer grup ise Şiiliği İslami bir mezhep olarak görmekte ve İran Devrimi’nin ezilenlerin yanında ve müstakberlere karşı yapılmış bir uyanış hareketi olduğunu düşünmektedir. Devrim’e yönelik bu farklı bakışlar siyasal ve toplumsal hayatı etkilemesinin yanı sıra etkilerini basılan kitaplarda da göstermiştir. Propaganda niteliğinde sayılabilecek bu kitaplar, devrimi farklı yönlerden ele almışlardır. Kitaplardan bazıları, dini ve milli kimlikler üzerinden bir öteki algısı yaratma ve böylelikle İran Devrimi’nin Türkiye toplumuna ve Türkiye’deki yerleşik dini yapıya yabancılığını vurgulayarak devrimin olası etkilerini azaltmayı amaçlamıştır. Bazıları ise devrimin ve devrimi gerçekleştiren kadronun öne sürdüğü evrensel ve kapsayıcı dini anlayış çerçevesinde devrimin önemini Türkiye’ye tanıtmayı hedeflemiştir. Çalışma bu bağlamda, Devrim’den sonra Türkiye’de yayımlanan ve İran Devrimi’ni konu edinen söz konusu bu kitaplar üzerinden Devrim’in Türkiye’de algılanışını ele alacaktır. Çalışma söz konusu kitapları üç parametre etrafında inceleyecektir. İlk olarak, devrimin uluslararası boyutu ele alınacak ve söz konusu kitapların Soğuk Savaş konjonktüründe devrimin kaynağını tanımlamaları irdelenecektir. İkinci olarak, devrimin niteliğine, İran algılayışına ve Humeyni hakkındaki fikirlerine bakılacaktır. Bu kısımda devrimin İslami olup olmadığı, Türkiye-İran ilişkileri gibi konular ele alınacaktır. Son olarak, söz konusu kitapların Şiiliğe bakışları tartışılacaktır. Bu kısımda Şiiliğin Türkiye’deki toplumsal çevrelerden nasıl algılandığı izlenecektir. Sonuç olarak, devrimin İran’da yerleşme ve benimsenme sürecinde Türkiye’den görünüşünün bir fotoğrafı, söz konusu kitaplar aracılığıyla çekilecektir. Çalışmada birincil kaynaklar kullanılmış olup çalışma Türkiye-İran ilişkilerine farklı bir boyut katmak ve Türkiye-İran ilişkilerini ele alan literatür tarafından henüz değinilmemiş bir alanı ele alması hasebiyle literatüre önemli bir katkı sunmak iddiasındadır.
2011 yılında başlayan Suriye’deki iç savaş, devlet ve devlet-dışı aktörlerin dahli ile birlikte u... more 2011 yılında başlayan Suriye’deki iç savaş, devlet ve devlet-dışı aktörlerin dahli ile birlikte uluslararası bir hal almıştır. Savaşın tarafı olan aktörler, silahlı mücadelelerinin yanı sıra propaganda faaliyetlerinde de bulunmuşlar ve izledikleri politikalara meşruiyet kazandırma çabası içerisinde olmuşlardır. Bu süreçte İran da Suriye İç Savaşı’nda taraf olan ve propaganda faaliyetleri yürüten aktörlerden olmuştur. İran, 1979 yılındaki devrimin ardından değişen dış politika paradigması çerçevesinde Suriye savaşına müdahil olmuş ve savaş sürecinde mezhepçilik yaptığı, iç meselelerini göz ardı ettiği gibi gerekçelerle eleştirilmiştir. Bu eleştirilere karşı yumuşak bir güç olarak sinemayı propaganda aracı olarak kullanan İran, böylelikle hem dış politikada hem de iç politikada meşruiyet zemini aramıştır. Bu aşamada İran yönetimi tarafından propaganda amaçlı kullanılan “Şam Saatine Göre” filmi, İran’ın bu girişiminin bir ürünü olmakla beraber, devletin Suriye’deki iç savaşı algılayışına ve savaş sürecinde ürettiği söyleme örnek oluşturmaktadır. Çalışma bu bağlamda, 1979’daki İslami devriminden günümüze kadar İran’ın sinemayı bir propaganda aracı olarak kullanışını “Şam Saatine Göre” filminden hareketle, İranSuriye ilişkileri ve Arap Baharı çerçevesinde ele almaktadır. Çalışmada Teun A. Van Dijk’in eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak “Şam Saatine Göre” filminin analizi yapılmaktadır. İran’ın Suriye’deki savaşı algılayışının görsel ve söylemsel yollar ile yeniden inşa edildiği sonucuna ulaşılmaktadır. Çalışma, Suriye İç Savaşı, Arap Baharı ve İran’ın bu iki meseleye bakış açısı konusunda literatüre katkı sunma amacındadır.
