Andrea Pirlo

piłkarz włoski

Andrea Pirlo (ur. 19 maja 1979 we Flero) – włoski piłkarz, który występował na pozycji pomocnika i trener piłkarski. Od 2023 trener Sampdorii. Uważany za jednego z najlepszych pomocników w historii piłki nożnej[1].

Andrea Pirlo
Ilustracja
Andrea Pirlo (2017)
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1979
Flero

Wzrost

177 cm

Pozycja

pomocnik

Informacje klubowe
Klub

Sampdoria (trener)

Kariera juniorska
Lata Klub
1985–1988 Flero
1988–1992 Voluntas Brescia
1992–1995 Brescia
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1995–1998 Brescia 47 (6)
1998–2001 Inter Mediolan 22 (0)
1999–2000 Reggina (wyp.) 28 (6)
2001 Brescia (wyp.) 10 (0)
2001–2011 Milan 284 (32)
2011–2015 Juventus 119 (16)
2015–2017 New York City 60 (1)
2024 Shield United 1 (0)
W sumie: 571 (61)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1994  Włochy U-15 3 (0)
1995  Włochy U-16 6 (2)
1995  Włochy U-17 4 (0)
1995–1997  Włochy U-18 18 (7)
1998–2002  Włochy U-21 37 (15)
2000–2004  Włochy IO 9 (1)
2002–2015  Włochy 116 (13)
W sumie: 193 (38)
Kariera trenerska
Lata Drużyna
2020 Juventus FC U-23
2020–2021 Juventus
2022–2023 Fatih Karagümrük
2023– Sampdoria
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Dorobek medalowy
Mistrzostwa świata
I miejsce Niemcy 2006 piłka nożna
Igrzyska olimpijskie
brąz Ateny 2004 piłka nożna
Mistrzostwa Europy
II miejsce Polska/Ukraina 2012 piłka nożna
Puchar Konfederacji
brąz Brazylia 2013
Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej IV Klasy Order Zasługi Republiki Włoskiej V Klasy

Karierę klubową rozpoczynał w Brescii, z którą zdobył Serie B w sezonie 1996/1997. Później został zawodnikiem Interu Mediolan, z którego był wypożyczany do Regginy i Brescii. W 2001 przeniósł się do Milanu, z którym dwukrotnie zdobył mistrzostwo Włoch, Puchar Włoch, Superpuchar Włoch, a w sezonach 2002/2003 i 2006/2007 wygrał rozgrywki Ligi Mistrzów UEFA. W 2011 został zawodnikiem Juventusu, w barwach którego wygrywał mistrzostwo Włoch w każdym z czterech rozegranych sezonów, triumfował także w Pucharze Włoch, a także dwukrotnie w Superpucharze Włoch. W 2015 został zawodnikiem New York City, a dwa lata później ogłosił zakończenie kariery[2].

W latach 2002–2015 reprezentant Włoch. Złoty medalista Mistrzostw Świata 2006, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2012, brązowy medalista Igrzysk Olimpijskich 2004 oraz Pucharu Konfederacji 2013, uczestnik Mistrzostw Świata 2010 i 2014, a także Mistrzostw Europy 2000, 2004 i 2008. Był znany ze swoich umiejętności technicznych, kreatywności, wizji gry, kontroli nad piłką czy precyzyjnie wykonywanych rzutów wolnych[3][4][5][6][7][8][9].

Dzieciństwo

edytuj

Andrea Pirlo urodził się 19 maja 1979 we Flero jako syn Livvi (z d. Gatti) i Luigiego. Jego ojciec był właścicielem firmy produkującej i sprzedającej stal Elg Steel[10]. Ma brata Ivana i siostrę Silvię[11]. W wieku sześciu lat został zapisany do lokalnego klubu Flero, później grał w Voluntas. W 1992 dołączył do młodzieżowej drużyny Brescii[12]. Jego piłkarskimi idolami byli Lothar Matthäus i Roberto Baggio, był także kibicem Interu Mediolan[13].

