Betula
 Betula pendula (it)   | |
| Dati | |
|---|---|
| Fonte de | birch sap (en) , legno di betulla (it) , birch seed (en) , birch oil (en) , Baltic birch (en) , corteccia di betulla (it) e birch triterpenes (en) |
| Piante | |
| Tipo de fruta | nucula (it) |
| Tasonomia | |
| Superregno | Eukaryota |
| Rènjo | Plantae |
| Órdene | Fagales |
| Fameja | Betulaceae |
| Sotofameja | Betuloideae |
| Zènare | Betula L., 1753 |
| Tipo tasonòmego | Betula alba |
| Distribusion | |
 | |
Ła brèdoła (o bredol, albareła o bioła, beđòl o pirca (nome sientifego Betula) ła xe na pianta de ła fameja de łe Betulaceae. in inglexe se dixe birch, in todesco Birke, in sloveno bréza, in italian betulla.
Ła pol rivare a 15-30 metri de altesa e vivare fin a 160 ani. Sta pianta la buta el połine intrà febraro e apriłe.
Ałergia a ła bredoła
[canbia | canbia el còdaxe]Fra febraro e aprile el połine fa danare kuei che xe ałergici al połine de bredoła, co starnui, bruxor de oci e asma (ałergia a ła bredoła). In Scandinavia ła bredoła, o mejo el so połine, xe l'ałergene che fa vegnere pi ałergie de tuti.
Ła bredoła come albaro sinboło
[canbia | canbia el còdaxe]Ła bredoła xe l'albaro nasional de ła Finlandia
El legno
[canbia | canbia el còdaxe]
El legno de bredoła el rexiste al seco e al'umido e el vien doparà dal marangon par fare careghe, tołe, scałe, ma anca socołi e dóe de łe boti. Senpre el legno de bredoła xe un otimo legno da bruxare.
El suco de bredoła
[canbia | canbia el còdaxe]
Faxendo dei taj suła scorsa, se pol tirar fora un suco, un fià dolse, verde ciaro, bevù in specie in Finlandia, Estonia, Letonia, Lituania, Rusia, Bielorusia e Ucraina: el suco de bredoła. Secando i buti e łe foje, se pol avere un te diuretico, xontàndoghe aqua de bojo.
El ksiłitoło, sucaro del legno
[canbia | canbia el còdaxe]Dała bredoła se tira fora el ksiłitoło o sucaro del legno (formuła chimica C5H12O5),
un alcol che el ga manco całorie del sucaro normałe (sacarosio) e el pol esare doparà dai diabetici sensa che el ghe tira su el liveło de sucaro inte el sangue (glicemia). Doparà drento ła ciunga (ciunghe al ksiłitoło), el defende i denti da ła placa baterica e da ła carie.
Çerti studi i ga anca fato vedare che el ksiłitoło (łe ciunghe al ksiłitoło) el pol prevenire łe otiti. Ocio coi can perché el ksiłitoło el xe vełenoso par lori e se i ghin magna tanto, i pol morir.
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Bredoła
Wikispecies el detien informasion so Bredoła
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85014281 · GND (DE) 4136469-7 · BNF (FR) cb12288358h (data) |
|---|