Ulica Lecznicza w Łodzi
Chojny | |||||||||||||||||||||||||
Widok na ul. Leczniczą od ul. Rzgowskiej (czerwiec 2008). Po prawej – najwyższy budynek mieszkalny na tej ulicy (11 pięter), wybudowany w 1972 roku. | |||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
Długość |
ok. 0,3 km | ||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Łodzi | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |||||||||||||||||||||||||
51°44′03,7″N 19°28′17,0″E/51,734361 19,471389 |
Ulica Lecznicza w Łodzi – łódzka ulica o długości ok. 0,3 km, licząca 17 numerów, położona w dzielnicy Górna w obszarze SIM Chojny.
Rozpoczyna się od skrzyżowania z ulicą Rzgowską, a kończy za posesją nr 17 przechodząc w ulicę Podmiejską prowadzącą do ulicy gen. Jarosława Dąbrowskiego. Od początku do posesji pod numerem 13a ma status drogi wewnętrznej[1]; status odcinka od posesji nr 13a do posesji nr 17 jest niejasny, ponieważ nie uwzględniono go w żadnej kategorii dróg w wykazie dróg publicznych[2]. Na całej długości ulicy obowiązuje ruch dwukierunkowy. Przedłużeniem ul. Leczniczej na południowy zachód, za skrzyżowaniem z ul. Rzgowską, jest ulica Piaseczna.
Ulica Lecznicza w całości znajduje się na terenie działalności duszpasterskiej łódzkiej rzymskokatolickiej parafii Matki Boskiej Anielskiej[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia
[edytuj | edytuj kod]Ulica została wytyczona po roku 1914 (nie istniała jeszcze na wówczas wydanym planie miasta[4] ), najprawdopodobniej w połowie drugiej dekady XX wieku, na gruntach wsi Dąbrowa włączonych w granice miasta rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 października 1906 roku[5] . Według Słownika nazewnictwa miejskiego Łodzi otrzymała nazwę ulicy Małej[6] , czego inne źródło nie potwierdza[7] . Na planie Łodzi w Atlasie krajoznawczym województwa łódzkiego Eugeniusza Romera i Juliusza Jurczyńskiego, wydanym w 1923 roku, była już widoczna – pod nazwą Zimna. Łączyła wtedy ulice Rzgowską i Dolną (ob. ul. Podmiejska) i nie miała między nimi przecznicy[8] . Z kolei na Planie m. Łodzi, wydanym między 1925 a 1930 rokiem nakładem A. I. Ostrowskiego, widoczna jest wspomniana ulica Mała – jako przedłużenie nienazwanej ulicy (prawdopodobnie Zimnej[7] ) za skrzyżowanie z ul. Podmiejską, w kierunku północno-wschodnim[9] (przemianowana na początku lat 30. na ulicę Adama Asnyka)[10] .
Przed 1927 rokiem zarząd kasy chorych zakupił przy ulicy Zimnej plac z przeznaczeniem pod budowę lecznicy. Rozpoczęcie prac budowlanych było jednak długo odkładane, ponieważ magistrat planował ostateczne uregulowanie przebiegu ulicy i jej przecięcie (ulicą Kasową). Plany zmieniano trzykrotnie, co zmuszało za każdym razem zarząd kasy chorych do korygowania swojego projektu. Na przełomie lat 1926/27 zarząd polecił rozpocząć wstępne prace, jednak magistrat wstrzymał je (po raz czwarty zmieniając plan regulacji przebiegu ulicy), co spowodowało wniesienie skargi przez zarząd kasy chorych do władz wojewódzkich[11].
Aktualną nazwę – ulicy Leczniczej – nadano najprawdopodobniej na przełomie maja i czerwca 1931 roku, po wybudowaniu gmachu Przychodni Ubezpieczalni Społecznej (obecnie Przychodnia Miejska „Lecznicza” pod numerem 6)[6] . W „Dzienniku Zarządu m. Łodzi” z 26 maja została wymieniona jeszcze jako Zimna[12], natomiast w „Dzienniku Zarządu m. Łodzi” z 9 czerwca – już jako Lecznicza[13]. Ulica miała już wtedy przebieg zachowany do dziś, ale kończyła się rozwidleniem tuż za gmachem lecznicy kasy chorych. Jej przedłużeniem w kierunku północnym była wówczas ulica Podmiejska (dochodząca po skosie w drugą stronę do Czerwonego Rynku i ul. Rzgowskiej), zaś w kierunku północno-wschodnim – ulica Adama Asnyka (obecnie w jej miejscu stoją bloki pod numerami 15 i 17), sięgająca prawie do ul. Juliusza Słowackiego. Zyskała także przecznicę w postaci ulicy Kasowej[10] .
