Jump to content

Bangkok

Igliwat an mga sumpay
Tikang ha Wikipedia
Bangkok

กรุงเทพมหานคร
Krung Thep Maha Nakhon
Pinaurog nga lugar hin pagdumara
A composite image, consisting of the following, in clockwise fashion: a skyline with several skyscrapers; a tall gate-like structure, painted in red; a monument featuring bronze figures standing around the base of an obelisk, surrounded by a large traffic circle; a cable-stayed bridge with a single pylon on one side of the river it spans; a temple with a large stupa surrounded by four smaller ones on a river bank; and a stately building with a Thai-style roof with three spires
Tipatuo tikang ha igbaw: Si Lom–Sathon nga distrito hin negosyo, an Dako nga Swing, Monumento hin Kadaugan, Rama VIII nga Tulay, Wat Arun, ngan an Gran Palasyo
A green rectangular flag with the seal of Bangkok in the centre
Bandira		A round seal bearing the image of Indra riding Airavata among clouds, with the words "Krung Thep Maha Nakhon" (in Thai) across the top
Selyo
Map of Thailand, with a small highlighted area near the centre of the country, near the coast of the Gulf of Thailand
Kahamutang ha sulod han Thailand
Coordinates: 13°45′09″N 100°29′39″E / 13.75250°N 100.49417°E / 13.75250; 100.49417Mga koordinado: 13°45′09″N 100°29′39″E / 13.75250°N 100.49417°E / 13.75250; 100.49417[1]
Nasod Thailand
Rehiyon Butnga nga Thailand
Ginpanimungto c. ika-15 nga gatostuig
Gintukod nga pamunuan 21 Abril 1782
Gin-inkorporar hin otro 13 Disyembre 1972
Gintúkod ni Hadi Rama I
Nagdudumara nga Lawas Bangkok nga Metropolitano nga Administrasyon
Kagamhanan
 • Tipo Pinaurog nga lugar hin pagdumara
 • Gobernador Aswin Kwanmuang
Langyab[1]
 • Syudad 1,568.737 km2 (605.693 sq mi)
 • Metro[2] 7,761.6 km2 (2,996.8 sq mi)
Kahitaas[3] 1.5 m (4.9 ft)
Molupyo (2010 nga census)[4]
 • Syudad 8,305,218
 • Densidad 5,300/km2 (14,000/sq mi)
 • Metro 14,626,225
 • Metro nga densidad 1,900/km2 (4,900/sq mi)
(Mga) Demonimo Bangkoknon
Zona hin oras ICT (UTC+07:00)
Kodigo postal 10###
(Mga) kodigo hin pagtawag 02
ISO 3166 nga kodigo TH-10
Websayt bangkok.go.th

An Bangkok[lower-alpha 1] amo an pamunuan o kapital ngan gidamo-i hin molupyo nga syudad han Thailand. Kilalado ini ha Thai nga Krung Thep Maha Nakhon[lower-alpha 2] o kun ha halipot Krung Thep.[lower-alpha 3] Na-okupa an syudad hin 1,568.7 square kilometres (605.7 sq mi) ha delta han Salog Chao Phraya ha butnga nga Thailand, ngan mayda ini kamolupyohan nga walo ka milyon, o 12.6 ka porsyento han kamolupyohan han nasod. Mga labaw hin katorse ka milyon nga tawo (22.2 percent) nangungukoy ha sakob han nagpapalibot nga Metropolitano nga Rehiyon han Bangkok han 2010 nga census, nga diin nahihimo an Bangkok nga amo an nangunguna nga syudad han nasod, nga labaw pa kaysa han iba nga mga sawang han Thailand ha pagka-importante.