Kariera klubowa

edytuj

Brescia

edytuj

21 maja 1995, mając 16 lat, zadebiutował w Serie A w meczu z Regginą przegranym przez Brescię 2:0 i tym samym został najmłodszym zawodnikiem klubu, który wystąpił w Serie A. W następnym sezonie, 1995/1996 nie rozegrał żadnego meczu w seniorskiej drużynie Brescii, jednak uczestniczył w młodzieżowym tuenieju Torneo di Viareggio[14]. Pierwszą bramkę dla Brescii strzelił 9 lutego 1997 w rozgrywkach Serie B w meczu z Palermo[15]. Debiutanckie trafienie w Serie A zanotował 19 października 1997 w wygranym 4:0 meczu przeciwko Vicenzie[16].

Inter Mediolan

edytuj

Dzięki dobrym występom w Brescii w sezonie 1997/1998, w którym zdobył 4 gole i zanotował 5 asyst, stał się obiektem zainteresowań innych klubów Serie A[17]. Ostatecznie został zawodnikiem Interu Mediolan, którego trener – Mircea Lucescu – nalegał na transfer. Początkowo Pirlo miał trafić do Parmy; oferta Interu była jednak korzystniejsza[18]. W nowym klubie zadebiutował 12 sierpnia 1998 w wygranym 4:0 meczu kwalifikacji do Ligi Mistrzów UEFA ze Skonto[19]. W Serie A zadebiutował 13 września, rozgrywając spotkanie z Cagliari[20]. Łącznie w sezonie zagrał w 32 meczach nie strzelając bramki. Prezydent klubu Massimo Moratti czterokrotnie w sezonie zmieniał szkoleniowców drużyny, co źle poskutkowało na grę i zdrowie Pirlo, który „zaczął cierpieć na migreny, silne do tego stopnia, że miał poważne zaniki pamięci”[21].

Przed rozpoczęciem sezonu 1999/2000 nowy trener Marcello Lippi podjął decyzję o wypożyczeniu Pirlo do Regginy w celu „regularnej gry i nabranie doświadczenia”[21]. W Regginie rozegrał 30 meczów, notując w nich 6 trafień i 2 asysty, zbierając pochwały za dobre występy w drużynie[22]. Potem wrócił z wypożyczenia do Interu, w którym ponownie nie był wystawiany do gry przez trenera Marco Tardelliego, z którym miał napięte relacje[23]. W rundzie jesiennej zagrał tylko w 8 meczach, i na drugą część sezonu został wypożyczony do Brescii[24]. Ówczesny trener zespołu, Carlo Mazzone, podjął decyzję o przesunięciu pomocnika z ofensywnej pozycji na defensywnego rozgrywającego. Powodem Mazzone dla przestawienia była umiejętność Pirlo rozgrywania piłki, w szczególności częstych celnych długich podań[25]. Ogólem w Brescii rozegrał 10 meczów w lidze, w której zespół zajął 7. miejsce, kwalifikując się do Pucharu Intertoto[26].

 
Andrea Pirlo w barwach Milanu w 2007

30 czerwca 2001 został sprzedany za 17 milionów euro (33 miliardy lirów włoskich) do Milanu, a ten sprzedał Interowi Dražena Brnčičia[27]. W barwach Milanu zadebiutował 20 września 2001 w wygranym 2:0 meczu Pucharu UEFA przeciwko BATE Borysów, w którym wszedł z ławki rezerowowych, zmieniając Massimo Donatiego[28]. Pierwszą bramkę dla Milanu strzelił 30 marca 2002 przeciwko Parmie, trafiając z rzutu wolnego[29]. Pierwszy sezon zakończył z 29 meczami, zdobywając w nich dwie bramki i notując 5 asyst.

Juventus

edytuj
 
Andrea Pirlo (2012)

Po dekadzie gry w Milanie przeniósł się do Turynu, gdzie 24 maja 2011 podpisał trzyletni kontrakt z Juventusem. W maju 2014 roku podpisał nową 2-letnią umowę z Juventusem[30].