İcat edilmiş gelenek, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilmiş kurallarla yönlendirilen, sembo... more İcat edilmiş gelenek, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilmiş kurallarla yönlendirilen, sembolik bir niteliği bulunan ve geçmişle bir süreklilik bağı bulunan pratiklerdir. Bu çalışma, banknotlar, posta pulları, resmi bayrak ve törenlerden ve bu pratiklerin taşıdıkları milli ve dini sembollerden hareketle Pehleviler Dönemi’nde İran’da ulus ve ulusal kimlik oluşum sürecini ve bu süreçte geçmişten yola çıkılarak icat edilmiş geleneklerin rollerini ve kullanımlarını ele alacaktır. Bu bağlamda, 1925 ve 1979 yılları arasında İran’da milli kimlik oluşumunun tarihsel ve kültürel bir analizi yapılacaktır. 1925’te Pehlevi hanedanının kurulmasından, 1979 yılındaki devrime kadar olan süreçte önemli ulusal ve uluslararası değişimlere sahne olan İran, ulusal kimlik oluşturma ve ulusun inşa edilmesi konusunda geçmiş dönemlerin mirasını ön plana çıkararak hem içeride hem de dışarıda kendisine meşruiyet sağlama gayretinde olmuştur. Çalışmada Pehlevi monarşisinin benimsediği İranlılık kimliğinin icat edilmiş bir kimlik olduğu iddia edilecektir. Çalışma, modern dönemin araçları ile geçmiş dönem pratiklerini ele alması ve milli kimlik ile icat edilmiş gelenek kavramlarını bir arada işlemesi dolayısıyla literatüre katkıda bulunma iddiasındadır.
After the revolution in 1979, a new regime under the leadership of Ayatollah Khomeini was establi... more After the revolution in 1979, a new regime under the leadership of Ayatollah Khomeini was established in Iran. In the first decade of the revolution, Iranian state constructed a foreign policy discourse based on ideological preferences of the new regime, which involved three central components: universalism, export of revolution and independent foreign policy. This policy was resulted in the international isolation and economic deprivation of Iran. However, in the second decade after the revolution, this discourse lost its power. The end of the war with Iraq in 1988 and the death of Khomeini in 1989 generated a more pragmatist and realist foreign policy. In this period, new governing elite who aimed to re-integrate the country to international economy and politics came to power. This paper presents an historical-analytical narrative of this shift in the Iranian foreign policy between 1979 and 1999. It also shows the ways in which political, economic and international factors played their role in varying degrees during this process.
