Pergi ke kandungan

Rune

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Runik
Jenis tulisan
Alphabet
Tempoh masa
Futhark Awal daripada abad ke-2 SM
Arah tulisanLeft-to-right, boustrophedon Sunting ini di Wikidata
Bahasa-bahasabahasa Jermanik
Tulisan berkaitan
Sistem tulisan induk
Sistem tulisan turunan
Futhark Lewat, Futhorc Inggeris-Saxon
ISO 15924
ISO 15924Runr (), ​Templat:ISO 15924 name
Unikod
Alias Unikod
Runic
U+16A0–U+16FF[1]
 Laman ini mengandungi transkripsi fonetik daripada Abjad Fonetik Antarabangsa (AFA). Untuk panduan pengenalan simbol-simbol AFA, sila lihat Bantuan:AFA. Untuk membezakan simbol [ ], / / dan ⟨ ⟩, sila lihat IPA § Tanda-tanda kurung dan pembatas-pembatas transkripsi.

Rune (disebut [ru.nĕ]) atau run ([run]) ialah huruf dalam suatu set abjad khusus yang berkaitan (abjad rune / abjad runik yang dahulunya digunakan untuk menulis bahasa-bahasa Jermanik sebelum abjad Rumi diperkenalkan dan digunapakai.

Jenis-jenis abjad

[sunting | sunting sumber]

Futhark Awal (abad ke-2 hingga ke-8)

[sunting | sunting sumber]

Nama abjad ini diberikan sempena turutan huruf-huruf pertama dalamnya iaitu F, U, Þ, A, R, and K.

Sebanyak 24 huruf diguna pakai dalam abjad pertama ini:[2]

Rune UCS Transliterasi Abjad Fonetik Antarabangsa Nama dalam
bahasa Proto-Germanik
Maksud nama huruf
f f /f/ *fehu "kekayaan, ternakan lembu"
(bandingkan dengan kata b. Inggeris "fee" yang asalnya merujuk kepada ternakan pemberian)
u u /u(ː)/ ?*ūruz "aurochs" (or *ûram "water/slag"?)
th,þ þ /θ/, /ð/ ?*þurisaz "Thor, gergasi"
a a /a(ː)/ *ansuz " seorang [dewa] Æsir"
r r /r/ *raidō "perjalanan, pengembaraan" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "ride")
k k (c) /k/ ?*kaunan "ulcer"? (or *kenaz "torch"?)
g g /ɡ/ *gebō "gift"
w w /w/ *wunjō "kegembiraan"
h h ᚺ ᚻ h /h/ *hagalaz hujan batu (bandingkan dengan b. Inggeris - hail)
n n /n/ *naudiz "keperluan" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "need")
i i /i(ː)/ *īsaz ais (bandingkan dengan kata b. Inggeris "ice")
j j /j/ *jēra- "tahun, tuaian" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "year")
ï,ei ï (æ) /æː/(?) *ī(h)waz/*ei(h)waz "pokok yew"
p p /p/ ?*perþ- tidak jelas - mungkin "pokok pir".
z z /z/ ?*algiz tidak jelas - mungkin "elk".
s s ᛊ ᛋ s /s/ *sōwilō "Matahari" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "Sun")
t t /t/ *tīwaz/*teiwaz "[dewa] Tyr"
b b /b/ *berkanan "birch"
e e /e(ː)/ *ehwaz kuda (bandingkan dengan kata b. Inggeris - "horse")
m m /m/ *mannaz manusia (bandingkan dengan kata b. Inggeris - man
l l /l/ *laguz tasik / danau (bandingkan dengan kata b. Inggeris lake)
ŋ ŋ ŋ ᛜ ᛝ ŋ /ŋ/ *ingwaz "Yngvi"
o o /o(ː)/ *ōþila-/*ōþala- "pusaka"
d d /d/ *dagaz "hari" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "day")

Abjad Inggeris-Saxon (abad ke-5 hingga ke-11)

[sunting | sunting sumber]

Rune Marcomanni (abad ke-8 hingga ke-9)

[sunting | sunting sumber]

Futhark Lewat (abad ke-9 hingga ke-11)

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Runic (PDF) (chart), Unicode.
  2. ^ Page 2005, m/s. 8, 15–16.

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]