Wraz z zespołem „Starej Damy” wywalczył cztery tytuły mistrza Włoch – 2012, 2013, 2014 i 2015, Puchar Włoch w 2015 roku (pierwszy od 20-tu lat dla Juventusu), a także dwukrotnie Superpuchar Włoch w 2012 i 2013 roku. Oprócz tego wraz z Juve doszedł do finału Ligi Mistrzów w 2015 roku, który odbył się na Stadionie Olimpijskim w Berlinie (na tym samym stadionie Włosi zdobyli Mistrzostwo Świata w 2006 po rzutach karnych przeciwko Francji; jedną z jedenastek wykorzystał Pirlo). Klub z Turynu uległ jednak drużynie Barcelony 1:3 i nie zdobył po raz trzeci w historii trofeum. Dla Andrei był to czwarty finał Ligi Mistrzów w karierze (dwa wygrane – 2003, 2007 i dwa przegrane – 2005, 2015). Przed meczem ogłosił, że po spotkaniu z Barceloną odchodzi z Juventusu.

New York City

edytuj

6 lipca 2015 oficjalnie potwierdzono, że Andrea Pirlo podpisał kontrakt z klubem grającym w amerykańskiej lidze MLSNew York City[31] W zespole z Nowego Jorku zadebiutował 26 lipca przeciwko Orlando City na Yankee Stadium[32]. 18 czerwca 2016, w wygranym 3:2 meczu z Philadelphią Union, Pirlo strzelił gola z rzutu wolnego, który był jego pierwszym i ostatnim trafieniem w barwach New York City[33][34]. 8 października 2017 ogłosił zakończenie kariery piłkarskiej[2].

Kariera reprezentacyjna

edytuj
 
Andrea Pirlo w barwach Włoch w 2012.
 
Andrea Pirlo (2015)

W roku 1994 zadebiutował w Reprezentacji Włoch U-15, a przez następne występował w reprezentacji U-18. W 1998 został powołany do drużyny U-21, która w 2000 zdobył Mistrzostwo Europy. 9 lipca 2002 zadebiutował w seniorskiej reprezentacji Włoch, w wygranym 2:0 spotkaniu przeciwko Azerbejdżanowi w ramach eliminacji do Mistrzostw Europy 2004[35]. 16 czerwca 2013 podczas Pucharu Konfederacji w Brazylii przeciwko Meksykowi rozegrał 100. mecz w barwach włoskiej reprezentacji[36]. Przed rozpoczęciem Mistrzostw Świata 2014 w Brazylii, Pirlo deklarował, że po zakończeniu turnieju odejdzie z reprezentacji[37], jednak po przyjściu Antonio Conte na stanowisko selekcjonera drużyny narodowej postanowił powrócić[38][39].

Kariera trenerska

edytuj

30 lipca 2020 roku został ogłoszony trenerem Juventusu do lat 23[40]. Jednak Pirlo nie poprowadził tej ekipy w żadnym meczu. 8 sierpnia 2020 roku po zwolnieniu Maurizio Sarriego został zatrudniony jako pierwszy trener Juventusu Turyn[41]. We wrześniu tego samego roku otrzymał licencję trenerską UEFA Pro[42]. 28 maja 2021 roku został zwolniony z funkcji trenera Juventusu Turyn[43]. W trakcie sezonu z klubem zdobył Superpuchar Włoch i Puchar Włoch[44][45].

12 czerwca 2022 ogłoszono, że zostanie trenerem tureckiego klubu Fatih Karagümrük[46]. 24 maja 2023 ogłoszono jego odejście z klubu[47].

27 czerwca 2023 został trenerem Sampdorii, z którą podpisał kontrakt do 30 czerwca 2025[48]. W pierwszym meczu Sampdoria zwyciężyła 8:7 w serii rzutów karnych po remisie 1:1 w meczu Pucharu Włoch z Südtirolem[49].

Życie prywatne

edytuj

21 czerwca 2001 poślubił Deborah Roversi[50]. Mają dwójkę dzieci: syna Niccolò (ur. 1 czerwca 2003) i córkę Angelę (ur. 17 listopada 2006)[51]. W 2014 roku para się rozstała[52]. W tym samym roku poznał Valentinę Baldini[53], z którą wziął ślub 12 marca 2022[54]. 7 lipca 2017 urodziły im się bliźniaki: Leandro i Tomasso[55].