Banknotlar ve posta pulları, basımları devletler tarafından sıkça yapılan ve maddi değerleri olan... more Banknotlar ve posta pulları, basımları devletler tarafından sıkça yapılan ve maddi değerleri olan araçlardır. Geçmişten günümüze, banknotların ve posta pullarının devletlerin bağımsızlığını ve egemenliğini temsil ve ilan etme gibi önemleri olmuştur. Bunların yanı sıra devletler, banknotları ve posta pullarını üzerlerindeki semboller vasıtasıyla mesaj aracı olarak da kullanmışlardır. Böylelikle hem kendi ülkelerinde yaşayanlara hem de başka devletlere 'kim ve ne olduklarını', 'nereden geldiklerini' ve 'neyi savunup, nelere değer atfettiklerini' anlatmışlardır. 1979 yılındaki devrimden sonra, İran'da Şii İslami temellere dayanan bir dini rejim kurulmuştur. İslamcılık iç ve dış ilişkileri konusunda İran'ın temel politikası haline gelmiştir. Ancak İran'daki yeni yönetimin İslamcı bir ideolojiyi takip ettiğini ileri süren popüler anlayışın aksine, milliyetçilik de elden bırakılmamış ve varlığını devam ettirmiştir. Devrimden sonra kurulan İslam Cumhuriyeti, Şiilik ile milliyetçiliği harmanlayarak yeni bir İslami kimlik inşa etmiştir. Bu yeni kimlik, İran'ın hem İslam öncesi Pers kültürünü hem de Şii motifleri resmi devlet ideolojisi olarak sergilemiştir ve günlük olarak banknotlar ve posta pulları aracılığı ile yeniden üretilmiştir. Bu çalışma, milli ve dini sembollerin milli kimlik oluşturma sürecindeki rollerini ve kullanımlarını ele alacaktır. Bu bağlamda banknotlar ve posta pullarındaki semboller vasıtası ile İran'da milli kimlik oluşumu anlatılacaktır. Devrim ile birlikte İran'ın uluslaşma sürecinde ve hem içeriye yönelik hem de dışarıya yönelik politikalarında geçmişten büyük oranda kopuşların yanısıra sürekliliklerin de devam ettiği görülmüştür. Yaşanan bu süreklilik ve değişimlerin izi, İran'ın banknotları ve posta pulları üzerindeki sembollerden hareketle incelenecektir. Bu bağlamda, söz konusu araçlar üzerindeki semboller ve simgeler aracılığı ile İran'ın politikalarında ve milli kimlik oluşumunda yaşanan süreklilikler ve değişimler İranlılık Kimliği, Anti-Emperyalizm, İsrail Karşıtlığı ve Popülizm parametreleri etrafında incelenecektir.
Books/Book Chapters-Kitaplar/Kitap Bölümleri by Nail Elhan
Al-Qaeda in the Islamic Maghreb (AQIM) tavis d. jules and Scott N. Romaniuk 34 The Movement for t... more Al-Qaeda in the Islamic Maghreb (AQIM) tavis d. jules and Scott N. Romaniuk 34 The Movement for the Liberation of Azawad in Mali (MNLA)
I CAN SEND THE FULL TEXT IF REQUESTED./ TALEP DURUMUNDA TAM METNİNİ GÖNDEREBİLİRİM.
Uploads
Articles-Makaleler by Nail Elhan
Books/Book Chapters-Kitaplar/Kitap Bölümleri by Nail Elhan
Abstract: After its 1979 revolution, Islamism became Iran's main policy as regards its domestic and foreign affairs. However, nationalism continued to exist. After the revolution, the national identity of Iranianness based on Shii Islam and pre-Islamic Persian history was created. By merging Shii traditions, pre-Islamic Persian culture, anti-imperialism, Third Worldism, and anti-Zionism, this new identity was introduced as one of belonging. One can claim that it was also built on common values held by Iranians living inside and outside the country. One part of this undertaking was the use of banknotes, coins, and postage stamps, which can only be issued by the state, as instruments of daily nationalism designed to constantly reproduce the desired identity among its people, in this case Iranianness. In this respect, the state uses such visual symbols to defend the official identity against the existence of sub-national identities.
İkinci tür ulus-inşa süreci iç toplumsal gelişmelerin yanı sıra komşu devletlerin tehdidi altında şekillenmiştir. Avrupa’da Napolyon liderliğinde Fransızların tehdidiyle Almanlar, Almanların tehdidiyle Polonyalılar, İspanyolların tehdidiyle Hollandalı ulus inşa süreçleri bu ikinci tip ulus-inşa süreçlerine örnek gösterilebilir. Avrupa’daki büyük topluluklardan İtalyanlar ve İspanyolların uluslaşması da tümüyle iç sivil toplumsal gelişmeler ile komşu devletlerin tehditleri altında gelişmiş, çevredeki gelişmelerden etkilenerek şekillenen üçüncü bir tip ve Avrupa’ya özgü uluslaşma diyalektiğinin örnekleridirler. Avrupa’daki diğer örneklerin çoğu bu üç önemli uluslaşma tipolojisinin gölgesinde gelişen çevresel etkilerin ve yayılma etkisinin ürünü uluslaşmalardır. Yani Avrupa tipi tek bir ulus-inşa sürecinden bahsetmek çok mümkün değildir.
