Przejdź do zawartości

Ulica Rzgowska w Łodzi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Rzgowska
Górniak, Chojny, Stare Chojny
Ilustracja
Widok na odcinek bliższy ul. Rzgowskiej w Łodzi, z placu Reymonta
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Długość

5,5 km

Przebieg
0 m pl. Reymonta
światła 142 m ul. Zarzewska
ul. Sieradzka
258 m pl. Niepodległości
352 m pl. Niepodległości
światła 530 m ul. gen. Jarosława Dąbrowskiego
773 m ul. Miła
875 m ul. Waleriana Łukasińskiego
1010 m ul. Bednarska
światła 1084 m ul. Lecznicza
ul. Piaseczna
1171 m ul. Wójtowska
1302 m ul. Łączna
1373 m ul. Joachima Lelewela
1455 m ul. Lokatorska
1497 m ul. Piotra Wysockiego
światła 1565 m ul. Władysława Broniewskiego
ul. Ignacego Jana Paderewskiego
1642 m ul. Józefa Korzeniewskiego
1666 m ul. Antoniego Edwarda Odyńca
1720 m ul. Mieczysława Hertza
2011 m ul. Śląska
Linia kolejowa 25
2251 m ul. Dachowa
2310 m ul. Antenowa
2462 m ul. króla Władysława Warneńczyka
2552 m ul. Bronisławy
światła 2823 m ul. Chóralna
światła 3145 m ul. Kurczaki
ul. Strażacka
3407 m ul. Powszechna
światła 3644 m ul. św. Wojciecha
ul. Kosynierów Gdyńskich
3971 m rz. Olechówka
światła 4130 m ul. Kolumny
ul. Paradna
światła 4408 m ul. Józefów
światła 5366 m al. Władysława Bartoszewskiego
(dawniej: Trasa Górna,
przed jej budową: ul. Ustronna)
5529 m granica administracyjna miasta Łodzi - przechodzi w DK 91
Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Rzgowska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Rzgowska”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Rzgowska”
Ziemia51°43′17,7″N 19°29′00,5″E/51,721580 19,483459

Ulica Rzgowska w Łodziłódzka ulica będąca trasą wylotową z Łodzi w kierunku Rzgowa. Położona w dzielnicy Górna. Rozpoczyna się na placu Reymonta, a kończy na granicy Łodzi i Starowej Góry (w okolicy skrzyżowania z ul. Zagłoby), gdzie przechodzi w ulicę Szeroką.

Przed wybudowaniem i oddaniem do użytku nowej, ważnej dla łódzkiego transportu inwestycji (noc z 31.08/01.09.2014) nazwanej roboczo 'Trasa Górna', a obecnie al. Bartoszewskiego; ulica Rzgowska od Paderewskiego/Broniewskiego (skrzyżowanie z DK nr 14) do granic miasta znajdowała się w ciągu drogi krajowej nr 1. Ówczesna Trasa Górna (o długości 4 km), będąca skrzyżowaniem ze Rzgowską ok. 300 m od granicy administracyjnej, przejęła fragment „jedynki” od tej ulicy, toteż odcinek od Paderewskiego/Broniewskiego do Bartoszewskiego stracił klasyfikację drogi krajowej. Taka sytuacja utrzymywała się do 1 lipca 2016 r., kiedy to otwarto 40-kilometrowy odcinek autostrady A1 (Łódź Północ – Tuszyn) stanowiący wschodnią obwodnicę Łodzi, przez co zmieniono numer drogi krajowej nr 1 na 91. Niegdyś ul. Rzgowska była drogą krajową na odcinku 4,0 km, a teraz jest zaledwie przez 300 m.

Wzdłuż Rzgowskiej (na odcinku ok. 3 km) jest poprowadzone torowisko tramwajowe. Na odcinku pl. Niepodległości – Paderewskiego/Broniewskiego tory znajdują się w jezdni, na dalszym odcinku do ul. Kurczaki infrastruktura tramwajowa znajduje się w pasie zieleni pomiędzy nitkami. Przy skrzyżowaniu Rzgowska/Kurczaki (północno-wschodni narożnik) znajduje się krańcówka tramwajowa „Kurczaki” (przystanek nr 1001).

Ulica Rzgowska jest istotnym dla miejskiego ruchu połączeniem między centrum a dzielnicą Górna. Końcowy odcinek ulicy jest fragmentem trasy wylotowej na Katowice dla osób przejeżdżających przez Łódź (prowadzi do węzłów (S8) 'Rzgów' oraz (A1) 'Tuszyn').