Rodzinna firma Elg Steel została założona przez jego ojca w latach 80. XX wieku i prosperuje dobrze do dzisiaj. Andrea posiada akcje firmy i po zakończeniu sportowej kariery ponownie zaangażował się w rodzinny biznes. Pirlo to również wielbiciel wina – jest właścicielem winnicy Pratum Coller nieopodal rodzinnej Brescii, która zgodnie z danymi na 2019 rok, wytwarza od 25–30 tys. butelek wina rocznie[56]. W 2014 wydał autobiografię zatytułowaną „Myślę, więc gram”.

Statystyki

edytuj

Klubowe

edytuj
Klub Sezon Liga Liga Puchar kraju Europa[a] Inne[b] Suma
Mecze Bramki Asysty Mecze Bramki Asysty Mecze Bramki Asysty Mecze Bramki Asysty Mecze Bramki Asysty
Brescia 1994/1995 Serie A 1 0 0 0 0 0 1 0 0
1995/1996 Serie B 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1996/1997 17 2 0 1 0 0 18 2 0
1997/1998 Serie A 29 4 5 1 0 0 30 4 5
Ogólnie 47 6 5 2 0 0 0 0 0 0 0 0 49 6 5
Inter Mediolan 1998/1999 Serie A 18 0 3 7 0 1 7 0 1 32 0 5
2000/2001 4 0 0 1 0 0 3 0 0 8 0 0
Ogólnie 22 0 3 8 0 1 10 0 1 0 0 0 40 0 5
Reggina (wyp.) 1999/2000 Serie A 28 6 2 2 0 0 30 6 2
Ogólnie 28 6 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 30 6 2
Brescia (wyp.) 2000/2001 Serie A 10 0 2 0 0 0 10 0 2
Ogólnie 10 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 0 2
A.C. Milan 2001/2002 Serie A 18 2 3 2 0 1 9 0 1 29 2 5
2002/2003 27 9 7 2 0 0 13 0 0 42 9 7
2003/2004 32 6 7 0 0 0 9 1 0 3 1 1 44 8 8
2004/2005 30 4 6 1 0 0 12 1 4 0 0 0 43 5 10
2005/2006 33 4 5 4 0 0 12 1 1 49 5 6
2006/2007 34 2 8 4 0 1 14 1 1 52 3 10
2007/2008 33 3 7 1 0 0 8 2 4 3 0 1 45 5 12
2008/2009 26 1 3 0 0 0 3 1 0 29 2 3
2009/2010 34 0 5 1 0 0 8 1 0 43 1 5
2010/2011 17 1 3 3 0 1 5 0 0 25 1 4
Ogólnie 284 32 54 18 0 3 93 8 11 6 1 2 401 41 70
Juventus 2011/2012 Serie A 37 3 14 4 0 0 41 3 14
2012/2013 32 5 7 2 0 0 10 0 3 1 0 1 45 5 11
2013/2014 30 4 7 1 0 0 13 2 1 1 0 0 45 6 8
2014/2015 20 4 5 2 0 0 10 1 0 1 0 0 33 5 5
Ogólnie 119 16 33 9 0 0 33 3 4 3 0 1 164 19 37
New York City 2015 MLS 13 0 2 0 0 0 13 0 2
2016 32 1 6 0 0 0 1 0 0 33 1 6
2017 15 0 1 0 0 0 1 0 0 16 0 1
Ogólnie 60 1 9 0 0 0 0 0 0 2 0 0 62 1 9
Ogólnie w karierze 570 61 108 39 0 4 136 11 16 11 1 3 756 73 131

Reprezentacyjne

edytuj
Reprezentacja Rok Mecze Bramki Asysty
Włochy
2002 4 0 0
2003 1 0 0
2004 7 1 0
2005 9 3 0
2006 14 1 4
2007 8 1 5
2008 9 1 1
2009 12 1 2
2010 8 1 2
2011 9 0 1
2012 13 2 6
2013 13 2 3
2014 6 0 1
2015 3 0 0
Ogólnie 116 13 25

Sukcesy

edytuj

Zawodnik

edytuj

Brescia

Milan

Juventus

Reprezentacyjne

Trener

edytuj

Juventus

Indywidualne

edytuj

Odznaczenia

edytuj

Wyróżnienia

edytuj
  1. Uwzględniono:
    Liga Mistrzów UEFA – 108 (8)
    Liga Europy UEFA – 8 (2)
    Puchar UEFA – 13 (1)
    kwalifikacje do Ligi Mistrzów UEFA – 7 (0).
  2. Uwzględniono:
    Klubowe mistrzostwa świata – 2 (0)
    Superpuchar Europy UEFA – 2 (0)
    Superpuchar Włoch – 4 (1)
    playoffy MLS – 2 (0).