W czasie obu wojen światowych i niemieckiej okupacji miasta obowiązywało natomiast niemieckie nazewnictwo ulic.
W pierwszej połowie 1931 roku w sąsiedztwie nowego gmachu lecznicy kasy chorych magistrat urządził plac gier i zabaw dla dzieci[12]. Zajmował on teren o powierzchni około 2 ha, należący do spadkobierców Ferdynanda Keniga (właściciela cegielni i zakładu włókienniczego), którzy wyrazili zgodę na takie jego wykorzystanie i byli skłonni oddać go miastu w zamian za część glinianki miejskiej przy ul. Pabianickiej. Teren ten znalazł się wtedy wśród proponowanych do utworzenia w mieście stałych ogrodów jordanowskich i skwerów[13].
W zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego w latach 2011–13 ulica znalazła się na 299. miejscu wśród 362 łódzkich ulic, na których doszło do wypadków (hierarchia malejąca – od ulic z największą liczbą zdarzeń). W tym okresie wydarzył się na niej tylko 1 wypadek, a 1 osoba została w nim ranna[14].
Kalendarium zmian nazwy ulicy
[edytuj | edytuj kod]okres obowiązywania[7] |
nazwa[7] |
---|---|
1915 | ulica Mała (?)[6] |
1915 | ulica Zimna |
1915–1918 | Kalte Straße |
1918–1931 | ulica Zimna[a] |
1931–1940 | ulica Lecznicza |
1940 | Heilanstaltsweg |
1940–1945 | Annweilerweg |
od 1945 | ulica Lecznicza |
Obiekty
[edytuj | edytuj kod]- nr 6 – modernistyczny gmach Przychodni Miejskiej „Lecznicza”, wzniesiony w latach 1927–30 według projektu warszawskiego architekta Stefana Kraskowskiego dla Przychodni Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi (wpisany do rejestru zabytków)[15]. Przychodnia jest najstarszą i największą działającą nadal tego typu placówką w Łodzi[16]; we wrześniu 1939 roku kierowano do niej rannych w wyniku bombardowania miasta – utworzono tam (z pomocą harcerzy 3 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta, działającej przy I Państwowym Liceum i Gimnazjum im. M. Kopernika) wojskowy szpital polowy; później w gmachu funkcjonował szpital wojskowy dla jeńców wojennych[17][18]. Po wojnie, w latach 50., otwarto tam pierwsze dwie łódzkie poradnie onkologiczne (ginekologii onkologicznej i onkologii ogólnej)[19]. W budynku, który w latach 2001–03 przeszedł gruntowny remont, oprócz przychodni mieszczą się Zespół Opieki Zdrowotnej Łódź-Górna, NZOZ „Falck Medycyna” Region Łódzki i apteka „Aglonema”[16],
- nr 13 – budynek, w którym mieści się Klub Nauczyciela Związku Nauczycielstwa Polskiego,
- Park Miejski przy ul. Leczniczej – pierwszy park założony w Łodzi po II wojnie światowej, o powierzchni około 2 ha, według projektu K. Marcinkowskiego (na tyłach Przychodni Miejskiej „Lecznicza”)[20].
Numeracja i kody pocztowe
[edytuj | edytuj kod]- Numery parzyste: 2–6
- Numery nieparzyste: 1–17
- Kody pocztowe: 93-173 (cała)[21]
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Ulica Lecznicza wraz z będącą jej przedłużeniem ulicą Podmiejską stanowią skrót łączący ulice gen. Jarosława Dąbrowskiego i Rzgowską. Ulicą Leczniczą nie przebiegają obecnie[22] (ani nie przebiegały w przeszłości[23][24]) żadne linie MPK Łódź i innych przewoźników.
