Rezerwat przyrody Wąwóz Lipa
Rezerwat przyrody Wąwóz Lipa – leśny rezerwat przyrody w południowo-zachodniej Polsce, w woj. dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminach Paszowice i Bolków[1][2].
| rezerwat leśny | |
| Typ | |
|---|---|
| Podtyp | |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
12 listopada 1996 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
101,00 ha |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 50°59′N 16°02′E/50,983333 16,033333
| |
Opis rezerwatu
edytujRezerwat został utworzony 12 listopada 1996 roku na powierzchni 54,70 ha. Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z 14 lutego 2002 r. powiększono istniejący rezerwat przyrody do powierzchni 101,00 ha. Celem ochrony jest „zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych naturalnych lasów oraz zbiorowisk roślin naskalnych wraz z różnymi typami pomnikowych głazów narzutowych”[1][2].
Obszar chroniony znajduje się we wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, u podnóża wschodniej części Gór Kaczawskich w Sudetach, w południowej części Parku Krajobrazowego „Chełmy”, ok. 2,2 km na północny wschód od miejscowości Lipa. Obejmuje fragment południowo-wschodniej części Wąwozu Lipa oraz część doliny potoku Rogoziny i Nysy Małej.
Wąwóz położony jest na wysokości ok. 400 m n.p.m. i zbudowany jest ze skał kompleksu zieleńcowego – zieleńców, łupków zieleńcowych oraz diabazów. Wyróżniają się zwłaszcza rzadko spotykane formy tych skał – tzw. lawy poduszkowe, powstałe w wyniku erupcji podmorskich w starszym paleozoiku. W środkowej części wąwozu występują liczne wychodnie tworzące strome ściany skalne do wysokości 12 m.
Interesujące są tu ślady różnorodnych ruchów masowych (obrywy, osuwiska). W górnym odcinku wąwozu występują liczne eratyki skał skandynawskich oraz pseudoeratryki z Pogórza Kaczawskiego i Przedgórza Sudeckiego.
Wielkim walorem rezerwatu są naturalne zespoły leśne, do których należą:
- grąd zboczowy (las klonowo-lipowy) w skalnym wąwozie, ze starymi okazami drzew i bogatym runem, w którym rosną takie chronione rośliny jak: gnieźnik leśny, kruszczyk szerokolistny, paprotnik kolczysty, wyka leśna
- kwaśne dąbrowy z wieloma gatunkami chronionymi m.in. buławnik mieczolistny, jarząb brekinia, naparstnica zwyczajna, ukwap dwupienny
- łęg wiązowo-jesionowy, w którym rośnie aż 9 gatunków chronionych, m.in. kozłek bzowy, kruszczyk szerokolistny, śnieżyczka przebiśnieg
Innym walorem rezerwatu jest roślinność naskalna reprezentowana przez zespoły paproci szczelinowych (z paprotką zwyczajną, paprotnicą kruchą i zanokcicami) oraz murawy piaskowe (z kostrzewą bladą, rojnikiem pospolitym, perłówką orzęsioną). Wczesną wiosną w runie łęgowym występuje masowy zakwit wczesnowiosennych geofitów, m.in. śnieżycy wiosennej, kokoryczy pustej i pierwiosnka lekarskiego. Wąwóz Lipa posiada jedno z największych stanowisk śnieżycy w parku[3]. Cała flora rezerwatu liczy 274 gatunki roślin naczyniowych, w tym aż 22 to rośliny chronione Polsce, w tym m.in. perłówka siedmiogrodzka, mająca tutaj jedyne stanowisko w zachodniej części kraju.
Najcenniejszym elementem fauny obszaru rezerwatu jest duża populacja salamandry plamistej, która szczególnie licznie występuje w skalnej części wąwozu, gdzie odbywa gody w płynącym tam potoku.
Rezerwat leży na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Jawor[2]. Nadzór sprawuje Regionalny Konserwator Przyrody we Wrocławiu[1][2].
-
Buławnik mieczolistny -
Salamandra plamista -
Lilia złotogłów -
Brekinia (liście)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Rezerwat przyrody Wąwóz Lipa. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-07-08].
- ↑ a b c d e f Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2014 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Wąwóz Lipa”. [w:] Dz. Urz. Województwa Dolnośląskiego poz. 2025 [on-line]. 2014-04-18. [dostęp 2019-07-08].
- ↑ Przyroda Dolnego Śląska [online], przyrodniczo.pl [dostęp 2018-11-19] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Rezerwaty przyrody. Nadleśnictwo Jawor – Lasy Państwowe. [dostęp 2018-06-06].
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9