Przypisy

edytuj
  1. L’addio (contemporaneo) al grande calcio di Pirlo e Xavi. E il loro posto nella grande storia del calcio – Corriere.it [online], www.corriere.it [dostęp 2019-06-09] (wł.).
  2. a b Andrea Pirlo ogłosił zakończenie kariery [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  3. Born Again: How the Deep-Lying Midfielder Position is Reviving Careers | Sportslens [online], sportslens.com [dostęp 2019-06-09] (ang.).
  4. Andrea Pirlo Player Profile – ESPN FC [online], www.espnfc.com [dostęp 2019-06-09].
  5. Why Andrea Pirlo is the most important player of his generation – Michael Cox – soccer – ESPN [online], www.espn.com [dostęp 2019-06-09].
  6. Il regista più forte del mondo? Alla vigilia di Italia-Spagna, Luisito Suarez non ha dubbi: „Pirlo è più completo di Xavi...” | Goal.com [online], www.goal.com [dostęp 2019-06-09] (wł.).
  7. Andrea Pirlo spots a pass in a split second that others wait a lifetime to see [online], www.telegraph.co.uk [dostęp 2019-06-09] (ang.).
  8. | SI.com [online], www.si.com [dostęp 2019-06-09] (ang.).
  9. Buffon reveals ‘greatest Italian’ | fantasista 10 [online], www.fantasista10.co.uk [dostęp 2019-06-09] (ang.).
  10. Andrea Pirlo – „Metronom” gra w piłkę, bo lubi [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  11. d, The untold story of Andrea Pirlo [online], sportsbignews, 14 lipca 2021 [dostęp 2023-12-08] (ang.).
  12. Pirlo, ecco la star dell’ estate – la Repubblica.it [online], Archivio - la Repubblica.it, 6 sierpnia 1998 [dostęp 2023-12-08] (wł.).
  13. Pirlo: “Matthaus e Baggio idoli. Tifavo Inter ma non ha funzionato perchè…” [online], FC Inter 1908, 16 czerwca 2014 [dostęp 2023-12-08] (wł.).
  14. Bresciaoggi.it – Home – Sport [online], web.archive.org, 23 września 2015 [dostęp 2023-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-23].
  15. Favorita, 20 anni fa: muore il Palermo dei Picciotti, nasce Andrea Pirlo [online], PalermoToday [dostęp 2023-12-15] (wł.).
  16. BRESCIA, HUBNER E NERI CANCELLANO IL VICENZA – la Repubblica.it [online], Archivio - la Repubblica.it, 20 października 1997 [dostęp 2023-12-15] (wł.).
  17. Andrew Murray, The making of Pirlo: “From an early age, I knew I was better than others” [online], fourfourtwo.com, 7 lipca 2015 [dostęp 2024-01-20] (ang.).
  18. Pirlo i Alciato 2013 ↓, s. 107–108.
  19. TOP 5 slavenākās futbola komandas, kas spēlējušas Rīgā [online], www.delfi.lv [dostęp 2024-01-20] (łot.).
  20. ISTANTANEE | Cagliari-Inter e la doppietta di Nicola Ventola | Inter.it [online], www.inter.it [dostęp 2024-01-20] (wł.).
  21. a b Pirlo i Alciato 2013 ↓, s. 109.
  22. Caruso Francesco, Reggina: Possanzini e Marazzina sulla scia di Pirlo, Baronio e Kallon [online], archiviostorico.gazzetta.it [dostęp 2024-01-20] (wł.).
  23. Pirlo i Alciato 2013 ↓, s. 110–111.
  24. Roberto Baggio: „Pirlo è un fuoriclasse” – TUTTO mercato WEB [online], archivio.tuttomercatoweb.com [dostęp 2024-01-20] (wł.).
  25. Da Tardelli a Desailly, cambiare serve – la Repubblica.it [online], Archivio - la Repubblica.it, 13 sierpnia 2008 [dostęp 2024-01-20] (wł.).
  26. la Repubblica/campionato_partite: Mazzone fa il capolavoro Brescia settimo in classifica [online], www.repubblica.it [dostęp 2024-01-20].
  27. Lecce, due novità in attacco [online], archiviostorico.gazzetta.it [dostęp 2024-02-10] (wł.).