Ngaran

[igliwat | Igliwat an wikitext]

Diri klaro kun diin gintikangan han ngaran nga Bangkok (บางกอก, nga ginluluwás ha Thai nga  [bāːŋ kɔ̀ːk] ( pamati-a)). It Bang usá nga Thai nga púlong nga nangangahulogán nga 'usá nga baranggay ha may sapâ',[8] ngan an ngaran bangin ginkuhà tikang han Bang Ko (บางเกาะ), nga diin an ko nangangahulogán nga 'purô', tikang han katubigon nga kalibungan han syudad.[9] Mayda liwat laín nga teorya nga nasiring nga usá ini nga pagpahalipot han Bang Makok (บางมะกอก), nga diin it makok amo an ngaran han Elaeocarpus hygrophilus, usá nga tanom nga nagbubunga hin baga-hin-oliva nga bunga.[lower-alpha 4] Ginsusuporta ini han kasanhi nga ngaran han Wat Arun, usá nga makasaysayan nga templo dida nga hiní nga lugar, nga gintawag anay nga Wat Makok.[10]

Tinatáwag hin opisyal an bungto nga Thonburi Si Mahasamut (ธนบุรีศรีมหาสมุทร, tikang han Pali ngan Sanskrit nga mga pinulongan, nga diin an literal nga kahulogan 'syudad hin mga bahandi nga nagpapadayaw han kalawdan') o kundi man Thonburi, sumala han Ayutthaya nga Mga Kronika.[11] An Bangkok posible impormal nga ngaran, bisan man kun ini usá nga agsob gamiton hin mga langyawanon nga mga bisita, nga nagpadayon paggamit hini nga ngaran hin pagtudlok han syudad bisan man ha panahon katapos han pagtukod han pamunuan.

Han pagtukod ni Hadi Rama I han iya bag-o nga pamunuan dida han sinirangan nga pangpang han salog, na-ereder han syudad an ngaran hin panseremonyas han Ayutthaya, nga diin mayda damo nga mga kalain nga bersyon, upod hini an Krung Thep Thawarawadi Si Ayutthaya (กรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยา) ngan Krung Thep Maha Nakhon Si Ayutthaya (กรุงเทพมหานครศรีอยุธยา).[12] Hi Edmund Roberts, nagbisita han syudad komo usá nga gintugon han Estados Unidos han 1833, ngan nakita niya nga an syudad, tikang han kahimo hiní nga pamunuan, gintatawag nga Sia-Yut'hia, ngan iní an ngaran nga gingamit ha mga internasyonal nga mga kasabotan hini nga panahon.[13]

Yanâ, tinatawag it syudad ha Thai nga Krung Thep Maha Nakhon (กรุงเทพมหานคร) o kundi man Krung Thep (กรุงเทพฯ), usá nga pagpahalipot han ngaran hin panseremonyas nga gintikangan paggamit han paghadi ni Hadi Mongkut. An bug-os nga ngaran naipapahayag hin sugad:[lower-alpha 5][14]

Krungthepmahanakhon Amonrattanakosin Mahintharayutthaya Mahadilokphop Noppharatratchathaniburirom Udomratchaniwetmahasathan Amonphimanawatansathit Sakkathattiyawitsanukamprasit[lower-alpha 6]
กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์

An ngaran nga nahimo tikang hin Pali ngan Sanskrit nga mga pulong, maihuhubad hin sugad man:

Syudad hin mga anghel, dako nga syudad hin mga diri-mamamatay, magnifiko nga syudad han siyam nga mga hiyas, lingkoran han hadi, syudad hin mga palasyo nga hadianon, urukyan han mga dyos nga nahimo nga unod, gintukod ni Vishvakarman ha pagtugon ni Indra.[15]

Nahitalaan an ngaran ha Guinness World Records nga amo an gihalaba-i nga ngaran hin lugar han kalibotan, ha 168 nga mga agi o letra.[16] Gintututdoan it mga Thai nga kabataan ha iskuwelahan han bug-os nga ngaran, bisan man kun pipira la it nakapahayag hit kahulogan tungod kay damo hit mga pulong mga kadaan ngan kahadto pa, ngan nasasabtan la hin guti-ay nga pipira. Damo nga mga Thai nga nakahinumdom hit bug-os nga ngaran nakahinumdom tungod han paggamit hini hin 1989 nga kanta nga "Krung Thep Maha Nakhon" han Thai nga rock band nga Asanee–Wasan, nga diin an mga laray han kantay an bug-os nga ngaran han syudad nga ginbibinalikbalik la dida hit kanta.

An syudad ha yanâ opisyal nga tinatawag ha Thai hin halipot nga kahimo han bug-os nga ngaran hin panseremonyas, Krung Thep Maha Nakhon, nga impormal nga ginpapahalipot pa nga Krung Thep. Bangkok it opisyal nga ngaran hiní ha Ininglis ngan ha langyaw, nga naipapakita ha ngaran han Bangkok nga Metropolitano nga Pagdumara.