W pobliżu
[edytuj | edytuj kod]- Kościół pw. Matki Bożej Anielskiej – ulicą Rzgowską na północny zachód (97 m)[b],
- Czerwony Rynek – ulicą Rzgowską na południowy wschód (100 m),
- „Arboretum” – budynek mieszkalny przy ul. Łukasińskiego 4, ukończony w kwietniu 2012 roku, po północnej stronie parku (212 m). W jego miejscu znajdowała się niegdyś fabryka Aleksandra Schichta, wybudowana niedługo przed I wojną światową. Wyróżniała ją piękna, secesyjna fasada z cegły, choć położenie tego typu obiektów w parkowej okolicy było nietypowe. Dwie zrekonstruowane ściany zostały wkomponowane w bryłę „Arboretum”[25],
- pomnik Ludziom Morza – na wprost wejścia do gmachu VI Liceum Ogólnokształcącego im. Joachima Lelewela przy ul. Podmiejskiej 21 (340 m), odsłonięty 22 marca 1984 roku[26]; w siedzibie liceum – Muzeum Morskie, otwarte 22 marca 1993 roku[27].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ A. Skoczek: Wykaz ulic na terenie miasta Łodzi zaliczonych do kategorii dróg wewnętrznych będących we władaniu ZDiT. Łódź-Górna. [w:] Strona Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. zdit.uml.lodz.pl > utrzymanie dróg > Wykaz dróg publicznych > Drogi wewnętrzne – Dzielnica Łódź Górna [on-line]. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi, 2017-01-01. s. 6, poz. 148. [dostęp 2017-01-21].
- ↑ Wykaz dróg publicznych. [w:] Strona Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. zdit.uml.lodz.pl > utrzymanie dróg > Wykaz dróg publicznych [on-line]. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi. [dostęp 2017-01-21].
- ↑ Spis ulic Łodzi A–O [wraz z przynależnością do parafii]. [w:] Strona archidiecezji łódzkiej. archidiecezja.lodz.pl > Parafie – Spis ulic Łodzi A–O [on-line]. Archidiecezja Łódzka, 2016-08-26. [dostęp 2017-03-10].
- ↑ Łódź (plan miasta) 1914 ↓.
- ↑ Stępniewski, Szambelan 2010 ↓.
- ↑ a b c Bieńkowska, Umińska-Tytoń ↓.
- ↑ a b c d Horodecki (red.) 2015 ↓.
- ↑ Romer, Jurczyński 1923 ↓.
- ↑ Plan m. Łodzi 1925–30 ↓.
- ↑ a b Plan wojewódzkiego miasta Łodzi 1933 ↓.
- ↑ (bip). Znów się pokłócili... Kasa chorych ma pretensje do magistratu. „Ilustrowana Republika”. Rok III (nr 49), s. 5, 1927-02-19. Wacław Smólski (red.). Łódź: Władysław Polak. [dostęp 2016-06-30].
- ↑ a b c Kronika miejska. Wizytacja miejskich placów gier i zabaw. „Dziennik Zarządu m. Łodzi”. Rok XIII (nr 21 (605)), s. 438, 1931-05-26. Wacław Birenfeld-Polecki (red.). Łódź: Wydawnictwo Zarządu m. Łodzi. [dostęp 2016-06-30].
- ↑ a b W trosce o zdrowie i tężyznę fizyczną młodego pokolenia. Ogrody Jordanowskie i miejskie place zabaw dla dzieci w granicach m. Łodzi. „Dziennik Zarządu m. Łodzi”. Rok XIII (nr 23 (607)), s. 471, 1931-06-09. Wacław Birenfeld-Polecki (red.). Łódź: Wydawnictwo Zarządu m. Łodzi. [dostęp 2016-06-30].
- ↑ Kazimierz Jamroz i in.: Wykaz ulic i skrzyżowań wraz z liczbą wypadków i ich ofiar. W: Kazimierz Jamroz, Marcin Budzyński, Andrzej Zalewski, Joanna Żukowska, Izabela Oskarbska: Miejski Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Łodzi na lata 2014 – 2020. Gdańsk: maj 2014, s. 99 (PDF – 102), poz. 299. [dostęp 2017-12-06]. (Załącznik 1; w tytule tabeli błędnie podano lata 2010–2013 zamiast 2011–2013).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 41 [dostęp 2017-04-25] .
- ↑ a b Przychodnia Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi. [w:] Portal Turystyki Aktywnej „W siodle”. lodzkie.pl > Turystyka > końska dawka przygody [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego – Departament Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Centrum Zarządzania Szlakiem Konnym. [dostęp 2016-06-29].
- ↑ Kalendarium szkoły. W: Henryk Władysław Skorek (red.): Nasz wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906 – 2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Wyd. I. Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 10. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Budynek Kasy Chorych – ul. Lecznicza. [w:] Strona Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. tplodzi.eu > Poznaj swój kraj > Kasa Chorych – ul. Lecznicza [on-line]. Towarzystwo Przyjaciół Łodzi. [dostęp 2017-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-08)].