  28. UEFA.com, History: BATE Borisov-Milan | UEFA Europa League 2001/02 [online], UEFA.com [dostęp 2024-02-10] (ang.).
  29. la Repubblica/calcio_partite: Pirlo e doppietta di Inzaghi il Milan scavalca il Chievo [online], www.repubblica.it [dostęp 2024-02-10].
  30. Media: Andrea Pirlo przedłużył kontrakt z Juventusem – Sport [online], eurosport.onet.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-29] (pol.).
  31. To już oficjalne: Andrea Pirlo zagra w USA [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-02-14] (pol.).
  32. Włoski maestro rozpoczął podbój Ameryki. Debiut Pirlo – Polsat Sport [online], www.polsatsport.pl, 26 lipca 2015 [dostęp 2024-02-14] (pol.).
  33. Pirlo w końcu strzelił w MLS. Warto było czekać! [WIDEO] [online], Transfery.info, 18 czerwca 2016 [dostęp 2024-02-14] (pol.).
  34. Italian legend Andrea Pirlo has struck, curling in his first MLS goal as NYC FC won 3-2 over Philadelphia [online], Fox Sports, 19 czerwca 2016 [dostęp 2024-02-14] (ang.).
  35. La Repubblica/calcio2002_serie_a: Italia, Del Piero e pochi lampi ma comincia con una vittoria [online], www.repubblica.it [dostęp 2024-02-10].
  36. Confederations Cup: Andrea Pirlo ‘dreamed’ of scoring free kick on 100th Italy cap. skysports.com. [dostęp 2013-06-18]. (ang.).
  37. Pirlo to retire from Italy after World Cup [online], ESPN.com, 12 czerwca 2014 [dostęp 2024-02-10] (ang.).
  38. Pirlo: Tylko Conte mógł nakłonić mnie do powrotu – Polsat Sport [online], www.polsatsport.pl, 10 października 2014 [dostęp 2024-02-10] (pol.).
  39. Telewizja Polska S.A, Conte przekonał Pirlo. Zostaje w kadrze [online], sport.tvp.pl, 8 września 2014 [dostęp 2024-02-10] (pol.).
  40. Telewizja Polska S.A, Oficjalnie: Andrea Pirlo wrócił do Juventusu w nowej roli [online], sport.tvp.pl, 30 lipca 2020 [dostęp 2020-10-30] (pol.).
  41. OFICJALNIE: Andrea Pirlo trenerem Juventusu! [online], Transfery.info, 8 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-30] (pol.).
  42. Pirlo z licencją UEFA Pro [online], JuvePoland, 14 września 2020 [dostęp 2020-10-30] (pol.).
  43. Juventus.com, Good luck, Andrea Pirlo! – Juventus [online], Juventus.com [dostęp 2021-05-28] (ang.).
  44. Wirtualna Polska Media, Juventus FC zdobył Superpuchar Włoch. Wojciech Szczęsny jak skała w ważnych momentach [online], sportowefakty.wp.pl, 20 stycznia 2021 [dostęp 2024-01-19] (pol.).
  45. Wirtualna Polska Media, Stary mistrz pokazał pazur. Puchar Włoch osłodą dla Juventusu [online], sportowefakty.wp.pl, 19 maja 2021 [dostęp 2024-01-19] (pol.).
  46. Telewizja Polska S.A, Z Juve do... Turcji. Włoska legenda wraca na ławkę [online], sport.tvp.pl, 12 czerwca 2022 [dostęp 2022-12-12] (pol.).
  47. OFICJALNIE: Andrea Pirlo zwolniony z tureckiego klubu [online], Transfery.info, 24 maja 2023 [dostęp 2023-08-09] (pol.).
  48. OFICJALNIE: Andrea Pirlo wrócił do Włoch. Ambitne zadanie [online], Transfery.info, 27 czerwca 2023 [dostęp 2023-08-09] (pol.).
  49. Il Südtirol resiste fino ai rigori, ma è la Sampdoria che passa [online], TrentoToday [dostęp 2024-01-19] (wł.).
  50. Andrea Pirlo and Deborah Pirlo [online], Who’s Dated Who? [dostęp 2023-12-08].
  51. Andrea Pirlo – IMDb. imdb.com. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).
  52. Futbolita, Offbeat: Andrea Pirlo In Infidelity Scandal After Divorce, Liverpool Lads Day Out & Carbonero Enjoying Motherhood [online], Futbolita, 22 stycznia 2014 [dostęp 2020-10-30] (ang.).
