Muzyka romantyczna

Romantyzm w muzyce zaczął się rodzić już w twórczości Beethovena. Po rewolucji francuskiej w całej Europie zaczęły zachodzić zmiany o przełomowym znaczeniu. Najwyższym celem romantycznych kompozytorów było oddawanie uczuć za pomocą środków muzycznych. Żywa była też idea korespondencji sztuk. Inne idee romantyczne to: programowość, narodowość, historycyzm, fantastyka (baśniowość).

Naczelne hasła romantyzmu

Sztuka dla sztuki co znaczyło, że muzyka przestała być pisana i komponowana na życzenie, ale wtedy, kiedy muzyk miał natchnienie i chciał przekazać własną wypowiedź, wyraz jego idei. Miał powrócić do natury, do dawnych wierzeń ludowych i korzeni kultury jego narodu.

Sztuka totalna co znaczyło, że muzyka przemawiała do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (np. barwą, słowem, dźwiękiem), by w jak najbogatszy i najszerszy sposób wyrazić uczucia człowieka; zob. korespondencja sztuk, synteza sztuk.

Szkoły narodowe

Osobny artykuł: Szkoły narodowe w muzyce.

niemiecka (Carl Maria von Weber i Richard Wagner)
czeska (Bedřich Smetana i Antonín Dvořák)
polska (Stanisław Moniuszko, Fryderyk Chopin i Zygmunt Noskowski)
rosyjska (Potężna gromadka, a w jej ramach przede wszystkim: Modest Musorgski, Aleksandr Borodin i Nikołaj Rimski-Korsakow)
hiszpańska (Isaac Albéniz, Enrique Granados)
francuska (César Franck)
w Skandynawii: norweska (Edvard Grieg) i fińska (Jean Sibelius)

Inne daty przyjmowane za symboliczny początek romantyzmu

1801 – data stworzenia przez L. van Beethovena Sonaty fortepianowej nr 14 cis-moll op. 27 nr 2
1821 – wystawienie opery Wolny strzelec Carla Marii von Webera
1830 – wykonanie Symfonii fantastycznej H. Berlioza

Cechy romantyzmu w muzyce

programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną),
uczuciowość,
subiektywizm, indywidualizm twórców,
synteza sztuk. Silne związki z literaturą oraz z malarstwem. Powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery i utwory programowe (Obrazki z wystawy Musorgskiego, Karnawał zwierząt Saint-Saënsa).
elementy narodowe i ludowe (związek muzyki z folklorem swojego narodu, sięganie do motywów muzyki ludowej),
tematyka fantastyczna i baśniowa,
rozwój wirtuozostwa,
rozwój instrumentacji,
rozszerzenie harmoniki,
rozwój muzykowania domowego,
powstawanie szkół narodowych: jest to grupa ludzi opierająca się na muzyce narodowej,
rozluźnienie dotychczasowych form muzycznych.

Główni przedstawiciele romantyzmu w muzyce

Zobacz też

lutnia romantyczna

Literatura

A. Einstein Muzyka w epoce romantyzmu, Kraków, PWM 1983.
S. Jarociński Ideologie romantyczne, Kraków, PWM 1979.
D. Gwizdalanka Romantyzm, w: Historia muzyki 2, Kraków, PWM 2006, s. 199-319.