Mga tigaman

[igliwat | Igliwat an wikitext]
  1. ↑ British English: /bæŋˈkɒk/,[5][6] American English: /ˈbæŋkɒk/[6][7]
  2. ↑ กรุงเทพมหานคร, ginluluwás [krūŋ tʰêːp mahǎː nákʰɔ̄ːn] ( pamati-a)
  3. ↑ About this sound Thai nga pagluwás (bulig·info)
  4. ↑ Duhá nga tanom tinatawag ha Thai ha ngaran nga makok: E. hygrophilus (makok nam, "tubig nga makok") ngan Spondias pinnata (makok pa, "kagurangan nga makok"). An espesye nga nátúbò dida nga lugar posible an makok nam.
  5. ↑ Bisan man kun iní nga ngaran hin panseremoyas gintutuohan hin kadam-an, sumala han mga ginsurat han Somdet Phra Wannarat (Kaeo), nga ginhatag anay ni Hadi Rama I ngan ginliwa ha urhe ni Hadi Mongkut, waray iní gamita tubtob han paghadi ni Hadi Mongkut.[12]
  6. ↑ Iní nga ngaran hin panseremonyas nagamit hin duhá nga kahadto nga mga Indyano nga mga pinulungan, Pāli ngan Sanskrit, nga ginpaunahan hin uusá là nga Thai nga pulong, Krung, nga nangangahulogan nga 'pamunuan'. Sumala han pagromanisar hiní nga mga pinulungan, puyde iní mahisurat nga Krung-dēvamahānagara amararatanakosindra mahindrāyudhyā mahātilakabhava navaratanarājadhānī purīramya uttamarājanivēsana mahāsthāna amaravimāna avatārasthitya shakrasdattiya viṣṇukarmaprasiddhiAbout this sound (pamati-a) (bulig·info).

