Przejdź do zawartości

Zdzisław Maklakiewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdzisław Maklakiewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lipca 1927
Warszawa

Data i miejsce śmierci

9 października 1977
Warszawa

Zawód

aktor

Lata aktywności

1950–1977

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Zdzisław Maklakiewicz (ur. 9 lipca 1927 w Warszawie, zm. 9 października 1977 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy, powstaniec warszawski.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn ekonomisty Ładysława Maklakiewicza[1] (1901–1975) i Czesławy z domu Normark (1904–1981); bratanek kompozytorów Jana, Franciszka i Tadeusza[2].

Podczas II wojny światowej służył w Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim (ps. „Hanzen”), walcząc w Śródmieściu jako strzelec w „kompanii motorowej Iskrabatalionu „Kiliński”[1]. Po kapitulacji powstańczej Warszawy przewieziony do niemieckiego obozu jenieckiego (Stalag XVIII C (317) Markt Pongau, nr jeniecki: 105022)[3], skąd powrócił do Polski we wrześniu 1945 roku.

W 1947 roku podjął studia aktorskie w Krakowie, potem w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie – dyplom uzyskał w 1950 roku. Próbował studiować reżyserię, lecz nie skończył studiów. Był aktorem Teatru Syrena, Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana, Teatru Ludowego w Warszawie. Występował w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. Od 1958 do 1962 roku był aktorem w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. W latach 1962–1964 grał w Teatrze Kameralnym i Teatrze Polskim we Wrocławiu. W latach 1967–1969 występował w Teatrze Starym im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, w latach siedemdziesiątych – w Teatrze Narodowym i Teatrze Rozmaitości w Warszawie[4]. W wielu filmach (m.in. Andrzeja Kondratiuka) grywał razem z Janem Himilsbachem, którego był przyjacielem.

Pierwszą żoną aktora była Renata Firek (1931–1991)[5], z którą miał córkę Martę Maklakiewicz[6]. Z drugą żoną Wiesławą Kosmalską (ur. 1935)[7], miał córkę Agatę[8].

Zdzisław Maklakiewicz był uzależniony od alkoholu[9]. Na początku października 1977 roku świętował ze znajomymi przyznanie Złotej Kamery filmowi pod tytułem Przepraszam, czy tu biją? w reżyserii Marka Piwowskiego, po czym udał się na spacer, usiadł na ławce i zasnął. Obudziły go prostytutki, które chciały wejść do Kamieniołomów, lokalu znajdującego się w podziemiach Hotelu Europejskiego, i poprosiły o to, żeby on je tam wprowadził. Aktor postanowił im pomóc. Przy wejściu wywiązała się szarpanina z ochroniarzami, pojawili się funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej. Zdzisław Maklakiewicz leżał nieprzytomny przy ulicy Krakowskie Przedmieście, czym nikt się nie przejmował, biorąc go za pijanego. Kilka dni później aktor zmarł[10]. Pochowano go na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 3-3-29/30/31)[11].

Rondo Zdzisława Maklakiewicza w Warszawie
Grób Zdzisława Maklakiewicza na cmentarzu Powązkowskim

Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 17 lipca 2009 roku, 32 lata po śmierci, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich, za osiągnięcia w pracy społecznej[12][13].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Scenarzysta

[edytuj | edytuj kod]
  • 1974: Jak to się robi

Aktor gościnnie

Aktor niewymieniony w czołówce

Film dokumentalny

[edytuj | edytuj kod]
  • Ludzie kina – Zdzisław Maklakiewicz – reżyseria: Łukasz Kos, Jacek Papis, scenariusz: Jacek Papis, Łukasz Kos

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
  • W styczniu 2013 roku nazwę rondo Zdzisława Maklakiewicza nadano skrzyżowaniu ulic w warszawskim Śródmieściu, położonemu po wschodniej stronie alei Jana Pawła II pomiędzy rondem Zgrupowania AK „Radosław” a ulicą Ludwika Rydygiera[15].
  • 3 lutego 2015 roku nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazała się książka poświęcona Maklakiewiczowi autorstwa córki aktora, Marty Maklakiewicz – Maklak. Oczami córki.
  • 19 listopada 2015 roku w Warszawie uroczyście odsłonięto mural „Kadry z filmów z Himilsbachem i Maklakiewiczem”. Mural wykonano na ścianie wiaduktu pod al. Jana Pawła II w Warszawie, pomiędzy rondem Jana Himilsbacha i rondem Zdzisława Maklakiewicza. Mural w formie taśmy filmowej o wymiarach około 60 × 5 m, oprócz 7 foto-realistycznie oddanych kadrów z filmów, zawiera biogramy Zdzisława Maklakiewicza i Jana Himilsbacha. Pomysłodawczynią i autorką projektu muralu jest architekt krajobrazu Katarzyna Łowicka[16].
  • W Konstancinie-Jeziornie (pod Warszawą) organizowany jest Festiwal filmowy „Świat Maklaka i jego przyjaciół” poświęcony popularyzacji dokonań artystycznych Zdzisława Maklakiewicza oraz jego przyjaciół, kultowych aktorów, reżyserów… ikon polskiego filmu[17]. Organizatorem festiwalu jest Konstanciński Dom Kultury.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Powstańcze biogramy: Zdzisław Maklakiewicz. 1944.pl. [dostęp 2021-12-28].
  2. Zdzisław Maklakiewicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2010-12-16].
  3. Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 6. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 2004. ISBN 83-11-09586-8.
  4. Zdzisław Maklakiewicz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
  5. Renata Firek-Maklakiewicz.
  6. Tygodnik Życie na gorąco nr 4, 22 stycznia 2015, s. 16–17.
  7. Wiesława Kosmalska-Maklakiewicz | Biografia [online], ČSFD.sk [dostęp 2024-08-09] (słow.).
  8. Konrad Szczęsny, Zdzisław Maklakiewicz i Renata Firek – ich małżeństwo nie przetrwało życia pod kuratelą matki aktora [online], Viva.pl, 23 października 2022 [dostęp 2023-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-21].
  9. Tygodnik „To & Owo” nr 51, 20.12.2016, s. 20–21.
  10. Córka Maklakiewicza o tajemniczej śmierci ojca [online], Fakt.pl, 22 sierpnia 2017 [dostęp 2020-10-09].
  11. Cmentarz Stare Powązki: STALEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
  12. M.P. z 2010 r. nr 10, poz. 90.
  13. Prezydent odznaczył uczestników Powstania. prezydent.pl, 2009-08-02. [dostęp 2019-03-24].
  14. Akademia Polskiego Filmu, ŻYWOT MATEUSZA, Witold Leszczyński (wywiad), Warszawa 2005 [online], Akademia Polskiego Filmu [dostęp 2020-07-03].
  15. Uchwała nr XLIX/1417/2013 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie nadania nazw skrzyżowaniom ulic w Dzielnicach Śródmieście i Wola m.st. Warszawy. edziennik.mazowieckie.pl, Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego 2013 nr 1521. [dostęp 2014-06-02].
  16. Projekt muralu – Kadry z filmów z Janem Himilsbachem i Zdzisławem Maklakiewiczem – Katarzyna Łowicka, „Katarzyna Łowicka”, 13 marca 2014 [dostęp 2017-10-28] (pol.).
  17. O FESTIWALU – FESTIWAL MAKLAKA [online] [dostęp 2020-03-03] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]