Dördüncü bir tip ulus-inşa süreci beklenebileceği üzere saldırgan, mandacı ve dominyoncu büyük göçlere karşı ulusal bağımsızlık, onur ve itibar savaşı veren Türkiye gibi toplumların başını çektiği ve örneğini sunduğu ulus-inşa sürecidir. Birçok açıdan Çin, İran ve Japonya gibi ülkeler de bu gruba konulabilir.
Beşinci tip ulus-inşa süreci müstemleke ülkelerinin uzun on yıllar belki yüzyıllar boyunca sömürge altında kaldıktan sonra, sömürgeci güçlerle geliştirdikleri özel ilişkiler sonucu bağımsız ulus-devletlerini kurdukları ve uluslarını inşa ettikleri tipolojidir. Ne var ki, bu tipoloji kendi içinde iki alt tipolojiye ayrılmak durumundadır. Bunlardan ilki sömürgeci güçlerle kıran kırana güç mücadelesi vererek ve doğrudan savaşarak bağımsızlığını elde eden ülkelerin örneğini sunduğu ulus inşa süreçleridir. Bu grubun içine Cezayir ve Pakistan gibi ülkeler konulabilir. Bu grubun ikinci alt tipolojisinde ise, sömürgeci güçlerin daha çok İkinci Dünya Savaşından dolayı kendi evlerinde başları darda ve dertte olduğu için istemeden de olsa yumuşak anlaşmalarla ve ufak sıyrıklarla ama görünürde sömürgeci devletin lütfuyla bağımsızlığını elde eden, bu bağımsızlığı özel anlaşmalar sayesinde eski ilişkileri yumuşak bir şekilde sürdürmeye devam eden ülkelerin ulus inşa süreçleri bulunmaktadır. Bu ülkelerin içine Avustralya, Yeni Zelenda, Hindistan, Filipinler, Endonezya ve Malezya gibi ülkeler konulabilir. İngiliz Milletler Topluluğu bu yumuşak geçişin, anlaşmanın ve özel ilişkilerin somut tezahürlerinden biridir.
Devletlerin ulus-inşa süreçleri temelde milliyetçiliğin de kaynağı olan bu altı tipolojinin gölgesinde oluşur. Milliyetçiliğin gelişimini tetikleyen olaylar birçok toplum için onların kendi tarihi, sosyal ve kültürel fay hatlarıdır. Her toplum geleceğini ve bu arada ulusunu bu fay hatları boyunca ve tabir caizse travmalar üzerinden kurgular, tasarımlar ve tatbik eder. Hepsinde devlet eliyle yapılan kamusal mecburi eğitim, tarih yazımı faaliyetleri, milliyetçi dil politikaları, basın-yayın faaliyetleri, çeşitli propagandalar ulus-inşasının ana gövdesini oluşturur. Bununla birlikte, özelde her devlet farklı konuları öne çıkarır. Kuzey-batı Avrupa, Kuzey Amerika ülkeleri, Avustralya ve Yeni Zelenda gibi ülkeler demokrasi kültürünü içselleştirmeleri ölçüsünde sivil ulus-inşa araçlarını öne çıkaran ülkelerdir. Sivil ulus-inşa araçlarının tümüyle otantik, doğaçlama, kendiliğinden veya masum olduğu söylenemese de, diğer araçlara göre çok daha demokratik olduğu ve yumuşak bir geçişi öngördüğü söylenebilir. Dünyanın geri kalan ülkeleri, ulus-inşa süreçlerinde benimsenen araçlar, yol ve yöntem bakımından derece derece daha sert örnekler sunmaktadır. Asya, Afrika, ve Güney Amerika kıtalarında bulunan devletler ulus-inşasını gerçekleştirmek üzere derece derece sert yöntemler benimseyebilmektedirler.