Pinanbasaran

[igliwat | Igliwat an wikitext]
  1. ↑ 1.0 1.1 Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named BMA geo
  2. ↑ Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Tangchonlatip
  3. ↑ Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Sinsakul
  4. ↑ "Table 1 Population by sex, household by type of household, changwat and area". The 2010 Population and Housing Census: Whole Kingdom. National Statistical Office. 2012. http://popcensus.nso.go.th/report/WholeKingdom_T.pdf. Ginkuhà 5 Enero 2019.  Ginhipos 2019-03-12 han Wayback Machine "Archived copy" (PDF). Ginhipos tikang han orihinal (PDF) han 12 Marso 2019. Ginkuhà 19 Nobyembre 2019.CS1 maint: archived copy as title (link)
  5. ↑ "Bangkok". British and World English Dictionary. Oxford Dictionaries. Ginhipos tikang han orihinal han 14 Disyembre 2018. Ginkuhà 4 Agosto 2017.
  6. ↑ 6.0 6.1 "Definition of "Bangkok"". Collins English Dictionary (online). HarperCollins. Ginkuhà 26 Marso 2014.
  7. ↑ "Bangkok". US English Dictionary. Oxford Dictionaries. Ginhipos tikang han orihinal han 14 Disyembre 2018. Ginkuhà 4 Agosto 2017.
  8. ↑ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ [Royal Institute Dictionary, B.E. 1999 (online edition)] (ha Thai). Royal Institute. Ginhipos tikang han orihinal han 12 Nobyembre 2013. Ginkuhà 12 Septyembre 2012.
  9. ↑ Chandrashtitya, Tipawan; Matungka, Chiraporn. ประวัติเมืองธนบุรี [History of Thonburi City]. Arts & Cultural Office (ha Thai). Dhonburi Rajabhat University. Ginhipos tikang han orihinal han 13 Hulyo 2010. Ginkuhà 11 Disyembre 2011.
  10. ↑ Wongthes, Sujit (2012) (in Thai). Archived copy. Bangkok: Dream Catcher. p. 37. ISBN 9786167686004. http://www.sujitwongthes.com/2012/03/nonfiction2555-1/. Ginkuhà 9 Hunyo 2013. 
  11. ↑ สาระน่ารู้กรุงธนบุรี [Interesting facts about the city of Thonburi]. Phra Racha Wang Derm (ha Thai). Phra Racha Wang Derm Restoration Foundation. Ginhipos tikang han orihinal han 2 Marso 2012. Ginkuhà 11 Disyembre 2011.
  12. ↑ 12.0 12.1 Phakathikhom, Chanchai (2005). นามพระนคร "ศรีอยุธยา" มาแต่ไหน [What were the origins of the capital name "Si Ayutthaya"?] (PDF). Senathipat (ha Thai). 54 (3): 114–123. ISSN 0857-3891. Ginhipos tikang han orihinal (PDF) han 20 Oktubre 2020. Ginkuhà 31 Hulyo 2013.
  13. ↑ Roberts, Edmund (1837) [1837]. "Chapter XVIII —City of Bang-kok". Embassy to the Eastern courts of Cochin-China, Siam, and Muscat: in the U. S. sloop-of-war Peacock during the years 1832–3–4. Harper & Brothers. p. image 288. OCLC 12212199. https://books.google.com/?id=aSgPAAAAYAAJ. Ginkuhà 5 Abril 2013. "The spot on which the present capital stands, and the country in its vicinity, on both banks of the river for a considerable distance, were formerly, before the removal of the court to its present situation called Bang-kok; but since that time, and for nearly sixty years past, it has been named Sia yuthia, (pronounced See-ah you-tè-ah, and by the natives, Krung, that is, the capital;) it is called by both names here, but never Bang-kok; and they always correct foreigners when the latter make this mistake. The villages which occupy the right hand of the river, opposite to the capital, pass under the general name of Bang-kok. (An lugar nga diin nahamutang an yanâ nga pamunuan, ngan an nasod ha palibot ha duha nga pangpang han salog hin dakulaay nga distansya, gintawag anay, ugsa igbalhin an korte ngadto han yana nga lugar, nga Bang-kok; kundi tikang hadto nga panahon ngan hin mga haros kaunman ka tuig nga naglabay, gintawag iní nga Sia yuthia, (giluluwas nga See-ah you-tè-ah, ngan tinatawag han mga tuminungnung nga Krung, nga buot sidngon, an pamunuan;) gintatawag ini han duha nga ngaran dinhi, kundi diri Bang-kok; ngan ira pirme ginsasakto it mga taga-langyaw kun mayda man ha ira naghihimo hiní nga sayop. An mga baranggay nga nahamutang ha tuo nga dapit han salog, tabok han pamunuan, gintatawag ha ngaran hin kasahiran nga Bang-kok.)" 
  14. ↑ Committee for the Rattanakosin Bicentennial Celebration (1982). จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์. Department of Fine Arts.  Ginpahayag hin utro ha "กว่าจะมาเป็นกรุงเทพฯ" [The path to become Bangkok]. BMA Data Center. Ginhipos tikang han orihinal han 19 Disyembre 2014. Ginkuhà 1 Agosto 2012.
  15. ↑ "กรุงเทพมหานคร". Royal Institute Newsletter. 3 (31). Disyembre 1993. Ginpahayag hin otro ha กรุงเทพมหานคร [Krung Thep Mahanakhon] (ha Thai). Ginhipos tikang han orihinal han 10 Disyembre 2016. Ginkuhà 12 Septyembre 2012.
  16. ↑ "Record Application Search". Guinness World Records. Ginkuhà 2 Disyembre 2016.

Bibliograpiya

[igliwat | Igliwat an wikitext]

Mga sumpay ha gawas

[igliwat | Igliwat an wikitext]
Dugang nga pamiling mahitungod han Bangkok ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto:
Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary
Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks
Mga hulád tikang ha Wikiquote
Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource
Mga imahe ngan medya tikang ha Commons
Mga sumat notisya tikang ha Wikinews
Pagkukuhaan hin pagtuon tikang ha Wikiversity
 Nonthaburi Province Pathum Thani Province
Nakhon Pathom Province Chachoengsao Province
West
   Bangkok  
East
Samut Sakhon Province Bay of Bangkok Samut Prakan Province
Ginkuha tikang ha "https://war.wikipedia.org/w/index.php?title=Bangkok&oldid=7643432"