Przebieg

[edytuj | edytuj kod]

Ulica Rzgowska liczy 357 numerów. Początkowo przebiega w kierunku południowo-wschodnim, następnie skręca nieznacznie w stronę południa, by w końcowej części zmienić kierunek na południowy zachód.

Osiedla przez które przebiega ulica
obszary SIM administracyjne
Górniak Górniak
Chojny Chojny-Dąbrowa
Stare Chojny Chojny

Odcinek początkowy ulicy Rzgowskiej (od placu Reymonta do skrzyżowania z ulicami Broniewskiego i Paderewskiego), charakteryzuje się w obecnością licznych punktów handlowo-usługowych. Odcinek za ww. skrzyżowaniem jest zdecydowanie bardziej ubogi zarówno jeśli chodzi o interesującą architekturę jak i zurbanizowanie. Pasy jezdni rozdzielone są torami tramwajowymi – ulica przekształca się w trasę wylotową miasta.

Cechuje się licznymi obniżeniami i wzniesieniami terenu.

Odcinek przy skrzyżowaniu z ul. Dachową jest uważany za jeden z najbardziej niebezpiecznych, ze względu na szybkość jadących pojazdów oraz obecność przejścia dla pieszych w niewielkiej odległości od wyjazdu spod wiaduktu. Dla zwiększenia bezpieczeństwa zainstalowano nieopodal sygnalizację świetlną.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Początkowo była zwykłym traktem, biegnącym przez dobra szlacheckie Chojen i Starowej Góry, a formę ulicy otrzymała w okresie uprzemysłowienia Łodzi. Najpierw jej krótki odcinek docierał od Górnego Rynku do granicy miasta (ówczesna ulica Dąbrowska). Później w miarę dołączania do Łodzi części Chojen ulica wydłużała się, a po obu jej stronach powstawały fabryki i domy mieszkalne[1]. W wyniku zawartej umowy[2] w 1924 roku powstało kilka linii tramwajowych sięgających do przedmieścia Łodzi, m.in. ulicą Rzgowską od Górnego Rynku do kolei na Chojnach, o długości 2252 mb. Pojawiły się na niej tramwaje linii 4 i 11. Początkowo jeździły po jednym torze. W 1927 roku położono drugie tory oraz wybudowane nowe, odchodzące od ulicy Rzgowskiej ulicą Dąbrowskiego do ulicy Kilińskiego. W latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945 nosiła niem. nazwę Heerstrasse[3] (ulica Armijna). Podczas poszerzania ulicy w latach siedemdziesiątych, Rzgowska zmieniła nieco bieg na odcinku Komorniki-Kurczaki omijając cmentarz św. Franciszka i „zakręt śmierci”. W 2014 roku ruch na ulicy (oraz na prostopadłej Paderewskiego) został odciążony dzięki zbudowanej Trasie Górna.

Zmiany nazw[4]
1873?–1888–1915 1915–1918 1918–1940 1940–1945 1945–1955 1955–1956 od 1956
Rzgowska Rzgower Str. Rzgowska Heerstr. Rzgowska Kaliszewskiego Bolesława Rzgowska

Obiekty na przebiegu ulicy

[edytuj | edytuj kod]

Kolumna dziś zawiera opis miejsca ulicy wg aktualnej nazwy lub istniejącego teraz. Kolumna dawniej zawiera opis miejsca ulicy według dawnej nazwy lub miejsca istniejącego przed aktualnym.