Gerek Avrupa’da ve gerek geri kalan dünyada ulus-inşasını gerçekleştirmek üzere benimsenen yöntemlerin temelde zorunlu ve ücretsiz eğitim, tarih yazımı, milliyetçi dil politikaları ve propagandası, algı çalışmaları ve sair yöntemlerden oluştuğu yukarıda belirtilmişti. Bunların içini her ülke kendi gerçekleriyle doldurabilmekte, belli konulara öncelik verebilmektedir. Mesela Amerika Birleşik Devletleri eğitiminin içini Amerika’nın özgürlükler ülkesi oluşuyla, İngiltere sanayi, teknoloji ve ekonomide öncü olduklarıyla, Almanlar köklü ve güçlü tarihi geçmişlerine ve disiplinli toplumsal yapılarıyla, Fransızlar inceliğin, zerafetin ve modern kültürün beşiği olmalarına vurgu yaparak doldurabilmektedirler. Benzer bir şekilde İngilizler dillerinin evrenselliğine, Fransızlar kültürel çalışmalara, törenlere ve merasimlere; Almanlar ise tarih yazımına ve geçmişe uzanan kimlik vurgusuna ağırlık verebilmektedirler.
Tarihi gelişimi itibariyle ulus-inşasında dini verimli bir araç görüp, dine vurgu yapan toplumlar da vardır. Malezya bunların başında gelmektedir. Zira Malaylar tarihi geçmişleri çok eskiye gitmediği için toplumsal psikolojinin köken, ait olma ve bağlanma ihtiyacını İslam dini üzerinden tatmin edebilmektedirler. Malezya yarımadasında en eski Malay politik oluşumu olan Malaka Sultanlığı’nın kuruluşu 16.yy.ın başlarına gidebilmektedir. Oysa İslami sosyal ve kültürel geçmiş bundan bin yıl daha eskiye götürülebilmektedir. Benzer bir şekilde ulus-inşası için milli felaketleri kullanışlı birer araç olarak gören ülkeler de vardır. İsrail ve Ukrayna bunlardan sadece ikisidir. İsrail için Holokost ve Ukrayna için 1930’larda yaşanan kıtlık ve toplu ölümlere işaretle Holodomor hadisesi çağdaş Ukrayna için ulus-inşasının en etkili unsurlarından birini temsil etmektedir.
Bu çalışmada sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya, Rusya, Çin, İran, Nijerya, Lübnan, Ukrayna, Makedonya ve Irak’tan oluşan 13 ülkenin ulus inşa süreci incelenmiştir. Görüldüğü üzere seçilen örnekler büyük ve öncü ülkeler ve Türkiye’yi çevreleyen örneklerdir.
Kitap bölümlerini hazırlayan yazarların her biri yazdığı ülke çerçevesinde tez yazmış, makale ve kitap yayımlamış uzman bilim insanlarıdırlar. Eserin ortaya çıkmasında en büyük katkı kendilerine aittir. Bu vesileyle hepsine tek tek teşekkür ederim. Ellerine ve emeklerine sağlık. Aynı şekilde Nobel Yayınları bu eseri basmayı Kabul ederek bizleri çalışmaya teşvik ettiler. Nihayet eserin baskıya hazırlanması sürecinde büyük bir emek ve özveri ortaya koydular. Emeği geçen ve katkısı olan bütün çalışanlara ve yetkililere teşekkür ederim.
Bu eser ülkemizde bu konuyu işleyen ilk çalışmadır. Bilgi, düşünce ve yazın kabiliyeti ancak üzerine koyularak, birikimli bir şekilde gelişip, ilerleyebilmektedir. Bu çalışmanın ulus-inşası konusunda müstakbel çalışmaları özendiren bir çalışma olmasını diliyorum.