- ↑ Danuta Gajl. Moje wspomnienia o początkach Ośrodka Onkologicznego w Łodzi. „Nowotwory – Journal of Oncology”. Vol. 56 (nr 5), s. 590–591, 09–10 2006. Warszawa: VM Media sp. z o.o. VM Group sp.k.. ISSN 0029-540X. [dostęp 2016-07-01].
- ↑ Parki i zieleńce. Górna. Park przy ul. Leczniczej. [w:] Strona Urzędu Miasta Łodzi. uml.lodz.pl > Czas wolny – Zieleń i rekreacja > Parki i zieleńce – Górna – Park przy ul. Leczniczej [on-line]. Urząd Miasta Łodzi. [dostęp 2018-04-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2013, s. 715 [zarchiwizowane 2013-07-15] .
- ↑ Nowy schemat komunikacji miejskiej. [w:] Strona Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego – Łódź. mpk.lodz.pl > Dla pasażera > Nowa Siatka Połączeń > Pobierz Schemat Nowej Siatki Połączeń [on-line]. MPK – Łódź Spółka z o.o., 2017-04-02. [dostęp 2017-04-05].
- ↑ Wojciech Dębski , Łódzkie tramwaje i autobusy. Strona poświęcona historii komunikacji miejskiej w Łodzi i okolicach, Wojciech Dębski, 2006–2017 [dostęp 2017-01-18] .
- ↑ Włodzimierz Hyży, Waldemar Fortecki: BUSLODZ.PL4. Łódzkie autobusy i tramwaje. [w:] Strona „BUSLODZ.PL4. Łódzkie autobusy i tramwaje”. buslodz.pl > Linie [on-line]. BUSLODZ.PL – Łódzkie autobusy i tramwaje, 2005–2017. [dostęp 2017-11-21].
- ↑ Arboretum. [w:] Strona dewelopera „Hines” Polska. hines.pl > Portfolio > Arboretum [on-line]. „Hines”, 2012. [dostęp 2018-06-30].
- ↑ sk. Uroczystości w VI LO im. J. Lelewela. „Dziennik Łódzki”. Rok XL (nr 71 (10559)), s. 6, 1984-03-23. Łódź: Łódzkie Wydawnictwo Prasowe. ISSN 1898-3111. [dostęp 2017-01-16].
- ↑ Historia Szkoły. Kalendarium ważniejszych wydarzeń w historii szkoły. [w:] Strona VI Liceum Ogólnokształcącego im. J. Lelewela w Łodzi. 6lo.ayz.pl > Historia Szkoły [on-line]. VI Liceum Ogólnokształcące im. J. Lelewela w Łodzi. [dostęp 2017-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-16)].
- ↑ Chrzest ulic w Łodzi. Uporządkowanie nazw. „Echo”. Rok VI (nr 286), s. 4, 1930-10-18. Franciszek Probst (red. nacz.). Łódź: Władysław Stypułkowski. [dostęp 2016-06-30].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Danuta Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń: Lecznicza [hasło]. [w:] Słownik nazewnictwa miejskiego Łodzi [on-line]. Łódzki Ośrodek Geodezji. [dostęp 2016-06-28].
- Adam Horodecki (red.): Lecznicza [hasło]. [w:] Bazy on-line WBP im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi. Baza: Ulice Łodzi. mak.wimbp.lodz.pl > Bazy bibliograficzne – Ulice Łodzi [on-line]. WBP w Łodzi, 2015. [dostęp 2017-02-03].
- Łódź – Ia. W: Eugeniusz Romer, Juljusz Jurczyński: Atlas krajoznawczy województwa łódzkiego. Teofil Szumański (oprac.). Lwów: „Atlas” – Akcyjna Spółka Kartograficzna i Wydawnicza, 1923.
- Łódź [plan miasta]. Wydawnictwo „Podróżnik Polski”. Nakładem Eugeniusza Starczewskiego, 1914. [dostęp 2016-06-28].
- Plan m. Łodzi. Łódź: Nakładem A. I. Ostrowskiego, 1925–30. [dostęp 2016-07-01].
- S. S.: Plan wojewódzkiego miasta Łodzi. Łódź: Wydział Budynków Zarządu Miejskiego, 1933. [dostęp 2016-06-30].
- Mariusz Stępniewski, Zdzisław Szambelan. Rozwój terytorialny Łodzi [część opisowa mapy – dodatku do miesięcznika]. „Piotrkowska 104 – miesięcznik łódzki”, 2010. Łódź: Urząd Miasta Łodzi. ISSN 1731-092X. [dostęp 2016-06-28].