  53. Andrea Pirlo znalazł nową miłość [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  54. Muhammad Usman Siddiqui, Wedding at Juventus: Andrea Pirlo got married in the town hall in Turin with partner Valentina [online], Honest News Reporter, 13 marca 2022 [dostęp 2023-12-08] (ang.).
  55. Condé Nast, Andrea Pirlo di nuovo papà. Nati i gemelli Leonardo e Tommaso [online], Vanity Fair Italia, 10 sierpnia 2017 [dostęp 2023-12-08] (wł.).
  56. Andrea Pirlo [online], LegalniBukmacherzy [dostęp 2020-06-08] (pol.).
  57. FIFA Confederations Cup Brazil 2013 – FIFA.com [online], web.archive.org, 12 lipca 2015 [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-12].
  58. Il Golden Foot 2018 è Edinson Cavani [online], www.radiomontecarlo.net [dostęp 2024-02-10].
  59. Wirtualna Polska Media, Andrea Pirlo trzeci raz z rzędu piłkarzem sezonu Serie A, dominacja Juventusu w jedenastce [online], sportowefakty.wp.pl, 16 grudnia 2014 [dostęp 2023-05-16] (pol.).
  60. Italy – Footballer of the Year [online], www.rsssf.org [dostęp 2023-05-16].
  61. UEFA.com [online], web.archive.org, 11 grudnia 2020 [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-11].
  62. FIFPro [online], web.archive.org, 9 sierpnia 2012 [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-09].
  63. FIFA.com – Azzurri prominent in All Star Team [online], web.archive.org, 14 czerwca 2010 [dostęp 2024-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-14].
  64. UEFA.com, Ten Spain players in Team of the Tournament | UEFA EURO [online], UEFA.com, 2 lipca 2012 [dostęp 2024-02-10] (ang.).
  65. FIFA Confederations Cup Brazil 2013: Dream Team Game – FIFA.com [online], web.archive.org, 22 października 2013 [dostęp 2024-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  66. UEFA.com, UEFA Champions League squad of the season [online], UEFA.com, 9 czerwca 2015 [dostęp 2023-05-16] (ang.).
  67. UEFA.com, La squadra della stagione di UEFA Europa League [online], UEFA.com, 30 maja 2014 [dostęp 2023-05-16] (wł.).
  68. Gran Galà del Calcio Aic. E’ Pirlo il migliore del 2012 – Serie A / Calcio – Tuttosport [online], web.archive.org, 11 maja 2013 [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-11].
  69. Oscar del calcio: Vidal e Pirlo sono il top. La Juve è la più forte d’Italia – Serie A / Calcio – Tuttosport [online], web.archive.org, 20 czerwca 2015 [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-20].
  70. Serie A, Gran Galà del Calcio Aic. Tutte le frasi e i premi – Serie A / Calcio – Tuttosport [online], web.archive.org, 15 kwietnia 2015 [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-15].
  71. Oscar del Calcio, dominio Juve. Buffon: „Donnarumma ha doti da grande” [online], La Gazzetta dello Sport - Tutto il rosa della vita, 2015 [dostęp 2023-05-16] (wł.).
  72. Eén landgenoot in ESM Elftal van het Seizoen [online], Elfvoetbal.nl [dostęp 2023-05-16].
  73. #JUVE120 team announced – Juventus.com [online], web.archive.org, 27 maja 2018 [dostęp 2024-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-27].
  74. Wielkie wyróżnienie dla Zbigniewa Bońka [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-02-10] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Andrea Pirlo, Alessandro Alciato, Myślę, więc gram, Labotiga, 2013, ISBN 978-83-7924-749-3.

Linki zewnętrzne

edytuj