nr posesji dziś dawniej
2 punkty handlowo-usługowe
  • Synagoga Pereca Grinberga
  • kino Rekord (Kometa)[5]Kinematograf Kometa powstał w kwietniu 1909 roku dzięki Aleksandrowi Stefańskiemu. Publiczność była przede wszystkim robotnikami z pobliskiej Fabryki Geyera w Łodzi. Po I wojnie światowej kino zmieniło nazwę (Rekord) i właściciela (Bronisław Zygadlewicz i Stanisław Justewicz). Kino zlikwidowano w pierwszej połowie lat 80. XX wieku[6].
5–9 plac Niepodległości plac Leonarda
8 Synagoga Jankiela Fersztera
10 Synagoga Moszka Krela i Moszka Bergera
12 dom z końca XIX wieku
17a Zakłady Arelan Zakłady Leonhardt, Woelker i Girbardt
17 Wyższa Szkoła Informatyki Zakłady Leonhardt, Woelker i Girbardt
24 Biuro Oddziału Świadków Jehowy w Polsce
26/28 Centrum Logistyczne Monnari i inne zakłady handlowo-usługowe Fabryka braci Stolarow
34 Bank Nordea Łaźnie Miejskie
41a Kościół pw. Matki Boskiej Anielskiej
47 kamienica mieszkalna z 1929 roku
50 przychodnia lekarska i apteka Restauracja Lajkonik
52 kamienica, obecnie ścianę południową zdobi mural hiszpańskiego artysty Louisa Lamberta[7] kamienica, mieszkał w niej między innymi artysta Antoni Starczewski
68 Czerwony Rynek Rynek Hittmana
74 punkt handlowo-usługowy, charakterystyczna architektura budynku zachowała się do dziś Kino Sfinks (Orion, Colosseum)[5] Kinematograf Orion otwarto 23 listopada 1909 roku. W 1912 roku zmienił nazwę na Czary. Następnie zostało zamknięte. W 1924 roku, dzięki Bronisławowi Zygdalewiczowi, otwarto je znowu jako Colosseum. Cztery lata później zmieniono nazwę na Sfinks i pod taką nazwą funkcjonowało do wybuchu II wojny światowej. Wtedy budynek kupiło Zjednoczenie Badaczy Pisma Świętego w Piotrze i był wykorzystywany do spotkań i szkoleń. Potem budynek przejęło państwo. Sala była wykorzystywana jako sportowa. Odbywały się w niej między innymi walki bokserskie[6].
84 punkt handlowo-usługowy, modernistyczny charakter budynku jest zachowany do dziś Kino Roma[5]Budynek Domu Ludowego przy parafii pw. Przemienienia Pańskiego powstał na początku lat 30. XX wieku. W 1936 roku zaczęło tam działać kino Nasze, którego nazwę zmieniono na Roma trzy lata później. Kino działało do początku lat 90, kiedy obiekt posiadający 421 miejsc na widowni został zwrócony pobliskiej parafii[6].
88 Kościół pw. Przemienienia Pańskiego
92/94 Kino Mewa[8][5]Kino powstało dzięki Teofilowi Tomaszewskiemu w 1929 roku. Po wojnie widownia liczyła 260 miejsc. Budynek kina już nie istnieje, został wyburzony przy poszerzaniu ulicy Rzgowskiej[6].
114 odlewnia żeliwa (połowa XIX wieku); Zakłady Fakora
156/158 Cmentarz katolicki św. Franciszka
240 Kościół pw. Wojciecha Biskupa Męczennika
247 Dwór Benedykta Górskiego z końca XVIII wieku
247 Stawy Jana
281/289 Instytut „Centrum Zdrowia Matki Polki”

Obiekty w okolicach ulicy

[edytuj | edytuj kod]
Ważne obiekty na przebiegu ulicy
Fabryka braci Stolarow
Dawny budynek szkoły należącej do kompleksu fabrycznego braci Stolarow
Kamienica przy numerze 37
Widok w kierunku północnym na ulicę Rzgowska. Zdjęcie zrobione na wysokości ul. Leczniczej.
Kościół pw. Wojciecha Biskupa Męczennika
Rzgowska 247, budynek OSiR - Stawy Jana
Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Spacerownik; Górna i nie tylko. Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska. Wyd. Gazeta Wyborcza
  2. Historia komunikacji. mpk.lodz.pl. [dostęp 2014-02-27]. Cytat: ważnym wydarzeniem regulującym problem komunikacji na terenie Łodzi, było podpisanie umowy koncesyjnej pomiędzy Gminą Miejską Łódź i Spółką Akcyjną Kolei Elektrycznej Łódzkiej dotyczącej rozbudowy i eksploatacji istniejącej w Łodzi sieci tramwajowej.
  3. Łódzkie ulice. [dostęp 2012-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-20)].
  4. Baza: Ulice Łodzi. [w:] Bazy on-line [on-line]. wimbp.lodz.pl. [dostęp 2012-03-24]. (pol.).
  5. a b c d Szlak dziedzictwa filmowego Łodzi. Filmowalodz.pl. [dostęp 2014-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-29)].
  6. a b c d Michalska i inni, Łódzkie kina : od Bałtyku do Tatr, ISBN 978-83-7729-229-7, OCLC 943687743.
  7. File:Mural in Łódź – Rzgowska Street.JPG - Wikimedia Commons [online], commons.wikimedia.org, 11 września 2014 [dostęp 2023-10-11] (ang.).
  8. Kina, których już nie ma. mmlodz.pl, 11 grudnia 2009. [dostęp 2015-08-25].